havana #07 Woningnood! Kraak eens een pandje Beleggen Laat je niet met mooie praatjes in de luren leggen Tafelbergweg Luchtkwaliteit om te huilen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "havana #07 Woningnood! Kraak eens een pandje Beleggen Laat je niet met mooie praatjes in de luren leggen Tafelbergweg Luchtkwaliteit om te huilen"

Transcriptie

1 havana Weekblad #07 voor de Hogeschool van Amsterdam 7 oktober 2009 Woningnood! Kraak eens een pandje (nu het nog mag) Beleggen Laat je niet met mooie praatjes in de luren leggen Tafelbergweg Luchtkwaliteit om te huilen Luxeprobleem Domeinvoorzitters over groei, ambitie en UvA

2 -advertentie- Speciale aanbieding voor Amsterdamse studenten In de trein mailen. Het nieuws volgen in het park of chatten vanaf de collegebanken: met Mobiel internet op je laptop van Vodafone ben je altijd en overal online. Gewoon via hetzelfde Vodafone netwerk dat je ook gebruikt om mobiel te bellen. Het is simpel en snel te installeren én te gebruiken. Speciaal voor studenten van de Hogeschool van Amsterdam heeft Vodafone nu een extra voordelige aanbieding. Zo heb je al Mobiel internet op je laptop van 19,95 voor maar 14,95 per maand! Liever prepaid? Profiteer dan van 50,- extra prepaid-tegoed. Ga nu naar vodafone.nl/studenten en profiteer van deze unieke aanbieding!

3 Simone Babeliowsky woonde zeven maanden antikraak in een gerenoveerd pand in de Westerparkbuurt. Ik betaal 150 euro all-in. Voor iets vasts zou ik het driedubbele betalen. Sjors van der Veen woont antikraak in een voormalige kinderopvang. Nu hoef ik niet direct na het eten af te wassen. Pepijn Thissen woont in een vier etages tellend grachtenpand. Ik adviseer iedereen om te kraken, nu het nog kan. h a v a n a Voormalig topzwemmer Cees Vervoorn (Bewegen, Sport en Voeding) is al tien jaar actief voor de HvA. Daarvoor was hij directeur elitesporten bij NOC-NSF. Vervoorn is gepromoveerd aan de Vrije Universiteit in In 2000 werd hij tot ridder in de orde van Oranje Nassau verheven. h a v a n a Groei Ik ben dik tevreden, al is alleen bij Voeding het aantal flink toegenomen. We hebben er geloof ik tachtig extra studenten bij. Dat past makkelijk. Bij de andere twee opleidingen mogen we kiezen, dus dat scheelt. De ALO is wat gegroeid dit jaar. We hebben een nieuwe vleugel aan het gebouw en die kon iets voller. Als we het zouden willen, konden we drie keer zo veel studenten krijgen. Maar kwalitatief gezien is dit beter: we kunnen de beste studenten selecteren. Daarnaast hebben we met de andere hoge- Cees Vervoorn scholen met bewegingsonderwijs afspraken gemaakt over de omvang van onze studentenpopulatie. In verband met de werkgelegenheid van onze afgestudeerden. UvA We hebben een samenwerkingsverband met de Vrije Universiteit. Waarom? Zij hebben een opleiding Bewegingswetenschappen en die wordt bij de UvA niet aangeboden. Dat schakeltraject is keurig ingebed, dus studenten kunnen zonder vertraging door naar de masterfase. Verder zijn er natuurlijk studenten die een andere richting op willen: die volgen bijvoorbeeld een minor Economie of Pedagogiek van de UvA, zodat ze ook kunnen doorstromen. Ambities Wie mij over een jaar belt, krijgt precies hetzelfde antwoord als nu: recht zoals ie gaat. We zijn goed bezig in ons domein. Daarnaast beleven we in 2010 een hoogtepunt, als op het Science Park het nieuwe USC van de UvA en de HvA wordt geopend: een prachtig multifunctioneel sportcomplex. Daar hebben we jaren naar toegeleefd. Ineke van der Linden Ineke van der Linden (Economie & Management) is voor de HvA actief sinds Daarvoor was ze actief voor de Hogeschool Utrecht, onder meer als international dean. Ook zat ze in het bestuur van de Utrechtse faculteit voor Economie & Management. Groei De toename van het aantal studenten komt neer op zeven tot tien procent. De internationale opleidingen groeien twee keer zo snel. Dat is dus erg fors. Gelukkig zijn we goed voorbereid: binnen de Leeuwenburg zijn extra voorzieningen. En we hebben ruimte bijgehuurd. Zo lang die mogelijkheid er is, zingen we het wel uit. Maar of het voor de studenten ook prettig is, durf ik niet te zeggen. Op de locatie Fraijlemaborg zijn we op een zeker moment door onze vierkante meters heen. We moeten trouwens nog even afwachten hoe het loopt. Er zijn best veel studenten die vanwege de economische crisis aan een opleiding beginnen waar ze geen duidelijk beeld van hebben. In ons domein heb je dat sowieso al vaker: deze mensen haken sneller af, en dat schept weer ruimte. Rien de Vos (Gezondheid) is epidemioloog. Hij promoveerde in 1999 aan de geneeskundefaculteit van de UvA, waarna hij hoofd werd van de opleiding klinische epidemiologie voor verpleegkundigen voor het Amsterdams Medisch Centrum (AMC). Groei Het domein is niet gegroeid, maar ik vind dat niet erg relevant. Het is belangrijk dat individuele opleidingen groot genoeg zijn. Als een opleiding te groot wordt, dan wordt het vaak wat lastiger. Als een opleiding te klein is, ontstaat er een tussen servet en tafellaken - idee. In dat licht ben ik blij met de groei van ergotherapie en oefentherapie. Of dat een direct gevolg is van het plafond dat we hebben aangebracht voor Fysiotherapie, is moeilijk te zeggen. Maar ik sluit het niet uit. Ik zie nog voor me dat scholieren op een ochtend wakker worden met het idee: ik word fysiotherapeut. Bij Oefentherapie ligt dat lastiger. Vanwege de Willem Baumfalk (Maatschappij & Recht) begon zijn loopbaan in 1985 als trainer/adviseur bij de Belastingdienst, daarna stapte hij over naar de Bestuursacademie Randstad en KPMG. Sinds 1998 is hij actief in het hoger onderwijs. Hij begon bij de Hogeschool Utrecht, waar hij een onderwijsvernieuwingsproject leidde bij een bedrijfskundige opleiding. Groei Maatschappij & Recht is enorm gegroeid. Dat komt grotendeels door de komst van Toegepaste Psychologie. Maar bijna al onze opleidingen zitten in de lift. We kunnen het hebben. Zo hebben we gebouwen aangepast: in de kelder van het Jan Bommerhuis konden we vijf lokalen kwijt. In het Europahuis is het inderdaad krap, maar het lukt wel. Alleen die liften, hè? Ik heb onze eerstejaars in het introductiefilm- Lees verder op pagina 12 h a v a n a Rien de Vos weet ik met welke professionele masters we aan de slag kunnen. Verder hebben we samen met het domein Economie & Management een slag gemaakt met Urban Develop- UvA Voor onze studenten is het vooral fixus op Fysiotherapie gaan mensen daar belangrijk dat de schakelprogramma s voor ineens wel over nadenken. ment: lectoren van beide domeinen werken wo-masters worden ingebed in het vierde UvA De samenwerking tussen de faculteit al hard aan het instituut. Verder zetten we jaar van de bachelor. Verder zitten we samen Geneeskunde en het domein Gezondheid binnen het domein in op het project Sturen met de UvA in een centrum voor ondernemerschap, dat gaat prima. de UvA met elkaar moeten samenwerken. aan studenten methodologisch nog veel te Ambities is een schoolvoorbeeld van hoe de HvA en op Studiesucces, omdat in het maatwerk Ambities We zijn binnen de economieopleidingen al jaren bezig met onderwijsvernieu- werkveld, wij benutten de wetenschappelijke Geneeskunde benut onze kennis van het verbeteren valt. wingen. Vorig jaar zijn we begonnen met kennis van Geneeskunde. We vullen elkaar een nieuw curriculum in de propedeusefase, op een uitstekende manier aan: er zijn doorstroommogelijkheden, onze docenten scholen dit collegejaar maken we een begin aan de hoofdfase. Volgend collegejaar zijn we helemaal klaar met de voorbereidingen op het krijgen college op de snijzaal van het AMC. hun artsen over de werkvloer, onze studenten derde jaar. Als het lukt, hebben we daarin Ambities Dan is de samenwerking met de Peter van Gorsel (Media, Creatie & voor dertig studiepunten aan internationalisering: studenten worden dus verplicht een bezig met een buitenpolikliniek. Die is vooral bestuurslid van de Avro en zit in de advies- UvA nog veel verder. We zijn op dit moment Informatie) is behalve domeinvoorzitter ook meertalig programma te volgen, of ze moeten een minor te volgen in het buitenland, of polikliniek is ook uitermate geschikt voor bestemd voor beroepsonderwijs, maar zo n een stageadres zien te vinden over de grens. praktijkonderzoek. Verder willen we de bamastructuur wat verder doorontwikkelen: we zijn volop bezig met de opbouw van nieuwe masters, en willen de doorstroommogelijkheden naar de UvA verder hebben ontwikkeld. pje een dringend advies gegeven: neem de raad van het Cultureel Jongerenpaspoort. In trap. Naast krappe behuizing zitten we ook het verleden was hij als directeur actief voor krap in onze medewerkers. Natuurlijk lukt uitgeverij Meulenhoff en Penguin. het: we hebben een goed wervingssysteem, maar groei betekent dat we extra mensen Groei Ik ben redelijk tevreden over de moeten inwerken. toestroom van het aantal eerstejaars. De UvA We hebben voor alle opleidingen een groei van informatica was voorzien: we zijn goed functionerend schakelprogramma. Uitzondering is Toegepaste Psychologie, omdat we met Media, Informatie & Communicatie dus voorbereid. Ik vind het wel jammer dat we daarmee nog maar net zijn begonnen aan onder het fixusaantal zijn gebleven, maar dat het propedeusejaar. Maar ik heb bijvoorbeeld met de rechtenfaculteit regelmatig het is absoluut waar dat bij zulke studenten- is niet echt een klacht. Wat betreft de rek: overleg: het schakeltraject voor een master aantallen de druk op de vierkante meters en waarmee een student een togaberoep kan de medewerkers toeneemt. Maar het is een beoefenen, bedraagt op dit moment zeventig typisch luxeprobleem: als je meters en mensen tekort komt, dan huur je bij. Daar zijn studiepunten. Wij willen dat graag wat minder, zij willen dat graag wat meer. Ik denk gewoon middelen voor. Het zou minder leuk dat het daarom handiger zou zijn om eerst zijn als we in de problemen kwamen omdat eens te kijken wat studenten kunnen, en dan een strategie juist helemaal niet aanslaat en pas naar de hoeveelheid studiepunten die de studenten zouden wegblijven. een schakelprogramma moet tellen. UvA De samenwerking met de universiteit Ambities Als je me in september 2010 belt, kan beslist beter. Natuurlijk: we hebben goed functionerende schakeltrajecten voor onze studenten, maar we moeten de kracht van de samenwerking veel meer benutten. Ik heb daar al overleg over gehad met Bart Noordam en zodra ik weer helemaal terug ben (Van Gorsel is herstellende van een hartinfarct, red.), gaan we kijken hoe we de samenwerking naar een hoger plan kunnen tillen. Willem Baumfalk h a v a n a Paul van de Water Hoofdpijn, tranende ogen, keelpijn en ander situatie, want onlangs is er al een grote lichamelijk ongerief. Voor medewerkers verbeterslag uitgevoerd. De doelstellingen van de gezondheidsopleidingen zijn dit te van die verbouwing zijn volgens het personeel en het management niet gehaald. De 1,1 vaak de resultaten van een dag werken in het gebouw aan de Tafelbergweg. Voor miljoen euro die daarmee gemoeid waren, veel HvA ers is dit beeld wel bekend. De hebben in ieder geval niet het verwachte hogeschool heeft immers diverse voormalige resultaat opgeleverd. kantoorpanden Leeuwenburg, James Wattstraat, Jan Bommerhuis in gebruik voor Geen nieuw gebouw onderwijsdoeleinden. Die kantoorgebouwen Het zit het personeel dwars dat er nooit een zijn eigenlijk niet berekend op het aantal deugdelijke klachteninventarisatie is uitgevoerd. Het personeel heeft onlangs kenbaar studenten en medewerkers. Ventilatie- en klimaatproblemen zijn dan het onvermijdelijke gevolg. niet te kunnen werken en dat ze desnoods gemaakt onder die slechte omstandigheden Voor de Tafelbergweg ligt het anders. Dat is hun werkzaamheden elders zouden gaan uitvoeren. Desnoods moeten er mobiele airco s namelijk geen kantoorpand, maar een onderwijsgebouw dat de HvA zelf heeft laten worden ingezet, stelt Niels Veldhuijzen, bouwen. Toch zijn er ook daar al lange tijd docent Fysiotherapie voor. We missen een problemen met de ventilatie en het klimaat. lange- en kortetermijnvisie van de directie. Ook studenten klagen over de te hoge Het aantal studenten is de afgelopen jaren enorm gegroeid en daarmee ook het aantal temperatuur en de slechte lucht in vooral de medewerkers en pc s. Het luchtventilatiesysteem is daar niet op berekend. Voor de Domeinvoorzitter Rien de Vos is na de drei- praktijklokalen. personeelsleden is de maat vol. Zij eisen dat ging van massale acties met het personeel in er verbeteringen worden doorgevoerd in de gesprek gegaan om de emoties en frustraties luchtventilatie en het klimaatbeheersingssysteem. Voor de HvA is dit een extra wrange mening dat die oplossing het beste uit de lucht te halen. Alle partijen zijn van gevon- Erik Thijssen Wat heeft u precies onderzocht? Binnen het kader van mijn proefschrift, getiteld Risicoperceptie bij beleggers, kregen 46 duizend leden van het beleggersblad Effect van de Vereniging van Effectenbezitters een enquête. Ruim vijf procent stuurde die terug. Wat blijkt? De meeste beleggers worden graag gewaarschuwd voor risico s bij beleggingen. Het huidige waarschuwingssysteem geeft alleen aan of een risico zeer klein, klein, vrij groot, groot of zeer groot is. Een meerderheid had geen idee wat die kwalificaties inhielden. Is dat erg? toe is. Ja, want dan gaan beleggers zelf interpreteren. Met een hoog risico verwachten ze bijvoorbeeld ook een hoog rendement. Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. De overheid kan beter duidelijk maken dat beleggen in het algemeen risico s met zich meebrengt. Zoals ze dat ook doet met leningen. Geld lenen kost geld is een belachelijke waarschuwing, maar het werkt wel. Mensen lenen de laatste tijd minder. Twintig procent van de Nederlanders belegt. Hebben zij niet wat meer hulp nodig? Jawel, maar daar is goede educatie voor nodig. Eigenlijk zou je alle beleggers een financieel rijbewijs moeten laten halen. Vreemd genoeg leren we op de middelbare school wel over marginale opbrengsten en marginale kosten, maar horen we niet wat beleggingen zijn, hoe een beleggingshypotheek werkt, welke verzekeringen wel of niet zinvol zijn of hoe een pensioen werkt. Het merendeel van Nederland weet daar helemaal niets over. Als de overheid vindt dat consumenten zelf hun oude dag en hun verzekeringen moeten regelen, moet ze die consument ook laten weten waar hij aan Wat is er nog meer voor nodig om goed te beleggen? Je moet kennis van zaken hebben. Het is belangrijk om zo veel mogelijk informatie te vergaren. Om zinvolle van zinloze informatie te kunnen onderscheiden. Alleen dan laat je je niet door mooie praatjes in de luren leggen. Alleen zo voorkom je dat mensen in producten stappen die ontwikkeld zijn om je een oor aan te naaien. Producten van beleggingsfraudeurs als René van den Berg en de mensen van Palm Invest, die beleggers uitbe- van de mogelijkheden wordt natuurlijk wel bepaald door de kosten. Er is echt geen geld om een volledig nieuw gebouw neer te zetten. Docent Veldhuijzen benadrukt dat het de medewerkers uitsluitend om het resultaat gaat en dat de kosten daaraan ondergeschikt moeten zijn. De Vos en Scholtens bekijken ook andere maatregelen dan technische aanpassingen van het klimaatbeheersingssysteem. We moeten ook denken aan spreiding van het onderwijs en flexibele roostering, aldus De taalden met de inleg van nieuwe beleggers en mensen zo voor miljoenen konden oplichten. Het soort types dat je elke zondag bij Harry Mens voorbij ziet komen. Toch trekken zij veel investeerders. Sommige mensen krijgen een waas voor hun ogen als ze al die mooie cijfers zien en gaan dan als blinde schapen op de buit af. De hebzucht en de angst om er niet bij te zijn als er winsten worden gehaald, daar wordt handig op ingespeeld. Is het überhaupt wel verstandig om in tijden van crisis te beleggen? Juist nu moet je beleggen. Hoe hoger een aap in de boom zit, des te dieper kan hij vallen. De AEX is alweer een behoorlijk stuk gestegen. Maar iedere belegger heeft een andere perceptie. Dat is het intrigerende van het vak. Wat je nu ziet op de beurs, kan net zo goed een korte opleving zijn. De markt trekt aan, maar vooral door al het geld dat de overheid daarin heeft gepompt. Met al die staatsschulden zitten we economisch gezien nog midden in de storm. Moeten studenten alvast aan beleggen beginnen? Beleggen is voor iedereen een aardige bezigheid om vermogen op te bouwen. Ook voor studenten. Maar niet van je studiefinanciering. Ga nooit geld lenen om te beleggen. Dé voorwaarde van beleggen is dat je het doet den kan worden in goed overleg. Iedereen Vos. Als er veel mensen tegelijk in het gebouw zijn dan stijgt de temperatuur. We on- is hier tot op het bot gemotiveerd om goed onderwijs te verzorgen en daar passen geen derzoeken de mogelijkheid van extensivering harde acties bij waar onze studenten de dupe van het onderwijs en de mogelijkheid om het van worden, aldus De Vos. Mobiele airco s onderwijs deels s avonds uit te voeren. ziet de Vos overigens niet als een goede oplossing. Het elektriciteitsnet is daar niet Bijna winter op berekend. Op korte termijn gaat de Vos een werkgroep Wijnand Scholtens als directeur IT&V verantwoordelijk voor gebouwen en klimaatbe- de problemen. In die werkgroep zitten mede- samenstellen die zich gaat bezighouden met heersing is teleurgesteld dat de verbouwing werkers en studenten. Deze werkgroep zal in van 1,1 miljoen niet aan de verwachtingen ieder geval door een klimaatdeskundige een voldoet. Hij erkent het probleem en zegde eigen onderzoek laten uitvoeren. Ook IT&V toe dat zijn dienst alles op alles zal zetten om zal zo n onderzoek laten doen. Scholtens: tot een bevredigende oplossing te komen. We moeten eerst weten wat er precies aan Het moet mogelijk zijn om binnen een jaar de hand is. Verder moeten we met elkaar een oplossing te vinden die tot gevolg heeft afspreken wat we willen bereiken, wanneer zijn de verbeteringen geslaagd? Als dat dat mensen onder normale omstandigheden hun werk normaal kunnen doen. De grens helder is, dan kunnen we aan de daadwerkelijke oplossing gaan werken, en dan weten we ook wanneer we succesvol zijn. Het lijkt mij dat we voor de kerstvakantie in ieder geval een plan van aanpak moeten hebben. Het ziet ernaar uit dat het nog wel even duurt voordat de problemen zijn opgelost. Veldhuijzen: Gelukkig is het al bijna winter en dan hebben we er beduidend minder last van. Docent Fysiotherapie Bart Brouwer voegt hieraan toe: Daarna is het al snel lente en dan begint de ellende weer. Het is dus zaak om nu het probleem op te lossen. n h a v a n a met geld dat je over hebt. Want als je het geld eigenlijk nodig hebt voor je kamer of om eten te kopen, dan moet je je aandelen verkopen wanneer het even slecht gaat. Je ziet dan ook dat de meeste mensen pas gaan beleggen als ze wat ouder zijn en wat meer reserves hebben. Hoe kun je het best investeren als je wel geld hebt? Weet wat je beleggingsdoel is. Als je grootse plannen hebt voor over vijf jaar een wereldreis, een gezin dan moet je daar je portefeuille op inrichten. Doe kennis op uit het Financieele Dagblad, beleggingsbladen en tal van andere publicaties. Wees alert op mensen die onzin verkopen. Neem Willem Middelkoop van RTL Z. Die man roept al vijf jaar dat de economie naar de klote gaat. Tja, als ik vijf jaar roep: Pas op, je gaat je hoofd stoten, krijg ik uiteindelijk ook een keer gelijk. Wat is een goede belegging om mee te beginnen? Ik probeer me altijd verre van beleggingsadviezen te houden. Als je die rol op je neemt, bevind je je als docent toch al snel op een hellend vlak. Maar studenten raad ik nog wel eens aan, als ze dan geld over hebben, om onroerend goed te kopen. Dat wordt bijna altijd meer waard en bovendien kun je er ondertussen in gaan wonen. Dat kun je niet in een obligatie. n h a v a n a inhoud woningnood in Gratis woningnood Tranen op de Tafelbergweg actueel A machine from hell domeinvoorzitters Groei is een luxeprobleem Twee jaar geleden gingen de instituten van de HvA op in zeven domeinen. Dat maakte de hogeschool meer compatible met de Universiteit van Amsterdam. De zeven domeinvoorzitters zitten twee jaar na dato allemaal nog op hun plek. Havana informeerde bij ze over de toename van het aantal eerstejaars, de samenwerking met de UvA en de ambities voor Thijs den Otter Nieuwe vleugel kan voller Afhakers scheppen ruimte een Samenwerking met Geneeskunde is schoolvoorbeeld grachtenpand Kraken of antikraken Een huis kraken of antikraak gaan zitten is voor sommige studenten de laatste mogelijkheid om op zichzelf te wonen. En dan beland je soms zomaar aan de gracht of in een slooppand Alleen die liften, hè? Als je meters tekort komt, huur je bij domeinvoorzitters We kunnen het hebben Havana voelde alle zeven domeinvoorzitters aan de tand over UvA, ambitie en groei. Slechte ventilatie zorgt voor fysieke ongemakken bij personeel en studenten van het domein Gezondheid. Investering van 1,1 miljoen euro leverde niets op. Desnoods moeten er mobiele airco s worden ingezet. De overheid waarschuwt op de verkeerde manier voor riskante beleggingen. Zo blijkt uit onderzoek dat Willem Landman (coördinator minor Beleggen) deed voor zijn proefschrift. Havana vroeg Landman naar zijn onderzoek en ontlokte de expert en passant wat beleggingsadvies. De grens van de mogelijkheden wordt natuurlijk wel bepaald door de kosten Hoofdpijn en tranen Studenten en medewerkers op de Tafelbergweg lijden onder lichamelijke ongemakken vanwege de slechte luchtkwaliteit. Een werkgroep moet uitkomst bieden. interview Als blinde schapen op de buit af Alle beleggers zouden een financieel rijbewijs moeten halen Wees alert op onzin Willem Landman onderzoekt voor zijn proefschrift hoe de overheid waarschuwt voor riskante beleggingen. In de serie Star Trek wordt koffie the finest organic suspension ever devised genoemd. Honoré de Balzac formuleerde het wat mooier: De koffie valt in je maag (...). Ideeën komen in beweging en herinneringen komen in volle galop aanstuiven. Ik ken nogal wat mensen die inderdaad koffie nodig hebben om op gang te komen. Er wordt zelfs wel beweerd dat slechte koffie ertoe leidt dat de kwaliteit van het werk achteruit gaat. Dat is niet altijd waar, want in de Leeuwenburg is de automatenkoffie van een bedenkelijk niveau, terwijl daar toch vaak prima werk wordt geleverd. Bij Havana en Folia onderkennen we natuurlijk het belang van koffie en daarom hebben we een behoorlijk prijzige machine gekocht. Een prachtig apparaat. Lijkt nog het meest op een wat fors uitgevallen stereotorentje, inclusief discoachtige lichtjes. Duur? Ja, een paar duizend euro. De rekenmeesters hebben ons voorgerekend dat het eigenlijk heel goedkoop is. Een kopje koffie kost zo ongeveer acht cent en dat is heel schappelijk in vergelijking met de dertig cent per kopje van onze Nespresso-machine. Ons nieuwe apparaat geeft trouwens geen homeopathisch aftreksel van een koffieboon maar vers gezette latte macchiato, espresso, cappuccino, Wiener melange en choco. Een druk op de knop is voldoende om de machine aan het werk te zetten. Het geluid van bonen die gemalen worden, klinkt veelbelovend en vertrouwd ouderwets. Na vijftien seconden geduld heb je een prima bak koffie. Met dit apparaat kan zelfs een baviaan lekkere koffie zetten. Een week of zes geleden werd het apparaat door een vriendelijke monteur afgeleverd en geïnstalleerd. Tijdens de instructies over het onderhoud kreeg ik een licht unheimisch gevoel. We zijn immers allemaal volstrekt atechnisch en niemand van ons heeft tijd en zin om eens in de veertien dagen het apparaat uit elkaar te halen, alles te reinigen om het vervolgens weer in elkaar te zetten. De bijgeleverde handleiding is geschreven door iemand die het zelf allemaal prima snapt, maar niet begrijpt dat er mensen op aarde wonen die geen onderhoudsmonteur zijn van koffiemachines. De huidige stand van zaken is dat ons stereotorentje voor de zoveelste keer is gedemonteerd en daarmee houdt het op. Eigenlijk zijn wij bavianen: we kunnen wel een knopje indrukken, demonteren lukt goed, maar in elkaar zetten valt buiten onze mogelijkheden. Beans from heaven maar a machine from hell. We blijven er vrolijk onder maar u snapt dat het gemis aan koffie ons doet terugverlangen naar het gemak van de Leeuwenburg. Paul van de Water Hoofdredacteur Havana is het weekblad voor studenten en medewerkers van de Hogeschool van Amsterdam 7 oktober 2009 jaargang 15 / #07 En verder nieuws 09 vraag van de week 09 havana 15 jaar 18 ondertussen in 19 passie 20 recensies 21 eten 22 zwartwit 23 weekgast 24 afstuderen Redactieadres Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, havana@hva.nl. Hoofdredactie/management Paul van de Water p.l.van.de.water@hva.nl Eindredactie Wim de Jong w.de.jong@hva.nl Redactie Sanne van Baar (stagiair), Jobien Groen j.groen@ hva.nl, Selina van Loon (redactie-assistent) s.van.loon2@hva.nl, Thijs den Otter m.d.den. otter@hva.nl, Annemarie Vissers a.m.w.t.vissers@hva.nl Medewerkers Kim Bos, Martien Bos (correctie), René Glas, Anouk Kemper, Anne Kleisen, Hans van Vinkeveen Fotografen Bram Belloni, Fred van Diem, Marc Deurloo, Jan-Maarten Hupkes, Henk Thomas, Christel Wolters Coverbeeld Fred van Diem Illustratoren Pepijn Barnard, Martien Bos, Aimée Groen, Bas Kocken, Magda Rinkema, Pascal Tieman Vormgeving Pascal Tieman Ontwerp Lay-out Death Valley Advertenties Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040AA, Zandvoort, telefoon fax of zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnementen 18,15 per jaar, opgave via de redactie-assistent of per Drukkerij Dijkman Offset Diemen. Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen. ISSN Havana heeft een samenwerkingsverband met Folia. (Floor Boon, Mirna van Dijk, Jim Jansen, Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Dirk Wolthekker). 18 amfi angels 22 hva-agenda De volgende Havana verschijnt woensdag 14 oktober havana 3

