Dyslexiebeleid Houtens. December 2011 Herzien oktober Hilleke Steenveld Roeliene van Steinvoorn. Dyslexiebeleid Houtens.
|
|
- Josephus Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 December 2011 Herzien oktober 2014 Hilleke Steenveld Roeliene van Steinvoorn Indien u dit document wilt gebruiken voor uw eigen instelling, graag contact opnemen met de school en het intellectueel eigendom respecteren. dyslexie@mijnhoutens.nl oktober
2 Inleiding Dit document is geschreven met doel alle betrokkenen rondom leerlingen van Houtens met dyslexie duidelijkheid te geven over wat Houtens biedt aan begeleiding en wat er verwacht wordt van leerlingen met dyslexie, hun ouders(s) en/of verzorger(s), vakdocenten, mentoren, de RT er en de directie. Houtens is een school waar een groot deel van de leerlingen dyslexie heeft (ca. 20%). Houtens streeft ernaar elke leerling op het onderwijsniveau dat hij aankan te laten functioneren. In dit document leest u dat leerlingen van Houtens met een dyslexieverklaring in het eerste leerjaar allemaal een signaleringstoets maken, (deel 1) zodat de school een goed beeld krijgt van het instapniveau van elke leerling. Deze toets is voor de leerlingen met dyslexie de start voor het begeleidingstraject dat in de eerste en tweede klas van hun schoolloopbaan aangeboden wordt. Voordat er gesproken wordt over de begeleiding wordt expliciet aandacht besteed aan de betrokken personen rondom een leerling met dyslexie en wat de verantwoordelijkheden van deze personen zijn. In deel 4, 5 en 6 leest u over de begeleiding die geboden wordt op Houtens. Op Houtens wordt begeleiding zowel binnen als buiten de reguliere lessen aangeboden. Denk hierbij aan aanpassingen die een docent kan doen binnen zijn eigen les, zodat de leerling met dyslexie de les goed kan volgen, denk ook aan aangepaste beoordeling van toetsen en taken. De begeleiding buiten de reguliere lessen is specifiek voor lezen en/of spellen. Ook is er buiten de les tijd en aandacht voor sociaal-emotioneel welbevinden. Houtens is een school waar al veel met ICT gewerkt wordt, zo heeft elke leerling een laptop. In deel 7 leest u wat Houtens al aanbiedt om leerlingen met dyslexie te ondersteunen. Ook leest u wat Houtens nog niet aan kan bieden en wat ouder(s) en/of verzorger(s) kunnen faciliteren voor de leerling met dyslexie. Deel 8 gaat in op de mogelijkheid om voor de leerling met dyslexie een aangepaste invulling en eventueel vrijstelling voor het vak Duits of Frans aan te vragen. In dit deel treft u de meest recente regels rondom dit onderwerp geformuleerd door het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap. Dit document is geschreven met ondersteuning van de directie van Houtens, docenten Nederlands van Houtens, dyslexiecoaches van College de Heemlanden en het Seminarium voor Orthopedagogiek te Utrecht. Overal waar hij staat kan ook zij gelezen worden. oktober
3 Inhoud Inleiding... 1 Deel 1. Definitie van dyslexie... 5 Deel 2. Van signalering naar begeleiding Signalering + analyse... 6 Extra faciliteitenkaart... 6 Vermoeden van dyslexie... 6 Deel 3. Betrokkenen & verantwoordelijkheden Leerling... 8 Ouders... 8 Mentor... 9 Remedial teacher... 9 Vakdocent... 9 Deel 4. Begeleiding in de les Algemene begeleiding (model directe instructie) Deel 5. Toetsen en beoordelen Algemeen Voor Nederlands: Moderne vreemde talen (Engels, Duits, Frans): Deel 6. Begeleiding buiten de les Technisch lezen Spellen Sociaal-emotioneel Deel 7. ICT-ondersteuning Algemeen Al gerealiseerd Toekomst oktober
4 Deel 8. Vrijstelling voor één vreemde taal Regelgeving Aanvragen, procedure Literatuur oktober
5 Deel 1. Definitie van dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. De oorzaak ligt in de celstructuur van de hersenen. Dyslectische leerlingen in het VO hebben problemen met: lezen en/of spellen op woordniveau, het snel en accuraat lezen van teksten, het snel en accuraat spellen bij functioneel schrijven (bij alle vakken). Niet alle problemen dienen zich (in gelijke mate) bij een individuele leerling voor. Ook dyslectische leerlingen verschillen van elkaar. Dyslexie is niet te verhelpen, maar een leerling met dyslexie kan wel leren omgaan met zijn lees- en spellingsstoornis. oktober
6 Deel 2. Van signalering naar begeleiding. Signalering + analyse Wat Wie betreft het Wanneer Wie organiseert het Signalering Leerlingen met Lesweek 4 RT + mentor Spellen (dictee, wonderlijke weer) Lezen (leestoets, De Tekenbeet) dyslexieverklaring Buiten de reguliere les Kwantitatieve analyse dictee RT Lesweek 5 RT Analyse tekst Start begeleiding - Lezen - Spellen - studievaardigheden Signalering leerlingen met vermoeden van dyslexie Leerlingen + begeleiders Leerlingen + RT + mentor Lesweek 10 November Februari Om het instapniveau van de leerlingen met dyslexie in beeld te krijgen wordt aan het begin van het jaar een spelling- en leestoets afgenomen. Spelling: In kaart brengen of de leerling meer dan gemiddeld veel fouten maakt voor het onderwijsniveau waarop onderwijs gevolgd wordt. De leerling met dyslexie maakt, als hij lager dan gemiddeld scoort, aanvullend de diagnostische toets van Muiswerk. A.d.h.v. het resultaat van de diagnostische toets wordt een programma samengesteld. Lezen: In kaart brengen of de leerling in staat is om een tekst vlot te lezen en in staat is om spontaan informatie te onthouden. RT RT Extra faciliteitenkaart Leerlingen die in klas 3 en 4 zitten krijgen een kaart waarop alle faciliteiten vermeld zijn. Deze kaart geeft bij het maken van (PTA)toetsen recht op o.a. 20% tijdverlenging en eventueel het gebruik van ondersteunende software. De leerling dient deze kaart altijd bij zich te hebben wanneer hij een toets maakt. Voor de surveillant geeft dit overzicht van alle afspraken. Vermoeden van dyslexie Als een mentor, docent of ouder vermoedt dat een leerling dyslexie heeft worden de volgende stappen aangehouden: oktober
7 1. De mentor inventariseert bij de docenten (met name de talen) of de leerling opvallend veel spellingfouten maakt die passen bij dyslexie. 2. De mentor inventariseert bij de docenten (met name de talen) of de leerling moeite heeft met lezen. (Langzaam, hakkelend, spellend, voorspellend). 3. De leerling wordt via de mentor opgegeven voor de signaleringstoets. 4. Indien de leerling uitvalt: a. De RT checkt het dossier van de basisschool wat er bekend is over spelling en leesproblematiek en een eventueel vermoeden van dyslexie. b. Er worden aanvullende toetsen afgenomen 5. De RT er schrijft een brief aan ouders en verwijst de leerling eventueel door naar een orthopedagoog of psycholoog. (Psychologen groep Utrecht Kosten voor het dyslexie onderzoek zijn voor rekening van ouder(s) en/of verzorger(s). oktober
