Begijnhof Antwerpen: Sint-Catharinakerk De Sint-Catharinakerk: het interieur

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Begijnhof Antwerpen: Sint-Catharinakerk De Sint-Catharinakerk: het interieur"

Transcriptie

1 Het grondplan De georiënteerde kerk heeft de traditionele vorm van een Grieks kruis. Ze ligt aan de noordkant van het begijnhof. De dubbele architectonische structuur is duidelijk herkenbaar: een laatgotisch hoogkoor (midden 16 de eeuw) en een 19 de -eeuws neogotisch schip en dito dwarsbeuken. De afmetingen zijn bescheiden: de eenbeukige kerk is 19 m lang, de transept is 18 m breed en het schip 8,30 m. Koor en de dwarsbeuken zijn gescheiden van het schip door een manshoog en kerkbreed gietijzeren hekken. In het schip ligt een volledig eikenhouten parketvloer, gelegd in blokpatroon. In de dwarsbeuken is blauwe natuursteen in een geometrisch patroon samengevoegd met witte marmertegels. Het koor is volledig belegd met tegels van Carraramarmer. In 1881 wordt het doksaal gebouwd waarop het orgel geplaatst wordt. De houten balustrade is afgewerkt in neoclassicistische stijl. Het kerkportaal is afgewerkt met art-decofaïencetegels maar deze zijn nu volledig verstopt achter het behang. De blauwe hardstenen vloer van het portaal is nog afkomstig uit de kerk van De 19 de -eeuwse herinrichting van de kerk Voor de herinrichting van de kerk in de 2 de helft van de 19 de eeuw wordt hoofdzakelijk beroep gedaan op het Antwerpse beeldhouwersteam Jan Baptist de Boeck ( ) en Jan Baptist van Wint ( ) die ook in talrijke andere kerken hun aandeel hadden, niet in het minst in de Antwerpse kathedraal. Zij leveren hier het hoogaltaar, de communiebank, de preekstoel, beeldhouwwerken en de kruisweg in de toen heersende neogotische stijl. Voor de glasramen tekenen Leopold Pluys ( ) en August Stalins ( ) en Alfons Janssens ( ), beide laatsten verenigd in het Antwerpse atelier Stalins & Janssens. Het hoogkoor Het hoogkoor is samen met 2 muren van de transeptarmen het enige wat van de 17 de -eeuwse kerk overgebleven is. Het is gedeeltelijk in zijn 17 de - eeuwse laatgotische stijl bewaard. In zijn huidige 19 de -eeuwse invulling zijn slechts 2 van de oorspronkelijk 7 spitsboogvensters bewaard. Toch oogt het geheel mooi evenwichtig en straalt het nog iets van de vroegere grootsheid uit. De glasramen zelf zijn in de 19 de eeuw in neogotische stijl toegevoegd. De koorwanden zijn volledig bedekt met een eikenhouten lambrisering, aangebracht in 1914 door F.L. Scherrier. Ze is sober classicistisch, opgedeeld in panelen met kralenmotieven die doorlopen in de oostelijke wanden van het transept. Langs de rand van het gewelf uitgevoerd in beschilderd pleisterwerk met vergulde banden en sterren vermeldt een tekst LADEMUS (sic) DEUM NOSTRUM IN CONFESSIONE BEATAE BEGGAE, de oproep uit de matinen bij het feest van de heilige Begga, laten wij onze God loven in de erkenning van de zalige Begga. Het hoogaltaar is tevens het H. Sacramentsaltaar waar in het tabernakel ook de gewijde hosties bewaard worden. Het carraramarmeren altaar is bijzonder fraai versierd met bas-reliëfs van de beeldsnijders de Boeck en van Wint uit ~ 1 ~

2 Onderaan de altaartafel staat heel toepasselijk het Laatste Avondmaal afgebeeld. Christus zegent brood en wijn bij de instelling van de Eucharistie (Luc. 22:15-23). Uiterst rechts zit Judas wat afgewend; hij heeft meer aandacht voor de geldbuidel van het verraad in zijn linkerhand. De patroonheiligen van de begijnen, de H. Begga, met koningskroon, kerkmodel en regelboek en de H. Catharina met koningskroon, palmtak en zwaard, staan links en rechts als bewakers opgesteld. Het altaarretabel verhaalt in 4 taferelen de kindheid en de jeugd van Jezus. Op het eerste tafereel (links), de Boodschap van de Engel aan Maria, (Luc. 1:26-38) is de beeldvorming duidelijk: de lichtstraal verbeeldt de werking van de H. Geest die verkondigd wordt door de godsgezant, de engel. Verder staat de Geboorte van Christus (Luc: 2, 6-7), de Opdracht van Christus in de tempel (Luc.2:22-37) en de Vlucht naar Egypte (Mat. 2:13-15). Boven het retabel bewaken de 4 evangelisten de door hen verhaalde geschiedenis, telkens met hun traditionele attribuut: Matteüs met de engel, Johannes met de adelaar, Lucas met het rund en Marcus met de leeuw. Hoog boven het altaar prijkt het beeld van de H. Begga met haar attributen de kerk als ordestichtster en het regelboek waarop ze een tekst toont: Quicumque hanc regulam secuti fuerint, pax super illos (Gal. 6:16), vrede over allen die deze regel zullen gevolgd hebben. Tegen het gewelf aan straalt de H. Drievuldigheid te midden van engelenkopjes. Het kunstwerk (1833) is een deel van het voormalige portiekaltaar, een werk van de Antwerpse beeldhouwer Jozef Peeters ( ). God de Vader met scepter en Christus steunen op de globe, teken van hun macht over de aarde. Boven hen in het centrum van de stralenkrans daalt de H. Geest neer. De zes houten beelden in grijstinten tegen de wand van het hoogkoor behoorden oorspronkelijk tot een reeks met gemeenschappelijke kenmerken. Enkel het beeld van de H. Antonius van Padua (Lissabon ), uit ca 1835, met het Jezuskind als attribuut, stamt nog uit deze oorspronkelijke reeks. Hij wordt afgebeeld als een jonge baardloze franciscaanse monnik maar de traditionele bruine pij is hier vervangen door grijstinten met gouden afboording en koord om het middel en een gouden pen in de rechterhand. Antonius en het Kind dragen een gouden aureool. De auteur is onbekend. Verder, van noord naar zuid, staan de beelden die na 1890 worden gekapt door de Boeck en van Wint: het beeld van Sint-Jozef (1891), in een mooie neogotische uitvoering in lindehout, wordt bekroond met een hemeldak. Jozef, in wit gewaad met gouden zoom, houdt Jezus bij de hand en draagt in de linkerhand de lelietak. Jezus van het Heilig Hart, in dezelfde stijl, wijst met de linkerhand naar zijn brandende Hart van Liefde. Ook op het pendantbeeld aan de zuidkant van het altaar, het Heilig Hart van Maria, wijst Maria met beide handen naar haar Heilige Hart. De beelden van de H. Barbara, met haar attributen de toren, de kelk met hostie en de palmtak en de H. Catharina van Alexandrië, met rad, zwaard en palmtak, sluiten de rij op het hoogkoor. Alle beelden zijn in lindehout gekapt en in grijstint geschilderd met gouden versieringen. ~ 2 ~

