St. Michielsgestel, transcriptie protocol akten van overdracht, etc

Transcriptie

1 St. Michielsgestel, transcriptie protocol akten van overdracht, etc gemaakt door Jan Toirkens - Oorspronkelijke bron Archiefinstelling: Brabants Historisch Informatie Centrum, 's-hertogenbosch (BHIC) Archief: Schepenbank Sint-Michielsgestel (toegang 5121) Inventarisnummer 58 Omschrijving: Protocol van akten van overdracht, etc. 17 januari januari 1685 Transcriptie Gemaakt door: Jan Toirkens, Chili Soort: Transcriptie Datum versie 1 23 februari en 13 juli 2011 aangeleverd aan het project Deze versie: 1 Opmerkingen: De vermelde nummering van de folios is die welke in het protocol met een drukwerkstempel werd aangebracht, al dan niet in de tijd van de secretaris zelf, rechts onderaan de bladzijdes. Om de leesbaarheid te vergroten werden niet alle kantlijnaantekeningen meegenomen. Eventuele correcties en aanvullingen door derden op de, binnen dit project gepubliceerde, transcriptie worden door de maker(s) verwerkt in een nieuwe versie die weer aan het project kan worden aangeboden. Het kopiëren (downloaden) van dit bestand is toegestaan voor persoonlijk gebruik en voor verspreiding op niet-commerciële basis. Commerciële verspreiding is uitdrukkelijk niet toegestaan. Bij gebruikmaking van gegevens uit deze bewerking ten behoeve van publicaties, in welke vorm ook, moet een adequate bronvermelding naar deze bewerking worden aangegeven. Beschikbaar gesteld voor het projekt "VAN PAPIER NAAR DIGITAAL" informatiepagina - statuspagina - St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 1

2 Schepenen in de periode waren : 1. Jan van de Heuvel (*) 2. Jan Mattheus Leijtens 3. Handrick Goijaert Cuijpers 4. Jan Janssen Broeren 5. Andries Huijberts van de Sanden 6. Adriaen Jaspers van der Cammen 7. Johan Vervoort 8. Jan Janssen Santegoets 9. Jan Claes Cluijtmans 10. Dries Corstens van Aelst 11. Dries Hendrick Driessen 12. Peter Frans Haerwasser 13. Corstiaen Hendricks van de Brant 14. Aelbert van Eijl 15. Jan Arien Coppens 16. Wilbort Wouters de Visser (*) President-schepen naast nog openbaar notaris. Secretaris : Isaack Elsevier (maar bijna steeds is Jan van de Heuvel de substituut-secretaris, naast nog A. Schoet in 1685) Abram Schortes (is hij de zelfde als A. Schoet, verschrijving?) Drossaard : Jonker Jacob Sijwert van Sijborch (+ juli 1683) Isaack Elsevier als opvolger van jonker Sijborch =================los1=================== Latere aantekeningen door een archivaris : Protocol van transporten, periode 17 januari 1678 tot 22 januari Op de rug aangetekend nr. 15 en zijdelings opgeplakt 148. Bevat 287 thans gefolieerde bladen. Ingenaaid in perkament. folio 2 verso, 12 verso tot 16 verso blanko en 36 verso blanko folio 43 verso een half blad vastgespeld, verso blanko folio 78, folio 79 blanko folio 80 van onderen een strook met handtekening (?), afgeknipt, verso blanko folio 81 blanko folio 95 verso een strook gespeld folio 110 losliggend en beschadigd folio 137 evenzo folio half los folio 184 verso en 199 blanko folio losliggend en weinig beschadigd folio 267 verso, 269 verso en 270 verso, blanko folio 271 verso een gevouwen strook gespeld, verso blanko folio 272 verso, 273 verso en 274 verso, blanko St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 2

3 =================002=================== 1-r) Wij, Jan van de Heuvel, Handrick Goijaerts Cuijpers en Jan Matheussen Leijtens, schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat voor ons is verschenen is Andries zoon van Jan Driessen van Aelsburg die alhier woonachtig is en verkoopt aan Gerit Rijckers van den Brandt die daarvan het erfrecht krijgt, een stuk akkerland groot ca. 3 lopenzaad gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd Craeckesteijn, b.p. Jan Delissen, Jan Willem Goossens, de gemeijnte, zoals hij het perceel eerder had gekocht van de erfgenamen van Arien Hermans. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve een jaarlijkse rente van 5 gulden en 10 stuivers af te lossen 1-v) met 100 guldens, verder de dorpslasten te moeten betalen en de gebuurlijke plichten te moeten nakomen. Actum in Gestel 17 januari =================003=================== 2-r) Wij, heer drossaard en schepenen verklaren hierbij ten behoeve van de collaterale erfgenamen (in de zijlinie, JT) van Ruth zoon van Jan Rutten, jongeman die op 14 december 1477 in de parochie van Gemonde ter plaatse genoemd Berselaer in de vrijheid van St. Oedenrode is overleden, een taxatie hebben gemaakt van het bezit dat die in St. Michielsgestel heeft nagelaten. Dat is het 1/3e deel van een onverdeeld perceeltje, laag dunkachtig (weinig waarde, JT) teulland total groot 1 lopenzaad en 29 roedes, kleine maat gelegen in deze heerlijkheid, b.p. Daem Michiels, Merieke Peter Franssen, de Woesterhoeve, de Dochele, getaxeerd op 39 gulden dus voor het 1/3e deel 13 gulden. Nog het 1/3e part van 2 morgens land, slecht en ondergelopen hooiland bij de Pettelaer, dat dikwijls in 10 jaar tijd niet droog wordt of gebruikt kan worden. Het genoemde 1/3e part getaxeerd op 5 gulden. Aldus getaxeerd op 20 januari 1678, quod attestor Jan van de Heuvel bij afwezigheid van de secretaris. 2-v) Blanko =================004=================== 3-r) Wij, Jan van de Heuvel en Jan Janssen Leijtens, schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat voor ons is verschenen Rut zoon Peter Rutten van Geffen, inwoner alhier die verklaart schuldig te zijn aan Corstiaen Corstiaens Hagelaer als H. Geestmeester een bedrag van 100 guldens, elke gulden van 20 stuivers, ter aflossing van een eerdere obligatie van 100 gulden die de erfgenamen van Meriken Jacob Broeren als weduwe van Jan Antonissen aan deze tafel betaalde en die hiermee is afgelost. De schuldenaar belooft de rente altijd aan genoemde Corstiaen of aan diegene die in funktie is, te betalen en wel per heden datum over een jaar St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 3

4 met een rente van 5 % tot het moment dat er wordt afgelost, mits dat er een half jaar vooraf is opgezegd. Genoemde Rut Peters en met hem Hendrik Peter Rutten als borg beloven afstand te doen van de exceptie vander divisis ende ordinis excussionis om deze obligatie te voldoen. Ze beloven zulks op onderpand van hun person en bezit, 3-v) Aldus gepasseerd in deze heerlijkheid van St. Michielsgestel op 5 januari 1678 en door de schuldenaar en zijn borg ondertekend. Getekend : Rut Peter van Gheffen Hendrick Peters van Gheffen. =================005=================== Wij, Jan van de Heuvel en Adriaen Jaspers van der Cammen, schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat voor ons zijn verschenen Hendrik en Agneesken beiden meerderjarige kinderen van Goijaert Sijmons Beniers verwekt bij zijn wettige vrouw Margriet de Bruijn, verder Peter Jacob Jan Otten als wettige man van Cathelijn ook dochter van genoemde Goijaert en Margriet, nog Jan Dircks van der Aa als man van Aleken ook dochter van Goijaert en Margriet, verklaren een boedeldeling te hebben gemaakt van alle onroerend goed in deze heerlijkheid, afkomstig van hun ouders waarvoor Margriet afstand van haar recht van vruchtgebruiik heeft gedaan. Genoemde Agneesken Goijaerts en Jan Dircks van der Aa als man van Aleken krijgen samen de helft van het woonhuisje in deze heerlijkheid gelegen aan de Dungense Cant, b.p. Hendrik Daem Jan Vrients(?), de gemeijnte 4-r) Los en vrij. Genoemde Hendrik zoon Gijsbert Simons en Peter Jacobs Jan Otten als man van wijlen Cathelijn krijgen samen elk voor de helft een kapitaal van 180 gulden of 181 gulden die Ariken Janssen van Grinsven als weduwe van Daniel Claessen van Osch die tijdens zijn leven voogd was over de kinderen van Goijaert Simons (Beniers, JT) bij de slotafrekening van de voogdijschap nog schuldig was, zoals Handrick Claessen van Osch en Claes Janssen van Grinsven resp. broer en zwager van genoemde Ariken die hierbij aanwezig zijn, verklaarden. De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en beloven de deling gestand te doen zonder tegenspraak. Als er op enig erfdeel meer lasten zouden drukken zullen ze die samen betalen, elk voor 1/4e deel. In marge : Op 9 januari 1678 hebben Handrick Goijaert Beniers en Peter Jacob Jan Otten bekend voor deze 181 gulden te zijn betaald en stemmen in met doorhaling in dit protocol en is door hen en door schepen bij afwezigheid van de secretaris ondertekend. Getekend : Jan Diercx van der Aa. Mij present J. van de Heuvel. Memorie : Deze 181 gulden zijn gecasseerd door Peter Luijcas van der Egelvoert (?) met Janssen van Grinsven, zoals blijkt uit deze kwitantie die bij Peter berust. St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 4

