MINDER HINDER BESTEKBEPALINGEN EN COMMUNICATIETIPS VOOR STEDEN EN GEMEENTEN. Uitgave van VVSG i.s.m. Aquafin NV Studiedag 11 december 2007

Transcriptie

1 MINDER HINDER BESTEKBEPALINGEN EN COMMUNICATIETIPS VOOR STEDEN EN GEMEENTEN Uitgave van VVSG i.s.m. Aquafin NV Studiedag 11 december 2007 Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 1/60

2 INHOUD pagina Voorwoord Minder Hinder als besteksbepaling: een overtuigend argument 5 I. Communicatietips bij infrastructuurwerken 6 1. Communiceren 6 Planning en voorbereiding 6 Tijdens de werken 7 1. De 10-minutenregel 7 2. De 2-dagenregel 7 3. De 14-dagenregel 7 4. De 72-urenregel 8 Na de werken 8 2. Hoe communiceren? 8 II. Minder Hinderclausules voor opmaak van typebestekken voor infrastructuurwerken 9 1. Bepalingen in het bestek ten aanzien van de toegankelijkheid van de zwakke weggebruiker en mensen met een handicap en doorstroom van het verkeer in de kruisstraten van de werfzone 10 Gedragscode bij uitvoering van infrastructuurwerken voor het draaglijk 10 maken van de hinder 1. Inleiding Werkmethode Materieel Werknemers Klachten Informatieverstrekking Onderaannemers Coördinatievergadering Expliciete beschrijving van de toegankelijkheidsbepalingen met afmetingen en minimumvereisten Toegankelijkheid Riolering in de rijweg Riolering buiten de rijweg Plaatsing van voetgangers- en fietsbruggen Acties en sancties van de opdrachtgever bij schade aan werkzone of 15 milieu 1. Straffen schade werkzone Straffen schade aan milieu Algemene maatregelen, wegverkeer en signalisatie Algemeen Aankondigingborden langs invalswegen en aanpalende wegen Specifieke vergunningen Wekelijkse afhaling huisvuil 17 Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 2/60

3 5. Opruimen van de werf Reinigen en onderhoud van het wegennet Opname van fasering in bestek Werkmethode: 1 fase Werkmethode: meerdere fasen Opmaak van een signalisatieplan Signalisatie van wegomleggingen Specifieke bepalingen in verband met verkeersafwikkeling Wegverkeer en verkeersomleggingen indien wordt afgeweken van het aanbestedingsplan Milieuzorgmaatregelen Algemene bepalingen Afvalstoffen Selectieve gescheiden inzameling van afvalstoffen en bouwafval op de werf Selectieve sloop Afvoer van afvalstoffen en puin Gebruik (hergebruik) van puingranulaten Opbraak asbestcementbuizen Ter beschikking stellen van gronden van de bouwheer Bezetting van de werkstrook Afpaling van de werkzone met houten palen Plaatsherstel na de werken Goedkeuring terreinafwerking Plaatsing van Minder Hindersteenslag of een ander voorlopig materiaal Steenslagfundering Beschrijving: Minder Hindersteenslag Dikte van de lagen Minder Hindersteenslag Onderlaag Tijdelijke steenslaglaag Verzekeringen toegangen ter hoogte van opritten Afwerklaag Werfwegen Verhardingen Bestrating en betonstraatstenen 12. Rioleringen en afvoer van water Verzekering waterafvoer bij kruising van of uitvoering van werken langs waterlopen, regenwaterafvoerleidingen e.d Rioleringen en afvoer van water aangelegd in een sleuf Voorafgraving Instandhouding bestaande waterafvoer 32 Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 3/60

4 III. Andere specifieke clausules Werken waarbij in de stedenbouwkundige vergunning archeologische onderzoek is voorgeschreven Mogelijke informatietaken van de aannemer Specifieke bepalingen fasering Specifieke bepalingen in verband met signalisatievoorschriften Algemene maatregelen, werken in de omgeving van het NMBS-domein Specifieke voorschriften bij gebruik van metalen afsluitingen 45 IV. Bijlagen 47 Bijlage 1 Art Bijlage 2 Hoofdstuk V Onderfunderingen en funderingen 50 Bijlage 3 Minder Hindersteenslag 53 Bijlage 4 Aangepaste verzekeringsstructuur Aquafin 57 Bijlage 5 Knelpuntennota i.v.m. Tijdelijke Opslagplaatsen 59 Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 4/60

5 Voorwoord Minder Hinder als besteksbepaling: een overtuigend argument? De wetgeving voorziet vandaag geen uitgewerkt systeem als regelgeving om hinder te voorkomen. De weinige regels zijn er enkel op gericht de aangerichte schade (deels) te vergoeden of de gevolgen van werken financieel te milderen. Voorlopig zal de individuele bouwheer dus zelf een afdwingbaar systeem moeten opzetten. De meest voor de hand liggende methode hiervoor, zijn specifieke besteksbepalingen. Wanneer hij zijn offerte indient, is de aannemer in de meetstaat verplicht reeds een budget te voorzien voor hinderbeperkende maatregelen. Door deel te nemen aan een procedure in het kader van de wetgeving overheidsopdrachten, verklaart hij zich immers akkoord met de bepalingen in het bestek. Wanneer blijkt dat de aannemer zich niet houdt aan deze voorschriften, kan de bouwheer hem hiervoor in gebreke stellen. Dat geldt voor o.m. technische gebreken, maar ook voor nalatigheden op het vlak van Minder Hinder. Indien hij hieraan geen positief gevolg geeft, kan de bouwheer maatregelen treffen, zoals het uitschrijven van boetes. De ervaring leert dat het sensibiliseren en aansporen van bouwpartners om Minder Hindermaatregelen te treffen, beter werkt dan bestraffing. Zo hanteert Aquafin bijvoorbeeld een verzekeringssysteem dat hier nauw bij aansluit. Het zet aannemers aan om kleinere schadegevallen zelf op te lossen. Zij staan in beperkte mate in voor de financiële gevolgen van aangegeven, m.a.w. niet door hen opgeloste, schadegevallen. Meer informatie over deze verzekeringsstructuur vindt u in bijlage 4. Een typebestek kan voorschriften inhouden die specifiek voor een bepaalde opdracht van toepassing zijn, zoals bijvoorbeeld de communicatie over de werken. Infrastructuur- en nutswerken hebben een rechtstreekse invloed op het dagelijkse leven van buurtbewoners, handelaars en bedrijven en zijn daardoor zeer gevoelig. De betrokkenheid van deze actoren en de maatschappelijke relevantie is dan ook niet te onderschatten. In dit bundel werd een luik rond communicatie voorzien. Zo vindt u ondermeer belangrijke regels om alle betrokkenen op een correcte en open manier te informeren en zo de kans op maatschappelijke aanvaarding van de werken te vergroten. Verder vindt u aandachtspunten bij de organisatie van informatievergaderingen en hoorzittingen en nog een aantal specifieke aanbevelingen over communicatie bij infrastructuurwerken. Een groot deel van de bestekvoorschriften voor wat betreft de te nemen technische maatregelen rond Minder Hinder die aan bod komen, zijn terug te vinden in de typeaanvullingen van Aquafin aan het Standaardbestek 250. Deze aanvullingen hebben inmiddels hun deugdelijkheid bewezen. Een aantal ervan is reeds van midden de jaren 90 in voege. De recentste versie van de Algemene Wijzigingen en Aanvullingen van Aquafin aan het Standaardbestek 250 dateert van februari Voorliggend bundel biedt meer dan alleen een antwoord op de vraag van de Stuurgroep Minder Hinder van VVSG naar specifieke clausules om de hinder voor de handelaars en buurtbewoners te verminderen. Naast de typische Minder Hinderclausules werden bepalingen opgenomen rond o.a. infrastructuurwerken waaraan archeologisch onderzoek moet voorafgaan; werken aan of in de buurt van een NMBS-domein; specifieke voorschriften bij gebruik van metalen afsluitingen, gebruik van Minder Hindersteenslag, mogelijke maatregelen bij gebruik van tijdelijke opslagplaatsen, Zowel bij de samenstelling van de Minder Hinderclausules als bij deze van de andere specifieke clausules werd de volgorde van het Standaardbestek 250 gerespecteerd zodat in de typebestekken de gepaste artikels op een gemakkelijke manier kunnen ingevoerd worden. Er wordt tevens bij elke clausule aangegeven op welke plaats de artikelen in het typebestek kunnen toegevoegd worden. In opdracht voor de Stuurgroep Minder Hinder van VVSG Gaby Rappoort verantwoordelijke Minder Hinder - Aquafin NV Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 5/60

