Verzurende depositie,
|
|
- Greta Wauters
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Indicator 21 mei 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De verzurende depositie bedroeg in 2012, gemiddeld over Nederland ruim 2500 mol potentieel zuur per ha. De depositie is sinds 1981 met 55% afgenomen. Dat was vooral te danken aan vermindering van de uitstoot van zwaveldioxide. [figuurgroep] Download figuur [2] Pagina 1 van 7
2 Download figuur [3] Download data (xls) [4] [/figuurgroep] Landelijk beeld in 2012 Regionaal komen grote verschillen voor in de depositie van verzurende stoffen. Vooral in gebieden met intensieve veehouderij, zoals de Peel en de Gelderse Vallei, kunnen deposities van maximaal mol respectievelijk mol per hectare voorkomen. Deze hoge depositie wordt vooral veroorzaakt door de hoge ammoniakuitstoot (NH3) ter plaatse. De hoge emissie van zwaveldioxide (SO2) en van stikstofoxiden (NOx) in het Rijnmondgebied is de oorzaak van de hogere depositie in dat gebied. Verder vertonen de depositiekaarten duidelijke verhogingen in het stedelijk gebied als gevolg van de verkeersemissies van stikstofoxiden (NOx) aldaar. Trend De landelijk gemiddelde depositie van verzurende stoffen is sinds 1981 meer dan gehalveerd. In het begin van de jaren tachtig bedroeg de zure depositie, gemiddeld over Nederland, nog mol per hectare, in 2000 was dit al gedaald naar en in 2012 nog verder afgenomen naar mol per hectare. De depositie van verzurende stoffen is de afgelopen dertig jaar vooral afgenomen door de sterke reductie van de uitstoot van zwaveldioxide. De emissies van stikstofoxiden en ammoniak zijn minder sterk gedaald. Het relatieve belang van de stikstofverbindingen (afkomstig van de emissies van Pagina 2 van 7
3 ammoniak en stikstofoxiden) in de zuurdepositie, is door deze ontwikkelingen toegenomen van 52% in 1981 naar 73% in De Nederlandse landbouw draagt inmiddels 31% bij aan de verzurende depositie. Zie ook [indicator=nl0179]. Belangrijke oorzaken van de daling van de depositie op langere termijn zijn: Een sterke reductie van de zwaveldioxide-emissie in binnen- en buitenland sinds Voor 1990 namen zwaveldioxide-emissies sterk af door overschakeling van kolen op gas door raffinaderijen en energiecentrales. Maatregelen als rookgasontzwaveling hebben geleid tot een verdere daling van de zwaveldioxide-emissies. De reductie van de zwaveldioxide-emissie in Nederland sinds 1980 bedraagt 85%; in West-Europa 75%. De emissie van stikstofoxiden in Nederland daalde sinds 1980 met 40%; in West-Europa met 30%. Deze daling is het resultaat van maatregelen bij het verkeer, zoals de invoering van de katalysator aan het eind van de jaren tachtig, bij de industrie en in de energiesector. De emissie van ammoniak door agrarische bronnen in Nederland is sinds 1990 met 50% gedaald; in West -Europa met 10%. Vooral de laatste tien jaar hebben emissiebeperkende maatregelen in Nederland voor een daling gezorgd. Tot deze maatregelen behoren verbeterde voersamenstelling, het gebruik van emissiearme stallen, het afdekken van mestsilo's en het direct onderwerken van mest bij de aanwending. Van jaar tot jaar voorkomende variaties in meteorologische omstandigheden kunnen, bij gelijke emissies, overigens tot fluctuaties in de depositie van de orde van grootte van 10% leiden. Voor meer gedetailleerde informatie over de ontwikkeling van de emissies van verzurende stoffen in Nederland zie [indicator=nl0183]. Beleid Het Nederlandse beleid richt zich op de NEC-plafonds waarmee impliciet ook bepaalde depositieniveaus worden gerealiseerd. Daarnaast wordt specifiek beleid ontwikkeld voor duurzame instandhouding van Natura 2000-gebieden in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Dit programma is opgezet om de stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden te laten afnemen. De PAS beoogt bovendien om economische ontwikkeling samen te laten gaan met de realisatie van de natuurdoelen voor Natura In juni 2012 is het 'Monitoringsplan Programmatische Aanpak Stikstof op hoofdlijnen' verschenen. Dit betreft een operationeel monitoringsplan dat de uitvoering van maatregelen in de PAS en de gevolgen van het beleid zoals dat in de PAS is uitgestippeld moet gaan volgen. De PAS moet inzicht geven in de omvang van de stikstofproblematiek en het mogelijke gebruik van de ontwikkelruimte. Het PAS-programma geeft ook, in combinatie met herstelstrategieën, richting aan het opstellen van beheerplannen die gemaakt worden voor de Natura 2000-gebieden. De