5 4-v) Actum in Gestel op 8 januari =================006=================== Wij, Jan van de Heuvel en Adriaen Jasper van den Cammen, schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel, verklaren dat voor ons zijn verschenen Hendrik en Agneesken, beiden meerderjarige kinderen van Goijaert Simon Beniers verwekt bij diens wettige vrouw Margriet de Bruijn, verder Peter Jan Jacob Otten als man van Cathelijn en Jan Dircks van der Aa als man van Aleken, beiden ook dochters van genoemde Goijaert Simons en Margriet, bedanken hierbij Arijken weduwe van Daniel Claessen van Osch, in diens leven als voogd met nog Jan Anthonis de Bruijn als medevoogd over de comparenten als kinderen, voor hun beheer over hun bezit en verklaren de rekening hierover van Daniel Claessen goed te keuren en naar hun genoegen hiervoor te zijn voldaan. Ze verbinden hiervoor hun persoon en bezit en 5-r) beloven deze belofte gestand te doen en geven kwijting aan deze voogden en hun erfgenamen en danken hen voor de moeite en dat de afrekening zal worden voldaan. Actum in Gestel 8 januari =================007=================== Voor schepenen verschenen Hendrick en Agneesken beiden meerderjarige kinderen van Goijaert Simons Beniers verwekt bij Margriet de Bruijn, verder Peter Jan Jacob Otten als man van Cathelijn en Jan Dircxs van der Aa als man van Aleken, beiden dochters van genoemde Goijaert Simons en Margriet en beloven dat als Margriet de Bruijn resp. hun moeder en schoonmoeder, langer leeft als Corstiaen Hanssen haar huidige man of als ze door Corstiaen wordt verstoten of uitgezet, dat zijn hun moeder en schoonmoeder altijd zullen onderhouden en daarin elk voor een vierde part bijdragen. Actum en getuigen als boven. =================008=================== Wij, Jan van de Heuvel en Jan Janssen Broeren, schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel verklaren dat voor ons is verschenen 5-v) Marcus Abrahams, rademaecker weduwnaar van Aertken Adriaens woonachtig in deze heerlijkheid aan de Dungense Cant, en bevestigt dat hij met zijn vrouw op 18 augustus 1666 voor notaris Jan van den Hoevel en zekere getuigen zijn testament had opgemaakt en maakt hierbij gebruik van zijn bevoegdheid daarin om al zijn meubelen en huisraad die hij bezit en die door zijn vrouw waren achtergelaten, verder al zijn timmergereedschap en wat verder onder de titel van erfhafelijk bezit valt volgens het gebruik in Den Bosch zonder enige uitzondering, te verkopen aan Jan Thonis Janssen van de Heuvel die er het erfrecht van krijgt. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen. Actum in Gestel 27 januari =================009=================== Wij, drossaard en schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat wij ten behoeve van de collaterale erfgenamen van Marike dochter van Joost Janssen 6-r) die was getrouwd met Handrick Jan Geverts en op 9 januari 1678 in Vucht in het gehucht van Wargenshuijse zonder kinderen is overleden, een taxatie hebben gemaakt van het bezit dat St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 5

6 door haar in St. Michielsgestel werd nagelaten. Een nog onverdeeld 1/3e part in een slecht huisje en aanliggend slecht akkerland eerder van de heide in gebruik genomen, groot ca. 3 en een halve lopenzaad kleine maat, gelegen in deze heerlijkheid in herdgang Thede aan de heikant rondom in de gemeijnte. Belast met 10 stuivers als grondchijns aan de heer van Herlaer. Boven de lasten getaxeerd op 140 gulden, daarom voor het 1/3e deel 46 gulden en 14 stuivers. Nog een onverdeeld 1/3e part in een perceel akkerland genoemd de Hooge Acker, groot 5 lopenzaad en 23 roedes, gelegen in deze heerlijkheid aan de Heijkant, b.p. de erfgenamen van Lenaert Willem Molenbroeck, de gemeijnte, de erfgenamen van Dielis Joosten, de gemeenschappelijke straat. Het is belast met een jaarlijkse chijns van 6 gulden en 11 stuivers aan Wouter van Vechel in Den Bosch, nog 8 chijnshoenderen aan de heer van Herlaer en 1 roede dijk te onderhouden op de Herlaersche Dijk. Boven de lasten getaxeerd op 180 gulden, dus voor het 1/3e deel op 60 gulden. 6-v) Nog het 1/3e part in de helft van 3 en een half lopenzaad slechte heigrond gelegen in deze heerlijkheid aan de heide, b.p. Dingen wed. van Hendrick Leonaert Joosten, de heide, Jacob Aerts van Groenendael. Is belast met de helft van een jaarlijkse rente van 3 gulden aan de tafel van de H. Geest te St. Michielsgestel en de helft van 6 stuivers grondchijns aan de heer van Herlaer. Boven de lasten getaxeerd op 45 gulden dus voor het 1/3e deel op 15 gulden. Nog een onverdeeld 1/3e part in een perceel zowel oud als nieuw land groot 3 lopenzaad en 7 roedes, gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd in de Hessel, b.p. de erfgenamen van Arien Everts van de Oetelaer, de erfgenamen van Leonaert Molenbroeck, de gemeijnte. Is belast met 1 stuiver grondchijns aan de heer van Herlaer. Boven de lasten getaxeerd op 140 gulden, dus voor 1/3e deel 46 gulden en 14 stuivers. Nog het 1/3e part van een rente van 3 gulden per jaar te betalen door Jenneken weduwe van Jan Aerts, komt voor het 1/3e deel een kapitaal van 16 gulden 13 stuivers en 6 penningen (1 gulden hier 20 stuivers, een stuiver van 18 penningen, JT). Aldus getaxeerd in deze heerlijkheid op 9 februari ================010=================== 7-r) Wij, drossaard en schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat wij ten behoeve van de collaterale erfgenamen van Jan Handrick Voochts, jongeman die in deze heerlijkheid op 23 januari 1678 is overleden, een taxatie hebben gemaakt van het bezit dat door hem in St. Michielsgestel werd nagelaten. De helft in een kamer en schuur met 30 roedes land in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd op de Mughovel, b.p. Willem Corsten Voochts, de gemeenschappelijke mestweg, Handrick Janssen van de Oetelaer. Deze helft getaxeerd op 60 gulden. Nog de helft van 2 lopenzaad akkerland ter zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. Willem Corsten Voochts, de gemeenschappelijke straat, Handrick Janssen van de Oetelaer. Deze helft getaxeerd op 40 gulden. St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 6