3 Beide gebrandschilderde neoclassicistische glasramen in het hoogkoor zijn ontworpen door de Mechelse kunstglazenier Leopold Pluys in Elk raam biedt een voorstelling van 3 bekende heiligen. Aan de noordzijde omklemt de H. Jozef in de rechterhand zijn timmermansattribuut, de zaag, en in de linker- de bloeiende lelie van zijn zuiverheid. Ook Jezus die vóór hem staat als jonge knaap draagt timmergerei aan de gordel. Beiden hebben ze een gouden aureool. Daarnaast houdt Maria met deemoedig gesloten ogen en gekleed in plechtig paars, de nog kleine Jezus, die met open ogen en armen de gelovigen begroet, op de linkerarm. Maria draagt een kroon, Jezus een aureool. De H. Begga sluit de rij. Ze is gekleed in het donkere begijnengewaad en gekroond als koningsdochter en heeft een heiligenaureool. Ze draagt haar belangrijkste attributen in de hand: het kerkmodel met 7 torens en het regelboek. Aan de zuidzijde draagt de H. Anna,moeder van Maria, een tekstbanderol die verwijst naar de bloeiende stam van Jesse, Radix Jesse Floruit, een citaat uit de het Alleluja van het feest van O.-L.- Vrouw-Boodschap (25 maart). Petrus toont de schriftrol met de aanhef van zijn 1 ste brief aan de christengemeenten van Klein-Azië: van Petrus, apostel van Jezus Christus (aan de vreemdelingen in de Verstrooiing) die zijn uitverkoren (1Petr. 1:1). De 2 sleutels van het Koninkrijk, een zilveren en een gouden, getuigen van het grote vertrouwen dat Christus in hem stelt. Tenslotte toont de H. Catharina, gekroond als koningsdochter het zwaard en het rad van haar lijden, het boek van haar wijsheid en de palm van de overwinning. De kapellen in de dwarsbeuken Het tombevormige Onze-Lievevrouwealtaar in de noordelijke dwarsbeuk is een houten meubel in marmerimitatie ontworpen door een van of beide broers Kockerols, Adolf (Antwerpen ) en Louis (Antwerpen ). Het is bijzonder fijn versierd, zowel op de altaartafel als op de tombe, met bloemmotieven, slingers, symbolen van Maria en een Mariamonogram. Het retabel draagt de tekst Qui illam diligit, diligit vitam, wie haar liefheeft, heeft het leven lief (Eccl. 4:13). Het Bijbelboek waaruit deze tekst komt, handelt eigenlijk over de wijsheid en zegt wie de wijsheid liefheeft heeft het leven lief. Op het altaar wordt dit direct toegepast op Maria zelf. In de nis boven het altaar staat het houten beeld Maria met Kind uit 1889 van de Boeck en van Wint. Maria is gekleed in blauw en wit en draagt op een met goud afgewerkte sluier, net als Jezus, een gouden koningskroon. Aan de wand is het beeld van de Vlaamse heilige Jan Berchmans (Diest 1599-Rome 1621) geplaatst, een werk van De Vos uit De heilige wordt volgens de traditie voorgesteld als jezuïet met de rozenkrans om de in gebed gevouwen handen die het kruisbeeld omklemmen. Ook het neogotische kleurglasraam is volledig toegewijd is aan Maria, hier Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart. Maria is gekroond als koningin en gekleed in het blauw van de hemel, het rood van de liefde en het wit van de zuiverheid. Ze toont haar gouden hart dat omkranst is met witte rozen maar ook doorboord met het zwaard. Ze staat in een gouden stralenkrans gevat in een gouden en purperen mandorla terwijl engelen tekstbanderollen aandragen waarop ze geloofd wordt als dochter van Jeruzalem en als rein van hart, citaten uit het boek Sefanja (Sef. 3:14) en uit Psalm 101 (vs. 2). De kapel van de zuidelijke dwarsbeuk is toegewijd aan het Heilig Hart van Jezus. Alle kunstwerken in deze ruimte zijn dan ook iconografisch met dit thema verbonden. ~ 3 ~

4 De opbouw van het witmarmeren altaar is gelijkaardig met dit van het O.-L.-Vrouwaltaar aan de noordzijde. De versieringen, druiven en wijnbladeren, verwijzen naar het bloedoffer van Christus. Centraal op de tombe bekroont een kruis het IHS-embleem midden in een stralende zon. Op de retabelkant van het altaar verwijst de tekst naar het H. Hart PRAEBE. FILI MI COR TUUM MIHI, schenk mij uw hart mijn zoon (Spr. 23:26) In de nis boven het altaar wijst Christus met de linkerhand op zijn Heilig Hart terwijl hij uitnodigend de rechterhand uitsteekt. Dit beeld behoort tot een paar Heilige Herten van beeldhouwer De Vos uit Het tweede, Maria van het H. Hart, staat in het schip. Het neogotische glasraam toont ons de Verschijning van de Heer aan de H. Margaretha-Maria Alacoque ( ). Deze religieuze en mystica die al van kindsbeen af visioenen had wijdde haar leven aan de devotie voor het Allerheiligste Sacrament. In een van haar visioenen krijgt ze de opdracht een tweede feestdag voor het H. Hart te doen instellen. Dit wordt later Sacramentsdag. In de 19 de eeuw wordt de H.-Hartverering officieel goedgekeurd door Pius XI. Alacoque wordt heilig verklaard in 1920 door Benedictus XV. Maar het is vooral het enige 17 de -eeuwse schilderij dat de kerk nog rijk is dat de aandacht trekt: de Piëta (ca. 1650) van Jacob Jordaens. Ondanks zijn sympathieën voor het calvinisme, leefden 2 van zijn zussen in het begijnhof en schildert hij voor de begijnhofkerk dit aangrijpende werk. Het dode lichaam van Jezus ligt uitgestrekt over de schoot van zijn moeder, Maria. Maria Magdalena (rechts onder) kijkt in ongeloof naar Johannes (in rood gewaad). Bij het kruis staan Nicodemus en Jozef van Arimatea. Onderaan links liggen de lijdenswerktuigen. In deze prachtige voorstelling komt het barokke karakter duidelijk naar voor in zijn theatrale gerichtheid op het aanvoelen van de kijker, de dynamische compositie met de opvallende diagonaal en de clair-obscureffecten. Het werk toont ons een Jordaens die onnavolgbaar de katholieke tijdsgeest weergeeft in de traditie van zijn leermeester Rubens. Tegen de zuid-oostelijke scheidingsmuur met het hoogkoor hangt het liefelijke beeld van de H. Moeder Anna met Maria, dat waarschijnlijk rond 1876 gemaakt werd en waarvan de beeldhouwer onbekend is. Het is de traditionele voorstelling van Anna die haar dochter leert lezen. Opvallend zijn de aureolen in de vorm van stralende zonnen. De begijnen die hun brood verdienden met o.m. linnenbewerking hadden een speciale verering voor de H. Anna die patrones was van het weversgilde. ~ 4 ~

5 Beschrijving van de andere kunstwerken Begijnhof Antwerpen: Sint-Catharinakerk De glasramen Twee befaamde 19 de -eeuwse glasraamkunstenaars zorgen voor mooie kleurramen In de westgevel, bij het orgel, verrast het historiserende glasraam met de patroonheilige, de H. Begga. Het is een heerlijk neogotisch werk uit 1881 van de befaamde Antwerpse glaskunstenaars August Stalins en Alfons Janssens. Zij plaatsen in die periode ook de grootse glasramen in de Antwerpse kathedraal. Twee engelen dragen een van de attributen van Begga aan, de drie kronen, die verwijzen naar haar vorstelijke afkomst. De andere attributen houdt ze zelf in de hand: het regelboek van de orde waarvan ze abdis was in Andenne en het kerkmodel met 7 torens als ordestichtster. Zoals bij voorstellingen van de schutsmantelmadonna spreidt ze beschermend de mantel over biddende begijnen en begaarden die haar als patrones erkennen. Onderaan het glasraam (niet op de foto) maken haar heilige familieleden hun opwachting: (van links naar rechts): Pepijn I de Oude van Landen, haar vader, hofmeier van Austrasië en stamvader van de dynastie der Karolingers ( ); de H. Ida, haar moeder; de H. Arnulfus van Metz, haar schoonvader, en de H. Gertrudis van Nijvel, haar zuster. Alle overige kleurglasramen zijn vervaardigd in 1881 door de Mechelse glazenier Leopold Pluys ( ). Zoals zijn vader, Jan Frans, ( ) werkt hij volgens de oude techniek van de gelaesmaekers op basis van de kartons van de Antwerpse kunstschilder Edward Dujardin (Antwerpen ). In de noordelijke muur van het schip zijn 2 kleurglasramen aangebracht. Op het westelijke raam (naast het orgel) begroet ons de Spaanse mystica, de H. Theresia van Avila ( ) in het habijt van de karmelitessen. Als kerkleraar draagt ze een boek. De pijl staat symbool voor de liefde van Christus waardoor ze wordt geraakt. Aan haar rechterzijde staat de 3 de -eeuwse Franse bisschop Dionysius met bisschopsstaf en mijter en met de palmtak en het zwaard van zijn martelaarschap. Links wijst de Spaanse Jezuïet, theoloog en missionaris, de H. Franciscus Xaverius ( ) naar de gekruisigde Christus. Op het oostelijke raam draagt de Milanese bisschop, de H. Carolus Borromeus, ( ) heel devoot de ciborie. Aan zijn rechterzijde staat de 3 de -eeuwse Romeinse martelares de H. Victoria, doorboord met het zwaard en links de H. Julia (1 ste helft 5 de eeuw) met het opvallende kruis waaraan ze op Corsica zou gestorven zijn. Op de pendantramen aan de zuidzijde van het schip is de H. Cecilia (begin 3 de eeuw) als patrones van de muziek voorgesteld met een orgel, een triangel en een trompet. Ze wordt omringd de H. Leopold met een kerkmodel als ordestichter en de scepter van zijn koningschap en de H. Ludovicus,de Franse Koning Lodewijk IX ( ) met de doornenkroon van Christus die hij als relikwie meebracht uit Constantinopel. ~ 5 ~