beheerplannen moeten ertoe leiden dat de natuurkwaliteit niet verder achteruitgaat en dat habitats in een goede staat van instandhouding worden gebracht. Voor meer informatie over het beleid op het terrein van verzurende stoffen zie ook de indicator [indicator=nl0182]. Effecten De verzurende en vermestende stoffen kunnen de natuur beïnvloeden. Zo kunnen de stoffen planten en bomen vatbaarder maken voor ziekten, stormschade en droogte. Door verandering in bodemcondities kan ook de natuurlijke soortensamenstelling van de vegetatie veranderen. Voorbeelden zijn de vergrassing van heide en open duinen. Verzuring en vermesting verminderen ook de kwaliteit van het grondwater. Pagina 3 van 7
4 De risico's en de effecten van vermesting en verzuring worden tegenwoordig beoordeeld aan de hand van het begrip kritisch depositieniveau, ook wel aangeduid met kritische depositiewaarde of critical load. Een kritisch depositieniveau is gedefinieerd als de maximaal toelaatbare hoeveelheid atmosferische depositie waarbij, volgens de huidige wetenschappelijke kennis, negatieve effecten op de structuur en de functies van ecosystemen niet voorkomen. Voor meer informatie over de effecten van verzurende stoffen zie de indicator [indicator=nl0178]. Referenties Buijsman, E., Aben, J.M.M., Hettelingh, J.-P., Van Hinsberg, A., Koelemeijer, R.B.A. & Maas, R.J.M. (2010) Zure regen. Een analyse van dertig jaar Nederlandse verzuringsproblematiek [5]. Rapport , Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven/Den Haag. De Ruiter, J.F., Van Pul, W.A.J., Van Jaarsveld, J.A., Buijsman, E. (2006) Zuur- en stikstofdepositie in Nederland in de periode [6]. Rapport , Milieu- en Natuurplanbureau, Bilthoven. Van Jaarsveld, J.A. (2004) Het Operationele Prioritaire Stoffen model [7]. Rapport , Milieu- en Natuurplanbureau, Bilthoven. Velders, G.J.M., Aben, J.M.M., Jimmink, B.A., Geilenkirchen, G.P., Den Hollander, H.A., Van der Swaluw, E., De Vries, W.J., Wesseling. J. & Van Zanten, M.C. (2013) Grootschalige concentratie- en depositiekaarten Nederland. Rapportage 2013 [8]. Rapport , Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven. Relevante informatie [indicator=nl1423] [indicator=nl0178] [indicator=nl0182] [indicator=nl0183] [indicator=nl0081] [indicator=nl0507] [indicator=nl0179] [indicator=nl0189] [indicator=nl0329] EU (2001) Richtlijn 2001/81/EG van het Europees parlement en de raad van 23 oktober 2001inzake nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen [9]. Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen No L 309/22. EU (2008) Richtlijn 2008/50/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa [10]. Publicatieblad van de Europese Unie L 152/1. Infomil > Luchtkwaliteit: wettelijk kader en toelichting [11]. EU > Informatie over het luchtkwaliteitsbeleid van de Europese Unie [12]. EU > Informatie over de verzoeken tot derogatie [13]. Infomil > Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) [14] UN/ECE > The 1999 Gothenburg Protocol to Abate Acidification, Eutrophication and Groundlevel Ozone [15]. RIVM > Themasite Grootschalige Concentratiekaarten Nederland [16]. RIVM > Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit [17]. Mooibroek, D., Berkhout, J.P.J. & Hoogerbrugge, R. (2012) Jaaroverzicht luchtkwaliteit 2011 Pagina 4 van 7
5 [18]. Rapport , Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven. Informatie over de actuele en toekomstige ontwikkelingen in de luchtkwaliteit is te vinden in Balans van de Leefomgeving 2012 [19] en Nationale Milieuverkenning [20]. Technische toelichting Naam van het gegeven Verzurende depositie Omschrijving Verzurende depositie in Nederland per 1 x 1 km. Verantwoordelijk instituut Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Berekeningswijze Zie rapportage over de uitkomsten van de GCN-berekeningen Basistabel Reken- en Informatiesysteem Lucht van het Centrum voor Milieumonitoring van het RIVM Geografisch verdeling De kaart en de trend zijn gebaseerd op de uitkomsten van de meest recente GCN-berekeningen. Andere variabelen Stikstofdepositie Verschijningsfrequentie Jaarlijks Achtergrondliteratuur Grootschalige concentratie- en depositiekaarten Nederland. Rapportage (Velders et al., 2011; zie bij 'Referenties'). Opmerking 1] Begin 2010 is op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten een herziene methodiek ingevoerd voor het berekenen van de depositie van gereduceerd stikstof (NHx). Daarnaast is een wijziging in het bijtellingssysteem doorgevoerd. De nu gepresenteerde cijfers wijken daarom af van wat eerder Pagina 5 van 7