6 I. Communicatietips bij infrastructuurwerken 1. Communiceren Infrastructuur- en nutswerken hebben een rechtstreekse invloed op het dagelijkse leven van buurtbewoners, handelaars en bedrijven en liggen daardoor zeer gevoelig. De betrokkenheid van deze actoren en de maatschappelijke relevantie is dan ook niet te onderschatten. Een correcte en open communicatie vanaf het vroegste stadium bezorgt de omwonenden een gevoel van betrokkenheid en creëert op die manier het nodige maatschappelijke draagvlak. Planning en voorbereiding Informeer de bewoners al vanaf de eerste terreinmetingen. Zij merken echt wel dat er iets op til is. Leg in een infobrief uit welke werken er op komst zijn, zelfs al laat de uitvoering nog enkele jaren op zich wachten en ligt het traject nog niet helemaal vast. Op dit moment kan reeds een eerste infovergadering georganiseerd worden. Zonder in te gaan op details kan het algemene concept worden besproken. De nadruk ligt op het maatschappelijke belang van de werken. Tegelijk kan in duidelijke taal worden uitgelegd welke stappen nog gezet moeten worden vooraleer het project in uitvoering gaat. In deze fase kan ook aandacht worden besteed aan de relevante tussenkomsten van de aanwezige buurtbewoners of wijkcomités. Opmerkingen en suggesties ter verbetering kunnen immers in het detailontwerp nog worden verwerkt. Mogelijk komen er bruikbare creatieve oplossingen uit het publiek, die het Minder Hindergevoel zullen versterken en het draagvlak voor de uit te voeren werken vergroten. Ondernemersverenigingen of buurtbewoners krijgen de mogelijkheid een afgevaardigde aan te stellen, die het project kan opvolgen namens de buurt en/of de lokale handelaars en ondernemingen. Vlak voor de start van de werken wordt best nog een tweede informatievergadering georganiseerd voor de buurtbewoners en lokale handelaars. Op dat moment is de aannemer gekend en kan het project in detail worden toegelicht. De timing en fasering van de werken kunnen uitvoerig besproken worden, samen met de maatregelen die de aannemer zal nemen om de hinder voor de buurt te beperken. Om verkeershinder en overlast voor omwonenden tot het minimum te beperken, kunnen de werken best gefaseerd worden uitgevoerd. Een nieuwe fase start pas als de voorgaande fase (grotendeels) is afgewerkt. Verwittig de omwonenden telkens een fase is afgerond en een nieuwe start. Op deze manier hebben zij een goed zicht op de vordering van de werken. Niet enkel de omwonenden hechten belang aan een goede communicatie, ook wie dagelijks de weg in kwestie gebruikt, wil op de hoogte zijn. Zo kunnen al een maand vooraf aankondigingen geplaatst worden langs de weg. Op die manier wordt de automobilist tijdig geïnformeerd en is hij voorbereid op de werken en de omleidingroutes. Timing is cruciaal, zeker als er in naburige gemeenten ook gewerkt wordt. Kijk dus over de gemeentegrenzen heen. Stem uw werken en de omleidingen af op eventuele werken in andere gemeenten en zorg ervoor dat de omleidingen aanvaardbaar blijven (denk aan de schoolkinderen traject huis-werk bus- en tramverkeer -.) Een goede signalisatie is bepalend voor het succes van een omleidingroute. Signalisatie wordt ontwikkeld volgens het geldende ministeriële besluit. Werken worden pas aangevat na goedkeuring van verkeersregeling en signalisatie. Bij belangrijke omleidingen moeten de signalisatieborden en omleidingroutes vooraf worden voorgelegd aan een afvaardiging van lokale handelaars, bewoners en weggebruikers om hun efficiëntie en effectiviteit te testen. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 6/60

