Wat hebben jonge kinderen nodig?
|
|
- Cornelia Smit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wat hebben jonge kinderen nodig? Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer Studiedag 15 maart 2013 Cito scores in groep 8 De lat moet omhoog Marja Van Bijsterveld Taalonderwijs voor peuters vanaf 2;6 jaar ( groep 0) Hugo de Jonge Studiedag Kinderen ons Vak 1
2 Centrale vragen Hoe kunnen kinderen uitgroeien tot mensen die zelfstandig keuzes kunnen maken? Leidt taalonderwijs aan peuters tot betere Ciotoscores voor taal in groep 8? Antwoorden vinden in de neurobiologische ontwikkeling Bij de geboorte zijn de hersenen nog niet af. 0-7 jaar: primair sensorische gebieden 7-12 jaar: associatiegebieden Puberteit: prefrontale cortex. Studiedag Kinderen ons Vak 2
3 Opbouw van de hardware: primair sensorische gebieden Deels algemeen mijlpalen in motorische en taalontwikkeling Deels specifiek een of tweetalig waarden/normen Niet even snel Ontwikkeling gaat lang door Ontwikkeling van de associatiegebieden Installatie soft ware: lezen, schrijven, rekenen, aardrijkskunde, geschiedenis etc. Didactische aansturing van groot belang Studiedag Kinderen ons Vak 3
4 Ontwikkeling prefrontale cortex Verdere ontwikkeling van motivatie, waarden en normen Komen tot zelfverantwoordelijke zelfbepaling Kind Interactie Omgeving Temperament, karakter en tempo van ontwikkeling. Hier valt voor de ouders niet te kiezen Kindvolgend Hier valt voor het kind niet te kiezen Taalontwikkeling Motorische ontwikkeling Denkontwikkeling Emotionele stabiliteit Taal - keuze Waarden/normen Geloof Studiedag Kinderen ons Vak 4
5 Spontane ontwikkeling Didactische aansturing versus vrij spel Führen oder Wachsen lassen Biologie versus educatie Studiedag Kinderen ons Vak 5
6 Spontaan proces Moedertaal is geen schooltaal Versus gerichte didactiek Peuters en kleuters zijn nog geen leerlingen en taal is niet los te verkrijgen Sensomotorisch denken 1 e levensjaar Pre-reflexief denken meedoen en zeker weten Peuters Magisch denken en aarzelende reflexie Kleuters Concreet operationeel denken Leerlingen groep 3 Studiedag Kinderen ons Vak 6
7 Spelen Sociale ontwikkeling (waarden en normen) Ontwikkeling van de motoriek Ontwikkeling van probleemoplossend vermogen Eerste levensjaar Klankherkenning (1) vanaf 6 maanden taalspecifieke klankherkenning en intonatiepatronen Klankproduktie (4) Voorwaarden: Gehoor Emotionele stabiliteit vanaf 6 maanden taalspecifiek brabbelen de tongval Studiedag Kinderen ons Vak 7
8 Objectconstantie Zoeken naar iets dat niet in het blikveld is. Kiekeboespel Symboolbewustzijn Verwijzende functie van taal Taal: Appel Uitdrukking Verwijzing Kijk! Au! Bloem Studiedag Kinderen ons Vak 8
9 Tweede levensjaar Woordbegrip (2) persoonlijk woordenboek Woordproductie (5) Voorwaarden Leervermogen Taalinput Taalontwikkeling Tractor, amen Sherry, tapas Acuoor, fufa, hame Studiedag Kinderen ons Vak 9
10 Grote druk van buitenaf Valt echter niet te dwingen Kinderen volgen hun eigen tempo De doorgaande leerlijn: 1-2;6 jaar Woordenschatontwikkeling Benoemen, aanwijzen, vertellen. Eenvoudige prentenboeken. Studiedag Kinderen ons Vak 10
11 Derde levensjaar Zinsbegrip (3) Zinsproductie (6) Voorwaarden Leervermogen; taalinput Medisch gezond Zinsproductie Tweewoordzin papa auto; mij boek; tevisie niet ca. 2 2;6 jaar Drie- tot vijfwoordzin ik ben so dorst ik doe zo laten staan mama vin ik lastig ben? Studiedag Kinderen ons Vak 11