6 door het Planbureau voor de Leefomgeving is gepubliceerd. De zure depositie komt op jaarbasis volgens de nieuwe inzichten gemiddeld 220 mol per hectare lager uit. De depositie is, afhankelijk van het jaar, 0 tot 9 (gemiddeld 5) procent minder dan voorheen is berekend. 2] De mate van verzuring wordt in Nederland uitgedrukt in zogeheten potentieel zuur. Potentieel zuur is gedefinieerd als de maximale verzuring, die zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak en hun omzettingsproducten in bodem en water teweeg kunnen brengen. De daadwerkelijke verzuring in bodem en water kan lager zijn. Deze hangt af van een aantal processen en van de opname van de stoffen door planten. 3] Het vermogen van een stof om verzurend te werken, wordt meestal uitgedrukt in zuurequivalenten per hectare (z-eq/ha). Een zuurequivalent is een maat voor de hoeveelheid zuur (H+ in mol/ha) die kan ontstaan in bodem of water. Hierbij geldt: 1 mol zwaveldioxide levert 2 mol zuur, 1 mol stikstofoxiden levert 1 mol zuur en 1 mol ammoniak levert 1 mol zuur. 4] Er is soms verwarring over de verzurende werking van ammoniak. In de atmosfeer werkt ammoniak zuurneutraliserend. Komt ammoniak (of het omzettingsproduct ammonium) echter in de bodem dan kan het omgezet worden in salpeterzuur. Er is dan alsnog een verzurend effect. Betrouwbaarheidscodering Kaart: C (Schatting met modelberekeningen, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd). Trend : C (Schatting met modelberekeningen, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd). Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2013). [21] (indicator 0184, versie 13, 21 mei 2013 ). Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. Bron-URL: Links [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] lige_concentratie_en_depositiekaarten_nederland_rapportage_2013 [9] &numdoc=32001l0081&model=guichett [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] tkwaliteit_2011 Pagina 6 van 7
7 [19] [20] [21] Pagina 7 van 7
Verzuring en luchtverontreiniging: oorzaken en effecten Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 7 september 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Verzuring ontstaat door verontreiniging
Nadere informatieOverschrijding kritische stikstofdepositie op natuur, 2009
Indicator 8 april 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Circa 60 procent van het areaal
Nadere informatieBenzeen in lucht,
Indicator 12 juni 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemeten jaargemiddelde benzeenconcentratie
Nadere informatieVerzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC),
Verzurende stoffen: emissies per beleidssector (NEC), 1990-2009 Indicator 26 mei 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieEmissies naar lucht door de industrie,
Indicator 25 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De industrie levert voor alle
Nadere informatieStikstofdioxide in lucht,
Indicator 5 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Metingen laten zien dat in
Nadere informatieBenzeenconcentratie,
Indicator 31 augustus 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De benzeenconcentratie lag,
Nadere informatieStikstofdioxide in lucht,
Indicator 3 mei 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De grenswaarde voor de jaargemiddelde
Nadere informatieEmissies naar lucht door de energievoorziening,
Indicator 29 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van een aantal belangrijke
Nadere informatieEmissies naar lucht door huishoudens,
Indicator 25 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van kooldioxide (CO
Nadere informatieEmissies naar lucht door huishoudens,
Indicator 1 mei 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van kooldioxide, stikstofoxiden
Nadere informatieBenzeen in lucht,
Indicator 5 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De benzeenconcentratie lag,
Nadere informatieEmissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw,
Emissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw, 1990-2009 Indicator 19 oktober 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen,
Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2016 Indicator 27 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieEmissies door de zeescheepvaart,
Indicator 26 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het betreft hier de feitelijke
Nadere informatieWoningvoorraad, investeringen en nieuwbouwwoningen,