4 nieuws Sanne van Baar / Gijs Hardeman / Wim de Jong / Thijs den Otter (coördinatie) / Annemarie Vissers / Paul van de Water Trek maar een warme trui aan! Studenten die in grote complexen wonen, kunnen op korte termijn een hogere energierekening verwachten. Kortingen waarop huisvesters aanspraak maakten, blijken niet van toepassing. Als het om energiebelasting gaat, worden studenten niet anders behandeld dan andere Nederlanders. De belasting wordt gewoon per woning berekend, en niet per gebouw of per kamer, zegt staatssecretaris De Jager van Financiën. Het CDA had de staatssecretaris om opheldering gevraagd. Hoe zat het nu met de energiebelasting voor studenten? Moeten studenten tegenwoordig inderdaad extra betalen? Waarom krijgen studenten in zelfstandige woonruimten meer belastingvoordeel dan studenten die hun keuken en badkamer delen? De vragen rezen na een conflict tussen de Belastingdienst en studentenhuisvesters. De huisvesters beschouwden zichzelf als de afnemers van energie en telden daarom het energieverbruik van alle huurders bij elkaar op. Om grote bedrijven niet in de problemen te brengen geldt in Nederland: hoe meer energie men verbruikt, hoe lager het belastingtarief. Dus door hun energieverbruik te bundelen profiteerden de studenten dankzij de studentenhuisvesters van een lager tarief voor de energiebelasting. Ze kregen als het ware groepskorting. Maar de Belastingdienst gaat hier niet mee akkoord. Die wil belasting heffen per zelfstandige wooneenheid. De Jager is niet van plan om voor studenten de regels te wijzigen. Asva-voorzitter Dave van der Pol is niet gelukkig met het plan. Als studenten die vaak al moeten lenen om rond te komen veel meer moeten betalen, dan ben ik daar vanzelfsprekend niet gelukkig mee. Van der Pol woont zelf in het containercomplex aan de Wenckebachweg, dat wordt beheerd door De Key. Een woordvoerder van die organisatie laat echter weten dat de bewoners van dat complex zich geen zorgen hoeven te maken. Zij krijgen allemaal een heffingskorting, omdat ze een eigen voordeur hebben. Het is een probleem voor studenten die een voordeur delen: zij moeten van staatssecretaris De Jager allemaal belasting betalen, maar dienen de heffingskorting delen. Dat vinden we bij De Key raar: iedereen moet belasting betalen, maar iedereen moet natuurlijk ook gewoon een korting kunnen krijgen als deze er is. De strikte handhaving van de regels kost studenten wel behoorlijk veel geld. Ze zouden jaarlijks een paar honderd euro meer kwijt zijn dan voorheen, toen ze ten onrechte groepskorting kregen. In een brief aan de Tweede Kamer schreef De Jager in juli van dit jaar dat de belasting niet alleen de schatkist moet spekken, maar burgers ook moet aanmoedigen minder energie te verbruiken. Ook studenten zouden eens wat vaker een warme trui moeten aantrekken. (TdO/HOP) Waterbouwprijs voor oud-hva er Oud-student Civiele Techniek Frank Doves heeft met zijn scriptie de Waterbouwprijs 2009 gewonnen. Doves ontwierp een verkeerstunnel in de dijk Noordeinde te Volendam. De dijk die hij onder handen nam, is onder extreme omstandigheden niet stabiel. Daarnaast heeft Volendam een verkeersprobleem op het Noordeinde: jaarlijks denderen bijna twee miljoen toeristen met touringcars over de dijk en dat tast het historische karakter van het Trosdorp aan. Doves eerder dit jaar afgestudeerd met de specialisatie watermanagement loste de twee problemen op met één oplossing: in het Noordeinde wordt een tunnel aangelegd: de dijk wordt zodoende verstevigd en het verkeersprobleem is opgelost. De jury van de Waterbouwprijs is enthousiast over het plan. Hij heeft voor een complex probleem een creatief ontwerp gemaakt waarbij rekening moest worden gehouden met veiligheid, toegankelijkheid, maarschappelijke aanvaardbaarheid, beperkte ruimte en uitvoerbaarheid. De oud-hva er ontvangt een cheque van tweeduizend euro voor zijn plan. (TdO) Halve ton voor Ergotherapie De opleiding Ergotherapie van het domein Gezondheid ontvangt 50 duizend euro aan subsidie van stadsdeel de Baarsjes. Het bedrag is bedoeld voor het project Ergotherapiestudenten in en rondom basisscholen de Baarsjes, en is het vervolg op eenzelfde project dat afgelopen schooljaar van start ging. Door middel van acht kleine subprojecten helpen studenten de leerlingen van zes basisscholen om optimaal te presteren. Een voorbeeld is een schrijfvaardigheidsproject. Saskia Hofstede, docente en projectleider: Sommige kinderen zitten nog niet op het schrijfniveau dat ze op hun leeftijd horen te hebben. De studenten leren dan anders te schrijven. Als dat niet lukt, dan krijgen ze een speciale pen. Dat is het principe van ergotherapie: iemand op een andere manier leren handelen, zodat die handeling beter wordt. Als dat niet lukt, wordt de omgeving aangepast. Uiteindelijk is het de bedoeling dat kinderen, leerkrachten en ouders zelf getraind worden om de door de studenten aangeleverde kennis te gaan gebruiken. (SvB) Opleiden in school Het domein Onderwijs & Opvoeding gaat samen met de Gooise Scholenfederatie (GSF), de UvA en de Hogeschool Utrecht docenten scholen binnen de onlangs opgerichte opleidingsschool. De samenwerking houdt in dat binnen de opleidingsschool jaarlijks 165 toekomstige leraren opgeleid gaan worden. Daarbij wordt vooral aandacht geschonken aan praktijkonderzoek, innovatie en ontwikkeling. Over vier jaar moet de samenwerking leiden tot een academische opleidingsschool. (AV) Beeld Bert Zuiderveen Het beste advies is geen advies. Met deze en andere paradoxale uitspraken zette nrc.next-columnist Rob Wijnberg het begrip studiekeuze in een filosofisch perspectief. Hij deed dat afgelopen donderdag tijdens het Decanensymposium van de HvA en UvA in het Muziekgebouw aan t IJ. Honderden decanen van middelbare scholen in het hele land kwamen daar bijeen om studiekeuzeproblematiek te bespreken en te luisteren naar sprekers onder wie ook neurowetenschapper Eveline Crone en HBO-raadvoorzitter Doekle Terpstra. (WdJ) Vraag/Antwoord Moke is boos. Of niet? Even leek er vorige week een heuse rel te ontstaan rondom de band Moke. De band zou niet meer komen opdraven voor de rubriek Doelpunt van de Week, vanwege een te zure recensie op nu.nl (zegt de manager) of vanwege een miscommunicatie? (zegt Moke) Wij vroegen het de zurestukjesschrijver Harm Groustra (21, derdejaars MIC) zelf. Wel rel of geen rel? Het begon als een redelijk grote rel, vrij heftig. Maar ondertussen valt het allemaal wel mee, geloof ik. De zanger van Moke schijnt toch te gaan voetballen voor Doelpunt van de Week. Je zou een te zuur stukkie geschreven hebben? Het was inderdaad een behoorlijk zurige recensie. Maar hun laatste album is ook gewoon niet goed, vind ik. Dat heb ik opgeschreven; dat het een saai album is, en ook pretentieus. Ik heb op nu.nl nog nooit een vier als cijfer uitgedeeld, dus wat dat betreft is dat album een echt dieptepunt. Nou, laten we eerlijk zijn: er staat één goed nummer op. En daar waren de heren Moke niet blij mee? Nou, daar zit dus een beetje de onduidelijkheid. Het management van Moke liet aan de producer van Doelpunt van de Week weten: De recensie beviel niet, dus we komen niet. Maar ik geloof dat Moke zelf daar niets van wist. Zoiets. Een miscommunicatie, ja. Ze gaan nu dus wel meedoen aan het filmpje. Volgende onvoldoende al uit je pen gerold? Nee, het album van punkband AFI krijgt van mij een zeven, ik schrijf dus heus niet alleen maar negatieve recensies. (AV)? 4 havana

