Liturgie morgendienst Emmen, 5 oktober 2014 Thema: geloven in een Joodse Redder (Israëlzondag) m.m.v. Gereformeerde Brassband Groningen

Transcriptie

1 Liturgie morgendienst Emmen, 5 oktober 2014 Thema: geloven in een Joodse Redder (Israëlzondag) m.m.v. Gereformeerde Brassband Groningen 1. Votum 2. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus. 3. Zingen: LvdK 434:1,2,3,5 4. De tien woorden 5. Zingen: Psalm 105:20,21 6. Gebed 7. Schriftlezing: Handelingen 13: Zingen: Psalm 89:2,11,13 9. Kidsmoment 10. Preek n.a.v. Handelingen 13:23,32, Zingen: LvdK 125:1,5 11. Dankgebed, voorbede 12. Inzameling van de gaven 13. Slotzang: Psalm 87:1-5 (vers 5 geleerd door de onderbouw) 14. Zegen. Eerst de Joodse Kaddisj lezen (ppp bijgevoegd) Daarna: De genade van onze Heer Jezus Christus, en de liefde van God en de eenheid met de heilige Geest zij met u allen. Amen: LvdK 456:3 Geloven in een Joodse Redder Preek voor de Israëlzondag n.a.v. Handelingen 13, door Jan Haveman, Emmen 5 oktober

2 Preek n.a.v. Handelingen 13:23,32,33 Geloven in een Joodse Redder Emmen, 5 oktober 2014 (Israëlzondag) Vooraf: kindermoment over Joodse gebruiken en tradities: de tefilien (gebedsriemen) [aparte ppp]; laten zien en iets over vertellen. Gebaseerd op Deuteronomium 6:8. Kinderen krijgen werkblad mee om thuis 'n teflilien te maken. Volk van God, geliefde gemeente van Jezus Messias, br/zr, jonger of ouder, welkome gast, luisteraar/kijker thuis, Wat hebt u, wat heb jij met de Joden? Met Israël? [dia1] Israël is eigenlijk aldoor wel in het nieuws. Vaak niet positief bouwen van een scheidingsmuur, landjepik van Palestijnen, bouwen van nederzettingen, aanslagen en bommen op de Gazastrook, opgepakte en vermoorde Palestijnen. [dia2] Maar Joden zelf hebben het momenteel ook lastig, worden weer bedreigd. Zelfs in Nederland. Vooral moslimjochies schijnen nogal intimiderend te zijn en bijvoorbeeld vervelende sisgeluiden te maken die herinneren aan de gaskamers van de Tweede Wereldoorlog. Wat hebt u, wat heb jij eigenlijk met de Joden? Er is een tijd geweest dat er veel sympathie voor hen was [dia3] de shoa, de holocaust, de vernietiging van meer dan 6 miljoen Joden in de concentratiekampen van Nazi-Duitsland, lag nog vers in het geheugen en was verschrikkelijk. En Israël is natuurlijk het land van de Bijbel, een prachtig land bovendien. Reden waarom er jaarlijks veel, [dia4] vooral ook christelijke pelgrims, naar Israël trekken om er de plaatsen te bezoeken die ze kennen uit de Bijbel. Met name in evangelische kring beschouwen veel mensen wat er sinds de stichting van de staat Israël in 1948 gebeurt als vervulling van Bijbelse profetien. Alhoewel gereformeerden op dat punt over het algemeen terughoudender zijn, zien de meeste kerken van gereformeerde signatuur tegelijk wel een belangrijke taak en verantwoordelijkheid t.a.v. het Joodse volk, omdat er Bijbelse verbondenheid met hen is. Opvallende uitzondering daarop vormen onze eigen GKV. [dia5] Vandaar mijn vraag: wat hebt u, wat heb jij eigenlijk met de Joden? Misschien is het goed om eerst even wat begrippen duidelijk te krijgen. Omdat 'Israël' zoveel betekenissen kan hebben (bedoel je het bijbelse Israël, of de huidige staat, of het volk van de Joden?) parkeer ik dat begrip, en spreek ik liever over het Joodse volk. Maar ook als je het over Joden/het Joodse volk hebt, moet je nog weer onderscheid maken, omdat het zowel over afkomst (ethniciteit) en/of geloofsovertuiging kan gaan. [dia6] Zo zijn er momenteel heel veel Joden, binnen maar zeker ook buiten de grenzen van de staat Israël, die zich zeker Jood voelen vanwege hun afkomst, en zich bijvoorbeeld ook wel laten besnijden, maar bij wie dat verder voor hun geloof weinig tot geen betekenis meer heeft. Daarnaast zijn er