Joodse vrouwen en hun cultureel erfgoed

Transcriptie

1 Joodse vrouwen en hun cultureel erfgoed Beleidsnota WIZO Cultuur

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. WIZO Cultuur 3. De markt 4. Doel 5. Activiteiten 6. Wie nemen aan de activiteiten deel 7. Organisatie 8. Marketing en fondsenwerving 9. Exploitatieprognose 10. Juridische en fiscale structuur Bijlagen I Exploitatieprognose ( ) II Toelichting op de exploitatieprognose ( ) 1. Inleiding In deze beleidsnota wil WIZO Cultuur (officiële naam Stichting WIZO) inzicht geven in haar plannen voor de jaren Omdat WIZO Cultuur pas kort bestaat, is het van belang dat haar relatiegroepen, zoals WIZO Nederland en mogelijke toekomstige financiële en culturele partners kennis kunnen nemen van het beleid dat WIZO Cultuur de komende jaren wil gaan uitvoeren. Voor hen is dit beleidsplan dan ook in de eerste plaats geschreven. Het plan is ook van belang om de bestuursleden en vrijwilligers die binnen WIZO Cultuur actief zijn (en worden) structuur en inzicht te geven in de plannen en begrotingen en hun onderlinge samenhang. Deze beleidsnota is in het najaar en de winter geschreven door Margaret Mogendorff-Overweg in samenwerking met Ferry Jongbloed van Van Dishoeck & Jongbloed. 2. WIZO Cultuur WIZO Cultuur is opgericht op 15 november De officiële naam is Stichting WIZO. Doel van de stichting volgens artikel 2.1 van de statuten is het aankweken van joods bewustzijn bij joodse vrouwen in Nederland. Onder joods bewustzijn wordt verstaan binding met het joodse volk en het joodse land in de ruimste zin van het woord. Het bestuur bestaat uit de volgende personen: Margaret Mogendorff-Overweg, voorzitter Margriet Bouscher-Snapper, penningmeester Joyce Numann-Durlacher Rozette Joosten WIZO Cultuur organiseert culturele activiteiten voor de leden van de Vereniging Internationale Organisatie van Zionistische Vrouwen Nederland WIZO-Nederland, hierna te noemen WIZO Nederland, en hun gasten. Beleidsnota Stichting WIZO pagina 2

3 In het verleden organiseerde WIZO Nederland (september 2008: 1510 leden en donateurs) deze activiteiten zelf maar in de praktijk bleek dat de doelstellingen van WIZO Nederland een gezonde fondsenwerving voor culturele activiteiten in de weg stonden omdat het primaire doel van WIZO Nederland immers fondsenwerving voor projecten in Israel is. In goed overleg met WIZO Nederland heeft een aantal mensen, het huidige bestuur van WIZO Cultuur, vervolgens de Stichting WIZO opgericht. WIZO Cultuur organiseert de culturele activiteiten en is zelf verantwoordelijk voor het verwerven van de gelden die nodig zijn om deze activiteiten te kunnen ontplooien. WIZO Cultuur is een zogenaamde non-profitstichting en is niet gericht op het maken van winst, maar streeft ernaar alle inkomsten in te zetten in het kader van haar doelstellingen. 3. De markt Joodse vrouwen die willen kennisnemen van de cultuur van het jodendom kunnen hiervoor terecht bij een groot aantal organisaties die alle vanuit hun eigen doelstellingen hiervoor een educatief programma-aanbod hebben. WIZO Cultuur wil in dit hoofdstuk in grote lijnen de markt in kaart brengen waarbinnen zij haar eigen activiteiten aanbiedt. De NCJW (de Nederlandse afdeling van de National Council of Jewish Women) organiseert onder meer informatieve en educatieve bijeenkomsten om de joodse kennis en het inzicht van haar leden te versterken en om vriendschappelijke relaties tussen joodse en niet-joodse vrouwen te bevorderen. De NCJW bestaat uit de leden van Deborah, de leden van de federatie van Liberaal Joodse Vrouwen in Nederland en individuele (joodse) leden. Crescas biedt cursussen en lezingen aan voor alle mensen met een joodse achtergrond. Crescas is een onafhankelijk instituut voor Joodse educatie aan volwassenen en heeft geen formele binding met een van de joodse kerkgenootschappen. Crescas wil de joodse identiteit binnen de Nederlands-joodse gemeenschap versterken. In 2008 omvat het programma-aanbod activiteiten op onder meer de volgende gebieden: filosofie; geschiedenis, politiek en Israël; identiteit en lernen; kosjer koken; literatuur; muziek; spiritualiteit; taal (Ivriet en Jiddisj); Tora; ethiek. JMW (Joods Maatschappelijk Werk) coördineert de sociale zorg voor de joodse gemeenschap in Nederland. Het werkveld is breed en omvat tevens een aantal sociaal-culturele activiteiten zoals thema- en gespreksgroepen, een basiscursus over joodse cultuur en traditie (één cursusdag), een cursus over de gang van zaken in sjoel en speciale activieiten voor 55+ers bij Beth Simcha (Ivriet, joodse cultuur en geschiedenis, Jiddische conversatie, zingen, open atelier etc.), koffieochtenden en lezingen over joodse onderwerpen. De joodse vrouwengroep Deborah streeft ernaar gebieden te betreden die vrouwen in de loop der tijden zijn ontnomen, zonder de Halacha te overtreden. Deborah wil vrouwen onder meer vertrouwd maken met het joodse gedachtegoed, de cultuur, de gebruiken en de feestdagen. De organisatie biedt leergroepen en literatuurgroepen aan. Ook worden er excursies georganiseerd rond een joods thema en zijn er lezingen. Beleidsnota Stichting WIZO pagina 3