5 nieuws HvA wacht op Sirius-euro s Groot nieuws van minister Plasterk: hij kondigde vorige week aan negentien miljoen euro te verdelen voor excellente bachelorprogramma s. De HvA zit nog even in de wachtkamer. Tot tweemaal toe deed de HvA nu een subsidieaanvraag van vier miljoen euro. Beide keren werd het plan van de hogeschool door de keurmeesters van het Siriusprogramma zoals de subsidie officieel heet als veelbelovend bestempeld en terzijde geschoven. Reden: een aantal andere programma s was beter ontwikkeld. Directeur Marcelle Peeters van het bureau Onderwijs en Onderzoek (O2) verwacht later dit jaar alsnog groen licht uit Den Haag. Het plan is zeer positief ontvangen door de commissie. Er moet alleen een sterkere relatie komen met de zeven domeinen. Onder de plannen die voorrang kregen bevinden zich ook projecten van regionale concurrenten Hogeschool Utrecht en InHolland: Utrecht krijgt ruim 3,5 miljoen euro voor de ontwikkeling van een systeem waarmee excellente studenten een individueel studietraject kunnen volgen, InHolland heeft 750 duizend euro bemachtigd voor een instellingsbreed programma dat is gestoeld op onder meer ondernemerschap en praktijkgericht onderzoek. (TdO) Kiezen na drie maanden? Sommige studenten kunnen beter drie maanden een brede opleiding volgen voor ze een studie kiezen, opperde minister Plasterk onlangs. Binnen het domein Economie & Management gebeurt het al. Plasterk laat de mogelijkheden voor zo n oriëntatiejaar onderzoeken, nu hij het bestaande hoger onderwijsstelsel laat doorlichten. Waarbij hij de drie maanden overigens niet wil verplichten. Jet Benjamins, programmaleider van de aansluiting vo-hbo, vindt het niet meer dan een ballonnetje. Zulke programma s kosten geld. En als de minister twintig procent op zijn begroting moet wegbezuinigen, is extra geld niet erg waarschijnlijk. Bovendien doet de HvA het al. Bij Economie & Management is er in de propedeuse een verkeersplein ingebouwd, aldus Benjamins. Alle studenten zijn er een halfjaar bezig met oriëntatie, zonder dat ze daarbij hun gekozen opleiding uit het oog verliezen. Sommige studenten komen er tijdens het semester achter dat ze bijvoorbeeld geen Bedrijfseconomie willen studeren aan de Leeuwenburg maar Commerciële Economie op de Fraijlemaborg, dat een ander onderwijsconcept heeft. Dat kan dan gewoon. Jos Petit, instroomcoördinator Economie & Management: We vinden bijvoorbeeld dat studenten Commerciële Economie ook basale kennis moeten hebben van Bedrijfseconomie. In het eerste halfjaar maken propedeusestudenten een ondernemingsplan en krijgen daar te maken met tal van zaken: behalve dat je moet weten wat debet en credit is, ben je ook bezig met de aanvraag van vergunningen, enzovoorts. Jet Benjamins vraagt zich overigens af of het in ieder domein zou werken. Als de studie-uitval in een domein 35 procent is, dan kan dat ook gewoon betekenen dat 65 procent van de studenten wel de juiste keuze heeft gemaakt. Mensen die bewust voor een opleiding hebben gekozen, moet je eigenlijk niet dwingen om eerst een maand of wat te laten wachten met hun uiteindelijke keuze. Op de achtergrond speelt mee dat het domein waarvoor Petit actief is bijzonder veel twijfelaars kent. Veel studenten die niet weten wat ze willen, gaan iets economisch doen. De verschillen tussen de verschillende vakken zijn veel eerstejaars ook nog niet erg duidelijk. Daarom is de basisfase zoals het algemene halfjaar heet erg succesvol bij open dagen. Vooral ouders zijn vaak blij dat studenten zich niet vast hoeven te leggen. (TdO/HOP) Beeld Sanne van Baar Buitenland binnen Tijdens de Buitenlandmanifestatie hing de hal van de Leeuwenburg vol met T-shirts. De versiering met logo s van de UvA en de HvA stond symbool voor de samenwerking tussen de twee onderwijsinstellingen. Naar schatting tweeduizend studenten lieten zich hier informeren over een eventueel verblijf in het buitenland. Voor wie de officiële informatie over beurzen en taleninstituten even zat was: er liepen genoeg studenten met buitenlandervaring rond om brandende praktische vragen als Waar kan ik het beste uitgaan? en Hoe zoent een Mexicaan? te beantwoorden. (SvB) IDFA-korting Over ruim een maand barst het IDFA weer los in Amsterdam: het meest toonaangevende documentairefestival ter wereld. Tien dagen lang worden meer dan driehonderd docu s vertoond over de meest uiteenlopende onderwerpen. Liefhebbers uit de hele wereld komen op het evenement af, en als student kun je er heen voor weinig. HvA ers kunnen een voordeelpas ophalen, waarmee ze filmkaartjes kunnen halen voor 6 euro in plaats van 8,50 euro. Meer weten? (TdO) Educatieve minoren De Algemene Onderwijsbond is nog altijd kritisch over de educatieve minoren die universiteiten sinds eind september aanbieden. Volgens de bond hebben bachelorstudenten met een halfjaar stage onvoldoende bagage om alleen voor de klas te staan. Marjan Freriks, domeinvoorzitter Onderwijs & Opvoeding, is het hiermee eens. De studenten brengen vanuit hun discipline veel inhoud mee, en het is goed dat er meer studenten geïnteresseerd worden voor het onderwijs. Maar omdat ze geen ervaring hebben Bij Sport, Management & Ondernemen is de eerste tien gegeven voor een afstudeerproject. Tessa Meinsma schreef een rapportage over de meerwaarde van side events bij topsportevenementen. SPORTFLITS n Voetbal De KNVB Talenten (het voormalige HvA-talententeam) hebben de Oranjedames onder 17 in een oefenduel verslagen met 3-1. Een opmerkelijke uitslag, want het was de eerste wedstrijd van de nieuwe selectie. (TdO) met het schoolvak, bestaat het risico dat ze snel afhaken. Freriks wil samen met het UvA-instituut voor lerarenopleidingen kijken naar de mogelijkheid om uitstromers van de educatieve minor een verkorte kopopleiding aan te bieden als extra bagage. In dat halve jaar zouden de studenten begeleiding hebben bij de start van hun werk als leraar en kunnen leren hoe je als zodanig succesvol kunt zijn. Het gaat dan vooral over ervaring opdoen en over reflectie op die praktijk, aldus Freriks. Met de huidige kopopleiding kunnen hbo- en wo-bachelorstudenten uit verschillende richtingen in één jaar Een tien voor Tessa Ze organiseerde side events van de Vuelta, de wielerronde van Spanje, in Drenthe en onderzocht daarna de meerwaarde op drie velden: sociaalmaatschappelijk, economisch en de mediawaarde. Volgens stagebegeleider Ronald Buijs was het rapport een product dat inhoudelijk een verrijking is voor de opleiding. De inhoud oversteeg het kennisniveau van beide docenten die aanwezig waren bij de presentatie. Tessa zelf had verwacht dat haar cijfer in ieder geval boven de acht zou eindigen, maar een tien was nog hun tweedegraads lerarendiploma halen. In dat jaar maken ze kennis met het schoolvak, leren ze didactische en pedagogische vaardigheden en lopen ze stage. De HvA biedt vanaf februari 2010 ook de educatieve minor Train and Coach on the Work Floor aan. Na het volgen van de minor kunnen studenten instromen in de verkorte kopopleiding. Freriks: Het gaat dan voornamelijk om studenten van de domeinen Techniek en Economie & Management. Maar eigenlijk is deze minor handig voor iedereen die in zijn beroep te maken denkt te krijgen met kennisoverdracht. (SvB) niet in haar opgekomen. In Nederland geven ze niet snel een tien. Na mijn presentatie wilden ze een negen geven, maar een docent vroeg zich af wat er dan niet goed aan was. De conclusie was dat alles perfect was en daar hoort maar één cijfer bij. Tessa heeft bij YBBP direct een baan aangeboden gekregen en mag waarschijnlijk het side event nogmaals organiseren, dit keer in Rotterdam bij start van de Tour de France. Tessa: YBBP heeft de pitch gewonnen en is zo goed als rond met de organisatie. (GH) havana 5