8 Deel 3. Betrokkenen & verantwoordelijkheden. Houtens heeft verplichtingen naar de leerling met dyslexie, school probeert zo goed als mogelijk de leerling te ondersteunen. Houtens verwacht ook dat de leerling en zijn ouders(s) en/of verzorger(s) hun verantwoordelijkheden naar school toe nakomen. Hieronder een overzicht van de betrokken personen en hun verantwoordelijkheden. Leerling De leerling heeft een actieve en positieve houding. De leerling is zelf verantwoordelijk, hij heeft contact met de mentor over zijn ondersteuningsbehoeften. De leerling heeft (vanaf lj. 3 de extra faciliteitenkaart altijd bij zich en zichtbaar wanneer hij een toets maakt). De leerling volgt de begeleidingslessen die in zijn persoonlijke plan vallen. De leerling toont initiatief naar docenten en andere betrokkenen. De leerling gebruikt ondersteunende software actief Voorbeelden hiervan zijn: Muiswerk, overhoorprogramma s (wrts) en methode websites. De leerling gebruikt de aangeleerde strategieën thuis en op school. Dit geldt voor alle gebieden. Voorbeelden hiervan zijn: spellingstrategieën, leesstrategieën en leerstrategieën. Indien ouders ondersteunende software gefaciliteerd hebben dient de leerling deze actief te gebruiken. De inspectie voor onderwijs stelt dat leerlingen minstens een jaar met compenserende software moeten hebben gewerkt om deze op het CSE te kunnen toepassen.! Bij misbruik van de compenserende faciliteiten vervallen deze per direct. Ouders Van ouders verwacht Houtens dat zij hun kinderen stimuleren zelf verantwoordelijk te zijn voor hun eigen leren en zo meedenken aan oplossingen. Houtens werkt samen met de leerling en hun ouders om het beste voor het kind te bereiken. Daarom verwachten we van ouders een ondersteunende, positieve en actieve houding. Het is van groot belang dat zij hun eigen kinderen aanmoedigen en ondersteunen bij het zelfstandig lezen. Ouders staan achter de begeleiding die op school aangeboden wordt (en ook verplicht is). Zij nemen contact op met de mentor wanneer zij problemen ervaren en hebben een actieve houding bij het oplossen daarvan. Op reguliere ouderavonden is er gelegenheid om de voortgang van de leerling te bespreken. oktober
9 Mentor De mentor is het eerste aanspreekpunt voor de leerling en zijn ouders. Bij specialistische vragen neemt de mentor contact op met de remedial teacher. De mentor stuurt zijn leerlingen aan de begeleiding te volgen. De mentor werkt nauw samen met de RT er. Remedial teacher De remedial teacher is het kennisorgaan en coördineert de dyslexiebegeleiding. Aansturen en uitvoeren begeleiding Informatie verschaffen aan mentoren Specialistische vragen beantwoorden Aanvragen aangepaste invulling en eventueel vrijstelling moderne vreemde talen beantwoorden en organiseren Contact met schoolleiding over faciliteiten Vakdocent De vakdocent ondersteunt de leerling waar en wanneer hij kan. De vakdocent wacht initiatief / de hulpvraag van de leerling af en werkt actief mee om de leerling zo goed als hij kan te ondersteunen. De afspraken geformuleerd in Magister zijn bindend, de vakdocent organiseert zijn les zo dat de afspraken zo goed mogelijk uitgevoerd worden. oktober
10 Deel 4. Begeleiding in de les. Als vakdocent is het belangrijk om te weten waar de persoonlijke kansen en mogelijkheden van de leerling met dyslexie liggen. Elke docent kan door simpele kleine maatregelen veel betekenen voor de leerling, deze maatregelen zijn met name bedoeld om de leerling zelfvertrouwen te geven en succeservaringen op te laten doen. Wanneer een kind met dyslexie bijvoorbeeld een tekst moet voorlezen tijdens de les, is het voor deze leerling fijn om deze tekst van te voren aangeleverd te krijgen. Zo kan de leerling thuis oefenen en zal hij zich zelfverzekerder voelen in de les. Het is belangrijk voor de leerling dat de docent zijn leesproblemen erkent. Maak de problemen bespreekbaar door er open mee om te gaan. Door in gesprek te gaan met de leerling komt de docent erachter waar de leerling bij het vak behoefte aan heeft. Zo kunnen afspraken gemaakt worden en verwachtingen worden uitgesproken. De leerling zorgt met de docent dat er positieve en realistische verwachtingen geschetst worden. Algemene begeleiding (model directe instructie) Tijdens de les kan een docent een aantal faciliteiten bieden afhankelijk van de onderwijsbehoefte van de leerling. Hieronder volgt een overzicht waar een leerling met dyslexie behoefte aan kan hebben: Hier geldt dat de leerling initiatief toont en ondersteuning vraagt bij de docent. - Extra tijd bij het maken van opdrachten (maximaal 20%) - Zorgen dat er van eigen fouten geleerd wordt. o Werkboek / schrift checken o Regelmatig nakijken o Hand-out aantekening o Hulp bij het maken van aantekeningen o Overzichtelijke en sobere lay-out o Tijd geven om tekst rustig door te lezen - Wisselende werkvormen zodat de leerling zijn sterke kant kan laten zien - Mondelinge instructie kort en krachtig o Helder taalgebruik hanteren - Huiswerk en opdrachten op het bord. - Leerwerk in stukken verdelen De docent houdt in zijn lessen zoveel mogelijk het model directe instructie aan. 1. Terugblik op de vorige les 2. Doelen voor deze les of lessen serie 3. Presentatie (uitleg) 4. Begeleide inoefening 5. Zelfstandig werken + verlengde instructie voor wie dat nodig heeft 6. Afronden + terugblik op de les (doelen evalueren) Het model directe instructie biedt structuur waar een leerling met dyslexie veel profijt van kan hebben. oktober
11 Deel 5. Toetsen en beoordelen Op Houtens zijn specifieke afspraken gemaakt rondom toetsen en beoordelen van taken van een leerling met dyslexie. Deze gelden in de onder- en bovenbouw van de school. Niet elk beschreven punt is bij elke beoordeling van toepassing. Algemeen - Lettertype: Arial 12 - Lay-out: overzichtelijk - Extra tijd bij schriftelijk werk, indien nodig/gewenst. Bij so s, repetities en toetsen voor het schoolexamen is dit 20 procent. Op het CSE is de verlenging standaard een half uur. - Dictaten, indien nodig/gewenst, controleren. - Bij andere vakken dan de talen spelfouten niet (of, afhankelijk van de fout, minder zwaar) meetellen. Als het antwoord van de leerling herkenbaar is, wordt het goed gerekend (bij bijvoorbeeld mens en maatschappij, mens en zorg of kunst en cultuur). - Als er door niet leerstofgebonden fouten niet meer te controleren is of de leerling de leerstof wel of niet begrijpt, kan er mondeling overhoord worden. - Mondeling toetsen is toegestaan bij Frans en Duits, indien dit is vermeld in Magister, maar wordt zoveel mogelijk beperkt. Bij reproductie (woorden, zinnen, werkwoorden) is mondeling toetsen toegestaan. Bij productie (grammatica toepassen, specifieke schrijftaken) is mondeling toetsen niet toegestaan. Bij toetsen over inzicht (met name bij de zaakvakken) is mondeling toetsen toegestaan (digitaal toetsen wordt aangeraden), omdat het lezen en/of schijven meer moeite kan