Reisverslag van Richard Windels, leerkracht keuken praktijk in PCVOA (Provinciaal Centrum

Transcriptie

1 De Klinge, 17 April 2010 Reisverslag van Richard Windels, leerkracht keuken praktijk in PCVOA (Provinciaal Centrum Volwassenenonderwijs Antwerpen). Tijdens de cursussen tracht ik zoveel mogelijk aandacht te spenderen aan productkennis. Als we spreken over groenten, fruit, vlees, gevogelte, heb ik al vrij veel gezien, de teelt van groenten op het veld, de kweek van fruit in de boomgaard, hoe runderen, varkens en kippen worden grootgebracht op de boerderij, of hoe de lever van eenden en ganzen word vetgemest in de Perigord. Wat ik echter nog nooit gezien heb, en voor mezelf als een groot gemis bekijk is de visvangst op zee, hoe ziet een visnet eruit?, wat gebeurt er met de vis eenmaal die uit het water komt, hoe wordt de vis behandeld en bewaard? Dit zijn een paar van de vragen die mij hebben doen besluiten om dit avontuur aan te vatten. Via het internet kwam ik op de site van de gebroeders Romkes terecht, en legde zo contact met Hendrik Romkes. De gebroeders Romkes (Hendrik en Piet) hebben 2 schepen: de UK88, alias de Wilma, en de NG19, alias de Elisabeth, met dewelke ik zou kunnen meevaren voor een midweek. Nu nog de praktische kant van de zaak, verzekering, vervoer op en af naar Harlingen, welke bagage mee te nemen, en we kunnen vertrekken, het vertrek werd vastgesteld op maandag 12 april Maandag 12 april uur Zeer slecht geslapen, de zenuwen spelen mij te veel parten, ik zit met zoveel vragen, ik denk dat dit normaal is, 5 dagen op zee met 5 mensen die ik nog nooit gezien heb, om op een betrekkelijk klein schip te gaan vissen op een ritme dat ik totaal niet gewoon ben, het lijkt een beetje zottenwerk, maar goed, vlug een tasje koffie uur Wim en Wouter, 2 collega s zijn zo vriendelijk om mij weg te brengen naar de nieuwe vissershaven in Harlingen (305km), waar de Elisabeth aangemeerd ligt. We rijden rustig op de autostrade, we zijn op tijd vertrokken, er is geen reden om ons te haasten uur Na 3 uur rijden hebben we een wandelingetje gemaakt over de eerste pier die we in Harlingen tegenkwamen, ondertussen beginnen bij mij de zenuwen te werken. We zijn nog 1uur te vroeg, nog tijd voor een ontbijtje voor we naar het schip gaan uur Eindelijk aangekomen aan het schip, de Elisabeth is een mooie boomkorkotter met een rode romp met witte letters, bovenop het voordek staat de grote mast, met daarnaast de armen die als vleugels naast het schip worden gespreid, en waar de boomkorren komen aan te hangen. NG19 Elisabeth (voormalig UK 194, vaart nu onder de Duitse vlag, NG= Emden) Roepnaam: DCGA2 Afmetingen( LxBxDieptegang in m): 36,3 x 7,85 x 4,15