6 Op het oostelijke raam scharen de H. Franciscus van Assisi (rechts) en de H. Ferdinandus zich rond Sint-Jan de Doper. Franciscus (1181/ ) vertrapt de geldbeurs als teken van zijn armoede, Ferdinandus ( ) draagt als koning van Castilië schild en zwaard en Johannes de Doper toont zijn traditionele attributen het lam, het paasvaantje en de doopschelp. Het kerkmeubilair Een van de fraaiste kunstwerken is de carraramarmeren communiebank op het hoogkoor, vervaardigd in 1888 door de kunstenaars de Boeck en van Wint. De linker communietafel toont de scène waar Johannes de Doper Christus aanwijst als de Messias wanneer hij zegt Zie het Lam Gods, dat de zonde van de wereld wegneemt (Joh. 1:19-36). Links vinden we het beeld van Petrus met de sleutels van het koninkrijk en het boek. Aan de andere zijde draagt Maria op de linkerarm het Kind dat de rijksappel toont. In de rechterhand houdt ze de scepter vast van haar Koninklijke waardigheid. Op de tafel rechts wordt een moment van volledig vertrouwen in Christus weergegeven, wanneer de honderdman Jezus smeekt om de genezing van zijn stervende knecht en Jezus hem antwoordt zelfs in Israël heb ik zo n groot geloof niet gevonden. (Luc. 7:1-10). Aan de tafeleinden houdt Sint-Jozef zijn offergave, twee tortelduifjes, en de lelie verwijzend naar zijn zuiverheid in de handen en waakt een stoere Sint-Paulus met het grote zwaard voor de borst. De sierlijke engelen op de deurtjes tonen banderollen met de tekst Panis angelorum cibus viatorum, het brood der engelen is het voedsel van de pelgrim, m.a.w. de eucharistie is het brood van het godsvolk onderweg. Aan de muurzijden vinden we twee 12 de -eeuwse heiligen terug die een speciale verering hadden voor de H. Eucharistie: de H. Norbertus met een ciborie met stralende hostie en de H. Juliana van Cornillon in aanbidding voor een monstrans met de H. Eucharistie. De eikenhouten preekstoel (1890) is ook een werk van de beeldhouwers de Boeck en van Wint. De kuip is versierd met erg toepasselijke voorstellingen, de 12-jarige Jezus spreekt tot de leraars in de tempel (Luc. 2:40-50) en de prediking van Jezus bij de Bergrede (Mat. 5:1-12). De kuip steunt op een houten sokkel omgeven door 3 beelden van de Goddelijke Deugden: het Geloof met het kruis, kelk en hostie, de Hoop met het anker en de Liefde met het brandende hart. In elk van de dwarsbeuken staat een eikenhouten biechtstoel. Het zijn eenvoudige eikenhouten meubelen ontworpen door Cockerols in 1881 (noordtransept) en 1885 (zuidtransept) met een haast identieke neoclassicistische vormgeving. ~ 6 ~

7 Sculpturen Naast een 10-tal beelden (vermeld in de hoofdstukken hoogkoor en kapellen in de dwarsbeuk ) realiseerden de kunstenaars de Boeck en van Wint ook de 14 kruiswegstaties (1891). Ze zijn bijzonder fijn en realistisch uitgewerkt in Normandische caensteen. De neoclassicistische houten omlijsting is telkens identiek afgewerkt met een gebogen fronton, voluten en een gouden omkadering. Twee beelden van De Vos verdienen een speciale vermelding. In het schip (noord) vinden we een houten beeld Maria van het Heilig Hart dat ten onrechte ook Maria van smarten betiteld wordt (1879). Oorspronkelijk behoorde dit samen met het beeld Jezus van het Heilig Hart, nu in het zuidtransept, tot één beeldengroep. De samenhang is nu zoek en daardoor ook de betekenis: het doorstoken hart verwijst hier niet naar de smart van het lijden maar Maria wordt geraakt door de goddelijke liefde. Enkele andere beelden zijn van onbekende meesters. Het houten beeld O.-L.-Vrouw van Lourdes (in het schip, zuid) dateert zeker van vóór 1883 en werd in 1890 door de Boeck en van Wint nog aangepast. Maria is gekleed in de typische witte en blauwe kleuren en heeft de blik opwaarts gericht. De H. Teresia (in het schip, zuid) is vervaardigd in gips. Ze houdt haar klassieke attributen in de handen, het kruisbeeld omringd met rode rozen en een rozenkrans. Ze is gekleed in wit en rood met een zwarte hoofdsluier. De epitafen In het koor en de transepten herdenken 6 gemarmerdhouten memorietafels de pastoors die in het begijnhof actief waren in de 19 de en 20 ste eeuw. Het oudste brengt Ludovicus Delzenne ( ) in herinnering, de eerste pastoor na de Franse Revolutie in de begijnhofkerk. Hij ligt aan de basis van de bouw van de nieuwe kerk zoals ook de tafel vermeldt Pastor van het door zijne zorg uyt de puynhoopen opgeregt Begijnhof te Antwerpen. Historiek van de orgels in de Begijnhofkerk in Antwerpen In 1686 bestellen de begijnen, onder impuls van pastoor Michaël Dierckx uit Herentals ( ), een orgel bij de belangrijkste orgelbouwer Jean-Baptiste Forceville. Dit instrument is waarschijnlijk verloren gegaan tijdens de Franse Revolutie. Wanneer in 1881 de oksalen in de zijkoren afgebroken worden en vervangen worden door het huidige oksaal achteraan in de kerk transformeert Hendrik Geurts het toen aanwezige orgel. Geurts overlijdt in hetzelfde jaar maar de orgelbouw wordt voortgezet door zijn weduwe en de meestergast in de Manufacture d Orgues pour Eglises et Harmoniums. Vve Geurts & Cie. Anvers, zoals het opschrift op het orgel nog duidelijk maakt. Samenstelling van het orgel van Hendrik Geurts Het orgel is samengesteld uit 2 kasten en één klavier met aangehangen pedaal en mechanische toets- en registertractuur. In de linker orgelkast zijn naast de speeltafel ook de windlade, de tractuur en het pijpwerk opgenomen; de blaasbalg zit in de rechterkast. ~ 7 ~

8 De pijpen in het front hebben slecht een visuele functie. In het Frans noemt men deze pijpen tuyaux chanoines, omdat de kanunniken, die vaak niet konden zingen, dit overlieten aan de koorknapen. De mechaniek van het bovenwerk werd ooit, om ongekende redenen, afgekoppeld waardoor drie registers niet meer werken (voix céleste, salicional en eoline). Geurts zou de blaasbalg hebben herbruikt en twee registers uit het voormalige orgel hebben overgenomen: de flûte à cheminée en de bourdon. Deze pijpen zijn mogelijk van de hand van orgelbouwer Theodoor Smet (Geel Duffel 1853). De orgelkast toont enige gelijkenis met deze uit de Sint-Annakapel in de Keizerstraat te Antwerpen dat gebouwd werd in 1864 door Hendrik Mondt-Groenewout, die in 1868 zijn orgelatelier verkocht aan Hendrik Geurts. Het bescheiden orgel heeft wel en bijzondere historische waarde; het is wellicht quasi uniek in zijn soort. Alle andere Geurtsorgels waarover nog documentatie bestaat zijn van de hand van Jules Geurts (zoon van Hendrik) die grote stijlverschillen met zijn vader vertoonde. Voor de gedeeltelijke restauratie van het orgel in 2012 door orgelbouwer De Munck uit Sint-Niklaas werd een 'Orgelfonds' in het leven geroepen. (Giften zijn welkom op rek. nr. BE op naam van Rita Somers met vermelding: Orgelfonds ). Textilia Het antependium van het volksaltaar in de viering is een prachtig voorbeeld in reliëfdraad en gouddraad en kleurzijde. Het is volledig omzoomd met hoornen van overvloed, korenaren en druiven die rechtstreeks verwijzen naar de eucharistie en versieringen met golvend loofwerk, ranken en bloemen, op zilverlaken. Het is een kunstwerk van de zilverborduurders van het Sint-Lucasgilde. (17 de eeuw?) ~ 8 ~

