BESLUIT. 3. De overtreding van Vialis is mede toegerekend aan Koninklijke Volker Wessels Stevin N.V. (hierna: KVWS).

Transcriptie

1 Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Nummer 5697_2 / 94 Betreft zaak: Vialis Traffic B.V. Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit op de bezwaren gericht tegen het besluit van 27 juni 2008 met kenmerk 5697/ Bij besluit van 27 juni 2008 met kenmerk 5697/65 (hierna: het bestreden besluit) heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: de Raad) vastgesteld dat Vialis Traffic B.V. (hierna: Vialis) artikel 6 Mededingingswet (hierna: Mw) en artikel 81 Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (hierna: EG) heeft overtreden. 2. De overtreding betreft afspraken en gedragingen in de verkeersregeltoestellen- en verkeersregelinstallatie-sector (hierna: VRI-sector) door vijf ondernemingen in de periode van 1 januari 1998 tot en met 31 december De overtreding is uiteengezet in hoofdstukken 4 en 5 van het Rapport verkeersregeltoestellen en verkeersregelinstallaties van 16 november 2007 (hierna: het Rapport) dat als bijlage is gehecht aan het bestreden besluit. 3. De overtreding van Vialis is mede toegerekend aan Koninklijke Volker Wessels Stevin N.V. (hierna: KVWS). 4. De Raad heeft in het bestreden besluit wegens de overtreding een boete opgelegd van EUR ,00, waarin een clementiepercentage van 80% is verdisconteerd naar aanleiding van de clementietoezegging door de NMa Vialis heeft op 4 augustus 2008 een bezwaarschrift ingediend tegen het bestreden besluit. Vialis betoogt, kort gezegd, dat aan Vialis een clementiepercentage van 100% toegekend had moeten worden. 1 Dossierstuk 5697_2/42. 1

2 6. In overeenstemming met het bepaalde in artikel 92, eerste lid, juncto artikel 62, eerste lid, Mw heeft de Raad de bezwaren tegen het bestreden besluit voor advies voorgelegd aan de Adviescommissie bezwaarschriften Mededingingswet (hierna: de Adviescommissie). 7. Overeenkomstig het bepaalde in artikel 7:2, eerste lid, Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb), zijn op 6 november 2008 Vialis alsmede de Raad naar aanleiding van de ingediende bezwaren door de Adviescommissie gehoord. Van dit horen is een verslag opgemaakt, dat op 12 januari 2009 Vialis alsmede de Raad is toegezonden. 8. Op 1 december 2008 heeft de Adviescommissie haar advies (hierna: het Advies) uitgebracht aan de Raad. Het Advies is aan dit besluit gehecht en maakt hiervan integraal onderdeel uit. 9. De Adviescommissie adviseert de Raad om in het besluit op bezwaar nader te motiveren op welke wijze een tweetal door Vialis georganiseerde bijeenkomsten het onderzoek van de NMa in de VRI-sector hebben kunnen belemmeren, in aanmerking nemende de bijzondere situatie van de schoon-schip-oproep. De Adviescommissie adviseert om het bezwaar van Vialis voor het overige ongegrond te verklaren. 10. Na zich ervan te hebben vergewist dat het Advies zorgvuldig tot stand is gekomen, besluit de Raad conform het Advies. Ter motivering van dit besluit en in navolging van het Advies: i. verwijst de Raad ex artikel 3:49 Awb naar het Advies; ii. verwijst de Raad naar hoofdstuk III van dit besluit dat voorziet in een nadere motivering ten aanzien van de wijze waarop de door Vialis georganiseerde bijeenkomsten het onderzoek van de NMa in de VRI-sector hebben kunnen belemmeren, in aanmerking nemende de bijzondere situatie van de schoon-schipoproep. 11. Vialis is van mening dat haar een clementiepercentage van 100% had moeten worden toegekend, omdat zij naar haar mening voldoet aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor volledige boete-immuniteit, zoals vermeld in de Richtsnoeren Clementietoezegging. 12. In lijn met het Advies overweegt de Raad als volgt. 2

