Droogte: hoe mee omgaan? Actieplan Steunmaatregelen Beitem Bart Debussche

Transcriptie

1 Droogte: hoe mee omgaan? Actieplan Steunmaatregelen Beitem Bart Debussche

2 Droogte Weerkerend fenomeen? Klimaatverandering: Vandaag Uitzonderlijk Klimaatverandering Normaal? risico s (= kans x schade) nemen toe

3 Droogte Verandering op de neerslag jaarlijks en tijdens de zomer vs (%) Bron: EEA,2012

4 Droogte 2018 SPEI-index = droogte-indicator (Standardised Precipitation- Evapotranspiration Index) SPEI-index - tijdschaal 3 mnd (augustus 2018) Bron:

5 Aanpak

6 Aanpak Vlaanderen: CIW Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid Vertegenwoordigers waterbeleid, lokale waterbeheerders, Aquaflanders, vertegenwoordigers Vlaamse Gouverneurs Aanpak waterschaarste en droogte over alle sectoren heen Principes: meerlaagse waterveiligheid: 3 P s Preventie Protectie Paraatheid Gedeelde verantwoordelijkheid Vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen Proactieve maatregelen: crisis vermijden > Plan Waterschaarste en Droogterisicobeheer Reactieve maatregelen: Vlaamse droogtecommissie: crisisdraaiboek, droogte-indicatoren, afwegingskaders

7

8 Aanpak droogte land- en tuinbouw Water noodzakelijk Geen aanpak zonder water Watervoorraden Efficiënt omgaan met beschikbaar water Droogte voorkomen Preventief werken Bodem: hoe sterk is de vochtretentie? Remediërende maatregelen Precisietechnieken? Druppelirrigatie? Waterkwaliteit

9 Hoe aanpakken? Initiatief Vlaams Minister Schauvliege Droogte-overleg actoren land- en tuinbouw Acties voorstellen om droogteproblematiek te remediëren en te voorkomen Actieplan Water voor land- en tuinbouw 5 domeinen 1, (Alternatieve) waterbronnen in kaart brengen 2, Optimaliseren van regelgevend kader/beleidsplannen/instrumenten 3, Stimuleren van landbouwers 4, Kennisontwikkeling en stimulering praktijkgericht onderzoek 5, Verdere bewustmaking, sensibilisering en voorlichting

10 Actiedomein 1: in kaart brengen van alternatieve waterbronnen Wateraanbod: waterverbruik en waterbeschikbaarheid in landbouw: Landbouw verbruikt tussen 55,5 en 69 miljoen m³ water/jaar Bron: studie Dept LV Hemelwater (diep)drainagewater Hergebruik gezuiverd afvalwater

11 Actiedomein 2. Optimaliseren van regelgevend kader/beleidsplannen/instrumenten Wettelijke aspecten waterbuffering Waterbuffering & watervoorziening Wateroverlast beperken Watervoorziening in droge periodes Watergebruik

12 Actiedomein 2. Optimaliseren van regelgevend kader/beleidsplannen/instrumenten Acties Wettelijke aspecten waterbuffering Vergunningstechnische problematiek Grondwaterheffing open put Foliebassin Wateroverlast watertekort combineren: aanleg spaarbekkens/open putten/gecontroleerde overstromingsgebieden/ Mogelijkheden ASR (Acquifer Storage Recovery) nagaan in Vlaanderen Hoe realiseren? Privaat Overheid Privaat/publieke samenwerking Bron:

13 Actiedomein 3: stimuleren van landbouwers Acties 1. Oproep projectsteun innovatie VLIF 2. Reguliere VLIF-steun 3. Kratos: advies op maat Module 7b Kaderrichtlijn Water 4. EIP Operationele groepen 5. Water-Land-Schap Oproep VLM 6. Proeftuin droogte Oproep VMM

14 VLIF projectsteun innovatie in de landbouw Doel: innovatie en vernieuwing in land- en tuinbouw financieel ondersteunen Voor wie? land- en tuinbouwers (individueel of groep) Doel? stimuleren pure innovatie en vernieuwing op het land- en tuinbouwbedrijf aanvulling op de reguliere VLIF investeringssteun via de projectsteun wil het VLIF innovatieve ideeën en concepten op het vlak van productie, verwerking en afzet van landbouwproducten realiseren Hoeveel? 40% steun Voorwaarden: minimaal projectkost Oproep: 2 januari tot 31 maart 2019 Budget: 8,5 mio 4,25 mio voor projecten in het kader van duurzaam waterbeheer

15 EIP Operationele groepen Europees partnerschap voor innovatie (EIP) - operationele groepen grotere interactie tussen onderzoek en praktijk. land- en tuinbouwers betrekken bij onderzoeksvragen op basis van de praktijk operationele groep Geïnteresseerde land- en tuinbouwers, adviseurs, onderzoekers, ondernemers en/of andere actoren rond een concreet vraagstuk uit de praktijk samen naar een innovatieve oplossing zoeken 2 jaar Oproep 2019: Indienen projectvoorstel tot en met 31/3/2019 Thema: gewapend tegen waterschaarste