4 Limmoed is een uit Engeland overgewaaide dag rondom het jodendom met workshops, lezingen, discussies, muziek, tekststudies, film en dans. De dag wordt één keer per jaar gehouden in Amsterdam. De deelnemers komen uit alle geledingen van joods Nederland, van vroom tot vrij. Deelnemers aan de Limmoed-dag kunnen de hele dag ieder uur kiezen uit vijf verschillende onderwerpen. Het CIDI komt voornamelijk op voor het recht op veiligheid van het joodse volk, waar ook ter wereld. Een van de doelstellingen van het CIDI is echter de kennis over Israel en zijn inwoners te vergroten en verdiepen. In het kader hiervan organiseert het CIDI incidenteel bijeenkomsten en discussies op het terrein van de joodse cultuur. De B. Folkertsma Stichting voor Talmudica in Hilversum stelt zich ten doel een breed publiek bekend te maken met de centrale joodse waarden denkbeelden en ervaringen. Zij doet dit voornamelijk door het toegankelijk maken van de rabbijnse literatuur. De Folkertsma Stichting organiseert lezingen, cursussen, seminars en studiedagen. Ook de in Nederland actieve joodse kerkgenootschappen, zoals het NIK, de LJG en de PIG organiseren structureel, zij het doorgaans voor hun eigen gemeenteleden, activiteiten op het gebied van de joodse cultuur. Op specifieke, vaak landelijk georganiseerde, festivals, zoals het Joods Filmfestival Amsterdam en het Internationaal Joods Muziekfestival, worden specifieke aansprekende aspecten van de joodse cultuur en geschiedenis uitgediept. Ook buiten de joodse wereld zijn organisaties actief met een programma-aanbod op het gebied van de joodse cultuur. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het Genootschap Nederland-Israël, de Stichting Christenen voor Israël, de volksuniversiteiten en reguliere onderwijsinstellingen met speciale curussen en lezingen op het gebied van de joodse cultuur voor niet-studenten. 4. Doel WIZO Cultuur werkt vanuit de volgende doelstelling: Joodse vrouwen, in het bijzonder leden van WIZO Nederland, in een prettige, informele sfeer, in contact brengen met hun rijk cultureel erfgoed en de ontwikkeling hiervan. Beleidsnota Stichting WIZO pagina 4