12 Expressief en uitgebreid taalgebruik alleen in fantasiespel en in interacties met groepsgenoten. Interactie met leerkrachten responsief Doorgaande leerlijn: 2;6 3;6 jaar Start literaire beleving Eén boekje moet vaak voorgelezen worden Interactief? Studiedag Kinderen ons Vak 12
13 Prentenboeken lezen als literatuur Goed voorlezen er spanning in brengen Interactief voorlezen, maar dan anders (achteraf) Beleving, identificatie en verbeelding Versnelling door VVE? (Schatkist of Starblokken) 123 kinderen Alleen allochtone kinderen gaan vooruit (44% met taalachterstand) Autochtone kinderen blijven op hun eigen ontwikkelingslijn (5% met taalachterstand) Studiedag Kinderen ons Vak 13
14 Lezen: als associatiegebieden zich gaan ontwikkelen is trots op zichzelf staat concreet in de wereld kan een logisch opgebouwd en verstaanbaar verhaal vertellen. heeft beheersing over de grove en fijne motoriek kan de wereld los van zichzelf beschouwen en analyseren kan aandachtig met een werkje bezig zijn (20 minuten) kan aandachtig luisteren naar instructies kan zich aan regels houden kan in een groep functioneren Studiedag Kinderen ons Vak 14
15 At risk for dyslexia Vier jaar onderzoek leverde het inzicht op dat het waarschijnlijk effectiever is de leesvaardigheid zelf te trainen, i.p.v. de kleuter met risico voor dyslexie te trainen op leesgerelateerde vaardigheden. Eleveld, Zijn kleuters toetsbaar? 4 jarigen nauwelijks medewerking 5 jarigenmedewerking van 50% 6 jarigen goede medewerking (v.d. Heijden, 2012). Studiedag Kinderen ons Vak 15
16 VVE Soft ware pakketten al introduceren als de hard ware nog niet af is Met name zwakke kinderen lopen vast 35% van de klinische populatie Onderzoek in New York en LA Taalinstructie 42-50% Voorbereidend rekenen 27% Testen 12-15% Vrij spel 5 16% Studiedag Kinderen ons Vak 16
TAALACHTERSTANDEN en VVE. Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer
TAALACHTERSTANDEN en VVE Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer Moderne inzichten t.a.v onderwijs Taal en rekenen zijn de zuurstof van het onderwijs ( van Bijsterveld, 2 september 2011) Als gevolg van ICT-
Nadere informatieSpel en spelen. Over de ontwikkeling van het jonge kind.
Spel en spelen Over de ontwikkeling van het jonge kind. Ontstaan van spel. Met de ontwikkeling gegeven Eerste levensjaar: taalspel en bewegingsspel Bewegingsspel Kruipen, lopen Omrollen 3-7 maanden Lopen
Nadere informatieThema: Titel van lezing. Naam van spreker 31-10-2011 2
Thema: Titel van lezing Naam van spreker 31-10-2011 2 Spraak- en taalproblemen bij kinderen Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer UMCG 31-10-2011 3 Spraak- en taalontwikkeling deel van de totale ontwikkeling
Nadere informatieTOE MAAR, JE KAN HET!
TOE MAAR, JE KAN HET! Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer Wat moet er bereikt zijn in 2020? PEDAGOGISCH MODEL In plaats van ECONOMISCH MODEL 1 Van meedoen naar leren Pedagogisch kader voor een persoonlijkheid
Nadere informatieHet maakbare kind? Jij mag zijn zoals je bent. Om te worden wie je bent, Maar nog niet kunt zijn; En je mag het worden. Op jouw manier. In jouw tijd.
Het maakbare kind? Jij mag zijn zoals je bent Om te worden wie je bent, Maar nog niet kunt zijn; En je mag het worden Op jouw manier In jouw tijd. Veel politieke druk Taal en rekenen zijn de zuurstof van
Nadere informatie29-5-2016. Van meedoen naar leren. Alles op zijn tijd De pedagogiek van het jonge kind. Wat is opvoeding. Opvoeding is. Het maakbare kind? Computers?
Van meedoen naar leren Alles op zijn tijd De pedagogiek van het jonge kind Pedagogisch kader voor een persoonlijkheid in wording: Emotionele veiligheid Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer Persoonlijke competentie
Nadere informatieSER rapport 2016 : Gelijk goed van start
SER rapport 2016 : Gelijk goed van start 16 uur per week recht op kinderopvang. Voor- en vroegschools educatie 1-11-2016 KNO/CSK 1 VVE beleid ( wet OKE, 2008) Bestrijding taalachterstanden centraal Schoolse
Nadere informatieMoedertaal en schooltaal
Moedertaal en schooltaal Prof.dr Sieneke Goorhuis-Brouwer 20 november 2009 Voor en vroegschoolse educatie (VVE) Taalontwikkeling: belangrijke indicator van later schoolsucces OCW: in 2011 een dekkend aanbod
Nadere informatieStress-reductie bij de taalstimulering. Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer
Stress-reductie bij de taalstimulering Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer BABYLAB Universiteit van Tilburg 25% van de vrouwen ondervindt teveel stress tijdens de zwangerschap Gevolgen: Gedragsproblemen
Nadere informatieTwee of meer talen. Kunnen we er mee omgaan? Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer KNO/CSK 1 04-12-12
Twee of meer talen Kunnen we er mee omgaan? Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer 1 Toename twee- of meertaligheid Positieve ontwikkelingen: Scholing, handel, gemengde huwelijken Negatieve ontwikkelingen:
Nadere informatieDe ziekmakende effecten van de toets cultuur. Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer Lector Early childhood Stenden Hoge School
De ziekmakende effecten van de toets cultuur Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer Lector Early childhood Stenden Hoge School Terugblik Twee congressen in 2005 Zowel medici als leerkrachten maken zich zorgen
Nadere informatieDe mythe van het vroege leren
5-12-2007 KNO/CSK 1 De mythe van het vroege leren Prof.dr Sieneke Goorhuis-Brouwer Orthopedagoog/spraakpatholoog UMCG 5-12-2007 KNO/CSK 2 Peuters en kleuters aan de top van de leerfabriek goed maken wat
Nadere informatieMoedertaalontwikkeling en leren lezen een paar apart
Evaluatie Moedertaalontwikkeling en leren lezen een paar apart Prof. dr. S. Goorhuis-Brouwer Oma, deze tekening is voor Tess. Wil jij even opschrijven voor Tess? Dit vraagt de ruim vijfjarige kleindochter
Nadere informatieVlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is
Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn. Het einge wat blegnaijrk is, is dat de eretse en de ltaatse ltter op de jiutse patals
Nadere informatieVVE protocol. IKC Juliana. Weth. Rebellaan KA Barneveld
VVE protocol IKC Juliana Weth. Rebellaan 142 3771 KA Barneveld 0342-412165 Inhoud Overstap van peuteropvang naar kleutergroep 2 Wat is VVE? 3 Doorstroming naar de 3 De warme overdracht 3 Aanbod van de
Nadere informatieZorgboekje. Kindgegevens
Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende bij het overdrachtdocument peuter kleuter in als er een zorgbehoefte bij het kind is gesignaleerd. Zij/ hij vult in wat van toepassing is
Nadere informatieBeleid najaarskinderen in groep ½
Beleid najaarskinderen in groep ½ De doorstroom van groep 1/2/3 2013 Stichting Katholieke Scholen Westelijk Weidegebied Inhoud Hoofdstuk Pagina Inleiding 3 Praktische invulling Groep 1 Groep 2 Kleuterverlenging
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatieWat, Waarom, Hoe, Wanneer Opbrengstgerichte of pedagogisch-didactische aandacht voor het jonge kind
Wat, Waarom, Hoe, Wanneer Opbrengstgerichte of pedagogisch-didactische aandacht voor het jonge kind Lectorale rede prof. dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer vrijdag 16 november 2012 www.stenden.com Wat, Waarom,
Nadere informatiedit ben ik Mijn naam is: Ik ga op (datum) naar de basisschool.
(logo peuterspeelzaal) OVERDRACHT PEUTER - KLEUTER Mijn naam is: dit ben ik Ik ga op (datum) naar de basisschool. Ik speel het liefst met..(speelgoed, binnen / buiten) en ik heb veel belangstelling voor..
