Reactienota Windvisie

Transcriptie

1 Reactienota Windvisie Nr. Organisatie indien van toepassing Woonplaats Samenvatting reactie Antwoord 001 WEZEP Inspreker vindt de locatie op legerplaats t Harde, het hoogst gelegen punt dat in de volksmond De knobbel wordt genoemd een zeer geschikte locatie. Het is Rijks terrein (onteigenen niet nodig), het is hoog gelegen en besloten, waardoor weinig zichtbaar. De provincie stelt de suggestie van een extra locatie op prijs. In de windvisie worden nu echter alleen locaties opgenomen waarbij draagvlak bestaat bij de gemeente. De gemeente Oldebroek heeft deze locatie niet aangedragen. Bovendien ligt de locatie in het Gelders Natuur Netwerk. Om uit te vinden of de combinatie van natuur (in GNN) en wind mogelijk is, is de provincie samen met gemeenten en terreinbeherende organisaties een onderzoek hiernaar gestart op 3 pilot locaties. De provincie wacht het resultaat van deze onderzoeken af zodat er meer duidelijkheid is over de haalbaarheid van de combinatie natuur en wind. 002 APELDOORN Locatie Apeldoorn. 1. Inspreker stelt dat de locatie bij Apeldoorn weinig wind heeft op 100m hoogte. Er dient eerst een allesomvattende kostenbaten analyse voor deze locatie te worden uitgevoerd. 2. Inspreker vraagt aandacht voor op de praktijk gebaseerd onderzoek en met name aandacht voor laagfrequent geluid. Luister dus goed naar omwonenenden van gerealiseerde projecten en besef dat studies van belangenbehartigers van windenergie per definitie gekleurd zijn. 3. Windmolens bij Apeldoorn leiden tot een ernstige landschapsvervuiling van het waardevolle landschap van het Beekbergerwoud. Ook voor de recreatie heeft dit belangrijke negatieve gevolgen. 4. Vanwege horizonvervuiling zal waardedaling van alle nabij gelegen woningen optreden. 5. Hoe bindend is de afspraak met het Rijk, aangezien er zo veel wind is op zee en zo weinig in Gelderland? 003 PUTTEN Inspreker vindt grote windmolens ongeschikt voor op land en kleine windmolens ongeschikt voor op de Veluwe. 004 ERMELO Locatie A 28. Inspreker is verbijsterd over plan langs A28 bij Strand Horst. De locatie is een zeer smalle strook tussen A28 en het water nabij Natura 2000 gebied en drukbezocht recreatiegebied. Wiekoverslag, slagschaduw, geluid, natura 2000, de recreatie, etc.moeten bij het inpassingsplan en het bestemmingsplan worden betrokken. Net als het cumulatieve effect van andere plannen m.b.t windparken. 005 OCHTEN Windpark ter hoogte van het dorp Ochten, buurtschap Eldik past niet in het landschap en heeft negatieve milieu- en natuureffecten. 006 OCHTEN Zie 005 Zie antwoord bij OCHTEN Zie 005 Zie antwoord bij OCHTEN Zie 005 Zie antwoord bij De provincie is zich bewust van het feit dat er gemiddeld minder wind is Apeldoorn, dan bijvoorbeeld langs de randmeren. Echter, moderne windturbines zijn al bij relatief lage windsnelheden rendabel. Initiatiefnemers bij een locatie voeren altijd een kosten-baten analyse uit, dit is de verantwoordelijkheid van de markt. 2. Onderzoek is veelal gebaseerd op wettelijke verplichtingen, waarbij onderzoeksmethoden meestal zijn voorgeschreven of zijn gebaseerd op ervaringen elders. De provincie hecht grote waarde aan objectief onderzoek en zal er ook kritisch op letten dat dit wordt uitgevoerd. 3. De provincie heeft deze locatie benoemd als kansrijk voor toekomstige ontwikkeling. De landschappelijke en recreatieve waarden van het gebied zullen de nodige aandacht moeten krijgen bij een ruimtelijk ontwerp van een mogelijk windturbinepark op deze locatie. Dit is onderwerp van nader onderzoek zodra duidelijk wordt of deze locatie daadwerkelijk in aanmerking komt voor verdere ontwikkeling. 4. Ook het aspect van waardedaling van woningen in de omgeving is een onderwerp voor vervolgonderzoek. 5. De provincie vindt windenergie een onmisbaar onderdeel om haar doelstelling van energieneutraliteit te bereiken. Daarbij zet zij in op de lokale opwekking van duurzame energie. Zij is niet van plan dit af te wentelen naar andere delen van het land, maar neemt hierin haar eigen verantwoordelijkheid. De provincie vindt windenergie een onmisbaar onderdeel om haar doelstelling van energieneutraliteit te bereiken en zij vindt slechts delen van haar grondgebied ongeschikt voor de opwekking van windenergie. Dit is in de omgevingsvisie aangegeven. Deze locatie is opgenomen als kansrijke locatie voor toekomstige ontwikkeling. Hiermee geeft de provincie aan met de gemeente in overleg te willen of ontwikkeling van windenergie in dit gebied in de toekomst mogelijk is. Punten die genoemd worden, zoals slagschaduw, geluid, Natura 2000 en recreatie, komen bij de eventuele verdere ontwikkeling aan de orde. Deze locatie is niet in de windvisie opgenomen als vast te stellen locatie, daarmee vindt er geen wijziging plaatst ten opzichte van het al beschreven ruimtelijke beleid in de omgevingsvisie. Daarin staat dat de provincie in principe geen belemmeringen voor windenergie op deze locatie ziet. Het is voor inititiatiefnemers mogelijk om een windpark te realiseren als de betreffende gemeente hiermee akkoord gaat en de gebruikelijke procedures worden doorlopen.

2 009 WIJCHEN Locatie Wijchen. Inspreker is voorstander van alternatieve energievormen, a) Het zoekproces en de daarbij gehanteerde criteria worden nader aangeduid maar heeft naar aanleiding van de Windvisie en bijbehorende stukken nog in een aanvulling op het PlanMER. We vertrouwen erop dat hiermee meer te weinig inzicht in de mogelijke hinder of het mogelijke profijt en vraagt daarom om een nadere toelichting van GS op de volgende onderwerpen: a) Het weloverwogen zoekproces en de criteria die daarbij zijn gebruikt. Het PlanMER verwijst hier naar, maar het wordt onvorldoende duidelijk duidelijkheid wordt geboden. b) De eisen die de provincie stelt aan locaties die gemeenten aandragen hebben te maken met de uitsluitingscriteria die de provincie benoemd heeft in de Omgevingsvisie. Het betreft gebieden waar de provincie windmolens niet toe staat. Daarnaast stelt de provincie eisen ten gemaakt. b) Gemeenten krijgen de gelegenheid om zelf locaties te zoeken aanzien van het ontwerp van windparken in waardevolle gebieden. Voor een en te selecteren. De provincie stelt eisen aan die locaties via de Omgevingsvisie. Dit punt is zeer summier omschreven. c) De diepgang ten aanzien van het de invloed op mensen is te beperkt voor de besluitvorming. Cumulatie van verschillende geluidbronnen, effecten van laagfrequent geluid en daarmee gepaard gaande effecten op inwoners zijn onderbelicht. Inspreker verwijst hierbij naar onderzoek van het RIVM uit 2013 en een brief van de Nederlandse Vereniging Omwonenden nadere aanduiding van de eisen wordt verwezen naar de Omgevingsverordening Gelderland, artikel c) De provincie is van mening dat de effecten van windmolenlocaties op het niveau van de locatiekeuzes voldoende zijn beschreven voor de besluitvorming. Bij een nadere invulling van de locaties zullen de genoemde effecten van cumulatie dienen te worden bepaald. Deze kunnen ook worden betrokken op inwoners en niet op woningen, conform de hiervoor geldende wet- en regelgeving. Ten aanzien Windturbines. Inspreker acht het essentieel dat er nader onderzoek wordt van laagfrequent geluid is er geen wet- en regelgeving in Nederland. Steeds gedaan naar de geluidsvoortplanting en laagfrequent geluid en dat vaker wordt hier op het niveau van concrete projecten wel onderzoek naar daarmee rekening wordt gehouden bij de locatiekeuzes. Daarnaast dienen gedaan. Ten aanzien van de locatiekeuzes ziet de provincie geen aanleiding de effecten te worden betrokken op bewoners en niet op woningen. De het PlanMER te herzien. PlanMER dient hierop herzien te worden. 010 OCHTEN Zie 005 Zie antwoord bij Gemeente Heumen MALDEN Gemeente Heumen. Als gevolg van de openheid van het gebied zijn er fraaie zichtlijnen op zowel het Vennen- als het Stuwwalgebied. Een De provincie vindt windenergie een onmisbaar onderdeel om haar doelstelling van energieneutraliteit te bereiken. In de toekomst zullen extra locaties voor windmolenpark zal de beleving van deze landschappelijke kwaliteiten voor windenergie nodig zijn. De locatie bij Heumen is vanuit ruimtelijk en mensen die in het gebied wonen, werken en recreëren ernstig verstoren. Ook zal een windmolenpark voor inwoners van delen van de kernen milieutechnisch oogpunt relatief geschikt voor de ontwikkeling van windenergie. Daarom heeft de provincie deze locatie voor een windmolenpark Malden en Heumen blijvend zichtbaar en storend aanwezig zijn. Binnen de (7 windmolens) benoemd als kansrijk voor toekomstige ontwikkeling. gemeente Heumen ontbreekt daarom het politiek en maatschappelijk draagvlak voor een windmolenpark langs de A73. Wel staat de gemeente positief ten opzichte van het winnen van duurzame energie en is bereid hiervoor een bijdrage te leveren in de vorm van solitaire windmolens. Verzoeken tot plaatsing hiervan zullen worden getoetst aan relevante omgevingsfactoren. Hoewel de gemeente geen windmolenpark wil, is de provincie verheugd te vernemen dat de gemeente wel positief staat tegenover het mogelijk maken van solitaire windmolens. De provincie handhaaft haar voorkeur voor het plaatsen van windmolens langs de A 73. De provincie zal graag met de gemeente in gesprek gaan omtrent de mogelijkheden hiertoe wat betreft het aantal windmolens en omtrent de manier hoe aandacht geschonken kan worden aan de landschappelijke en recreatieve waarden van het gebied. Ten aanzien van het verkrijgen van lokaal draagvlak binnen de gemeente biedt de provincie haar steun aan. 012 Gemeente Putten PUTTEN Gemeente Putten. Inspreker waardeert het proces van tot stand koming van de windvisie met onder andere de windateliers. Inspreker constateert dat er op Puttens grondgebied geen locaties zijn aangewezen voor windenergie en concludeert dat dit komt uit waardering voor het landschappelijk en ecologische waardevolle gebied. Inspreker spreekt zijn zorg uit over de kansrijke locatie voor extra ontwikkeling G1. Het open karakter en de infrastructurele lijnen worden daarmee aangetast, wat zijn weerslag kan hebben op toerisme in Putten. Inspreker mist in de windvisie een vereveningsstrategie voor windenergie, dit lijkt inspreker een goed instrument om een bepaald deel van de opbrengst van windenergie naar een gebiedsfonds te kunnen laten vloeien. Dank voor de waardering. De locatie G1 (A28) is opgenomen als kansrijke locatie voor toekomstige ontwikkeling. Hiermee geeft de provincie aan met de gemeente(n) in overleg te willen of ontwikkeling van windenergie in dit gebied in de toekomst mogelijk is. Punten die genoemd worden, komen bij de eventuele verdere ontwikkeling aan de orde. Een vereveningsstrategie vindt de provincie een interessante optie. De provincie denkt dat dit ingezet kan worden bij de verdere uitwerking van locaties op niveau van bestemmingsplan of inpassingsplan. De provincie wil mogelijke vereveningsstrategieën verder uitwerken en de informatie hierover met de gemeenten delen. Dit zal niet in de windvisie zelf verder verwoord worden. De provincie maakt graag gebruik van de aanwezige kennis binnen gemeente Putten op dit gebied. 013 Gemeente Lingewaal ASPEREN Locatie Lingewaal. De gemeenteraad van de gemeente Lingewaal heeft in zijn vergadering van 21 mei 2014 unaniem besloten geen medewerking te verlenen aan het eventueel plaatsen van windmolens op de locatie "Spijk". Hierbij zijn draagvlak bij bevolking, ruimtelijke kwaliteit, open landschap, het gedachtengoed van "het manifest van Lingewaal" en de uitstraling naar het golfcomplex "the Dutch" belangrijke argumenten. Deze locatie is niet in de windvisie opgenomen als vast te stellen locatie, daarmee geeft de provincie gehoor aan de wens van de gemeenteraad van Lingewaal.