7 Op de werf zelf tenslotte worden informatiepanelen geplaatst om te informeren over het project. Wat niet mag ontbreken is het doel van het project, de timing en contactinformatie voor eventuele vragen. Simulatiebeelden van hoe de straat/werf er in de toekomst gaat uitzien zijn een aardige extra. Tijdens de werken Maar ook tijdens de werken valt de communicatie niet stil. Organiseer wekelijks een werfvergadering, waarop de projectleider de vordering van de werken kan bespreken. De afgevaardigde van de buurtbewoners en/of handelaars kan deze vergadering deels bijwonen. Wanneer kleine of grotere ongemakken rechtstreeks kunnen besproken en opgelost worden, verhoogt het wederzijdse begrip tussen de omwonenden en de aannemer. Een goede communicatie over het verloop van de werken en eventuele moeilijkheden die de aannemer bij de uitvoering ervan ondervindt, zorgt in elk geval voor meer begrip en geduld van de betrokkenen. Naast de mondelinge informatie die op de werf kan bekomen worden, worden best op regelmatige basis infobrieven onder de buurtbewoners verdeeld. Via deze brieven kan je de bewoners inlichten over de planning van de werken op korte en lange termijn en de huidige stand van zaken. Alle vragen (van burgers, journalisten, verenigingen) worden best doorverwezen naar een vooraf vastgelegde contactpersoon. Dit kan een projectleider, verantwoordelijke werfcommunicatie of specifieke woordvoerder zijn. Zo kom je als organisatie naar buiten met een gezicht van de werf. Deze contactpersoon kan de burger actief betrekken bij het project, wat een draagvlak creëert en zorgt voor acceptatie van de werken. Het is belangrijk een contactfiche op te stellen met alle nodige contactgegevens om de vragen door te verwijzen. Deze fiche wordt beschikbaar gesteld aan alle medewerkers. Tijdens de uitvoering van de werken is het belangrijk enkele tijdsregels in acht te nemen: 1. De 10-minutenregel Bij incidenten met grote gevolgen (waterlek, brand, stroompanne, ) moeten alle verantwoordelijken binnen de 10 minuten gecontacteerd zijn. Een degelijk uitgewerkt noodplan is een eerste vereiste, doch dit kan slechts zijn vruchten afwerpen als alle betrokken partijen hiervan op de hoogte zijn. Voorzie een papieren versie van het noodplan in de werfkeet. Echter niet alle incidenten hebben betrekking op gevaar en/of veiligheid. Het plaatsen van zwarte vlaggen in de tuinen van woningen die onteigend zullen worden, is evenzeer een incident dat binnen de 10 minuten gemeld moet worden aan de bevoegde crisisexpert. 2. De 2-dagenregel Handelaars of bewoners die individuele hinder gaan ondervinden (zoals een afgesloten oprit of abnormale geluids-, trillings- of stofhinder) moeten minstens 2 dagen vooraf per brief op de hoogte worden gebracht. 3. De 14-dagenregel Periodes met grote hinder (afsluiten toegang garage, werken aan het elektriciteitsnet, ) voor handelaars, omwonenden of weggebruikers moeten minstens 2 weken op voorhand per brief worden aangekondigd in de betrokken straten. In dit geval wordt best een informatieactie uitgewerkt: bewonersbrief in de bus, persartikel in de krant, informatiebord langs de weg, enz. Bij grote hinder worden alle mogelijke doelgroepen in kaart gebracht en rond de tafel gevraagd. Oplossingen kunnen uitgewerkt worden om de hinder en de schade tot een minimum te beperken. Zo breng je de betrokkenen ook op de hoogte dat de werken tijdelijk, beperkt en ter verbetering van de oude situatie worden uitgevoerd. Om dit goed voor te bereiden zijn 14 dagen de vereiste minimum voorbereidingstermijn. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 7/60

8 4. De 72-urenregel Men kan veel plannen, maar niet alles. Soms moeten er buiten de vooropgestelde planning werken worden uitgevoerd. 72 uren geldt hier als de minimum voorbereidingstijd om de noodzakelijke informatieactie te organiseren. Voor individuele hinder mag er echter niet afgeweken worden van de 14-dagenregel. Na de werken Door de organisatie van een tevredenheidonderzoek na afloop van de werken, kunnen zowel particulieren als handelaars aangeven hoe zij de infrastructuurwerken in hun buurt ervaren hebben. Het is een drempelverlagende manier om resterende klachten te weten te komen, ze op te lossen en zo de gepaste structurele maatregelen te kunnen treffen. Het tevredenheidonderzoek gebeurt enkele weken voor de voorlopige oplevering, zodat de aannemer nog ter plaatse is voor eventuele herstellingen of aanpassingen. Tot slot: Niet communiceren bestaat niet. De boodschap is dan immers: u, bewoner/klant interesseert mij niet. Informeren op zich neemt de hinder niet weg, maar maakt deze wel meer aanvaardbaar. 2. Hoe communiceren? Niet alleen het tijdstip van de communicatie is belangrijk, maar zeker ook de manier waarop dit gebeurt. Enkele vuistregels kunnen hierbij alvast helpen: Hou de informatie begrijpelijk en op persoonlijk niveau. Door uzelf in te leven in de leefwereld van het publiek (en hun verzuchtingen) legt u makkelijker persoonlijke contacten. Door te focussen op de positieve gevolgen die de werken zullen hebben, zal het publiek sneller begrip tonen voor de situatie. Zorg ervoor dat u eerst zelf alle nodige én juiste informatie hebt, voor u het publiek inlicht. Dit geeft u de mogelijkheid om lastige vragen voor te bereiden. Denk eraan dat de behoefte aan (de soort) informatie verschilt van werkfase tot werkfase. Laat de werf voor zich spreken. Door informatiepanelen te plaatsen met vermelding van het doel van het project, de timing en contactinformatie, zijn al veel vragen opgelost. U kan eventueel ook een spreekuur organiseren om de omwonenden de kans te geven hun individuele problemen te bespreken. Een nette werf en werfomgeving draagt eveneens bij tot meer goodwill van de omwonenden. Minimaliseer de hinder voor de burgers niet. Hou hierbij de tijdsregels in acht (10-minutenregel, 2- dagenregel, 14-dagenregel, 72-urenregel) Wees op uw hoede bij hoorzittingen en let op wat u toont. Mensen maken geen verschil tussen een ontwerp en een definitief plan. Een hoorzitting mag geen klaagzang van één persoon worden. Voorzie tijd achteraf voor individuele vragen en maak dat kenbaar. Plaats de signalisatie doordacht en zorgvuldig, zodat borden elkaar niet tegenspreken. Test de signalisatie indien mogelijk zelf uit. Duid aan hoe handelaars en bedrijven bereikbaar blijven. Maak je informatie toegankelijk voor een breed, niet-technisch publiek. Toon vanaf het begin hoe het eindresultaat er zal uit zien. Toon plaatsjes, geen plannen. Hang tijdens infovergaderingen plannen uit in de zaal zodat ieder individu kan nagaan wat de werken aan en nabij hun woonst juist inhouden. Geef een realistische planning en maak ze niet te nipt. Maak een onderscheid tussen projectduur en hinderduur. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 8/60

9 II. Minder Hinderclausules voor opmaak van typebestekken voor infrastructuurwerken Inhoud 1. Bepalingen in het bestek ten aanzien van de toegankelijkheid van de zwakke weggebruiker en mensen met een handicap en doorstroom van het verkeer in de kruisstraten van de werfzone 2. Expliciete beschrijving van de toegankelijkheidsbepalingen met afmetingen en minimumvereisten 3. Plaatsen van voetgangers- en fietsbruggen 4. Acties en sancties van de opdrachtgever bij schade aan werkzone of milieu 5. Algemene maatregelen, wegverkeer en signalisatie 6. Opname van fasering in bestek 7. Opmaak van een signalisatieplan 8. Milieuzorgmaatregelen 9. Ter beschikking stellen van gronden van de bouwheer 10. Plaatsing van Minder Hindersteenslag of een ander voorlopig materiaal 11. Verhardingen Bestrating en betonstraatstenen 12. Rioleringen en afvoer van water 13. Rioleringen en afvoer van water aangelegd in een sleuf 14. Instandhouding bestaande waterafvoer Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 9/60

