Fusie & bedrijfsovername tips en tricks uit de praktijk. SECTIE ONDERNEMINGSRECHT 2 april 2019

Transcriptie

1 Fusie & bedrijfsovername tips en tricks uit de praktijk SECTIE ONDERNEMINGSRECHT 2 april 2019

2 Programma Motieven voor (ver)koop en fusie Verschillende trajecten Waardering Juridische aspecten De koopovereenkomst De M&A advocaat Pieter van den Oord Gerard Gort Tips & Tricks 2

3 MOTIEVEN (VER)KOOP EN FUSIE DENK VOORUIT. 3

4 4

5 VERSCHILLENDE TRAJECTEN Diverse spelers Verschillende structuren Diverse transacties Private Aandelentransactie equity, strategische Eenvoudig, partners, Fusie alles vs. concurrenten, overname gaat mee, fiscale voordelen management, publiek familiebedrijfven vs. privaat Activa/passiva transactie Cherry picking, meerderheid stemmen, M&A Controlled in-house leveringsproblematiek professionals, auction corporate finance adviseurs, Juridische fusie/splitsing of Overdracht onder algemene titel 5

6 WAARDERING (1) Hoe waardeer je een onderneming? Multiples uit de markt; x-keer de winst (EBITDA) of x-keer de omzet? Diverse waardebegrippen in praktijk; accounting benadering vs. economische waarde actuele waarde fair market value reële waarde investment value intrinsieke waarde stand alone / strategic liquidatiewaarde value in use actuele kostprijs going concern rentabiliteitswaarde transferable value 6

7 WAARDERING (2) MOTIEVEN: Rendementsmotief Concurrentieoverwegingen Efficiency synergetische voordelen Knowhow Geografische dekking Risicospreiding Markttoegang Productontwikkeling Persoonlijke motieven! Hoe meer motieven hoe hoger de waardering! 7

8 WAARDERING (3) Maak je onderneming verkoop klaar! Kasstroom optimalisatie; Juridische vereisten; Financiële parameters; Onafhankelijkheid van aandeelhouders; Denk vooruit. Tips & Tricks 8

9 Stappenplan 1. Afwegingen / verkoop-klaar maken 2. Adviseurs benaderen (financieel, fiscaal, juridisch) 3. Propositie maken (informatie memorandum) 4. Toekomstige kopers benaderen / informatie uitwisselen (NDA) 5. Onderhandelen 6. Intentieovereenkomst (LOI) / overeenstemming op hoofdlijnen (MoU) 7. Aantrekken financiering 8. Due Diligence (financieel, fiscaal, juridisch) 9. Koopovereenkomst (SPA/APA) 10. Levering/overdracht Controlled Auction Bedrijfsopvolging Management buy out/in 9

10 DENK VOORUIT. LA GRO GEELKERKEN. FUSIE & BEDRIJFSOVERNAME

11 JURIDISCHE ASPECTEN uit het stappenplan 4. Toekomstige kopers benaderen / informatie uitwisselen (NDA) 5. Onderhandelen (precontractuele goede trouw) 6. Intentieovereenkomst (LOI) / overeenstemming op hoofdlijnen (MoU) 8. Due Diligence (juridisch) 9. Koopovereenkomst (SPA/APA) 11

12 Informatie uitwisselen / NDA Te delen informatie: o financiële cijfers o werkwijze / know how o klanten en relaties metadata o gesprek met bestuur / management Tips & Tricks o misbruik niet toegestaan (formuleer Doel ) o uitzondering voor publieke / op andere wijze te verkrijgen informatie o inhoud van onderhandelingen o boete op openbaarmaking o vernietiging/teruggave bij einde o duur van geheimhouding (?) o wie is je contractspartij? 12

13 Van onderhandelen naar LOI (1) o Meta-communicatie over onderhandelingen; hoe gaan we dit doen? o Doel o Exclusiviteit o Tijdspad (onderhandelingen, onderzoek, signing en closing) o Geheimhouding o Opschortende voorwaarden (RvC, Ondernemingsraad) o Ontbindende voorwaarden (financieringsvoorbehoud) o Binding vs. non-binding o Commerciële voorwaarden/uitgangspunten Tips & Tricks 13