3 014 Gemeente Wijchen WIJCHEN Gemeente Wijchen. Inspreker geeft aan dat gemeente Wijchen in 2040 De provincie zal de locatie van Wijchen uit het voorkeursalternatief energieneutraal wil zijn en dat zij initiatieven voor windenergie willen verwijderen. In de tekst van de windvisie zal de provincie aandacht geven aan faciliteren wanneer het maatschappelijk rendement voor de lokale het proces zoals dat in Wijchen loopt en het proces dat in de gemeente samenleving oplevert. Waarbij de lasten voor de initiatiefnemer zijn. Mits gewenst is om te komen tot realisatie van windenergie in de gemeente. De gebundeld en met voldoende afstand van de woonomgeving. term participatie zal in de windvisie nader gedefinieerd worden. Waarbij de Inspreker geeft aan dat de locatie in Wijchen in het voorkeursalternatief is uitwerking altijd maatwerk zal blijven en in overleg met gemeente en andere opgenomen onder voorberhoud van goedkeuring van de gemeenteraad. belanghebbenden vorm moet krijgen. De provincie werkt daarbij graag samen Inspreker verzoekt deze locatie uit de windvisie te schrappen vanwege met de gemeente en burgers, leefbaarheidsgroepen, initiatiefnemers en het besluit van de Wijchense gemeenteraad op 26 juni. bedrijven. De gemeenteraad van Wijchen heeft op donderdag 26 juni 2014 unaniem een motie aangenomen waarin het volgende gesteld wordt: - dat er op dit moment gebrek aan draagvlak bestaat onder bewoners en leefbaar-heidsgroepen in en rond de zoekgebieden voor windenergie; - dat de gemeenteraad van Wijchen het onwenselijk acht om bij gebrek aan draagvlak zoekgebieden en voorkeurslocaties voor windenergie vast te stellen; - dat de gemeenteraad het raadzaam acht om eerst zorgvuldig in overleg te treden met bewoners, leefbaarheidsgroepen en initiatiefnemers met de vraag hoe Wijchen kan gaan bijdragen aan de doelstellingen ten aanzien van windenergie; - dat het college wordt opgedragen om een plan van aanpak te maken voor een zorgvuldig communicatieproces met eventuele initiatiefnemers, bewoners en leefaarheidsgroepen gericht op de vraag hoe Wijchen kan gaan bijdragen aan doelstellingen ten aanzien van windenergie en op basis hiervan te komen met voorstellen waarbij zijn inbegrepen: toetsing van draagvlak en randvoorwaarden, zoals afstandscriteria en lokaal maatschappelijk rendement. Inspreker constateert dat windturbines een grote ruimtelijke impact hebben en dat windenergie lokaal op grote weerstand kan stuiten. Inspreker vindt dat om windenergie te kunnen benutten de nadruk moet liggen op het vergroten van draagvlak onder burgers, gemeenteraden en bedrijven. Zo komt er figuurlijk ruimte voor wind. Weerstand tegen windenergie kan bijvoorbeeld weggenomen worden door de omgeving meer zeggenschap in de inpassing te geven en door participatie mogelijk te maken. Inspreker vindt het wenselijk als in de Windvisie duidelijker naar voren komt hoe de provincie dit cruciale deel van het proces (samen met gemeenten) gaat borgen en ondersteunen. Inspreker wil zich samen met provincie, bewoners, leefbaarheidsgroepen, initiatiefnemers en bedrijven dan ook nadrukkelijk inzetten om zonder Wijchense locatie in de Windvisie toch samen te werken op het vlak van lokale duurzame energie met maatschappelijk rendement. 015 CULEMBORG Locatie Culemborg. Inspreker is tijdens de voorlichtingsavond over de windvisie d.d in het stadhuis van Culemborg geinformeerd over de alternatieve locaties binnen de gemeente en de locatie langs de N320. Inspreker is bezorgd over de mogelijke effecten van slagschaduw bij zijn woning en het gebouw van kerkgenootschap Filadelfia. De locatie in de gemeente Culemborg, langs de N320 is aangeduid als uit te breiden locatie. Bij het plaatsen van nieuwe of extra windmolens, zullen de effecten op onder meer geluid en slagschaduw onderzocht worden door de initiaitefnemer.

4 016 LOCHEM Vijf energiecoöperaties (ZET, De-A, Energierijk Voorst, LochemEnergie en De provincie waardeert de inspanningen van de energiecooperaties om BrummenEnergie) worden ondersteund door het project uitrol met Frisse windenergie in bottom-up processen te ontwikkelen. Wij verwachten ook dat Wind uit het regiocontract Stedendriehoek. Binnenkort zullen de vijf betrokken energiecoöperaties hun visie op de lokale ontwikkeling van windenergie voor en door burgers opgeleverd hebben. de coöperaties willen graag windenergie ontwikkelen vanuit lokale processen. De energiecoöperaties zijn content met de opstelling van de provincie om de ruimte te bieden voor deze bottom-up aanpak. Zij zullen aan de slag deze inspanningen nodig zijn voor de langere termijn doelstellingen lokaal, regionaal èn provinciaal. De genoemde aandachtspunten onderschrijven wij, maar leiden niet tot een aanpassing van de Windvisie, uitgezonderd de nadere definiering van participatie en draagvlak. In de vast te stellen Windvisie hebben we een aanzet gegeven voor de mogelijkheden waar aan kan worden gewerkt. gaan, daar waar het in hun vermogen ligt om tot locatiekeuze en realisatie van windenergie te komen. Naast in gesprek blijven verwachten de energiecoöperaties dat de provincie een betrokken partner blijft, op maat ondersteuning aanbiedt en geen nadere randvoorwaarden gaat stellen aan de ontwikkeling van windenergie, zodat op eigen wijze hieraan kan blijven worden gewerkt. mogelijkheden voor burgerparticipatie zijn hierbij van groot belang. De volgende aandachtspunten zijn nog van belang: 1. Nadere omschrijving/toezegging voor de gewenste ondersteuning van energiecoöperaties in de ontwikkeling van lokale windenergie. 2. Burgerorganisaties zo vroeg mogelijk betrekken bij de ontwikkeling van locaties. 3. Nadere definiering van lokale participatie en draagvlak. 4. Toezegging van de provincie dat de aanwijsbevoegdheid niet wordt uitgevoerd in gebieden waar lokale processen voor wind van onder op spelen. 5. Schetsen van een globaal beeld van benodigde locaties voor de grotere opgave op langere termijn. 017 Gemeente Ede EDE De gemeente Ede onderschrijft de noodzaak van het realiseren van windenergie in Nederland en draagt hieraan reeds bij met het windpark langs de A30 dat waarschijnlijk in 2015 is gerealiseerd. De gemeente sluit nieuwe windprojecten in de gemeente bij voorbaat niet uit en wijst hierbij op de lokale energiecooperatie ValleiEnergie die hiervoor mogelijk belangstellend is. In dit verband vraagt de gemeente om een nadere toelichting op de beoordeling van de potentiele locaties langs de A30 en bij de RWZI die eerder (naar aanleiding van de windateliers) kansrijker werden ingeschat dan thans in het PlanMER bij de Windvisie. Graag verneemt de gemeente ook of de locatie bij de RWZI niet op voorhand wordt uitgesloten. De provincie is er van overtuigd dat de doelstelling voor windenergie een noodzakelijke bijdrage levert aan de doelstelling om te komen tot energieneutraliteit in 2050 en waardeert de inzet van lokale energiecooperaties in deze. De conclusies die de gemeente aanhaalt in haar reactie worden ondersteund door de milieubeoordeling die bij het PlanMER voor de Windvisie is opgenomen bij de beide locaties binnen de gemeente Ede. Voor de A30 locatie is alleen de grote hoeveelheid verspreide woonbebouwing de beperkende factor voor windenergie. Hierdoor is windenergie niet onmogelijk, maar kan dit alleen worden gerealiseerd als omwonenenden ook participeren. Dit willen wij als provincie niet voorschrijven, maar is juist een proces waar een lokale energiecooperatie een rol kan vervullen. Realisatie van solitaire turbines is een verantwoordelijkheid die wij leggen bij de gemeentelijke overheden. De genoemde locatie bij de RWZI is hiermee niet op voorhand uitgesloten. De uitgevoerde milieubeoordeling geeft wel al aan dat gedegen onderzoek nodig is om op deze plaats een windturbine mogelijk te maken.

5 018 Stichting wijkraad Mosterhof, WESTERVOORT Struikendoorn en de Weem (MSW) Stichting Wijkraad Mosterdhof, Struikendoorn en de Weem (MSW) te Westervoort. De wijkraad heeft 44 punten genoemd welke realisatie van windturbines mogelijk kunnen belemmeren. De keuze van het gebied Kleefse waard wordt in twijfel getrokken. Met de gemeente Westervoort is nooit overleg gepleegd over de voornemens van Arnhem. Het rijksbeleid richt zich alleen op gebieden waar het vaak en hard waait. Windsnelheid is op de locatie onvoldoende. Reductie CO2 wordt teniet gedaan door de inefficiente bedrijfsvoering van de back-up van de gewone electriciteitscentrales. Energiebehoefte moet op Europees niveau worden aangepakt. Bij de zoeklocaties zijn de verkeerde normen aangehouden, is onvoldoende rekening gehouden met het kosteneffect, geluidshinder, slagschaduw, gezondheidsrisico's, veiligheid en de cumulatie hiervan. Natuur: Het gekozen gebied ligt aan de route met een hoog risico voor trekvogels daarom moet worden afgezien van deze locatie. Een passende beoordeling van een Natura 2000-gebied ligt voor de hand. Onvoorziene kosten worden verwacht door de waardedaling, planschade en sociaal maatschappelijke gevolgen (onverkoopbare woningen). Welke criteria hebben bepaald hoeveel turbines er kunnen worden geplaatst? De turbines kunnen elkaar de wind afvangen. Men is bang voor ernstige visuele verstoring. Er is sprake van cultuurschade door aantasting van cultuurhistorisch en industrieel erfgoed. Er bestaat onduidelijkheid over het inrichtingsproces en de betrokkenheid van de bewoners in het bijzonder die van Westervoort (participatie). De hoge windmolens kunnen een negatief effect hebben op de recreatie rond Arnhem. Men acht het onwenselijk dat de windvisie de Omgevingsvisie aanpast zonder dat de normale wijzigingsprocedure van de Omgevingsvisie is doorlopen. Men is van mening dat de Arnhemse zoeklocatie onzorgvuldig, onterecht en op onjuiste gronden in de windvisie is opgenomen en daarmee de belangen van de Westervoortse bewoners en gemeente hebben geschaad. De locatie moet daarom uit de windvisie worden geschrapt. De gemeente Arnhem laat door het bureau Outsmart uitzoeken welke mogelijkheden er zijn voor het plaatsten van een aantal windturbines in de Kleefse waard, daarbij zal nader worden ingegaan op de vele aspecten die in de zienswijze zijn genoemd. Hoeveel turbines er geplaatst kunnen worden en of ze geplaatst kunnen worden is onderdeel van het onderzoek. Wanneer dit duidelijk is zal zeker overleg worden gevoerd met de gemeente Westervoort maar dit is een verantwoordelijkheid van de gemeente Arnhem. In het in september 2013 afgesloten Energieakkoord met 43 organisaties en overheden in Nederland hebben alle provincies een taakstelling op zich genomen. De windrijke provincies hebben de hoogste taakstelling, Gelderland heeft zich verplicht tot 230,5 Mega Watt (MW) in Windsnelheden maken onderdeel uit van de haalbaarheid van een windproject maar ook de ashoogte en rotordiameter bepalen het rendement van een turbine. De verwachting is dat de komende jaren de energieprijs zal gaan stijgen en daardoor zal de windenergie rendabeler worden. Volgens Alliander hebben de huidige electriciteitscentrale geen problemen meer met de back up-functie. Provinciale Staten hebben in 2012 bepaald dat 50% van de hernieuwbare energie in Gelderland op lokaal niveau moet worden opgewekt. Momenteel zijn er ongeveer 40 lokale/regionale energiecoöperaties actief in de provincie. Het streven is om in 2050 een energieneutrale provincie te hebben waarbij 40% in de eigen provincie wordt opgewekt. Nader onderzoek van de locatie Kleefse Waard zal moeten aantonen dat rekening is gehouden met wet- en regelgeving t.a.v. (laagfrequent) geluid, slagschaduw en veilgheid. Om in aanmerking te komen voor de SDE+ moet worden aangetoond dat het project rendabel is, wanneer dit niet het geval is dan wordt de subsidie niet toegekend. De verwachtingen ten aanzien van pluimproblematiek kunnen relevant zijn voor de inrichting van het park of eventueel de verdere inrichting van het terrein met bedrijven. Dit dient derhalve op het niveau van de inrichting bekeken te worden. Op voorhand is de provincie voorstander van windenergie op bedrijventerreinen omdat er veelal geen woningen in de nabijheid zijn.