9 De kunstwerken van de Sint-Catharinakerk die nu elders ondergebracht zijn Veel kunstwerken die oorspronkelijk eigendom waren van de Sint-Catharinakerk werden door de Franse revolutionairen aangeslagen en naar Parijs gevoerd. Het grootste deel kwam nooit terug en bevindt zich nu in Franse musea. Enkele zijn nu in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen. Een van de belangrijkste daarvan is het schilderij van Antoon van Dyck, de Kruisafneming van Christus, ca. 1629, dat tot aan de Franse Revolutie op het hoofdaltaar stond. (nu KMSKA, inv. nr. 403). Een prima 17 de -eeuwse kopie hiervan is te bewonderen in de nabijgelegen Sint-Antoniuskerk (Paardenmarkt). De bijzonder mooie Aanbidding der herders van Albrecht Bouts (Leuven? ca. 1451/ ) maakt nu deel uit van de collectie van het KMSKA (inv. 223). De kerk bezit nog 3 waardevolle 17 de -eeuwse schilderijen die ooit aan het begijnhof geschonken werden en nu bewaard worden in begijnenhuisjes in afwachting van restauratie: Christus in de Hof van Olijven, Abraham van Diepenbeeck (toeg.), De bespotting van Christus, Adam van Noort (ca ),(toeg.) en O.-L.-Vrouw Hemelvaart, Jan Battist de Vos (toeg.) Jammer genoeg werd de Verrijzenis van Christus, een triptiek met op de luiken O.-L.-V.-Boodschap en de Hemelvaart van Christus, van Jan (Van) Boeckhorst (Münster 1605-Antwerpen 1668) in 2007 verkocht. Dit zgn. Snijderstriptiek sierde tot de Franse Revolutie het grafmonument van begijn Maria Snijders, zus van de belangrijke Antwerpse stillevenschilder Frans Snyders. De twee sculpturen, Aäron en Melchisedech, ca. 1835, van Jean-Baptiste De Cuyper (Antwerpen ) die vroeger het hoogkoor sierden staan nu in de begijnhoftuin waar ze erg verweren. Hedendaagse invulling van de kerk In 1986 overlijdt de laatste begijn. In 1992 is de Gemeenschap van Villers ( Medewerksters aan het Eucharistisch Rijk ) ingetrokken in het begijnhof. Het beheer is sinds 2005 in handen van de vzw Groep Villers (niet te verwarren met bovengenoemde gemeenschap). Ook de zusters Apostelinnen zijn er nu aanwezig. ~ 9 ~

Plechelmusbasiliek - Oldenzaal

Plechelmusbasiliek - Oldenzaal De oudste delen van het bestaande gebouw dateren uit het midden en de tweede helft van de 12 e eeuw. Rond 1150 werd de kerk vervangen door een nieuw gebouw in romaanse stijl. De belangrijkste restauratie

Nadere informatie

De Sint-Amandus en Sint-Blasius Kerk

De Sint-Amandus en Sint-Blasius Kerk BEZIENSWAARDIGHEDEN WAREGEMSE KERKSCHATTEN (1) De Sint-Amandus en Sint-Blasius Kerk Waregem heeft zeven parochiekerken. Elk van deze kerken heeft haar eigen geschiedenis en bezit diverse kunstwerken. In

Nadere informatie

Antwerpen, Sint-Willibrorduskerk Kunst: overige kunstwerken

Antwerpen, Sint-Willibrorduskerk Kunst: overige kunstwerken De epitaafmonumenten Naast de westelijke inkomdeur herinnert het epitaafmonument van Cornelis Schut (Antwerpen 1597-Borgerhout 1655) aan de illustere tijdgenoot van Pieter Paul Rubens. Schut is een belangrijke

Nadere informatie

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt. Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil

Nadere informatie

Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3)

Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3) Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3) Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Instelling Het avondmaal is door onze verlosser zelf ingesteld. Want de apostel Paulus verklaart: Wat ik heb ontvangen

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5

Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5 De Kerk Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5 2 1. Geschiedenis De grote bevolkingsgroei in de tweede helft van de 14de eeuw maakte het noodzakelijk nieuwe kerken

Nadere informatie

Tabernakel en godslamp Thuis bij de Heer

Tabernakel en godslamp Thuis bij de Heer Tabernakel en godslamp Thuis bij de Heer Dag en nacht I In het tabernakel worden na de viering van de eucharistie de overgebleven hosties bewaard. Bij het tabernakel brandt een kaars of lamp als teken

Nadere informatie

Antwerpen, Sint-Anna-ten-Drieënkerk de Kunstwerken

Antwerpen, Sint-Anna-ten-Drieënkerk de Kunstwerken Zowel de altaartafel als de lezenaar en het groot kruis in het koor zijn vervaardigd uit tropisch hardhout, het zgn. wengéhout. Het tabernakel op het houten altaar in de Sacramentskapel (weekkapel) is

Nadere informatie

1. Gods eigendom. Op Toonhoogte 265

1. Gods eigendom. Op Toonhoogte 265 Jaarreeks 1: Jaarreeks 1: 1. Gods eigendom Abba, Vader, U alleen U behoor ik toe. U alleen doorgrondt mijn hart. U behoort het toe. Laat mijn hart steeds vurig zijn, U laat nooit alleen U behoor ik toe.

Nadere informatie

18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22.

18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22. Inhoudsopgave Voorwoord 1. Een gebed bij het begin van het nieuwe jaar Ik ben met u 2. Gods hand 3. Zegen Vrede met God 4. In de kerk 5. Is Deze niet de Christus? Deze ontvangt zondaars 6. Echte vrienden

Nadere informatie

Kerken. 1. Sint-Laureins. Sint-Laurentiuskerk

Kerken. 1. Sint-Laureins. Sint-Laurentiuskerk Kerken Het cultureel erfgoed van de gemeente Sint-Laureins wordt weerspiegeld in de vele kerken die onze gemeente rijk is. In elke kerk is er een folder te bekomen met heel wat kunsthistorische informatie.

Nadere informatie

Opdracht 1 1. Je krijgt van je juf of meester een foto. Bekijk je foto goed. 3. Zoek samen nog twee klasgenoten met een andere foto.

Opdracht 1 1. Je krijgt van je juf of meester een foto. Bekijk je foto goed. 3. Zoek samen nog twee klasgenoten met een andere foto. D S K C N L Opdracht 1 1. Je krijgt van je juf of meester een foto. Bekijk je foto goed. 2. Zoek nu een klasgenoot met een andere foto. 3. Zoek samen nog twee klasgenoten met een andere foto. 4. Bekijk

Nadere informatie

Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO

Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Bij 1 BSO worden sommige benadering door elkaar verweven. Het leven van Jezus uit de bijbelse benadering wordt geïntegreerd in het onderdeel

Nadere informatie

Geloven in Jezus Christus

Geloven in Jezus Christus Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere

Nadere informatie

30. De koning wordt geboren 31. Blij met Jezus 32. Jezus, de koning die dient 33. Jezus sterft 34. Jezus leeft 35. Jezus en de Heilige Geest

30. De koning wordt geboren 31. Blij met Jezus 32. Jezus, de koning die dient 33. Jezus sterft 34. Jezus leeft 35. Jezus en de Heilige Geest Themaoverzicht Groep 1 1. In het begin 2. Noach 3. God belooft 4. Abraham 5. Isaak 6. Jakob en Esau 7. Jakob 8. Jozef 9. Dromen 10. Jozef de onderkoning 11. Mozes 12. Mozes naar de farao 13. God straft

Nadere informatie

Reeks%Nummer Aantal Voorwerp/naam Materiaal%en%afmetinge Afmetingen Auteur/tijdvak Opschriften Plaats Historische%info%

Reeks%Nummer Aantal Voorwerp/naam Materiaal%en%afmetinge Afmetingen Auteur/tijdvak Opschriften Plaats Historische%info% Reeks%Nummer Aantal Voorwerp/naam Materiaal%en%afmetinge Afmetingen Auteur/tijdvak Opschriften Plaats Historische%info% A 1 1 Altaar'H.'Sacrament Koper,'gebeeldhouwd'retabel' L:'298''B:'138''H:'355 Koor

Nadere informatie

Op bezoek in de Sint Bavo Basiliek aan de Leidsevaart.

