Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1.1 t/m 1.4

Transcriptie

1 Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1.1 t/m 1.4 Samenvatting door een scholier 1714 woorden 3 oktober keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie 1.1 Scheikunde Bron 1 scheikunde Door scheikunde (chemie) is er veel meer mogelijk: - Grotere keuze uit stoffen, zoals kuntstoffen. Bron 2 stoffen Scheikunde houd zich bezig met stoffen. Zijn nu al zo n 20 miljoen stoffen bekend. Meeste zijn met behulp van scheikunde gemaakt: Aspirine, nylon, papier, waspoeder, paracetamol (medicijn), plastic (kunststof), simazin (gewasbeschermingsmiddel) en terlenka (textiel) Stoffen niet verwarren met voorwerpen. Tv is een voorwerp dat gemaakt is van een groot aantal stoffen: chroom, glas, plastic, koper, verf. Bron 3 waarnemingen en conclusies + zie vraag 10 en vraag 16 Je kunt stoffen waarnemen door bijv. te kijken, meten, voelen en ruiken -> waarnemingen Daaruit kun je soms een conclusie trekken. Antwoord op onderzoeksvraag = conclusie Moet altijd eerst waarneming doen, voordat je daaruit een conclusie kunt trekken. Bron 5 stoffen herkennen Om te kunnen zeggen welke stof in een flesje zit, moet je eerst goed waarnemen. Bron 6 nut scheikunde Voordelen scheikunde: - Speelt grote rol bij vooruitgang maatschappij - Welvaart en welzijn van mensen vooruit gegaan - Nieuwe medicijnen ontwikkeld -> gem. leeftijd stuk hoger is geworden - Mensen vinden het leven een stuk aantrekkelijker dan vroeger Nadelen scheikunde: - Heeft gezorgd voor milieuvervuiling - Voedsel is ongezonder geworden door de gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw Pagina 1 van 5

2 Bron 7 gewasbeschermingsmiddelen Groot probleem in wereld is hongersnood. Eén van oorzaken is mislukken van oogst door grote droogte of door ongedierte. In jaren 50 is door de chemie een gewasbeschermingsmiddel ontwikkeld: DDT. DDT moest ervoor zorgen dat in Afrika nooit meer hongersnood zou voorkomen. Helaas kwamen er na aantal jaar twee problemen: - DDT kwam in voedsel terecht, wat ongezond was voor mensen - Sprinkhanen werden resistent tegen DDT, zij gingen er niet meer door dood DDT is nu verboden. Wat is een stof? - Alle materialen zijn stoffen, bijv. ijzer, water en zuurstof. Wat zijn waarnemingen en conclusies? - Waarnemen kun je doen met je zintuigen. Kijken, ruiken, voelen en horen zijn allemaal waarnemingen. Op grond van waarnemingen trek je conclusies met je hersenen. Daarvoor moet je nadenken. Wat is het nut van scheikunde? - Dankzij de scheikunde zijn vele nuttige nieuwe stoffen ontwikkeld. Deze stoffen dragen bij aan verhoging van onze welvaart en ons welzijn. 1.2 Mengsels Bron 9 mengsel Bij maken van shampoo heb je een mengsel gemaakt. Hebt verschillende stoffen door elkaar geroerd. Elke stof heeft zijn eigen functie. Bijv. Shampoo: Stof Functie Zeep reinigende werking Water vergroot volume Zout maakt shampoo stroperiger Mengsel = aantal stoffen door elkaar. Stof daarin (vaak herkenbaar) nog aanwezig. Hebt verschillende soorten mengsels: - Oplossingen: helder mengsel van vloeistof en opgeloste stof, bijv. suikerwater - Suspensies: troebel mengsel van water en een fijn verdeelde vaste stof die niet in water oplost, bijv. water en zand - Emulsies: mengsel van vet, water en emulgator Bron 11 oplossing Oplossing = als je een stof in een vloeistof brengt en de vloeistof blijft helder Oplosmiddel = de vloeistof waarin je de stof oplost Een oplossing is altijd helder en soms kleurloos. Niet alle stoffen lossen even goed op in water. We maken onderscheid in stoffen die goed (suiker) klein beetje (lucht) helemaal niet (ijzer) in water oplossen. Het kan zijn dat er in water op een gegeven moment zo veel zout is opgelost, dat er niet meer in kan oplossen = Pagina 2 van 5

3 verzadigde oplossing van zout in water. Als nog niet de maximale hoeveelheid zout is opgelost = onverzadigde oplossing. Bron 16 indampen Als je een oplossing hebt gemaakt door een vaste stof op te lossen in water, zal bij verwarmen het water verdampen. Je houdt dan de vaste stof over = indampen. Product Mengsel? Soort mengsel Welke stoffen? Suiker Nee - - Melk Ja Emulsie Water, vetten, kalk Wijn Ja Oplossing Water, alcohol, smaakstoffen Zout Ne - - Wasbenzine Ja Oplossing Benzine, bestanddelen Appelsientje Ja Suspensie Water, stukjes sinaasappel Wat is een mengsel? - Een mengsel bevat minstens 2 stoffen. Welke soorten mengsels zijn er? - Je kent de volgende soorten mengels: Oplossing = een stof is opgelost in een vloeistof Emulsie = een fijn verdeelde vaste stof in een vloeistof Suspensie = een fijn verdeelde stof in een vloeistof Lossen alle stoffen op in water? - Sommige stoffen lossen wel op in het water (bijv: suiker, zout, zeep) en andere niet (bijv: jood, ijzer) Hoe krijg je een vaste stof terug uit een oplossing? - Door een oplossing in te dampen krijg je de vaste stof terug. 1.3 Zuivere stoffen Bron 20 zuivere stof In de scheikunde bedoelen we met zuiver iets anders dan in het dagelijks leven. Betekenis zuiver in dagelijks leven: gezond of niet verontreinigd. Zuiver drinkwater is dan ook water wat je gerust kunt drinken. Betekenis zuiver in de scheikunde: Zuivere stof = 1 stof Mengsel = 2 stoffen Vaak wordt zuiver in de scheikunde weggelaten. Als we dus spreken over water, bedoelen we zuiver water, dus 1 stof. Dit is iets anders dan drinkwater. Zuiver water heet in de scheikunde: aqua destilla of gedestilleerd water. Bron 21 stofeigenschappen Een zuivere stof herken je aan een aantal kenmerkende eigenschappen. Dit zijn de stofeigenschappen. Bijv.: - Kleur - Geur - Smaak - Smeltpunt - Kookpunt Pagina 3 van 5