kosten dan het verwoorden van het antwoord. - Digitaal toetsen is toegestaan, indien dit specifiek vermeld is in Magister Bij toetsen waar veel gelezen en/of geschreven moet worden (zaakvakken) is digitaal toetsen toegestaan. Hiervoor geldt dat het scherm van de laptop zichtbaar moet zijn voor de docent. Bij misbruik vervalt deze maatregel direct voor alle vakken gedurende de rest van de schoolloopbaan. Gebruik van spellingcontrole is tijdens het maken van toetsen en opdrachten (voor een cijfer) toegestaan, tenzij het om een opdracht gaat waar spelling getoetst wordt. Voor Nederlands: De docent beoordeelt vanuit eigen deskundigheid wanneer een fout getypeerd kan worden als een dyslectische fout. - Fouten m.b.t. leerbare regels worden wel fout gerekend (alles wat volgens het leerboek tot dan toe geleerd moet zijn). - Als een woord fonetisch (zoals het uitgesproken wordt) wordt geschreven, wordt dit niet fout gerekend. - Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (duer) worden niet fout gerekend. - Fouten m.b.t. (mede)klinkerverdubbeling worden niet fout gerekend (koopen, verekt). oktober
12 - Bij schrijftoetsen mag een schema voor spelling van werkwoorden gebruikt worden. - De toetsen in leerjaar 3 en 4 die binnen het PTA vallen, worden beoordeeld op de zelfde wijze als het CSE. - Bij kijk- en luistertoetsen wordt bij voorkeur de dyslexieversie van het CITO gebruikt. Indien dit niet mogelijk is wordt er als compensatie extra leestijd gegeven tussen de vragen. - De docent heeft een adviserende rol bij de boekenkeuze, indien gewenst. Moderne vreemde talen (Engels, Duits, Frans): De docent beoordeelt vanuit eigen deskundigheid wanneer een fout getypeerd kan worden als een dyslectische fout. - Fouten m.b.t. leerbare regels worden wel fout gerekend (toelichting: alles wat volgens het leerboek tot dan toe geleerd moet zijn. Denk aan werkwoord en grammaticale spelling). - Als een woord fonetisch wordt geschreven, wordt dit niet fout gerekend (met uitzondering van de grammaticale fouten). o Als een woord daarbij door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt, wordt dit fout gerekend. - Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties worden niet fout gerekend. o (Engels.: huose ; Frans.: puor, juene ; Duits: Truam ) - Specifiek voor het vak Duits: o als een Umlaut is behandeld en foutief wordt toegepast, geldt dit als een fout (uitzondering: het woord is fonetisch goed geschreven, bijv. fahrt wordt fehrt) o verkeerd gebruik van de hoofdletters wordt fout gerekend. o fouten m.b.t (mede)klinkerverdubbeling worden niet fout gerekend ( bijv. Monat / Monnat ). o In overleg met de leerling wordt bij kijk- en luistertoetsen de dyslexieversie van het CITO gebruikt. Indien dit niet mogelijk is wordt er als compensatie extra leestijd gegeven tussen de vragen. - Specifiek voor het vak Frans: o Fouten m.b.t. (mede)klinkerverdubbeling worden niet fout gerekend ( comencer / commencer, sooleil / soleil ). o Spelfouten binnen een woord, accenten en de stomme e (de e die je niet hoort maar wel schrijft) worden niet fout gerekend. o In overleg met de leerling wordt bij kijk- en luistertoetsen de dyslexieversie van het CITO gebruikt. Indien dit niet mogelijk is wordt er als compensatie extra leestijd gegeven tussen de vragen. oktober
13 Deel 6. Begeleiding buiten de les. Technisch lezen De begeleiding op het gebied van lezen wordt aangeboden op basis van het Interventieprogramma Nederlands voor het Voortgezet Onderwijs Het Interventieprogramma Nederlands voor het Voortgezet Onderwijs is gericht op leerlingen met hardnekkige lees- of spellingproblemen en dyslexie. Doel is dat leerlingen hun functionele lees- en schrijfvaardigheid verbeteren en dat ze goed leren omgaan met dyslexie. Het interventieprogramma voorziet in een geïntegreerde aanpak van de volgende trainingen: - Leesvloeiendheidstraining volgens RALFI-principes ter bevordering van een snelle en accurate woordherkenning - Training van leesstrategieën - Sociaal-emotionele ondersteuning zodat leerlingen oplossingsgericht met de gevolgen van de hardnekkige lees- en spellingproblemen leren omgaan Spellen De begeleiding op het gebied van basisspelling wordt aangeboden d.m.v. Muiswerk, een online trainingsmethode. Het basisprincipe van de Muiswerkprogramma's is dat diagnostische toetsen uitzoeken welke gebieden de leerling onvoldoende beheerst. Vervolgens selecteert het programma de oefeningen die daarbij aansluiten. Leerlingen werken op die manier alleen aan hun zwakke plekken. Ook Muiswerk Basisspelling is zo gestructureerd. Muiswerk Basisspelling behandelt alle belangrijke basisregels van de Nederlandse spelling. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de vorm van veel voorkomende woorddelen en aan technieken voor het inprenten van moeilijke woorden. De stof wordt voor de leerling uitgelegd in de uitlegschermen met voorbeelden. Deze vormen altijd het begin van de oefeningen. Tijdens het oefenen kan de uitleg op elk gewenst moment opnieuw nagelezen worden. In Muiswerk Basisspelling wordt aandacht besteed aan de belangrijkste spellingstof waarin men in de eerste klassen van het voortgezet onderwijs een beheersingsniveau bereikt moet hebben. oktober
14 - lettercombinaties - voor- en achtervoegsels - verdelen in lettergrepen - een of twee letters - ie of i - verlengingsregel - verkleinwoorden - meervouden - bijvoeglijk naamwoord - tussen letter e(n) - tussenletter s - hoofdletters - aaneenschrijven - inprentwoorden - buitenlandse woorden Sociaal-emotioneel Tijdens de begeleidingslessen lezen en spelling zal er veel aandacht zijn voor het welbevinden van de leerlingen. Mocht de leerling behoefte hebben aan extra ondersteuning kan hij altijd terecht bij zijn mentor. oktober
15 Deel 7. ICT-ondersteuning. Op Houtens heeft elke leerling een eigen laptop / tablet waar hij mee op internet kan via het school- of thuis netwerk. Er is een elektronische leeromgeving (ELO): Magister. Leerlingen en ouders zijn in staat om hun voortgang digitaal te volgen. Een aantal vakken werkt geheel digitaal met eigen lesmateriaal of een online lesmethode. Bij de vakken waar geen gebruik wordt gemaakt van digitaal lesmateriaal, wordt veel gebruik gemaakt van digitale ondersteuning (leerprogramma s e.d.). Houtens is niet in staat voor elke leerling met dyslexie compenserende software aan te schaffen, wel ondersteunt Houtens leerlingen waar mogelijk wanneer de leerling privé ondersteunende software aanschaft. Omdat onze lees- en spellingtraing goede resultaten oplevert, adviseert Houtens alleen gebruik van compenserende programma s voor leerlingen met zeer ernstige dyslexie met een leestempo van minder dan 100 woorden per minuut. Wanneer de leerling een leestempo van meer dan 170 woorden per minuut bereikt, is gebruik van de software niet (meer) nodig. Algemeen Houtens faciliteert het installeren van hulpmiddelen aangeschaft door ouders. De leerling werkt thuis zoveel mogelijk met deze hulpmiddelen en op school waar mogelijk (wanneer de inhoud van het vak het toelaat). Voorbeelden: - Audioboeken (Dedicon) - Daisy speler - Compenserende software (voor lezen, spelling en studeren) - Lettertype (Arial 12) - Al gerealiseerd Houtens ondersteunt al: - Alle leerlingen op Houtens ontvangen een laptop of tablet - Mogelijkheid spellingcorrector - Toetsen eventueel digitaal maken - Online oefenen o Methode gebonden websites o Wrts o Magister o Overig oefenmateriaal Toekomst In de toekomst onderzoekt Houtens de mogelijkheid om meet expliciete ICTondersteuning voor leerlingen met dyslexie in te zetten binnen school. oktober