veel Joden die ook nadrukkelijk Joods-religieus zijn, en zich precies houden aan de Thora. Dat wel weer in verschillende mate: van losjes tot heel erg strikt. Deze Joden zijn bijvoorbeeld herkenbaar aan de keppel of een ander hoofddeksel, hun pijpekrullen en hun kleding. En tenslotte is er nog een helaas kleine groep Joden die geloven dat Jezus de Messias is, de eeuwige Zoon van God. Je kunt hen Messiasbelijdendeiof christelijke Joden noemen. Want het verdrietige is, dat het merendeel van de Joden momenteel niet gelooft in Jezus als Redder. En over hen hebben we het vandaag vooral. Goed, terug naar de vraag: [dia7] wat hebt u, wat heb jij met de Joden die niet in Jezus geloven? Geloven in een Joodse Redder Preek voor de Israëlzondag n.a.v. Handelingen 13, door Jan Haveman, Emmen 5 oktober

3 Moet ik daar dan wat mee hebben?, zal iemand zeggen. De meeste Joden hebben Jezus immers verworpen. En na Pinksteren is het heil toch voor alle volken. En er staat in de Bijbel dat het geloof je kind van Abraham maakt. Waarom zou ik dan nog speciaal wat met die Joden moeten hebben? Mijn antwoord is: [dia8] omdat de HERE zelf nog steeds wat met het volk van de Joden heeft! Lees maar wat in Romeinen 11:28,29 staat: [dia9] De Joden zijn Gods vijanden geworden opdat het evangelie aan u kon worden verkondigd, maar God blijft hen liefhebben omdat Hij de aartsvaders heeft uitgekozen. De genade die God schenkt neemt Hij nooit terug; wanneer Hij iemand roept maakt Hij dat niet ongedaan. Dat is toch wat we als gereformeerden voor onszelf zo waardevol vinden: dat God een verbond met ons sluit. En dat de HERE van zijn kant dat verbond ook waar maakt, en trouw is. Ja zelfs zo trouw, dat als wij van onze kant ontrouw zijn, Hij toch trouw blijft, omdat Hij zichzelf niet kan verloochenen (2 Timoteus 2:13)?! Daar putten we toch hoop en moed uit als onverhoopt onze kinderen, die wel het teken van het verbond bij hun doop ontvangen hebben, later zelf de HERE de rug toe keren dat God trouw blijft, dat van zijn kant uit het verbond eeuwig blijft gelden, dat we daar altijd op terug mogen grijpen?! Waarom eigenen we ons dat zelf wel toe, maar leggen we een breuk bij de Joden? [dia10] Laat het Joodse volk, en ook de Joden die Jezus nog niet erkennen, ons juist aan het hart gaan. Laten we hen oprecht liefhebben en verbondenheid met hen voelen 'om der vaderen wil', vanwege onze gezamenlijke voorgeschiedenis, onze gezamenlijke HERE, omdat we geënt zijn op dezelfde Olijfstam. En er juist daarom zoveel pijn en verdriet om hebben, net als de apostel Paulus, die huilt, omdat zoveel van zijn volksgenoten aan Jezus als Messias voorbij gaan (Romeinen 9:2) terwijl hij ze juist met hart en ziel toewenst dat ze gered worden, en God daar hartstochtelijk om blijft bidden (Romeinen 10:1). Paulus is zelf Jood in hart en nieren, en in het begin overtuigt tegenstander van het christelijke geloof. Als aanhanger van de stroming van de Farizeeen was hij van mening dat Jezus van Nazareth een godslasteraar was en dat zijn volgelingen moesten worden uitgeroeid. [dia11] Maar onderweg naar Damascus wordt hij geroepen door de Heer zelf Paulus wordt geroepen om het evangelie te verkondigen aan de volken. Zo vreemd kan het gaan met mensen: de vervolger wordt een verspreider van het evangelie. Overal waar hij komt vertelt Paulus over Jezus die Gods eeuwige Zoon is. En het program daarbij is telkens: [dia12] eerst aan de Jood en ook aan de Griek. Zodoende treffen we hem op een sabbat in de synagoge van Antiochië in Pisidië; Lucas vertelt daarover in Handelingen 13, dat we zo pas lazen. Er is dus blijkbaar een synagoge in deze stad, [dia13] ver buiten de grenzen van het land Israël, in het bergland van het huidige Turkije. Altijd al hebben veel Joden in de