Nadere informatieInformatieavond schooljaar 2015-2016. Cluster 1/2
Informatieavond schooljaar 2015-2016 Cluster 1/2 Programma Even voorstellen Ik & Ko KIJK! het observatiesysteem Het rapport De ontwikkelingslijnen/hoe werken we in de kleuterklas? naar eigen klas Praktische
Nadere informatieWielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Nadere informatieDidactische verantwoording. Allemaal taal. Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal
Didactische verantwoording Allemaal taal Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal Jenny van der Ende Taalondersteuning bij kinderen Naast behoefte aan
Nadere informatiebij het Overdrachtdocument peuter - kleuter
Zor gboek je bij het Overdrachtdocument peuter - kleuter Datum Ingevuld door: (naam en functie): STEDELIJK ZORGBOEKJE PEUTER- KLEUTER ROTTERDAM Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende
Nadere informatieVan Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie
Van Nul tot Taal Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Even voorstellen Nanja de Rooij - Orthopedagoog-Generalist, NVO geregistreerd - Werkzaam bij Auris vanaf 2001 - Leerkracht Speciaal Onderwijs
Nadere informatie2013-2017. Actief burgerschap en sociale integratie
201-2017 Actief burgerschap en sociale integratie Inhoudsopgave: Kwaliteitszorg actief burgerschap en sociale integratie Visie en planmatigheid Visie Doelen Invulling Verantwoording Resultaten Risico s
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieKleine Ezel. Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2
Kleine Ezel Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2 Colofon Cubiss Tilburg, 2009 Samenstelling: Marion Bolte, Cubiss J:\klantenservice\Rode Draad\handleiding bibliothecaris\kleine Ezel groep 1-2 bibl.290609
Nadere informatieOp stap naar het 1 e leerjaar
Op stap naar het 1 e leerjaar Schoolrijpheid? Ook de ouders doen er toe! Zwevegem, 26 november 2009 Lieven Coppens Inleiding Uit de kindermond Ik wil niet naar het eerste leerjaar want daar mag ik niet
Nadere informatieAandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven
Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen
Nadere informatieBROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!-
-! BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- Lezen? ja graag! Kinderen lezen tegenwoordig veel minder, vinden lezen lastig of beginnen er niet eens aan. Misschien lijkt het lezen van een boek teveel op een schoolopdracht,
Nadere informatie12.7 Hoe is agressie te verklaren? 218 12.8 Interventies 224 12.9 Tot slot 226 Literatuur 228
0 Inhoud Voorwoord 11 1 De ontwikkeling van het jonge kind centraal 13 Roel de Groot 1.1 Van toen naar nu 13 1.2 Ontwikkelingsstadia 19 1.3 De vier ontwikkelingsstadia nader gepreciseerd 21 Literatuur
Nadere informatieGegevens voorschoolse instelling Naam instelling: Telefoonnummer: Naam medewerker: Datum van invullen: Gegevens kind Naam kind: Adres: Woonplaats:
In het kader van een sluitende aanpak voor 0 tot 6 jarigen wordt gewerkt aan de overdracht van gegevens over het ontwikkelingsverloop van peuters naar basisscholen met als resultaat het overdrachtsformulier
Nadere informatierapportage Portfolio Naast het rapport gebruiken de kinderen ook een portfolio, die ze eens per jaar in een gesprek presenteren aan hun ouders.
PROTOCOLLEN rapportage pag.: 1 datum: 21-11-2012 versie: 3 Doel Het doel van dit protocol is informeren m.b.t. de vormgeving, de invulling en de gang van zaken rond rapportage. Dit protocol bundelt al
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school wil doelgericht samenwerken met de bibliotheek om de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt
Nadere informatieBasisschool De Goede Herder. Schakelklas. plan
Basisschool De Goede Herder Schakelklas plan 2008-2009 1. Inleiding Basisschool De Goede Herder participeerde in de periode 2002-2006 in het Helmondse Onderwijs- Kansenbeleid. Met een percentage gewichtenleerlingen
Nadere informatieGroeidocument ondersteuningsplatform Maas en Waal
Groeidocument ondersteuningsplatform Maas en Waal : Intern begeleider: Leerkracht: School: 1. Leerling-gegevens (ingevuld door leerkracht/ib) Naam Burgerservice nr. Geboortedatum emailadres Adres Telefoonnummer
Nadere informatieFryske Akademy Onderzoek naar de Friese taal, cultuur, geschiedenis, maatschappij, sociale duurzaamheid, meertalige opvoeding en meertalig onderwijs Mercator Europees Kenniscentrum voor Meertaligheid en
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieInformatieavond schooljaar Cluster 1/2
Informatieavond schooljaar 2018-2019 Cluster 1/2 Even voorstellen.. Programma Ik & Ko / Kleuterplein KIJK! het observatiesysteem Het rapport De ontwikkelingslijnen/hoe werken we in de kleuterklas? naar
Nadere informatieProtocol overgang groep 2 naar groep 3
Protocol overgang groep 2 naar groep 3 Fatimaschool Algemeen. In principe stromen alle groep 2 kinderen door naar groep 3. Er is echter een groep kinderen, de zgn. herfstkinderen, de kinderen die tussen
Nadere informatieInhoudelijke beschrijving Vversterk Basistraining per module
Inhoudelijke beschrijving Vversterk Basistraining per module Module 1 De Nederlandse VVE-programma s en de Taallijn VVE Hoe ontwikkelen kinderen zich. ontwikkelingsgebieden. kerndoelen, tussendoelen, leerlijnen.