6 nieuws Groeien voor gevorderden Het Centrum voor Amsterdamse Scholen voor Entrepreneurship (Case) komt met een nieuw leerprogramma voor maatschappelijk betrokken ondernemers. In de negen maanden durende opleiding Groei- en innovatiemanagement voor ideële ondernemers leren ondernemers hun bedrijf te laten groeien en innovatiever te maken. Als onderdeel van Case werkt de HvA mee. De opleiding is ontstaan door de trend dat steeds meer zelfstandigen in hun bedrijf kiezen voor een vorm van maatschappelijke betrokkenheid. Daarom wordt de persoonlijke groei van de ondernemer ook meegenomen in het programma. Naast masterclasses en workshops krijgen de deelnemers les in persoonlijke ontwikkeling. Gedurende de opleiding worden ze gecoacht en werken zij aan een persoonlijk leerdoel. (SvB) Post voor Knigge Twee dagen na zijn drukbezochte afscheidsreceptie ontving Jeroen Knigge een pakketje thuis van een anonieme afzender. Een stevige uitspraak van de scheidende algemeen directeur in Havana bleek tot de verbeelding te spreken: werk aan de winkel voor het College van Bestuur, zo lijkt het. Vorige week werd Knigge met onder meer een verrassingsoptreden van zijn dochter Liselore en ruim tienduizend euro voor een tehuis voor aids-wezen in Suriname uitgezwaaid. Een filmpje daarvan is te vinden op havanaweb.nl. (TdO) Even bellen met Marjan Freriks Maandag was het Unesco World Teachers Day. Wat deed de HvA daarmee? We belden met voorzitter Marjan Freriks van het domein Onderwijs & Opvoeding. Wat betekent dit voor jullie docenten? Voor ons domein is het een bijzondere dag. Samen met het Berlage Lyceum onze Unesco-partner hebben we een programma gepland met workshops en sprekers. Onze eigen docenten zetten we extra in de schijnwerpers. Die krijgen een blijk van waardering in de vorm van een cadeautje. Maandag gaf Marco Snoek, lector Leren en Innoveren, de workshop Wie gaat er over de kwaliteit van de leraar? Wie gaat daarover? Wij allemaal. Niet alleen hier op de opleiding zien we daarop toe. Dat is iets wat we samen met werkgevers uit het onderwijs en de samenleving moeten doen. Dat vergt een actieve samenwerking. Het thema is dit jaar de rol van de leraren in de huidige financiële crisis en de noodzaak juist nu in ze te investeren. Wat hebben de leraren nodig dan? Om te beginnen moeten ze op de basisschool en middelbare school een goede basis mee hebben gekregen van hun leraren. Zo kunnen ze op hun twintigste een goede start maken met een vervolgopleiding. Daar hebben ze natuurlijk ook weer goede docenten nodig. Later in hun beroep zullen ze zich steeds weer moeten laten bijscholen. Wat is uw laatste cursus geweest? Onlangs heb ik het Comenius-programma van het Europese Levenslang Leren Programma gedaan en binnenkort ga ik een cursus bestuurlijk leiderschap doen. We hebben ons domeinplan natuurlijk niet voor niets Het goede voorbeeld geven genoemd. (SvB) 500 nieuwe andere pc s Alle vijfhonderd verouderde computers op de Fraijlemaborg worden de komende weken vervangen. Klantenservice en IT Services (ITS) zijn vorige week al begonnen met het vervangen van de desktops van de stafdiensten in Zuidoost. Als de studenten op 26 oktober terugkomen van de herfstvakantie zijn ook de lokalen voorzien van nieuwe hardware. De oude apparatuur van de vroegere HES is meer dan vijf jaar oud, dus vervanging was nodig. Gekozen is voor Citrix- en Chip-pc s die draaien op Linux. Dat is opmerkelijk, want binnen de rest van de HvA is Windows XP de gangbare norm. Arvid Janssen van ITS legt uit: De HES was tot 2004 zelfstandig en werkt al jaren met Wat doet Karel? Citrix. Zolang de nieuwe digitale HvA-werkplek niet klaar is, gaan zij daarmee door. Janssen verwacht dat de nieuwe digitale werkplek in de loop van 2010 wordt uitgerold over de HvA. Ook de Fraijlemaborg switcht straks. Het is alleen nog niet bekend wanneer. Toch vindt hij de aanschaf van vijfhonderd pc s die niet in de XP-werkomgeving passen geen weggegooid geld. Zaken als het verkeer en de tentamenbestanden kunnen nu één op één worden overgeschakeld en dus kan iedereen gewoon doorwerken. Daarnaast heeft de Fraijlemaborg binnen hun digitale werkplek bijvoorbeeld een geavanceerdere versie van Office lopen dan de rest van de HvA. Dan zouden ze er met een XP-omgeving op achteruitgaan en dat kan de bedoeling niet zijn. (TdO) Nieuwe HvA-opleiding in Almere? De provincie Flevoland heeft 105 duizend euro subsidie vrijgemaakt voor de Health School Almere, die er een opleiding HBO-V mee moet beginnen. Maar onder welke vlag eigenlijk? Eigenlijk is het directeur Frans Oostrik om het even. De HvA heeft te kennen gegeven te vertrekken uit de polder en we gaan graag verder als onderdeel van de Christelijke Hogeschool Windesheim. Onze ambitie voor een hbo-opleiding Verpleegkunde staat intussen niet stil. Wij bouwen dus in alle rust verder en hopen in 2010 van start te kunnen. En daar zit de bottleneck: Windesheim gaf vorige week immers te kennen geen nieuwe opleidingen te beginnen voor We gaan niet wachten tot het politieke spel rond het hbo in Almere is afgerond. Zolang er geen duidelijkheid is, hopen we verder te kunnen via de licentie van de HvA. In het verleden is ook wel eens gesproken met andere hogescholen, waaronder InHolland. Maar dat is op het ogenblik niet interessant. Het domein Gezondheid is zijdelings betrokken bij de twee minoren en het lectoraat dat wordt aangeboden door de Health School Almere. Het lectoraat richt zich op onderzoek naar de positie van mensen die door een handicap of ziekte een beroep doen op (dagelijkse) zorg. De minoren die in Almere zijn ontwikkeld hebben te maken met assistentie in de huisartsenpraktijk en de hulp aan mensen thuis. Beiden zijn geschikt voor grofweg twintig studenten. (TdO) Hogeschool behoudt marktaandeel Ondanks de toename van het aantal eerstejaars lijkt het marktaandeel van de HvA stabiel. De hogeschool is met afstand de grootste instelling in de regio: 38 procent van alle hbostudenten in de regio volgt hier een opleiding. Dat blijkt uit vooraanmeldingscijfers van de hogeschool. In de tabellen is te zien dat de aanwas van eerstejaars met 12 procent groeit ten opzichte van het vorige collegejaar. Omgerekend naar mensen: in totaal meldden een kleine veertienduizend eerstejaars zich de afgelopen weken aan bij de HvA. Maar omdat concurrenten in de directe omgeving een vrijwel vergelijkbare toename laten zien, verandert het marktaandeel van de HvA niet. Na de HvA is de Hogeschool Utrecht (marktaandeel: 22 procent) de grootste speler in de Collegevoorzitter Karel van der Toorn laat wekelijks op Havanaweb.nl weten wat hij doet voor de HvA. Deze week onder meer: het Amstelcampusfestival. regio. Concurrent InHolland is met 18 procent derde. De Haagse Hogeschool heeft dit jaar 14 procent van alle hbo-studenten in de regio in huis en is daarmee de enige instelling die wat terrein verliest. Het aantal vooraanmeldingen bij de Haagse groeide met slechts 4 procent, vandaar. Het aandeel van de Hogeschool Leiden ruim 20 procent meer aanmeldingen dan in de nazomer van 2008 stijgt hierdoor van 5 naar 6 procent. Voor de hogeschool is het van groot belang dat het marktaandeel minimaal stabiel is, omdat het de omvang van de rijkssubsidie bepaalt. De HvA is overigens niet alleen in de regio het grootst. Met een kleine 40 duizend studenten is het de grootste hogeschool van Nederland. Alleen Fontys Hogeschool vooral actief in Limburg en Noord-Brabant komt qua studentenaantallen in de buurt. (TdO) Zoals je weet is dat eind van vorig schooljaar georganiseerd en ik kan niet anders zeggen dan dat het erg leuk was. Mooi ook dat het op beeld is vastgelegd. Het filmpje dat tijdens de opening van het hogeschooljaar werd vertoond, werd erg positief gewaardeerd. Ik vind ook dat we het dit jaar weer moeten organiseren. Ik vraag mij wel af of het echt op het terrein van de Amstelcampus moet. Als het kan, is dat geweldig. Maar als het moet, zou het ook ergens anders kunnen. De opening van het hogeschooljaar doen we toch ook op een locatie die niet van de hogeschool is en toch is het een typisch HvA-event. (PvdW) Lees de volledige tekst op havanweb.nl 6 havana

7 nieuws Beeld Bas Uterwijk Pabo-feestje Met dit sjieke feest in de Singelkerk wilde het domein Onderwijs & Opvoeding hun succesvolle studenten in het zonnetje te zetten. De Pabo had het afgelopen studiejaar namelijk een bijzonder succesvolle lichting propedeusestudenten: liefst 44 studenten haalden hun p in één keer, tegen 29 het jaar ervoor. De toename van het rendement komt trouwens niet uit de lucht vallen: de pabo heeft met geld van het project Sturen op Studiesucces (SoS) een speciaal programma ontwikkeld. (TdO) havana 7

8 -advertenties- Problemen met studeren in verband met een functiebeperking? CREA CREA is is de de culturele culturele organisatie organisatie van van de de UvA UvA en en HvA. HvA. Turfdraagsterpad 17, Turfdraagsterpad 17, 1012 XT Amsterdam, CREA Open Podium do 8 oktober u Anne Roos Rosa de Carvalho singer songwriter Jasper van Kuijk cabaret Derek Brouwer & Kirtsten Vennix muziektheater Corijn van Mazijk singer songwriter Lisanna Fridsma standup comedy Adrian Kennedy spank theatre David Groen & Remco Koffijberg improvisatietheater CREA Muziekzaal, toegang gratis Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: De UvA studentendecanen: of De HvA studentendecanen: of ma 12 oktober u Candomblé in Brazilië magie, mysterie en authenticiteit Candomblé is een Afro-Braziliaanse bezetenheidscultus, die in Bahia veel aanhangers heeft. Vroeger vervolgd als primitieve geloofsuiting en gevreesd vanwege haar zwarte magie, nu het belangrijkste beeldmerk van Bahia. Door dr. Mattijs van de Port, hoogleraar Culturele antropologie (UvA) CREA Theater, gratis voor studenten programma over magie en moderniteit Magie in de deel 2 21 ste eeuw di 13 oktober u Territorial integrity Case study: Kosovo Peoples have the right to determine their own fate. But what if many (minority) peoples live in the same state? What if some of them are oppressed? Tension between territorial integrity and the self-determination of peoples causes major problems in international politics. The new state of Kosovo is the latest case, as not all countries recognize its independence. A debate with Maja Nenadovic, PhD candidate on Installing democracy in the Balkans (UvA), Nena Tromp-Vrkic, lecturer East European Studies (UvA). SES and Jonge Atlantici (youth organisation NATO). English spoken. CREA Theater, toegang gratis voor studenten Is Nederlands niet je moedertaal? Moeite met Nederlands schrijven? Taalhulp Gilde Amsterdam helpt. StudiJob maakt werk van je studie! Voor een bureau in Direct Marketing is StudiJob op zoek naar meerdere Sales Marketeers (16-40u p/w) die een jong nieuw bedrijf willen helpen groeien. Je gaat als sales marketeer aan de slag waardoor jouw carrière met het bedrijf kan meegroeien. Namens het bedrijf vertegenwoordig jij verschillende A-merken waarvoor jij hele scherpe en unieke acties mag verkopen. Verder werk je in een klein team waar een zeer ongedwongen sfeer hangt. Je bent verantwoordelijk voor de telefonische verkoop van producten en/of diensten. Je benadert klanten commercieel, vriendelijk en volwassen. Je adviseert klanten over de mogelijkheden, vervolgens vertaal je de wensen van de klant in een order. Ben jij 18 jaar of ouder en minimaal 20 uur per week beschikbaar waarvan minimaal twee avonden? Heb jij verkoopervaring, een enthousiaste commerciële instelling en beschik je over goede mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden? Dan zijn wij op zoek naar jou! Wat hebben we je te bieden? Een aantrekkelijk salaris Flexibel in te delen werktijden Een sfeervolle werkomgeving met leuke collega s Ruimte voor eigen initiatieven en persoonlijke ontwikkeling Verkooptraining en coaching Interesse? Neem dan snel contact op met Esther Jonker: of mail je CV met een korte motivatie naar esther@studijob.nl. StudiJob is geopend van uur. Voor meer informatie kun je ook bellen naar Meld je aan via onze site, wij helpen je graag op weg. moeders zijn sterk zorgen geven delen simavi helpt leert werkt aan gezondheid drinkwater, hygiëne, wc's veilige zwangerschappen ziektes voorkomen opkomen voor belangen opper_118x127.indd 1 2/26/09 11:09:03 AM

9 actueel Vraag van de week Regisseur Roman Polanski is in Zwitserland aangehouden wegens een 32 jaar oud zedendelict. Het slachtoffer, destijds dertien jaar oud, wil de zaak seponeren. Vind jij dat hij gestraft moet worden? Robbert Land (34) teamleider HBO-Rechten Dit is een lastige zaak. Juridisch gezien staat het Openbaar Ministerie in het gelijk, want de zaak is niet verjaard. Menselijk gezien ligt het anders, en dat is de keerzijde van het recht. Persoonlijk vind ik dat hij niet gestraft moet worden. De vrouw geeft zelf aan de zaak te willen seponeren. Zij is verder gegaan met haar leven, welk belang dien je dan nog om hem te straffen? Dilan Uysal (18) eerstejaars HBO-Rechten Straffen die handel. Hij heeft seks gehad met een dertienjarig meisje, een kind. Te gek voor woorden! Mensen die dat nu doen moeten ook boeten voor hun daden, dus ik vind niet dat hij dat mag ontlopen. Als de vrouw zelf aangeeft dat ze de zaak wil seponeren, dan kan ik me dat wel voorstellen. Maar je moet je aan de wetgeving houden, regels zijn regels. Catherine Dutscher (32) docent HBO-Rechten Daar kan ik geen antwoord op geven, want ik ken het dossier niet. Als jurist leer je juist dat je op basis van feiten een rechtvaardige reactie moet geven, niet op basis van je onderbuikgevoel. Dat zegt Bram Moszkowicz ook altijd: Als je niet volledig op de hoogte bent, moet je geen antwoord geven. Bovendien is hij niet veroordeeld, en dus niet schuldig bevonden door de rechter. Maaike Huijser van Reenen (21) derdejaars Fysiotherapie Gezien de omstandigheden vind ik niet dat hij gestraft moet worden. De vrouw zelf vindt van niet, en het is haar aangedaan. Daarom vind ik dat zij en haar familie erover mogen beslissen of hij wel of niet moet boeten. In een ander geval, als zij geen verzoek tot seponeren had gedaan, had hij gestraft moeten worden. Als was het tachtig jaar geleden: als je iets fout hebt gedaan, moet je gestraft worden. Wicce Pennekamp (21) tweedejaars Fashion & Design Het maakt niet uit hoe veel aanzien iemand heeft ontwikkeld, in welke vorm ook. Ik vind het niet behoorlijk om iemand op grond daarvan niet te vervolgen. Het is niet dat hij een aansteker heeft gejat ofzo. Deze zaak heeft een zware emotionele lading voor de vrouw. Het is háár aangedaan. Status moet geen vrijbrief zijn om iemand niet te vervolgen. Hij is niet onaantastbaar, hij is nog steeds een mens. (SvB) ingezonden Reacties op het filmpje over het afscheid van algemeen directeur Jeroen Knigge op Havanaweb.nl: Lex Sietses We zien een echte HvA-icoon vertrekken, niemand had meer hart voor de hogeschool en zijn medewerkers en studenten dan Jeroen Knigge. Zonde, heel zonde, hem te zien vertrekken. WB In Havana van deze week doet Knigge wel een paar harde uitspraken. Wie zou die Judas zijn? Mooie column ook van Paul vd Water, rake typering. Joris Wat een ordinaire tent, die HvA, dat men patat serveert. Past precies bij Knigge! Lex Sietses Je was er niet bij zeker, Joris? En ook geen uitnodiging gehad zeker, want anders had je geweten dat er hapjes uit alle windstreken waren, van rijst, garnalen en saté tot koude salades tot hotdogs en patat dus :) GvH Joris moet niet zeuren. Verder wil ik benadrukken dat het een zeer geslaagde afscheidsbijeenkomst was. Mooie toespraken, prachtige film, ontzettend druk en prima catering van Maison De Boer. Waarom niet van de huiscateraar Sorbon? Enfin, voor de HvA is het vertrek van Knigge een aderlating. Het ware beter geweest als hij zijn contract had kunnen uitdienen. Uit zijn interview in Havana blijkt dat hij dat zelf ook vindt. Overigens heb ik gehoord dat alle Havana s onmiddellijk na verschijnen uit het Maagdenhuis zijn verwijderd. Dat is toch ook wel weer bijzonder. Wie zou dat gedaan hebben? Havana begint aan zijn vijftiende jaargang. Genoeg verleden tijd voor een wekelijkse duik in het stoffige archief. Wat gebeurde er in de nineties op de HvA? Ajax en computers 15 Als het in 1996 aan Ajax had gelegen, was er een Ajax Hogeschool gekomen. Samen met Feyenoord en PSV diende de voetbalclub het verzoek in bij toenmalig minister van Onderwijs Ritzen om hun jeugdopleidingen uit te roepen tot hogeschool. Dit zorgde voor verbazing in hbo-land. Moeten we voetballende pubers nu gaan zien als studenten? Wordt het een soort ALO? Weinigen zagen het zitten. Wim de Wit, docent aan de ALO, ook niet. In Havana van 19 september 1996 zegt hij: Deze opleiding leidt op voor het leraarschap en voor allerlei functies binnen sportorganisaties. Bij een hogeschool van Ajax zou ik heel hard moeten nadenken waar die voor opleidt, behalve profvoetballer. Wat kunnen degenen die niet goed genoeg blijken voor het betaalde voetbal? Twee jaar later, in 1998, kreeg De Wit zijn antwoord: de Johan Cruyff University in samenwerking met de HvA. Niet exact een voetbalhogeschool, maar wel een eind in de richting. Een opleiding voor topsporters: faal je als zodanig, dan heb je altijd nog een diploma van Commerciële Sporteconomie op zak. Toevloed Dertien jaar geleden konden studenten van de toenmalige faculteit Gezondheidszorg voor het eerst internetten in de bibliotheek. Nu is het voor studenten niet meer weg te denken. Je kunt je huiswerk vaak niet eens meer inleveren zonder gebruik van het wereldwijde web. De faculteit zat toen zelfs nog in de probeerfase, en had bij wijze van proef acht (!) computers aangesloten op het net. Hoe de computers zich zullen houden bij een toevloed van studenten is nog even afwachten, meldt Havana op 3 oktober Dat die toevloed kwam is inmiddels een feit, want het gemiddelde domein beschikt tegenwoordig eerder over achthonderd dan over acht computers. (SvB) havana 9

10 woningnood Simone Babeliowsky woonde zeven maanden antikraak in een gerenoveerd pand in de Westerparkbuurt. Ik betaal 150 euro all-in. Voor iets vasts zou ik het driedubbel in Sjors van der Veen woont antikraak in een voormalige kinderopvang. Nu hoef ik niet direct na het eten af te wassen. Pepijn Thissen woont in een vier etages tellend grachtenpand. Ik adviseer iedereen om te kraken, nu het nog kan. 10 havana

11 woningnood Gratis e betalen. een grachtenpand Lees verder op pagina 12 havana 11 Beeld Fred van Diem