7 Nog een aangedeeld 1/6e part van 6 lopenzaad akkerland ter zelfder plaatse als hiervoor gelegen, b.p. de kinderen van Dielis Janssen van den Steen, Handrick Janssen van den Oetelaer, de gemeenschappelijke vaarweg (rijweg, JT) een mestweg. Getaxeerd op 35 gulden. 7-v) Nog een onverdeeld 1/4e part van 2 lopenzaad en 10 roedes akkerland ter zelfder plaatse als hiervoor, b.p. Henrick Cuijsten, Corst Faessen, de erfgenamen van Jan Rijckers van den Brant, de gemeenschappelijke vaarweg. Dit 1/4e deel of half lopenzaad is getaxeerd op 22 gulden. Nog een perceel akkerland gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd aan de Molenstraat, groot 3 en een halve lopenzaad, b.p. Heijlke Goort Smits, de kinderen van Delis Janssen van den Steen, Anthonie van den Bergh, de gemeenschappelijke straat. Getaxeerd op 116 gulden. Nog een perceeltje akkerland groot 1 lopenzaad 9 roedes, ter zelfder plaats als hiervoor, b.p. de kinderen van Delis Janssen van den Steen, Goijaert Molenbroecx, Hilleke Jan Handricx, de gemeenschappelijke mestweg. Getaxeerd op 42 gulden. Nog de onverdeelde helft van 2 lopenzaad akkerland ter zelfder plaatse op de Mugheuvel, b.p. de gemeenschappelijke mestweg, Handrick Janssen van den Oetelaer, de gemeenschappelijke straat. Getaxeerd dit lopen op 31 gulden. 8-r) Nog een onverdeeld 1/4e part in de helft van 2 lopenzaad en 16 en een halve roede akkerland, gelegen ter zelfder plaatse, b.p. Huibert Cuijsten, Anneke Handricx, de erfgenamen van Rijckert van den Brant, de gemeenschappelijke vaarweg. Getaxeerd op 19 gulden. Deze percelen zijn belast met 6 en een halve roede dijkonderhoud zijnde zware dijk op de Dungensche Dijk. Nog een woonhuis, tuin, boomgaard met aangelegen land in totaal ca. 4 lopenzaad gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd Ruijmel, b.p. Gijsbert Willem Coolen, Willem Corsten Voochts, Dries Thonissen, de gemeijnte. Is belast met 2 en een half chijnshoen aan de heer van Herlaer en nog 5 roedes zware dijk. Getaxeerd op 300 gulden. Nog de helft van 3 en een halve lopenzaad akkerland in deze heerlijkheid in herdgang van Ruijmel, b.p. de weduwe van Jan van Meerhoudt, Dirck Willem Rutten, Gijsbert Peters van den Broeck, jonker Arnoult van Breugel. Is belast met 7 chijnshoenderen aan de heer van Herlaer, nog een chijns van 6 stuivers aan de geestelijke ontvanger in Den Bosch. Boven de lasten teaxeerd op 25 gulden. Aldus getaxeerd te St. Michielsgestel op 11 februari =================011=================== 8-v) In de naam van de Heer, Amen. Vandaag op 23 februari 1678 zijn voor ons Andries Huiberts en Jan Matheussen Leijtens als schepenen en voor Jan van de Heuvel als loco-secretaris van deze heerlijkheid en voor leenmannen van het leenhof van Oud Herlaer verschenen de weled. Jonker Jacob Aelbert Proninck genoemd van Deventer en joffrouw Adriana van Honselaer St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 7

8 eerder weduwe van jonker Lambert Millingh van Gerwen, wettige beddegenoten en woonachtig in deze heerlijkheid, welke jonker Jacob gezond is maar genoemde joffrouw Adriana enigszins ziekelijk in bed ligt (ze overleeft haar tweede man echter wel, JT) maar wel met haar volle verstand zoals ons duidelijk genoeg is gebleken. Ze beseffen de broosheid van het menselijk bestaan en dat er niets zekerder is dan de dood maar niets onzekerder dan het uur waarop en hebben daarom uit vrije wil en door niemand gedwongen hun testament opgemaakt. Ze gebruiken hierbij de volmacht zoals is gesteld in de open brieven van octrooi afgegeven door onze genadige vrouwe Elisabeth, Prinses zu Zolleren, gravinne van den Berghe, markies te Bergen op den Zoom, vrijvrouwe te Hedel, vrouwe van St. Michielsgestel, Oud Herlaer, Borgvliet, Bersell en Braine La Lued (L Alleud onder Brussel, Waals Brabant, JT), erfbaandervrouw van het vorstendom Gelre en graafschap van Zutphen, als vrouwe van het edele leenhof van Oud-Herlaer, 9-r) d.d. 3 augustus 1656, ondertekend door Elisabeth Prinses zu Zolleren en bezegeld met uithangend zegel van deze vrouwe in rode was zoals ons schepenen is gebleken. De testateurs willen dat dit testament wordt nagekomen, hetzij als testament, codicil, gift, donatie of op welke wijze dan ook zoals vanwege de dood gedaan kan worden volgens het recht, ook al zou er daarbij niet aan alle voorschriften zijn voldaan volgens gebruik. Ze bevelen hun ziel aan bij de Almachtige God en willen dat ze een christelijke begrafenis krijgen. De testateurs verklaren dat het kindsdeel in het leengoed van Nieuw Herlaer na de dood van joffrouw Anna Proenick weduwe van Honselaer en moeder van de testratrice, met volledige rechten is verstorven op joffrouw Adriane van Honselaer in haar huwelijk verkregen, waarover de testateurs dus de bevoegdheid hebben en waarin ze de macht gebruiken volgens het verkregen octrooi. Daarom vermaakt ze aan jonker Jacob Aelberts zijnde haar wettige man indien hij haar overleeft een bedrag van 1500 gulden eens indien hij dat nodig heeft voor zijn levensonderhoud en wel omdat 9-v) haar man bij hun huwelijk 2000 gulden heeft ingebracht, welk bedrag van 1500 gulden de testateur later zal mogen lichten op onderpand van het leengoed van het huis van Nieuw Herlaer. Ze geeft daarvoor haar man volmacht om haar crediteuren aan te spreken als dat nodig is alsof ze beiden nog in leven waren. De testatrice vermaakt haar man jonker Jacob Aelbert verder zijn leven lang het vruchtgebruik van het leengoed van Nieuw Herlaer en na hun beider dood versterft het op jonker Lambert van Gerwen zijnde de voorzoon van de testatrice, die er de volle eigendom en erfrecht van krijgt. De testateurs vermaken elkaar over en weer aan de langstlevende van hen beiden al hun erfhafelijke goederen zonder enige uitzondering waarover de testateurs macht hebben en ook alle allodiale of cijnsbezit waarvan de laatstlevende de volle eigendom krijgt en waarin ze elkaar het erfrecht geven. De testateurs verklaarden 10-r) dat nadat dit testament aan de testatrice was voorgelezen, hetgeen met luide stem is gedaan omdat ze enigszins hardhorend of doof is, in aanwezigheid van schepenen en leenmannen, dat dit hun laatste wil is en is door mij als substituut-secrtetaris ondertekend. Ze verzoeken hiervan een of meer dokumenten te worden gemaakt. Aldus gedaan op het kasteel van Nieuw Herlaer in aanwezigheid van Andries Huijberts en Jan Leijtens als schepenen,. Lambert van Gerwen,... en jonker Arnoult van Breugel als leenmannen van het leenhof van Oud- Herlaer en Jan van de Heuvel als schepen en als substituut-secretaris, die als getuigen naast de testateurs hebben getekend. St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 8

