Adoptie en Fidelity van het Familienetwerkberaad. Prof. dr. Olaf Timmermans

Transcriptie

1 Adoptie en Fidelity van het Familienetwerkberaad Prof. dr. Olaf Timmermans

2 Introductie Behoefte bij professionals in de jeugdbescherming aan consistente en geïntegreerde manier van toepassen methodische werkvormen in de dagelijkse praktijk Vraagstelling; Hoe kunnen professionals de veiligheid van het kind borgen door samenwerking met het gezin, de familie, en het sociale netwerk? 2

3 vraagstelling Voor de beantwoording van deze hoofdvraag zijn de volgende drie onderzoeksvragen geformuleerd: 1 Op welke wijze kan de professional een veiligheidsplan voor het kind maken samen met de ouders en het sociale netwerk van het gezin, zodat het kind veilig is en de familie zelf zoveel mogelijk verantwoordelijkheid neemt? 2 Op welke wijze kan de professional hierbij zijn verantwoordelijkheid combineren met het geven van zoveel mogelijk verantwoordelijkheid aan het gezin en de familie zelf? 3 In welk opzicht kan er rekening worden gehouden met een verstandelijke beperking bij ouders en/of kinderen? 3

4 vraagstelling Door middel van dit onderzoek een antwoord gezocht op nadere invulling vanuit het vakdomein innovatiekunde naar 1e onderzoeksvraag: Op welke wijze kan de professional een veiligheidsplan voor het kind maken samen met de ouders en het sociale netwerk van het gezin, zodat het kind veilig is en de familie zelf zoveel Hoe is de adoptie en fidelity van professionals van het familienetwerkberaad? 4

5 Innovatiekunde Lancaster (1601); Lind (1747); adoptie British navy

6 Innovatiekunde Bij innoveren drie centrale begrippen 1. De Innovatie (familienetwerkberaad) 2. De omgeving (context) waarin de innovatie wordt geplaatst (bureau jeugdzorg) 3. De strategieën die worden gebruikt om de innovatie te plaatsen/implementeren

7 Innovatiekunde Interventies Innovatie Congruentie of fit Context Implementatie effectiviteit Innovatie effectiviteit (Van Linge, 2006)

8 Innovatiekunde Interventies Innovatie Congruentie of fit Context Fidelity Implementatie effectiviteit Innovatie effectiviteit Adoptie (Van Linge, 2006)

9 Method Adoptie intentie innovatie te gebruiken(adoptiegraad) vijf eigenschappen 1 Relatief voordeel; 2 Compatibiliteit; 3 Complexiteit; 4 Testmogelijkheid; 5 Waarneembaarheid extra dimensies toegevoegd: - - Gepercipieerd nut. Gepercipieerd gebruikersgemak. Fidelity = gebruiksgetrouwheid - Voorbereiding FNB - Uitvoer FNB - Nazorg FNB (Rogers, 2003;Dixon, 1999; Driessens et al, 2007)

10 Method Diffusiemodel van Rogers Technology Acceptance Model van Davis Relatief voordeel: Ik denk dat er eenduidiger gewerkt zal worden door het gebruik van het FB. Door het werken met het FB houd ik gegevens rond de patiëntenzorg efficiënter bij. Compatibiliteit: Het gebruik van het FB past bij de manier waarop ik graag werk. Het gebruik van het FB past bij hoe ik patiëntengegevens bij wens te houden. Complexiteit: De manier van werken met het FB is voor mij gemakkelijk te begrijpen. Het werken met het FB is eenvoudig. Mogelijkheid om te testen: Ik heb voldoende kans gehad om te oefenen met het FB. Ik heb voldoende geoefend met het FB. Gepercipieerd nut: Ik denk dat het FB een waardevolle toepassing is. Het FB is nuttig. De inhoud van het FB is waardeloos voor mij. Het FB verhoogt de kwaliteit van zorg. Gepercipieerd gebruikersgemak: Ik voel me betrokken bij de ontwikkeling van het FB. Ik heb de mogelijkheid gehad om aanpassingen/feedback (door) te geven over het FB. Het werken met het FB verloopt op een duidelijke en begrijpelijke manier. Over het algemeen vind ik het gebruik van het FB gemakkelijk. De informatievoorziening is voldoende geweest. Ik ben voldoende begeleid om met het FB te leren werken.