12 woningnood Een huis kraken of antikraak gaan zitten is voor sommige studenten de laatste mogelijkheid om op zichzelf te kunnen wonen. En dan beland je soms zomaar aan de gracht, of juist in een slooppand in de Bijlmer. Vier HvAstudenten vertellen hoe zij aan hun kamer zijn gekomen. Kirsten Dorrestijn Ornamenten sieren de hoge plafonds van de verdieping van Pepijn Thissen (23), student E- technology. Hij woont in een vier etages tellend grachtenpand in het centrum van Amsterdam. Een halfjaar geleden kraakte hij het. Maandelijks betaalt hij alleen voor gas, water en licht. Via via kreeg Pepijn de tip dat dit pand al een tijd leegstond. Toen hij samen met zijn nichtje en haar vriend een ervaren kraker op onderzoek uitging, bleek het pand al vier jaar onbewoond. We spraken een dag af waarop we naar binnen zouden gaan. Dat ging een stuk gemakkelijker dan we hadden gedacht. Binnen tien minuten stonden we in de woonkamer. De ruimte was schoon, en het gas, water en licht deden het. Eigenlijk troffen we een kant-en-klaar huis aan. Hiervoor woonde ik in een zomerhuisje zonder verwarming, dus dat ruilde ik graag in. Naar de eigenaar hebben we een hele nette brief geschreven. Ik verwacht dat we er voorlopig niet uit hoeven. Vervolgens zijn Pepijn en zijn huisgenoten het grachtenpand gaan opknappen en inrichten. In de garage is de vriend van zijn nichtje een fietsenmakerij begonnen en de zolder wordt gebruikt als couchsurf-kamer waar vrienden een logeerbed vinden. Dit is de beste plek waar ik ooit heb gewoond. Ik adviseer iedereen om te kraken, nu het nog kan. Zo veel mensen zijn op zoek naar een woning en de wachtlijsten op woningweb zijn ontzettend lang Kraken kan toch niet verboden worden? Dom Sjors van der Veen (22) woont antikraak in een voormalige kinderopvang in Bijlmermeer. In zijn ruime kamer staan enkele banken rond een grote tv. Her en der zwerven spullen rond. Drie weken geleden is hij verhuisd. De student Human Logistics schuift wat spullen opzij en gaat aan de keukentafel zitten. Het was niet gemakkelijk iets te vinden. De woningnood is zo hoog dat zelfs antikraakbureaus niemand meer toelaten. Ik heb een maand lang iedere ochtend gebeld, totdat ik opeens s middags werd teruggebeld dat ze dit voor me hadden. Het gebouw dat Sjors samen met zes andere studenten bewaakt, behoort net als de flats eromheen tot het gebied van de Bijlmermeer dat vernieuwd wordt. Op den duur wordt alles gesloopt. Tl-lampen verlichten de muffe, lege hallen in het complex. Dit was vroeger een opvang voor zwaar gehandicapte kinderen. Ik heb een gigantisch douchehok, omdat kinderen daar met bed en al in werden gereden. Ook is er een zwembad in ons huis, op dit moment zonder water. De douches daarnaast zijn afgesloten omdat ze besmet waren met legionella. De antikrakers kunnen minimaal drie maanden blijven. Hiervoor woonde Sjors bij zijn ouders, ook in Amsterdam Zuid-Oost. Bij hen had ik het niet slecht, maar het is fijn om mijn eigen plek te hebben met mijn eigen regels. Nu hoef ik bijvoorbeeld niet direct na het eten af te wassen. Onveilig voel ik me hier niet. Ik woon al m n hele leven in deze buurt. s Nachts durf ik rustig thuis te komen, al zou ik mijn vriendin s avonds wel even ophalen van het station. Antikraak wonen is eigenlijk dom, vindt Sjors. Je bouwt helemaal geen rechten op. Als ik morgen te horen krijg dat ik eruit moet, heb ik twee weken om te verhuizen. Bovendien mag een antikraker bijvoorbeeld niet zomaar op vakantie, maar het is een eitje om een oppas te vinden voor mijn kamer. Met kraken heeft Sjors ook ervaring. Vorig jaar kraakte ik met wat vrienden een huis bij de Albert Cuyp. Na anderhalve maand werden we eruitgezet. Het was wel leuk om zo te wonen, maar het kostte een hoop energie. Er moest enorm veel aan het pand worden opgeknapt, we hadden nauwelijks meubels en er kwamen de hele dag mensen over de vloer. Kraken is een leefstijl die bij je moet passen. Antikraak wonen was echt de laatste mogelijkheid om op kamers te kunnen: op studentenwoningweb maak ik nog geen kans, voor onderhuur moet je de juiste mensen kennen, kopen gaat niet en kraken was ook niet echt mijn ding. 150 euro all-in Simone Babeliowsky (22), student Culturele en Maatschappelijke Vorming, woonde zeven maanden antikraak op de derde etage van een gerenoveerd pand in de Westerparkbuurt. Nu moet ze daar uit, maar het antikraakbureau heeft vervangende woonruimte voor haar gevonden, in Buitenveldert. Dat wordt mijn tweede antikraakhuis. Ik heb al op veel verschillende plekken gewoond. Hiervoor zat ik een paar maanden in onderhuur in Oost. Het lukte me daarna niet om iets nieuws te vinden. Er zat weinig anders op dan antikraak. Ik heb alle bureaus gebeld die ik op internet vond. Eén keer was het raak en twee dagen later had ik de sleutel van dit huis. Die sleutel moest ik op het kantoor ophalen zodat ze meteen een indruk van mij konden krijgen. Het antikraak wonen bevalt Simone best goed. Ik betaal 150 euro all-in. Voor iets vasts zou ik het driedubbele betalen. Bovendien was ik toch al gewend om vaak te verhuizen. Het is jammer dat je als antikraker geen rechten hebt, maar daar is niks aan te doen. Elke dag die ik hier kan wonen is mooi meegenomen. Simone weet niet hoe lang ze in het pand kan blijven. Ik had zelf op internet uitgevonden dat er op mijn huis een bod was gedaan, dus ik had al zo n vermoeden dat ik hier niet lang meer kon blijven. Er zijn acht keer mensen over de vloer geweest voor bezichtigingen. Daar mocht ik trouwens gewoon bij zijn. Het antikraakbureau belde wel van tevoren om te vragen of ik mijn kamer kon opruimen. Studentenkraakspreekuur Als je een huis wilt kraken kun je voor informatie en hulp terecht bij het Studentenkraakspreekuur. Elke donderdagavond nemen zo n vijftien kraakdeskundigen ieder een student onder hun hoede om onder het genot van een biertje te brainstormen over volgende kraakacties. De voorlichters ondersteunen bij alle voorbereidingen, maar een leegstaand pand moet je zelf opsporen. Wel wordt er gezorgd voor versterking tijdens de kraak. Daniël (23), die liever niet met zijn achternaam in Havana wil, is voorlichter bij het Studentenkraakspreekuur. De student Sociaal Pedagogische Hulpverlening heeft een heel kraakverleden. Jaren geleden kwam hij zelf bij zo n spreekuur om ingelicht te worden over het hoe en wat van kraken. Op dit moment woon ik weer in een huurhuis, maar ik heb altijd gekraakt omdat het niet lukte om iets te huren. Ik mis het sociale gebeuren van kraken wel. Zo n kraak is erg spannend, vertelt Daniël. Alles moet op rolletjes verlopen. Je neemt een tafel, een bed en een stoel mee en gaat met een grote groep, tussen de twintig en honderd man, naar binnen. Het is vreemd om op een nieuwe plek te komen waarvan je weet dat je er gaat wonen. Of het water en licht het doen, is altijd afwachten. Vervolgens bel je de politie om te laten weten dat het huis gekraakt is. Het is belangrijk dat er de eerste tijd constant veel mensen over de vloer zijn om sterk te staan als de eigenaar boos wordt. De bezoekers van het Studentenkraakspreekuur laten zien dat kraken echt niet alleen iets is van onverzorgde types: hippe jongeren werken hier hun plannen uit. Veel mensen hebben vooroordelen over kraakpanden, zegt Daniël. Ze denken bijvoorbeeld dat het vies is, maar het is natuurlijk net zo schoon of vies als in een gewoon studentenhuis. Ook hoeft een kraakpand niet per definitie een drukte te zijn, met veel feesten. Je bepaalt samen met je medebewoners hoe je wilt leven. Ik vind het een gezellige manier Het is jammer dat je als antikraker geen rechten hebt van wonen. In combinatie met studeren was het soms wel lastig om de verleiding van al die gezelligheid te weerstaan. Maar ook dat is niet anders in een gewoon studentenhuis. Studentenkraakspreekuur: n Misstanden antikraak n Door de grote woningnood is het in Nederland legaal om een pand dat langer dan een jaar leegstaat te kraken. Zodra de eigenaar aantoonbare plannen met zijn pand heeft, moeten de krakers zijn huis verlaten. De discussie of kraken bij wet verboden moet worden duurt voort. n Over antikraak is de afgelopen tijd commotie ontstaan nadat Abel Heijkamp in zijn documentaire Leegstand zonder zorgen misstanden in de gang van zaken van antikraakbureaus aan het licht bracht. Antikrakers blijken soms bijvoorbeeld honderden euro s per maand aan zo n bureau te betalen. Het is onduidelijk waar dat geld voor bedoeld is, want om een huurprijs gaat het in dit geval niet. Ook staat in het contract dat medewerkers van het antikraakbureau onaangekondigd binnen mogen komen om te controleren of je wel netjes leeft. Zo n huisbezoek vindt soms zelfs midden in de nacht plaats. Bovendien kan je zonder opgaaf van reden uit je huis worden gezet. n Bureaus die in Amsterdam antikraakwoningen bieden zijn o.a. Zwerfkei Bewaring ( en Ad Hoc Beheer ( 12 havana

13 actueel Tranen op de Tafelbergweg Beeld Magda Rinkema Slechte ventilatie zorgt voor fysieke ongemakken bij personeel en studenten van het domein Gezondheid. Investering van 1,1 miljoen euro leverde niets op. Desnoods moeten er mobiele airco s worden ingezet. Paul van de Water Hoofdpijn, tranende ogen, keelpijn en ander lichamelijk ongerief. Voor medewerkers van de gezondheidsopleidingen zijn dit te vaak de resultaten van een dag werken in het gebouw aan de Tafelbergweg. Voor veel HvA ers is dit beeld wel bekend. De hogeschool heeft immers diverse voormalige kantoorpanden Leeuwenburg, James Wattstraat, Jan Bommerhuis in gebruik voor onderwijsdoeleinden. Die kantoorgebouwen zijn eigenlijk niet berekend op het aantal studenten en medewerkers. Ventilatie- en klimaatproblemen zijn dan het onvermijdelijke gevolg. Voor de Tafelbergweg ligt het anders. Dat is namelijk geen kantoorpand, maar een onderwijsgebouw dat de HvA zelf heeft laten bouwen. Toch zijn er ook daar al lange tijd problemen met de ventilatie en het klimaat. Het aantal studenten is de afgelopen jaren enorm gegroeid en daarmee ook het aantal medewerkers en pc s. Het luchtventilatiesysteem is daar niet op berekend. Voor de personeelsleden is de maat vol. Zij eisen dat er verbeteringen worden doorgevoerd in de luchtventilatie en het klimaatbeheersingssysteem. Voor de HvA is dit een extra wrange situatie, want onlangs is er al een grote verbeterslag uitgevoerd. De doelstellingen van die verbouwing zijn volgens het personeel en het management niet gehaald. De 1,1 miljoen euro die daarmee gemoeid waren, hebben in ieder geval niet het verwachte resultaat opgeleverd. Geen nieuw gebouw Het zit het personeel dwars dat er nooit een deugdelijke klachteninventarisatie is uitgevoerd. Het personeel heeft onlangs kenbaar gemaakt onder die slechte omstandigheden niet te kunnen werken en dat ze desnoods hun werkzaamheden elders zouden gaan uitvoeren. Desnoods moeten er mobiele airco s worden ingezet, stelt Niels Veldhuijzen, docent Fysiotherapie voor. We missen een lange- en kortetermijnvisie van de directie. Ook studenten klagen over de te hoge temperatuur en de slechte lucht in vooral de praktijklokalen. Domeinvoorzitter Rien de Vos is na de dreiging van massale acties met het personeel in gesprek gegaan om de emoties en frustraties uit de lucht te halen. Alle partijen zijn van mening dat die oplossing het beste gevon- den kan worden in goed overleg. Iedereen is hier tot op het bot gemotiveerd om goed onderwijs te verzorgen en daar passen geen harde acties bij waar onze studenten de dupe van worden, aldus De Vos. Mobiele airco s ziet de Vos overigens niet als een goede oplossing. Het elektriciteitsnet is daar niet op berekend. Wijnand Scholtens als directeur IT&V verantwoordelijk voor gebouwen en klimaatbeheersing is teleurgesteld dat de verbouwing van 1,1 miljoen niet aan de verwachtingen voldoet. Hij erkent het probleem en zegde toe dat zijn dienst alles op alles zal zetten om tot een bevredigende oplossing te komen. Het moet mogelijk zijn om binnen een jaar een oplossing te vinden die tot gevolg heeft dat mensen onder normale omstandigheden hun werk normaal kunnen doen. De grens van de mogelijkheden wordt natuurlijk wel bepaald door de kosten. Er is echt geen geld om een volledig nieuw gebouw neer te zetten. Docent Veldhuijzen benadrukt dat het de medewerkers uitsluitend om het resultaat gaat en dat de kosten daaraan ondergeschikt moeten zijn. De Vos en Scholtens bekijken ook andere maatregelen dan technische aanpassingen van het klimaatbeheersingssysteem. We moeten ook denken aan spreiding van het onderwijs en flexibele roostering, aldus De Vos. Als er veel mensen tegelijk in het gebouw zijn dan stijgt de temperatuur. We onderzoeken de mogelijkheid van extensivering van het onderwijs en de mogelijkheid om het onderwijs deels s avonds uit te voeren. De grens van de mogelijkheden wordt natuurlijk wel bepaald door de kosten Bijna winter Op korte termijn gaat de Vos een werkgroep samenstellen die zich gaat bezighouden met de problemen. In die werkgroep zitten medewerkers en studenten. Deze werkgroep zal in ieder geval door een klimaatdeskundige een eigen onderzoek laten uitvoeren. Ook IT&V zal zo n onderzoek laten doen. Scholtens: We moeten eerst weten wat er precies aan de hand is. Verder moeten we met elkaar afspreken wat we willen bereiken, wanneer zijn de verbeteringen geslaagd? Als dat helder is, dan kunnen we aan de daadwerkelijke oplossing gaan werken, en dan weten we ook wanneer we succesvol zijn. Het lijkt mij dat we voor de kerstvakantie in ieder geval een plan van aanpak moeten hebben. Het ziet ernaar uit dat het nog wel even duurt voordat de problemen zijn opgelost. Veldhuijzen: Gelukkig is het al bijna winter en dan hebben we er beduidend minder last van. Docent Fysiotherapie Bart Brouwer voegt hieraan toe: Daarna is het al snel lente en dan begint de ellende weer. Het is dus zaak om nu het probleem op te lossen. n havana 13

