Culturele verschillen. M03_ Culturele verschillen. Wat betekent. cultuur?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "03.09.2014. Culturele verschillen. M03_ Culturele verschillen. Wat betekent. cultuur?"

Bram de Valk
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Culturele verschillen 1 Wat betekent cultuur?? 2 1

2 Cultuur volgens Alexander Thomas Cultuur is een universeel, maar voor een samenleving, organisatie en groep zeer typisch oriënteringssysteem. Dit systeem beïnvloedt het [alledaagse] waarnemen, denken, beoordelen en handelen van al haar leden. Alexander Thomas (2002): Interkulturelles Management 3 Definitie van cultuur Cultuur In strikte zin: hoge cultuur kunst, literatuur Uitgebreid cultuurbegrip (leefwereld) Nationale cultuur, Eetcultuur, Gesprekscultuur, Vrije tijdscultuur, Organisatiecultuur etc. 4 2

Alexander Thomas (2002): Interkulturelles Management 3 Definitie van cultuur Cultuur In strikte zin: hoge cultuur kunst,

3 Eigen cultuur? De eigen cultuur wordt vaak niet bewust waargenomen. Pas in contact met andere culturen (bijv. tijdens de vakantie in het buitenland) wordt men zich hiervan bewust. 5 Welk gedrag in de wachtrij komt jou bekend voor? 6 3

4 Voorbeelden Andere cultuurstandaards d? 7 Het begrip cultuur in het interculturele onderzoek In het interculturele onderzoek wordt cultuur gezien als het geheel van attituden, principes, aannames, waarden- en normenpatroon en basisinstellingen die door een groep gedeeld worden, die het gedrag van de groepsleden beïnvloeden en met hulp hiervan het gedrag van anderen interpreteren (Spencer-Oatey, 1999). Van deze definitie wordt het begrip cultuurstandaard afgeleid 8 4

geheel van attituden, principes, aannames, waarden- en normenpatroon en basisinstellingen die door een groep gedeeld

5 We zien de dingen niet zoals ze zijn, maar zoals wij zijn 9 Is de zebra zwart of wit gestreept? 10 5

6 Is de zebra zwart of wit gestreept? In Noord-Amerika en Europa is de zebra een wit dier met zwarte strepen In Afrikaanse cultuurgebieden is de zebra een zwart dier met witte strepen Bron: Hubbard, Ann (1996): The Zebra s Stripes; in: Experiential Activities for Intercultural Learning; Uitgever: von Ned Seelye, Yarmouth (Maine); S Hoe zien we de wereld? Ik Culturele perspectieven De wereld 12 Gevormd door: geschiedenis geografie taal religie 6

een zwart dier met witte strepen Bron: Hubbard, Ann (1996): The Zebra s Stripes; in: Experiential Activities for

7 Onderzoek naar het thema culturele verschillen Clyde Kluckhohn Gerd Hofstede: Cultuur is mentale software die in een socialisatieproces cultureel geprogrammeerd wordt. Het kind verwerft tijdens de kinderjaren bepaalde patronen om te denken, te voelen en te handelen. 13 Culturele dimensies volgens Hofstede 1. Individualisme en collectivisme 2. Machtsverschil 3. Mannelijkheid versus vrouwelijkheid 4. Vermijden van onzekerheden 5. Lange of kortdurende oriëntatie 14 7

Het kind verwerft tijdens de kinderjaren bepaalde patronen om te denken, te voelen en te handelen.

8 Culturele dimensies volgens Hofstede (1) Individualisme Ik-gevoel Benadrukking van het individu en zijn behoeftes Eigen identiteit in het individu ingeworteld Individuele doelen staan op de voorgrond Voorbeeld: VS Het individu staat op de voorgrond: het is belangrijk om zijn eigen weg te gaan, tegen de stroom in te zwemmen. Collectivisme Wij-gevoel Sterke oriëntatie op de sociale groep waartoe men behoort Identiteit door het sociale netwerk gedefinieerd Loyaliteit en samenwerking van groot belang Voorbeeld: China De groep staat als geheel op de voorgrond, ze is belangrijker dan de zelfontplooiing van het individu. Frank Sinatra zingt: I did it my way! 15 Een Chinees spreekwoord zegt: de spijker die eruit steekt, wordt in de plank gehamerd. Culturele dimensies volgens Hofstede (2) klein machtsverschil Statusverschillen zijn klein en door prestatie goed te praten Delegatie van verantwoording Lagergeplaatsten verwachten inspraak Medewerkers moeten het werk zo veel mogelijk zelf sturen Kinderen worden aangemoedigd om kritiek te uiten Voorbeeld: VS groot machtsverschil Statusverschillen zijn groot en worden als natuurlijk geaccepteerd Bazen zijn gerespecteerde personen en dienen te leiden en te controleren Kinderen worden te gehoorzaam opgevoed Voorbeeld: India, China 16 8

Collectivisme Wij-gevoel Sterke oriëntatie op de sociale groep waartoe men behoort Identiteit door het sociale netwerk gedefinieerd Loyaliteit en samenwerking van groot belang Voorbeeld: China De