Op bezoek in de Sint Bavo Basiliek aan de Leidsevaart. Op bezoek in de Sint Bavo Basiliek aan de Leidsevaart. Via de Nederlandse Genealogische Vereniging, afd. Kennemerland zijn we in de gelegenheid gesteld om een rondleiding in de Sint Bavo Basiliek bij te

Nadere informatie

Moeder Gods en het Kind VERKOCHT

Moeder Gods en het Kind VERKOCHT Icoon no. 1 Afmeting 29x43 cm. (BxH) Moeder Gods en het Kind Vreugde en vertroosting schenkende Joh.1:14 Het Jezus kind zit op de linkerarm dat haar wang beroert VERKOCHT Icoon no. 2 Afmeting 29x39 cm.

Nadere informatie

Maria, de moeder van Jezus

Maria, de moeder van Jezus Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt

Nadere informatie

Blik op de Sint-Josephkerk - Roosendaal

Blik op de Sint-Josephkerk - Roosendaal Blik op de Sint-Josephkerk - Roosendaal Bouwpastoor H.J.A. van Mierlo gaf opdracht aan de architecten Vergouwen en Hurks voor bouw van deze kerk. Vergouwen was al een ervaren architect en deze bouw was

Nadere informatie

Het retabel: de Emmaüsgangers (1808) De altaarbekroning

Het retabel: de Emmaüsgangers (1808) De altaarbekroning Mannaerts R., De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen: een openbaring mits de juiste sleutel, Antwerpen, 2012 Het retabel: de Emmaüsgangers (1808) Het schilderij op doek (3,50 m x 2,40 m) van Willem

Nadere informatie

De grote vrijwilligersavond Ken je je kerk? quiz

De grote vrijwilligersavond Ken je je kerk? quiz De grote vrijwilligersavond Ken je je kerk? quiz 1 a) Hoeveel pastores staan er op deze borden achter in de kerk? b) En vanaf welk jaar werd dit bijgehouden? 2 U ziet hier een kruis. Waar of waarop is

Nadere informatie

BEHEERSPLAN SINT-URSMARUSKERK. Kerkfabriek Sint-Ursmarus. ontwerp : opdrachtgever : Sint-Ursmarusstraat Baasrode - Dendermonde

BEHEERSPLAN SINT-URSMARUSKERK. Kerkfabriek Sint-Ursmarus. ontwerp : opdrachtgever : Sint-Ursmarusstraat Baasrode - Dendermonde ontwerp : BEHEERSPLAN SINT-URSMARUSKERK opdrachtgever : Sint-Ursmarusstraat 121 9200 Baasrode - Dendermonde BIJLAGE 1: PLANNEN LEGENDE: Beschermingsbesluit 1 Benaming: ID 4130 Datum: 04/12/2003 () Beschermingsbesluit

Nadere informatie

Eucharistieviering van 15 augustus 2013 Maria Tenhemelopneming

Eucharistieviering van 15 augustus 2013 Maria Tenhemelopneming Eucharistieviering van 15 augustus 2013 Maria Tenhemelopneming Openingslied: ZJ 501: Magnificat, strofen 1 en 2. Begroeting en inleiding P. Op het feest van de ten hemelopneming van Maria, Jezus moeder,

Nadere informatie

Als God voor ons is. Dat laatste punt is moeilijk te bevatten Verhoort God nu alles? 1

Als God voor ons is. Dat laatste punt is moeilijk te bevatten Verhoort God nu alles? 1 Als God voor ons is Schilderij gebaseerd op de trouwteksten - Prediker 4 vers 12 (Norbert) En als iemand de één overweldigt, zullen die twee tegen hem standhouden. Een drievoudig snoer wordt niet snel

Nadere informatie

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus 10 redenen voor de komst van de Heere Jezus 1. Als vervulling van Gods beloften En Ik zal vijandschap teweegbrengen tussen u en de vrouw, en tussen uw nageslacht en haar Nageslacht; Dat zal u de kop vermorzelen,

Nadere informatie

DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED. 11 januari 2015. Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan

DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED. 11 januari 2015. Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED Oud-Katholieke Parochie van de H.Georgius St. Joris op t Zand te Amersfoort 11 januari 2015 Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan Welkom door kerkmeester

Nadere informatie

De geschiedenis van de Onze- Lieve-Vrouwkerk van Herent & Toelichting bij de kunstwerken. Tentoonstelling

De geschiedenis van de Onze- Lieve-Vrouwkerk van Herent & Toelichting bij de kunstwerken. Tentoonstelling Tentoonstelling 14 maart tot 5 april 2010 O.L.Vrouwkerk, Herent-centrum De geschiedenis van de Onze- Lieve-Vrouwkerk van Herent & Toelichting bij de kunstwerken Teksten: Erfgoedcel Herent, M. Piot (Geschiedenis

Nadere informatie

Nee, dat is niet alleen een vraag om met Pinksteren of een week na Pinksteren te stellen - dat is een vraag voor altijd.

Nee, dat is niet alleen een vraag om met Pinksteren of een week na Pinksteren te stellen - dat is een vraag voor altijd. Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Er gaat een verhaal over de engelen in de hemel die verdrietig zijn. Als er gevraagd wordt waarom ze zo verdrietig zijn, zeggen ze: God heeft zulke geweldige schatten

Nadere informatie

DE DOOD VAN MARIA. Heidi de Wit VT1A

DE DOOD VAN MARIA. Heidi de Wit VT1A DE DOOD VAN MARIA Heidi de Wit VT1A De dood van Maria Maria was de dochter van Anna en Joachim. Zij bleven lang kinderloos, totdat zij onafhankelijk van elkaar een goddelijke boodschap kregen, zij zouden

Nadere informatie

Wat is de betekenis van urbi et orbi? Door wie is Jezus verraden? Wat vieren we op Pasen? Wanneer herdenken we het laatste avondmaal?

Wat is de betekenis van urbi et orbi? Door wie is Jezus verraden? Wat vieren we op Pasen? Wanneer herdenken we het laatste avondmaal? Wat is de betekenis van urbi et orbi? Door wie is Jezus verraden? Wat vieren we op Pasen? Wanneer herdenken we het laatste avondmaal? Wanneer herdenken we de kruisiging en dood van Jezus? Welke liturgische

Nadere informatie

Avond van Barmhartigheid Lourdes 4 mei 2015 Lucas 15, (De Barmhartige Vader)

Avond van Barmhartigheid Lourdes 4 mei 2015 Lucas 15, (De Barmhartige Vader) Avond van Barmhartigheid Lourdes 4 mei 2015 Lucas 15, 11-32 (De Barmhartige Vader) Het was vroeg in de morgen, 25 maart, hoogfeest Maria Boodschap. Voor de 16 e keer zag Bernadette de verschijning, die

Nadere informatie

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij

Nadere informatie

Kaarsen en ramen Licht van de Heer

Kaarsen en ramen Licht van de Heer Kaarsen en ramen Licht van de Heer Er branden kaarsen op het altaar. Lichtende kaarsen begeleiden het evangelie dat wordt voorgelezen. Licht der wereld De belangrijkste kaars is de paaskaars. Veel mensen

Nadere informatie

Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen

Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen 2 Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen Basisschool.. Basisschool.. Thema... 200. 3 Binnenkomst communicantjes Muziek door. Welkomstwoord Door pastoor

Nadere informatie

Orde voor de viering van het heilig Avondmaal

Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Prediking Geloofsbelijdenis Onderwijzing bij het Avondmaal De apostel Paulus beschrijft hoe onze Heer Jezus Christus het heilig Avondmaal heeft ingesteld:

Nadere informatie

TOERISTISCHE GIDS SINT-PIETERSABDIJKERK LO

TOERISTISCHE GIDS SINT-PIETERSABDIJKERK LO TOERISTISCHE GIDS SINT-PIETERSABDIJKERK LO De St.-Pietersabdijkerk werd gebouwd in een sobere, Gotische stijl. Het oudste gedeelte, het PRIESTERKOOR waar het hoogaltaar zich bevindt, dateert uit de 13

Nadere informatie

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8 [1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding

Nadere informatie

Zie de mens-onze Koning Lezen Zingen

Zie de mens-onze Koning Lezen Zingen 130323 930 Lezen Zingen Votum en vredegroet Ps 100 Tien Woorden GK 28 Gebed Schriftlezing Joh 19: 16-30 Markus 3: 31-35 Ps 27: 5, 7 Prediking Joh 19: 25-27 Gk 90 Psalm 22: 13 gedicht Hoor de woorden 1,2,3

Nadere informatie

Eucharistieviering. m.m.v. Taizé-jongerengroep Amersfoort. Vijfde zondag van Pasen. 24 april 2016

Eucharistieviering. m.m.v. Taizé-jongerengroep Amersfoort. Vijfde zondag van Pasen. 24 april 2016 Eucharistieviering m.m.v. Taizé-jongerengroep Amersfoort Vijfde zondag van Pasen 24 april 2016 Oud-katholieke parochie van de heilige Georgius, Amersfoort Uitnodiging tot de communie Jezus Christus zelf

Nadere informatie

Ooit komt er een dag dat de hemel openbreekt en de doden zullen opstaan. Ooit komt er een dag dat U terug komt op een wolk en dat U kijkt met ogen,

Ooit komt er een dag dat de hemel openbreekt en de doden zullen opstaan. Ooit komt er een dag dat U terug komt op een wolk en dat U kijkt met ogen, Ooit komt er een dag dat de hemel openbreekt en de doden zullen opstaan. Ooit komt er een dag dat U terug komt op een wolk en dat U kijkt met ogen, stralend als de zon Ooit zal het zo zijn dat we leven

Nadere informatie

Genade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus, de Heer en van de heilige Geest. Onze hulp is de Naam van de Heer,

Genade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus, de Heer en van de heilige Geest. Onze hulp is de Naam van de Heer, Eucharistieviering Hemelvaart van de Heer 25 mei 2017 Oudkatholieke parochie van de h. Georgius, Amersfoort OPENINGSLIED Gezang 655, 1-5 INLEIDING Genade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus,

Nadere informatie

De kern van het christelijke geloof

De kern van het christelijke geloof De kern van het christelijke geloof 16 september 2006 28 oktober 2006 25 november 2006 6 januari 2007 24 februari 2007 24 maart 2007 21 april 2007 De Vader De Zoon De Heilige Geest Vrede met God Geloof

Nadere informatie

Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626

Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 VIERING VAN DE HEILIGE DOOP IN DE SINT MICHAËLKERK OPENING Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 Begroeting

Nadere informatie

Antwerpen, Sint-Norbertuskerk de Kunstwerken

Antwerpen, Sint-Norbertuskerk de Kunstwerken Het koor Het hoogaltaar (1904) is geheel opgetrokken in witte steen van Savonnière. De bas-reliëfs beelden het verhaal uit van de heilige Norbertus, links zijn prediking in Antwerpen en rechts het herstel

Nadere informatie

1. Wat is vervuld worden met de Geest? 2. Wat is het verschil tussen een christen die wel met de Geest vervuld is en een christen die niet met de

1. Wat is vervuld worden met de Geest? 2. Wat is het verschil tussen een christen die wel met de Geest vervuld is en een christen die niet met de Efeze 5:15-20 Let er dan op dat u nauwgezet wandelt, niet als dwazen, maar als wijzen, en buit de geschikte tijd uit, omdat de dagen vol kwaad zijn. Wees daarom niet onverstandig, maar begrijp wat de wil

Nadere informatie

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (1)

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (1) Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (1) Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Over de doop Bij de doop word je in water ondergedompeld of ermee besprenkeld.

Nadere informatie

BEN JIJ DE DETECTIVE DIE WIJ ZOEKEN?

BEN JIJ DE DETECTIVE DIE WIJ ZOEKEN? BEN JIJ DE DETECTIVE DIE WIJ ZOEKEN? Ken jij Sint Katrien? Katrien of Sint-Katharina zoals ze ook wel wordt genoemd, is de patroonheilige van onze grote Sint-Katharinakerk. Je weet wel, de prachtige kerk,

Nadere informatie

Zij namen aanstaat aan Hem

Zij namen aanstaat aan Hem PAROCHIE HERZELE HOUTEM 14 e zondag door het jaar 7-8 juli 2018 Zij namen aanstaat aan Hem Intredelied: Wij zoeken hier uw aangezicht (DZ28, 1-2-3) Wij zoeken hier uw aangezicht. God, houd uw oog op ons

Nadere informatie

Terug naar de Essentie

Terug naar de Essentie 40-dagendagboek Terug naar de Essentie De gemeente als beweging van de Geest Kees de Vlieger Een Kerygma studie Copyright Stichting Kerygma Nederland Kerkstraat 24-3 3781 GB Voorthuizen Tel. 0342-475048

Nadere informatie

Opwekking 346: Opwekking 167:

Opwekking 346: Opwekking 167: Opwekking 346: Maak ons tot een stralend licht een stralend licht Tot de wereld ziet wie haar het leven geeft. Laat het schijnen door ons heen. Maak ons tot een woord van hoop een levend woord dat U verlossing

Nadere informatie

De Openbaring 1:19. De verschijning van de Zoon des Mensen. Wat hierna gebeuren zal. Wat u gezien hebt 1

De Openbaring 1:19. De verschijning van de Zoon des Mensen. Wat hierna gebeuren zal. Wat u gezien hebt 1 De Openbaring 1:19 Wat u gezien hebt 1 Wat is Wat hierna gebeuren zal De verschijning van de Zoon des Mensen De Openbaring 1:19 Wat u gezien hebt Wat is Wat hierna gebeuren zal 1 2-3 7 brieven = 7 beoordelingen

Nadere informatie

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,

Nadere informatie

Preek 8 mei 2016 met Hemelvaart afbeeldingen

Preek 8 mei 2016 met Hemelvaart afbeeldingen Lieve gemeente, Afgelopen donderdag was het Hemelvaartsdag. Een feest waar we ons als vrijzinnigen niet zo heel veel bij voor kunnen stellen. Wat moeten we van dit verhaal nog geloven en wat heeft het

Nadere informatie

PAROCHIEKERK SINT-JAN BAPTIST SCHRIEK PAROCHIEKERK VAN SINT-JAN BAPTIST TE SCHRIEK. KORTE BOUWGESCHIEDENIS

PAROCHIEKERK SINT-JAN BAPTIST SCHRIEK PAROCHIEKERK VAN SINT-JAN BAPTIST TE SCHRIEK. KORTE BOUWGESCHIEDENIS PAROCHIEKERK VAN SINT-JAN BAPTIST TE SCHRIEK. KORTE BOUWGESCHIEDENIS Naar alle waarschijnlijkheid is het Gilis Berthout, Heer van Mechelen, die in 10 de kerk van Schriek heeft laten oprichten omdat wij

Nadere informatie

Inleiding Christendom

Inleiding Christendom Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren

Nadere informatie

DIENST VAN DE VOORBEREIDING

DIENST VAN DE VOORBEREIDING Eredienst in de Morgensterkerk 15 juli 2012 Dienst van Schrift en Tafel Muziek bij binnenkomst DIENST VAN DE VOORBEREIDING Welkom door de ouderling Stilte (gemeente gaat staan) Bemoediging en drempelgebed

Nadere informatie

Onze hulp is de Naam van de Heer, Laten wij in vertrouwen op Gods barmhartigheid onze schuld belijden.

Onze hulp is de Naam van de Heer, Laten wij in vertrouwen op Gods barmhartigheid onze schuld belijden. Gesproken eucharistieviering Hemelvaart van de Heer 10 mei 2018 Parochie St. Joris op t Zand Amersfoort INLEIDING Ik zal opgaan tot het altaar Gods, tot God, die altijd weer mijn ziel met vreugd vervult.

Nadere informatie

: onbekend, houten kruisbeeld vermoedelijk van beeldhouwer Tiessen uit Roermond

: onbekend, houten kruisbeeld vermoedelijk van beeldhouwer Tiessen uit Roermond Kerngegevens gemeentelijk monument: Monumentnummer : GM060 Naam monument : Aerenkapel Adres : Moosterstraat bij 15 Postcode en plaats : 6012 RC Haler Kadastrale aanduiding : HSL00 sectie G nr(s) 145 Coördinaten

Nadere informatie

Pastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij:

Pastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij: 2 Papa Mama Peter Meter.... Pastoor Reneerkens De volgende mensen zijn er ook bij: 3 BEGROETING EN WELKOMSTWOORD Alles went, zeggen we wel eens, zelfs het wonder wat altijd weer opnieuw gebeurt, wordt

Nadere informatie

INHOUD. Citaten : Statenvertaling 1977 Aanbevolen websites: www:mybrethren.org/index.html

INHOUD. Citaten : Statenvertaling 1977 Aanbevolen websites:  www:mybrethren.org/index.html INHOUD 1: Jezus Christus de Verlosser 2: Het koninkrijk der hemelen 3: Het huis van God 4: Het lichaam van Christus 5: De bruid van het Lam 6: Het betoverde christendom 7: De terugkeer van Jezus Christus

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Gemeentevisie van de evangelische gemeente te Ommen (aanvaard februari 2014 )

Gemeentevisie van de evangelische gemeente te Ommen (aanvaard februari 2014 ) Gemeentevisie van de evangelische gemeente te Ommen (aanvaard februari 2014 ) 1. Het hoofd van de gemeente: Onze Here Jezus Christus is het hoofd van Zijn gemeente. Hij werkt in en door de gemeente door

Nadere informatie

F O Y E R M A R T H E R O B I N - BRASSCHAAT wekelijks foyerblaadje nr 2 Zondag 6 mei 2018

F O Y E R M A R T H E R O B I N - BRASSCHAAT wekelijks foyerblaadje nr 2 Zondag 6 mei 2018 F O Y E R M A R T H E R O B I N - BRASSCHAAT wekelijks foyerblaadje nr 2 Zondag 6 mei 2018 Het Heilig Misoffer - deel 1 voorbereiding Heilige Eucharistie: hart is van ons geloof! Altijd heeft de mens gezocht

Nadere informatie

Viering voor de 2e zondag van de missiemaand 14 oktober e zondag doorheen het jaar B

Viering voor de 2e zondag van de missiemaand 14 oktober e zondag doorheen het jaar B Viering voor de 2e zondag van de missiemaand 28 e zondag doorheen het jaar B De eerste lezing in deze viering werd genomen uit de Willibrordvertaling 1995. De andere lezingen werden genomen uit de Bijbel

Nadere informatie

Inventaris & Kunst Kapel Franse Klooster Sittard

Inventaris & Kunst Kapel Franse Klooster Sittard 1 Charles Beltjenslaan 9, 6132 AD Sittard 046 4377591 06-30567774 Inventaris & Kunst Kapel Franse Klooster Sittard (tot aan de sluiting van de Kapel in januari 2009) 2 Inhoudsopgave Glas-in-lood pagina

Nadere informatie

EEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN

EEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN EEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN Vaak wordt u zelf niets wijzer van vragen die aan u gesteld worden. Hier willen we u een paar heel belangrijke vragen voorleggen, die juist wel vooral voor uzelf van belang

Nadere informatie

Paasviering. Sing-in 2017

Paasviering. Sing-in 2017 Paasviering Sing-in 2017 Welkom en gebed Psalm 100:1 Juich, aarde, juich alom den HEER; Dient God met blijdschap, geeft Hem eer; Komt, nadert voor Zijn aangezicht; Zingt Hem een vrolijk lofgedicht. Wij

Nadere informatie

Maria. door de ogen van schilders. Uitgave van stichting Kinderen bidden voor Kinderen

Maria. door de ogen van schilders. Uitgave van stichting Kinderen bidden voor Kinderen Maria door de ogen van schilders Uitgave van stichting Kinderen bidden voor Kinderen Inleiding Zo n n 2000 jaar geleden woonde Maria in het land Israël. Zij was een heilig meisje. God koos haar uit om

Nadere informatie

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14 Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 12 t/m 14 Werkboek 10 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 12 t/m 14 Boven artikel 12 t/m 14 schrijven we : wedergeboorte en geloof In dit werkboek gaat

Nadere informatie

Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer.

Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer. Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer. 2. We zijn hier bij elkaar om te vieren dat Hij goed is. En wij prijzen en aanbidden

Nadere informatie

Uitvaart. Orde I Gebedsdienst. Allen staan terwijl de gestorvene wordt binnengedragen Kaarsen kunnen worden aangestoken

Uitvaart. Orde I Gebedsdienst. Allen staan terwijl de gestorvene wordt binnengedragen Kaarsen kunnen worden aangestoken In kerk aula Uitvaart Orde I Gebedsdienst Allen staan terwijl de gestorvene wordt binnengedragen Kaarsen kunnen worden aangestoken bemoediging Onze hulp is in de naam van de Heer, die hemel en aarde gemaakt

Nadere informatie

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (3)

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (3) Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (3) Presentatie Gemeente van onze Heer Jezus Christus, N.N. en N.N. hebben te kennen gegeven dat ze hun zoon/dochter N.N.

Nadere informatie

Geertgen tot sint jans man van smarten

Geertgen tot sint jans man van smarten Geertgen tot sint jans man van smarten Eén van de topstukken van Museum Catharijneconvent in Utrecht is het kleine paneeltje Man van Smarten geschilderd door Geertgen tot Sint Jans. Van de schilder Geertgen

Nadere informatie

Voorbereiding. Dag lieve God,

Voorbereiding. Dag lieve God, Voorbereiding Dag lieve God, Ik mag weer naar U toe komen. Dank U wel! Ik maak een kruisje met wijwater en kniel voor U. Wil U mij helpen om goed te bidden? En zorgt U ervoor dat deze heilige Mis mij helpt

Nadere informatie

Thema: Gods liefde uit de doeken. Afkondingen >

Thema: Gods liefde uit de doeken. Afkondingen > Thema: Gods liefde uit de doeken. Afkondingen > Thema: Gods liefde uit de doeken. Kees Kraayenoord: Kom verwonderd U hier mensen (Start ongeveer rond 21:47:43 uur) Afkondingen > Thema: Gods liefde uit

Nadere informatie

(Deel van) Zijn Lichaam

(Deel van) Zijn Lichaam (Deel van) Zijn Lichaam 1 December 2013 I. Wedergeboren Leven II. Levende stenen 1 Petrus 2:4-5 Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn

Nadere informatie

De Rozenkrans Werkboekje voor de Kinderwoorddienst

De Rozenkrans Werkboekje voor de Kinderwoorddienst De Rozenkrans Werkboekje voor de Kinderwoorddienst Deze rozenkrans mag je mooi inkleuren Het Rozenkransgebed Er zijn liedjes waarin eenzelfde zin steeds herhaald wordt. Zo is er ook een gebed met herhaling:

Nadere informatie

6. Uitverkiezing. 6.1 Uitverkiezing is naar de voorkennis Gods

6. Uitverkiezing. 6.1 Uitverkiezing is naar de voorkennis Gods 6. Uitverkiezing In dit hoofdstuk zullen we nagaan wat de Bijbel over uitverkiezing en voorbestemming leert. In het volgende hoofdstuk wordt Romeinen 9 besproken. En in hoofdstuk 8 wordt de calvinistische

Nadere informatie

Zomerserie Wat zing ik nou? lied 706 Dans mee met Vader, Zoon en Geest Ds Elly Veldman 16 juni 2019

Zomerserie Wat zing ik nou? lied 706 Dans mee met Vader, Zoon en Geest Ds Elly Veldman 16 juni 2019 Zomerserie Wat zing ik nou? lied 706 Dans mee met Vader, Zoon en Geest Ds Elly Veldman 16 juni 2019 Gemeente van Christus, Wat zing ik nou? Dat vraag ik me wel eens af, als ik een dienst bijwoon. Bij bekende

Nadere informatie

De kern van het christelijke geloof

De kern van het christelijke geloof De kern van het christelijke geloof 16 september 2006 28 oktober 2006 25 november 2006 6 januari 2007 24 februari 2007 24 maart 2007 21 april 2007 De Vader De Zoon De Heilige Geest Vrede met God Geloof

Nadere informatie

De kern van het christelijk geloof

De kern van het christelijk geloof De kern van het christelijk geloof 16 september 2006 28 oktober 2006 25 november 2006 6 januari 2007 24 februari 2007 24 maart 2007 21 april 2007 De Vader De Zoon De Heilige Geest Vrede met God Geloof

Nadere informatie

En bij het kruis van Jezus stonden Zijn moeder, de zuster van Zijn moeder, en Maria, de vrouw van Klopas, en Maria Magdalena.