6 De exploitatieperiode van een windturbine ligt tussen de 20 en 25 jaar. Elke locatie moet door TNO onderzocht worden op de gevolgen voor de radar. De mobiele telecommunicatie zal hiervan geen hinder ondervinden omdat dit via satelietverbindingen gaat. De Kleefse Waard valt niet onder het regime van de EHS. De effecten op de natuur zullen in een aanvullende studie moeten worden onderzocht. Dit heeft vooral betrekking op vogels en vleermuizen. Of er sprake is van planschade zal pas in een later stadium kunnen worden onderzocht, dit kan niet op voorhand worden uitgesproken. De gemeente Tholen heeft enige jaren geleden de WOZ-waarde van een aantal woningen naar beneden aangepast door de aanwezigheid van enkele windturbines in de buurt van die woningen. In de praktijk is gebleken dat de turbines geen invloed hadden op de waarde van de woningen en heeft de gemeente de WOZ-waarde weer op het oude niveau gebracht. Bij de opstelling van de turbines wordt rekening gehouden met de afvang van wind van de turbines t.o.v. elkaar. Gezien de aard en omvang van windturbines zijn deze zichtbaar in hun omgeving. Fosiele brandstoffen liggen onder de grond en zijn daardoor nauwelijks zichtbaar. Hernieuwbare energie zal in de toekomst zichtbaar zijn, wanneer we onze, nog steeds toenemende, energiebehoefte willen behouden, moeten er compromissen gesloten worden met het landschap. De provincie Gelderland vindt het noodzakelijk dat de omliggende bevolking wordt betrokken bij het proces maar ook de gelegenheid krijgt financieel te participeren in het eventule windenergieproject Kleefse Waard. Of de windturbines een negatief effect zullen hebben op de recreatie rond Arnhem kan nu nog niet worden gemeten wel is duidelijk dat door de dichte bebouwing in de Arnhemse binnenstad de tubines nauwelijks zichtbaar zullen zijn, lang niet altijd is de Eusebiustoren zichtbaar in de binnenstad. De windvisie is een uitwerking van de Gelderse Omgevingsvisie en doorloopt dezelfde procedure als de Omgevingsvisie heeft doorlopen. 019 Bewonersvereniging Stadseiland Arnhem ARNHEM Bewonersver.Stadseiland Arnhem. Inspreker wil nu al reageren en niet wachten op de konkrete plannen voor de Kleefse waard en Koningsplei. Inspreker geeft aan dat realisatie nog lang niet zeker is omdat er nog geen uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek zijn. Zij willen op soortgelijke wijze als Zutphen worden behandeld en dus ook als locatie uit de windvisie worden gehaald. Het proces van draagvlak moet van onderaf worden doorlopen. Er moet gezocht worden naar draagvlak voor omwonenden en de gemeente Westervoort. Inspreker is van mening dat gebruik is gemaakt van gedateerd kaartmateriaal omdat Stadseiland niet op de kaart staat. De wijk wordt geconfronteerd met diverse ontwikkelingen die rechtsstreeks invloed hebben op het leefmilieu en de waarde van de woningen. De bewoners zijn wel voorstander van duurzaamheid en schone energie. Wel willen zij in gesprek blijven met de initiatiefnemers en de gemeente over windenergie en alternatieven om de energieambitie van de gemeente te realiseren. Inspreker krijgt de indruk dat de focus sterk ligt op windenergie en de verdeling over de provincie willekeurig is. Men stelt vraagtekens bij de keuze voor windenergie en stelt voor te kijken naar andere beschikbare technieken. 020 Duurzame Energiecoörperatie Apeldoorn (DeA) APELDOORN De A. Locatie Apeldoorn. Inspreker is verheugd dat de provincie serieus kijkt naar mogelijkheden van windenergie. Inspreker maakt melding van de windvisie die de ALV van dea in juni heeft vastgesteld en die is gebaseerd op draagvlak en participatie. Inspreker heeft zich bij de gemeente als initiatiefnemer gemeld om met windenergie aan de slag te gaan op locatie Beekbergerbroek en is verheugd te constateren dat de provincie daar ook kansen voor ziet in dat gebied. 021 OCHTEN Zie 005 Zie antwoord bij 005 Van geen enkel windpark is van tevoren bekend of het de eindstreep zal halen. Vaak komen er tijdens het proces van realisatie ontwikkelingen voor die de voortgang bemoeilijken of tegenhouden. Wij hebben van de gemeente Arnhem geen bericht gekregen dat de Kleefse waard uit de windvisie moet worden gehaald. Wij onderschrijven uw aandacht voor draagvlak bij de bevolking en hechten hier ook waarde aan. Het kaartmateriaal zal worden geactualiseerd. U geeft aan dat er diverse ontwikkelingen zijn die invloed hebben op het leefmilieu en de waarde van de woningen. Uit de reactie is ons niet duidelijk welke ontwikkelingen de inspreker bedoeld. We raden aan hierover contact op te nemen met de gemeente Arnhem. Voor wat betreft de windenergie wordt in het proces zorgvuldig omgegaan met de belangen van omwonenden. Uit onderzoek is gebleken dat windmolens geen invloed hebben op de waarde van woningen. (gemeente Tholen) Wij stellen het op prijs dat u aangeeft in gesprek te willen blijven over de hernieuwbare energie in uw gemeente. De provincie Gelderland voert momenteel een Energietransitieprogramma uit dat alle facetten van de duurzame energie in zich heeft. Op verzoek van het Rijk maken wij een windvisie waarin, op basis van vrijwilligheid van gemeenten, 230,5 Mega Watt windenergie voor 2020 moet worden gerealiseerd. Dit is vastgelegd in het Energieakkoord van september 2013 waarin 43 partijen in onze samenleving zich gecommiteerd hebben. De provincie dankt inspreker voor haar waardering en werkt graag met haar en de gemeente samen bij verdere invulling van windenergie op de locatie Beekbergerbroek.

7 022 Stichting AGA/Presikhaaf ARNHEM Locatie Kleefsewaard. Inspreker is het niet eens met de doelstelling voor windenergie van de provincie Gelderland, hij vindt wind op land onrendabel en dat beter kan worden ingezet op onderzoek of meefinancieren van wind op zee. Inspreker vindt dat de rechtszekerheid in het geding komt door het achteraf wijzigen en het opnieuw vaststellen van de omgevingsvisie met de windvisie. Bij inspreker is het niet bekend dat er een haalbaarheidsonderzoek is gedaan voor locatie Kleefsewaard en betwijfelt of er draagvlak is voor deze locatie bij de Arnhemse gemeenteraad. Hij vraagt daarom deze locatie te schrappen uit de windvisie. Inpspreker vraagt om de buffer tot woonbebouwing te veranderen van 400m naar 2 km en om een verplicht onderzoek naar planschade door initiatiefnemers als norm in de windvisie op te nemen en om een compensatieregeling afhankelijk van afstand tot woonbebouwing als nom op te nemen. De provincie is er van overtuigd dat de doelstelling voor windenergie een noodzakelijke bijdrage levert aan de doelstelling om te komen tot energieneutraliteit in En dat windenergie op land één van de goedkoopste vormen van hernieuwbare energie is. Bovendien willen wij als provincie zelf verantwoordelijkheid nemen voor lokale energieopwekking binnen onze eigen provincie. De omgevingsvisie kent een rollende agenda, waarin regelmatig wijzigingen zullen plaatsvinden, die voldoen aan de behoefte van de huidige tijd. In de omgevingsvisie is al aangekondigd dat de windvisie als uitwerking in 2014 zou worden vastgesteld. Het haalbaarheidsonderzoek is gedaan in 2012 en opvraagbaar bij de gemeente Arnhem. Draagvlak bij gemeente blijkt uit het besluit van de gemeenteraad om het bureau Outsmart opdracht te geven de haalbaarheid nader te onderzoeken. De buffer van 400 meter van windturbines tot woningen is gehanteerd in de omgevingsvisie en gebaseerd op normen voor geluid. Het onderzoek naar planschade en een eventuele compensatieregeling zullen in een vervolgtraject door initiatiefnemers en/of gemeenten worden uitgevoerd. 023 HARDERWIJK Harderwijk locatie Lorentz. Inspreker is van mening dat er bij de voorkeurslocaties geen rekening is gehouden met visuele effecten van bestaande molens in de Flevopolder. Hij stelt dat er minder wind op het water over zal blijven om te varen, en er sprake zal zijn van visuele omheining. Inspreker stelt ook dat in de windvisie geen rekening is gehouden met de risicokaart voor vogelaanvaringen en dat niet is onderbouwd waarom dat niet is gedaan. Hij vraagt zich waarom de provincie niet inzet op zon en aardwarmte, en geeft daarbij aan het argument dat alle vormen van hernieuwbare energie nodig zijn om de doelen te halen niet geldig te achten omdat zon en aardwarmte onuitputtelijk zijn. Tevens stelt hij dat zon-pv goedkoper is dan windenergie. Hij suggereert het provinciebestuur om het rijk een alternatief voor de invulling van energiedoelstellingen zonder windenergie ( lelijke, dure, lawaaimakende, onderhoud vergende, vogelmoordernaars! ) voor te leggen. Voor het bepalen van de locaties in de windvisie is nog geen rekening gehouden met de visuele relatie met andere windmolenparken. In de omgevingsvisie en omgevingsverordening is wel bepaald dat een windmolenpark in samenhang moet worden ontworpen met in de nabijheid gelegen windmolenparken. De provincie verwacht gezien het hoogteverschil geen grote effecten van windturbines op het aanbod van wind voor de watersport. In de planmer is voor alle onderzochte locaties gekeken naar de nabijheid van weidevogelgebieden, ganzenfourageergebieden en gebieden in het Gelders Natuurnetwerk. Daarnaast is in relatie tot mogelijke effecten op Natura 2000-gebieden ook de genoemde risicokaart betrokken (zie hoofdstuk 5 "Toelichting en PlanMER"). De provincie zet met haar programma Energietransitie ook in op zon en aardwarmte. Het winnen en omzetten van die energievormen is bij aardwarmte niet overal mogelijk en voor zonneenergie vraagt dit groot ruimtebeslag en is ook duurder dan het gebruik van windenergie op land. De provincie houdt vast aan de eigen doelstellingen en de afspraken uit het nationale energieakkoord voor windenergie op land. 024 WIJCHEN Inspreker. (Per mail naar Wietse aangevuld). Inspreker vindt dat de locatie 17 plan Bijsterhuizen geen geschikte locatie is, omdat hier de windmolens te dicht bij woningen komt zoals het buurtschap Wezel en de wijk Saltshof. Er zijn al zeker 300 bezwaren binnen gekomen van omwonenden en hier zal ook zeer weinig draagvlak zijn. Inspreker beveelt provincie aan om eens met de gemeentes Beuningen-Wijchen en Druten rond de tafel te gaan om gemeenschappelijk te gaan inventariseren waar zij gezamenlijk windmolens kunnen plaatsen en waar weinig of geen omwonenden hier hinder van ondervinden. Als voorbeeld geeft inspreker de N322 de Maas en Waal weg. Van Beuningen tot aan de Noord Zuid bij Druten (ongeveer 20KM)kunnen hier aan beide zijden van de weg windmolens geplaatst worden. Het is bijna helemaal weiland aan beide zijden en de eigenaren staan in de rij om grond aan te bieden gezien de opbrengsten. De boerderijen staan allemaal honderden meters van de weg af en bijna geen burger woningen, kortom een geweldige locatie. De locatie Bijsterhuizen/Schoenaker is niet in het voorkeursalternatief van de windvisie opgenomen en wordt dan ook niet vastgesteld in de windvisie. De locatie is in het planmer onderzocht als onderdeel van alternatief 1. Uit het onderzoek blijkt dat plaatsing van windturbines mogelijk is, maar dat daarbij rekening moet worden gehouden met het waardevolle open gebied en de aaneengesloten woonbebouwing die op 550 m afstand ligt. Dit betekent dat de provincie de locatie niet vast stelt als geschikte locatie voor windenergie, maar hem ook niet uitsluit. De locatie kan daarmee alleen ontwikkeld worden als er draagvlak wordt gekregen bij de gemeente(raad). De provincie is blij dat inspreker meedenkt over geschikte locaties voor windenergie. In een vervolgproces wil de provincie graag met gemeenten Beuningen, Druten en Wijchen, omwonenden en ander belanghebbenden overleggen over hoe op geschikte locaties en met aandacht voor zeggenschap en participatie windenergie in deze gemeenten vorm kan krijgen.

8 025 Gemeente Millingen aan de Rijn MILLINGEN AAN DEN RIJN Gemeente Millingen aan de Rijn. Inspreker is van mening dat het gedeelte Op de kaart van solitaire windmolens mogelijk worden (met uitzondering van van de gemeente Millingen aan de Rijn dat in de windvisie geschikt wordt de waardevol open gebieden) dezelfde gebieden weergegeven als de geacht voor de plaatsing van solitaire windmolens niet geschikt ís voor windmolens, ook niet voor solitaire windmolens. Zij wijst op haar strategische- en structuurvisie waarin toerisme als een belangrijk speerpunt in het gemeentelijk beleid en een belangrijk onderdeel van de lokale economie. Het plaatsen van windmolens verenigt zich volgens inspreker niet met het toerisme. Inspreker is van mening dat ter plekke gebieden die in de omgevingsvisie staan aangeduid als "windenergie mogelijk". In deze gebieden ziet de provincie op voorhand geen belemmeringen voor windenergie. De provincie geeft aan in haar windvisie dat de gemeente zelfstandig kan oordelen of haar grondgebied al dan niet geschikt is voor solitaire windturbines. Gemeente kan dus zelf gebieden hiervoor aanwijzen of uitsluiten. van de gemeente Millingen aan de Rijn de aanduiding solitaire windmolens' van de kaart gehaald dient te worden. 026 Gemeente Groesbeek GROESBEEK Gemeente Groesbeek. Inspreker is van mening dat het gedeelte van de gemeente Groesbeek dat in de windvisie geschikt wordt geacht voor de plaatsing van solitaire windmolens niet geschikt ís voor windmolens, ook niet voor solitaire windmolens. Zij wijst op haar strategische- en structuurvisie waarin toerisme als een belangrijk speerpunt in het gemeentelijk beleid en een belangrijk onderdeel van de lokale economie. Het plaatsen van windmolens verenigt zich volgens inspreker niet met het toerisme. Inspreker is van mening dat ter plekke van de gemeente Groesbeek de aanduiding solitaire windmolens' van de kaart gehaald dient te worden. Op de kaart van solitaire windmolens mogelijk worden (met uitzondering van de waardevol open gebieden) dezelfde gebieden weergegeven als de gebieden die in de omgevingsvisie staan aangeduid als "windenergie mogelijk". In deze gebieden ziet de provincie op voorhand geen belemmeringen voor windenergie. De provincie geeft aan in haar windvisie dat de gemeente zelfstandig kan oordelen of haar grondgebied al dan niet geschikt is voor solitaire windturbines. Gemeente kan dus zelf gebieden hiervoor aanwijzen of uitsluiten. 027 ERMELO Locatie A28. Inspreker spreekt zijn zorgen uit ten aanzien van veiligheid, natuur, toerisme en omwondenden bij deze locatie. 028 ERMELO Locatie A28. Inspreker maakt bezwaar tegen het ad hoc plaatsen van windmolens in de gemeente Ermelo en Strand Horst. Dit is zeer storend voor de mooie Veluwe en haar fauna. Wat uiteindelijk ten koste gaat van een terugloop in recreanten. 029 CULEMBORG Uitbreiding locatie Culemborg. Inspreker woont vlak naast de bestaande windmolens en heeft last van de schaduw van de wieken en ook van het geluid van de molens. Dat gebeurt ook 's nachts waardoor hij minder goed kan slapen. Bij uitbreiding van dit windmolenpark verwacht hij dat dit probleem erger wordt. Deze locatie is opgenomen als kansrijke locatie voor toekomstige ontwikkeling. Hiermee geeft de provincie aan met de gemeente in overleg te willen of ontwikkeling van windenergie in dit gebied in de toekomst mogelijk is. Punten die genoemd worden, zoals veiligheid, geluid, Natura 2000 en toerisme, komen bij de eventuele verdere ontwikkeling aan de orde. Deze locatie is opgenomen als kansrijke locatie voor toekomstige ontwikkeling. Hiermee geeft de provincie aan met de gemeente in overleg te willen of ontwikkeling van windenergie in dit gebied in de toekomst mogelijk is. Punten die genoemd worden, zoals natuur en recreatie, komen bij de eventuele verdere ontwikkeling aan de orde. De locatie in de gemeente Culemborg, langs de N320 is aangeduid als uit te breiden locatie. Bij het plaatsen van nieuwe of extra windmolens, zullen de effecten op onder meer geluid en slagschaduw onderzocht worden door de initiaitefnemer. De provincie vindt draagvlak bij en participatie door omwonenden belangrijk bij de realisatie van een windmolenpark. Een gesprek met omwonenden is daar een essentieel onderdeel van.