10 Aan Hoofdstuk I.1. van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd: 1. Bepalingen in het bestek ten aanzien van de toegankelijkheid van de zwakke weggebruiker en mensen met een handicap en doorstroom van het verkeer in de kruisstraten van de werfzone Gedragscode bij uitvoering van infrastructuurwerken voor het draaglijk maken van de hinder 1. Inleiding Grote en kleine infrastructuurprojecten brengen hinder met zich mee en zijn in vele gevallen niet populair omwille van de negatieve effecten zoals onteigeningen en ruimtelijke beperkingen. Omwille van de hinder die de burgers moeten ervaren in dienst van het openbaar nut, is het heel belangrijk dat de overheden en nutsmaatschappijen op het terrein begrip tonen voor de belangen en de bezorgdheden van de omwonenden. Het gaat meestal immers niet om plannen die uitsluitend ambtelijk worden voorbereid en uitgevoerd, maar tevens om projecten met een grote onderlinge samenhang en maatschappelijke relevantie. Daarom hebben wij als overheid/gemeente een prioritair actieprogramma "Zorg voor omwonenden" opgesteld. De klemtonen van dit programma liggen op een zorgvuldige voorbereiding en een adequate communicatie van het project. Zo zal project voortaan worden beoordeeld op zijn maatschappelijke impact, in samenhang met ecologische, hydraulische en economische factoren. Anderzijds wordt reeds vóór de aanvang van de werken een communicatielijn uitgetekend om misverstanden te voorkomen. Heel belangrijk is ook de houding van de uitvoerders op de werf. Omdat het veel gemakkelijker is zijn gedrag te bepalen als de normen zijn vastgelegd, werd een "Gedragscode bij uitvoering van infrastructuurwerken voor het draaglijk maken van de hinder" opgesteld. Deze gedragscode is meer dan een intentieverklaring. Het is de beleving van een nieuwe cultuur die de omwonende centraal stelt. Door het toevoegen aan het lastenboek van een aantal bepalingen omtrent werkorganisatie, bereikbaarheid en signalisatie moet de hinder bij infrastructuurwerken tenslotte een stuk draaglijker worden. 2. Werkmethode De aannemer dient zijn werf dusdanig te organiseren dat de hinder voor aangelanden en verkeer tot een minimum beperkt blijft. Hierbij wordt onder meer rekening gehouden met omleidingen en toegankelijkheid. De werkfases dienen in elk geval zo opgevat te worden dat opbraak, aanleg van riolering, uitvoering van huisaansluitingen en herstel van wegenis als één aaneengesloten geheel vorderen. Eens de werken aangevangen, moet non-activiteit op de werven vermeden worden, vooral wanneer wegen moeten worden afgesloten, of verkeersbelemmeringen kunnen optreden. De opslag van materialen op de openbare weg of op openbare terreinen moet beperkt worden tot de hoogst noodzakelijke termijn. Opgegraven materiaal op de openbare weg of op openbare terreinen is slechts toegelaten voor een korte termijn. Toegangswegen voor voetgangers en fietsers dienen te allen tijde op een veilige manier gegarandeerd te worden. Toegangswegen voor voertuigen moeten zo lang en zoveel mogelijk gevrijwaard blijven gedurende de werken. s avonds, s ochtends en tijdens de weekends zijn de toegangen tot de woningen, bedrijven, winkels e.d. te verzekeren. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 10/60

11 Enkel duidelijke, onbesmeurde en onbeschadigde signalisatie, barelen, schuttingen en verkeersborden mogen worden gebruikt. De werken dienen inzonderheid langs of in woonstraten een ordelijk verloop te hebben, o.a. stapeling van materialen, opstelling van machines, beperking van stofvorming of modder, goede planning en opeenvolging van de diverse activiteiten e.d. De aannemer is ertoe gehouden de aanbestedende overheid onmiddellijk in te lichten wanneer er zich problemen met de nutsleidingen voordoen. 3. Materieel De aannemer zal er aandacht aan besteden enkel materieel te gebruiken dat aangepast is aan de lokale omgeving en de grootte van de opdracht. Hierbij gaat de aandacht vooral uit naar: - grootte van het materieel - geluidshinder en trillingen - uitscheiding van uitlaatgassen - stofhinder, plasvorming of modderige toestanden - wendbaarheid (o.a. van de voertuigen) - mogelijk risico voor de bevolking - mogelijk risico voor schade aan eigendommen 4. Werknemers Het personeel van de aannemer moet in het bezit zijn van een identificatie. Alle werknemers moeten een identificatie op hun bovenkledij of hoofddeksel dragen. Het aannemerspersoneel moet tegenover iedereen op en langs de werken en onder alle omstandigheden, handelen met beleefdheid en het grootste respect. De leidende ambtenaar / verantwoordelijke van de bouwheer, kan verzoeken om de verwijdering van de werf van elke werknemer die zich niet houdt aan de opgelegde gedragscode. Het aannemerspersoneel moet rekening houden met elk redelijk verzoek van de bevolking. Verzoeken waarvan geoordeeld wordt dat zij niet tot de normale taken van de aannemer behoren, zullen onmiddellijk worden doorverwezen naar de leidend ingenieur / bevoegde ambtenaar. De aannemer duidt een verantwoordelijke aan tot wie de omwonenden zich kunnen richten voor eventuele vragen of opmerkingen. 5. Klachten Personen met klachten worden aangeraden rechtstreeks contact op te nemen met de werfleiding. Elke klacht, mondeling of schriftelijk, moet binnen 24 uur worden doorgegeven aan de leidende ambtenaar. 6. Informatieverstrekking De aannemer zal zich, conform het bestek, strikt houden aan de goedgekeurde planning. De gemeente/stad zal op diverse wijzen de bevolking inlichten omtrent de vooruitgang der werken. De aannemer zal hieraan zijn medewerking verlenen en zal ondermeer schriftelijke informatie voorzien voor de leidende ambtenaar aangaande de gedetailleerde timing van de verschillende bouwfases. De aannemer dient volgende verwittigingtermijnen te respecteren (hierdoor heeft de leidende ambtenaar één week de tijd om diegenen die erbij betrokken zijn te informeren). Indien enkel woonhuizen betrokken zijn: 3 weken Indien handelszaken betrokken zijn: 4 weken Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 11/60