Nadere informatieLogopedie op SBO de Evenaar
Logopedie op SBO de Evenaar Schooljaar 2010-2011 Presentatie van: Corine Brouwer en Olga van Schaik Inhoud De visie afgezet tegen de behandelcriteria voor logopedie Verdeling logopedie schooljaar 2010-2011
Nadere informatiePlan. specifieke schakelklassen basisonderwijs
Plan specifieke schakelklassen basisonderwijs 2011 NHOUD 1. Doelstelling en uitgangspunten 1.1 Doelstelling 3 1.2 Uitgangspunten 3 2. Doelgroep 4 3. Inrichting en uitvoering 4 4. Locaties 4 5. Selectie
Nadere informatieAlgemene informatie groep 1-2. Ontwikkeling van kleuters:
Algemene informatie groep 1-2 Ontwikkeling van kleuters: Van kleuters is bekend dat de ontwikkeling veel sprongsgewijs verloopt. Niet alle kinderen ontwikkelen dezelfde gebieden op hetzelfde moment. We
Nadere informatieOVERZICHT VAN DE LEERLIJNEN KIEZEN DELEN MAKEN
OVERZICHT VAN DE LEERLIJNEN KIEZEN DELEN MAKEN Naam kind: X Geboorte:.. Schooljaar leeftijd kleur leeftijd kleur 2006-2007 08-01-07 2007-2008 2008-2009 2009-2010 Jan. 10 2010-2011 Jan.08 Cito taal M2 A
Nadere informatieDe magie van het lezen. Kris Verbeeck
De magie van het lezen Kris Verbeeck Waarom is lezen belangrijk? Ontwikkeling van literaire competentie: verhaalstructuur, verband met de werkelijkheid, verwijzingen en toespelingen, humor,... Uitbreiding
Nadere informatieGroep 1 en 2 Schooljaar 2013-2014
Groep 1 en 2 Schooljaar 2013-2014 Welkom in onze klas Spelend leren. In groep 1 en 2 staat spelend leren centraal in een hiertoe uitdagende omgeving. Van belang is dat de kinderen zich op hun gemak voelen
Nadere informatieWegwijzertje. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9.
Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9 Geachte ouders, Wegwijzertje De eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar. Het was goed elkaar
Nadere informatieStap 3 Leeractiviteiten begeleiden
Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.
Nadere informatieTAALLEREN IN INTERACTIE
TAALLEREN IN INTERACTIE alleen voor cluster 2? Ciska Heertjes-Groen Logopediste Taalbrug SO Begeleidster TII SBO INHOUD Video opname TOS klas op de Taalbrug SO Wat zie je? Wat is taalleren in interactie?
Nadere informatieThemabrief Karel viert Kerstmis december 2015
Themabrief Karel viert Kerstmis december 2015 Beste papa s en mama s, De laatste maand van het jaar is bijna afgelopen. Met behulp van twaalf verschillende leuke thema s hebben we bij Plantage een educatief
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school wil doelgericht samenwerken met de bibliotheek om de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt
Nadere informatieZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd 0 tot 4 jaar
ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND Leeftijd 0 tot 4 jaar Het leren praten van uw kind gaat vaak bijna vanzelf. Toch is er heel wat voor nodig voordat uw kind goed praat. Soms gaat het niet zo vlot met
Nadere informatieZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd vanaf 4 jaar
ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND Leeftijd vanaf 4 jaar Het leren praten van uw kind gaat vaak bijna vanzelf. Toch is er heel wat voor nodig voordat uw kind goed praat. Soms gaat het niet zo vlot met
Nadere informatieOp stap naar het 1 e leerjaar Wat is schoolrijpheid? Ook de ouders doen er toe!
Op stap naar het 1 e leerjaar Wat is schoolrijpheid? Ook de ouders doen er toe! Lieven Coppens Vooraf De ontwikkeling van een kind verloopt op verschillende domeinen. Elk kind ontwikkelt op zijn eigen
Nadere informatieOvergangsprotocol VPCO
Overgangsprotocol VPCO Vastgesteld november 2015 Overgangsprotocol FO-scholen Inleiding Ieder kind heeft recht op een ononderbroken ontwikkeling binnen het Funderend Onderwijs. In principe doorlopen leerlingen
Nadere informatieGeletterde peuters en kleuters spelen met taal!