4 - Dichtheid - Toestand (gas, vloeibaar, vast) bij kamertemp. = de fase of aggregatietoestand. Massa niet, omdat je kunt bijv. een kleine en een grote hoeveelheid ijzer hebben, maar het is beide ijzer. Volume niet, omdat je van een stof veel of weinig kunt hebben maar het blijft dezelfde stof. Vorm niet altijd, omdat je bijv. ijzer in allerlei vormen kunt smelten, maar bij spijkers en schroeven kun je de vorm wel weer gebruiken omdat je het voor verschillende doeleinden gebruikt. Stofeigenschappen helpen mee om een stof te herkennen. Hebt er daarom een aantal nodig om vast te stellen met welke stof je te maken hebt. Kleurloze vloeistof = als een stof geen kleur heeft, bijv. water. Bron 23 kookpunt, kooktraject, smeltpunt, smelttraject Zuiver water kookt bij 100 C. Kookpunt van water is dus: 100 C. Tijdens dat koken blijft de temp. constant 100 C tot al het water is verdampt. Als water niet zuiver is, dan loopt tijdens het koken de temp. van de kokende vloeistof op. Je hebt dan kooktraject. Kookpunt: Kooktraject: Koken Zuivere stoffen kookpunt Mengsels kooktraject Bij smelten gaat het ook ong. zo. Zuiver ijs smeltpunt onzuiver ijs smelttraject (mengsel) Condenseren en stollen Zuivere stof punt Mengsel traject Als je wilt weten of je te maken hebt met een zuivere stof of een mengsel kun je onderzoeken of de temperatuur tijdens het koken of smelten constant blijft of veranderd. Wat is een zuivere stof? - Een zuivere stof is 1 stof, dat wil zeggen, geen mengsel. Wat zijn stofeigenschappen? - Stofeigenschappen zijn eigenschappen die meehelpen een stof te herkennen. Voorbeelden zijn fase (bij kamertemperatuur), kleur, geur, smaak, kookpunt, smeltpunt en dichtheid. Vorm, massa en volume zijn geen stofeigenschappen. Hoe onderscheid je een zuivere stof van een mengsel? - Of je te maken hebt met een zuivere stof of een mengsel kun je onderzoeken door de stof te smelten of te koken. Een zuivere stof heeft een smeltpunt (=stolpunt) en een kookpunt. Een mengsel heeft een smelttraject en een kooktraject. 1.4 Metalen Bron 29 Welke eigenschappen hebben metalen? Meeste metalen zijn: - bij kamertemp. vaste stoffen (kwik is bij kamertemp. wel vloeibaar) Pagina 4 van 5

5 - geleiden elektrische stroom en warmte - hebben een glanzend uiterlijk Maar er zijn ook grote verschillen tussen bijv. ijzer en goud. Goud, zilver en platina blijven mooi in bijv. buitenlucht edele metalen Bijv. ijzer, lood en zink blijven in buitenlucht niet mooi onedele metalen Sommige metalen zijn zo onedel dat ze niet tegen zeer onedele metalen lucht en water kunnen Voor de volgende voorwerpen zijn juist deze metalen gebruikt, omdat: a. gouden sieraad, goud glimt, is mooi en zeldzaam b. aluminium pan, aluminium geleidt de warmte, is licht en is niet zo duur c. ijzeren spijker, ijzer is goedkoop, stevig en dus bruikbaar d. koperdraad, koper geleidt de stroom en roest niet Bron 30 ertsen Metalen vind je als erts in de bodem. Uit een kopermijn komt kopererts. Via een ingewikkelde techniek kun je hieruit het metaal koper. maken. Zo gaat dat ook met andere metalen. Alleen de edele metalen kun je direct als metaal, in de natuur aantreffen, want alle andere metalen worden aangetast door lucht of water. Bron 33 legeringen Als je gesmolten metalen mengt krijg je een legering of alliage. Een legering heeft vaak heel andere eigenschappen dan de afzonderlijke metalen die bij elkaar zijn gemengd. Bron 34 amalgaam De tandarts gebruikt voor het vullen van gaatjes vaak amalgaam. Amalgaam = legering van kwik, zilver en kleine hoeveelheden andere metalen. Legeringen met kwik heten amalgamen. Vullingen met amalgaam zijn erg sterk, maar lelijk van kleur. Daarom worden tegenwoordig steeds vaker porseleinen vullingen gebruikt. Die zijn mooier van kleur maar minder sterk. Welke soorten metalen zijn er? - Je kunt metalen in drie groepen verdelen: zeer onedele, onedele en edele metalen. Voorbeelden zijn: natrium(zeer onedel), ijzer(onedel) en goud(edel). Hoe maak je metalen? - Metalen maak je uit ertsen. Wat is een legering? - Een legering is een mengsel van een aantal metalen. Deze metalen zijn in gesmolten toestand gemengd. Pagina 5 van 5