14 domeinvoorzitters Groei is een luxeprobleem Twee jaar geleden gingen de instituten van de HvA op in zeven domeinen. Dat maakte de hogeschool meer compatible met de Universiteit van Amsterdam. De zeven domeinvoorzitters zitten twee jaar na dato allemaal nog op hun plek. Havana informeerde bij ze over de toename van het aantal eerstejaars, de samenwerking met de UvA en de ambities voor Thijs den Otter Nieuwe vleugel kan voller Voormalig topzwemmer Cees Vervoorn (Bewegen, Sport en Voeding) is al tien jaar actief voor de HvA. Daarvoor was hij directeur elitesporten bij NOC-NSF. Vervoorn is gepromoveerd aan de Vrije Universiteit in In 2000 werd hij tot ridder in de orde van Oranje Nassau verheven. Groei Ik ben dik tevreden, al is alleen bij Voeding het aantal flink toegenomen. We hebben er geloof ik tachtig extra studenten bij. Dat past makkelijk. Bij de andere twee opleidingen mogen we kiezen, dus dat scheelt. De ALO is wat gegroeid dit jaar. We hebben een nieuwe vleugel aan het gebouw en die kon iets voller. Als we het zouden willen, konden we drie keer zo veel studenten krijgen. Maar kwalitatief gezien is dit beter: we kunnen de beste studenten selecteren. Daarnaast hebben we met de andere hoge- Cees Vervoorn scholen met bewegingsonderwijs afspraken gemaakt over de omvang van onze studentenpopulatie. In verband met de werkgelegenheid van onze afgestudeerden. UvA We hebben een samenwerkingsverband met de Vrije Universiteit. Waarom? Zij hebben een opleiding Bewegingswetenschappen en die wordt bij de UvA niet aangeboden. Dat schakeltraject is keurig ingebed, dus studenten kunnen zonder vertraging door naar de masterfase. Verder zijn er natuurlijk studenten die een andere richting op willen: die volgen bijvoorbeeld een minor Economie of Pedagogiek van de UvA, zodat ze ook kunnen doorstromen. Ambities Wie mij over een jaar belt, krijgt precies hetzelfde antwoord als nu: recht zoals ie gaat. We zijn goed bezig in ons domein. Daarnaast beleven we in 2010 een hoogtepunt, als op het Science Park het nieuwe USC van de UvA en de HvA wordt geopend: een prachtig multifunctioneel sportcomplex. Daar hebben we jaren naar toegeleefd. Ineke van der Linden Afhakers scheppen ruimte Ineke van der Linden (Economie & Management) is voor de HvA actief sinds Daarvoor was ze actief voor de Hogeschool Utrecht, onder meer als international dean. Ook zat ze in het bestuur van de Utrechtse faculteit voor Economie & Management. Groei De toename van het aantal studenten komt neer op zeven tot tien procent. De internationale opleidingen groeien twee keer zo snel. Dat is dus erg fors. Gelukkig zijn we goed voorbereid: binnen de Leeuwenburg zijn extra voorzieningen. En we hebben ruimte bijgehuurd. Zo lang die mogelijkheid er is, zingen we het wel uit. Maar of het voor de studenten ook prettig is, durf ik niet te zeggen. Op de locatie Fraijlemaborg zijn we op een zeker moment door onze vierkante meters heen. We moeten trouwens nog even afwachten hoe het loopt. Er zijn best veel studenten die vanwege de economische crisis aan een opleiding beginnen waar ze geen duidelijk beeld van hebben. In ons domein heb je dat sowieso al vaker: deze mensen haken sneller af, en dat schept weer ruimte. 14 havana

15 domeinvoorzitters UvA Voor onze studenten is het vooral belangrijk dat de schakelprogramma s voor wo-masters worden ingebed in het vierde jaar van de bachelor. Verder zitten we samen met de UvA in een centrum voor ondernemerschap, dat gaat prima. Ambities We zijn binnen de economieopleidingen al jaren bezig met onderwijsvernieuwingen. Vorig jaar zijn we begonnen met een nieuw curriculum in de propedeusefase, dit collegejaar maken we een begin aan de hoofdfase. Volgend collegejaar zijn we helemaal klaar met de voorbereidingen op het derde jaar. Als het lukt, hebben we daarin voor dertig studiepunten aan internationalisering: studenten worden dus verplicht een meertalig programma te volgen, of ze moeten een minor te volgen in het buitenland, of een stageadres zien te vinden over de grens. Samenwerking met Geneeskunde is schoolvoorbeeld Rien de Vos (Gezondheid) is epidemioloog. Hij promoveerde in 1999 aan de geneeskundefaculteit van de UvA, waarna hij hoofd werd van de opleiding klinische epidemiologie voor verpleegkundigen voor het Amsterdams Medisch Centrum (AMC). Groei Het domein is niet gegroeid, maar ik vind dat niet erg relevant. Het is belangrijk dat individuele opleidingen groot genoeg zijn. Als een opleiding te groot wordt, dan wordt het vaak wat lastiger. Als een opleiding te klein is, ontstaat er een tussen servet en tafellaken - idee. In dat licht ben ik blij met de groei van ergotherapie en oefentherapie. Of dat een direct gevolg is van het plafond dat we hebben aangebracht voor Fysiotherapie, is moeilijk te zeggen. Maar ik sluit het niet uit. Ik zie nog voor me dat scholieren op een ochtend wakker worden met het idee: ik word fysiotherapeut. Bij Oefentherapie ligt dat lastiger. Vanwege de Rien de Vos fixus op Fysiotherapie gaan mensen daar ineens wel over nadenken. UvA De samenwerking tussen de faculteit Geneeskunde en het domein Gezondheid is een schoolvoorbeeld van hoe de HvA en de UvA met elkaar moeten samenwerken. Geneeskunde benut onze kennis van het werkveld, wij benutten de wetenschappelijke kennis van Geneeskunde. We vullen elkaar op een uitstekende manier aan: er zijn doorstroommogelijkheden, onze docenten scholen hun artsen over de werkvloer, onze studenten krijgen college op de snijzaal van het AMC. Ambities Dan is de samenwerking met de UvA nog veel verder. We zijn op dit moment bezig met een buitenpolikliniek. Die is vooral bestemd voor beroepsonderwijs, maar zo n polikliniek is ook uitermate geschikt voor praktijkonderzoek. Verder willen we de bamastructuur wat verder doorontwikkelen: we zijn volop bezig met de opbouw van nieuwe masters, en willen de doorstroommogelijkheden naar de UvA verder hebben ontwikkeld. Alleen die liften, hè? Willem Baumfalk (Maatschappij & Recht) begon zijn loopbaan in 1985 als trainer/adviseur bij de Belastingdienst, daarna stapte hij over naar de Bestuursacademie Randstad en KPMG. Sinds 1998 is hij actief in het hoger onderwijs. Hij begon bij de Hogeschool Utrecht, waar hij een onderwijsvernieuwingsproject leidde bij een bedrijfskundige opleiding. Groei Maatschappij & Recht is enorm gegroeid. Dat komt grotendeels door de komst van Toegepaste Psychologie. Maar bijna al onze opleidingen zitten in de lift. We kunnen het hebben. Zo hebben we gebouwen aangepast: in de kelder van het Jan Bommerhuis konden we vijf lokalen kwijt. In het Europahuis is het inderdaad krap, maar het lukt wel. Alleen die liften, hè? Ik heb onze eerstejaars in het introductiefilmpje een dringend advies gegeven: neem de trap. Naast krappe behuizing zitten we ook krap in onze medewerkers. Natuurlijk lukt het: we hebben een goed wervingssysteem, maar groei betekent dat we extra mensen moeten inwerken. UvA We hebben voor alle opleidingen een goed functionerend schakelprogramma. Uitzondering is Toegepaste Psychologie, omdat we daarmee nog maar net zijn begonnen aan het propedeusejaar. Maar ik heb bijvoorbeeld met de rechtenfaculteit regelmatig overleg: het schakeltraject voor een master waarmee een student een togaberoep kan beoefenen, bedraagt op dit moment zeventig studiepunten. Wij willen dat graag wat minder, zij willen dat graag wat meer. Ik denk dat het daarom handiger zou zijn om eerst eens te kijken wat studenten kunnen, en dan pas naar de hoeveelheid studiepunten die een schakelprogramma moet tellen. Ambities Als je me in september 2010 belt, weet ik met welke professionele masters we aan de slag kunnen. Verder hebben we samen met het domein Economie & Management een slag gemaakt met Urban Development: lectoren van beide domeinen werken al hard aan het instituut. Verder zetten we binnen het domein in op het project Sturen op Studiesucces, omdat in het maatwerk aan studenten methodologisch nog veel te verbeteren valt. Als je meters tekort komt, huur je bij Peter van Gorsel (Media, Creatie & Informatie) is behalve domeinvoorzitter ook bestuurslid van de Avro en zit in de adviesraad van het Cultureel Jongerenpaspoort. In het verleden was hij als directeur actief voor uitgeverij Meulenhoff en Penguin. Groei Ik ben redelijk tevreden over de toestroom van het aantal eerstejaars. De groei van informatica was voorzien: we zijn dus voorbereid. Ik vind het wel jammer dat we met Media, Informatie & Communicatie onder het fixusaantal zijn gebleven, maar dat is niet echt een klacht. Wat betreft de rek: het is absoluut waar dat bij zulke studentenaantallen de druk op de vierkante meters en de medewerkers toeneemt. Maar het is een typisch luxeprobleem: als je meters en mensen tekort komt, dan huur je bij. Daar zijn gewoon middelen voor. Het zou minder leuk zijn als we in de problemen kwamen omdat een strategie juist helemaal niet aanslaat en de studenten zouden wegblijven. UvA De samenwerking met de universiteit kan beslist beter. Natuurlijk: we hebben goed functionerende schakeltrajecten voor onze studenten, maar we moeten de kracht van de samenwerking veel meer benutten. Ik heb daar al overleg over gehad met Bart Noordam en zodra ik weer helemaal terug ben (Van Gorsel is herstellende van een hartinfarct, red.), gaan we kijken hoe we de samenwerking naar een hoger plan kunnen tillen. Ambities Het komende jaar zetten we een nieuwe stap: met de opleidingsmanagers wil ik het domein tot een groter geheel smeden, zodat opleidingen meer bij elkaar kunnen aanhaken. Daarnaast gaan we verder met de ontwikkeling van de opleidingsvariant Game Development. En we gaan het studierendement aanpakken, want dat kan nog een stuk beter. Willem Baumfalk Beeld Martien Bos (tekeningen) Pascal Tieman (bewerking) havana 15

16 domeinvoorzitters Techniek. Bij de Pabo in Amsterdam hebben we studiekiezers duidelijk laten weten dat er een intaketest wordt uitgevoerd. Wellicht schrikt dat af. De Pabo Almere laat maar weer eens zien dat elk nadeel zijn voordeel heeft. Ze zijn erin geslaagd om de berichtgeving rond het hoger onderwijs in Almere te gebruiken om hun positie te bevestigen: wij zijn hier, wij blijven hier. UvA Via het Instituut voor de Lerarenopleiding (ILO) hebben we al jaren een nauwe band met de universiteit. Dat gaat soms via de professionele masters van de HvA en soms in de masters van het ILO, dat gebeurt op het terrein van promoties en via het regionaal samenwerkingsverband Noord- Holland. Voor volgend collegejaar werken we samen aan de universitaire pabo. Ambities We hebben het domeinplan Het goede voorbeeld geven en zijn met veel energie bezig aan de uitvoering. Speerpunten zijn studiesucces, professionalisering van het personeel, verdere kennisontwikkeling in de praktijk en zorgen dat we het huis financieel op orde hebben. Peter van Gorsel Almere laat zien dat elk nadeel zijn voordeel heeft Marjan Freriks (Onderwijs & Opvoeding) is al jaren voor de HvA en voorgangers actief. Zo was ze directeur van Instituut voor Informatica. In de jaren zeventig was ze maatschappelijk werker en sociotherapeut. Groei De toestroom van eerstejaars verloopt redelijk. Bij Pedagogiek zien we groei, maar ook bij een aantal tweedegraads lerarenopleidingen. Verder doen onze masters het uitstekend, al blijft deze stijging nog buiten de cijfers omdat er alleen eerstejaars worden geregistreerd in de tabellen. Bij een sommige andere opleidingen stabiliseert of daalt het aantal eerstejaars. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de technische lerarenopleidingen, al zijn die inhoudelijk wel volop in beweging. Dat gaat in samenwerking met het domein Marjan Freriks Gerard van Haarlem Honderd procent baangarantie Gerard van Haarlem is voorzitter van het domein Techniek. Groei Een toename met een paar procent lijkt misschien niet veel. Maar ik kijk naar de langere termijn: in de acht jaar dat ik bij Techniek rondloop, is de instroom verdubbeld. Er is geen hbo-instelling met meer techniekstudenten. Natuurlijk: de ene opleiding doet het beter dan de andere. Aviation is niet te stoppen. Die opleiding telt nu al vijfhonderd eerstejaars en dat gaat maar door. Dat is een mooie brede opleiding geworden, waarmee studenten piloot kunnen worden, maar ook in het management verzeild kunnen raken. Het voordeel van Techniek is natuurlijk dat we eigenlijk een honderd procent baangarantie kunnen bieden, zelfs in deze tijden. We hebben wel weinig vierkante meters en de nieuwbouw is pas in 2014 klaar. Daarom gaan we college geven in het ALO-gebouw en hebben we -1 van de Leeuwenburg gevuld met leslokalen. UvA De UvA heeft geen techniek in huis. Wij werken dus vooral samen met de TU Delft. Onze studenten kunnen een schakelminor volgen en rechtstreeks instromen in de masters daar. We kunnen ook gebruik maken van Delftse faciliteiten. In de toekomst willen we natuurlijk onze eigen masters. We werken aan de master Aviation Management, en het worden er veel meer. Alleen: dat zijn opleidingen die het rijk niet financiert. Ambities Voor volgend jaar wil ik heel veel. Om te beginnen moeten we met kwalitatief hoogstaand onderwijs onze studenten een stap verder brengen. Volgend jaar is er weer een editie van Sail; dan wil ik in de Passenger Terminal een mooie expositie over duurzaamheid en techniek. Dat is het mooie van techniek: je kunt laten zien waarmee je bezig bent. En ik hoop in 2010 van start te kunnen met een duurzaamheidsbachelor. n Beeld Martien Bos (tekeningen) Pascal Tieman (bewerking) 16 havana

17 interview Als blinde schapen op de buit af Beeld Tjebbe Venema De overheid waarschuwt op de verkeerde manier voor riskante beleggingen. Zo blijkt uit onderzoek dat Willem Landman (coördinator minor Beleggen) deed voor zijn proefschrift. Havana vroeg Landman naar zijn onderzoek en ontlokte de expert en passant wat beleggingsadvies. Erik Thijssen Wat heeft u precies onderzocht? Binnen het kader van mijn proefschrift, getiteld Risicoperceptie bij beleggers, kregen 46 duizend leden van het beleggersblad Effect van de Vereniging van Effectenbezitters een enquête. Ruim vijf procent stuurde die terug. Wat blijkt? De meeste beleggers worden graag gewaarschuwd voor risico s bij beleggingen. Het huidige waarschuwingssysteem geeft alleen aan of een risico zeer klein, klein, vrij groot, groot of zeer groot is. Een meerderheid had geen idee wat die kwalificaties inhielden. Is dat erg? Ja, want dan gaan beleggers zelf interpreteren. Met een hoog risico verwachten ze bijvoorbeeld ook een hoog rendement. Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. De overheid kan beter duidelijk maken dat beleggen in het algemeen risico s met zich meebrengt. Zoals ze dat ook doet met leningen. Geld lenen kost geld is een belachelijke waarschuwing, maar het werkt wel. Mensen lenen de laatste tijd minder. Twintig procent van de Nederlanders belegt. Hebben zij niet wat meer hulp nodig? Jawel, maar daar is goede educatie voor nodig. Eigenlijk zou je alle beleggers een financieel rijbewijs moeten laten halen. Vreemd genoeg leren we op de middelbare school wel over marginale opbrengsten en marginale kosten, maar horen we niet wat beleggingen zijn, hoe een beleggingshypotheek werkt, welke verzekeringen wel of niet zinvol zijn of hoe een pensioen werkt. Het merendeel van Nederland weet daar helemaal niets over. Als de overheid vindt dat consumenten zelf hun oude dag en hun verzekeringen moeten regelen, moet ze die consument ook laten weten waar hij aan toe is. Wat is er nog meer voor nodig om goed te beleggen? Je moet kennis van zaken hebben. Het is belangrijk om zo veel mogelijk informatie te vergaren. Om zinvolle van zinloze informatie te kunnen onderscheiden. Alleen dan laat je je niet door mooie praatjes in de luren leggen. Alleen zo voorkom je dat mensen in producten stappen die ontwikkeld zijn om je een oor aan te naaien. Producten van beleggingsfraudeurs als René van den Berg en de mensen van Palm Invest, die beleggers uitbe- taalden met de inleg van nieuwe beleggers en mensen zo voor miljoenen konden oplichten. Het soort types dat je elke zondag bij Harry Mens voorbij ziet komen. Toch trekken zij veel investeerders. Sommige mensen krijgen een waas voor hun ogen als ze al die mooie cijfers zien en gaan dan als blinde schapen op de buit af. De hebzucht en de angst om er niet bij te zijn als er winsten worden gehaald, daar wordt handig op ingespeeld. Is het überhaupt wel verstandig om in tijden van crisis te beleggen? Juist nu moet je beleggen. Hoe hoger een aap in de boom zit, des te dieper kan hij vallen. De AEX is alweer een behoorlijk stuk gestegen. Maar iedere belegger heeft een andere perceptie. Dat is het intrigerende van het vak. Wat je nu ziet op de beurs, kan net zo goed een korte opleving zijn. De markt trekt aan, maar vooral door al het geld dat de overheid daarin heeft gepompt. Met al die staatsschulden zitten we economisch gezien nog midden in de storm. Moeten studenten alvast aan beleggen beginnen? Beleggen is voor iedereen een aardige bezigheid om vermogen op te bouwen. Ook voor studenten. Maar niet van je studiefinanciering. Ga nooit geld lenen om te beleggen. Dé voorwaarde van beleggen is dat je het doet met geld dat je over hebt. Want als je het geld eigenlijk nodig hebt voor je kamer of om eten te kopen, dan moet je je aandelen verkopen wanneer het even slecht gaat. Je ziet dan ook dat de meeste mensen pas gaan beleggen als ze wat ouder zijn en wat meer reserves hebben. Hoe kun je het best investeren als je wel geld hebt? Weet wat je beleggingsdoel is. Als je grootse plannen hebt voor over vijf jaar een wereldreis, een gezin dan moet je daar je portefeuille op inrichten. Doe kennis op uit het Financieele Dagblad, beleggingsbladen en tal van andere publicaties. Wees alert op mensen die onzin verkopen. Neem Willem Middelkoop van RTL Z. Die man roept al Alle beleggers zouden een financieel rijbewijs moeten halen vijf jaar dat de economie naar de klote gaat. Tja, als ik vijf jaar roep: Pas op, je gaat je hoofd stoten, krijg ik uiteindelijk ook een keer gelijk. Wat is een goede belegging om mee te beginnen? Ik probeer me altijd verre van beleggingsadviezen te houden. Als je die rol op je neemt, bevind je je als docent toch al snel op een hellend vlak. Maar studenten raad ik nog wel eens aan, als ze dan geld over hebben, om onroerend goed te kopen. Dat wordt bijna altijd meer waard en bovendien kun je er ondertussen in gaan wonen. Dat kun je niet in een obligatie. n havana 17