5 5. Activiteiten WIZO Cultuur organiseert bijeenkomsten voor joodse vrouwen rond de thema s joodse cultuur en identiteit. De activiteiten van de stichting zijn laagdrempelig en educatief van opzet. Het is de bedoeling dat de deelnemers zich samen verdiepen in de verschillende thema s die tijdens de activiteiten aan de orde komen. De activiteiten zijn zo georganiseerd dat dit leren steeds gebeurt in een hartelijke, open, joodse sfeer. Bovendien bieden de activiteiten van WIZO Cultuur unieke mogelijkheden tot het aanhalen van sociale contacten. De grote kracht van WIZO Cultuur is dat de leden van WIZO Nederland en hun introducés heel direct kunnen worden benaderd en uitgenodigd aan de activiteiten deel te nemen. De activiteiten vinden als het ware plaats binnen de vertrouwde bekende WIZO-omgeving, zodat aan de activiteiten ook vrouwen meedoen die niet zo snel een lezing of cursus buiten de deur zouden bezoeken. WIZO Cultuur bereikt dus een groep joodse vrouwen die anders waarschijnlijk geen of weinig kennis zou nemen van joods-culturele onderwerpen. De activiteiten worden niet alleen in Amsterdam maar afwisselend in het hele land georganiseerd. Het spreekt vanzelf dat de kosjere keuken in acht wordt genomen. Om het programma voor een ieder toegankelijk te maken wordt ernaar gestreefd de kosten beheersbaar te houden en subsidie aan te vragen om het hoge niveau van de bijeenkomsten te kunnen handhaven. Culturele dagen WIZO Cultuur organiseert jaarlijks twee culturele dagen. Op deze dagen worden deskundigen uitgenodigd die een bepaald joods thema of onderwerp uitdiepen. Dit kan bijvoorbeeld op het gebied zijn van de geschiedenis, kunstgeschiedenis, religie, filosofie, muziek of literatuur. In voorkomende gevallen wordt aansluiting gezocht bij actuele thema s. Doordat voor de culturele dagen kan worden gekozen uit een breed scala aan onderwerpen, ontstaat er een programma met een gevarieerd aanbod. Ook is het mogelijk dat op culturele dagen bijzondere gebouwen, steden en tentoonstellingen worden bezocht, waar de lezingen ter plekke mee gecombineerd worden. Een joods thema staat hierbij steeds voorop. Bij het zoeken naar locaties wordt ernaar gestreefd de culturele dagen op verschillende plaatsen in het land te houden, zodat vrouwen uit het hele land in de gelegenheid worden gesteld de culturele dagen te bezoeken. In het verleden werden de culturele dagen georganiseerd door WIZO Nederland. De WIZO-leden die deze dagen hebben bezocht zijn over het algemeen zeer enthousiast over de inhoud en variatie van het geboden programma. In de komende jaren heeft WIZO Cultuur de volgende culturele dagen gepland: 2009: In februari : bezoek aan het IIAV, het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging te Amsterdam. De studiedag bestaat uit een werkbezoek met rondleiding, lezing en lunch. In het najaar organiseert de stichting een studiedag in Schoonhoven rond het thema Joods Zilver. In de ochtend wordt een bezoek gebracht aan het Beleidsnota Stichting WIZO pagina 5

6 Nederlands Goud- Zilver en Klokkenmuseum. De directeur leidt de deelnemers rond langs de joods zilveren objecten uit de collectie en toont een aantal voorwerpen uit het depot. Er wordt een lezing gehouden over de joodse geschiedenis van Schoonhoven. In de middag wordt er o.a. een bezoek gebracht aan een atelier waar joods religieuze voorwerpen worden gemaakt: een zilversmid geeft uitleg. 2010: 7 maart: Programma ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag 28 november: Ter gelegenheid van het 90 jarig bestaan van de Wereld WIZO zal een speciale Culturele dag gehouden worden op zondag 28 november. In een aantal workshops zal het thema van de dag belicht worden: De vrouw als veelzijdig geslepen diamant 2011: programma nog niet bekend Incidentele activiteiten De twee culturele dagen per jaar zijn de ruggengraat van WIZO Cultuur, maar zij organiseert ook incidentele activiteiten. Dit kunnen bijvoorbeeld bezoeken zijn aan door derden georganiseerde festivals op het gebied van joodse muziek, film dans of boeken. In principe wordt eens per twee jaar een incidentele activiteit gehouden, te beginnen in WIZO Cultuur heeft ook het voornemen in de komende jaren twee- of driedaagse educatieve excursies naar het buitenland te organiseren, bijvoorbeeld rond een joods thema of naar aanleiding van een bijzondere bijeenkomst, voorstelling of tentoonstelling. Tevens wordt gedacht aan het opzetten van een cursus over vrouw en jodendom voor leden van WIZO Nederland op verschillende plekken in het land. WIZO Cultuur kan bij het organiseren van cursussen flexibel te werk gaan en goed inspelen op de behoefte die leeft bij de leden van WIZO Nederland. WIZO Cultuur is beschikbaar voor het verlenen van medewerking aan incidentele culturele activiteiten van de Vereniging WIZO en haar afdelingen. Hierbij kan worden gedacht aan het leveren van know how, contacten, of organisatie bij het organiseren van culturele activiteiten. Joodse Boekendag WIZO Cultuur heeft het voornemen om in de toekomst weer een Joodse Boekendag te gaan organiseren. De dag wordt gehouden op een zondag. Behalve een boekenmarkt worden er workshops gehouden voor jong en oud. Indien de Joodse Boekendag een succes blijkt te zijn kan het bijvoorbeeld eens in de twee jaar worden georganiseerd. 6. Wie nemen aan de activiteiten deel WIZO Cultuur organiseert haar activiteiten voor de leden van WIZO Nederland en hun introducés. Bij voldoende plaats staan de activiteiten open voor andere belangstellenden. De joodse Boekendag vormt een evenement voor een bredere doelgroep, namelijk allen die geïnteresseerd zijn in het joodse boek en joodse schrijvers. Beleidsnota Stichting WIZO pagina 6