16 Deel 8. Vrijstelling voor één vreemde taal. Regelgeving VMBO in de eerste twee leerjaren (Inrichtingsbesluit WVO, artikel 22) Behalve voor leerlingen die naar de verwachting van het bevoegd gezag doorstromen naar de basisberoepsgerichte leerweg, is in het vmbo in de eerste twee leerjaren Frans of Duits als tweede moderne vreemde taal verplicht. Scholen mogen zelf kiezen welke van deze twee zij aanbieden, maar mogen ook beide talen aanbieden. Voor het volgen van alleen Frans of alleen Duits is geen ontheffing nodig. Vrijstelling voor Frans én Duits is niet mogelijk voor dyslectische leerlingen. Wel kan de school in de eerste twee leerjaren zelf invulling geven aan het onderwijs in de tweede moderne vreemde taal, omdat er, met uitzondering van Engels, geen kerndoelen zijn voor de moderne vreemde talen. De school moet hierbij wel rekening houden met de doorstroommogelijkheden van de leerling. Alleen in een aantal specifieke gevallen - en dan gaat het niet alleen om leerlingen met dyslexie - zijn er wel mogelijkheden om ontheffing te krijgen voor Frans én Duits. Dit geldt voor: Leerlingen die Spaans, Arabisch of Turks volgen; Leerlingen die buiten Nederland vergelijkbaar onderwijs hebben gevolgd, en daarbij geen of te weinig onderwijs in Frans of Duits hebben gekregen. Leerlingen kunnen via deze regel alleen ontheffing krijgen van de tweede moderne vreemde taal wanneer zij voor de eerste maal tot een school voor vbo of mavo zijn toegelaten en zijn geplaatst in een hoger leerjaar dan het eerste. Bovenbouw vmbo (Inrichtingsbesluit WVO, artikel 26n) In de bovenbouw van het vmbo zijn er weinig mogelijkheden tot ontheffingen geregeld, omdat er in de verschillende sectoren veel keuzevrijheid is; het probleem kan meestal worden omzeild door een vak eenvoudigweg niet te kiezen. De ontheffingsmogelijkheden concentreren zich daarom op de sector economie. Leerlingen die in de eerste twee leerjaren ontheffing hebben gehad voor Frans of Duits kunnen in die sector ontheffing krijgen voor Frans of Duits, en in plaats daarvan kiezen voor Arabisch, Turks, Spaans, maatschappijleer II, geschiedenis en staatsinrichting of aardrijkskunde. Deze bepaling geldt ook voor leerlingen die onderwijs gaan volgen in de basisberoepsgerichte leerweg, en die in het schooljaar daarvoor LWOO volgden. De leerling in de basisberoepsgerichte leerweg, die in de onderbouw geen Frans of Duits heeft gehad omdat hij naar verwachting deze leerweg ging volgen, volgt in de sector economie van de basisberoepsgerichte leerweg in plaats hiervan in de bovenbouw Arabisch, Turks, Spaans, maatschappijleer II, geschiedenis en staatsinrichting of aardrijkskunde. Bron: oktober
17 Aanvragen, procedure. Op Houtens is zowel Duits als Frans onderdeel van het curriculum en daarom verplicht. Bij hoge uitzondering kan een leerling aangepaste invulling van het vak, of vrijstelling krijgen voor één van de twee talen. De procedure die gevolgd wordt om een aangepaste invulling of een vrijstelling aan te vragen is hieronder beschreven. Deze aanvraag kan gevolgen hebben voor de vervolgopleiding. Om voor een aangepaste invulling of vrijstelling voor het vak Duits of Frans in aanmerking te komen geldt een aantal voorwaarden: - De leerling toont goede inzet - De leerling vraagt actief om hulp - De leerling toont initiatief - De leerling heeft laten zien dat hij alles geprobeerd heeft om goede resultaten te halen Indien er een aangepaste invulling of vrijstelling verleend wordt, worden de afspraken verwerkt in Magister Op de volgende bladzijdes ziet u een stroomdiagram met de stappen die gevolgd worden bij het aanvragen van een aangepaste invulling of eventueel een vrijstelling voor het vak Duits of Frans. oktober
18 Aangepaste invulling van het vak Frans of Duits: Als vuistregel geldt dat het vak zoveel mogelijk volgens het gestelde curriculum gevolgd wordt, eventueel met aangepaste faciliteiten of afspraken. Ouders sturen een beargumenteerde aanvraag per e- mail naar Houtens, t.a.v. de remedial teacher Deze aanvraag bevat argumenten en concrete ideeën voor opvulling van de tijd. De remedial teacher doet navraag bij de mentor en docent(en) Frans en/of Duits over: 1. Inzet 2. Motivatie 3. Genomen maatregelen Is er genoeg informatie beschikbaar? Nee Ja Remedial teacher doet vervolgonderzoek. Kunnen er maatregelen getroffen worden om het vak succesvol af te sluiten? Ja Maatregel afspreken Bijvoorbeeld: - mondeling toetsen - deeltoetsen - pre-teaching - inzet - etc. Nee Aangepaste invulling + beoordeling afstemmen met vakdocent Remedial teacher neemt contact op met ouders over het genomen besluit Remedial teacher verwerkt afspraken in Magister oktober
19 Vrijstelling van het vak Frans of Duits: Als vuistregel geldt dat het vak zoveel mogelijk volgens het gestelde curriculum gevolgd wordt, eventueel met aangepaste faciliteiten of afspraken. Voordat een vrijstelling toegekend wordt is eerst geprobeerd het vak met een aangepaste invulling succesvol af te ronden, blijkt dat dit voor de leerling niet haalbaar is kan besloten worden een vrijstelling te geven. Hiervoor zal de directeur toestemming moeten geven. Ouders sturen een beargumenteerde aanvraag per post naar Deze aanvraag bevat argumenten en concrete ideeën voor opvulling van de tijd. Volgt de leerling een programma met aangepaste invulling? Nee Start procedure aangepaste invulling Ja De remedial teacher doet navraag bij de mentor en docent(en) Frans en/of Duits en Engels over: 1. Gevolgen aangepaste invulling Frans of Duits 2. Wensen vakdocenten inzet bij andere vreemde talen 3. Zijn de concrete ideeën leerling en ouders beschreven in de aanvraag toepasbaar? Is er genoeg informatie beschikbaar? Ja Nee Remedial teacher doet vervolgonderzoek. Remedial teacher formuleert voorstel (het programma over de invulling van de tijd) en communiceert dit aan de directeur. Directeur akkoord? Nee Ja Remedial teacher neemt contact op met ouders over het genomen besluit. Remedial teacher verwerkt afspraken in Magister oktober