3 13. De Raad stelt voorop dat Vialis zich als clementieverzoeker tot de vaststelling van de sanctiebeschikking diende te onthouden van iedere gedraging die het onderzoek van de NMa zou kunnen belemmeren. 2 Elke potentiële belemmering van een onderzoek is grond voor verval van het recht op boetevermindering op grond van clementie. De NMa beschouwt als een gedraging die het onderzoek van de NMa kan belemmeren onder meer het aan derden, anders dan de bevoegde autoriteiten, openbaar maken van informatie met betrekking tot het clementieverzoek Vialis betwist niet dat zij, zoals in het bestreden besluit is aangegeven, twee voorlichtingsbijeenkomsten over clementie heeft georganiseerd voor haar kartelgenoten. 4 Naar het oordeel van de Raad heeft Vialis door deze bijeenkomsten te organiseren het onderzoek van de NMa naar de VRI-sector kunnen belemmeren. De Raad heeft in het bestreden besluit geoordeeld dat volledig verval van clementie voor Vialis, met het oog op bijzondere omstandigheden, in dit geval niet passend is. De Raad heeft evenwel aanleiding gezien een korting toe te passen op het clementiepercentage en heeft het clementiepercentage vastgesteld op 80%. In dit percentage zijn de bijzondere omstandigheden van het geval verdisconteerd, zoals hieronder uiteengezet en nader gemotiveerd. 15. Begin 2004 hebben het Kabinet en de NMa alle ondernemingen in de bouwsector opgeroepen om schoon schip te maken door met de Mededingingswet strijdige gedragingen vrijwillig bij de NMa te melden. 5 Vervolgens hebben verschillende bouwbedrijven waaronder KVWS extern gecommuniceerd dat zij gehoor zouden geven aan deze schoon-schip-oproep. 6 2 Zie randnummers 5e,6e en 7b van de richtsnoeren Clementietoezegging met betrekking tot het niet opleggen of verminderen van geldboeten in zaken in gevolge de artikelen 6 juncto 56, 57 en 62 Mededingingswet (hierna: Richtsnoeren Clementietoezegging), besluit van de d-g NMa van 28 juni 2002, Stcrt. 1 juli 2002, nr. 122; laatstelijk gewijzigd bij besluit van de Raad van 28 maart 2006, Stcrt. 29 maart 2006, nr. 63. In oktober 2007 zijn nieuwe Richtsnoeren Clementie in werking getreden, Stcrt. 10 oktober 2007, nr Ingevolge randnummer 28 van de nieuwe Richtsnoeren zijn in dit geval de Richtsnoeren Clementietoezegging van toepassing. 3 Zie randnummer 19 van de Bekendmaking boetetoemeting aangaande bepaalde mededingingsbeperkende activiteiten in de verkeersregeltoestellen- en verkeersregelinstallatie-sector, Stcrt 16 november 2007, nr. 223, p De voorlichtingsbijeenkomsten vonden plaats op 19 maart 2004 en 25 maart Zie onder meer NRC Handelsblad 10 maart 2004, p