9 Getekend : Jacob Aelbert Proeningh Adriana van Honselaer Jan Matheus Leijtens Andrijen Huijberts J. van Gerwen Arnold van Breugel Quod attestor : Jan van de Heuvel in absentie van de secretaris. =================012=================== 10-v) Inventaris van de erfhafelijke meubelen van wijlen Joost Delissen de Visser woonachtig in deze heerlijkheid, waarvoor zijn weduwe Anneken Janssen van Roij afstand van haar recht van vruchtgebruik heeft gedaan. Een slechte eiken koets (=bed, JT) met twee oude roijstoffen gordijnen Een vierkant staand renneken met een deurtje boven en een deurtje onder Een schrijnwerkerskist en t sitten (stoel) geschat op 5 stuivers Nog een slecht zitten en een eiken trog Nog een klein eiken kistje Nog een grote eiken kist Een oud slecht renneken dat gebroken is en geschat op 5 stuivers Een stand, melktobbe en roomtobbe Een vleeston en vulger Een scherfbord van kuipwerk Een zoutdoos, boterschotel en punder Een houten broodbaksken en houten melkhouder Een vierkante opslaande tafel van doofhout Drie driehoekige essen stoelen Een hoogkar met een goed rad (wiel, JT) Een aardkar met 2 raderen De helft van een versleten ploeg geschat op een gulden Een paardekribbe van dennenhout Een eiken paardereep en een slecht paardenzadel Een korenwan met een strooien loop, een strooien seffe (zeef?) Een strooien korenkorf groot ca. een mud 11-r) Een spade en hopschop en 3 slechte rieken Een aksje en bijl, een ijzeren schaalboom met een pond loodgewicht Een koperen melkkan groot 8 kannen Een vuurpan en koperen lamp Een koperen doorslag Een koeienketel groot 40 kannen Een papketel groot 8 kannen Nog een ketel groot 8 kannen Nog een keteltje groot 4 kannen Nog een koperen zijschotel Een gelapte koperen moespot groot 7 kannen Een kleine koperen pot in de bodem gelapt, groot 4 kannen Een koperen potje met een gat groot 2 kannen St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 9

10 5 tinnen schotels samen wegend 8 pond 6 tinnen lepels en een keure saffierken Item een tinnen zoutvat Een haal, lenkhaal, tang, vuurschop, een rond vuurijzer, hangijzer, ijzeren struifpan Een rooster en handzaag, een klein mesje Een desselken (dissel?) Twee boren en trektang, een zeis, korenzicht en haargetouw Een bed gevuld met veren en een hoofdkussen gevuld met veren en een groene deken Nog een bed met vlokken gevuld met een hoofdkussen gevuld met vlokken en een rijkleed. 5 paar slaaplakens, zowel goede als slechte 4 linnen tafellakens en een trilleren tafellaken Nog een pelle (linnen) boterdoek Een linnen handdoek en 4 meelzakken De kleren van Joost Delissen zijn met instemming van Anneken als weduwe en de voogden verkocht en het geld ervan is gebruikt om de schulden te betalen. 11-v) Anneken als weduwe van Joost Delissen verklaart naar haar beste weten dat er geen andere meubels etc. in het sterfhuis waren en wil dat later alsnog onder ede bevestigen. Aldus geinventariseerd op verzoek van Adriaen Adriaen Stercken en Anthonis Janssen van Roij als voogden over de minderjarige kinderen van Joost Delissen verwekt bij genoemde Anneken Janssen, in aanwezigheid van Jan van de Heuvel en Andries Huijberts als schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel en is ondertekend op 26 februari Dit merk x is van Anneken wed. van Joost Delissen die verklaart niet te kunnen schrijven. Adriaen Adriaensen Dit merk x is van Anthonis Janssen van Roij Andries Huijberts Quod attestor J. van de Heuvel. 12-r en v) Blanko 13-r en v) Blanko 14-r en v) Blanko 15-r en v) Blanko 16-r en v) Blanko =================013=================== 17-r) Wij, Jan van de Heuvel en Jan Janssen Broeren schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel verklaren dat voor ons zijn verschenen Mathijs, Aleken en Maria St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 10

11 meerderjarige kinderen van Mathijs Janssen van Overbeeck verwekt bij Ariken Mathijssen van Osch woonachtig in de herdgang van Middelrode en verkopen aan Huijberts Ariens ten behoeve van Sara Felix als wettige weduwe van Mathijs Arien Huiberts, die daarvan het erfrecht krijgt, een perceel akkerland groot ca. 10 lopenzaad gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd aan de Dungense Cant in de Triest, b.p. de weduwe en kinderen van Anthonis Thonissen Godschalck, Gerit Seepen, de erfgenamen van Jan Handrick Smulders, de gemeenschappelijke straat, zoals ze dat onverdeeld van hun ouders hebben geerfd. De verkopers beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten van hun kant af te handelen, behalve jaarlijks 7 stuivers een oort grondchijns aan de heer van Herlaer op St. Michielsdag. Nog 2 roedes dijk te onderhouden bij de hoeve van Gerit Aert Huijberts of zoveel meer of minder als de dijkscedullen zullen aangeven, nog een jaarlijkse rente van 15 gulden aan Paulus Gijsberts van Diest, kladschilder (=portretschilder, JT) vervallen met Bossche kermis, aflosbaar tegen 300 gulden en over te nemen met de lopende termijn, verder de dorpslasten te betalen en de gebuurlijke plichten te vervullen die er van oudsher op drukken. Actum te Gestel op 5 maart =================014=================== 17-v) Wij Jan van den Heuvel en Jan Janssen Broeren, schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel, verklaren dat voor ons zijn verschenen Mathijs zoon Bartholomeus Mathijssen verwekt bij Hendersken Gerit Gerits, verder Michiel Arien Willems als wettige man van Ariken ook dochter van genoemde Bartholomeus Mathijssen en van Hendersken, verklaren een boedeldeling te hebben gemaakt van het bezit deels in St. Michielsgestel en deels in de parochie van Gemonde in de heerlijkheid St. Oedenrode, ter plaatse genoemd Bersselaer, zoals ze dat bezit van hun ouders hebben geerfd. Bij deze deling krijgt Michiel Ariens als man van Arijken dochter Bartholomeus Mathijssen een woonhuis, tuin, boomgaard, hopland en akkerland alles aan elkaar gelegen, genoemd de Bocht, groot ca. 3 lopenzaad kleine maat, gelegen in de parochie van Gemonde in de vrijheid van St. Oedenrode, ter plaatse genoemd Bersellaer, b.p. Jan Janssen van Gerwen, Jan Henssen, de kinderen van Dielis Vos, de weduwe en kinderen van Jan Claessen Spierincks, de gemeijnte, samen met alle beplantingen, fruitbomen en andere bomen behalve die zijn gemerkt. Nog krijgt hij een perceeltje akkerland genoemd het Hoeckveldeken, groot 2 en een halve lopenzaad, zelfde parochie en jurisdictie, b.p. Adam Aert Faessen, Henderick Aerts, de pad daar van Michiel Aerts. Nog krijgt hij een perceel akkerland genoemd de Cleijnen 18-r) Hogaert groot 33 roedes gelegen in de parochie van Gemonde in de heerlijkheid St. Michielsgestel ter plaatse genoemd op de Hogaert, b.p. Ambrosius Jacobs, Peter Goijaerts, de tafel van de H. Geest te Gemonde, de mestweg, de erfgenamen van Wouter Jan Ariens. Nog de helft van de rechten die de delers hebben in een nog onverdeeld moerven gelegen te Boxtel onder Heult om samen te turven, maar dit lot moet de chijns betalen die erop drukt. Uit het huis in de Bocht moet jaarlijks een aflosbare rente van 10 gulden worden betaald aan Hendrick van Mill of aan Hendersken de Pesser in Den Bosch, met 200 gulden kaptaal en alle achterstwnd af te lossen, nog een belofte van 100 gulden kapitaal aan Claes Cornelissen van Oisterwijck, te betalen met de achterstallige rente ervan. Genoemde Mathijs zoon Bertholomeus Mathijssen krijgt een esthuis dat binnen een jaar moet worden afgebroken en dit lot krijgt nog 24 boompjes reeds gemerkt staande op het eerste lot ook binnen een jaar te ruimen. Nog krijgt hij een perceel akkerland genoemd de Terwestreep, St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 11