9 Hiërarchie in het beroepsleven 17 Of vlakke hiërarchie

10 Hoe kan het zwijgen verklaard worden? Project manager, de eerste keer in India. De laatste vergadering van een project. Has all been done? Yes. Can we close the project then? (stilte) 19 Culturele dimensies volgens Hofstede (3) Laag vermijden van onzekerheden Ongewisse, onbekende situaties zijn interessant Hoge bereidheid om risico te nemen Op het werk vakinhoudelijke competentie en betrouwbaarheid erg belangrijk Hoog vermijden van onzekerheid Ongewisse, onbekende situaties zijn bedreigend Geringe bereidheid om risico te nemen, gevestigde belangen Op het werk openheid, improvisatietalent, creativiteit erg belangrijk Voorbeeld: VS Voorbeeld: Duitsland 20 10

(stilte) 19 Culturele dimensies volgens Hofstede (3) Laag vermijden van onzekerheden Ongewisse, onbekende situaties zijn interessant Hoge bereidheid om risico te

11 Trompenaars en Hamden-Turner identificeren Universalisme Particularisme Regels gelden voor iedereen, wat in het contract staat telt, er wordt gezocht naar universele wetten Voorbeeld: Duitsland Er zijn veel uitzonderingen van de regel, er wordt veel afgedongen en gehandeld Voorbeeld: Frankrijk, Polen 21 Zakelijkheid Relatiegerichtheid Het onderwerp en de zaak staan op de voorgrond Tussenmenselijke toenadering belangrijk Gezelligheid, persoon voor functie Functie voor persoon Privé- en zakenleven vermengt zich Privé- en beroepsleven eerder gescheiden Wederzijdse uitwisseling Personen komen op de werkvloer koeltjes Uitdrukken van gedachten en gevoelens en gedistantieerd over Voorbeeld: Duitsland, Nederland Voorbeeld: Polen, Italië 22 11

op de voorgrond Tussenmenselijke toenadering belangrijk Gezelligheid, persoon voor functie Functie voor persoon Privé- en zakenleven vermengt zich Privé- en beroepsleven eerder

12 Duitsland vs. Spanje 23 ro4 Zakelijkheid of relatiegerichtheid weerspiegelt zich in

13 Folie 24 ro4 niederländische Übersetzung fehlt! rosinska;

14 Zakelijkheid en relatiegerichtheid staan met elkaar in verbinding directe communicatie Informatie wordt expliciet gegeven, problemen en klachten worden open behandeld indirecte communicatie Informatie wordt sterk in de context ingebed, problemen worden verpakt en er wordt gebruik gemaakt van nonverbale communicatie 25 Zakelijkheid/relatiegerichtheid... in de communicatie Brede context (van algemeen naar concreet worden) Ter zake komen (van concreet naar algemeen) 26 13

ingebed, problemen worden verpakt en er wordt gebruik gemaakt van nonverbale communicatie 25

15 Zakelijk of relatiegericht in het beroepsleven Irritaties bij de verstandshouding 28 14

16 ro5 Verschillende opvatting van tijd monochrome opvatting van tijd er wordt veel waarde gehecht aan stiptheid th id eerder lineair, sequentieel werken Voorbeeld: Duitsland, Nederland polychrome opvatting van tijd flexibiliteit bij afspraken parallel werken Voorbeeld: Polen, Spanje 29 Grote verschillen tussen de geslachten Mannen en vrouwen hebben geheel van elkaar gescheiden gebieden, met name in het openbaar Geringe verschillen tussen de geslachten Mannen en vrouwen kunnen ook in het openbaar met elkaar samenwerken en optreden Voorbeeldlanden: Saudi-Arabië Arabië, Jemen Voorbeeld: Zweden, Denemarken 30 15

tussen de geslachten Mannen en vrouwen hebben geheel van elkaar gescheiden gebieden, met name in het openbaar Geringe verschillen tussen de geslachten

17 Folie 29 ro5 Übersetzung fehlt! rosinska;

18 In hoeverre is deze kennis behulpzaam?? 31 Gebieden van culturele irritaties Waarneming Beleving van tijd Verbale en non-verbale communicatie Waardeoriëntatie Gebieden van culturele irritaties Symbolen Sociale groeperingen en relaties, rollen Gedragspatronen, gewoontes 32 16

Verbale en non-verbale communicatie Waardeoriëntatie Gebieden van

19 Hotspots...zijn situaties, waarin regelmatig communicatieve problemen optreden 33 Afsluitend... Welke conclusie trekken we uit deze kennis? 1. Hoe zou ik me in situaties gedragen wanneer het gedrag van mijn omgeving bij mij vreemd/onbegrijpelijk voorkomt? 2. Hoezoudenwedeinterculturelecompetentie competentie inde context van praktijkcontacten kunnen definiëren? 34 17

Hoe zou ik me in situaties gedragen wanneer het gedrag van mijn omgeving bij mij

Vergelijkbare documenten

Culturen: o.a. Nederland, Groot-Brittannië, Verenigde Staten, Duitsland en Scandinavië.

Culturen: o.a. Nederland, Groot-Brittannië, Verenigde Staten, Duitsland en Scandinavië. Culturele dimensies zijn bepalende kenmerken die een cultuur in meerdere of mindere mate bezit en aan de hand waarvan culturen met elkaar kunnen worden vergeleken. Ik maak gebruik van zeven dimensies: