OVERZICHT. Stap 1: Is de woning geschikt? 1.1 Eerst rationeel energiegebruik toepassen. 1.2 Geschikt dakvlak?

Transcriptie

1 Wie fotovoltaïsche zonne-panelen wil installeren, kan genieten van diverse financiële steunmaatregelen. Voor de praktische installatie zijn ook een aantal stappen nodig: van offerte over bouwvergunning tot elektrische aansluiting en keuring. Deze tekst geeft een overzicht van subsidies en een kort stappenplan voor particulieren, met verwijzing naar andere documenten voor meer details. OVERZICHT 1. is de woning geschikt? 2. keuze van het PV-systeem 3. financiering 4. bouwvergunning 5. aanvraag offertes 6. installatie 7. keuring 8. opstart 9. aanmelding aan netbeheerder 10. aanmelding aan VREG Meer informatie: websites Citaten uit de regelgeving Stap 1: Is de woning geschikt? 1.1 Eerst rationeel energiegebruik toepassen Een fotovoltaïsch systeem installeren zonder aandacht te besteden aan rationeel energiegebruik is zinloos, want dweilen met de kraan open. Immers, hoe lager het elektriciteitsverbruik, hoe groter de bijdrage van het PV-systeem kan zijn. Meer informatie op de vermelde websites onderaan. Woningen met elektrische hoofdverwarming worden uitgesloten van de investeringssubsidie van de Vlaamse overheid. Een omschakeling op een ander verwarmingssysteem (gas, stookolie, warmtepomp) is energetisch en financieel veel rendabeler dan de installatie van een PV-systeem. 1.2 Geschikt dakvlak? Kies voor plaatsing op gebouwen, anders ontvangt u geen subsidie van de Vlaamse overheid. Inpassing van zonnepanelen in de architectuur kan op diverse gebouwdelen: op hellende en platte daken, op gevels (verticaal of als hellende oversteek of zonnewering) en als beglazing met zonnecellen (lichtstraat, veranda). Zonnecellen zijn erg gevoelig aan beschaduwing, zelfs als die op een deel van de cel valt. Vermijd dus beschaduwing, ook van kleine voorwerpen zoals lantaarnpalen of schouwen. ODE-Vlaanderen sept /10

2 De oriëntatie kan variëren van zuidoost tot zuidwest, de hellingshoek mag schommelen tussen 10º en 60º vanaf horizontaal. De jaarlijkse opbrengst zal in deze gevallen slechts 5%-10% lager liggen dan de optimale opbrengst van hellende panelen recht naar het zuiden. Ook op platte daken kunnen PV-panelen geplaatst worden, onder een hellingshoek van bvb. 30º t.o.v. het horizontale vlak. De oriëntatie kan hier optimaal naar het zuiden gebeuren. Elkaar opvolgende rijen moet voldoende tussenafstand hebben om elkaar niet te beschaduwen. Stap 2: Keuze van het PV-systeem 2.1 Welk type systeem en welke zonnepanelen? PV-systemen worden in de regel aan het net gekoppeld, zodat geen batterijen nodig zijn. Er zijn ook autonome PV-systemen mogelijk, waarbij een batterij opgeladen wordt door PV panelen voor de voeding van PV-installateurs bieden in Vlaanderen een aantal standaardsystemen van diverse afmetingen en met diverse types zonnecellen aan: monokristallijn silicium, polykristallijn silicium, amorf silicium zonnecellen. De kleur varieert van bijna zwart tot blauw geschakeerd, afhankelijk van het type zonnecel. Het elektrisch rendement (het percentage van het licht dat in elektrische energie wordt omgezet) verschilt naargelang het type zonnecel. Een belangrijker criterium is de opbrengst in kilowattuur per jaar per geinstalleerd vermogen (meestal per kwp). Dit cijfer verschilt slechts weinig tussen de zonnecellen: zonnecellen met lager rendement per m2 kunnen met een grotere oppervlakte toch hetzelfde vermogen halen en dus dezelfde opbrengst als cellen met een hoger rendement (op een kleinere oppervlakte). Voor een financiële vergelijking tussen PV-systemen met verschillende types zonnecellen is dus de prijs per kwp richtinggevend, samen met de beschikbare oppervlakte. Voorzie ook binnen plaats voor de omvormer, in een toegankelijke en geventileerde ruimte (keuze in overleg met de installateur). 2.2 Hoe groot? Voor de bepaling van de oppervlakte van de PV-panelen zijn vier factoren belangrijk: beschikbare oppervlakte De beschikbare oppervlakte zonder beschaduwing op goed geörienteerde daken begrenst de grootte van de PV-installatie. Goed geplaatste PV-systemen produceren in ons klimaat 850 kwh per geïnstalleerde kwp, of ruim 100 kwh per m 2. Bij netgekoppelde PV-systemen is de stroomvoorziening altijd gegarandeerd: de tekorten worden automatisch door het net geleverd. vermogens van omvormers Standaard PV-panelen hebben een vermogen van ongeveer Wp. Een serieschakeling van PV-panelen wordt gekoppeld aan een omvormer. Voor het Belgische klimaat geldt als regel dat het nominaal vermogen van de omvormer 10-20% kleiner wordt gekozen dan het piekvermogen van de PV-modules. Omdat omvormers niet in alle mogelijke vermogens beschikbaar zijn, hangt het opgesteld PV-vermogen dus enigszins af van de omvormervermogens. Een serie van 10 PV-panelen van 120 Wp kan bijvoorbeeld op een omvormer van 1000 W aangesloten worden. verhouding tot eigen elektriciteitsverbruik: De technische aansluitvoorwaarden bepalen dat de kwh-meter (tijdelijk) kan terugdraaien op voorwaarde dat er compensatie van injectie en afname gebeurt. Dit betekent in praktijk ODE-Vlaanderen sept /10

3 dat de grootte van het PV-systeem zodanig gekozen moet worden dat op jaarbasis niet meer dan 100% van het elektriciteitsverbruik wordt opgewekt. beschikbare financiële middelen Meer nog dan de beschikbare oppervlakte zullen het beschikbare budget en de subsidievoorwaarden (zie verder) de grootte van het PV-systeem bepalen. In 2006 bedraagt de bovengrens voor subsidie door de Vlaamse overheid 3 kwp, of ongeveer 24 m 2. Zo n PV-systeem kan 2500 kwh per jaar produceren - ongeveer twee derde van het verbruik van een gemiddeld Vlaams huishouden (3500 à 4000 kwh). Stap 3: Financiering 3.1 Beschikbare subsidies Vanaf januari 2006 hebben particulieren recht op tenminste vier verschillende subsidies: 1. groenestroomcertificaten van 450 euro/mwh Deze worden over een periode van 20 jaar gegarandeerd en betaald door de netbeheerder, zonder bovengrens aan het PV-vermogen. Omgerekend is dit een terugleververgoeding van 45 cent per kwh. 2. terugdraaiende meter De stroom uit de PV-panelen kan het verbruik compenseren: de kwh-meter zal trager vooruit draaien of soms zelfs achteruit draaien. Dit is wettelijk toegestaan tot een aansluitvermogen van 10 kw van de omvormer (12 kwp PV-modules). 3. investeringssubsidie van het Vlaams gewest In 2006 en 2007 bedraagt de subsidie door de Vlaamse overheid 10% van de totale investering. De bovengrens is 3 kwp, of ongeveer 24 m belastingvermindering Voor investeringen die in 2006 betaald worden, geldt een belastingvermindering van 40% van de totale investeringskost, met een bovengrens van 1280 euro. Bij PV-systemen wordt de bovengrens bijna altijd bereikt. De belastingvermindering heeft ook invloed op de gemeentelijke opcentiemen (minder gemeentebelasting). eventueel: 5. gemeentelijke premie Ongeveer een derde van de Vlaamse gemeenten geeft nog een lokale premie voor PVpanelen, meestal 500 tot 1000 euro per woning. Al deze steunmaatregelen zijn cumuleerbaar tot 100% van de investeringskost. Een uitgebreid overzicht van alle actuele steunmaatregelen is te vinden op deze rechtstreekse link (tekst in PDF-formaat op de ODE-website): Beschikbare financieringsformules (eigen investering, lening) De netto investeringskost (na aftrek van subsidies) kan met eigen middelen worden betaald maar ook met een lening. In dit laatste geval is het financiële terugverdieneffect vanaf het eerste jaar in de meeste gevallen groter dan de terugbetaling (intresten en kapitaal) van de lening. Dat maakt het financieel haalbaar om een groter PV-systeem te installeren dan op basis van eigen kapitaal zou gekozen worden. Bovendien komen PV-systemen vanaf een geleend bedrag van ongeveer euro in aanmerking voor een hypothecaire lening (onder deze grens worden de dossierkosten te hoog). Dat biedt voor nieuwe hypotheekleningen ook een interessante fiscale aftrekpost. ODE-Vlaanderen sept /10

4 Stap 4: Bouwvergunning 4.1 Algemene voorwaarden Voor fotovoltaïsche zonnepanelen is volgens het decreet over de ruimtelijke ordening van mei 2000 niet altijd een stedenbouwkundige vergunning nodig. Artikel 3 stelt de volgende werken vrij van bouwvergunning: a. dakvlakvensters en/of fotovoltaïsche zonnepanelen en/of zonneboilers in het dakvlak, tot een maximum van 20% van de oppervlakte van het dakvlak; b. fotovoltaïsche zonnepanelen en/of zonneboilers op een plat dak. De bovengrens van 20% van het dakvlak is geldig in verhouding tot de oppervlakte van het zuidgerichte dakvlak, niet voor het totale dakoppervlak van alle dakhellingen samen. In de meeste gevallen zal dus een bouwvergunning nodig zijn. 4.2 Bijzondere bepalingen De vrijstelling van stedenbouwkundige vergunning geldt alleen voorzover deze werken niet strijdig zijn met andere voorschriften van stedenbouwkundige verordeningen. Bij twijfel raadpleegt u best de bevoegde technische dienst van de gemeente. 4.3 Aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning Als het PV-systeem groter is dan 20% van het dakvlak, is een bouwvergunning vereist. Hiervoor is geen handtekening van een architect nodig, omdat het over werken van beperkte omvang gaat. Neem contact op met de bevoegde technische dienst van uw gemeente en u kan dan zelf de nodige formulieren invullen en foto s bijvoegen. Stap 5: Contacteer een installateur 5.1 Adressen De adressen van Vlaamse installateurs vindt u in de brochure Elektriciteit uit zonlicht van ODE-Vlaanderen (i.s.m. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en Belsolar). Zowel voor de Vlaamse steun als voor de belastingvermindering moeten de werken worden uitgevoerd door een bij de Federale Overheidsdienst Financiën geregistreerde aannemer. 5.2 Offerte Vraag verschillende offertes aan. Houd bij de beoordeling ook rekening met de aangeboden dienst na verkoop en de afstand. Stap 6: Installatie van de PV-panelen 6.1 Aansluiting op het huishoudelijke net De PV-panelen worden op het gebouw gemonteerd en via een elektrische kabel aan de omvormer binnen in huis gekoppeld. Voor de werking van de omvormer is een apart stopcontact nodig. De omvormer moet op een zichtbare en toegankelijke plaats opgesteld worden ter controle van de goede werking van het PV-systeem. De omvormer van de PV-installatie wordt via een aparte zekering als een aparte kring op het verdeelbord aangesloten. Aansluiting op een stopcontact op zolder is niet toegelaten. 6.2 Aparte kwh-teller Het subsidiereglement verplicht om een aparte kwh-teller te installeren. Dit is geen officiële kwh-meter van de netbeheerder, maar wel een teller naar keuze, die bijvoorbeeld op de rail van het schakelbord gemonteerd kan worden. ODE-Vlaanderen sept /10

5 Stap 7: Koppeling aan het elektrisch net en keuring Alvorens de PV-panelen aan de omvormer en de omvormer aan het net aan te sluiten, zal de installateur een controlelijst overlopen, met diverse metingen van stroom en spanning Na de controle door de installateur moet een keuring door een erkend keuringsorganisme plaatsvinden, samen met een nazicht van de elektrische installatie waarop aangesloten wordt (zekering, verliesstroomschakelaar, aarding). Het subsidiereglement van de Vlaamse overheid verplicht overigens dergelijke keuring. Het keuringsverslag moet verstuurd worden naar de netbeheerder. Stap 8: Opstarten van het PV-systeem Na de realisatie van de netkoppeling start het PV-systeem automatisch bij het inschakelen van de zekering (als er op dat moment tenminste licht op de zonnepanelen valt). De omvormer zal dan automatisch opstarten, zijn maximaal vermogen opzoeken, zich synchroniseren met het net en stroom beginnen leveren. Stap 9: Aanmelding bij de netbeheerder De netbeheerder moet geinformeerd worden over de installatie van een PV-systeem bij een netgebruiker in zijn distributiegebied. Dit mag gebeuren na de voltooiing van de installatie. Door de geleverde PV-stroom mag uw kwh-meter langzamer draaien of terugdraaien. Voor PV-installaties tot een wisselstroomvermogen van 10 kw is immers de compensatie tussen injectie en afname toegestaan door het Technisch Reglement Distributie Vlaanderen van de VREG. Daarvoor moet meestal de meter aangepast worden. De netbeheerder is verplicht om dit op uw verzoek gratis te doen. Het keuringsverslag (zie stap 7) moet ook naar de netbeheerder verzonden worden Met de netbeheerder kan ook een bilateriaal juridisch sluitend contract afgesloten worden voor de aankoop van groenestroomcertificaten aan de wettelijk vastgelegde minimumprijs van 450 euro per MWh en over de gegarandeerde periode van 20 jaar vanaf het in werking stellen van het PV-systeem. Stap 10: Aanvraag van groenestroomcertificaten bij de VREG Voor de aanvraag van groenestroomcertificaten heeft de VREG voor kleine PV-systemen een vereenvoudigde procedure opgesteld voor de officiële erkenning van een PV-systeem Deze aanvraag moet zo snel mogelijk na het in werking stellen van het PV-systeem gebeuren. Na de officiële erkenning door de VREG kan de eigenaar van het PV-systeem per schijf van 1000 kwh een certificaat aanvragen. De VREG heeft een administratieve afspraak met de netbeheerders om op vraag en met uitdrukkelijke toestemming van de eigenaar van het PV-systeem diens rekeningnummer aan de distributienetbeheerder door te geven (in te vullen op het aanvraagdossier voor de VREG). Na aangifte van de verkoop van een of meer certificaten aan de VREG (per schijf van 1000 kwh) zal de netbeheerder dan automatisch de wettelijk vastgelegde vergoeding van 450 euro per certificaat op de rekening van de PV-eigenaar storten. De PV-eigenaar moet dus wel zelf elke schijf van 1000 kwh elektriciteit die het PV-systeem produceert, aanmelden bij de VREG. Dit kan via geregistreerde toegang tot de website van de VREG of per fax. ODE-Vlaanderen sept /10