7 7. Organisatie Alle activiteiten bij WIZO Cultuur worden georganiseerd door vrijwilligers. Op dit moment zijn vooral de leden van het bestuur van WIZO Cultuur actief met het organiseren van activiteiten, maar in de toekomst zullen meer vrijwilligers bij de organisatie van de activiteiten van WIZO Cultuur worden betrokken. Het bestuur van WIZO Cultuur maakt duidelijke afspraken over het verdelen van de portefeuilles, zoals Culturele dagen, incidentele activiteiten joodse boekenactiviteiten. Het is van groot belang dat de activiteiten van WIZO Cultuur en WIZO Nederland goed op elkaar zijn afgestemd. Tussen de twee partijen worden hierover afspraken gemaakt. 8. Marketing en fondsenwerving marketing WIZO Cultuur kan gebruik maken van de verschillende informatiedragers van WIZO Nederland voor het bekendmaken van haar activiteiten: de WIZO-website, het tijdschrift Chadasjot, dat twee maal per jaar aan alle leden van WIZO Nederland wordt gestuurd, de WIZO Nederland Nieuwsbrief, nieuwsbrieven van de afdelingen en digitale mailingen. WIZO Cultuur heeft het voornemen hiernaast bekendheid aan haar activiteiten te geven door middel van redactionele artikelen en zonodig betaalde advertenties in uitgaven als het NIW, Benjamin, Hakehilla en Ha Isha (NCJW). Ook zal WIZO Cultuur informatie doorgeven ten behoeve van agenda s etcetera. Met WIZO Nederland is de afspraak gemaakt dat zij de activiteiten van WIZO Cultuur zullen meenemen in de bestaande informatiestroom binnen de joodse wereld. fondsenwerving WIZO Cultuur streeft ernaar om vanaf 2012 kostendekkend te kunnen opereren, dat wil zeggen dat de kosten die voortvloeien uit het organiseren van de jaarlijkse activiteiten kunnen worden gedekt uit eigen inkomsten. Deze bestaan onder meer uit vergoedingen van deelnemers aan activiteiten, sponsoring door bedrijven en donaties van bedrijven, fondsen en privé-personen. Ten aanzien van het benaderen van sponsors overlegt WIZO Cultuur vooraf met WIZO Nederland. WIZO Cultuur wil de contacten met financiers in de komende jaren opbouwen en verwacht dan ook dat jaarlijks een groter deel van de activiteiten uit eigen inkomsten en sponsoring kan worden betaald. Voor de exploitatiejaren 2009, 2010 en 2011 zal WIZO Cultuur een (in grootte afnemende) financiële ondersteuning aanvragen bij WIZO Nederland. Beleidsnota Stichting WIZO pagina 7

8 De verhouding eigen inkomsten/sponsoring en ondersteuning WIZO Nederland ziet er voor de komende jaren als volgt uit: exploitatiejaar eigen inkomsten/sponsoring ondersteuning WIZO Nederland % 70% % 50% % 20% 2012, en verder 100% 0% 9. Exploitatieprognose Zie bijlage I en II. 10. Juridische en fiscale structuur De Stichting WIZO (WIZO Cultuur) is statutair gevestigd te Amsterdam, aan het adres A.J. Ernststraat 735a, te 1082 LJ Amsterdam. De stichting heeft in 2008 een aanvraag ingediend bij de Belastingdienst en is nu erkend als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Beleidsnota Stichting WIZO pagina 8

9 Bijlage I Exploitatieprognose WIZO Cultuur ( ) Uitgaven A. Twee culturele dagen zaalhuur catering huur apparatuur kosten sprekers pr en mailings advertenties beveiliging extra kosten (rondleidingen entrees etc) onvoorzien B. Jubileum WIZO 90 viering C. Boekendag D. Bestuurskosten Totaal uitgaven Inkomsten A. Twee culturele dagen B. Jubileum WIZO 90 viering C. Boekendag D. Fondsenwerving E. Bijdrage WIZO Nederland Totaal inkomsten Beleidsnota Stichting WIZO pagina 9

10 Bijlage II Toelichting op de exploitatieprognose WIZO Cultuur ( ) De kosten en inkomsten van de culturele dagen zijn begroot op basis van de werkelijk gemaakte kosten van de culturele dagen die door WIZO Nederland werden georganiseerd. (De inkomsten van de incidentele activiteiten zijn begroot op 25% van de uitgaven.) (De inkomsten van de Boekendag zijn begroot op 33,3% van de uitgaven). Onder fondsenwerving wordt verstaan de inkomsten uit eigen fondsenwervende activiteiten van WIZO Cultuur. Onder Bijdrage WIZO Nederland wordt verstaan de vooraf met WIZO Nederland overeen te komen bijdrage in de startkosten van WIZO Cultuur. De bijdrage bedraagt in %, in % en in % van de uitgaven. Beleidsnota Stichting WIZO pagina 10