Geletterde peuters en kleuters spelen met taal! 17 november 2009 Daniëlle DANIELS Geletterde peuters en kleuters? Positief, veilig klasklimaat Betekenisvolle taken Ondersteuning door interactie (andere
Nadere informatieProudy. Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie
Proudy Praktijk voor psychomotorishe kindertherapie Wat is psychomotorische kindertherapie? Pmkt is een vorm van kindertherapie bedoeld voor kinderen die vast lopen in hun ontwikkeling en dat in hun gedrag
Nadere informatieVroeg Voorschoolse Educatie Blokmakersstaat 46 3025 NH Rotterdam Tel. 010-4779494
Vroeg Voorschoolse Educatie Blokmakersstaat 46 3025 NH Rotterdam Tel. 010-4779494 Peuterspeelzaal Dwarka Doelstelling Peuterspeelzaal Dwarka is een peuterspeelzaal op hindoeïstische grondslag en is gevestigd
Nadere informatieTaalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen
1 Taalbeleidsplan Sisa Kinderopvang Kinderdagverblijven en Peuterspeelplaatsen 2 Voorwoord Door middel van dit taalbeleidsplan wordt zichtbaar hoe onze voorschoolse voorzieningen bijdragen aan de taalontwikkeling
Nadere informatieReferentieniveaus en VVE: wat moet je ermee?
Referentieniveaus en VVE: wat moet je ermee? 20 november 2012 Els Loman en Aafke Bouwman 2 Inhoud workshop 1. Waarom Referentieniveaus? 2. Wat zijn Referentieniveaus? 3. Wat zijn de actuele ontwikkelingen?
Nadere informatie1.4 Visie Het Timpaan
1.4 Visie Het Timpaan De visie op het onderwijs in de onderbouw is bij het Timpaan Basisontwikkeling. In de schoolgids wordt komen de volgende punten aanbod die uit Basisontwikkeling herkend worden. Heterogene
Nadere informatieProtocol. overgang groep 1 2 groep 2 3 en verlengde kleuterperiode
Protocol overgang groep 1 2 groep 2 3 en verlengde kleuterperiode Opgesteld in september-november 2009 Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 De schoolloopbaan van een kleuter pagina 4 Meetmomenten en oudergesprekken
Nadere informatieErkenning: Stichting Post HBO. Omvang: 252 SBU, 9 EC
Taalexpert De post-hbo opleiding Taalexpert heeft tot doel leraren en intern begeleiders toe te rusten met kennis, inzichten en vaardigheden op het gebied van lees-/taalonderwijs op expertniveau. Alle
Nadere informatieOntwikkeling en leren jonge kinderen (3-7 jaar) Het goede goed doen Samen Sterk 0-6 Symposium. Lectoraat Early Childhood
Ontwikkeling en leren jonge kinderen (3-7 jaar) Het goede goed doen Samen Sterk 0-6 Symposium 1 Lectoraat Early Childhood School of Educa3on Ineke Oenema- Mostert De puzzel 2 Visie op ontwikkeling en leren
Nadere informatieDoeltaal is voertaal. Engels geven in het Engels. Whitepaper. Doeltaal is voertaal Marion Ooijevaar, 30 januari Introductie
Engels geven in het Engels Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen die relevant zijn voor leerkrachten
Nadere informatiedonderdag 22 januari: 14.30 uur: teamvergadering vrijdag 23 januari: groep 3-4: Heemkundegebouw
B a s i s s c h o o l D e R e g e n b o o g 1 6 j a n u a r i 2 0 1 5 B a s i s s c h o o l d e r R e g e n b o o g 1 5 m e i 2 0 1 1 IN DIT NUMMER: KALENDER 1 NIEUWS VAN DE DIRECTIE 1 2 KALENDER Maandag
Nadere informatiePreview. Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang. Pedagogische doelen. Wat is kwaliteit?
Kwaliteit van VVE in de Kinderopvang Preview Wat is kwaliteit? Stand van zaken anno 2009 Waarom VVE in de kinderopvang? Doelgroepen Professionalisering Kwaliteit van VVE: wat werkt? Wat voegt VVE toe?