12 groot 2 lopenzaad, gelegen in de parochie 18-v) van Gemonde, baronnie van Boxtel, b.p. Jan Handricx de Bever, Adam Aert Faessen, de gemeijnte, samen met alle beplanting erop. Nog krijgt hij een perceel akkerland genoemd de Heijstreep, groot ca. 2 en een halve lopenzaad gelegen in de parochie van Gemonde in de vrijheid van St. Oedenrode, b.p. Adam Aerts Faessen, de kinderen van Paulus Ariens met meer anderen, Ambrosius Jacobs, Jan Handricx de Bever, met recht te wegen over het erf van Jan Handricx de Bever. Hieruit jaarlijks het 1/3e deel te betalen van 9 stuivers grondchijns aan de rentmeester van de domeinen. Nog krijgt hij een perceel akkerland genoemd Arien Peter Hogaert, groot ca. 40 roedes, gelegen in de parochie van Gemonde en heerlijkheid van St. Michielsgestel ter plaatse genoemd de Hogaert, b.p. de weduwe en kinderen van Jan Corsten van Hees, Corst Lenaerts, de kinderen van Mathijs Janssen van der Merendonck, de erfgenamen van Jan Adriaens van den Oetelaer. Nog een weiveldje genoemd t Thijs Meussen Campken, gelegen in de parochie van Gemonde, baronnie van 19-r) Boxtel, ter plaatse genoemd op de Hooch Gemontse Voorheijde, b.p. de kinderen van Peter Peters van Gerwen, Jan de Metser en diens broer Thomas, Aert Aerts van den Oetelaer, de gemeijnte. Omdat Thijs Meussen het nieuwe land in dit zelfde campken heeft laten belenen met 100 gulden en hem nog 25 gulden voor een koe toekomt is er tussen de delers afgesproken dat deze Thijs Meussen nog nog voor een periode van... (blanko gelaten, JT) jaren het gebruik zal mogen houden van dat nieuw stuk land in het campken, maar de eigenaar van dit lot zal de dorpslasten betalen. Indien dit lot aan Michiel Ariens wordt toegewezen, zal Michiel binnen... (blanko gelaten, JT) jaren die 125 gulden moeten betalen en de belening eindigen en daarna het gehele campken met het nieuwe land in eigendom krijgen. Maar als dit lot aan Thijs Meussen wordt toebedeeld, zal hij dat campken bij het passeren van deze akte behouden en is Michiel niet verplicht iets aan Thijs Meussen te vergoeden. De delers houden samen nog het recht in een zeker moerven gelegen aan de Langenberch onder Boxtel. Nog hun rechten in een onverdeeld moerven gelegen te Heult onder Boxtel om samen te turven. Dit lot krijgt verder de vruchten van de grote kersenboom in de tuin bij het huis. Verder is dit erfdeel belast met ca. 2 stuivers grondchijns aan de hoge rentmeester van de domeinen uit het laatstgenoemde campken. Nog de helft te betalen van 4 pond paijment aan (blank niet ingevuld, JT) uit het perceel de Terwestreep. De delers beloven over en weer afstand te doen van aanspraken op elkaars erfdeel en beloven 19-v) op onderpand van hun persoon en bezit deze deling gestand te doen. Ieder zal de chijnsen en pachten op het eigen erfdeel zo betalen dat het andere erfdeel ervoor is gevrijwaard. Als er meer lasten op iemands erfdeel drukken dan zullen ze die samen betalen. Gepasseerd te St. Michielsgestel op 5 maart =================015=================== Wij, Jan van de Heuvel en Jan Jansen Broeren, schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel, verklaren dat komen is Jan zoon Jacob Janssen van Hees verwekt bij diens wettige vrouw Lijsken Jans Verstegen, verder Jan Aerts als man van Meriken, Gerit Marten Jacobs als man van Maria, beiden dochters van Jacob van Hees en van Lijsken, verder nog Dries Ariens als vader geassisteerd met Frans Jan Ariens en Lambert Lamberts als voogden over de 4 minderjarige kinderen van deze Dries Ariens verwekt bij wijlen Jenneken dochter St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 12

13 van Jacob van Hees en genoemde Lijsken, verder Jan Ariens als vader geassisteerd door Bastiaen Goijaerts Verstegen en Willem Arien Ariens als voogden over de 5 minderjarige kinderen van deze Jan Ariens verwekt bij wijlen Willemke ook dochter van Jacob van Hees en vermelde Lijsken, allen wonende te Schijndel, 20-r) waarbij de voogden over de 5 minderjarige kinderen van Dries Ariens en van Jan Ariens met instemming handelen van schepenen van Schijndel d.d. 13 februari 1678, ondertekend door Gisbert de Jonge, ons als zodanig hier gebleken, verkopen nu aan Gijsbert Cornelissen van Oosterwijk die er het erfrecht van krijgt, een partij akkerland gelegen in de heerlijkheid St. Michielsgestel in de herdgang van Ruijmel, ter plaatse genoemd in de Loockaert, groot ca. 5 lopenzaad, b.p. Jan Ariens Loocaerts, de kinderen van Marten Peters van de Ven, de erfgenamen van Servaes Andriessen, welk bezit ze samen hadden verkregen als erfgenamen van wijlen Jacob Janssen van Hees, waarbij ze nog optreden voor hun afwezige broer en zwager Corsten. De verkopers allen in hun hoedanigheid van hiervoor beloven de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen, behalve de dorpslasten en de gebuurlijke lasten die er van oudsher op drukken. Actum te Gestel op 10 maart =================016=================== 20-v) Wij, drossaard en schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat wij ten behoeve van de collaterale erfgenamen van Niclaes minderjarige zoon van Handrick Thonissen van Beeck die op 6 februari 1678 in Schijndel is overleden, een taxatie hebben gemaakt van het bezit dat door hem in St. Michielsgestel werd nagelaten. Een 1/3e part in een onverdeeld akkerland groot 3 lopenzaad 16 roedes, kleine maat, genoemd de Willem Robbenakker, gelegen in deze heerlijkheid Michielsgestel ter plaatse genoemd in de Molenstraat, b.p. Reijnder Hermans, Bastiaen Janssen van Vlijmen, Handrick Handrick Smulders, de Moelenstraat daar. Is belast met 1/3e part van anderhalve roede dijkonderhoud. Boven de lasten getaxeerd op 35 gulden. Nog een onverdeeld 1/9e part in een stuk akkerland groot ca. 2 lopenzaad gelegen in deze heerlijkheid aan de Dungense Cant b.p. Jan Aertssen, Jan Huiberts, Truijken Jan Aertssen. Is belast met 1/3e part van een halve roede dijk. Boven de lasten getaxeerd op 7 gulden 11 stuivers. Aldus getaxeerd te St. Michielsgestel op 12 maart =================017=================== Wij Handrick Goijaert Cuijpers, Adriaen Jaspers van der Cammen, Jan Matheussen Leijtens en 21-r) Andries Huiberts, schepenen in deze heerlijkheid St. Michielsgestel verklaren ter instantie van Bartholomeus Handricxs van Venroij als koper van een huis, tuin in deze heerlijkheid op de Horck afkomstig van Jan Peter Gerits en van Geraerdt Dirck Vilt, een roede dijk geschat te hebben, gelegen tussen de beide bruggen, de ene kant aan het Cleijn Brugsken naast de dijk van Alitken weduwe van Jan Diercx, de andere kant aan de grote brug naast de dijk van Handrick Handrick Wendelen en diens zuster, volgens de dijkcedullen van deze heerlijkheid. De dijk is geschat op 26 gulden en 10 stuivers, elke gulden van 20 stuivers. Als extra St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 13