4 16. Niettegenstaande de voornoemde oproep en de communicatie van verschillende bouwbedrijven wisten ondernemingen in de bouwsector niet precies in hoeverre en voor welke deelsectoren de NMa daadwerkelijk informatie had ontvangen of zou gaan ontvangen. Dit geldt in versterkte mate voor de VRI-sector, die een nichesector vormt binnen de bouwnijverheid. 7 De VRI-sector behoorde bovendien niet tot de deelsectoren waarvan inmiddels in de openbaarheid was dat via klokkenluiders belastende informatie bekend was geworden en zo redelijkerwijs kon worden vermoed dat de NMa naar die sector onderzoek deed. 17. Gelet hierop acht de Raad het aannemelijk dat (enkele van) de bij de voorlichtingsbijeenkomsten aanwezige ondernemingen ten tijde van die bijeenkomsten nog geen vermoeden hadden dat de NMa ook naar hun gedragingen in de VRI-sector onderzoek zou gaan doen. Door de onderhavige bijeenkomsten te organiseren heeft Vialis dit vermoeden bij de vorenbedoelde ondernemingen alsnog doen rijzen. Dit omdat zij met het organiseren van de bijeenkomsten bij de aanwezige ondernemingen nog los van de daadwerkelijke bewoordingen die op de bijeenkomsten zijn gebruikt ten minste de indruk heeft gewekt dat zij in de VRI-sector om clementie had verzocht of zou gaan verzoeken. 18. Het vorenstaande vindt bevestiging in diverse verklaringen met betrekking tot de door Vialis georganiseerde voorlichtingsbijeenkomsten: Verklaring [vertrouwelijk], Peek Traffic B.V. 8 In die vergadering heeft Andries de Jong [NMa: lid Raad van Bestuur KVWS] ons medegedeeld dat KVWS en haar dochtermaatschappijen in het kader van de bouwfraude melding hadden gedaan bij de NMa. Het was KVWS gebleken dat er ook zaken waren gebeurd bij Vialis en die waren door Vialis gemeld bij de NMa. Bij die melding had KVWS de namen van TPA, Ko Hartog, Siemens en Peek Traffic genoemd. Andries de Jong vertelde dat hij het netjes vond om ons daarvan op de hoogte te stellen. Dat was de boodschap van die vergadering een het is het enige onderwerp van deze vergadering geweest. Verklaring [vertrouwelijk], Siemens Nederland N.V. 9 Andries de Jong heeft verteld dat zij ons in ieder geval op de hoogte wilde brengen van hetgeen Volker Wessels en Vialis gingen doen: al hetgeen niet goed was aanbrengen bij de NMa. 7 Zoals blijkt uit paragraaf 4.1 van het Rapport, met name de randnummers 26 en Dossierstuk 5697_2/74, p Dossierstuk 5697_2/78, p. 5. 4

5 Verklaring [vertrouwelijk] van Ko Hartog Verkeerstechniek B.V. 10 Men vond het van belang dat wij, de deelnemers aan de afspraken, wisten dat [KVWS/Vialis] het gingen onderzoeken. Er werd niet concreet gezegd wat KVWS ging doen. Bij mij ging toen het kwartje vallen. Ik heb op dat moment mijn plan getrokken, ik wist waar ik aan toe was. 19. Gelet op het voorgaande bestond er het naar oordeel van de Raad ook in de context van de schoon-schip-oproep een reëel risico dat een of meer van de bij de voorlichtingsbijeenkomsten aanwezige ondernemingen na de voorlichtingsbijeenkomsten tot vernietiging van bewijsmateriaal zou overgaan. Bovendien konden de bijeenkomsten een forum bieden om te besluiten om niet of op onderling afgestemde wijze een clementieverzoek in te dienen, temeer daar bij de bijeenkomsten alle deelnemers aan het kartel aanwezig waren. Om deze redenen beschouwt de Raad de bovenbeschreven handelwijze van Vialis als een gedraging die het onderzoek van de NMa kon belemmeren. 20. Naar het oordeel van de Raad moet het bezwaar van Vialis gelet op al het voorgaande ongegrond worden verklaard. 10 Dossierstuk 5697_2/76, p. 2. 5

6 IV. Besluit De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit handhaaft het besluit van 27 juni 2008 met kenmerk 5697_2/65. Den Haag, 23 maart 2009 De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze, W.g. P. Kalbfleisch Voorzitter Raad van Bestuur Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de rechtbank Rotterdam, sector bestuursrecht, postbus 50951, 3007 BM Rotterdam. 6