11 Method Fidelity FNB Voorbereiding FNB (10 items): met ouders wordt vooraf besproken wat mogelijk gevaren en zorgen vanuit jeugdzorg zijn, om te voorkomen dat ouders op het FNB nieuwe informatie krijgen. met ouders en kind wordt een lijst van het netwerk wordt opgesteld. de deelnemers aan het FNB worden geïnformeerd over doel, tijd en duur FNB Uitvoering FNB (13 items): geef ik een duidelijke formulering van het echte gevaar (wie, wat, waar, wanneer, hoe vaak) en welk risico het kind/jongere loopt. is mijn doel om tot een goed veiligheidsplan te komen. laat ik de stem van het kind te laten horen Nazorg FNB (4 items): Zorg ik dat gemaakte afspraken in het veiligheidsplan bewaak, volg en toets op voortgang. Zorg ik voor een warme overdracht indien de hulpverlening wordt overgedragen. Zorg ik dat, indien nodig, samen met gezin en gespreksleider er eerder dan afgesproken een vervolgberaad gehouden wordt. na en tussen het FNB door blijf ik netwerkgericht handelen om de andere deelnemers blijvend te motiveren.

12 Method Monocentred mixed cross- sectioneel design Dataverzameling met kwantitatief en een kwalitatief luik. gestructureerde vragenlijst over adoptie en fidelity familienetwerkberaad interviews via topics over werkwijze en effecten van het familienetwerkberaad.

13 Selectie Doelgerichte steekproef (n = 22/n = 5) Inclusie; professionals die werken of hebben gewerkt met het familienetwerkberaad geïncludeerd. in wiens actuele cases familienetwerkberaden gaande zijn.

14 Resultaten adoptie overall (n=15) Gem. Min. Max. % % % adoptie overall voordeel comptabiliteit complexiteit testmogelijkheid nut/effect gebruiksgemak

15 Resultaten adoptie overall

16 Gebruik FNB Gem. Min. Max. % % % voorbereiding FNB Uitvoering FNB Nazorg FNB

17 Resultaten Fidelity FNB

18 Resultaten Fidelity voorafgaand FNB het FNB wordt aangemeld bij één van de facilitators het opstarten van een FNB is een kernbesluit met ouders wordt vooraf besproken wat mogelijk gevaren en zorgen vanuit jeugdzorg zijn, om te voorkomen dat ouders op het FNB nieuwe informatie krijgen met ouders en kind wordt een lijst van het netwerk wordt opgesteld de deelnemers aan het FNB worden geïnformeerd over doel, tijd en duur FNB de stem van het kind in het FNB wordt voorbereid (bv dmv tekeningen etc) de doelen die vanuit BJZ/hulpverlening bereikt moeten worden om de veiligheid van het kind/de kinderen/gezinsleden zijn opgesteld vastgesteld wordt aan welke signalen (kleine) verbeteringen zijn te herkennen het gesprek is voorbereid met de facilitator bespreek ik met ouders dat zij er voor opvang van het kind/de kinderen verzorgen

19 Resultaten Fidelity voorafgaand FNB

20 Resultaten Fidelity tijdens FNB ben ik ruim op tijd aanwezig om alle genodigden te ontvangen ga ik niet naast de facilitator zitten, maar tussen de genodigden geef ik een duidelijke formulering van het echte gevaar (wie, wat, waar, wanneer, hoe Vaak) en welk risico het kind/jongere loopt is mijn doel om tot een goed veiligheidsplan te komen is mijn doel om de stem van het kind te laten horen gebruik ik tekeningen, waarbij ik eerst een korte toelichting geef over de inzet van dit middel en daarna uitleg bij de gemaakte tekeningen. ben ik duidelijk over welke doelen het gezin van BJZ/hulpverlening bereikt moet hebben om de veiligheid van het kind te garanderen breng ik in welke (kleine) verbeteringen vanuit BJZ/ hulpverlening opgesteld zijn kan ik overleggen met de teamleider/ gedragsdeskundige of het veiligheidsplan wel of niet voldoende veilig is geef ik bij twijfel over het veiligheidsplan concreet aan wat ik nog nodig vindt stem ik aan het einde af wie het kind (en eventueel andere belangrijke personen die niet aanwezig konden zijn) gaat inlichten over de gemaakte afspraken. besluit ik samen met de deelnemers of er een vervolgberaad komt en hoeveel tijd tussen de 2 beraden gewenst is helpt het mij dat er een onafhankelijke gespreksleider is zorg ik er voor dat het FNB niet langer dan 2 uur duurt