Nadere informatieDe Voorleesvogel voor ouders en peuters. Introductiebijeenkomst met ouders Draaiboek
De Voorleesvogel voor ouders en peuters Introductiebijeenkomst met ouders Draaiboek 1 Gemeentebibliotheek Utrecht Bureau Educatieve Ondersteuning 030-2861943 gbu.beo2@utrecht.nl 2 Inhoud Inleiding... 4
Nadere informatieUitgangspunten van de Koningin Julianaschool
Uitgangspunten van de Koningin Julianaschool Christelijke identiteit De Koningin Julianaschool is een open christelijke basisschool. Dat wil zeggen: iedereen is welkom. Daarbij is acceptatie van en respect
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding. 1 Taal en taalonderwijs. 2 Taalverwerving
Inhoudsopgave Inleiding 1 Taal en taalonderwijs 1.1 Achtergrondkennis: wat is taal? 1.1.1 Functies van taal 1.1.2 Betekenis van taal 1.1.3 Systeem van taal 1.1.4 Componenten van de kennis over taal 1.2
Nadere informatieondersteuning TVO voor taalvaardig zwakkere lln
ondersteuning TVO voor taalvaardig zwakkere lln VTS 3 Buitengewoon Secundair Onderwijs Breedstraat 104 9100 Sint-Niklaas 1 1. DOELGROEP: door: Taalzwakkere leerlingen 1) Allochtone afkomst en /of 2) Taalzwak
Nadere informatieDe competenties. A Vertellen en voorlezen. A 1.2 Competenties. Competenties
De competenties A Vertellen en voorlezen A 1.2 A1 A2 A3 A4 Je kunt verhalen om voor te lezen of te vertellen kiezen voor iedere leeftijdsgroep van de basisschool. Je kunt het voorlezen of vertellen van
Nadere informatieGegevens ouder (verzorger) 1 Gegevens ouder (verzorger) 2
Vragenlijst Beste ouder(s) (verzorger(s), Hierbij ontvangt u een formulier met vragen over de voorgeschiedenis van uw kind. Het is van belang dat u deze vragen voorafgaand aan ons intakegesprek beantwoordt.
Nadere informatieOverdracht Alphen aan den Rijn
Overdracht Alphen aan den Rijn Gegevens kind 1. Voornaam 2. Achternaam 3. Geboortedatum 4. Jongen / meisje 5. Land van herkomst vader 6. Land van herkomst moeder Gegevens organisatie 1. Naam organisatie
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 Is spellingonderwijs nog relevant als we met behulp
Nadere informatieAls praten niet vanzelf gaat
Libra R&A locatie AC Eindhoven Als praten niet vanzelf gaat Niet alle kinderen leren vanzelf goed praten. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn. In deze folder leest u waar u op moet letten en wat
Nadere informatieVoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips
VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere
Nadere informatiePROCEDURE + ZWOLS OVERDRACHTSFORMULIER
PROCEDURE + ZWOLS OVERDRACHTSFORMULIER Overdracht kindgegevens van voorschoolse instellingen naar het basisonderwijs Inleiding Een goede, eenduidige overdracht van gegevens over kinderen van de voorschoolse
Nadere informatieSpelen, werken, leren op het Slingertouw
Spelen, werken, leren op het Slingertouw Leer mij het zelf te doen. Opvoeden is jezelf overbodig maken Gras groeit niet door eraan te trekken, maar door de wortels water te geven. (Afrikaans spreekwoord)
Nadere informatieDEMO. Voornaam. Achternaam. Geboortedatum. Gezinssamenstelling. Plaats in kinderrij. Levensbeschouwing. Nationaliteit ouders. In Nederland sinds
BASIS observatieformulier PEUTERPRAAT GEGEVENS KIND Voornaam Achternaam Geboortedatum Geslacht Jongen/Meisje Gezinssamenstelling Plaats in kinderrij Levensbeschouwing Nationaliteit ouders In Nederland
Nadere informatieTaalvaardigheden van baby tot kleuter
7 Hoera, ik praat! Taalvaardigheden van baby tot kleuter We staan er nauwelijks bij stil, maar contact is een levensbehoefte. Baby s die verzorgd en gevoed worden terwijl zij geen contact met hun verzorgers
Nadere informatieIntakeformulier nieuwe leerling. Naam van het kind :.. Geboortedatum: Datum eerste schooldag:.. Leerkracht (en):
Naam van het kind :.. Geboortedatum: Jongen/ meisje* Datum eerste schooldag:.. Leerkracht (en): Invuldatum: * doorhalen wat niet van toepassing is Algemeen Uw kind is acht jaar bij ons op school. We zijn
Nadere informatiesine limite voor ieder kind
positief effect VVE zet door 2015-2016 effecten in beeld Dat voorschoolse en vroegschoolse educatie (VVE) in Deventer werkt, toonden de eerste VVE Monitors al aan. Het positieve effect van VVE op de ontwikkeling
Nadere informatieVroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind
Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind 15 december 2016 Drs. F. Sobieraj klinisch linguïst / logopedist Kentalis Een landelijke organisatie gespecialiseerd in diagnostiek,
Nadere informatieVoorwoord. Graag bedanken we iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan dit document:
leerlijnen Voorwoord Mondomijn is een innovatieve samenwerking tussen Qliq primair onderwijs en Korein Kinderplein. Samen bieden we een eigentijdse vorm van onderwijs en kinderopvang. Ons uitgangspunt?