20 Literatuur Hajer, m. & Meestringa, T. (2009). Handboek taalgericht vakondewijs. Coutinho: Bussum. Hennemans, K., Kleijnen, R. & Smits, A. (2004). Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs, deel 1 - Achtergronden, beleid en implementatie. s-hertogenbosch: KPC Groep. Hennemans, K., Kleijnen, R. & Smits, A.(2004). Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs, deel 2 - signalering, diagnose en begeleiding. s-hertogenbosch: KPC Groep. Kleijnen, r., Steenbeek-Planting E. & Verhoeven, L. (2008). Toetsen en Interventies bij Dyslexie in het Voortgezet Onderwijs. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands. Leenders, Y., Naafs, F., Van den Oord, I. (2002) Effectieve instructie. Drukkerij Wilco: Amersfoort. Pameijer N., van Beukering T. & De Lange S. (2009). Handelingsgericht werken: een handreiking voor het schoolteam. Leuven: Acco. Steenbeek-Planting, E., Kleijnen, R. & Verhoeven, L. (2006). Interventieprogramma Nederlands voor het Voortgezet Onderwijs. Begeleiding voor leerlingen met leesproblemen en dyslexie. Nijmegen: Experticecentrum Nederlands. Vernooy, K. (2010). Als VO-leerlingen niet goed lezen. Remediaal(2) 3-9 oktober
Protocol dyslexie. op het Zwin College
Protocol dyslexie op het Zwin College Akkoord Directie: juni 2016 Protocol dyslexie op het Zwin College Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. De overgang van de basisschool naar het Voortgezet Onderwijs 3. Signaleren
Nadere informatieDyslexieprotocol Zwin College Oostburg
Dyslexieprotocol Zwin College Oostburg Dyslexie is een leerstoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op
Nadere informatieProtocol dyslexie Vechtstede College 1-5-2013. A. Verhulst Remedial Teacher
Protocol dyslexie Vechtstede College 1-5-2013 A. Verhulst Remedial Teacher INHOUDSOPGAVE Wat is dyslexie 3 Begeleiding van leerlingen met dyslexie 3 Faciliteiten voor leerlingen met dyslexie 4 Afspraken
Nadere informatieDyslexiebeleid Roelof van Echten College m/h/v
Inhoudsopgave Inleiding 1. Dyslexie 1.1 Definitie 1.2 Kenmerken dyslectische leerlingen 2. Dyslexiebeleid 2.1 Signalering en begeleiding 2.2 Faciliteiten 2.3 Ontheffing tweede moderne vreemde taal atheneum
Nadere informatieOuders van brugklasleerlingen met dyslexie worden in het begin van het schooljaar uitgenodigd voor een informatieavond Dyslexie op het UC H/V.
1. Dyslexie 1.1 Wat is dyslexie? Dyslexie is een leerstoornis waarbij de leerling ernstige en hardnekkige problemen bij het automatiseren van het lezen en / of spelling heeft. Dyslexie kan in meer of mindere
Nadere informatieWat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?
Augustus 2014 Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat
Nadere informatieProtocol Dyslexie Nehalennia versie 09012012
Protocol Dyslexie Nehalennia versie 09012012 Afspraken en aanbevelingen ten behoeve van dyslectische leerlingen Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig
Nadere informatieWelke wettelijke regelingen zijn er voor leerlingen met dyslexie in het VO?
Welke wettelijke regelingen zijn er voor leerlingen met dyslexie in het VO? Binnen het voortgezet onderwijs zijn er voor leerlingen die niet in staat zijn het volledige onderwijsprogramma te volgen, mogelijkheden
Nadere informatieDyslexieprotocol Veurs Lyceum
Dyslexieprotocol Veurs Lyceum Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat aanleren en/of het vlot toepassen (automatiseren) van het lezen
Nadere informatieInformatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE IJsselcollege, locatie Alkenlaan
Informatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE In dit overzicht staat informatie over twee veelvoorkomende leerproblemen: dyslexie en dyscalculie. Daarbij gaan we in op de volgende vragen. 1. Wat is het? 2. Hoe
Nadere informatieDyslexieprotocol JenaXL
1. Dyslexie 1.1 Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en / of vlot toepassen van het lezen en / of spellen
Nadere informatieDyslexie. op het Cals College. Cals College Nieuwegein
Dyslexie op het Cals College Cals College Nieuwegein Inleiding Bij jou is dyslexie vastgesteld en daarom heb je een officiële dyslexieverklaring. Dyslexie kan je flink in de weg zitten. Vaak heb je er
Nadere informatie3. Gevolgen van dyslexie Veel voorkomende belemmeringen die als gevolg van dyslexie kunnen voorkomen zijn:
Dyslexiebeleid Berlage Lyceum 1. Inleiding Het Berlage Lyceum is een school waar volop kansen worden geboden. Wij streven ernaar het maximale uit de leerlingen te halen zodat zij hun talenten ten volle
Nadere informatie2. Welke leerlingen komen in aanmerking voor deze faciliteiten en begeleiding?
Protocol Dyslexie Anna Mavo: (Versie ouders en leerlingen) 1. Algemeen: De Anna Mavo streeft voor leerlingen met dyslexie onderstaande na: Leerlingen met een dyslexieverklaring volgen de opleiding waartoe
Nadere informatieDyslexieprotocol Pallas Athene College
Dyslexieprotocol Pallas Athene College 1. Inleiding Doel en uitgangspunten Het Pallas Athene College wil alle leerlingen met dyslexie die ondersteuning en begeleiding bieden die zij nodig hebben om de
Nadere informatieLeerlingen met dyslexie krijgen een dyslexiepasje. Voor elke leerling stelt de school een handelingsplan op.
1. Dyslexie 1.1 Wat is dyslexie? Dyslexie is een leerstoornis waarbij de leerling ernstige en hardnekkige problemen bij het automatiseren van het lezen en / of spelling heeft. Dyslexie kan in meer of mindere
Nadere informatie1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003:
Dyslexiebeleid op de SSGN (versie januari 2015) 1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003: "Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een
Nadere informatieDyslexieprotocol. Beekdal Lyceum 2012-2013
Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 versie november 2012 Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving leerlingen. Vandaar
Nadere informatieDyslexiebeleid Roelof van Echten College m/h/v
Inhoudsopgave Inleiding 1. Dyslexie 1.1 Definitie 1.2 Kenmerken dyslectische leerlingen 2. Dyslexiebeleid 2.1 Signalering en begeleiding 2.2 Rechten en plichten 2.3 Ontheffing tweede moderne vreemde taal
Nadere informatieOSB PROTOCOL DYSLEXIE
OSB PROTOCOL DYSLEXIE Amsterdam, 25 februari 2016 Vastgesteld door de schoolleiding Open Schoolgemeenschap Bijlmer 1 INHOUDSOPGAVE Wat is dyslexie? De OSB & de begeleiding van leerlingen met dyslexie Wederzijdse
Nadere informatieDyslexiebeleid. Scholengemeenschap Sint Ursula. Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen. Schooljaar 2015-2016
Dyslexiebeleid Scholengemeenschap Sint Ursula Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen Schooljaar 2015-2016 In het kader van passend onderwijs streeft Scholengemeenschap Sint Ursula voor elke
Nadere informatie2. Welke leerlingen komen in aanmerking voor deze faciliteiten en begeleiding?