diaspora, in de verstrooiing geleefd. Dat begon al bij de ballingschap. Overal over de toen bekende wijde wereld (vooral rondom de Middellandse Zee) kon je Joden en Joodse gemeenschappen aantreffen. Want dat is een volgend kenmerk: als Joden bewaarden ze heel sterk hun eigen identiteit, hielden ze nadrukkelijk vast aan hun eigen geloof, hun eigen tradities en gebruiken. Was er weinig vermenging met de volken waar tussen ze leefden. Daardoor hebben ze tot op de dag van vandaag zo sterk hun eigenheid kunnen bewaren. Geloven in een Joodse Redder Preek voor de Israëlzondag n.a.v. Handelingen 13, door Jan Haveman, Emmen 5 oktober

4 Op sabbat gaan Paulus en Barnabas naar de synagoge. [dia14] Blijkbaar voelden ze als pasgelovig geworden christenen geen 'ethisch conflict' om op sabbat, zaterdag, de dag waarop de Joden volgens de wet immers de rustdag houden, naar de synagoge te gaan. Terwijl toch de christelijke kerk juist bewust, en zeker ook ter onderscheiding van de Joden, de eerste dag van de week, de dag van de opstanding van hun Heer, als dag van samenkomst en rust zijn gaan beschouwen. Dat is eveneens een belangrijk principe: niet alleen 'eerst de Jood en ook de Griek', maar ook [dia15] 'de Joden een Jood worden en de Grieken een Griek'. In de synagoge wordt voorgelezen uit de Wet en de Profeten, een omschrijving van wat wij nu Oude Testament noemen. Het is goed je te realiseren dat we dit deel van de Bijbel met de Joden gemeenschappelijk hebben. Ook dat maakt dit volk voor ons anders dan ieder ander volk! Na de lezing krijgen Paulus en Barnabas de uitnodiging van de leiders van de synagoge om een bemoedigend woord te spreken. Mooi gebaar! [dia16] En een geweldige kans natuurlijk, die Paulus met beide handen aangrijpt. Heel leerzaam is de toespraak die hij houdt. Kijk alleen al hoe hij begint. Paulus zoekt de verbinding. Polariseert niet. Het is niet 'wij christenen' tegenover 'zij Joden'. Nee: [dia17] Israelieten en alle anderen die God verereren. (vers 16) Paulus zoekt verbinding, aansluiting. Het is waar, dat doet hij ook als hij op de Areopagus in Athene tussen de heidenen staat. Maar daar kan hij niet zo aansluiten als hier. Hier, onder de Joden, is er heel duidelijk een gezamenlijke voorgeschiedenis: [dia18] de God van het volk Israël heeft onze voorouders uitgekozen... (vers 17) En iets verderop: Wij verkondigen u het goede nieuws dat God zijn belofte aan onze voorouders in vervulling heeft doen gaan ten behoeve van hun kinderen ten behoeve van ons... (vers 33) [dia19] De God van de christelijke kerk is de God van het volk Israël! Paulus neemt de Joden mee in hun geschiedenis en laat heel mooi zien hoe het niet anders kon dan dat Jezus geboren moest worden uit het nageslacht van David. Eerder al had Jezus zelf, toen Hij na zijn opstanding uit de dood met de Emmausgangers onderweg was, had Jezus zelf al laten zien dat de Schriften (= Oude Testament) getuigen over Hem (Lucas 24:25v). Dat is ook een duidelijk program voor ons nu, in ons omgaan met de Joden: [dia20] laten we samen de Schriften lezen, van elkaar horen en leren hoe we die uitleggen en verstaan, en zo bij de Messias komen, bij Jezus de eeuwige Zoon van God. Want het probleem van de Joden die Jezus nog niet erkennen als Messias is, dat er een sluier, een bedekking op hun hart is (2 Korintiers 3:13-15). Wat is het dan goed en waardevol om samen de Schriften te lezen, vergezeld van ons gebed dat die sluier mag worden weggenomen. Want duidelijker kan je het toch niet zeggen: [dia21] En uit Davids nageslacht heeft God, overeenkomstig zijn belofte, een Redder voor Israël voortgebracht: Jezus. Zie je goed: Jezus is een Redder voor Israël! Wat ons ook veel moet zeggen (want wij mensen denken zo makkelijk in hokjes) is dat Paulus in zijn toespraak de Joden niet op één hoop gooit. Hij zegt: [dia22] de inwoners van Jeruzalem en hun leiders hebben Jezus miskend. Later is er, ook door de christelijke kerk, vaak van gemaakt dat de Joden in het algemeen Jezus Geloven in een Joodse Redder Preek voor de Israëlzondag n.a.v. Handelingen 13, door Jan Haveman, Emmen 5 oktober