Nadere informatieInhoud Trainersmap De Basis
Inhoud Trainersmap De Basis 1 Module 1 Nederlandse VVE-programma s en de Taallijn Module 2 Taalontwikkeling en Rekenen/wiskunde Module 3 Sociaal-emotionele ontwikkeling - basis Module 4 Sensomotorische
Nadere informatieHoofdstuk 2 De organisatie van het onderwijs
Hoofdstuk 2 De organisatie van het onderwijs 2.1. De organisatie van de school Wij hebben de school verdeeld in onderbouw en bovenbouw. Tot de onderbouw horen de groepen 1 t/m 4 en tot de bovenbouw de
Nadere informatiePeuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3
1. Omgaan met jezelf, met en met volwassenen Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3 Zelfbeeld Sociaal gedrag belangstelling voor andere kinderen, maar houden weinig rekening met de ander
Nadere informatiePasen en het derde aan het eind van het schooljaar.
Voorwoord In dit rapport vindt u de vorderingen van uw kind. Drie keer per jaar (in de onderbouw twee keer) wordt dit rapport zorgvuldig door de groeps ingevuld en kunt u de resultaten van uw kind inzien
Nadere informatieENGELS als Tweede Taal
ENGELS als Tweede Taal o.b.s. De Drift de Pol 4a 9444 XE Grolloo 0592-501480 drift@primah.org Inhoudsopgave Inhoud: 1. Inleiding 2. Keuze voor de Engelse taal (Why English?) 3. Vroeg vreemde talenonderwijs
Nadere informatieLopend Vuurtje Nieuwsbrief Januari 2016
We wensen iedereen 365 dagen om te dromen te gaan en te komen te ontvangen en te geven en tussenin: gelukkig en gezond te leven! Januari 4: Weer naar school Luizencontrole 11: Start Cito afname 14: Studiedag;
Nadere informatieMeertaligheid: misverstanden en vooroordelen
MEERTALIGHEID: DEFINITIES MEERTALIGHEID: MISVERSTANDEN EN VOOROORDELEN WEERLEGD Team Taal en meertaligheid Perfecte beheersing van de verschillende talen Het afwisselend kunnen gebruiken van meer dan één
Nadere informatieNIEUWSBRIEF. de Baarzen, nr.14 21 maart 2014. Rouppe v.d. Voortlaan 1, 5262 HC Vught, telefoon: 073-6563920 fax: 073-6568038
NIEUWSBRIEF de Baarzen, nr.14 21 maart 2014 Rouppe v.d. Voortlaan 1, 5262 HC Vught, telefoon: 073-6563920 fax: 073-6568038 e-mail: info@debaarzen.nl website: www.debaarzen.nl redactie nieuwsbrief: nieuwsbrief@debaarzen.nl
Nadere informatieeducatief ducatief rogramma Jeugd 0-4 jaar
educatief rogramma ducatief rogramma 1 Jeugd 0-4 jaar Inhoud educatief programma jeugd 0-4 Voorschoolse educatie Boekenpret Collecties themagericht werken Workshop interactief voorlezen eescorso Nationale
Nadere informatieNieuwsbrief de Klim-Op oktober 2015. Afsluiting Schoolproject De Gouden Eeuw Donderdagmiddag 1 oktober 17.00-18.30uur
Nieuwsbrief de Klim-Op oktober 2015 Komt allen! Afsluiting Schoolproject De Gouden Eeuw Donderdagmiddag 1 oktober 17.00-18.30uur Alle-talenten Dit schooljaar werkt het team van de Klim-Op hard aan. - Tijdens
Nadere informatieMinicursus Verbindend Communiceren. Geschreven door: Jan van Koert
Minicursus Verbindend Communiceren Geschreven door: Jan van Koert Geweldloze communicatie is een wijze van communiceren die leidt tot gehoord en verstaan worden. Met helderheid, zonder beschuldigen en
Nadere informatieDe Akkers. Kwaliteitsonderzoek. vroegschoolse educatie
De Akkers Kwaliteitsonderzoek vroegschoolse educatie Datum vaststelling: 15 maart 2019 Samenvatting De inspectie heeft op 6 november 2018 een onderzoek uitgevoerd in groep 1 en 2 van basisschool OBS De
Nadere informatie