9 030 CULEMBORG Uitbreiding locatie Culemborg. Inspreker woont naast de bestaande windmolens en heeft last van de schaduw van de wieken en in mindere mate van het geluid van de molens. Hij vraagt zich af of dit probleem bij uitbreiding van dit windmolenpark erger wordt. De locatie in de gemeente Culemborg, langs de N320 is aangeduid als uit te breiden locatie. Bij het plaatsen van nieuwe of extra windmolens, zullen de effecten op onder meer geluid en slagschaduw onderzocht worden door de initiaitefnemer. De provincie vindt draagvlak bij en participatie door omwonenden belangrijk bij de realisatie van een windmolenpark. Een gesprek met omwonenden is daar een essentieel onderdeel van. 031 Gemeente Harderwijk HARDERWIJK Gemeente Harderwijk. Inspreker spreekt waardering uit over proces en ondersteuning. Vraagt om locaties Leuvenumseweg en Lorentz II ook op te nemen op kaart S1 in windvisie, want daar is draagvlak voor. Is tegen opname locatie Lage Enkweg uit alternatief 1. Verzoekt om bij locatie G1 uit kansrijke locaties extra ontwikkeling het grondgebied van Harderwijk buiten beschouwing te laten vanwege de afstand die kleiner is dan 400 m met de uitbreidingswijk Drielanden-West waarvoor de structuurvisie al is vastgesteld. 032 CULEMBORG Locatie Culemborg. Inspreker is van mening dat het vervangen van de 3 bestaande windmolens door nieuwe molens met een grotere capaciteit of de molens te upgraden en op diezelfde lijn 1 of 2 molens bij te plaatsen een betere optie is dan het huidige plan om molens bij te plaatsen in het gebied ten zuiden van het industrieterrein de Pavijen, want dat gaat een rommelig beeld opleveren. Dank voor de waardering. Locatie Lorentz II is samen met Lorentz III als 1 gebied opgenomen op kaart S1 als vast te stellen locatie. Bij de nadere invulling kan bepaald worden waar de windturbines binnen dit gebied precies komen te staan. De locatie Leuvenumsweg ligt binnen het Gelders Natuur Netwerk. De provincie onderzoekt samen met de gemeente of de combinatie van windturbines met de natuur op deze locatie mogelijk is, zoals ook beschreven is in de Omgevingsvisie. De provincie kiest er voor om deze locatie pas op te nemen als vast te stellen locatie als uit dit onderzoek ook blijkt dat deze combinatie realiseerbaar is. Locatie Lage Enkweg is niet opgenomen in het voorkeursalternatief, deze locatie wordt niet vastgesteld. De provincie geeft gehoor aan het verzoek om Harderwijks grondgebied bij de kansrijke locatie G1 buiten beschouwing te laten vanwege de nabijheid van de uitbreidingswijk Drielanden-West. De locatie wordt in overleg met de gemeente aangepast. De locatie verandert van vast te stellen locatie naar een kansrijke locatie voor toekomstige ontwikkeling en de locatie wordt expliciet aangemerkt als een uitbreidingslocatie van het bestaande windpark waardoor er één groter windpark ontstaat. 033 CULEMBORG Uitbreiding locatie Culemborg. Inspreker woont vlak naast de bestaande windmolens en heeft last van de schaduw van de wieken en ook van het geluid van de molens. Dat gebeurt ook 's nachts waardoor zij minder goed heeft geslapen. Bij uitbreiding van dit windmolenpark verwacht zij dat dit probleem erger wordt. De waarde van de woning is verminderd en inspreker is bang voor verdere waardevermindering. Zij nodigt de provincie uit om met haar in gesprek te gaan. De locatie in de gemeente Culemborg, langs de N320 is aangeduid als uit te breiden locatie. Bij het plaatsen van nieuwe of extra windmolens, zullen de effecten op onder meer geluid en slagschaduw onderzocht worden door de initiaitefnemer. De provincie vindt draagvlak bij en participatie door omwonenden belangrijk bij de realisatie van een windmolenpark. Een gesprek met omwonenden is daar een essentieel onderdeel van.

10 034 ERMELO locatie A28 en alternatieve locatie. Inspreker, bewoner van Ermelo, staat De provincie is verheugd met deze positieve reactie. Voor deze kansrijke positief ten opzichte van de locatie A28 voor windenergie. De omvang van locatie is het het genoemde aantal windturbines een eerste inschatting van de de locatie is mogelijk wel te positief ingeschat. Inspreker maakt zich zorgen om de reactie van de gemeente op de windvisie. Tevens ziet inspreker een alternatieve locatie nabij het militair oefenterrein 'De potentie van het gebied. Nader onderzoek moet uitwijzen hoeveel hier werkelijk te realiseren is. We willen de inspreker graag betrekken bij het vervolgtraject voor Ermelose locaties. Wij zien de benoemde voordelen voor Ermelose Heide'. Ziet de volgende voordelen van wind boven bos op deze wind boven bos. Daarom onderzoekt de provincie samen met verschillende locatie: minder zichtbaar, minder hinder voor omwonenden en minder slagschaduw, minder hinder voor vogels en positief voor de economische waarde van het bos. Inspreker wil zich, samen met de provincie, inzetten voor lokale participatie om windenergie mogelijk te maken in Ermelo. partners of een combinatie van wind met natuur/bos realiseerbaar is. Hiervoor zijn drie pilotlocaties benoemd. De uitkomsten van deze pilots geven ook een indicatie of op de voorgestelde locatie ook windenergie mogelijk is. We willen dit afwachten voor we nieuwe locaties in natuur verder gaan onderzoeken. We zullen u op de hoogte stellen van de resultaten van dit onderzoek. ERMELO zie 034 zie antwoord bij 034 ERMELO zie 034 zie antwoord bij 034 ERMELO zie 034 zie antwoord bij 034 ERMELO zie 034 zie antwoord bij 034 ERMELO zie 034 zie antwoord bij 034 ERMELO zie 034 zie antwoord bij 034 ERMELO zie 034 zie antwoord bij Gemeente Ermelo ERMELO Gemeente Ermelo, locatie A28 en solitaire windmolens. De gemeente geeft aan dat de raad unaniem tegen windmolens is op Ermelo's grondgebied. Belangrijkste motieven daarbij zijn: de onmogelijkheid van een verantwoorde landschappelijke inpassing, de twijfel over de juridische haalbaarheid van de noodzakelijke procedures, het zeer geringe draagvlak, de hoge bewoningsdichtheid in ons buitengebied en het economisch belang van onze recreatieve sector. De gemeente verzoekt de windvisie vast te stellen zonder een locatie in Ermelo en zonder de mogelijkheid om solitaire turbines in Ermelo te realiseren. 036 CULEMBORG Locatie Culemborg. Inspreker geeft aan dat de gemeente beloofd heeft dat er geen windmolens aan het bestaande park zouden worden toegevoegd en maakt zich grote zorgen om effecten van geluid en slagschaduw en waardedaling van de woning, die nu ook reeds optreden. Inspreker ziet liever een andere locatie of zonnepaneelparken. 037 Actiegroep tegen Windwoezik WIJCHEN Locatie Bijsterhuizen/Schoenaker. Inspreker spreekt namens 389 bewoners. Zij zijn tegen de locatie omdat deze vlak achter hun woonwijk ligt. Locatie 17 (Schoenaker) scoort niet goed in planmer van de provincie, is zelfs niet als kansrijke locatie opgenomen. De locatie Schoenaker is niet geschikt omdat: 1. Het het waardevol open gebied ten Noorden van de locatie aantast. 2. Het nabij de wijken Saltshof en Veenhof ligt. 3. Bewoners van buurtschap Wezel last zullen hebben van slagschaduw. 4. Bewoners van deze wijken zullen last hebben van het geluid, onderzoek van RUG wijst uit dat tot 2km last van geluid ervaren kan worden. 5. Het uitzicht wordt geschaad. 6. Er wordt gevreesd dat bedrijven zullen vertrekken uit kantoorgebouwen. 7. Er wordt gevreesd voor gezondheidseffecten van het geluid op kinderdagverblijf "het kinderdagpalijs". 8. Inspreker vreest dat de verkoop van huizen in nieuwbouwproject "de poort van Saltshof" zal stageneren. Inspreker verzoekt de locatie (locatie 17 uit windvisie) te schrappen uit de windvisie, zodat ook voor initiatiefnemers duidelijk wordt dat hier verder gaan geen optie is. De provincie is er van overtuigd dat de doelstelling voor windenergie een noodzakelijke bijdrage levert om te komen tot energieneutraliteit. En dat windenergie op land één van de goedkoopste vormen van hernieuwbare energie is. De provincie ziet de locatie langs de A28 als een kansrijke locatie en zou de nadere omvang en invulling graag samen met de gemeente, bewoners en andere belanghebbenden willen onderzoeken. Voor wat betreft de solitaire windturbines geeft de provincie aan in haar windvisie dat de gemeente zelfstandig kan oordelen of haar grondgebied al dan niet hiervoor geschikt is. De reactie van de gemeente is derhalve geen aanleiding voor de provincie om de windvisie aan te passen. De provincie vindt draagvlak bij en participatie door omwonenden belangrijk bij de realisatie van een windmolenpark. Een gesprek met omwonenden is daar een essentieel onderdeel van. Voor de betreffende locatie leek er voldoende draagvlak vanuit de gemeente. Op basis van de reacties heeft de gemeente echter verzocht het plan aan te passen zodat er eerst aan een proces met meer draagvlak kan worden gewerkt. Andere locaties buiten de gemeente Culemborg zijn ook in beeld. Diverse locaties zijn reeds opgenomen in de Windvisie. Om onze doelstellingen ten aanzien energieneutraliteit te bereiken wordt er ook ingezet op zonne-energie, naast wind en energie uit biomassa. Een mix van de mogelijke duurzame energievormen is hiervoor noodzakelijk. De locatie Bijsterhuizen/Schoenaker is niet in het voorkeursalternatief van de windvisie opgenomen en wordt dan ook niet vastgesteld in de windvisie. De locatie is in het planmer onderzocht als onderdeel van alternatief 1. Uit het onderzoek blijkt dat plaatsing van windturbines mogelijk is, maar dat daarbij rekening moet worden gehouden met het waardevolle open gebied en de aaneengesloten woonbebouwing die op 550 m afstand ligt. Dit betekent dat de provincie de locatie niet vast stelt als geschikte locatie voor windenergie, maar hem ook niet uitsluit. De locatie kan daarmee alleen ontwikkeld worden als er draagvlak wordt gekregen bij de gemeente(raad). De zienswijze van de bewoners vormt geen aanleiding om de windvisie aan te passen.

11 038 De Duinzoom B.V. ELBURG Elburg. Inspreker wil graag meedoen aan de ontwikkeling van windmolens op de gebieden en landerijen die hij in eigendom heeft langs het Veluwemeer. Hij heeft een kaartje met de mogelijke locaties Dank voor het meedenken met locaties voor windenergie. Buiten de nu in de windvisie vastgestelde locaties is het ook mogelijk andere locaties voor windenergie te ontwikkelen als u daarvoor medewerking vindt bij de bijgevoegd. Zijn gronden liggen niet op de door ons voorgestelde locaties. gemeente en als de locatie niet is uitgesloten voor windenergie op de kaart Inspreker verzoekt of het mogelijk is deze locaties mee te nemen als mogelijke locaties om in de toekomst windmolens te ontwikkelen. Inspreker heeft ook contact opgenomen met de gemeente Elburg behorende bij de omgevingsvisie. U kunt (eventueel samen met de gemeente) contact opnemen met onze medewerkers energie om de mogelijkheden verder te verkennen. 039 ANGERLO Locatie Bijvanck. Inspreker vindt de combinatie van windmolens met waardevolle gebieden niet verenigbaar. Hij vindt dat locaties in onderzoek meegenomen hadden moeten worden in het planmer. Inspreker vindt dat hij met de windvisie onvoldoende gelegenheid heeft gekregen tot participatie of financiële compensatie bij het windmolenproject. De provincie is van mening dat een combinatie van waardevol open gebieden met opwekking van windenergie mogelijk is, indien met het ruimtelijk ontwerp rekening wordt gehouden met het open karakter van het landschap. Deze voorwaarde is ook al vastgelegd in de omgevingsvisie en omgevingsverordening. Dit wijzigt niet met deze windvisie. Met de windvisie zijn we op zoek gegaan naar nieuwe locaties, om onze doelstelling van MW te kunnen halen. Hierbij zijn we uitgegaan van de al bestaande locaties en locaties waar een autome ontwikkeling plaatsvindt zodat we nog een restopgave overhielden van zo'n 70MW. Voor deze locaties die nu nieuw vastgesteld worden in de windvisie is de planmer opgesteld. Mede naar aanleiding van deze reactie en een voorlopig advies van de Commissie m.e.r. is besloten het MER bij de Windvisie aan te vullen met een milieubeoordeling van de locaties in onderzoek. Deze aanvulling is beschikbaar bij de vastgestelde Windvisie. In de wndvisie wordt aangegeven dat de provincie draagvlak en participatie van belang vindt voor de ontwikkeling van windenergie. Dit is echter maatwerk en dient te worden vormgegeven door de betreffende ontwikkelaar. 040 Rijkswaterstaat Oost-Nederland ARNHEM Rijkswaterstaat. Inspreker wijst op de beleidsregel voor het plaatsen van De provincie is op de hoogte van de genoemde beleidsregels en heeft de windturbines op, in of over rijkswaterstaatwerken en op de beleidsregel daarin opgenomen afstanden ook opgenomen als uitgesloten en windturbines langs kanalen rivieren en havens. Inspreker wijst er op dat aandachtsgebied in de windkaart behorende bij de Omgevingsvisie. Bij voor plaatsing van windturbines in uiterwaarden van rivieren op het Barro verdere uitwerking van plannen zal de provincie initiatiefnemers en en op de Beleidslijn grote rivieren van toepassing zijn. Inspreker geeft gemeenten wijzen op deze beleidsregels en verzoeken om tijdig contact op te specifiek aan dat bovenstaande beleidslijnen specifiek van toepassing zijn nemen met Rijkswaterstaat om de mogelijkheden en beperkingen die hier van op de volgende locaties die in de windvisie zijn opgenomen als uit gaan te bespreken. voorkeursalternatief of locaties die kansrijk zijn voor de toekomst: Locatie Nr. 13 Nijmegen Noordkanaalhaven, locatie Voorkeursalternatief, 2 Nr. 15 Nijmegen Westzijde A73, locatie Voorkeursalternatief, 4 Nr. 19 Nijmegen weerszijden A50, locatie Voorkeursalternatief, 2 Windturbines. Gi Harderwijk Ermelo tussen A28 en Wolderwijd/Nuldernauw, kansrijke locatie, 10 Windturbines G4 Beuningen zuidzijde A73, weerszijden van knooppunt Ewijk, kansrijke locatie G5z Geldermalsen-Neerijnen bij knooppunt Deil, locatie Voorkeursalternatief, 10 Windturbines J Wageningen, bedrijventerrein langs Rijn, locatie in onderzoek, 3 Windturbines. Inspreker verzoekt op de hoogte te worden gehouden van de verdere ontwikkelingen op de genoemde locaties. 041 ZWOLLE Defensie. Inspreker vindt het indirecte ruimtebeslag van het ministerie van Defensie en hoe daar bij windmoleninitiatieven mee om te gaan goed verwoord in de Windvisie. Inspreker wijst er op dat één aspect ontbreekt namelijk het indirect ruimtebeslag van het defensie Antennepark te Eibergen. Dit Antennepark heeft een toetsingszonering voor de toetsing van het bouwwerk op de werking van de antennes. De zonering is opgenomen in het BARRO. Inspreker is bereid ons de plattegrond met de zonering toe te sturen en verzoekt de provincie deze zonering te benoemen in de Windvisie zodat initiatiefnemers daar in de fase van planvorming rekening mee kunnen houden. Dank voor deze aanvulling. Omdat deze zonering ook al in het Barro is opgenomen, achten wij dit voldoende geborgd voor concretisering van locaties. Wij zullen hier rekening mee houden bij eventuele concrete initiatieven in dit gebied.