21 Resultaten Fidelity tijdens FNB

22 Resultaten Fidelity na afloop FNB Zorg ik dat de gemaakte afspraken in het veiligheidsplan bewaak, volg en toets op voortgang Zorg ik voor een warme overdracht indien de hulpverlening wordt overgedragen Zorg ik dat, indien nodig, samen met gezin en gespreksleider er eerder dan afgesproken een vervolgberaad gehouden wordt. na en tussen het FNB blijf ik netwerkgericht handelen om de andere deelnemers blijvend te motiveren

23 Resultaten Fidelity na afloop FNB

24 Aanvullende vragen Bij hoeveel familienetwerkberaden bent u het afgelopen jaar betrokken geweest Hoeveel hulpverleners waren er (gemiddeld) bij Hoeveel mensen uit het netwerk waren er (gemiddeld) bij Hoeveel niet- hulpverleners wonen (gemiddeld) een familienetwerkberaad bij

25 Kwalitatief Luik Gebruik Effecten Familienetwerkberaad Stem van het kind controle

26 Gebruik FNB Familienetwerkberaad is niet het uitgangspunt, maar stap in probleemoplossend proces Ik heb geen criteria waardoor FNB niet start van hulpverlening is Ik start altijd een FNB als veiligheid kind in geding is Wanneer ik een casus heb met veel betrokkenen, wil ik weten wie doet wat Zelf start ik weinig FNB, vaak zit het al in een zaak die ik overneem In het vrijwillig kader gebruik ik het vooral om betrokkenen mee te krijgen in de uitvoering van het opgestelde hulpverleningsplan 26

27 Stem van het kind Doel is het kind, dus de stem van het kind staat centraal, daar wijken we niet snel van af Soms is er een hulpverlener die vertrouwd is met kind die na gesprekken de stem specifiek verwoord Doel is uiteindelijk het kind, dus de stem van het kind staat centraal, daar wijken we niet snel van af Uitgangspunt is, vanaf 12 jaar ben je er bij, maar lastig vind ik de groep jaar; wat willen zij wel/niet, moet het kind dit allemaal horen 27

28 controle Er zijn zes paar ogen bijgekomen die kijken hoe het gaat Ik ga er van uit dat de gemaakte afspraken nagekomen worden waardoor ook controle meer gedeeld raakt Je hebt nooit controle in ons werk, je gaat uit van motivatie van een systeem en daar steek ik dan ook op in Je moet vertrouwen op het systeem, maar het systeem moet vertrouwen op zichzelf, en dat ondersteun ik juist Je geeft het netwerk handvatten om te signaleren en interveniëren waardoor het veiligheidsplan kan werken 28

29 effecten Omslag van praktisch gericht naar oplossingsgericht werken Voor de veiligheid en de problematiek die gaande was is het FNB zinvol geweest Leidt tot situatie waarin ouders en netwerk grip op situaties krijgen Meerwaarde is dat het netwerk de positieve kanten van het kind/ouders benoemen 29

30 Conclusie Hoe is de adoptie en fidelity van professionals van het familienetwerkberaad? Overall adoptie matig, minder compatible, matige mogelijkheid tot testen en ervaren nut/effect laag Wijze van uitvoering voor 61% gelijk aan opzet, laag bij zorg na afloop FNB. Kracht van sociale systemen wordt gebruikt door medewerkers bureau jeugdzorg, maar is nog niet het uitgangspunt. Werken met FNB kent positieve elementen en effecten, maar er lijkt nood aan instrumentarium en standaardisatie. 30

31 Literatuur & Referentie Dixon, D.R. (1999) The behavioural side of information technology. International Journal of Medical Informatics 56, Driessens, O., Walrave, M., Bie de, M. (2007) De adoptiebereidheid van een elektronisch patiëntendossier bij Vlaamse internetgebruikers. Communicatiewetenschappen, UGent en UA. Linge van R.(2006) Innoveren in de gezondheidszorg. Theorie en praktijk onderzoek. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. Rogers EM (2003) Diffusion of Innovations, 5th ed. Free Press, New York, NY. Timmermans, O., Van Linge, R., Van Petegem, P., Van Rompaey, B., & Denekens, J. (2012). Team learning and innovation in nursing, a review of the literature. Nurse education today, 32(1), olaf.timmermans@hz.nl 31

32