12 7. Onderaannemers De aannemer zal alle onderaannemers opdracht geven zich te houden aan de instructies van de gedragscode. De aannemer wordt verantwoordelijk gesteld voor het al dan niet naleven van de gestelde eisen door de onderaannemers. 8. Coördinatievergadering De gemeente/stad belegt in deze fase zo spoedig mogelijk een coördinatievergadering, na kennisgeving van de gunning aan de aannemer. Op deze coördinatievergadering worden uitgenodigd: de leidende ambtenaar, de aannemer, de exploitanten van de nutsinstallaties en andere betrokken technische partners. De aannemer of zijn afgevaardigde dienen aanwezig te zijn op deze vergadering. Op deze vergadering wordt door de aannemer een planning voorgelegd die de andere aanwezigen toelaat de voorziene vooruitgang van het werk te kennen. De aannemer wordt er uitdrukkelijk op gewezen dat hij persoonlijk en schriftelijk de concessiehoudende diensten (De Lijn, NMBS, ), tijdig moet verwittigen nopens de aanvang en het verloop van zijn uitvoering. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 12/60

13 Aan Hoofdstuk I.- Art van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd: 2. Expliciete beschrijving van de toegankelijkheidsbepalingen met afmetingen en minimumvereisten 1. Toegankelijkheid In alle omstandigheden dient de aannemer tijdens de aanleg van een riolering in de rijweg een goed berijdbare verharding te behouden of nieuw te voorzien en dit zowel voor, achter als zijdelings van de graafwerken. De rijweg is zuiver en vrij van grote plassen te houden. 2. Riolering in de rijweg In geval de riolering voorzien is in de rijweg is het slechts toegestaan de verharding maximum 50m vóór de sleuf op te breken behoudens technische noodwendigheden in samenspraak met de leidend ingenieur. Enkel indien onmiddellijk na de opbraak een tijdelijke steenslag wordt aangebracht, mag de verharding over een grotere afstand worden opgebroken. De leidende ambtenaar / ingenieur neemt de beslissing omtrent de grootte van deze opbraak. Deze tijdelijke steenslag wordt dermate aangebracht en onderhouden dat ze tegen een beperkte snelheid kan worden bereden. Indien tengevolge van de aanleg van de riolering, hetzij één weghelft moet worden opgebroken en hersteld, hetzij de volledige weg moet worden opgebroken, dan wordt onmiddellijk na het plaatsen van de riolering de onderlaag van de fundering aangebracht, volgens de beschrijving van hfst. V 4.2. van de Aanvullingen van Aquafin aan SB250 (zie bijlage 2). De aannemer zorgt er voor dat het hoogteverschil tussen de onderlaag van de fundering en de bestaande verharding wordt uitgevlakt ter hoogte van de inritten. Het uitvlakken van de toegang ter hoogte van elke oprit met steenslag wordt per stuk in de meetstaat in rekening gebracht. In de eenheidsprijs zijn per oprit alle kosten te begrijpen voor het leveren van de steenslag, het aanbrengen, het tussentijds even wegnemen en terugaanbrengen van de steenslag en tenslotte het verwijderen en afvoeren van de steenslag bij het aanbrengen van de definitieve verharding. Voet- en vrij liggende fietspaden worden zolang mogelijk behouden en worden slechts dan opgebroken als de heraanleg onmiddellijk volgt. 3. Riolering buiten de rijweg In geval de werken zich buiten de rijweg bevinden (weiland, akkerland, bouwgronden, bossen of onverharde bermen) geldt voor weilanden, akkerlanden en tuinen dat alles wordt aangevuld en teruggeplaatst tot 30 cm onder het maaiveld. De afgegraven teelaarde blijft dus gestapeld binnen de werkzone. Na uitvoering van de diverse proeven en van zodra de werkzone niet meer als werfweg dienstig is, moet de aannemer de terreinen volledig afwerken inclusief het inzaaien (indien voorzien), het terugplaatsen van omheiningen, drinkbakken en andere plaatselijke elementen. Ook de onverharde bermen worden op dezelfde manier benaderd. De aandacht wordt wel gevestigd op de inritten en andere toegangswegen die hierbij gekruist worden. Hier wordt ofwel de definitieve verharding teruggeplaatst of een tijdelijke steenslagverharding aangebracht, die in de post voor tijdelijke steenslagverharding van het voorgaande wordt vergoed. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 13/60

14 Aan Hoofdstuk I.- Art van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd: 3. Plaatsing van voetgangers- en fietsbruggen De nodige maatregelen moeten genomen worden opdat de toegang/bruikbaarheid van de aangelande eigendommen steeds verzekerd blijft. Daartoe dienen bij het opbreken van het gemeentelijk openbaar domein personenbruggetjes, voorzien van zijdelingse steunen, ten behoeve van de voetgangers, respectievelijk aangepaste platen in staal, ten behoeve van het andere verkeer, te worden geplaatst. Technische voorschriften Een voetgangersbrug is een niet-vervormbaar (onder normale gebruiksomstandigheden) paneel, voorzien van anti-slip-bodem (bijv. aluminium traanplaat) en tenminste 1m breed. Het paneel is langs weerszijden voorzien van leuningen. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 14/60

15 Aan Hoofdstuk I.1 van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd: 4. Acties en sancties van de opdrachtgever bij schade aan werkzone of milieu Straffen 1. Straffen schade werkzone Vaststelling van inbreuken op de voorschriften betreffende bezetting en herstelling van werkzone worden beboet met minimum 125 euro per inbreuk of 25 euro per kalenderdag dat de inbreuk niet is opgegeven of hersteld. 2. Straffen schade aan milieu Vaststelling van inbreuken met schade aan het milieu voor gevolg zoals het verpompen en/of lozen van afvalwater in het oppervlaktewater, ingraven van rest- of afvalstoffen, verontreiniging van grond door lekkende brandstof of olie e.d. worden beboet met een éénmalige boete van minimum 500 euro of 250 euro/dag aan dagelijkse boete zolang dat de inbreuk niet is opgeheven. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 15/60