14 zekerheid hebben wij deze brief door Jan van de Heuvel bij afwezigheid van de secretaris laten ondertekenen. Actum Gestel op 12 maart =================018=================== Vandaag op 9 april 1678 hebben Adriaen Aerts en Jan Ariens van de Ven, in aanwezigheid van Johan Vervoort en Andries Huijberts als schepenen van Sint Michielsgestel bij Jan van de Heuvel als presidentschepen die in opdracht handelt van heer Sijborch als drossaard van deze heerlijkheid de eed afgelegd als voogden over 21-v) Willemke minderjarige dochter van Antonis Aerts verwekt bij Jenneke dochter van Ariens van de Ven, onder de last van later rekening en bewijs te moeten overleggen van hun voogdijschap. Actum Gestel op 7 april =================019=================== Wij, Jan van de Heuvel en Jan Janssen Broeren, schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel, verklaren dat voor ons is verschenen Peter zoon van Corst Rijckers, inwoner alhier, en verkoopt nu aan Marieken dochter van Corst Rijckers (zijn zus?, JT) al zijn hafelijk (roerend) bezit, te weten 2 koeien, een dragende (drachtige, JT) melkkoe met 2 ledige (niet dragende, JT) beesten, een paard, hooi en stro met de oogst op de akker en verder allerlei meubelen die hij nu bezit en zijn eigendom zijn. Marieken kan het bezit direkt aanvaarden en als haar eigendom beschouwen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen zonder tegenspraak en dit is ter aflossing van een obligatie van 150 gulden kapitaal die ze enige jaren terug aan deze Peter Corstens heeft geleend. Actum Gestel 11 april =================020=================== 22-r) Wij, schepenen van deze heerlijkheid hadden indertijd in het jaar 1675, toen deze heerlijkheid met zware executies werd bedreigd voor achterstallige bijdrages in de contributies voor de Fransen, als die niet direkt betaald zouden worden en omdat die niet door de inwoners zouden kunnen worden opgebracht, toen van verscheide personen geld werd opgenomen, voor totaal 2300 gulden en dat geld was toen prompt afgedragen aan het kantoor te Maastricht voor de betaling van die dorspcontributies om zo de beesten, de rantsoenen (oogstgewassen, JT) etc. te vrijwaren voor berovingen, plunderingen en branden. De gemeente was toen van mening om het geld niet langer te lenen dan voor een jaar en het door de destijdse borgemeester Jan Tijs Meussen cum suis terug te laten betalen. Maar bij het afhandelen van de rekeningen is bevonden dat ondanks dat zij 34 boeken hadden opgehaald, (geld geind) door de vele belegeringen en andere buitengewone lasten zoals die het jaar ervoor hadden plaatsgehad, er toen geen geld was om de schuld terug te betalen. Daarom zijn er op 8 februari 1676, na een oproep hiertoe, de schepenen, borgemeesters, gezworenen, kerk- en H. Geestmeesters samengekomen en het grootste deel van de geerfde inwoners, die samen het corpus van St. Michielsgestel vertegenwoordigen en er is toen door de presidentschepen Jan van den Huevel gevraagd of men voor de terugbetaling van de schuld meer boeken wenste om omgeslagen en opgehaald te worden of dat men de schuld ten laste van het dorp zou brengen tegen rente. Er is toen door het corpus voorgesteld dat het kapitaal tot nader order zou worden uitgezet met behoorlijke schuldbrieven ten laste van de gemeente en daarbij de heren schepenen en andere bestuurders samen en hoofdelijk daarvoor te vrijwaren. In marge : Verscheen voor schepenen Handrick Herberts van de Ven als universeel ergenaam van zijn zuster Margriet zaliger, volgens de brief en als zodanig bezitter van deze schuldbrief en heeft St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 14

15 bekend dat hij voor het bedrag van 191 gulden met de vervallen interest ervan tot zijn genoegen is betaald en geeft de gemeente daarvoor kwijting. Mede is hier verschenen heer Matheeus Leijtens en Hendrick Rutten en verklaren voor deze kwitering dat de comparant (vervolg op folio 22-v) wettige erfgenaam van zijn zuster Margariet is en derhalve eigenaar van deze obligatie. Verklaart nog heer Adriaen van de Ven de gemeente Gestel te zullen vrijwaren als er iemand anders rechten op deze obligatie zou willen pretenderen. Actum ten overstaan van de gecommitteerden van... de heer drossaard (?) Johan (?) W. Carsmans, D. van Aelst, W. de Visser en Gherit Willemkens (?) zijnde gezworenenen van deze heerlijkheid. Als oorkonde opgemaakt op... maart Getekend : Johan W. Caersmans, Andries Corsten van de..., Wilbert de Visser en Evert de Bever. Mij present A. e, substituutsecretaris. 22-v) Van die som van 2300 gulden hadden ze van Peter Claessen Timmermans een kapitaal van 300 gulden geleend en nadien had deze Alitken als weduwe van deze Peter het geld nodig en had verzocht om terugbetaling en toen is opnieuw geleend van Hendrick Rutten van Griensven en van Handrick Herberts van de Ven als voogden over Margriet minderjarige dochter van meester Adriaen Herberts van de Ven voor een bedrag van 191 gulden en daarna hebben voor Jan van de Huevel en Jan Matheeussen Leijtens als schepenen in deze heerlijkheid Handrick Goijaert Cuijpers en Adriaen Jaspers van der Cammen ook schepenen in opdracht van de schepenen, borgemeesters, gezworenen kerk- en H. Geestmeesters en andere inwoners op 8 februari 1678 voor de gemeente bekend aan Handrick Rutten van Grinsven en aan Handrick Herberts van de Ven als voogden over genoemde Margriet een bedrag van 191 gulden schuldig te zijn, elke gulden van 20 stuivers om dat bedrag direkt terug te betalen aan Alitken weduwe van Peter Claessen, welk bedrag die had uitgeleend op 16 april De gemeente beloofde toen die 191 gulden terug te betalen op 31 december van het jaar 1678 en ingeval er later zou worden betaald, 23-r) dat dan over dat geld rente zou worden betaald totdat er werd afgelost, met toestemming van de houder van de obligatie. De comparanten destijds hadden hiervoor het bezit van deze heerlijkheid als waarborg gesteld en zich onderworpen aan de uitspraak van rechtbanken en ook alle kosten daarvoor te zullen betalen. Als oorkonde opgemaakt en voorzien van het schependomszegel naast de handtekening van de secretaris op 12 april =================021=================== Wij, schepenen van deze heerlijkheid hadden indertijd in het jaar 1675, toen deze heerlijkheid met zware executies werd bedreigd voor achterstallige bijdrages in de contributies voor de Fransen, als die niet direkt betaald zouden worden en omdat die niet door de inwoners zouden kunnen worden opgebracht, er toen van verscheide personen geld werd opgenomen voor totaal 2300 gulden en dat geld was toen prompt afgedragen aan het kantoor te Maastricht voor de betaling van die dorspcontributies om zo de beesten, de rantsoenen (oogstgewassen, JT) etc. te vrijwaren voor berovingen, plunderingen en branden. De gemeente was toen van mening om het geld niet langer te lenen dan voor een jaar en het door de destijdse borgemeester Jan Tijs Meussen cum suis terug te laten betalen. Maar bij het afhandelen van de rekeningen is bevonden dat ondanks dat zij 34 boeken hadden opgehaald, (geld geind) 23-v) door de vele belegeringen en andere buitengewone lasten zoals die het jaar ervoor hadden plaatsgehad, er toen geen geld was om de schuld terug te betalen. Daarom zijn er op 8 St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 15