Protocol Dyslexie Anna Lyceum: (Versie ouders en leerlingen) 1. Algemeen: Het Anna Lyceum streeft voor leerlingen met dyslexie onderstaande na: Leerlingen met een dyslexieverklaring volgen de opleiding
Nadere informatieLeerlingen met dyslexie krijgen een dyslexiepasje. Voor elke leerling stelt de school een individueel handelingsplan op.
Dyslexie-protocol Udens College sector havo/vwo 1.1 Wat is dyslexie? Dyslexie is een leerstoornis waarbij de leerling ernstige en hardnekkige problemen bij het automatiseren van het lezen en / of spelling
Nadere informatieDit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie.
1. Inleiding Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie. De volgende punten komen aan de orde: Wat is dyslexie? Signaleringsprocedure dyslexie
Nadere informatieProtocol Dyslexie Nehalennia versie 24022014
Protocol Dyslexie Nehalennia versie 24022014 versie DFE140910 Afspraken en aanbevelingen ten behoeve van dyslectische leerlingen Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Wat is dyslexie? Dyslexie Signaleringstoetsen klas 1 De werkwijze is als volgt De dyslexieverklaring
DYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Dit document is voor leerlingen, ouders, leerkrachten en belanghebbenden in het kader van het dyslexieprotocol op het Comenius College Nieuwerkerk. Het beschrijft
Nadere informatieDyslexie op het Augustinianum
Dyslexie op het Augustinianum Wat is dyslexie? Dyslexie is een complex probleem op neurologische basis met als gevolg specifieke taalverwerkingsproblemen die zich vooral uiten in problemen met lezen en/of
Nadere informatieDyslexieprotocol. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Screening 4. Onderzoek 5. Dyslexieverklaring Dyslexieprotocol V1.
Dyslexieprotocol Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Screening 4. Onderzoek 5. Dyslexieverklaring 6. Faciliteitenkaart Dyslexie (de Blauwe Kaart) 7. Informatie aan ouders en leerlingen 8. Instromende
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL (wordt op dit moment geupdate!)
DYSLEXIEPROTOCOL (wordt op dit moment geupdate!) Dyslexie wordt gedefinieerd als "een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Auteur: Martin Jager
DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 16-01-2019 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten 5 5. Maatwerk
Nadere informatieDyslexieprotocol Cambium College
Dyslexieprotocol Cambium College Inhoud: Wat is dyslexie? Diagnosetraject op het Cambium. De dyslexieverklaring. Overzicht dispenserende en compenserende maatregelen: o Dispenserende maatregelen. (Vrijstellingen)
Nadere informatieDyslexiebeleid op Wolfert Lyceum
Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum Inleiding Volgens de meest gangbare definitie is dyslexie een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen)
Nadere informatieDyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014
Dyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014 1. Inleiding De meest geaccepteerde definitie van dyslexie is: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren
Nadere informatieDyslexieprotocol Passend Voortgezet Onderwijs Walcheren (PVOW) januari 2016
Dyslexieprotocol Passend Voortgezet Onderwijs Walcheren (PVOW) januari 2016 Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en
Nadere informatieZorgbeleid RML 2014 1
Dyslexie Voor dyslectische leerlingen worden de uitgangspunten uit het Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs (KPC groep 2013) zoveel mogelijk nagestreefd. De reguliere exameneisen op het gebied van spelling,
Nadere informatieDyslexieprotocol Beekdal Lyceum
Dyslexieprotocol 2014-2015 Beekdal Lyceum Datum: 14-11-2014 Auteur: Martin Jager Portefeuille: Caroline Herbermann Inleiding Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving
Nadere informatieDyslexieprotocol. Mollerlyceum. (Laatste bijstelling: 11 december 2014)
! Dyslexieprotocol Mollerlyceum (Laatste bijstelling: 11 december 2014)! Inleiding Albert Einstein, Leonardo da Vinci, Walt Disney en zo kun je nog wel even doorgaan: de dyslect is in goed gezelschap!
Nadere informatieStichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs. Dyslexieprotocol
Stichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs Dyslexieprotocol Datum behandeling Directie 12 juni 2017 Instemming MR 29 juni 2017 Ingangsdatum 01-08-2017 Inhoud Wat is dyslexie?... 3 Wat
Nadere informatieDyslexieprotocol Michaël college
Dyslexieprotocol Michaël college 2016-2017 Doelstelling Doel van dit protocol is de leerlingen, ouders en docenten te informeren over de vastgelegde procedures en afspraken met betrekking tot dyslexie
Nadere informatieDyslexieprotocol Dyslexieprotocol Baudartius College augustus 2019
Baudartius College augustus 2019 Wat is Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College
Kader dyslexie Clusius College Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16-06-2014 Inleiding Het Clusius College heeft te maken met een grote groep leerlingen die op het gebied van taal problemen heeft,
Nadere informatieDyslexieprotocol Beekdal Lyceum
Dyslexieprotocol 2015-2016 Beekdal Lyceum Datum: augustus 2015 Auteur: Martin Jager Portefeuille: Caroline Herbermann Inleiding Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving
Nadere informatieBeoordelingsrichtlijnen voor moderne vreemde talen en Nederlands bij dyslexie
Beoordelingsrichtlijnen voor moderne vreemde talen en Nederlands bij dyslexie Afspraken binnen de MVT secties en de sectie Nederlands voor leerlingen, die in het bezit zijn van een Groene (Dyslexie) kaart
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2018-2019 Oktober 2018 1 Inleiding In dit document wordt beschreven hoe op het Thomas a Kempis wordt omgegaan met dyslectische leerlingen of leerlingen met een vermoeden van dyslexie.
Nadere informatieDYSLEXIEBELEID OP BEUKENRODE ONDERWIJS
DYSLEXIEBELEID OP BEUKENRODE ONDERWIJS Inhoudsopgave 1 Visie en doelstelling p. 3 2 Doelgroep p. 4 3 Procedure screening dyslexie p. 4 4 Praktische ondersteuning p. 5 5 Arrangementen p. 7 Bijlage 1: Dyslexiekaart
Nadere informatieC. DYSLEXIE Dyslexie kan worden geconstateerd door een externe ter zake deskundige; er is dan een rapport of dyslexieverklaring aanwezig.
FACILITEITEN VOOR LEERLINGEN MET DYSLEXIE of DYSCALCULIE 2017-2018 DOEL Het doel van het SGC is alle leerlingen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen binnen de mogelijkheden en kaders van het St-Gregorius
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, juni 2016 Wat is dyslexie? De Nederlands definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen
Nadere informatieProtocol dyslexie en dyscalculie
Protocol dyslexie en dyscalculie A. Dyslexie Het Emmauscollege biedt begeleiding voor de dyslectische leerling, die eventueel aanvullend is op de begeleiding die een externe deskundige op dit gebied levert.