16 Aan Hoofdstuk I.- Art van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd: 5. Algemene maatregelen, wegverkeer en signalisatie 1. Algemeen Het voetgangersverkeer moet steeds in behoorlijke omstandigheden kunnen gebeuren. De aannemer wordt er in dit verband op gewezen dat alle bouwsleuven en bouwputten voor riolering, collectoren, persleidingen, toegangs- of verbindingsputten en andere kunstwerken, grenzend aan of gelegen in de rijweg, dienen afgesloten te worden met een verticale afsluiting van 2 m hoogte, zodanig dat de veiligheid van voetgangers, fietsers en andere weggebruikers is verzekerd. De aannemer dient er steeds zorg voor te dragen dat de rijwegen en fietspaden zuiver zijn en vrij van grondresten e.d. In de straten waar het doorgaand verkeer mag onderbroken worden, dient de aannemer er steeds zorg voor te dragen dat de toegang tot de aanpalende eigendommen en gebouwen steeds verzekerd is voor de brandweer, ziekenwagens, ophaaldiensten, politie e.d. behalve ter hoogte van bouwputten en sleuven ingevolge technische noodwendigheid. (*) Mogelijke toevoeging => De aannemer brengt dagelijks bij het einde van de werkdag de brandweer op de hoogte van de plaats waar het zwaar materiaal, zoals voertuigen en machines, werden achtergelaten op het openbaar terrein zodat dit geen belemmering kan vormen voor de interventies van de brandweer of andere noodinterventieteams. In de straten waar doorgaand verkeer mag worden onderbroken, dient de aannemer er bij de opmaak van zijn planning, rekening mee te houden dat de duur van de verkeersonderbreking tot het strikte minimum wordt beperkt. De bouwheer zal in die zin niet toestaan dat hinderende of toegankelijkheid beperkende werken : worden gestart kort voor een lange verlofperiode van de aannemer (langer dan 1 week); onvoltooid, tijdelijk worden verlaten voor een periode langer dan twee werkdagen. De aannemer zal tijdig (ten laatste 14 dagen vóór de aanvang van de verkeershinder) contact opnemen met de betreffende maatschappijen en besturen van het openbaar vervoer en schoolbusvervoer. De bebakening van de tijdelijke constructies, de signalisatie van de werken binnen de werkzone, de afsluitingen e.d. inbegrepen, het leveren en onderhouden van de materialen zijn een last van de aanneming. 2. Aankondigingborden langs invalswegen en aanpalende wegen Definitie aankondigingborden: aankondigingborden zijn verkeersborden die de start van de werken of een bepaalde werfactie tijdig aankondigen. Bijvoorbeeld: aankondigingborden worden geplaatst op de invalswegen naar een straat waar er gewerkt zal worden en worden minimum 14 dagen vooraf of zo mogelijk 1 maand voor de start van de werken in gebruik gesteld. Op deze manier wordt de burger tijdig geïnformeerd en is hij voorbereid op de werken en de omleidingwegen. De aannemer staat in voor de opmaak, onderhoud en plaatsing van infoborden langs de wegen. De aannemer zorgt voor de nodige borden per werf (te bepalen op basis van grootte van het werk). De grootte van ieder bord is 2,5*3 meter (te bepalen op basis van de grootte van het werk en/of de buurt en/of /ligging van de werken). Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 16/60

17 De borden dienen uit degelijk materiaal te bestaan zodat zij de volledige werfperiode kunnen gebruikt worden. De inhoud (de boodschap) wordt bepaald door de opdrachtgever. De inhoud kan veranderen naargelang de fasering en werfsituatie. De kleur, het lettertype en de lettergrootte wordt bepaald door de opdrachtgever => zie bijvoorbeeld richtlijnen van AWW. De locatie van de infoborden wordt bepaald door de opdrachtgever in samenwerking met de verkeerspolitie. De opdrachtgever bepaalt wanneer de borden moeten geplaatst worden door de aannemer en wanneer zij dienen verwijderd te worden. De bepalingen in deze paragraaf gelden niet voor omleidingborden. Expliciet aan derden toe te wijzen vernielingen kunnen niet ten laste van de aannemer gelegd worden. De opdrachtgever zal de aannemer vergoeden voor zulke herstellingen op basis van reële prestaties. 3. Specifieke vergunningen De aannemer staat in voor het bekomen van noodzakelijke andere vergunningen, zoals verkeersomleidingen en signalisatie, toelating tot tijdelijke ingebruikname van delen openbaar domein, milieu- of exploitatievergunning, enz., en dit als aannemingslast. 4. Wekelijkse afhaling huisvuil Voor zones die niet bereikbaar zijn door de ophaaldiensten (dit wordt enkel bepaald door de leidende ambtenaar): tijdens de werken wordt bij elke ophaalbeurt het huisvuil (gewoon en groot), het papier of karton, GFT-zakken en PMD-zakken vóóraf door de aannemer naar groeperingplaatsen gebracht naast de rijstrook waar het door de ophaaldienst, zonder het verkeer te hinderen, kan opgeladen worden, zonder telkens de werfzone te moeten kruisen. Containers worden eveneens naar de rand van de werfzone gebracht (zodat ze door de ophaaldienst gemakkelijk kunnen geledigd worden); ze worden daarna terug naar de oorspronkelijke plaats gebracht. Door de aannemer te begrijpen in zijn eenheidsprijzen. 5. Opruimen van de werf De aannemer is verplicht om regelmatig, minimaal 1x/week op vrijdagavond en bij het begin van elke vakantieperiode de werfzone op te ruimen (vooral her en der verspreide materialen, hoopjes, e.d.) zodat de werf ordelijk en net wordt achtergelaten. De instructies van de leidende ambtenaar hieromtrent zullen strikt opgevolgd worden. 6. Reinigen en onderhoud van het wegennet De aannemer is verantwoordelijk voor alle schade die berokkend wordt aan het wegennet door de uitvoering van de werken. Vóór het begin der werken, en op zijn kosten, moet de aannemer een staat van bevinding opmaken in akkoord met de beheerder van het wegennet. In geen geval kan de aanbestedende overheid ter verantwoording geroepen worden om de gebeurlijke schade te dekken, de aannemer blijft hier uitsluitend verantwoordelijk. Gedurende de volledige duur der werken worden de rijbanen, fietspaden en trottoirs in de onmiddellijke nabijheid van de bouwplaats behoorlijk gereinigd, onderhouden en in volmaakte staat en werking gehandhaafd op kosten van de aannemer. Hij is verantwoordelijk voor de ongevallen die zouden voortspruiten uit een gebrek van onderhoud. Hij treft tevens de nodige maatregelen om alle stofvorming op de werf tegen te gaan. De aanbestedende overheid herinnert de aannemer aan de voorschriften van artikel 9 van de Wegcode. Het nodigt hem ertoe uit, in geval de voertuigen van de onderneming schade aan de wegenis dreigen te veroorzaken, ten gepaste tijde met de beheerders der wegen de nodige Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 17/60

18 schikkingen te treffen wat het herstel der wegen betreft die gebeurlijk door het voertuigenverkeer der aanneming of door de werken zouden beschadigd worden. Na voltooiing van de werken is de aannemer verplicht om, op zijn kosten, de bouwplaats en de omgeving der werken grondig te reinigen, en dit overeenkomstig de aanduidingen van de leidende ambtenaar, in overleg met het Gemeente-/Stadsbestuur en de Administratie Wegen en Verkeer. Indien, na aanmaning genoteerd in het dagboek, binnen de 24 uren hieraan geen gevolg wordt gegeven, is de aanbestedende overheid gemachtigd op kosten van de aannemer de in de aanmaning opgelegde maatregelen te treffen. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 18/60