12 042 Gemeente Overbetuwe ELST Gemeente Overbetuwe. Inspreker geeft aan dat in het coalitieakkoord is opgenomen dat de voorgenomen plaatsing van windturbines voor Overbetuwe alleen mogelijk is als dit in samenhang met de ontwikkeling van het geplande Rail Opstap Punt (ROP) wordt bekeken en op basis van afspraken met het buurtschap Reeth. Het uitgangspunt is dus "nee, tenzij". Inspreker acht een integrale en gebiedsbrede oplossing noodzakelijk voor dit gebied (ROP, A15, Betuweroute, Afslag 38, Hoogspanning, Park 15 enz.). Inspreker mist in de windvisie het perspectief omtrent alle mogelijke vormen van duurzame energieopwekking in de duurzame transportcorridor A15. Inspreker vindt dat de provincie bij dit project en deze locatie initiërend en regisserend op zou moeten treden. Inspeker verwacht dat de provincie bij nadere uitwerking van de windvisie meer ondersteuning biedt op het gebied van lokale initiatieven, draagvlak en participatiestructuren. Inspreker vindt tekst en kaar over solitaire windturbines onduidelijk en vindt gebieden ten Oosten en Westen van de A50 vanwege de openheid ongeschikt voor het plaatsen van (solitaire) windturbines. De provincie is het eens met de gemeente dat verschillende ontwikkelingen in een gebied in samenhang bekeken moeten worden. Zonder dat dit overigens hoeft de betekenen dat de besluitvorming ook gelijktijdig hoeft plaats te vinden. De zienswijze van de gemeente Overbetuwe geeft geen aanleiding de locatie aan de A15 uit de windvisie te schrappen. De provincie is in overleg met het buurtschap Reeth en de gemeente over de verschillende ontwikkelingen in het gebied en zal ook verder op zoek gaan naar gebiedsbrede oplossingen. Voor de Duurzame Transportcorridor Betuwe neemt de provincie een regisserende rol. Hierbij kan zij niet zonder haar partners in het gebied. De provincie is dan ook blij met het draagvlak hiervoor bij de gemeente Overbetuwe. Ondersteuning op het gebied van lokale initiatieven, draagvlak en particpatie zijn genoemd in de windvisie en hier zal de provincie ook verder invulling aan geven. De tekst en vooral de kaart over solitaire windmolens blijken verwarrend te zijn. Op de kaart van solitaire windmolens mogelijk worden (met uitzondering van de waardevol open gebieden) dezelfde gebieden weergegeven als de gebieden die in de omgevingsvisie staan aangeduid als "windenergie mogelijk". In deze gebieden ziet de provincie op voorhand geen belemmeringen voor windenergie. Concrete initiatieven voor plaatsing van windmolens in deze gebieden zijn ter beoordeling van de gemeente. Wij zullen de kaart vervangen door een kaart solitaire windturbines uitgesloten, waarmee we hopen dat meer duidelijkheid gegeven wordt. 043 ZALK Locatie Hattemerbroek. Inspreker is van mening dat hij als belanghebbende bij windpark Hattemerbroek pro-actief geïnformeerd had moeten worden over de windvisie en dat daarom de ter inzagetermijn dient te worden verlengd. Inspreker stelt dat in de windvisie staat dat de berekeningen gemaakt zijn met een generieke moderne windturbine met een hoogte van 100m en een vermogen van 2.4MW. En dat dit niet als norm kan worden genomen omdat de concrete plannen die bij Hattemerbroek in procedure worden gebracht met turbines zijn die % hoger zijn. Inspreker vraagt de onderbouwing dat de referentieturbine juist is gekozen en wil graag de afwijkingen zien van de geplande molens met de referentie molens en de effecten hiervan in de MER. Inspreker wil weten of er nog een hinderbelevingsonderzoek of gezondheidseffectscreening uitgevoerd gaat worden waarbij de nietnormatieve gezondheids- en hinderaspecten in beeld gebracht gaan worden. 044 Gemeente Beuningen BEUNINGEN Gemeente Beuningen. Inspreker onderschrijft de doelstellingen ten aanzien van hernieuwbare energie en stelt zich pro-actief daarin op. Inspreker is van mening dat grootschalige duurzame energieopwekking alleen kans van slagen heeft in een co-creatie proces met inwoners, lokale bedrijven en overige partners. Inspreker ziet een interactief proces voor ogen om samen met lokale, regionale en provinciale stakeholders invulling gegeven wordt aan de provinciale doelstelling en lokale wensen voor windenergie, de Beuningse duurzaamheidsambities en samen met alle andere vormen van duurzame energieopwekking en energiebesparing. Inspreker vindt dat in de windvisie veel duidelijker naar voren moet komen hoe de provincie het proces van lokaal zeggenschap en participatie gaat borgen en ondersteunen. Inspreker vindt dat de kansrijke locatie pas kan worden aangewezen als hier maatschappelijk draagvlak voor is gekregen. Zij vindt het denkbaar dat deze locatie vanwege het open landschap op weerstand stuit en dat inwoners en bedrijven hun voorkeur uitspreken voor andere locaties in Beuningen. Inspreker vindt dat windenergie niet separaat moet worden bezien maar wil samen met de provincie in samenhang kijken naar alle vormen van duurzame energieopwekking. Inspreker vindt de top-down benadering opmerkelijk en vertrouwt op een definitieve windvisie waar nadrukkelijk rekening gehouden wordt met een bottom-up proces. De windvisie is gepubliceerd in alle edities van de Gelderlander en de Stentor en op de website van de provincie Gelderland. Tevens is alle Gelderse gemeenten verzocht de windvisie op gemeentepagina te publiceren. In Oldebroek is op een informatieavond over de locatie Hattemerbroek het hele proces van de windvisie in een presentatie toegelicht. Daarnaast zijn er 3 avonden voor publieksinformatie georganiseerd. De provincie is van mening dat hiermee ruimschoots is voldaan aan de informatieplicht. Voor een eerste afweging op locatiekeuze is gekozen voor de betreffende referentieturbine. Dit is een turbine die op dit moment veel in de provincie Gelderland wordt geplaatst. Voor concrete plannen zoals bij Hattemerbroek wordt in een concreter MER gerekend met een turbine die specifiek voor die locatie van toepassing is. De provincie is niet van plan een hinderbelevingsonderzoek of gezondheidseffectscreening uit te voeren. Zij volgt voor deze aspecten het landelijke beleid en onderzoek. De provincie hecht aan een interactief proces waarin met alle stakeholders wordt gewerkt aan de invulling van de ambities voor energieneutraliteit. De provincie wil de gemeente Beuningen hier ook bij ondersteunen. In de windvisie is ook verwoord dat participatie van belang is voor het welslagen van windprojecten en het verkrijgen van draagvlak. De provincie zal de term participatie nader uitwerken. De provincie benoemt de kansrijke locatie op basis van mogelijk aantal te plaatsen windturbines en een aantal ruiimtelijke criteria. In een verder uitwerkingsproces samen met gemeente en lokale en bovenlokale stakeholders kan altijd nog gekozen worden voor een andere locatie, als die geschikter blijkt. Het idee om gelijktijdig met de mogelijkheden voor windenergie ook de mogelijkheden voor andere vormen van hernieuwbare energie te onderzoeken juicht de provincie toe. De provincie ziet de spanning van het benoemen van locaties in een top-down proces, maar vindt het noodzakelijk om haar doelstellingen op tijd te kunnen verwezenlijken.

13 045 ENSPIJK In de windvisie is als kansrijke locatie opgenomen de locatie ten noorden De locatie ten zuiden van de A15 is opgenomen als vast te stellen locatie, de en zuiden van de A15 en ten westen van de A2 ter hoogte van knooppunt locatie ten Noorden van de A15 als kansrijke locatie voor de toekomst. Bij Deil. Zowel ten zuiden als te noorden van de A15 zijn geregistreerde eendenkooien gevestigd. De eendenkooi ten noorden van de A15 is in eigendom bij ondergetekenden. Plaatsing van windmolens schenden het belang en rechten van (de eigenaren van) deze eendenkooien onevenredig op het gebied van aanvliegroutes, natuurbeheer, vogel- en nadere uitwerking van de plannen zal de aanwezigheid van de eendenkooien en het effect van de plaatsing van windturbines daarop onderzocht moeten worden. Evenals het effect van geluidsbelasting op woningen. In het ruimtelijk ontwerp van een park dient aandacht te worden besteed aan effecten op landschap en recreatieve waarden. wildstand, geluid- en windoverlast. De visie kan op basis van de aanwezigheid van deze eendenkooien niet in stand blijven. Daarnaast is de geluidsbelasting op de woningen Kooiweg 1 en 1a per heden reeds maximaal. De plaatsing van een of meerdere windmolens zou dit maximum overschrijden. Tot slot worden de ontwikkelingsmogelijkheden op het gebied van landgoederen, landelijk wonen, toerisme en recreatie (waartoe het gebied is aangewezen) onevenredig beperkt. 046 OCHTEN Windpark ter hoogte van het dorp Ochten, buurtschap Eldik past niet in het landschap en heeft negatieve leefbaarheidseffecten in dit smalle stuk Betuwe Zie antwoord bij ANGERLO Zie 039 Zie antwoord bij Buurtvereniging Speuld e.o. ERMELO Locaties Veluwe. Inspreker maakt bezwaar tegen het plaatsen van windmolens op de Veluwe, vanwege effecten op landschap, natuur, toerisme en bewoners. De provincie vindt enerzijds windenergie een onmisbaar onderdeel voor het behalen van haar doelstelling van energieneutraliteit. Anderzijds wil de provincie natuur beschermen, hiervoor heeft zij in de omgevingsvisie het Gelders Natuur Netwerk vastgelegd. De provincie sluit niet uit dat beide doelstellingen gecombineerd kunnen worden. Daarom zijn in zowel omgevingsvisie als windvisie de gebieden binnen het Gelders Natuur Netwerk aangegeven als niet kansrijk voor windenergie. Daarmee wordt windenergie in GNN niet volledig uitgesloten, maar wordt aangegeven dat onderzoek moet aantonen dat de natuur niet wordt aangetast door de plaatsing van een windturbinepark. De overige aspecten (bewoners, recreatie en landschap) worden op dezelfde wijze meebeoordeeld als bij niet GNN gebieden. 049 Stadsregio Arnhem Nijmegen NIJMEGEN Stadsregio Arnhem-Nijmegen. Inspreker vindt het opmerkelijk dat de ontwerp windvisie ter inzage wordt gelegd voordat de omgevingsvisie definitief is vastgesteld door Provinciale Staten. Inspreker vindt het opmerkelijk dat gekozen wordt voor een top-down benadering van de doelstelling van 230,5MW voor wind terwijl de provincie in het programma energietransitie werkt met regionaal opgestelde bottom-up routekaarten zoals het visiedoucment de routekaart Groene Kracht. In de windvisie wordt ruimtelijk geanalyseerd waar windenergie mogelijk is en aangegeven op welke locaties het gewenst is de provincial doelstelling te halen, zoals de Duurzame Transportcorridor A 15, maar er wordt niet verteld hoe de provincie hier sturing op geeft. Dit project (DT A15) is bij uitstek een project waar de provincie initiërend moet optreden het gaat immers om een "Majeure Opgave". Doordat in de windvisie niet staat aangegeven waar windturbines specifiek wel gewenst zijn kan in de MER voor een bepaalde locatie geen goede provinciale onderbouwing voor de keuze voor de beteffende locatie worden gegeven. Inspreker wijst de provincie er op dat er lokaal grote weerstand kan zijn tegen windenergie en dat creëren van draagvlak noodzakelijk is. Dit kan door inwoners en lokale bedrijven meer zeggenschap en participatie te geven. Inspreker vindt dat in de windvisie duidelijker naar voren moet komen hoe de provincie dit cruciale deel van het proces gaat borgen en ondersteunen. In de ontwerp omgevingsvisie is aangegeven dat nadere uitwerking in een windvisie in 2014 zou volgen. Het besluitvormingsproces van omgevingsvisie en windvisie is helder omschreven. Het ter inzage leggen van de windvisie heeft het besluitvormingsproces over de omgevingsvisie niet belemmerd en ook niet andersom. In het nationaal energieakkoord hebben 43 partijen zich gebonden aan afspraken om te komen tot een energietransitie. Onderdeel van deze afspraken is het in 2014 door provincies ruimtelijk vaststellen van locaties voor 6000MW aan windenergie op land. De provincie Gelderland heeft er voor gekozen om de locaties voor haar doelstelling van 230,5 MW windenergie samen met gemeenten te bepalen. Het is opmerkelijk dat de Stadsregio dit een top-down benadering vindt. Vanuit de Duurzame Transportcorridor Betuwe werkt de provincie initiërend en coördinerend aan energietransitie in een gebiedsproces. Windenergielocaties zijn daar een onderdeel van. De provincie heeft verkend waar ruimte is voor wind en haar bevindingen voorgelegd aan gemeenten en kiest er voor om deze extra locaties pas vast te stellen als hier overeenstemming over is met de betreffende gemeenten. Met het vaststellen van de windvisie geeft de provincie aan op welke locaties zij haar doelstelling van 230,5 MW wil realiseren. Diverse locaties zijn als specifiek gewenst aangegeven langs de A15. Het bijbehorend planmer geeft daarvoor de onderbouwing vanuit aspecten van ruimte, milieu en draagvlak. De provincie zal de term participatie nader uitwerken.