14 Van onderhandelen naar LOI (2) Precontractuele goede trouw Stadium I: vrij om af te breken, soms kostenvergoeding (R&B) Stadium II: gerechtvaardigd totstandkomingsvertrouwen, niet meer vrij om af te breken! kostenvergoeding gederfde winst (positief contractsbelang) Stadium III: overeenstemming op hoofdpunten Tips & Tricks 14

15 Van onderhandelen naar LOI (3) Binding vs. non-binding Subject to contract -clause: Partijen komen uitdrukkelijk overeen dat er eerst enige vorm van overeenstemming zal zijn bereikt nadat beide partijen over alle onderdelen van de beoogde overname overeenstemming hebben bereikt, dit alles in een beide partijen conveniërende overeenkomst hebben opgenomen en beide partijen deze overeenkomst hebben ondertekend Voor alle duidelijkheid toevoegen (1): Tot dat moment is ieder der partijen gerechtigd de onderhandelingen over de beoogde overname af te breken, zonder tot enige vergoeding van kosten en/of schade aan de andere partij gehouden te zijn. Tips & Tricks Voor alle duidelijkheid toevoegen (2): Eventuele uitvoeringshandelingen komen uitsluitend voor rekening van de handelende partij en daaraan kan geen enkele binding aan enige overeenkomst worden ontleend. N.B. Handel en communiceer overeenkomstig! 15

16 Van onderhandelen naar LOI (4) Break Up Fee De partij die de onderhandelingen over de beoogde transactie beëindigt zonder dat een overeenkomst tot stand is gekomen, is gehouden de andere partij een break up fee (gefixeerde vergoeding van kosten en schade) te voldoen van EUR XXX. Tips & Tricks 16

17 Van onderhandelen naar LOI (5) Tips voor afbrekers: o Heb geduld, rek tijd o Onvoorzien(bar)e omstandigheden o Let op hoe je afbreekt Tips voor afdwingers: o Houd vast aan tijdspad en hoofdpunten o Probeer deelovereenkomsten vast te leggen o Geef tijdig aan welke kosten zijn gemaakt / wat de claim kan zijn Tips & Tricks 17

18 Overeenstemming op hoofdpunten Commerciële voorwaarden/uitgangspunten o Object van koop/verkoop o Koopprijs o Effectieve datum o Wijze van betaling o Andere belangrijke voorwaarden! o Garanties en vrijwaringen (aandelentransactie) Tips & Tricks o Opschortende voorwaarden (RvC, Ondernemingsraad) o Ontbindende voorwaarden (financiering) 18

19 Due Diligence Object van (ver)koop o Onderzoeksplicht vs. mededelingsplicht o Betrokken adviseurs o (digitale) dataroom o Vragenlijst Denk aan: o Commercieel: jaarrekeningen, forecasts, budget o Contracten met belangrijkste klanten, leveranciers o Personeel, arbeidsvoorwaarden, pensioenen o Fiscaliteiten o Maar ook: IE-rechten, claims/procedures, vergunningen, compliance Risico-verdeling Oplossing ligt in het vragen van garanties en/of vrijwaringen! Let op: heronderhandelen over koopprijs 19

20 DE KOOPOVEREENKOMST Standaard inrichting : Partijen Overwegingen Definities/uitlegbepalingen Koopprijs + Financiële Bepalingen cash & debt free, werkkapitaal Conditions precedent / voorwaarden Covenants / verplichtingen Garanties, Vrijwaringen, (derden)claims Boilerplates 20

21 DE M&A ADVOCAAT Risico analyse (due diligence-onderzoek, analyse van een bieding) Risico management (structuur van een transactie, totstandkomingsproces, onderhandelingen, contract drafting) Transaction management (coördinatie tussen adviseurs, fiscalist, accountant, notaris, foreign lawyers/advisors, informatieverschaffing) Compliance (monitoring, juridisch advies, filings) Nazorg (interpretatie van afspraken, follow-up, claims) DENK(T) VOORUIT. 21