19 Aan Hoofdstuk I.- Art van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd: 6. Opname van fasering in bestek 1. Werkmethode bij 1 fase Tenzij anders vermeld in het bijzonder bestek wordt een één-fasige werkmethode toegepast. D.w.z. dat : 1.1. de opbreekwerken maximaal 50 m (bij aansluitingen is 100m toegelaten) voorlopen op de rioleringswerken, behoudens technische noodwendigheden in samenspraak met de leidende ambtenaar; 1.2. na het plaatsen van de buizen, de sleuf onmiddellijk wordt aangevuld en een steenslagfundering, overeenkomstig art. V van de Aanvullingen van Aquafin aan het SB 250 (zie bijlage 2), onmiddellijk wordt aangebracht. De aannemer schenkt hierbij de nodige aandacht aan de toegankelijkheid, die in een hierna volgend punt wordt besproken. 2. Werkmethode bij meerdere fasen Indien het totale project in meerdere afzonderlijke fases wordt opgesplitst (bijv. straat per straat, als gevolg van mogelijke omleidingen) dan zal dit in het bijzonder bestek vermeld worden. Binnen elke afzonderlijke fase zijn de bepalingen van de één-fasige werkmethode van toepassing. Het staat de aannemer vrij suggesties te doen om: de werken in meerdere fases uit te voeren verschillende fases gelijktijdig uit te voeren indien hierdoor de hinder voor de omwonenden kan worden beperkt en dit zonder prijsconsequenties voor de bouwheer. Hij heeft hiervoor de goedkeuring nodig van de bouwheer en van de leidende ingenieur (studiebureau) en dient uiteraard zelf in te staan voor het verkrijgen van een door de gemeente/stad goedgekeurd omleiding- en signalisatieplan. Wanneer meerdere fases van toepassing zijn, gelden uiteraard ook de regels voor een vlotte toegankelijkheid, die hierna aan bod komen. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 19/60

20 Aan Hoofdstuk I.- Art van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd: 7. Opmaak van een signalisatieplan 1. Signalisatie van wegomleggingen De onderstaande richtlijnen zijn enkel van toepassing op de uitvoering van de signalisatiewerken van wegomleggingen voor het doorgaand verkeer langs de werf zelf of in de omleggingwegen. De aan te brengen en in rekening te brengen signalisatie is overeenkomstig deze welke voorkomt op het gedetailleerd signalisatieplan voor elke fase van de werken. De signalisatie met betrekking tot de eigenlijke beveiliging van de werkzone(s), bouwputten e.d. is een last van de aanneming. De signalisatie-uitrusting welke de werfzone afsluiten op de kop, maken deel uit van de wegomlegging. Alle signalisatie behorende bij welke zich binnen nieuw vermelde afsluitingen bevinden, zijn een last van de aannemer. Bij de aanbestedingsdocumenten is een (voorlopig) omleidingplan gevoegd, opgemaakt volgens de verkeersafwikkeling op datum van aanbesteding. Deze plannen dragen de goedkeuring van de bevoegde instanties (gemeente, politie, bestuur der wegen,...). Het door de aannemer opmaken van het (definitief) signalisatieplan per fase en het laten goedkeuren, is een last van de aanneming. Voor het aanbrengen van de signalisatie geldt het ministerieel besluit alsook de bijgevoegde bepalingen in verband met signalisatie die hieronder staan vermeld. De wegbebakening moet worden aangepast en de niet noodzakelijke verkeerstekens moeten degelijk worden afgedekt of weggenomen in de volgende gevallen: 1. bepaalde vakken van de aanneming voor het verkeer worden opengesteld; 2. telkens als de werken gedurende een langere periode onderbroken worden. De signalisatie van de wegomlegging wordt in de opmetingsstaat weergegeven per fase. Ze dient door de aannemer aan de hand van het goedgekeurde signalisatieplan te worden in rekening gebracht. De betaling van de signalisatie gebeurt eveneens per fase. Elke post omvat het leveren, huren, plaatsen, onderhouden, instandhouding, afdekken en verwijderen van de signalisatie. De eenheidsprijzen voor deze posten zijn van toepassing voor de volledige duur van de omleiding. De bouwheer kan in geen geval aansprakelijk worden gesteld voor beschadigde of gestolen borden. Beschadigde of gestolen borden dienen binnen de 12 uur na kennisname te worden vervangen. Met het oog op het vastleggen van de bestaande toestand van de wegenis waarover de wegomlegging van het verkeer moet verlopen, wordt voor wegomleggingen over secundaire wegen, lokale wegen en landbouwwegen in de meetstaat een afzonderlijke post voorzien (VHD, m) voor het opstellen van een tegensprekelijke plaatsbeschrijving met videobandopname. Het tegensprekelijk opstellen van een plaatsbeschrijving van de gebruikte wegen dient te gebeuren vóór de aanvang en op het einde van de doorgevoerde wegomlegging. Aan elk van de betrokken partijen wordt hiervan een exemplaar overgemaakt. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 20/60

21 Voor onderhavige opdracht zijn aanvullend volgende voorschriften van toepassing 2. Specifieke bepalingen in verband met verkeersafwikkeling Verkeersafwikkeling gedurende de uitvoering der werken, fasering en deeltermijnen Samenvatting basisprincipes: o o o o constant bestaande verhardingen woonstraten: enkel plaatselijk verkeer buiten de werkuren afwisselend verkeer met gekleurde lichten, deeltermijn fietsers afstappen ter plaatse van de werkzone o werkzone op openbaar domein (50 m) o definitieve onderlaag steenslag ter plaatse van opgebroken verhardingen en ter plaatse van opritten voor toegankelijkheid met voertuigen. 3. Wegverkeer en verkeersomleggingen indien wordt afgeweken van het aanbestedingsplan De betaling van de borden, de wegenverf en de plaatsbeschrijving voor dit gewijzigd signalisatieplan zal gebeuren volgens de inschrijvingsprijs. Deze prijzen gelden eveneens voor de ganse duur van de omleiding. De werken mogen slechts aanvatten na goedkeuring van de verkeersregeling en de verkeerssignalisatie. De wegsignalisatie moet in overeenstemming zijn met de geldende ministeriële besluiten, omzendbrieven en latere aanvullingen ervan. De aannemer neemt dan te zijnen lasten: - het verkrijgen van de toestemming van de beheerders van de wegen waarover de omleiding loopt - het verkrijgen van de toestemming van de gemeentebesturen die binnen de uitgestrektheid van de werf vallen om het mogen signaleren van de werken. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 21/60