Woningvoorraad, investeringen en nieuwbouwwoningen, 1995-2016 Indicator 10 oktober 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieBruto toegevoegde waarde en werkgelegenheid,
Indicator 2 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Uit voorlopige cijfers blijkt
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 9 april 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2014 (voorlopige cijfers) bedroeg
Nadere informatieEnergieverbruik per sector,
Indicator 29 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2013 is het energieverbruik
Nadere informatieBruto toegevoegde waarde en werkgelegenheid,
Indicator 26 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Uit voorlopige cijfers over
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 10 januari 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 is de productie van
Nadere informatieRijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur,
Rijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur, 2000-2012 Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieBelangstelling voor maatschappelijke problemen,
Indicator 3 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De belangstelling van stemgerechtigden
Nadere informatieBodemgebruik in Nederland,
Indicator 1 oktober 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken Sinds 1979 zijn de oppervlakten
Nadere informatieBevolkingsomvang en aantal huishoudens,
Indicator 2 mei 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 januari 2018 telde Nederlandse
Nadere informatieWatergebruik in de land- en tuinbouw,
Indicator 6 oktober 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het watergebruik in 2013 en 2014
Nadere informatieWatergebruik in de land- en tuinbouw,
Indicator 5 februari 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het watergebruik was in 2015
Nadere informatieFlora van open moerassen,
Indicator 18 november 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de Nederlandse moerassen
Nadere informatieBelasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen,
Belasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen, 1998-2010 Indicator 15 februari 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieZwaveldioxide in lucht,
Indicator 17 mei 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemeten regionale concentraties
Nadere informatieVerbruik van duurzame energie,
Indicator 21 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel duurzaam in het binnenlandse
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 3 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 is de productie van
Nadere informatieEnergieverbruik per bedrijfstak,
Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2015 (voorlopig cijfer)
Nadere informatieBroeikasgasemissies in Nederland,
Indicator 8 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 20 december 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2010 is de productie van
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 15 maart 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2010 is de productie van hernieuwbare
Nadere informatieAmmoniakemissie door de land- en tuinbouw,
Indicator 15 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de periode 1990-2014 zijn
Nadere informatieDuurzame elektriciteit,
Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 is de productie van duurzame
Nadere informatieBiologische voedingsmiddelen,
Indicator 4 februari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het marktaandeel van biologische
Nadere informatieMilieu-investeringen in de industrie en energiesector,
Milieu-investeringen in de industrie en energiesector, 1975-2017 Indicator 10 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieAantalsontwikkeling van amfibieën
Indicator 1 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de periode voor 1997 is door
Nadere informatieGescheiden ingezameld afval van huishoudens,
Indicator 22 augustus 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Na 2000 is de fractie gescheiden
Nadere informatieKwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieBevolkingsomvang en aantal huishoudens,
Indicator 4 juli 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 januari 2017 bedraagt de Nederlandse
Nadere informatieAantal auto's per provincie,
Indicator 23 september 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal personenauto's
Nadere informatieBedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven ( )
Bedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven (1980-2009) Indicator 13 augustus 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBelangstelling voor maatschappelijke problemen,
Indicator 2 december 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De belangstelling van kiesgerechtigden
Nadere informatieDraagvlak voor natuur en natuurbeleid, 2017
Indicator 20 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Bijna alle Nederlanders vinden
Nadere informatieEcologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De ecologische kwaliteit van het
Nadere informatieEnergieverbruik door verkeer en vervoer,
Indicator 25 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het toegenomen wegverkeer is de
Nadere informatieAantalsontwikkeling van amfibieën,
Indicator 17 juli 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de periode voor 1997 is door
Nadere informatieVerbruik van hernieuwbare energie voor vervoer,
Indicator 22 augustus 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het verbruik van hernieuwbare
Nadere informatieZwaveldioxide in lucht,
Indicator 4 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De regionale concentraties
Nadere informatieHuishoudens,
Indicator 24 januari 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De relatief sterkste groei van
Nadere informatieFietsgebruik,
Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal fietskilometers
Nadere informatieTypische diersoorten van de Habitatrichtlijn,
Indicator 5 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De laatste 10 jaar is de toestand
Nadere informatieVliegbewegingen en handelsverkeer op Nederlandse luchthavens,
Vliegbewegingen en handelsverkeer op Nederlandse luchthavens, 1997-2014 Indicator 19 oktober 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieWaterkwaliteit KRW, 2015
Indicator 12 januari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieFietsgebruik,
Indicator 6 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Tussen 2000 en 2016 nam het
Nadere informatieZuivering van stedelijk afvalwater: zware metalen,
Indicator 22 juni 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De afgelopen dertig jaar is voor
Nadere informatieEnergiebesparing in Nederland,
Indicator 29 juni 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het energiebesparingtempo in Nederland
Nadere informatieComposteer- en vergistingsinstallaties voor gft-afval,
Composteer- en vergistingsinstallaties voor gft-afval, 1989-2015 Indicator 1 juni 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieVerbruik van hernieuwbare energie,
Indicator 20 december 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel hernieuwbare energie
Nadere informatieEnergieverbruik door verkeer en vervoer,
Indicator 29 maart 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het toegenomen wegverkeer is de
Nadere informatieVermesting in meren en plassen,
Indicator 18 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen
Nadere informatieWindturbines in de groene ruimte
Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal windturbines is
Nadere informatieEnergieverbruik door verkeer en vervoer,
Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het toegenomen wegverkeer is
Nadere informatieBedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven,
Bedrijfsgrootte en economische omvang landbouwbedrijven, 2000-2015 Indicator 5 december 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBiologische voedingsmiddelen,
Indicator 19 januari 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het marktaandeel van biologische
Nadere informatieBelasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen,
Belasting van het milieu door gewasbeschermingsmiddelen, 1998-2008 Indicator 17 december 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieFlora van naaldbossen,
Indicator 7 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de naaldbossen in Nederland
Nadere informatieVegetatie van loof- en gemengde bossen,
Indicator 11 december 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In loofbossen en gemengde bossen
Nadere informatieMechanische bestrijdingsmethoden in de landbouw per gewas,
Mechanische bestrijdingsmethoden in de landbouw per gewas, 1995-2012 Indicator 30 juni 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieAfval uit de delfstoffenwinning en elektriciteitscentrales,
Afval uit de delfstoffenwinning en elektriciteitscentrales, 1994-2016 Indicator 9 juli 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBundeling wonen in nationale bundelingsgebieden,
Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel woningen en inwoners
Nadere informatieMilieu-investeringen door bedrijven,
Indicator 27 maart 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2012 hebben Nederlandse bedrijven
Nadere informatieBanen per gemeente,
Indicator 18 oktober 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 bevindt ongeveer 15
Nadere informatieVoor sloop vrijgekomen motorvoertuigen,
Indicator 30 augustus 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal auto's dat jaarlijks
Nadere informatieHernieuwbare elektriciteit,
Indicator 17 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De productie van hernieuwbare elektriciteit
Nadere informatieAanbod en verbruik van elektriciteit,
Indicator 27 augustus 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het totale elektriciteitsverbruik
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering,
Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2016 Indicator 1 oktober 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met
Nadere informatieInfrastructuur, 2015 Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 13 oktober 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De infrastructuur ligt ongelijk
Nadere informatieRijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur,
Rijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur, 2000-2014 Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieVliegbewegingen en handelsverkeer op Nederlandse luchthavens,
Vliegbewegingen en handelsverkeer op Nederlandse luchthavens, 1997-2017 Indicator 24 oktober 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieVerbruik van hernieuwbare energie
Indicator 11 juli 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel hernieuwbare energie
Nadere informatieOpbrengst van belastingen op een milieugrondslag,
Indicator 1 oktober 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De opbrengst van belastingen
Nadere informatieDeeltjesvormige luchtverontreiniging: beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 11 december 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het beleid voor fijn stof (PM
Nadere informatieBiologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,
Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2000-2012 Indicator 30 maart 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieSloop en export van motorvoertuigen,
Indicator 15 april 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het jaarlijks aantal motorvoertuigen
Nadere informatieAantal motorvoertuigen,
Indicator 16 oktober 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal motorvoertuigen is
Nadere informatieAfval uit de delfstoffenwinning en elektriciteitscentrales,
Afval uit de delfstoffenwinning en elektriciteitscentrales, 1994-2015 Indicator 30 mei 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieRijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur,
Rijksuitgaven aanleg, beheer en onderhoud hoofdinfrastructuur, 2000-2016 Indicator 6 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieEnergielabels van woningen,
Indicator 30 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 april 2014 waren bijna 2,5
Nadere informatieReptielen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 28 mei 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Gladde slang, muurhagedis en zandhagedis
Nadere informatieBundeling werken in nationale bundelingsgebieden,
Bundeling werken in nationale bundelingsgebieden, 2000 2008 Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u
Nadere informatieVliegbewegingen en handelsverkeer op Nederlandse luchthavens,
Vliegbewegingen en handelsverkeer op Nederlandse luchthavens, 1997-2016 Indicator 17 mei 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieNederlanders wonen op gemiddeld 0,9 kilometer van een huisartsenpraktijk (2008)
Nederlanders wonen op gemiddeld 0,9 kilometer van een huisartsenpraktijk (2008) Indicator 15 april 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieAfstand tot huisartsenpraktijk, 2015
Indicator 29 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederlanders woonden in 2015 op
Nadere informatieGescheiden ingezameld afval van huishoudens,
Indicator 24 juli 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De fractie gescheiden ingezameld
Nadere informatieVerkoopprijs woningen, 2013
Indicator 29 augustus 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De prijzen van bestaande koopwoningen
Nadere informatie