6 Meer informatie: websites!" # $ % "! $ & ' " $ ( ( ' ) * $ +, &-. / 0 ' 1 ' # 2 &3 $ ) $ $ ( %! " #$ % & ' ( ) * + * + (! "-, ' ( ) * + * + ( % " % $, -... %. -. ' + ' ( * ' % /, -. * ' ' ).. ' ) ' ' * * - %. -. % % " % , % - % 2 - % 3 % * ' ' 6.. ' ' ( % % % - - % 8 * ' % 7 0! ' ( ( * ' ' 9 4 &5 ". 0 (. $ ( % 1 : + * - % ; "- % 6 & ' $ < / < = 0 8 & ' 77 $ - % " * - % & # 7 $ ( 0 1, % - - % %! :! > " % " % %. %.. ' ) ' ( ' ) & " ' " " # ) $!$) 0 ( % 4 % - - % % % 2 8 * ' - % 8 * ' 1 /? 8 * ' 8 * ' - 8 * ' 8 * ' * ' ' )!? % 0 1 % % - - % % % % %. %.!? ODE-Vlaanderen sept /10

7 Citaten uit de regelgeving 1. Technisch Reglement Distributie Elektriciteit versie Deel V, Meetcode, art , p Subsidieregeling voor elektriciteit uit zonlicht (Vlaams gewest) ODE-Vlaanderen sept /10

8 3. Bouwvergunning Besluit van de Vlaamse regering van 14 april 2000 tot bepaling van de vergunningsplichtige functiewijzigingen en van de werken, handelingen en wijzigingen waarvoor geen stedenbouwkundige vergunning nodig is (Belgisch Staatsblad 1/9/2006) Art. 3. Een stedenbouwkundige vergunning is niet nodig voor de volgende werken, handelingen en wijzigingen, die uitgevoerd mogen worden voorzover ze niet strijdig zijn met de voorschriften van stedenbouwkundige verordeningen, bouwverordeningen, verkavelingsverordeningen, [ruimtelijke uitvoeringsplannen, bijzondere plannen van aanleg], verkavelingsvergunningen, bouwvergunningen of stedenbouwkundige vergunningen, onverminderd de bepalingen van andere van toepassing zijnde regelgeving: [5 de volgende zaken bij vergunde gebouwen: a) dakvlakvensters en/of fotovoltaïsche zonnepanelen en/of zonneboilers in het dakvlak, tot een maximum van 20% van de oppervlakte van het dakvlak in kwestie; b) fotovoltaïsche zonnepanelen en/of zonneboilers op een plat dak; 4. Belastingvermindering voor energiebesparende investeringen Code 363 en 383 invullen; De facturen betreffende deze werken en het betalingsbewijs bijvoegen; Het attest bijvoegen van de geregistreerde aannemer, dat de technische gelijkvormigheid waarborgt van de werken (Koninklijk besluit van 20 december 2002 en Koninklijk besluit van 23 juni 2004). 5. Aanvraagformulier voor groenestroomcertificaten voor PV zie volgende pagina s met het officiële aanvraagformulier van de VREG - - % % % 2 8 * ' - % 8 * ' 1 /? 8 * ' 8 * ' - 8 * ' 8 * ' * ' ' )!? (VREG) ODE-Vlaanderen sept /10

9 ODE-Vlaanderen sept /10

10 Fotovoltaïsche zonne-energie ODE-Vlaanderen sept /10