14 050 Aktiegroep Hoordewindwaait ANGERLO Locatie Bijvanck. 1. Inspreker stelt niet volledig geinformeerd te zijn door het ontbreken van een verwijzing naar de Koepelnotitie PlanMER 1. In de ondertitel (1e actualisering omgevingsvisie) wordt al verwezen naar de Omgevingsvisie, waar de Koepelnotitie planmer een integraal onderdeel Omgevingsvisie (d.d. november 2013), inspreker stelt dat de Koepelnotitie van vormt. Omgevingsvisie en koepelnotitie zijn beschikbaar via de website niet ter inzage heeft gelegen. 2. Inspreker verwijst naar eerder schrijven van 4 mei 2014 waarin verwezen wordt naar onjuiste informatie op de provinciale website en ziet dit schrijven als onderdeel van zijn zienswijze. 3. Inspreker ziet zijn zienswijze op de omgevingsvisie tevens als zienswijze op deze windvisie. 4. Inspreker stelt dat bij de windvisie geen MER ligt waaruit de effecten op een open landschap bliljken, zodat een besluit van PS onmogelijk is. 5. Inspreker herhaalt het gestelde onder 4. en voegt hieraan toe dat ten onrechte geen MER is uitgevoerd voor de locaties in onderzoek. 6. Inspreker stelt dat het planmer onvolledig is door het ontbreken van een bufferzone voor windmolens ten aanzien van bevolking, landschap en natuur. 7. Inspreker stelt dat in de windvisie geen ruimtelijke afweging wordt gemaakt waar wel en waar geen windmolens geplaatst mogen worden, niet voor windparken en ook niet voor solitaire windmolens. 8. Er is geen aandacht besteed in de windvisie en bijbehorend planmer aan invloeden van een windpark op GNN en GO. 9. Inspreker stelt dat de kaarten in windvisie en omgevingsvisie van waar ook de windvisie op is gepubliceerd. 2. Het eerder schrijven van de inspreker is in een separate brief beantwoord. 3. Provinciale Staten hebben op 9 juli een besluit genomen over de omgevingsvisie en de bijbehorende reactienota. Uw zienswijze is daarmee volgens PS voldoende beantwoord. 4. Het MER bij de windvisie geeft een beoordeling van de milieueffecten van de onderzochte locaties. Daarin zijn de effecten op het landschap meegenomen om locaties onderling te kunnen vergelijken. De provincie is van mening dat een combinatie van waardevol open gebieden met opwekking van windenergie mogelijk is, indien met het ruimtelijk ontwerp rekening wordt gehouden met het open karakter van het landschap. Deze voorwaarde is ook al vastgelegd in de omgevingsvisie en omgevingsverordening. Dit wijzigt niet met deze windvisie. 5. Er is bij de windvisie een MER uitgevoerd om milieuinformatie te geven over de onderzochte locaties. Bij het MER wordt een aanvulling gemaakt waarin op basis van actuele milieuinformatie een milieubeoordeling wordt gegeven van de locaties in onderzoek. 6. In de omgevingsvisie en de windvisie zijn bufferzones om aaneengesloten elkaar afwijken en daarmee onbetrouwbaar zijn. 10. Inspreker stelt dat in bebouwing en rond weidevogel- en ganzenfourageergebieden opgenomen. De de windvisie de locaties in onderzoek niet worden aangewezen als locaties provincie acht dit voldoende voor een afweging op locatiekeuze niveau en waar de provincie volgens de electriciteitswet een inpassingsplan kan opstellen en vindt dit onvoldoende duidelijk verwoord. 11. Inspreker stelt dat GS in zijn contacten met de omgeving onvoldoende doet om draagvlak bij omwonenden en gemeenten te verkrijgen. 12. Inspreker geeft aan dat bij de invulling van locaties deze onderwerpen in meer detail moeten worden onderzocht. 7. De provincie heeft bij haar keuze en in haar regierol voor de vast te leggen locaties een afweging gemaakt waarbij ruimtelijke en milieutechnische aspecten en draagvlak een hoofdrol hebben stelt dat verschillende bestemmingsplannen voldoende ruimte geven voor gespeeld. 8. Nabijheid van GNN en GO is onderdeel van de de bouw van windmolens en dat deze ten onrechte niet in de windvisie zijn opgenomen en dus niet meetellen voor de taakstelling. beoordelingscriteria in de windvisie. Voor locaties in onderzoek is dit niet beoordeeld in de windvisie omdat dit al gebeurt in het autonome planproces van de betreffende locaties. In casu Bijvanck bij het inpassingsplan. 9. Het proces van inspraak brengt met zich mee dat veranderingen cq verbeteringen van het kaartmateriaal worden doorgevoerd. Dit kan inderdaad tot verwarring leiden. Wij werken aan een oplossing waardoor dit beter wordt weergeven. 10. In de "toelichting op de Windvisie en PlanMER" is aangegeven in paragraaf 2.2 dat voor deze locaties PS bevoegd is een inpassingsplan op te stellen. Voor het inpassingsplan voor windpark Bijvanck wordt overigens een specifieke procedure doorlopen op basis van de Elektriciteitswet. 11. De nadruk van het proces voor de windvisie heeft gelegen op draagvlak bij gemeenten. Daar zijn ook de windateliers voor gehouden. Bij verdere concretisering van locaties wordt er expliciet aandacht gevraagd voor participatie en compensatie voor omwonenden. De provincie heeft verschillende pogingen gedaan om met "Hoordewindwaait" in gesprek te gaan, dit is echter steeds geweigerd. 12. Vanuit de gesprekken met gemeenten zijn er voor de windvisie geen (bestaande of in voorbereiding zijnde) bestemmingsplannen naar voren gebracht waarin windmolens van de gewenste omvang mogelijk worden gemaakt. Om deze reden levert dit geen bijdrage aan onze doelstelling voor windenergie. 051 Gemeente Lingewaard BEMMEL Gemeente Lingewaard. Inspreker geeft aan te streven naar initiatieven voor duurzame energie die echter nog niet hebben geleid tot een locatie die in de windvisie kon worden opgenomen. Inspreker maakt uit de toelichting bij de ontwerp Windvisie op dat provinciale ondersteuning van nieuwe initiatieven niet vanzelfsprekend is. Inspreker meent dat ondersteuning van belang kan zijn voor het slagen van die initiatieven en verzoekt daarom om volwaardige ondersteuning van de provincie zoals omschreven in hoofdstuk 3 van de beleidstekst van de ontwerp Windvisie, ook voor nieuwe initiatieven mogelijk te maken / houden. Nieuwe initiatieven voor windenergie dragen bij aan de provinciale doelstelling van energieneutraliteit in De provincie zal vanuit dat belang ook kansrijke nieuwe initiatieven voor windenergie waar mogelijk ondersteunen.

15 052 Gemeente Westervoort WESTERVOORT Gemeente Westervoort. Inspreker ziet geen ruimte voor plaatsing windturbines binnen zijn gemeentegrenzen en constateert dat in de windvisie ook geen locatie binnen gemeentegrens wordt opgenomen. Inspreker betoogt dat een combinatie van waardevol open gebied met windturbines van 150m hoog niet mogelijk is en verzoekt om waardevol open gebieden uit te sluiten voor windmolens. Inspreker refereert aan een brief aan de gemeente Arnhem over de locatie Kleefsewaard. De provincie is van mening dat een combinatie van waardevol open gebieden met opwekking van windenergie mogelijk is, indien met het ruimtelijk ontwerp rekening wordt gehouden met het open karakter van het landschap. Deze voorwaarde is ook al vastgelegd in de omgevingsvisie en omgevingsverordening. De provincie is op de hoogte van de brief, deze heeft geen gevolgen voor de windvisie. 053 Gemeente Doesburg DOESBURG Gemeente Doesburg. Locatie Bijvanck. Inspreker staat in principe niet negatief ten aanzien van windturbines maar vindt dat goed rekening gehouden moet worden met ruimtelijke kwaliteiten. A. Inspreker betoogt dat toekomstige windturbines groter en hoger zijn dan bestaande windturbinges in Gelderland, waardoor er geen goede referentiebeelden zijn. Inspreker geeft aan dat moderne windturbines hoger zijn dan bestaande gebouwen en stuwwallen. B. Inspreker merkt op dat in de windvisie geen belevingsvisualisaties staan. Inspreker betoogt dat belevingsvisualisatie bij windturbineparken moeten worden gemaakt in plaats van de (foto) visualisaties omdat deze de belevingswaarde vanuit het veld beter weergeven. Hij merkt dit ook op voor het inpassingsplan de Bijvanck. C. Inspreker betoogt dat windturbines door hun grootte niet alleen te zien zijn in het landschap waar ze geplaatst worden, maar dat ze ook vanuit aangrenzende waardevolle landschappen of beschermde stads- en dorpsgezichten zichtbaar kunnen zijn. Een belevingsvisualisatie vanuit deze aangrenzende landschappen kunnen hier een realistisch beeld van geven. Inspreker meent dat als uit belevingsvisualisatie blijkt dat windturbines bij de Bijvanck de kernkwaliteit van waardevolle landschappen aantast plaatsing ongewenst is. D. Inspreker betoogt dat de historisch stad Doesburg een beschermd stadsgezicht heeft met karakteristieke kleinschalige straten. Inspreker maakt zich ongerust dat dit beeld kan worden aangetast als in het verlengde van één van deze straten een windturbine zichtbaar wordt. E. vraagt waarom bij de effectbeoordeling van het thema landschap niet alle kernkwaliteiten van waardevolle landschappen en/of van Gelderse Nationale landschappen als beoordelingscriteria zijn gehanteerd, maar alleen 'waardevol open gebieden' en 'Nieuwe Hollandse Waterlinie'. Inspreker vraagt hoe de provincie is gekomen tot een effectbeoodeling bij criterium beschermd stads- en dorpsgezicht, welke afstand is gehanteerd voor nabijheid en of dit op basis van belevingsvisualisaties is gedaan. Inspreker eindigt met 2 concrete vragen voor locatie Bijvanck: 1. Is er sprake van dat de kernkwaliteiten van het waardevol landschap Hummelo en Keppel, Slangenburg (deelgebied4: oud boerenland) en van het waardevol landschap 27 IJsselwaarden (Fraterwaard) worden aangetast? 2. Is er sprake van visuele aantasting van het stadsbeeld in het beschermd stadsgezicht van Doesburg? A. De provincie deelt de mening dat windturbines het bestaande landschap overstijgen. Dit is overigens ook al het geval bij de huidige windturbines. Ervaring leert dat de waarnemer in het veld vaak het onderscheid niet ziet tussen windturbines met een ashoogte van 80m 100m of 120m. B. Het klopt dat in de windvisie geen belevingsvisualisaties staan. Dat is voor dit schaalniveau nog niet aan de orde. De provincie geeft echter ondersteuning aan gemeenten en ontwikkelaars door het beschikbaar stellen van 3D visualisaties die de belevingswaarde vanuit het veld beter weergeven. De Windvisie wordt hierop derhalve niet aangepast. C. De provincie bevestigt dat windturbines landschapsoverstijgend zijn. In het ruimtelijk ontwerp dient aandacht te worden gegeven aan het landschap. Hieronder wordt ook verstaan gebieden die verder weg liggen maar waar vandaan de windturbines zichtbaar zijn, zeker als deze gebieden een speciale landschapsstatus hebben. Zoals onder B vermeld, kan hier met 3D visualisaties vorm aan gegeven worden. D. De locatie is in een Aanvulling op het MER ook op milieuaspecten beoordeeld. Hierbij wordt aangegeven dat er geen effecten te verwachten zijn op het beschermde stads- en dorpsgezicht van Doesburg. Dit zal ook in het kader van het inpassingsplan nader bekeken worden. E. De provincie heeft voor de locatiekeuze windenergie de belangrijkste criteria gehanteerd. Dat waren voor het landschap 'waardevol open gebieden' en 'Nieuwe Hollandse Waterlinie'. De afstand die is gehanteerd bij beschermd stads- en dorpsgezicht is 1 tot 3 km voor grote en kleine invloed. Hiervoor is geen belevingsvisualisatie gedaan. 1. Deze concrete vraag is van belang bij het Inpassingsplan. Wanneer er mogelijke effecten optreden op de genoemde waardevolle landschappen, wordt dit in het Inpassingsplan aangegeven en wordt daar aangegeven hoe hiermee omgegaan wordt. 2. Zie antwoord bij D.