18 ondertussen in... amfi angels Sydney Joran Veenstra (23, vierdejaars Interactieve Media) loopt vijf maanden stage bij het media- en marketingbedrijf The Found Agency. Na een spannende start begint hij zijn draai aardig te vinden. Gluren naar gespierde kerels Marlies Wijnen De Angels: Martine, Lieke en Fleur Beeld Marc Deurloo Op een mooie maandagochtend ga ik voor de eerste keer naar mijn nieuwe stageplek. Door de zenuwen heb ik vrij weinig geslapen. Een nieuwe stageplek aan de andere kant van de wereld waarvan je de contactpersoon alleen via de mail hebt gesproken, is best spannend. Het gebouw waar ik werk is nog geen vijf minuten van waar ik woon, dus ik kan er lopend naartoe. Ik heb geen idee bij wie ik moet zijn, dus vraag ik op kantoor aan de eerste de beste persoon die ik zie waar ik Gai Andrews kan vinden. Al snel komt er een vrolijke moederfiguur naar me toe en roept Hi Joran, how are you! Ze laat me het kantoor zien en wijst me vervolgens de leren stoel aan die de komende vijf maanden mijn werkplek zal zijn. Met een mooi uitzicht over Sydney. Kort daarna maak ik kennis met mijn begeleider. We bespreken mijn doelen en ik laat zien wat ik onder andere gemaakt heb in Nederland. Na de bespreking zet hij mij gelijk aan het werk. Ik krijg de opdracht om een website te ontwerpen voor bodybuilderproducten. Het is een kleine website, dus goed genoeg om mee te oefenen. Enig nadeel is dat ik de hele dag tegen plaatjes aan zit te kijken van lelijke gespierde kerels. Mijn begeleider is erg tevreden over het resultaat. Ik woon hier in een studentenhuis in de populaire wijk Bondi Jonction, aan de rand van het centrum. Ik heb alles binnen handbereik, zoals een supermarkt, sportschool en bioscoop. Het huis zit vol Nederlanders, Duitsers en Fransen. Erg gezellig. Door de weeks gaat iedereen naar zijn stage of opleiding en s avond als iedereen thuis is, eten we vaak met z n allen. Om geld te besparen hebben we al snel kookgroepjes gevormd. In de weekenden worden er tripjes georganiseerd, of we gaan naar het strand en s avonds lekker uit. De bekendste club onder de backpackers is de Sidebar. Een leuke club waar iedereen wekelijks uitgaat. Je kan daar veel mensen leren kennen van over de hele wereld. Celine Kelly Joris Laura Milou Joran Die met dat jasje Amfi Angels geven wekelijks gevraagd en ongevraagd fashionadvies. Voor al uw modemissers, misaankopen en matchende setjes: Fashion is a war, and we love the battle. Aflevering 6. Annemarie Vissers Marlies Wijnen (53, oud-bestuursadviseur) Ik let goed op wat ik draag en ik match bewust kleuren in mijn kleding met de kleur van mijn lippenstift, schoenen of andere accessoires. Voor mijn job moet ik verzorgd en zakelijk de dag door. Angel Martine: Fancy fabric: er gebeurt veel erg veel in deze outfit. Over all krijg ik hierbij het gevoel dat mevrouw ervan houdt iets unieks en aparts aan haar stijl toe te voegen. Iets opvallends doet het daarom altijd goed, wil je de mainstream achter je laten. Toch is het oppassen: je kunt er snel een imago-van-de-dag mee creëren. Ik vind er altijd wel wat voor te zeggen als je stijl herkenbaar is. In dit geval wordt dat dan dat mensen al snel zeggen: Waar is die mevrouw gebleven? Wie bedoel je? Die met dat jasje. Angel Fleur: Ik ben het met je eens dat dit wat too much is allemaal. Holy smoke, what s going on? Easy miss! Het lijkt op een aan elkaar genaaide verzameling van de stofjes uit mijn moeders stalencollectie. Het komt in de buurt van een quilt, maar als ik deze lappendeken zo zou noemen dan zou ik de echte Engelse exemplaren geen eer aandoen. Angel Martine: Het rokje is verder prima. Simpel, maar dat is goed. Het heft het schreeuwerige van het jasje wat op. Al vind ik het wel wat weghebben van een rok voor in de horeca. Zo n personeelsrok. De schoentjes kunnen daar gaan we weer een likje lak gebruiken. Dat is een must do als je zulke schoenen met een panty draagt. Angel Fleur: En nu we dan toch bezig zijn; de schoenen vind ik wat old fashioned. Bovendien missen ze een strakke vorm: niet rond, niet puntig. Daar moet mevrouw dus even op letten bij haar volgende aanschaf. Fashion betekent keuzes maken. Maar ik stel me zo voor dat dit zakelijke type daar geen nacht van wakker ligt. Mevrouw heeft overigens goed opgelet: haar kleur lippenstift matcht heel goed met de kleuren in haar blouse. Helemaal leuk. Bewust gedaan? Oranje lippenstift is echter niet mijn eerste keus. Of je moet een rij parelwitte tanden hebben, anders lijken ze erg snel geel. Angel Martine: Mevrouw draagt wel kwaliteit, dat zie je en dat is a big plus. Angel Fleur: Als ik het goed heb, heeft mevrouw een Marlies Dekkers onder haar blouse en dat is natuurlijk eveneens een enorme pre. Die blouse is alleen iets te groot aan de zijkant. Als je slank bent, moet je niet expres gaan verzuipen in je kleding. Angel Martine: Oorbelletjes of een smal kettinkje was de finishing touch geweest. Ondanks dat ze haar persoonlijkheid laat doorschemeren straalt ze wel te veel signalen af. Deze business lady moet dus goed kijken wie ze is en wat ze wil uitstralen. Want een sexy én gezellige én prestatiegerichte powervrouw in één outfit is in dit geval een beetje mucho. Tips & tricks van Amfi Angel Lieke * Voor de gevorderde flaneerders-met-lef onder ons: trek aan die hoge pumps. Kies voor een gesloten exemplaar of een peep toe. Check check dubbelcheck dan wel of je teennagels een laag lak hebben. Dat is een must * Let op de balans. Zorg dat de outfit één geheel is. Laat één of twee kleuren van het jasje terugkomen in bijvoorbeeld de pumps, je lippenstift of een opvallende IT-bag. 18 havana

19 passie zelf vertellen over je passie in havana? mail naar Hij ziet zichzelf nog zitten, daar in zijn skipak bij min zes. Vijftien jaar oud, in stilte vloekend en tierend, zes lange, lange uren in die bijtende kou. Maar daar, in die duinvennen, wachtend op een glimp van een roerdomp, maakt vogelaar Thijs den Otter (36, redacteur Havana) zijn hoofd meteen helemaal leeg. Annemarie Vissers Beeld Fred van Diem Soms escaleert mijn vogelliefhebberij een tikje. Zo werd er een aantal jaren geleden een flinke storm voorspeld. Ach, dat overleven we wel, dacht ik bij mezelf. Totdat ik mezelf en die vriend bijna weggeblazen zag door windkracht 12, in een verder compleet verlaten Ooijpolder. Dat was wat minder, zeker omdat we vrijwel geen vogel gezien hebben. Weggaan was echter geen optie: de wetenschap dat er iets zit, houdt me daar. De Valken, daar begon het mee als jongetje van zes. Samen met dorpsvriendjes richtten we die club op, die naam vonden we vooral stoer. Het had nog niet heel veel met vogels te maken, dat kwam pas wat later, toen ik van mijn oom wat zakgeld kreeg. Daar kocht ik mijn eerste vogelboekje van Elsevier: Vogels van Europa. Ik woonde in Noordwijk, dus behalve konijnen, kom je al snel bij vogels uit als je over natuur praat. Behalve een wat nerdy leraar hadden in mijn omgeving vrij weinig mensen iets met vogeltjes. Thuis konden ze nog geen spreeuw van een meeuw onderscheiden. Ik trapte met gemak een kleine tien kilometer voor een zeldzame fuut. Ik noteer alles wat ik zie, wat ik hoor en meemaak heel nauwkeurig bij in mijn vogeldagboekjes. Daar moet je je niet te veel bij voorstellen hoor, gewoon notitieboekjes met daarin alle geluiden, formaten, coördinaten, kleuren, aantallen en andere bijzonderheden. Ik struin sites en fora af, om te kijken wat anderen hebben gezien. Voor vogels moet je moeite doen, je moet zoeken, puzzelen, lopen, door modder banjeren. En hoewel mijn vrouw graag een eind meewandelt, snap ik dat ze geen zin heeft iedere vakantie door te brengen in de prut. Wat dat betreft ben ik ook wel een mooiweervogelaar. Met een sigaartje en een whisky in mijn handen op de uitkijkpost. Mooi vind ik dat. Vraag me niet naar de logica achter de liefde voor vogels. Het maakt me totaal ontspannen, mijn hoofd stroomt leeg. Ik kan simpelweg niet uitleggen hoe blij ik word als ik een zeldzaam exemplaar een dwaalgast spot. Als ik weet dat er ergens een sneeuwuil zit. Of een klapekster. Daar kan ik nerveus van raken, ja. Dat jij iets ziet wat anderen niet zien, of nog niet. Andersom werkt dat ook zo: tuur ik uren door mijn verrekijker of telescoop en dan niks. Draai je je om, hoor je iemand zeggen: daar zit-ie. Zoals bij het korhoender, daar zijn er nog acht van. Dan baal ik wel even stevig. n havana 19

20 recensies Film Happy End Regie: Frans Weisz HHHHH Wat Met Happy End sluit de 71-jarige regisseur Frans Weisz een filmtrilogie af die twintig jaar geleden met Leedvermaak begon. Leedvermaak is een drama over een Joodse familie die worstelt met haar Holocaustverleden, gebaseerd op Judith Herzbergs gelijknamige toneelstuk. In 2001 volgde Qui Vive, waarin dezelfde acteurs de familie tien jaar later speelden. Ook in Happy End zien we dezelfde gezichten wederom tien jaar later terugkeren. Worstelen doet de familie nog altijd, ditmaal met kinderen en kleinkinderen die groot zijn geworden. Waarom niet Om duidelijk te maken hoe de verhoudingen tussen de uitdijende groep personages liggen, opent Happy End met een proloog. In een combinatie van flashbacks naar de vorige films en flashforwards moet de kijker op het spoor gezet worden. Voor diegenen die Leedvermaak en Qui Vive hebben gezien is het wellicht een welkome toevoeging, voor nieuwkomer is de proloog onnodig verwarrend. Ook tijdens de film zelf wordt het gevoel dat voorkennis over de voorgaande films onmisbaar is niet weggenomen. Als pater familias Simon (Peter Oosthoek) op zijn sterfbed ligt, komt de heftig versplinterde familie samen zaken als euthanasie en testamenten te bespreken. Waarom het ene kind/stiefkind/ex/et cetera nu boos is op de ander, en wie waarom mededogen verdient van de kijker, blijft giswerk voor nieuwkomers. Er is natuurlijk niets mis met continuïteit in een trilogie. De overweldigende hoeveelheid personages en hun onderlinge wel en wee maakt Happy End niettemin lastig te verteren als individuele film. De climax van de film en daarmee de trilogie verrast meer dan hij bevredigt en niet alleen door de opvallende wending van de plot. Happy End laat uiteindelijk zo veel verhaallijnen openliggen dat je op een wordt vervolgd wacht tijdens de aftiteling. Waarom wel Dat Happy End niet aanvoelt als een soap voor gevorderden komt door het bovengemiddelde acteurwerk van met name de oudere garde acteurs. Het ensemble dat Weisz in zijn trilogie heeft verzameld, waaronder Pierre Bokma, Catherine ten Bruggenkate, Edwin de Vries, Kitty Courbois en Rijk de Gooyer, is en blijft indrukwekkend. n René Glas CD Monsters Of Folk (Rough Trade) HHHHH Wie Jim James (My Morning Jacket), Mike Mogis (onder meer Bright Eyes), Conor Oberst (frontman Bright Eyes, The Mystic Valley Band) en M. Ward (onder meer Him and Her) zijn leidende figuren in de Amerikaanse indie scene. Ze traden een jaar of vijf geleden al eens op als Monsters Of Folk, maar het is door de volle agenda s niet eerder van een plaatje gekomen. Wat De wat melige naam van de gelegenheidsband was blijkbaar voldoende: het album blijft verder titelloos. Een kort door de bocht verklaring: de monsters -titel verwijst naar het reizende metalgezelschap Monsters Of Rock, dat vooral in de jaren tachtig en negentig met weinig subtiele acts als Slayer, Megadeth en het toen nog stoere Metallica de aardbol aftoerde. Het contrast met het kwartet in vodden gehulde folknerds kan moeilijk groter. Waarom wel Het speelplezier spat van de plaat. Op de tracks waar de monsters elkaar het beste vinden, doet het qua niveau niet onder voor het eerste album van Travelling Wilburys, een gelegenheidsband uit de jaren tachtig met de reuzen Roy Orbison, George Harrison en Bob Dylan in de gelederen. Draai de platen achter elkaar en je hoort nauwelijks kwaliteitsverlies. Dat zegt veel over het vakmanschap van de supergroep uit Als rechtgeaarde folkies zijn de Monsters ook ernstig schatplichtig aan Dylan. Dat hoor je vooral op de songs van Oberst. Gelukkig wordt de luisteraar ook verrast: het openingsnummer Dear God had evengoed van Sly & The Family Stone kunnen zijn. Op zo n manier een folkrockalbum beginnen is pure waaghalzerij. Maar ze komen ermee weg. Waarom niet Als een goed album meer hoort te zijn dan de som der delen, schiet Monsters Of Folk enigszins tekort. Het is vooral een etalage van vier uitstekende muzikanten, maar door bijvoorbeeld Dear God te laten volgen door Say Please krijgt de plaat toch een beetje het karakter van een hitcompilatie. Op zich is dat logisch, omdat de bandleden Mogis uitgezonderd in het dagelijks leven de onbetwiste frontmannen zijn van hun eigen bands. Met zo veel sterke persoonlijkheden op één plaat is het dus eigenlijk vragen om ellende. Daarvan is op Monsters Of Folk absoluut geen sprake, maar als ze in de toekomst nog eens op herhaling gaan, is dat een punt dat extra aandacht verdient. n Thijs den Otter Muziek David Gray 6 oktober, Melkweg Wel gaan Verzot op de film Crazy/Beautiful? En sindsdien ook op David Gray? Nu is de kans om hem in levende lijve te zien en te horen. Met This Year s Love had hij in 2001 een grote hit. Deze Engelse singer-songwriter verbluft je tijdens een intiem concert in de Oude Zaal met de mooiste ballads en kippenvelmomentjes. Niet gaan Als je totaal niet houdt van zeikmuziek. Want daar staat Gray ook wel om bekend. Documentaire/party From Mambo tot Hiphop! 9 oktober, Volta Wel gaan De documentaire From Mambo To Hiphop vertelt hoe de latin-cultuur opbloeide in de jaren vijftig en zestig in The Bronx. Na afloop zal een afterparty met muzikanten van Zuco103 en Dynamite Soul DJ Team. Kost maar drie euro, dus absoluut de moeite! Niet gaan Als je niet houdt van latin sound met afroritmes en de New York attitude. Muziek Broertjes Brouwers in Concert 9 oktober, Roode Bioscoop Wel gaan Met prachtige zelfgeschreven en zelfvertaalde nummers vieren Marijn en Wouter Brouwers hun samenzijn. Beiden afgestudeerd aan de Academie voor Kleinkunst in Amsterdam willen ze niets liever dan met elkaar de planken op. Zo gezegd zo gedaan. Niet gaan Kun je Elvis Costello en Madeleine Peyroux wel schieten? Blijf dan thuis want Marijn en Wouter brengen (bewerkingen van) nummers van deze artiesten. Toneel Kruistochten 7, 9, 10 oktober, Stadsschouwburg Wel gaan Deze voorstelling wordt door zowel de Volkskrant als NRC Handelsblad goed gerecenseerd. Interessante vragen komen aan de orde, zoals hoe lang is liefde houdbaar? En hoe overleef je het huwelijk? Geïnteresseerd? Havana mag 2x2 kaarten weggeven. Mail waarom jij deze kaartjes zou moeten winnen naar havana@hva.nl Niet gaan Dat gezeur over liefde. Festival Polanen t/m 11 oktober, Polanentheater Wel gaan Het Polanentheater bestaat veertig jaar en daarom is er tijd voor een feestje. Vanaf 26 september zijn er tien avonden voor ieder wat wils. Zowel drama, musical als muziek komen voorbij. Niet gaan Als je niet in de omgeving van de Spaarndammerbuurt woont. Dan is het niet echt de moeite waard om daar de hele stad voor af te reizen. Concert Joe Thomas en Ginuwine 13 oktober, Marcanti Wel gaan Joe en Ginuwine, r&b-legendes van de jaren negentig, zullen samen optreden om hun nieuwe albums te promoten. Van beide heren kun je een muzikaal en vernieuwend optreden verwachten. Voor de dames onder ons een aanrader. Niet gaan Ticketprijs is aan de hoge kant: 32,50 euro. Maar dan heb je natuurlijk wel twee voor de prijs van één! 20 havana