16 februari 1676, na een oproep hiertoe, de schepenen, borgemeesters, gezworenen, kerk- en H. Geestmeesters samengekomen en het grootste deel van de geerfde inwoners, die samen het corpus (gemeentebestuur, JT) van St. Michielsgestel vertegenwoordigen en er is toen door de presidentschepen Jan van den Huevel gevraagd of men voor de terugbetaling van de schuld meer boeken wenste om omgeslagen en opgehaald te worden of dat men de schuld ten laste van het dorp zou brengen tegen rente. Er is toen door het corpus voorgesteld dat het kapitaal tot nader order zou worden uitgezet met behoorlijke schuldbrieven ten laste van de gemeente en daarbij de heren schepenen en andere bestuurders samen en hoofdelijk daarvoor te vrijwaren. Daarna hadden de schepenen op 10 juni 1675 aan Govert Ariens van de Ven een bedrag terugbetaald van 200 gulden omdat Govert terugbetaling had gevraagd en toen is er opnieuw geld geleend van Jan Cluijtmans voor hetzelfde bedrag van 200 guldens. Destijds compareerden Jan van de Heuvel en Jan Matheussen Leijtens als schepenen van deze heerlijkheid, verder Handrick Goijaert Cuijpers en Adriaen Jaspers van der Cammen ook schepenen als gemachtigden 24-r) vanwege de heren schepenen, borgemeesters, gezworenen, kerk- en H. Geestmeesters, volgens de machtiging van 8 februari 1676 en bekenden toen op 10 juni 1678 (moet zijn jaar 1675, zie iets verderop in deze zelfde akte, JT) vanwege de gemeente aan Jan Claessen Cluijtmans een bedrag van 200 gulden schuldig te zijn, elke gulden van 20 stuivers, en hebben dat geld direkt terugbetaald aan Govert Ariens van de Ven. De gemachtigden beloofden toen de nieuwe lening van 200 gulden met een rente van 10 gulden per jaar terug te betalen op 10 juni Als men het geld later zou terugbetalen zou de rente ervan blijven doorlopen en daarvoor verbonden de heren comparanten het bezit en inkomsten, belastingen etc. van de heerlijkheid en ook hun personen en bezit. Als oorkonde opgemaakt en voorzien van het schependomszegel. Datum 12 april (men maakt deze akte van schuldbekentenis dus 3 jaar later op, en net twee maanden voor de vervaltermijn in juni 1678 van de lening van deze 200 gulden, JT) =================022=================== 24-v) Wij, schepenen van deze heerlijkheid hadden indertijd in het jaar 1675, toen deze heerlijkheid met zware executies werd bedreigd voor achterstallige bijdrages in de contributies voor de Fransen, als die niet direkt betaald zouden worden en omdat die niet door de inwoners zouden kunnen worden opgebracht, werd toen van verscheide personen geld opgenomen, voor totaal 2300 gulden en dat geld was toen prompt afgedragen aan het kantoor te Maastricht voor de betaling van die dorpscontributies om zo de beesten, de rantsoenen (oogstgewassen, JT) etc. te vrijwaren voor berovingen, plunderingen en branden. De gemeente was toen van mening om het geld niet langer te lenen dan voor een jaar te lenen en het door de destijdse borgemeester Jan Tijs Meussen cum suis terug te laten betalen. Maar bij het afhandelen van de rekeningen is bevonden dat ondanks dat zij 34 boeken hadden opgehaald, (geld geind) er door de vele belegeringen en andere buitengewone lasten zoals die het jaar ervoor hadden plaatsgehad, er toen geen geld was om de schuld terug te betalen. Daarom zijn op 8 februari 1676, naar een oproep hiertoe, de schepenen, borgemeesters, gezworenen, kerk- en H. Geestmeesters samengekomen en het grootste deel van de geerfde inwoners, die samen het corpus van St. Michielsgestel vertegenwoordigen en er is toen door de presidentschepen Jan van den Huevel gevraagd of men voor de terugbetaling van de schuld meer boeken wenste om omgeslagen en opgehaald te worden of dat men de schuld ten laste van het dorp zou brengen tegen rente. Er is toen door het corpus voorgesteld dat het kapitaal tot nader order zou worden uitgezet met behoorlijke schuldbrieven ten laste van de gemeente en daarbij de St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 16

17 heren schepenen en andere bestuurders samen en 25-r) hoofdelijk daarvoor te vrijwaren. De schepenen etc. hadden toen o.a. voor deze 2300 gulden van Peter Claessen Timmermans een bedrag van 300 gulden geleend, maar na de dood van Peter wilde zijn weduwe Alitken het geld terughebben en in mindering op die 300 gulden is toen van de voogden van Margriet als minderjarige dpchter van meester Adriaen Herberts van de Ven, een bedrag van 191 gulden geleend zoals blijkt uit het protocol. Verder is er toen voor de aflossing van de 300 gulden een bedrag van 100 geleend van Jan van de Heuvel en omdat vast te leggen zijn hier voor Jan van de Heuvel en voor Jan Leijtens als schepenen verschenen Handrick Goijaert Cuijpers en Adriaen Jaspers van der Cammen ook schepenen van deze heerlijkheid en verklaren namens de schepenen, borgemeesters, gezworenen, kerken H. Geestmeesters volgens hun opdracht d.d. 8 februari 1676 vanwege de gemeente aan Jan van de Heuvel een bedrag schuldig te zijn van 100 gulden ten behoeve van Geertruijt dochter van Jan van de Heuvel, elke gulden van 20 stuivers, terug te betalen op 4 april 1679 en dat geleende geld direkt terug te betalen aan Alitken weduwe van Peter Claessen ter aflossing van de 300 gulden kapitaal 25-v) van Peter geleend op 16 april De gemeente belooft de 100 gulden terug te betalen op 4 april 1679 samen met een rente van 5 gulden per jaar en ingeval er later wordt terugbetaald zal de rente blijven doorlopen. Daarvoor verbinden de comparanten het bezit van deze heerlijkheid, het inkomen, de belastingen etc. en ook hun eigen persoon en bezit. Als oorkonde opgemaakt en voorzien van het schependomszegel naast de handtekening van de secretaris. Datum 12 april =================023=================== Wij, Jan van de Heuvel en Jan Matheussen Leijtens, schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat voor ons is verschenen Frans zoon Jan Fransen en verkoopt nu aan Corstiaen Servaessen die er het erfrecht van krijgt, de helft van een onverdeeld weiland genoemd de Cleijnen Ossencamp, gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd in de Langhwinckels, in totaal groot ca. 3 en een halve morgen, b.p. 26-r) Lijsken weduwe van Jan Franssen, het godshuis van de H. Geest in Den Bosch, Aert Jansen van Grinsven, Maijken weduwe van Dirck Delissen, zoals Frans als verkoper deze helft had gekocht van Johan Pittens die het als werfgenaam van Jan Roelofs, hopkoper van beroep, had verkregen. De verkoper belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten af te handelen. Actum te Gestel op 12 april =================024=================== Wij, Jan van den Heuvel en Jan Matheus Leijtens schepenen van St. Michielsgestel, verklaren dat voor ons is verschenen Jan Ariens van Berse als gezworene van deze heerlijkheid voor de herdgang van Theede, die verklaart ten behoeve van Peter Janssen Vuchts waarin hij bereid is zulks later onder ede te bevestigen, dat hij als attestant (=Jan, JT) deze Peter Janssen nooit heeft betrapt op het steken van russen of plaggen zonder zijn toestemming daarin en hem daarvoor niet heeft beboet op de gemeijnte van Theede en zeker niet in de laatste 6 dagen, toen de koe van de requirant (=Peter) is gestorven. Er zijn door Peter geen russen of plaggen op de gemeijnte gestoken en indien zulks St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 17

18 26-v) aan deze requirant wordt verweten, dan is dat per abuis gedaan. De attestant verklaart dat hij op verzoek daarin met Jan Matheus Leijtens als schepen naar het huis en stalling van de requirant is gegaan om te onderzoeken of er in dat huis of stalling enige russen of plaggen zouden zijn, maar hebben allen puur zand gezien en stroo. Aldus verklaard in deze heerlijkheid van St. Michielsgestel op 23 april Als oorkonde opgemaakt. Getekend : Dit x merk is van Jan Ariens van Beers. In marge : Maar hij heeft wel gezien dat de requirant enige russen heeft gestoken waar hij de kuil had gegraven waarin zijn koe lag en die kuil heeft toegestopt zodat de koe niet door de honden zou worden opgegeten, en dat heeft de attestant van veraf gezien zodat de attestant meende dat de requirant russen of plaggen aan het steken was. =================025=================== Op 26 april 1678 hebben Corst van de Ven en Aert Gerits als voogden over de minderjarige kinderen van Dielis Gerits de eed als voogden afgelegd in handen van jonker Jacob Sijwert van Sijborch (=drossaard, JT). Als schepenen waren aanwezig Jan van de Heuvel en Jan Leijtens. =================026=================== Wij, Jan van de Heuvel en Jan Janssen Broeren, schepenen van St. Michielsgestel, verklaren dat voor ons zijn verschenen Jan zoon Jan Ariens van de Biechelaer verwekt bij diens eerste vrouw Catarijn Martens, verder Claes zoon Eijmbert Rutten als man van Jenneken ook dochter van Jan Ariens van de Biechelaer verwekt bij diens tweede vrouw Barbara Arien Jan Diercks en hebben verklaard met elkaar een boedeldeling te hebben gemaakt van het bezit van resp. hun vader en schoonvader Jan Ariens, dat die na diens dood heeft nagelaten en ze na de dood van Barbara als tweede vrouw van Jan 27-r) hebben geerfd, gelegen in deze heerlijkheid van St. Michielsgestel in de parochie van Gemonde. Jan zoon Jan Ariens van de Biechelaer krijgt een woonhuis, varkenskooi, tuin, boomgaard met alle fruitbomen en andere gewassen, met de helft van de bocht land eraan, zoals tussen hen is afgepaald samen groot 1 lopenzaad, gelegen in deze heerlijkheid en parochie van Gemonde, b.p. de gemeenschappelijke straat, de graaf van de onderstal, Jan van de Heuvel, de andere helft van deze bocht. Nog krijgt hij de helft van een perceel akkerland en groesland genoemd de Onderstal, zoals overlangs is afgepaald, zijnde het westelijke deel, deze helft groot 3 lopenzaad, ter zelfder plaatse als hiervoor, b.p. de erfgenamen van Handrick Cornelis van der Oort, het Vrouwengasthuis van Deliana van der Stappen, de bocht aan het huis daar, de gemeenschappelijke straat, de andere helft die ervan is afgedeeld. Nog krijgt hij een perceeltje akkerland ter zelfder plaatse gelegen, waar tussenin de kerkpad loopt, groot ca. anderhalve lopenzaad, b.p. het erf van de kerk van Gemonde genoemd de Waschakker, de kinderen van Wilbort Handricks Clomp, Antonis Willems van de Merendonck, de Rijacker van Gerit Rijcken van den Brant. Verder krijgt hij een deel in de rechten in de... zoals hun vader die van Meus Theijssen had verkregen met alle toebehoren en aanplant. Verder uit dit huis een halve roede dijk op de Herlaersche dijk te moeten onderhouden. Nog aan Cornelis Wijnants van Heusden een jaarlijkse rente van 17 gulden St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 18