16 054 Stichting Natuur- en Milieuzorg NW- NIJKERK Veluwe/IVN Nijkerk IVN Nijkerk en Stichting Natuur en Milieuzorg Noord Veluwe. Inpsreker is blij dat Arkerheem-Putterpolder gevrijwaard is van windturbines. Inspreker heeft bezwaar tegen de mogelijkheden van plaatsing van solitaire winturbines in de omgeving daarvan. Inspreker vindt dat de randmeren toegevoegd moeten worden als uit te sluiten voor windturbines vanwege natuur en landschappelijke waarden. Inspreker pleit voor afstemming met buurprovincies over plaatsing van windturbines. Inspreker mist concrete verwijzing naar schade aan dierpopulaties (vogels vleermuizen) in de planmer. 055 VELDDRIEL Locatie Zaltbommel. Inspreker woont en werkt op Veilingweg 23A. Zijn ramen zijn op het Noordwesten gericht, waar hij de zon mooi onder kan zien gaan. Dat is de locatie waar windmolens zijn voorzien op 400 tot 500 meter van de woning. Inspreker denkt dat er betere locaties zijn voor windturbines dan deze en verzoekt deze locatie te laten vervallen. Mocht de locatie in stand blijven dan is het noodzakelijk om de windmolens stil te zetten als de zon laag staat in voorjaar en zomer om slagschaduw te voorkomen. 056 Steijn Vastgoed BV WERVERSHOOF Inspreker heeft 2 geschikte locaties in zicht voor een windmolenpark nabij Elburg. De locaties zijn op voldoende afstand van bebouwingen. Een beperking kan zijn dat het een weidevogelgebied is, ervaring leert inspreker dat dit geen belemmering hoeft te zijn, ook omdat er hoogspanningsmasten in het gebied staan. Indiener heeft overleg gehad met de betreffende gemeenten en verzoekt de provincies deze locaties in overweging te nemen. Voor solitaire windturbines gelden dezelfde uitsluitingscriteria als voor windturbineparken, met uitzondering van de waardevol open gebieden, waar windturbineparken wel kunnen met een goed ruimtelijk ontwerp. Het verdere beleid over solitaire windturbines laat de provincie over aan de betreffende gemeente. De provincie ziet een deel van het randmeer-gebied als een kansrijke locatie, bij daadwerkelijke ontwikkeling van windturbines zal rekening gehouden moeten worden met de invloed op natuur en landschap. Als windturbines landschappelijke invloed hebben over een gemeente of provinciegrens heen, dan moet in het ruimtelijk ontwerp rekening gehouden worden met de invloed op de belevingswaarde van dat gebied. Nabijheid bij natuurgebieden is opgenomen in de planmer. Schade aan dierpopulaties is voor het abstractieniveau van de windvisie nog niet aan de orde. Op hoofdlijnen is wel rekening gehouden met gegevens van SOVON ten aanzien van het voorkomen van vogels, vleermuizen en diverse trekroutes met de Windmolenrisico-kaart. Wij hebben van de gemeente Zaltbommel geen bericht gekregen dat de locatie uit de windvisie moet worden gehaald. De Windvisie wordt op dit punt derhalve niet aangepast. Slagschaduw is een effect dat bij de nadere inrichting van de locatie onderzocht dient te worden. In de praktijk zijn eenvoudig maatregelen aan windmolens mogelijk, bijvoorbeeld via een automatische stilstandregeling wanneer slagschaduw optreedt. Dank dat u meedenkt over geschikte locaties voor windenergie. Ook locaties die niet in de windvisie zijn opgenomen kunnen geschikt zijn voor windenergie. Als de locaties vallen in het gebied windenergie mogelijk op de kaart bij de omgevingsvisie dan ziet de provincie op voorhand geen belemmeringen. In overleg met de betreffende gemeenten kunnen die locaties ontwikkeld worden. De provincie ziet in weidevogelgebieden overigens wel een belemmering voor windenergie. In de Omgevingvisie heeft de provincie ervoor gekozen om weidevogel- en ganzenfoergeergebieden uit te sluiten van windturbines omdat de significant negatieve effecten op deze soortgroepen voldoende zijn onderbouwd. Wij volgen daarbij het advies van Vogelbescherming en SOVON in de Nationale windmolenkaart. De provincie wil locaties niet onnodig uitsluiten van windenergie, maar hecht er aan duidelijkheid te creëren voor alle belanghebbenden waar dat mogelijk is. De provincie investeert veel geld in het behoud van weidevogelgebieden en wil dat optimaal laten renderen door via het ruimtelijk instumentarium ook te sturen op het behoud van openheid, omdat die voor de belangrijkste weidevogels als de grutto een essentiële randvoorwaarde is.

17 057 Gelders Genootschap ARNHEM Het Gelders Genootschap. Inspreker staat positief tegenover benutten van A. De provincie deelt de mening dat windturbines het bestaande landschap alternatieve energiebronnen maar vindt dat met de toekomstige windturbines rekening moet worden gehouden met bestaand ruimtelijke kwaliteiten in Gelderland. Inspreker regeert op 4 onderwerpen: A. Verschijningsvorm. Inspreker betoogt dat toekomstige windturbines overstijgen. Dit is overigens ook al het geval bij de huidige windturbines. Ervaring leert dat de waarnemer in het veld vaak het onderscheid niet ziet tussen windturbines met een ashoogte van 80m 100m of 120m. De provincie vindt de logica van een combinatie met infrastructuur en industrie nog seeds groter en hoger zijn dan bestaande windturbinges in Gelderland en hoger een logische en wordt hierin breed gesteund in onder meer de ontwerpateliers dan bestaande gebouwen en stuwwallen. Door de grote hoogte en de wind die zij georganiseerd heeft. Het ruimtelijk ontwerp is samen met grote onderlinge afstand ontstijgen deze turbines het landschap waardoor participatie en draagvlak benoemd in de windvisie als aandachtspunt voor het de betekenis van de windturbines in het landschap vervaagt. Inspreker realiseren van een windturbinepark. Het is logisch dat er bij de beoordeling verwacht dat de logica van een combinatie met infrastructuur, industrie of van zo'n windturbinepark deze aandachtpunten een rol spelen. Indien productielandschappen daarmee vermindert. De windvisie geeft locaties gemeente en ontwikkelaar niet tot overeenstemming kunnen komen over deze voor windenergie aan op basis van kaartstudies zonder nog te kijken naar aspecten kan de ontwikkelaar de provincie vragen een inpassingsplan te de visuele invloed van de windturbines op het landschap. Inspreker vraagt maken. Bij het maken van dat inpassingsplan zullen bovengenoemde zich af of na vaststelling van de windvisie een plan voor realisatie van windmolens kan worden afgeblazen als het draagvlak van een betrokken gemeenteraad verandert omdat verschijningsvorm en beleving van de windturbines in het landschap pas met het ruimtelijk ontwerp duidelijk worden. B. Inspreker vraagt of de provincie bereid is te verlangen dat aandachtspunten zeker een rol spelen. B. De provincie is geen voorstander van het opleggen van extra regelgeving. De provincie geeft echter ondersteuning van gemeente en ontwikkelaar in het beschikbaar stellen van 3D visualisaties die de belevingswaarde vanuit het veld beter weergeven. C. De provincie bevestigd dat windturbines landschapsoverstijgend zijn. In het belevingsvisualisaties worden gemaakt in plaats van de (foto) visualisaties ruimtelijk ontwerp dient aandacht te worden gegeven aan het landschap omdat deze de belevingswaarde vanuit het veld beter weergeven. C. Inspreker betoogt dat windturbines door hun grootte niet alleen te zien zijn in het landschap waar ze geplaatst wordenm, maar dat ze ook vanuit aangrenzende waardevolle landschappen of beschermde stads- en dorpsgezichten zichtbaar kunnen zijn. Een belevingsvisualisatie vanuit deze aangrenzende landschappen kunnen hier een realistisch beeld van geven. Inspreker vraagt of de provincie onderschrijft dat de windturbines landschapsoverstijgend zijn en of dit dan betekent dat in het ruimtelijk ontwerp aandacht moet worden besteed aan de relatie van windturbines hieronder wordt ook verstaan gebieden die verder weg liggen maar waar de windturbines vandaan zichtbaar zijn, zeker als deze gebieden een speciale landschapsstatus hebben. Zoals onder B vermeld kan hier met 3D visualisaties vorm aan gegeven worden. De provincie is geen voorstander van het opnemen van extra regelgeving. D. De provincie heeft voor de locatiekeuze windenergie de belangrijkste criteria gehanteerd. Dat waren voor het landschap 'waardevol open gebieden' en Nieuwe Hollandse Waterlinie'. De afstand die is gehanteerd bij beschermd stads- en dorpsgezicht is 1 tot 3 km voor grote en kleine invloed. Hiervoor is geen belevingsvisualisatie gedaan. met de eventuele aangrenzende waardevolle landschappen of beschermde stads- en dorpsgezichten. Inspreker vraagt of de provincie bereid is om in de omgevingsverordening van de initiatiefnemers te verlangen dat een goed resultaat uitgangspunt is voor het ruimtelijk ontwerp. D. Inspreker vraagt waarom bij de effectbeoordeling van het thema landschap niet alle kernkwaliteiten van waardevolle landschappen en/of van Gelderse Nationale landschappen als beoordelingscriteria zijn gehanteerd, maar alleen 'waardevol open gebieden' en 'Nieuwe Hollandse Waterlinie'. Inspreker vraagt hoe de provincie is gekomen tot een effectbeoodeling bij criterium beschermd stads- en dorpsgezicht, welke afstand is gehanteerd voor nabijheid en of dit op basis van belevingsvisualisaties is gedaan. 058 Bosch Beton KOOTWIJKERBROEK Bosch Beton. Kaart solitaire windmolens. Inspreker verwacht dat binnenkort de helikopterluchthaven BoschBeton/HeliFlight Holland zal worden geïntegreerd in de omgevingsverordening. Dit zal via een luchthavenbesluit gebeuren. In dat geval zal rekening gehouden moeten worden met hoogtebeperkingen rondom de helikopterluchthaven. Inspreker vraagt om in de kaart waarin wordt aangegeven waar solitaire windturbines mogelijk zijn rekening te houden met de ruimte die nodig is om de helikopervluchten vanaf de luchthaven veilig te kunnen uitvoeren zoals is vastgelegd in Annex 14 Volume 2 van het ICAO document over helikopterluchthavens. De kaart voor solitaire windmolens zullen we aanpassen. Bedoeld is op alle locaties waar in de omgevingsvisie is aangegeven dat windenergie mogelijk is, ook solitaire windturbines mogelijk zijn met uitzondering van de waardevol open gebieden. We vervangen de kaart door een kaart "windparken mogelijk, solitaire windturbines uitgesloten". Op het moment dat het luchthavenbesluit wordt genomen, zal bij plannen voor één of meerdere windmolens rekening moeten worden gehouden met de wettelijke hoogtebeperkingen die daar uit voortvloeien. Op voorhand is aanpassing van de kaart niet mogelijk.

18 059 CULEMBORG Locatie Culemborg. Inspreker is niet tegen windenergie, maar vraagt zich af of er voldoende rekening is gehouden met de aanwezigheid van een eendekooi en effecten op het open landschap. Nieuwe windmolens zouden dichter bij de bestaande moeten komen. Ten aanzien van de effecten van de verschillende locaties heeft de provincie rekening gehouden met effecten die op provinciaal niveau te duiden zijn. Hierbij is niet specifiek naar de aanwezigheid van een eendekooi bij de locatie Culemborg gekeken. Dit zal bij een eventuele nadere invulling door een initiatiefnemer wel dienen te gebeuren. Ten aanzien van de effecten op de openheid van het landschap is de provincie van mening dat de realisatie van een windpark dit niet direct negatief beinvloedt. Zij stelt daarvoor wel eisen aan het ontwerp van een windpark. Of nieuwe windmolens dichter bij bestaande molens kunnen, dient door een eventuele initiatiefnemer te worden onderzocht. De provincie sluit dit voor alsnog niet uit. 060 Omgeving Zevenaar Zie 113 Zie antwoord ANGERLO Zie 113 Zie antwoord ANGERLO Zie 113 Zie antwoord Leefbaarheidsgroep Woezik WOEZIK-WIJCHEN Stichting Leefbaarheidsgroep Woezik. 1. De provincie moet op zoek gaan naar locaties waar windturbines optimaal efficient kunnen draaien en dat is op de locaties in Wychen niet het geval. Verzocht wordt om die reden de locaties uit de windvisie te halen. 2. De provincie moet het zoeken naar geschikte locaties over de gemeentegrenzen tillen en alleen locaties kiezen met voldoende draagvlak bij omwonenden zonder te dreigen met het aanwijzen van locaties wanneer de doelstelling niet gehaald kan worden. 3. De locaties uit de quick scan van Wijchen mogen niet worden opgenomen omdat de Lnight norm niet is meegenomen en verkeerde normen zijn gebruikt voor de slagschaduw. 4. De provincie behoort locaties objectief en uniform te beoordelen, op basis van dezelfde criteria. 5. Indiener vraagt om de geluidsbelastingsnormen verder aan te scherpen. 1. Het optimaal kunnen draaien van windturbines is op het niveau van locatiekeuzes niet te bepalen. Dit is afhankelijk van de keuze van turbines bij concrete initiatieven. De locaties in Wijchen zijn wel uit de windvisie verwijderd op verzoek van de gemeente. 2. Het zoekproces naar locaties is ingezet om met draagvlak bij gemeenten locaties vast te kunnen stellen. Daarnaast hebben we als provincie afspraken met het rijk om voor 2020 een doelstelling van 230,5 MW te behalen. Wij hechten veel waarde aan de ontwikkeling van locaties met draagvlak bij omwonenden, maar vinden ook dat wij onze verantwoordelijkheid moeten nemen als de doelstelling mogelijk niet wordt gehaald. Ook voor onze langere termijn doelstelling van energieneutraliteit in 2050 achten wij windenergie als een belangrijke component hiervan. 3. Er zijn nog geen wettelijke normen gehanteerd in de Quickscans. Er is hierbij uitgegaan van ervaringsgegevens voor de afstanden van geluid- en slagschaduw-contouren, die ook in andere (soortgelijke) onderzoeken worden gehanteerd en als geaccepteerd kunnen worden beschouwd. Toetsing aan normen dient in een latere planfase voor de invulling van locaties te worden onderzocht. 4. De locaties in de windvisie zijn objectief en uniform beoordeeld. Dit wordt ook door de (onafhankelijke) Commissie m.e.r. aangegeven in haar toetsingsadvies. 5. De provincie is niet degene die de geluidsnormen bepaald. Deze zijn middels wet- en regelgeving vastgelegd. Aanvullend kan gemeentelijk geluidbeleid nog aan de orde zijn bij de verdere invulling van locaties. 064 ANGERLO Zie 113 Zie antwoord Regiogemeenten Achterhoek DOETINCHEM Regio Achterhoek. Inspreker constateert dat er voor de Achterhoek, behoudens onderzoeksgebied Netterden, geen extra locaties zijn aangewezen. Inspreker pakt het verdere traject naar energieneutraliteit, met het brede palet van hernieuwbare energie, graag samen met de provincie op. De provincie werkt graag samen met de regio verder aan energieneutraliteit. 066 De Wolff-Nederland-Windenergie HEERENVEEN Wolff Nederland windenergie. 1. Het aantal locaties voor windturbineparken in deze windvisie is te beperkt. De ervaring leerdt dat windenergieprojecten soms sneuvelen door beperkingen vanwege omwonenden, straalpaden en radarstations en de aanwezige flora en fauna. Een verruiming van het aantal locaties is nodig om de doelstelling te kunnen halen. 2. Voor solitaire windturbines zijn de zoekgebieden te beperkt, om bedrijven de ruimte te bieden dienen solitaire windturbines op bedrijventerreinen mogelijk te maken. 3. WNW begeleidt een locatie in de gemeente Zutphen. Wij werken samen met een lokale grondeigenaar, de locatie is ruimtelijk inpasbaar en kan rekenen op het benodigde draagvlak, inspreker verzoekt de locatie op te nemen in de windvisie. 067 WAGENINGEN zie 089 Zie antwoord bij Het aantal locaties in de windvisie is (net) voldoende om onze doelstelling te kunnen halen. Op het moment dat er locaties afvallen of minder vermogen windenergie leveren dan ingeschat zal dat opgevangen moeten worden door andere locaties waar windenergie ontwikkeld wordt en die nog niet in deze windvisie zijn vastgesteld. 3. De door inspreker genoemde locatie kan in samenspraak met de gemeente ontwikkeld worden en zodra er draagvlak is bij de gemeenteraad toegevoegd worden aan de windvisie. De huidige windvisie staat dit niet in de weg. 2. De kaart voor solitaire windmolens zullen we aanpassen, bedoeld is op alle locaties waar in de omgevingsvisie is aangegeven dat windenergie mogelijk is ook solitaire windturbines mogelijk zijn met uitzondering van de waardevol open gebieden. Ook op bedrijventerreinen zijn (solitaire) windturbines mogelijk. We vervangen de kaart door een kaart "windparken mogelijk solitaire windturbines uitgesloten"