En bij het kruis van Jezus stonden Zijn moeder, de zuster van Zijn moeder, en Maria, de vrouw van Klopas, en Maria Magdalena. - 1 - Johannes, de discipel die Jezus liefhad. Johannes: zijn naam betekent: Jahwé is genadig. De vader van Johannes is Zebedeüs en zijn moeder is Salome, een zuster van Maria, de moeder van de Heere Jezus.

Nadere informatie

1. Samuël de profeet. Lezen: Handelingen 3:11-26

1. Samuël de profeet. Lezen: Handelingen 3:11-26 1. Samuël de profeet Lezen: Handelingen 3:11-26 En ook al de profeten, van Samuël aan en die daarna gevolgd zijn, zovelen als er hebben gesproken, die hebben ook deze dagen tevoren verkondigd. Handelingen

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Toon mijn liefde, aan de ander dien de ander, zo heb Ik ook jou liefgehad. Heb elkaar lief, wat er ook gebeurt, de ander, zo heb ik ook jou

Toon mijn liefde, aan de ander dien de ander, zo heb Ik ook jou liefgehad. Heb elkaar lief, wat er ook gebeurt, de ander, zo heb ik ook jou Paasviering 2016 Bij U komen Jezus, ik wil heel dicht bij u komen in uw nabijheid wil k zijn. Zo dicht bij U voel 'k uw liefde stromen, U maakt mij heilig en rein In de schuilplaats van de Allerhoogste

Nadere informatie

Theodoor van Thulden ('s-hertogenbosch 1606 - 's-hertogenbosch 1669)

Theodoor van Thulden ('s-hertogenbosch 1606 - 's-hertogenbosch 1669) De barok (1600 1720) In de noordelijke Nederlanden vormde de rijke stedelijke burgerij de belangrijkste groep opdrachtgevers. Zij schilderden vooral onderwerpen uit het dagelijks leven en de natuur: landschappen,

Nadere informatie

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1)

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Zondag 28 Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Lees de tekst van Zondag 28 Vraag 75 : Hoe wordt gij in het Heilig Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan de enige offerande van Christus, aan

Nadere informatie

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste

Nadere informatie

Goede vrucht voortbrengen

Goede vrucht voortbrengen PAROCHIE HERZELE HOUTEM 27ste zondag door het jaar A 7-8 oktober 2017 Goede vrucht voortbrengen Intredelied: Wij willen samen vieren (ZJ 545, 1-2) Ref. Wij willen samen vieren de daden van de Heer, wij

Nadere informatie

De Rozenkrans St. Lambertusparochie Rotterdam - Kralingen

De Rozenkrans St. Lambertusparochie Rotterdam - Kralingen De Rozenkrans St. Lambertusparochie Rotterdam - Kralingen Deze rozenkrans mag je mooi inkleuren. Het Rozenkransgebed Er zijn liedjes waarin eenzelfde zin steeds weer herhaald wordt. Zo is er ook een gebed

Nadere informatie

Inhoud. Literatuurlijst 112

Inhoud. Literatuurlijst 112 Inhoud Woord vooraf 6 1. De betekenis van Mozes 9 2. In Egypte gekomen 14 3. Vijandschap in Egypte 19 4. En baarde een zoon 24 5. De keus van Mozes 29 6. Uit Egypte voert... 34 7. IK ZAL ZIJN heeft mij

Nadere informatie

Wondertekenen in het Johannesevangelie

Wondertekenen in het Johannesevangelie Hugo Bouter Wondertekenen in het Johannesevangelie De acht tekenen van Jezus in het Johannesevangelie Johannes 2:1 21:14 Tekenen bevestigden de prediking van het evangelie Volgens Handelingen 2:22 is het

Nadere informatie

MENORAH BEELD VAN DE ZEVENVOUDIGE GEEST VAN GOD EXODUS 37 EXODUS 37:17-22

MENORAH BEELD VAN DE ZEVENVOUDIGE GEEST VAN GOD EXODUS 37 EXODUS 37:17-22 DE MENORAH BEELD VAN DE ZEVENVOUDIGE GEEST VAN GOD EXODUS 37 EXODUS 37:17-22 17. Hij maakte de kandelaar van louter goud; van gedreven werk maakte hij de kandelaar, het voetstuk zowel als de schacht, de

Nadere informatie

Eucharistieviering Eerste zondag van de Advent Aanvang van Jaar B 30 november 2014 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort

Eucharistieviering Eerste zondag van de Advent Aanvang van Jaar B 30 november 2014 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Eucharistieviering Eerste zondag van de Advent Aanvang van Jaar B 30 november 2014 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Van harte welkom! Vandaag vieren we eerste zondag van Advent. Advent

Nadere informatie

Barbara, Gertrude, Goedele en de anderen

Barbara, Gertrude, Goedele en de anderen 7+ Het parcours is aangebracht met het familiepictogram en de kleine tekst kunnen je ouders je voorlezen. familie activiteit Met het potlood kun je de antwoorden invullen en een tekening maken. Toch niet

Nadere informatie

Lezen : 2 Korintiërs 5 : 11-21 Tekst : 2 Korintiërs 5 : 20 en 21. Psalm 19 : 3 en 4 Gezang 118 : 1 en 3 Gezang 89 : 1 en 3 Gezang 165 Gezang 145

Lezen : 2 Korintiërs 5 : 11-21 Tekst : 2 Korintiërs 5 : 20 en 21. Psalm 19 : 3 en 4 Gezang 118 : 1 en 3 Gezang 89 : 1 en 3 Gezang 165 Gezang 145 Lezen : 2 Korintiërs 5 : 11-21 Tekst : 2 Korintiërs 5 : 20 en 21 Psalm 19 : 3 en 4 Gezang 118 : 1 en 3 Gezang 89 : 1 en 3 Gezang 165 Gezang 145 Lezen : 2 Korintiërs 5 : 11-21 Tekst : 2 Korintiërs 5 :

Nadere informatie

Orde van dienst voor de viering van Goede Vrijdag, Kruispasen op 14 april 2017 in de Lutherse Kerk te Woerden

Orde van dienst voor de viering van Goede Vrijdag, Kruispasen op 14 april 2017 in de Lutherse Kerk te Woerden Orde van dienst voor de viering van Goede Vrijdag, Kruispasen op 14 april 2017 in de Lutherse Kerk te Woerden Bij deze orde van dienst heeft u tevens een liedboek nodig. Op de avond van Goede Vrijdag scharen

Nadere informatie

LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen. Refrein

LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen. Refrein LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen 19.00 uur LAAT HET FEEST ZIJN IN DE HUIZEN (Opw. 533) Laat het feest zijn in de huizen, mensen dansen op de straat, als het onrecht

Nadere informatie

1 ste OPDRACHT - Maquette

1 ste OPDRACHT - Maquette Naam... Klas... 1 ste OPDRACHT - Maquette 1a Zet de maquette van de Domkerk voorzichtig in elkaar, zoals hij te zien is op de plattegrond hieronder. 1b Zet de nummers op de juiste plaats in de tekening

Nadere informatie