5 hebben miskend, en gecombineerd met de uitroep 'zijn bloed kome over ons en onze kinderen' (Matteus 27:25) is het aangegrepen om [dia23] de Joden collectief verantwoordelijk te laten zijn voor de kruisiging van Jezus. Met alle gevolgen van dien, waaronder vreselijke Jodenhaat (antisemitisme), buitensluiting en stigmatisering van Joden, ja zelfs het uitmoorden van deze bevolkingsgroep. Het besef dat de christelijke kerk in dit opzicht geen schone handen heeft, mag in de benadering van de Joden nederig en bescheiden maken. Als we nu met Joden in gesprek willen, zullen we van hun kant heel wat weerstand moeten overwinnen, en eerst vertrouwen moeten zien te winnen. [dia24] En duidelijk maken dat het Jood-zijn niet een probleem is, maar juist een voorrecht en voordeel. Hoe bijzonder is het om vervolgens in de toespraak van Paulus te ontdekken hoe de HERE met de kromme stok van mensen zijn eigen rechte slag kan slaan. [dia25] Want door Jezus te veroordelen hebben de inwoners van Jeruzalem en hun leiders uitspraken van de profeten in vervulling doen gaan. Alles moest ten uitvoer worden gebracht wat er over de Messias geschreven staat. Tegelijk: dat de HERE alles wat je doet, ook je fouten, de dingen die niet goed zijn of niet goed gaan, dat Hij die kan gebruiken om zijn plan uit te voeren, zijn doel te bereiken, ontslaat je niet van je eigen verantwoordelijkheid. Je kan je daar niet achter verschuilen, zo van 'ja kan ik er wat aan doen?' Ieder mens is en blijft wel verantwoordelijk voor zijn eigen daden. En dan komt Paulus bij de kern van zijn betoog: [dia26] Wij verkondigen u het goede nieuws dat God zijn belofte aan onze voorouders in vervulling doet gaan ten behoeve van hun kinderen ten behoeve van ons doordat Hij Jezus tot leven heeft gewekt. Dat is essentieel, dat ook de Jood er niet omheen kan dat Jezus de vervulling van de belofte is, dat Jezus de Messias is, de eeuwige Zoon van God. En dat Hij niet dood is maar leeft! Ook de Jood zal moeten erkennen dat deze levende Heer de enige Weg, de Waarheid en het Leven is, en dat niemand bij God komt dan door Hem. Ook de Jood zal moeten erkennen dat de weg van de Thora, de weg van de wet, doodloopt als het gaat om je redding. Ook [dia27] de Jood moet geloven in deze Joodse Redder..iedereen die op grond van de wet van Mozes geen vrijspraak kon krijgen, wordt door Hem geheel vrijgesproken, mits hij gelooft... Laten wij christenen, door hoe wij geloven en leven, door onze eerbied voor de Schriften, door onze liefde voor het oude volk van de Joden, door onze bescheidenheid en nederigheid, door de manier waarop wij onze Heer en Heiland Jezus Christus gestalte geven in ons leven, laten we door dat alles de Joden die Hem nog niet kennen, niet afschrikken, niet afstoten, niet onverschillig aan hen voorbij gaan, maar hen liefde bewijzen, hen tot jaloersheid wekken, laten zien hoe heerlijk en bevrijdend het is dat we niet zelf onze redding en verlossing hoeven te bewerken en verdienen, maar rust kunnen vinden in dat Jezus die de Messias is, en alles heeft volbracht. Laten we aanhoudend voor hen bidden, dat oude Godsvolk, met wie wij ons verbonden weten, bidden dat zij geloven in de Joodse Redder, Jezus Messias. Zoals ook wijzelf dat doen en ons bewust zijn, dat we geloven in een Joodse Redder. Amen [dia28] Geloven in een Joodse Redder Preek voor de Israëlzondag n.a.v. Handelingen 13, door Jan Haveman, Emmen 5 oktober