22 Aan Hoofdstuk I.- Art van het SB 250 worden volgende voorschriften toegevoegd 8. Milieuzorgmaatregelen 1. Algemene bepalingen Gedurende de werken houdt de aannemer zich aan de voorschriften zoals deze bepaald zijn in VLAREM I en II. Het is de aannemer ten strengste verboden afvalstoffen te laten rondslingeren, te sluikstorten, te verbranden, te begraven e.d. op de werf en in de nabijheid van de werf, zelfs wanneer de eigenaar van het perceel hiervoor gebeurlijk de goedkeuring zou geven. Het is de aannemer gedurende de werken ten strengste verboden om nieuwe lozingspunten te creëren (ook niet kortstondig!) van DWA - afvoer naar grachten, beken en/of rivieren. De aannemer zal op de werf alle voorzorgsmaatregelen nemen ter voorkoming van grondverontreiniging door oliën of brandstoffen. In het veld opgestelde machines (o.a. bemalingspompen, groepen e.d.) en voorraadtanks zijn met passende lek-beveiligingconstructies uit te rusten (conform de VLAREM voorschriften). Geluid- en trillingshinder moet op de werf worden beperkt. Hiervoor wordt verwezen naar de richtlijnen Bouwmateriaal en Bouwmachines van de Europese Gemeenschap en overgenomen door het Besluit Vlaamse Executieven van 30/7/92. Inbreuken hierop kunnen aanleiding geven tot het onmiddellijk stilleggen van de werf en onmiddellijke verwijdering van de werf van de verontreinigende toestellen en machines. 2. Afvalstoffen 2.1. Selectieve gescheiden inzameling van afvalstoffen en bouwafval op de werf De aannemer is verplicht op een selectieve wijze bouw- en wegenisonderdelen te slopen en op een gescheiden wijze te verzamelen en af te voeren, inclusief het op selectieve wijze inzamelen van afvalstoffen. De selectieve inzameling is minstens op elke werf te voorzien voor de volgende fracties: gevaarlijk afval schoon puin (niet verontreinigd) metaal restfractie De selectieve inzameling geschiedt in hiervoor geschikte containers en/of andere zakverpakkingen. Elke container of zakverpakking dient voorzien te worden van een duidelijk en blijvend opschrift. Gevaarlijk afval moet op wettelijke wijze worden opgeslagen en afgevoerd Selectieve sloop Er moet door de aannemer naar gestreefd worden de deelfracties van het puin en afval met volgende rangorde van prioriteiten te behandelen en/of te verwerken: 1. rechtstreeks herbruik op de werf 2. recyclagebedrijf 3. sorteerbedrijf 4. storten of verbranden Door de aannemer is voor elk van de afvalstoffen en puin vóór de aanvang van de werken een planvoorstel inzake afvoer- en behandeling aan de bouwheer ter goedkeuring voor te leggen. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 22/60

23 2.3. Afvoer van afvalstoffen en puin De aannemer staat in voor de selectieve afvoer van alle afvalstoffen naar een erkend sorteeren recyclagebedrijf of stortplaats. Alle puin is door de aannemer rechtstreeks af te voeren naar een puinbreekinstallatie. De aannemer dient ter bewijsvoering een kopie van elke vervoerbon of stortbon aan de bouwheer over te maken Gebruik (hergebruik) van puingranulaten De aannemer dient prioritair voorrang te geven aan de toepassing van puingranulaten ter vervanging van primaire granulaten, voor zover deze beantwoorden aan de voorschriften van hoofdstuk III van het Standaardbestek 250. Elke levering van puingranulaten dient gecertificeerd te worden door een keuringsattest afgeleverd door COPRO. 3. Opbraak asbestcementbuizen De aannemer is verplicht bij opbraak van asbestcementbuizen een selectieve opbraak en afvoer met een afzonderlijke container te voorzien, ongeacht de grootte van de diameter van de leiding (ook indien di < 300 mm). In de meetstaat is een afzonderlijke post voorzien voor deze selectieve afvoer. Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 23/60

24 Aan Hoofdstuk I van het SB 250 wordt artikel 32 toegevoegd 9. Ter beschikking stellen van gronden van de bouwheer Voor de uitvoering van de werken op privaatgronden beschikt de aannemer over een werkstrookbreedte, zoals aangegeven op de plans. Binnen deze werkzone wordt alle schade, zoals cultuuren structuurschade en vergoedingen vergoed door de bouwheer. De aannemer dient voor de uitvoering van zijn werken zich zodanig te schikken en te organiseren dat alle werkzaamheden strikt en uitsluitend binnen deze voorziene werkzone hun verloop kunnen hebben (zie modelprofiel afpaling en inrichting werkzone onder bijlage). Het is de aannemer op generlei wijze toegelaten buiten deze werkzone te treden, zelfs niet voor de stapeling van materialen of gronden. Indien het voor de aannemer niet mogelijk is om de werken binnen de voorziene werkzone uit te voeren, is het de aannemer toegelaten om op eigen verantwoordelijkheid zelf te onderhandelen met de eigenaars/gebruikers om over een bredere werkzone te beschikken mits voldaan aan volgende cumulatieve voorwaarden: De leidend ingenieur voorafgaandelijk zijn schriftelijke goedkeuring geeft Voor de bijkomende onderhandelingen wordt het standaarddocument Overeenkomst bijkomende werkzone met inbegrip van terreinbeschrijving tussen aannemer en eigenaar/gebruiker gebruikt. Voor de onderhandelingen starten wordt dit document ter goedkeuring voorgelegd aan de projectleider. (zie bijlage) De aannemer beschikt over de nodige vergunningen, machtigingen overeenkomstig het gebruik van de bredere werkzone De werkzone mag pas betreden worden van zodra de bijkomende onderhandelingen succesvol zijn afgerond en het ondertekend standaarddocument wordt overhandigd aan het bestuur. 1. Bezetting van de werkstrook Van de in te nemen gronden en werkzones wordt door de bouwheer een "plaatsbeschrijving vóór de aanvang van de werken" opgesteld inbegrepen de beschrijving van aanwezige drainleidingen, en ter ondertekening aan de aannemer voorgelegd. Bij betwisting van de gegevens dient de aannemer een tegensprekelijk plaatsbezoek te organiseren en een aanvullende plaatsbeschrijving, ondertekend door alle partijen, op te stellen. Ten minste 15 dagen vóór de effectieve bezetting van de bouwplaatsen en werkzones, dient de aannemer de Openbare Besturen en Diensten, eigenaars, huurders en/of gebruikers van de gronden schriftelijk te verwittigen. De aannemer dient rekening te houden met alle werkzaamheden die verband houden met het gebruik van deze gronden, zoals o.a.: Het voorafgaandelijk afpalen van de werkzone met houten palen. Alle nodige maatregelen treffen teneinde ongevallen te voorkomen aan eigenaars/gebruikers en hun eigendom. Wanneer weiden gedeeltelijk in gebruik worden genomen, dienen voorlopige afsluitingen van weideafsluitingspalen met prikkeldraad of andere bedrading (afhankelijk van de bestaande situatie) te worden geplaatst en dient de aannemer in te staan voor de bevoorrading van het vee met drinkwater. De aannemer dient er in het bijzonder de nodige zorg en aandacht te schenken aan het steeds afsluiten van de afsluitingen en toegangshekken van weiden tijdens de uitvoering van de werken. De afgegraven teelaarde en de dieper gelegen uitgegraven gronden zijn verplichtend binnen de voorziene werkzone op het perceel zelf gescheiden te stapelen. De afvoer van teelaarde en de daaronder gelegen eerste meter uitgraving van elk der percelen is niet Richtlijnen Minder Hinder - december VVSG-AQF 24/60