16 Reguliere VLIF-steun waterkwaliteit of - kwantiteit Waterbehandelingstechnieken Bijvoorbeeld: ontijzeringsinstallatie en omgekeerde osmose-installatie Aanleg van infiltratiebekken bij wateropslag Bijvoorbeeld: wadi Waterbassin Waterreservoir (beton, metalen golfplaten, kunststof)

17 Reguliere VLIF-steun waterkwaliteit of - kwantiteit Druppelbevloeiing/druppelinstallatie in open lucht Sensoren voor waterdruk en rotatiesnelheid van de beregeningshaspel + communicatiesysteem Plantcommunicatiesystemen Plantensensoren en tensiometers om bijvoorbeeld droogtestress te meten VLIF-steun: 30% bij selectie

18 VLIF-steun niet-productieve investeringen Verbeterd waterbeheer kleinschalige waterinfrastructuur 100% steun Min subsidiabele investeringskost Vbn Plaatsen en herstel regelbare stuw Grond- en stenen dammen Aanleg poel Knijpconstructies Peilbuizen Retentiebekken/wetland Aanpassing slootprofiel Grachtherstel Meer info:

19 Kratos: gratis wateradvies op uw bedrijf Via bedrijfsadviessysteem KRATOS Aanvraag via e-loket, Adviesmodule 7B Kaderrichtlijn water + wateraudit Advies op basis van concrete bedrijfssituatie Deel 1: Maatregelen om bij te dragen aan goede toestand van gronden oppervlaktewater Deel 2: Wateraudit Doel van het advies: duurzaam watergebruik Waterbesparing Waterhergebruik Gebruik alternatieve waterbronnen

20 Kratos: gratis wateradvies Wat houdt een wateraudit in? Waterbalans: Waterverbruik In kaart brengen per type waterbron én per proces Vergelijking met richtwaarden uit de sector Waterbalansschema Waterbehoefte per bedrijfstak versus beschikbaarheid per type waterbron Meer info:

21 Proeftuin droogte Subsidie-oproep bij VMM voor investeringen Beter voorbereiden op droogte Investeringen die gezamenlijk gebeuren minstens 3 bedrijven Minstens Max 75% subsidie Voor bedrijven: landbouw en industrie Projectvoorstel indienen tegen 12 april mio budget Éénmalig

22 Actiedomein 4: Kennisontwikkeling en stimuleren van (praktijk) onderzoek Kennisontwikkeling en kennisdeling Kennis nodig van Waterverbruik Waterbehoeften Waterbeschikbaarheid Watergebruik/technieken. Stimuleren van praktijkonderzoek

23 Praktijkonderzoek Kennisontwikkeling en stimuleren van (praktijk) onderzoek Acties Droogte-gerelateerd onderzoek (ILVO, PC, ) Droogtetolerante rassen / gewassen Bodem Organische stof Bodemstructuur Bodemvruchtbaarheid Bodemmanagement Bron: BDB

24 Praktijkonderzoek Remediëring Kwaliteit irrigatiewater Detectie/voorspelling droogtestress Gebruik van satellietbeelden of ook Remote Sensing? vegetatie-index bepalen variabel beregenen? Bron: BDB

25 Praktijkonderzoek Remediëring: irrigatietechnieken druppelirrigatie Bron: PSKW

26 Praktijkonderzoek: druppelirrigatie Druppelirrigatie: mogelijkheden voor openluchtgroenten en aardappelen in Vlaanderen?! praktijkonderzoek en demonstratieproeven zijn lopende Bij fruit en kleinfruit is dit gangbaar, bij groenten en aardappelen niet Plaatsing druppelirrigatie: bovengronds of ondergronds? Ondergronds: PRO rechtstreekse verdamping verwaarloosbaar geen beschadiging bij mechanische grondbewerkingen minder wildschade CONTRA Minder controle(?) Opruimen na/bij oogst Bron: PSKW Joris De Nies

27 Actiedomein 5: verdere sensibilisering Verdere bewustmaking, sensibilisering en voorlichting Relevante onderzoeksresultaten Via demonstratieprojecten Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen PCG, Inagro, PCA en BDB Demonstratie van druppelirrigatie in groenten en fruit PSKW, BDB en PCF

28 Aanpak droogte: conclusie Droogte 2017 heeft droogte terug op kaart geplaatst Beleidsmatig Onderzoek en voorlichting Toeleverende en afnemende sector Land- en tuinbouwers Droogte 2018 bevestigt de noodzakelijke actie Samenwerken (watervoorraden) Binnen de sector over sectoren heen Ketenbenadering Noodzaak naar onderzoek en voorlichting Onbekende factoren Innovatie

29 Dank voor uw aandacht!