19 27-v) en 10 stuivers te moeten betalen aflosbaar met 350 gulden kapitaal over te nemen met het jaar vervallend in 1680 (?) en daarnaast moet aan het tweede lot 92 gulden en 10 stuivers worden betaald. Genoemde Claes Eijmbert Rutten als man van Jenneken dochter van Jan Ariens van de Biechelaer krijgt de helft van de bocht aan het huis zoals tussen hen is afgepaald, zijnde de oostelijke helft met de pad aan het einde daar, groot ca. 1 lopenzaad gelegen in deze heerlijkheid in de parochie van Gemonde, b.p. de gemeenschappelijke straat, de graaf van de Onderstal, Anneke Jan Thomas Bruijsten, de andere helft van deze bocht. Nog krijgt hij de helft van een perceel akkerland en groesland genoemd de Onderstal, zoals is afgepaald zijnde de oostelijke helft, deze helft ca. 3 lopenzaad groot, ter zelfder plaatse als hiervoor, b.p. Handrick Cornelissen van der Oort, het andere stuk van de bocht, Anneken Jan Thomas Bruijsten, de andere helft waarvan wordt afgedeeld. Nog krijgt hij een stuk akkerland groot ca. 1 zesterzaad en 5 roedes, ter zelfder plaatse als hiervoor, achter de kerk van Gemonde aan de Hoogaert, b.p. Antonis Tonissen de Bresser, de kerk van Gemonde, Thomas van Roij, de tafel van de H. Geest in Den Bosch, Jan Gerit Hans Jonckers, de gemeenschappelijke mestweg. Verder krijgt dit lot 28-r) van het eerste lot 92 gulden en 10 stuivers, elke gulden van 20 stuivers. De delers doen over en weer afstand van aanspraken op elkaars erfdeel en beloven op onderpand van hun persoon en bezit deze deling altijd gestand te doen. Verder zal ieder de lasten uit het eigen erfdeel zodanig betalen dat het erfdeel van de andere ervoor is gevrijwaard. Als er op iemands erfdeel meer lasten zouden blijken te drukken dan zullen ze die samen betalen, ieder voor de helft. Actum Gestel op 28 april =================027=================== Wij, drossaard en schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat wij ten behoeve van de collaterale erfgenamen van Hilleken Janssen van Kempen die in Den Dungen op 10 april 1678 is overleden, een taxatie hebben gemaakt van het bezit dat door 28-v) haar in St. Michielsgestel werd nagelaten. Een perceel akkerland groot ca. 4 lopenzaad en 24 roedes gelegen in deze heerlijkheid ter plaatse genoemd in de Molenstraat, b.p. de minderjarige kinderen van Delis Janssen van de Steen, Goijaert Lenaert Molenbroeck en meer anderen, de weduwe van Dirck Dielissen, de Molenstraat. Is belast met 2 roedes dijk. Boven de lasten getaxeerd op 156 gulden. Aldus getaxeerd te St. Michielsgestel op 29 april (foutje van de secretaris, moet zijn 1678, JT)?) =================028=================== Wij, drossaard en schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat wij ten behoeve van de collaterale erfgenamen van Oijken dochter van Elias Janssen die op 18 april 1678 te Schijndel is overleden, een taxatie hebben gemaakt van het bezit dat door haar in St. Michielsgestel werd nagelaten. St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 19

20 Het 1/5e deel van een onverdeeld perceel akkerland groot ca. anderhalve lopenzaad en 5 roedes, gelegen in deze heerlijkheid in de parochie van Gemonde, ter plaatse genoemd in Dochele, b.p. Arien van de Brant, de Woesterhoeve, Dochele, de gemeenschappelijke mestweg. Dit 1/5e deel is getaxeerd op 20 gulden. 29-r) Aldus getaxeerd te St. Michielsgestel op 13 mei =================029=================== Eerder had jonker Thomas van Roije aan Handrick Coenraets van de Staeck verklaard als obligatie een bedrag van 800 gulden schuldig te zijn en betaalt daarvoor jaarlijks een rente van 32 gulden, vanwege aan hem verkocht bezit afkomstig van de ouders van Handrick Coenraets van de Staeck. Daarom is voor schepenen verschenen Cathelijn weduwe van van Gerit Coenraets van de Staeck en draagt haar rechten vanwege haar overleden man nu over aan de kinderen van deze Cathelijn verwekt bij genoemde Gerit Coenraets als zijnde hun vaderlijk bezit en doet daar afstand van, maar Cathelijn houdt wel zolang ze leeft daarvan het vruchtgebruik en de rente waarop ze vanwege haar man recht heeft. Ze belooft de overdracht gestand te doen zonder tegenspraak. Schepenen waren hierbij Jan van de Heuvel en Jan Janssen Broeren. =================030=================== 29-v) Wij Jans Jan van de Hoevel en Jan Janssen Broeren schepenen van de heerlijkheid St. Michielsgestel verklaren dat voor ons is verschenen Marijke dochter van Jan Joosten met haar voogd en verkoopt nu aan Jan Handrick Peters een perceeltje teulland groot 20 roedes, gelegen in deze heerlijkheid van Michielsgestel, ter plaatse genoemd in de Voleneer, b.p. Handrick Lamberts Veroud (?), Dingen Handrick Peters, Vrouw Eelkens, de rivier de Aa die daar loopt, zoals de verkoopster dat bezit van haar ouders had geerfd. De verkoopster belooft de verkoop gestand te doen en alle lasten van haar kant af te handelen, behalve de dorpslasten en de gebuurlijke plichten die daar van oudsher op drukken. Actum Gestel op 21 mei =================031=================== Wij, drossaard en schepenen van St. Michielsgestel verklaren dat wij ten behoeve van de collaterale erfgenamen van Anthonis Venroij, jongeman, die op 23 aperil 1678 in deze heerlijkheid is overleden, een taxatie hebben gemaakt van het bezit dat door hem in St. Michielsgestel werd nagelaten. Een woonhuis met de helft van een esthuis met de aanliggende tuin en boomgaard groot 1 lopenzaad en 5 roedes, gelegen in deze 30-r) heerlijkheid in de Plaets (=marktveld, JT) naast het kerkhof, belast met 3 penningen als grondchijns aan de heer van Herlaer en met 1/4e roede dijk in de Gestelsche dijk bij de Faessenbrug. Boven de lasten getaxeerd op 200 gulden. Nog 60 roedes teulland gelegen in deze heerlijkheid aan de kerkpad ter plaatse genoemd op de Heesacker. Getaxeerd op 36 gulden. Nog het 1/4e part in 2 en een halve morgen laag ondergelopen hooiland dat zelden te gebruiken is, gelegen bij de Pettelaersche Schans ter plaatse genoemd in de 5 Morgens. St. Michielsgestel Protocol van akten van overdracht etc pag. 20