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Jong en veelbelovend

Jong en veelbelovend Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES E-blog HR special MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES In duurzaam inzetbaar Door Caroline Heijmans en Teresa Boons, INLEIDING Als je medewerkers en managers vraagt wat zij doen

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim Studentendecanaat De Topsportregeling het gebeurt op windesheim Colofon Deze informatiebrochure is uitgegeven door het Studentendecanaat van Christelijke Hogeschool Windesheim. Redactie: Marketing en Communicatie

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Nie uwsb rie f Stichting OE R S T I C H T I N G O N D E R W I J S E V A L U A T I E R A P P O R T J A A R G A N G 4, NR. 3 ( M A A R T 2 0 1 1 )

Nie uwsb rie f Stichting OE R S T I C H T I N G O N D E R W I J S E V A L U A T I E R A P P O R T J A A R G A N G 4, NR. 3 ( M A A R T 2 0 1 1 ) Nie uwsb rie f Stichting OE R S T I C H T I N G O N D E R W I J S E V A L U A T I E R A P P O R T J A A R G A N G 4, NR. 3 ( M A A R T 2 0 1 1 ) Nieuwsbrief Stichting OER Stichting Onderwijs Evaluatie

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 www.qompas.nl Februari 2016 Surrounded by Talent Inleiding In deze rapportage laten we de resultaten zien van een enquête onder eerstejaars studenten welke met de Qompas

Nadere informatie

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers Survey commitment van medewerkers B 3 Survey commitment van medewerkers 229 230 Ruim baan voor creatief talent, bijlage 3 Voor je ligt een vragenlijst waarin gevraagd wordt naar verschillende aspecten

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Amsterdam 2016-17 JOHAN CRUYFF UNIVERSITY INSTITUTE COLLEGE Johan Cruijff Oprichter In mijn ervaring bezitten sporters

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Amsterdam 2016-17 JOHAN CRUYFF UNIVERSITY INSTITUTE COLLEGE Maak van je passie voor sport je beroep Open Dagen www.hva.nl/opendagen

Nadere informatie

Studeren na het HBO. stand van zaken 2014-2015. Informatie van het Avans Studentendecanaat

Studeren na het HBO. stand van zaken 2014-2015. Informatie van het Avans Studentendecanaat Studeren na het HBO stand van zaken 2014-2015 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

Partnerschap. en scholen werken op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met studenten aan hun ontwikkeling tot professional.

Partnerschap. en scholen werken op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met studenten aan hun ontwikkeling tot professional. Sinds een tiental jaren hebben we opleidingsvormen ontwikkeld die recht doen aan zowel vakbekwaamheid als praktijkkennis van aanstaande leraren. In toenemende mate doen we dat op basis van opleiden in

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Sauwerd, februari 2015

Sauwerd, februari 2015 Sauwerd, februari 2015 Van de directeur Op je kop in de prullenbak! Drie weken lang heeft de container van de actie recycleplan op ons schoolplein gestaan. En wat werd er flink gesjouwd met oude elektrische

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Studeren na het HBO. stand van zaken 2013-2014. Informatie van het Avans Studentendecanaat

Studeren na het HBO. stand van zaken 2013-2014. Informatie van het Avans Studentendecanaat Studeren na het HBO stand van zaken 2013-2014 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

DOORSTUDEREN NA HET HBO

DOORSTUDEREN NA HET HBO DOORSTUDEREN NA HET HBO Met welke financiële gevolgen moet je rekening houden? Informatie van het Avans Studentendecanaat Stand van zaken 2015-2016 Kenmerk: 14 september 2015 Studeren na het HBO: onderwerpen

Nadere informatie

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 152 152 25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 153 Interview Mantijn van Leeuwen Voor de meeste mensen ben jij nog een onbekende, zeker gerelateerd aan het NIBE. Vertel eens iets over je achtergrond,

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Amsterdam 2018-2019 JOHAN CRUYFF ACADEMY AMSTERDAM INSTITUTE COLLEGE ALGEMENE INFORMATIE Diploma: HBO-diploma van de

Nadere informatie

Cultuur is een eerste levensbehoefte

Cultuur is een eerste levensbehoefte 10 Cultuur is een eerste levensbehoefte Interview Tekst Kelly Bakker Foto s Tessa Wiegerinck Journalist, cultuurkenner en ondernemer in één Je stapt in die achtbaan en kan dan eigenlijk niet meer anders

Nadere informatie

Geneeskunde studiejaar 2014-2015. Matchingsvragenlijst MATCHING

Geneeskunde studiejaar 2014-2015. Matchingsvragenlijst MATCHING Geneeskunde studiejaar 2014-2015 Matchingsvragenlijst MATCHING Dit PDF document is een weergave van het matchingsformulier voor de opleiding geneeskunde van de Universiteit Utrecht, uitgevoerd door het

Nadere informatie

Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen

Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen Gemeente Den Haag Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen Den Haag werkt aan betere aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt Bedrijfsleven, onderwijs en bestuurders in de regio Den Haag slaan

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Tilburg 2016-17 JOHAN CRUYFF UNIVERSITY INSTITUTE COLLEGE Johan Cruijff Oprichter In mijn ervaring bezitten sporters

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012 Beste leerlingen, dames en heren, Er is een filmpje op YouTube dat begint

Nadere informatie

Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten

Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Anderen over het werk van David en Arjan: Met hun boek en hun seminars maken De Kock en Vergeer heel Nederland gelukkig.

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Groningen 2016-17 JOHAN CRUYFF UNIVERSITY INSTITUTE COLLEGE Maak van je passie voor sport je beroep Open Dagen www.hanze.nl/opendag

Nadere informatie

nieuwe media battle succes op social media tlekkerst restauratief

nieuwe media battle succes op social media tlekkerst restauratief 48 Sushi nieuwe media battle succes op social media tlekkerst restauratief 49 Een rood-actie, een sushibattle - zomaar enkele succesvolle socialmedia-acties van Japas in Ermelo. De tijd van strooien met

Nadere informatie

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Mediawijsheid A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Ik heb samen met de kinderen een gesprek gevoerd over de sociale media en het internet gebruik. Ik heb voor mezelf thuis een

Nadere informatie

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552.

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552. December 2013 Het Betasteunpunt van de Hanzehogeschool is het eerste aanspreekpunt voor scholieren en docenten uit het voortgezet onderwijs (VO) met interesse voor techniek en ict. In het schooljaar 2013-2014

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Enquête informatievoorziening minoren en keuzeruimte

Enquête informatievoorziening minoren en keuzeruimte Enquête informatievoorziening minoren en keuzeruimte Verspreid onder informatiekunde bachelorstudenten, Mei 2010 31 respondenten Alle data is te vinden in het volgende bestand: https://spreadsheets.google.com/ccc?key=0ahd6mpsqz7q1dhhur3zwauvztjzrt0dyvudvaupadve

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Groningen 2016-17 JOHAN CRUYFF UNIVERSITY INSTITUTE COLLEGE Johan Cruijff Oprichter In mijn ervaring bezitten sporters

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts

25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts 25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts Als ondernemer heb je vanzelfsprekend al veel kennis en expertise op jouw vakgebied. En meer dan je wellicht zou denken. Waarschijnlijk kun je tot in de lengte der

Nadere informatie

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn 1 Kaders bij zelfsturing: financieel gezond zijn Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn Financieel

Nadere informatie

LinkedIn Simpel: Je Profiel. EBoekje voor starters Annet van Betuw

LinkedIn Simpel: Je Profiel. EBoekje voor starters Annet van Betuw LinkedIn Simpel: Je Profiel EBoekje voor starters Annet van Betuw 11 juni 2015 Over dit boekje Dit Eboekje is de weergave van het webinar LinkedIn Simpel: Je Profiel van 11 juni 2015 en gebaseerd op eerdere

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015:

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015: Pensioen blad voor ondernemers april 2015 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 wat vinden we van ons pensioenfonds 4 Premie in 2015: pensioenpremie blijft gelijk 5 Welk pensioenloon

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Onderzoek Afschaffen stufi

Onderzoek Afschaffen stufi Onderzoek Afschaffen stufi 30 Mei 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 tot en met 30 mei, deden 1648 jongeren mee. Hiervan waren er 574 scholier en 951 student. De uitslag

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Amsterdam 2017-2018 JOHAN CRUYFF ACADEMY AMSTERDAM INSTITUTE COLLEGE Johan Cruijff Oprichter Johan Cruijff wist als geen

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Er gebeurt niets. Ze willen niet weg.

Er gebeurt niets. Ze willen niet weg. Veel nieuw bij de DUO Laatst was ik op bezoek bij de DUO om in het nieuwe gebouw in Groningen te kijken. Naar het gebouw zelf en het Nieuwe Werken dat ze daar toepassen. Er is veel nieuw, want is er blijkt

Nadere informatie

OUDERAVOND 5 HAVO. 14 september 2015

OUDERAVOND 5 HAVO. 14 september 2015 DECANAAT OUDERAVOND 5 HAVO 14 september 2015 Even voorstellen. De decaan W. Bardoul Je studententijd = méér dan studeren alleen! Je feest met je jaarclubje, sport fanatiek in de avonduren, vult vakken

Nadere informatie

Persoonlijke info & Educatie. Werkervaring. Motivatie, vaardigheden & Referenties

Persoonlijke info & Educatie. Werkervaring. Motivatie, vaardigheden & Referenties Sergino V. Martina Persoonlijke info & Educatie Werkervaring Motivatie, vaardigheden & Referenties Persoonlijke info Educatie Personalia Sergino Valentino Martina Oktober 2de, 1994 Rijbewijs B Contact

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Olivijn Nieuwsbrief 1

Olivijn Nieuwsbrief 1 Olivijn Nieuwsbrief 1 Jaargang 4 30-8-2013 www.olivijn.almere-speciaal.nl De tweede editie van de nieuwsbrief Belangrijke data voor de komende periode: Donderdag 26 september 10 minuten gesprekken Woensdag

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Verpleegkundige in opleiding

Verpleegkundige in opleiding Volg je hart, gebruik je hoofd Verpleegkundige in opleiding Opleiding verpleegkunde Zoek je zinvol werk en wil je graag voor mensen zorgen? Word dan verpleegkundige! Kom naar VUmc. Wij zijn je ideale partner

Nadere informatie

Researchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink

Researchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink Researchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink Inleiding Om onderzoek te doen naar rituelen is het in eerste plaats belangrijk om te definiëren wat een ritueel is.

Nadere informatie

CP9. In gesprek over de toekomst

CP9. In gesprek over de toekomst CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Beroepsoriëntatie voor 4-havo

havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Beroepsoriëntatie voor 4-havo havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Dit schooljaar organiseert jouw school een havo Carrousel. Dat is beroepsoriëntatie voor 4-havo. Tijdens drie bedrijfsbezoeken maak je kennis met beroepen. Ook leer

Nadere informatie

Ambassadors Club Nieuwsbrief #6

Ambassadors Club Nieuwsbrief #6 Ambassadors Club Nieuwsbrief #6 Beste leden, Onder andere in nieuwsbrief nummer zes: - Examenorganisatie World Travel Academy zoekt surveillanten / assessoren - Zomerstop 2013 - Stageproject Drieuit Creatief

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

EEN LEVEN LANG LEREN

EEN LEVEN LANG LEREN EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle

Nadere informatie

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala

Nadere informatie

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN!

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! Carine Vos Richting-Wijzer Advies Zwolle augustus 2011 Carine Vos Pagina 2 Voorwoord In mijn bedrijf Richting-Wijzer Advies kom ik

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

JONGEREN IN GELDERLAND OVER

JONGEREN IN GELDERLAND OVER JONGEREN IN GELDERLAND OVER een sterk bestuur en hun gemeente Aanleiding De provincie Gelderland werkt samen met VNG Gelderland aan het project Sterk Bestuur Gelderland (SBG). In het project wordt het

Nadere informatie

ANTWOORDEN TAALSTERK B2 THEMA 3 BEDRIJVEN

ANTWOORDEN TAALSTERK B2 THEMA 3 BEDRIJVEN ANTWOORDEN TAALSTERK B2 THEMA 3 BEDRIJVEN Opdracht 4 1. b. 2. c. 3. c. 4. b. 5. c. Opdracht 14 Betekenis even naar buiten gaan een rondje lopen makkelijk uit te voeren werktijd zorgen dat iemand iets ziet

Nadere informatie

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS

HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS HBO SPORTMARKETING VOOR TOPSPORTERS Leerroute van de opleiding Commerciële Economie Groningen 2018-2019 JOHAN CRUYFF ACADEMY GRONINGEN INSTITUTE COLLEGE ALGEMENE INFORMATIE Diploma: HBO-diploma van de

Nadere informatie

9 Vragen Die Je Jezelf Moet Stellen Voor Een Killer Motivatie Voor De Vsb Fonds Beurs

9 Vragen Die Je Jezelf Moet Stellen Voor Een Killer Motivatie Voor De Vsb Fonds Beurs 9 Vragen Die Je Jezelf Moet Stellen Voor Een Killer Motivatie Voor De Vsb Fonds Beurs Hoi Ik ben Kim. Dit is een foto van mij in Zweden. Het land waar ik succesvol mijn gehele masterstudie heb gedaan +

Nadere informatie