19 068 ERMELO Locatie A28. Eigenaar recreatiebungalow. Inspreker maakt bezwaar tegen Deze locatie is opgenomen als kansrijke locatie voor toekomstige ontwikkeling. windmolens langs het strand van RGV vanwege de waardevermindering Hiermee geeft de provincie aan met de gemeente in overleg te willen of die dit als gevolg zal hebben voor bungalowpark AquaHorst. Verzoekt om ontwikkeling van windenergie in dit gebied in de toekomst mogelijk is. Het zonnepaneelvelden en turbines in getijde stromen te onderzoeken. punt van waardevermindering komt bij de eventuele verdere ontwikkeling aan de orde. Naast de inzet op windenergie worden ook andere vormen van duurzame energieopwekking onderzocht en ontwikkeld binnen het provinciale programma energietransitie. Een combinatie van inzet van verschillende vormen van duurzame energie-opwekking achten wij nodig voor het behalen van onze doelstelling van energieneutraliteit in Project A15 p/a Milieudefensie AMSTERDAM Project A15. Inspreker vindt het positief dat de Windvisie naast de bekende en kansrijke locaties ook ruimte biedt voor de ontwikkeling van windenergie in de toekomst. De onderwerpen draagvlak en participatie worden genoemd in de windvisie, maar kunnen nog verder worden uitgewerkt. Wanneer concreter omschreven wordt wat de provincie bedoelt met de mogelijkheid voor participatie dan kan daar immers beter op gestuurd worden. Inspreker vindt dat draagvlak voor windprojecten wordt gecreëerd door burgers in de beginfase van een windproject bij de plannen te betrekken. Dus niet alleen financiële participatie is belangrijk, maar juist ook procesparticipatie. Inspreker pleit ervoor om een aantal voorwaarden voor draagvlakontwikkelig in de windvisie op te nemen, te weten: 1. Burgers worden voor vergunningsaanvraag/bestemmingsplanprocedure betrokken bij het project door gemeente en/of ontwikkelaar. 2. Burgers krijgen inbreng in het proces, dit kan onder meer gaan over locatie en/of hoeveelheid windturbines. 3. Burgers kunnen meebepalen welke vormen van financiële participatie in het project worden mogelijk gemaakt. 4. De provincie ondersteunt gemeentes waar windprojecten vastlopen met het vlottrekken. 5. De provincie ondersteunt gemeentes met het opbouwen van kennis over draagvlak ontwikkeling. De provincie waardeert het dat de inspreker meedenkt over het op de juist manier vormgeven van participatie in het veld en in deze windvisie en 3. De provincie zal de term participatie nader uitwerken met aandacht voor deze aspecten. 4. en 5. Deze ondersteuning wordt in de windvisie al toegezegd. 070 ANGERLO Zie 113 Zie antwoord Gemeente Buren MAURIK Gemeente Buren. 1. Bestaande windmolens gemeente Buren. Windmolens bij Buren staan als "project vergund" en "onherroepelijk plan" in (de samenvatting) van de windvisie, dat is onjuist. De 1. Ten tijde van het schrijven van de ontwerp-windvisie draaiden de windmolens bij Buren nog niet. Nu wel, wij passen de status aan waarbij de windmolens onderdeel worden van "huidige situatie". Met de rode locaties op windmolens zijn draaiend sinds juni 2014, maar de vergunning is nog niet kaart de zogenaamde "vastgestelde locaties", worden de locaties bedoeld die onherroepelijk. Graag status wijzigen in "huidige situatie", ze zijn immers draaiend. Inspreker vraagt naar betekenis "vastgestelde locaties" die in rood op de kaart staan. Inspreker verzoekt de bestaande windmolenparken ook op de zelfde kaart te laten zien. 2. De kaart waar solitaire windturbines mogelijk zijn klopt op een aantal punten niet: Bebouwde kom van Lingemeer, delen van de uiterwaarden, delen van rivieren zijn blauw gemaakt, dit graag aanpassen. Daarnaast is vrijwel de gehele gemeente Buren aangewezen als nationaal landschap, inspreker vindt dat dit niet samengaat met solitaire windturbines en wil het nationale landschap uitsluiten voor solitaire windmolens. nu nieuw worden vastgesteld in de windvisie. De kaart geeft de wijzigingen aan ten opzichte van de Omgevingsvisie, waardoor de bestaande locaties er niet op staan. In de samenvoeging zal dit worden gerealiseerd. 2. De tekst en vooral de kaart over solitaire windmolens blijken verwarrend te zijn. Op de kaart van solitaire windmolens mogelijk worden (met uitzondering van de waardevol open gebieden) dezelfde gebieden weergegeven als de gebieden die in de omgevingsvisie staan aangeduid als "windenergie mogelijk". In deze gebieden ziet de provincie op voorhand geen belemmeringen voor windenergie. Concrete initiatieven voor plaatsing van windmolens in deze gebieden zijn ter beoordeling van de gemeente. Dit geeft de gemeente de mogelijkheid om zelf gebieden uit te sluiten waar zij geen solitaire windmolens wenselijk acht. Wij zullen de kaart vervangen door een kaart solitaire windturbines uitgesloten, waarmee we hopen dat meer duidelijkheid gegeven wordt. 072 ANGERLO Zie 113 Zie antwoord ANGERLO Zie 113 Zie antwoord 113

20 074 RWE Innogy Windpower Netherlands B.V. s HERTOGENBOSCH RWE. Inspreker kan zich vinden in de wijze waarop de provincie haar doelstelling ruimtelijk denkt in te vullen. Inspreker vindt het getuigen van realisme en flexibiliteit dat naast de concreet vastgestelde locaties ruimte wordt gelaten voor initiatieven op andere geschikte locaties. Inspreker Het ruimtelijk beleid voor weidevogel- en ganzenfoerageergebieden ligt vast in de Omgevingsvisie Gelderland. Deze windvisie is daarvan een thematische uitwerking. In de Omgevingvisie heeft de provincie ervoor gekozen om weidevogel- en ganzenfoergeergebieden uit te sluiten van windturbines omdat pleit er voor niet onnodig geschikte locatie voor windmolens uit te sluiten. de significant negatieve effecten op deze soortgroepen voldoende zijn Inspreker denkt dat dit nu wel gebeurt door ganzenfourageergebieden en onderbouwd. De provincie wil locaties niet onnodig uitsluiten van windenergie, weidevogelgebieden uit te sluiten. Inspreker beargumenteert dat dit niet nodig is door onderzoek van bureau Waardenburg over de impact van windturbines op weidevogels en ganzen. Uit dit onderzoek blijkt dat de effecten van windturbines op vogels soort of soortgroep specifiek en locatiespecifiek zijn. Door het gebruik van stilstandvoorzieningen en inrichtingsmaatregelen kunnen de effecten worden gemitigeerd of gecompenseerd. Inspreker stelt voor om een ja-mits formulering te gebruiken voor weidevogel- en ganzenfourageergebieden. Inspreker adviseert om het onderdeel draagvlak in de windvisie verder uit te werken, steun bij gemeenteraad komt niet altijd tegemoet aan de zorgen maar hecht er aan duidelijkheid te creëren voor alle belanghebbenden waar dat mogelijk is. De provincie investeert veel geld in het behoud van weidevogelgebieden en wil dat optimaal laten renderen door via het ruimtelijk instumentarium ook te sturen op het behoud van openheid, omdat die voor de belangrijkste weidevogels als de grutto een essentiële randvoorwaarde is. Voor de effecten op ganzen klopt het dat bij de overzomerende ganzen ( met name de grauwe gans) een zekere gewenning voor windturbines kan optreden. De ganzenfoerageergebieden zijn echter vooral geselecteerd vanwege hun functie voor de wintergasten waarvoor wij een internationale verantwoordelijkheid hebben. Ook hier geldt dat wij verschillende van direct omwonenden. Inspreker is van mening dat draagvlak maatwerk instrumenten in combinatie met elkaar willen inzetten om aan deze is waarbij de omgeving in een vroeg stadium betrokken dient te worden bij het ontwikkelproces en de discussie over verdeling van de lusten en verantwoordelijkheid invulling te geven. De opmerking van inspreker ten aanzien van draagvlak kunnen we onderschrijven. lasten. 075 DIDAM Locatie Byvanck. vermindering van woon en leefgenot, schallende geluiden,horizonvervuiling, verpesten van open landschappelijk gebied voor mens en dieren 076 CULEMBORG Locatie Culemborg. Om verrommeling in het landschap te voorkomen, is plaatsing van windmolens als een lint in het landschap wenselijk. dit betekent binnen de gemeente Culemborg dat er in het verlengde van de huidige 3 windmolens uitbreiding plaats zou moeten vinden: langs de N320 in oostelijke en westelijke richting 077 ZEVENAAR In de windvisie wordt onvoldoende aandacht geschonken aan een aantal aspecten van windenergie in de provincie Gelderland. Vooral ontbreken analyses van negatieve gevolgen van windenergie in Gelderland en de bestuurlijke dwangmaatregelen die de provincie zal hanteren bij de implementatie van de windvisie. In deze zienswijze wordt achtereenvolgens ingegaan op: 1. Windenergie is niet rendabel en vergt veel subsidie van de overheid met verwijzing naar het standpunt van het CPB. 2. Windenergie brengt schade toe aan het Gelders landschap 3. Draagvlak bij inwoners van Gelderland niet vereist. 4. Windenergie leidt vooralsnog niet tot reductie van CO2 uitstoot onder verwijzing naar het in stand houden van "fossiele" back-up centrales. Al deze aspecten worden behandeld in het planproces (inpassingsplan) wat voor de locatie windenergie wordt doorlopen. De provincie onderschrijft de wens van inspreker om verrommeling van het landschap als gevolg van het plaatsen van windmolens te voorkomen. De locatie wordt tevens in overleg met de gemeente aangepast. De locatie verandert van vast te stellen locatie naar een kansrijke locatie voor toekomstige ontwikkeling en de locatie wordt expliciet aangemerkt als een uitbreidingslocatie van het bestaande windpark waardoor er één groter windpark ontstaat. De invulling hiervan wordt in overleg met de gemeente nader vorm gegeven. Draagvlak, compensatie en participatie komen hierbij ook aan de orde. De provincie ziet de positieve aspecten van windenergie en probeert zo goed mogelijk om te gaan met negatieve aspecten, waaronder verschillende milieueffecten. De provincie zal voor het behalen van zijn doelstelling op de locaties die zijn vastgesteld in de windvisie indien nodig of gewenst een inpassingsplan maken. Dit is ook duidelijk verwoord in de Toelichting bij de visie. 1. Windenergie is op dit moment één van de goedkoopste vormen van hernieuwbare energie en de verwachting is conform CPB dat het rond 2020 geen subsidie meer nodig heeft. Om windturbines rond 2020 te kunnen plaatsen is het nodig dat de planvorming nu opgestart wordt. 2. Windturbines zijn zichtbaar, of dat als schade ervaren wordt is een persoonlijke beleving/opvatting. 3 De provincie ziet de gemeenteraad als democratisch gekozen vertegenwoordiging van inwoners van die gemeente. Bij de vastgestelde locaties is er sprake van draagvlak bij de betreffende gemeenten. 4. Windenergie leidt tot een vermindering van het gebruik van fossiele energie. Voorlopig is het aandeel van windenergie in Nederland nog zo gering dat er geen speciale back-up capaciteit voor nodig is. De verwachting is dat de opslag en of omvorming van electrische energie in de komende jaren versneld ontwikkeld zal worden. 078 ANGERLO Zie 113 Zie antwoord DEN HAAG Algemeen. Inspreker is van mening dat tegenstanders van windenergie vaak de verkeerde argumenten gebruiken. Inspreker verwijst naar een essay van prof. Dr. Pieter Lutkes waarin de onzin van windenergie wordt aangetoond. De provincie neemt deze reactie voor kennisgeving aan. De provincie is van mening dat windenergie een onmisbaar onderdeel voor het behalen van haar doelstelling van energieneutraliteit vormt en heeft hierover afspraken gemaakt met het Rijk. Met de Windvisie worden deze afspraken ingevuld.