Nadere informatieProtocol vrijstelling van onderwijs in één der drie moderne vreemde talen Frans, Duits of Spaans
Protocol vrijstelling van onderwijs in één der drie moderne vreemde talen Frans, Duits of Spaans 1. Inleiding Dit protocol geldt voor de Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud, met ingang van het schooljaar
Nadere informatieDyslexiebeleid. OSG Schoonoord. www.osgs.nl info@osgs.nl. Postbus 16 3700 AA Zeist. KvK 30250155. Mei 2012. Dyslexiebeleid
Bezoekadres Blikkenburgerlaan 2 3703 CV Zeist Postadres Postbus 16 3700 AA Zeist T 030 698 21 40 F 030 698 21 80 www.osgs.nl info@osgs.nl KvK 30250155 Datum Onderwerp Contactpersoon OSG Schoonoord 2 /
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Datum: Auteur: Martin Jager
DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 2017 2018 Datum: 26-09-2017 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten
Nadere informatieOntheffingsregeling Moderne Vreemde Talen (MVT) CSG Reggesteyn. Inleiding
Ontheffingsregeling Moderne Vreemde Talen (MVT) CSG Reggesteyn Inleiding Deze ontheffingsregeling geldt voor CSG Reggesteyn. Scholen zijn verplicht een eigen ontheffingsregeling in het bijzonder voor een
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, mei 2014 Wat is dyslexie? De definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen of spellen
Nadere informatieDyslexieprotocol compenserende en dispenserende maatregelen. Bonhoeffer College, Enschede
Dyslexieprotocol compenserende en dispenserende maatregelen Bonhoeffer College, Enschede 1.Algemene faciliteiten: Alle leerlingen met een officiële dyslexieverklaring hebben recht op de onderstaande faciliteiten.
Nadere informatieDyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent
Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent www.masterplandyslexie.nl Protocol Dyslexie VO Vakkaternen Interventieprogramma s Toetsen en Interventies in het VO. Technische maatjes
Nadere informatieGedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten:
Pakket van maatregelen bij Dyslexie en Dyscalculie Dyslexie Algemeen: Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Stimuleren Schriftelijk
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College vmbo en mbo
Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16 januari 2017 Inleiding In dit kader dyslexie is beschreven op basis van welke uitgangspunten er binnen het Clusius
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2017-2018 Maart 2018 Inleiding 1 In dit document wordt beschreven hoe op het Thomas a Kempis wordt omgegaan met dyslectische leerlingen of leerlingen met een vermoeden van dyslexie. Er
Nadere informatieProtocol dyslexie. Dyslexieprotocol Sint-Jan ( )
Protocol dyslexie 1 1. Beschrijving van de procedure omtrent dyslexie Leerling met een verklaring Een dyslexieverklaring is afgegeven door een erkend deskundige en de verklaring maakt onderdeel uit van
Nadere informatiePROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE
PROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE Inhoudsopgave december 2016 1. Inleiding p.3 2. Wat is dyslexie? p.4 3. Voor wie is dit ondersteuningsplan bedoeld? p.4 4. De ondersteuning p.5 4.1
Nadere informatieS L O E T S W E G H M H E N G E L O
DYSLEXIEBELEID S L O E T S W E G 1 5 3 7 5 5 6 H M H E N G E L O Inhoud INLEIDING... 3 FACILITEITEN... 4 1.Extra tijd... 4 2. Aangepaste normering spelling bij Nederlands en de Moderne Vreemde talen 4
Nadere informatieOranje Nassaucollege Zoetermeer Locatie Parkdreef Oktober Dyslexieprotocol
Oranje Nassaucollege Zoetermeer Locatie Parkdreef Oktober 2018 Dyslexieprotocol Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Dyslexie 4 2.1 Definitie dyslexie 4 2.2 Kenmerken van dyslectische kinderen 4 3 Dyslexie in
Nadere informatieDyslexieprotocol 2016-2017 Beekdal Lyceum
Dyslexieprotocol 2016-2017 Beekdal Lyceum Datum: 26-05-2016 Auteur: Martin Jager Portefeuille: Caroline Herbermann Inleiding Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving
Nadere informatieHoe begeleiden wij op de Stichtse Vrije School dyslectische leerlingen?
Hoe begeleiden wij op de Stichtse Vrije School dyslectische leerlingen? Een veel voorkomende vraag van ouders bij het zoeken naar een geschikte vorm van voortgezet onderwijs, betreft de begeleiding van
Nadere informatieHet dyslexiebeleid van de Stichting Markland College
Het dyslexiebeleid van de Stichting Markland College Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of
Nadere informatieBij een voldoende score op het didactisch onderzoek worden geen verdere stappen genomen. Bij een lage score volgt stap 3.
Protocol Dyslexie LOKET Zwijndrecht Inleiding Dyslexie is door de overheid erkend als een leerstoornis. Dat betekent dat er voor de leerlingen met dyslexie ondersteuning is en hoort te zijn. In dit protocol
Nadere informatieDyslexieprotocol. 1 Wie in het BIG-register staat ingeschreven, valt onder het in de wet BIG geregelde tuchtrecht. De Wet op de
Dyslexieprotocol Een dyslectische leerling is een leerling bij wie officieel dyslexie is vastgesteld. Er is voor hem/haar een rapport gemaakt waarin door een erkend deskundige (een psycholoog of orthopedagoog
Nadere informatieDyslexieprotocol. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard
Dyslexieprotocol Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard Actief College Koninginneweg 126 3262 JD Oud-Beijerland T: 0186-612130 E: administratie@actiefcollege.nl W: www.actiefcollege.nl
Nadere informatieDyslexieprotocol. Stafbeleidsdocument. Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium
Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium Bezoekadres: Stationslaan 17 9503 CA Stadskanaal Postadres: Postbus 137 9500 AC Stadskanaal 0599-631122 staf@ubboemmius.nl
Nadere informatiesamenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop
DYSLEXIEBELEID op het STRABRECHT COLLEGE samenvatting november 2012 Strabrecht College, Geldrop 2012 De visie van het Strabrecht College Goede dyslexiebegeleiding is vooral een attitudekwestie Het Strabrecht
Nadere informatieOok een rivier begint met de eerste druppel
Ook een rivier begint met de eerste druppel Update Afstemmingsdocument Ernstige lees- en/of spellingproblemen en/of dyslexie Onderwijs aan leerlingen van 4 tot 18 jaar op Walcheren juni 2011 Inleiding
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2013-2014 INHOUDSOPGAVE Bladzijde Inleiding / protocol dyslexie in schema 1 Dyslexie, wat is dat? 2 Dyslexie & het 3 Van signalering tot diagnose 5 Hulp bij dyslexie 7 Dyslexiepas 10 Dispensatie
Nadere informatieDe meest gestelde vragen over dyslexie en het dyslexieprotocol van OSG Sevenwolden
Buitenbaan Compagnie Vakcollege Joure Grou Kingcollege Fedde Schurer Havo Fedde Schurer VWO De meest gestelde vragen over dyslexie en het dyslexieprotocol van OSG Sevenwolden Dyslexieverklaring, -onderzoek
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Wat is dyslexie? Signaleringstoetsen klas 1 De werkwijze
DYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Dit document is voor leerlingen, ouders, leerkrachten en belanghebbenden in het kader van het dyslexieprotocol op het Comenius College Nieuwerkerk. Het beschrijft
Nadere informatieDYSLEXIE-protocol mei 2014
DYSLEXIE-protocol mei 2014 Algemeen Het zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving voor leerlingen. Vandaar dat in dit document omschreven wordt hoe we willen omgaan met leerlingen met
Nadere informatieProtocol Dyslexie Scala College AA P N OO T M I S. Dyslexieprotocol MR ingestemd op 9-7-13
AA P N OO T M I S Dyslexieprotocol MR ingestemd op 9-7-13 Meldpunt Dyslexie - 1-2013 Inleiding Dit dyslexieprotocol is samengesteld om ouders, leerlingen en docenten te informeren over het dyslexiebeleid
Nadere informatieProtocol dyslexie. De Rietlanden
Protocol dyslexie De Rietlanden september 2014 Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen
Nadere informatie2 Wettelijke kaders m.b.t. het verlenen van ontheffing voor één der twee moderne vreemde talen Frans of Duits in het tweede leerjaar
Protocol vrijstelling van onderwijs Frans of Duits in het tweede leerjaar 1 Inleiding Dit protocol geldt voor de Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud, met ingang van het schooljaar 2014-2015 en maakt
Nadere informatieProtocol Dyslexie Nehalennia versie
Protocol Dyslexie Nehalennia versie 20150706 Afspraken en aanbevelingen ten behoeve van dyslectische leerlingen Definitie Dyslexie wordt gedefinieerd als een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig
Nadere informatieDyslexieprotocol Missie Doelgroep Leerlingen met een dyslexieverklaring Signalering Het wonderlijke weer. : Hoe gevaarlijk is een tekenbeet?
Dyslexieprotocol Missie Het streven om elke leerling in staat te stellen een bij hem passende opleiding te volgen Het leveren van maatwerk d.m.v. goede communicatie tussen ouders, leerling en dyslexiecoach,
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, juni 2018 Wat is dyslexie? De Nederlands definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen
Nadere informatiePROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE
PROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE november 2015 bijgewerkt december 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding p.3 2. Wat is dyslexie? p.4 3. Voor wie is dit ondersteuningsplan bedoeld? p.4 4.
Nadere informatieProbleem bij: Komt tot uiting bij: Consequentie: Fonetische uitspraak (= een woord uitspreken zoals het klinkt)
DYSLEXIEPROTOCOL Dit dyslexieprotocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat (dyslectische)leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op De RSG Tromp Meesters. Dyslexie Het woord
Nadere informatieUITTREKSEL DYSLEXIEPROTOCOL 2015-2016, VESTIGING KAGERSTRAAT.
UITTREKSEL DYSLEXIEPROTOCOL 2015-2016, VESTIGING KAGERSTRAAT. Het protocol bevat afspraken m.b.t. leerlingen met dyslexie en is onderdeel van het zorgplan. Doelgroep Dispenserende en compenserende maatregelen
Nadere informatieBeleidsplan Dyslexie Andreas College, locatie Pieter Groen. Inhoudsopgave. 1. De visie op de begeleiding van de dyslectische leerling 2
Beleidsplan Dyslexie 2017-2018 Andreas College, locatie Pieter Groen Inhoudsopgave Pagina 1. De visie op de begeleiding van de dyslectische leerling 2 2. Beschrijving van de huidige stand van zaken met
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, mei 2014 Wat is dyslexie? De Nederlands definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen
Nadere informatieValuascollege. O nderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken. Protocol DYSLEXIE. VALUASCOLLEGE Hogeweg 24 5911 EB Venlo 077 3590400
Valuascollege O nderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken Protocol DYSLEXIE VALUASCOLLEGE Hogeweg 24 5911 EB Venlo 077 3590400 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 1 1. Inleiding 2 2. Wat is dyslexie? 3 3. Signalering
Nadere informatieDyslexieprotocol Cambium College
Dyslexieprotocol Cambium College Inhoud: 1. Wat is dyslexie? 2. Diagnosetraject op het Cambium. 3. De dyslexieverklaring. 4. Overzicht dispenserende en compenserende maatregelen: Dispenserende maatregelen.
Nadere informatieDyslexiebeleid. De Savornin Lohman
Dyslexiebeleid De Savornin Lohman 1. Inleiding 2. Visie en missie 3. Definitie dyslexie 4. Signalering 5. Diagnostiek 6. Begeleiding en ondersteuning 7. Samenwerking met ouders 8. Extra hulp en faciliteiten
Nadere informatieDyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch
Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch Inhoudsopgave 1.1 Uitgangspunten pag. 2 2.1 Definitie dyslexie pag. 3 2.2 Kenmerken van dyslexie pag. 3 2.2.1 Problemen bij lezen pag. 3 2.2.2 Problemen bij spellen pag.
Nadere informatieDyslexieprotocol Stanislascollege Pijnacker
Dyslexieprotocol Stanislascollege Pijnacker Pijnacker, januari 2019 Hanneke van den Berg Andrea van Wakeren Inhoudsopgave 1. Doel en uitgangspunten van het dyslexiebeleid 3 1.1. Dyslexie 1.2. De doelstellingen
Nadere informatie(Let op: onderstaande uitspraken over wetten en regels zijn in Nederland geldig! Voor België zullen andere regels gelden!)
De meeste problemen met dyslexie ondervind je op school. Gelukkig is er op de scholen over het algemeen steeds meer erkenning voor het probleem en wordt er ook steeds beter mee om te gaan. Wel geldt voor
Nadere informatieDyslexieprotocol Dyslexieprotocol Baudartius College augustus 2018
Wat is Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). Het woord dyslexie bestaat
Nadere informatieHandboek Dyslexie 2015-2016
Handboek Dyslexie 2015-2016 INHOUD INHOUD... 2 1. KORTE OMSCHRIJVING EN TOELICHTING... 3 2. BELEID EN WERKWIJZE VESPUCCI COLLEGE... 3 3. FACILITEITEN DYSLECTISCHE LEERLINGEN... 4 4. EINDEXAMEN... 5 BIJLAGE
Nadere informatieDyslexie. op het. : Isendoorn College
Dyslexie op het Isendoorn College Naam school Locatie Contactpersonen : Isendoorn College : Warnsveld : Maartje Robers (dyslexiecoördinator) Myrèse Salentijn (zorgcoördinator) September 2015 Inleiding
Nadere informatieS L O E T S W E G H M H E N G E L O
DYSLEXIEBELEID S L O E T S W E G 1 5 3 7 5 5 6 H M H E N G E L O Inhoud Inhoud Inleiding... 3 Faciliteiten... 4 1.Extra tijd... 4 2. Aangepaste normering spelling bij Nederlands en de Moderne Vreemde talen
Nadere informatieProtocol vrijstelling/aanpassing van onderwijs Frans/Duits op het Strabrecht College
Protocol vrijstelling/aanpassing van onderwijs Frans/Duits op het Strabrecht College Inleiding Dit protocol geldt voor het Strabrecht College, met ingang van het schooljaar 2010/2011. Scholen zijn verplicht
Nadere informatieJohan de Witt-gymnasium, dyslexiebeleid. Dyslexiebeleid. Dyslexieprotocol
Dyslexiebeleid Dyslexieprotocol Johan de Witt-gymnasium 10-9-2013 1 Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 1. Beleid 4 2. Het dyslexietraject 5 2.2 Dyslectische leerlingen en het DBC-traject 5 2.3 Aangemelde
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Bonaventuracollege Mariënpoelstraat
DYSLEXIEPROTOCOL Bonaventuracollege Mariënpoelstraat Onderstaande afspraken zijn van toepassing gedurende de onderbouwperiode, de leerjaren 1, 2 en 3 van havo en vwo. Leerlingen die een officiële dyslexieverklaring
Nadere informatieBeleidsnotitie Dyslexie. Driestar College
Beleidsnotitie Dyslexie Driestar College Gouda, oktober 2014 Inhoudsopgave 1 Visie... 3 2 Algemene afspraken... 5 3 Nederlands... 6 4 Engels... 6 5 Frans... 7 6 Duits... 7 7 Slot... Fout! Bladwijzer niet
Nadere informatie