2 Inhoud : 281 GT Bouwjaar: 1988 Motor: Bolnes 1710PK We maken kennis met de bemanning: Piet Romkes: Schipper van de NG19, vader van 3 zoons, Waarvan er 1 aan boord werkt van de NG19, 1 schipper is op de UK88, en 1 werkt in de ICT wereld en de website van de firma onderhoud. Meindert: Machinist, en visserman op de NG19, vader van 9 kinderen. Bas: Visserman op de NG19, zoon van Piet, de schipper, gaat binnenkort trouwen. Cornelis: Neef van de schipper, en neef van Bas, maar de vriendin van Flerik is ook zijn nicht, of zoiets was het toch. Alleszins geliefd echtgenoot, en vader van 2 kinderen. Flerik: De jongste van de familie, kok en visserman op de NG19. De proviand komt aan boord, en alles wordt op zijn plaats, veilig weggeborgen, ook de bagage van de bemanning krijgt zijn vertrouwde plaatsje, Flerik toont mijn kooi, een klein ingemaakt bed met een kastje en gordijntjes om de nodige privacy te garanderen. Eerst een tasje koffie in de kombuis, Flerik start al gelijk met een worstenbroodje klaar te maken, Piet komt er even bijzitten, en leest een stuk uit de bijbel voor. De bemanning behoord allemaal tot de Christen Gereformeerde kerk, en bidden nu tot God om een behouden reis, en bescherming van de mensen die achterblijven uur Wim en Wouter nemen afscheid, de trossen worden gelost, en mijn eerste zee-avontuur kan beginnen, ik ga even bovenop het voordek staan om foto s te nemen. Daar blijf ik even staan om te genieten van het zicht, hoe we het zeegat van Harlingen uitvaren. Eenmaal op de Waddenzee ga ik naar de brug om daar met de bemanning te praten en zoveel mogelijk informatie in te winnen, ik neem, om het ijs te breken (niet dat dit echt nodig was) een paar flesjes Geuze Boon mee. De NG19 doet aan kustvisserij, op ongeveer 50Km uit het zeegat van Terschelling. De verwachtingen dat de bemanning heeft naar de vangst toe zijn niet zo best: we zitten in een arme visperiode, dus weinig zeetong en tarbot, maar wel kabeljauw, veel schol (pladijs), Griet. Op de moment dat we voorbij Terschelling zijn zet de schipper de armen van de boomkor open, dit is goed voor de stabiliteit van het schip. We stomen nu op naar de visgebieden, nog ongeveer 40Km te gaan, de bemanning gaat een beetje slapen, zij hebben een zware week voor de boeg. Vanaf dat het vissen is begonnen komen de netten om de 2uur naar boven, dan is de bemanning ongeveer 5minuten bezig met deze leeg te maken, dan gaan de netten terug in zee voor de volgende 2uur, ondertussen moeten alle vissen gekuist, en gesorteerd

3 worden, en alle vis moet gespoeld, en deftig in bakken met ijs gestapeld worden in het visruim, dat op 0 graden geconditioneerd wordt. Zowel het spoelen va de vis, als het maken van het ijs gebeurt met zoet water, het schip heeft voldoende water aan boord, want dit wordt ook gebruikt als ballast voor het schip. De overgebleven tijd is er om alle levensbehoeftes te voldoen (eten, drinken en slapen), in deze tijd moeten alle bemanningsleden 1 voor 1 een periode wacht lopen op de brug. Dit ritme gaat dag en nacht door zolang het schip aan het vissen is. Het schip stoomt aan 10,6 knopen (18Km/uur), tijdens het vissen zal dit nog ongeveer 6 knopen zijn. De bemanning eet 3 maaltijden per dag, s morgens een broodmaaltijd, meestal met charcuterie en een eitje gekookt of gebakken al dan niet met spek, s middags een warme maaltijd, die moet zeker op tijd klaar zijn want daarna slapen ze graag even, en s avonds terug een broodmaaltijd, eventueel wordt er dan iets extra klaargemaakt zoals bv spekvinken. Tussen door zijn er de nodige koeken en tussendoortjes voorzien om extra energie op te doen uur Voor de eerste maaltijd heb ik een broodje pitta voorzien, ik heb zelf even een looksausje gemaakt. Voor in het broodje een beetje ui, ijsbergsalade, tomaat en uiteraard schoarma. De zelfgemaakte looksaus valt in de smaak, goed begonnen is half gewonnen. Voorlopig voel ik me heel goed bij de deining van het schip, ik verwacht wel dat ik nog eens dichter bij de grond zal komen dan wenselijk is. Mijn blaas heeft meer problemen, en moet dan ook op regelmatige basis gelucht worden uur De diabolo wordt opgehangen, zo weten andere schepen dat we aan het vissen zijn De netten gaan voor de eerste keer in het water, spectaculair schouwspel, deze boomkor is 11,5 meter breed, 0,5 meter kleiner dan toegestaan is, en zo hangt er nu eentje aan elke kant van het schip, aan het uiteinde van de bomen zitten zware schoppen, die over de grond gaan schuiven, hieraan zijn 6 zware kettingen vastgemaakt die de vis moeten opschrikken van de grond. Die worden gevolgd door 6 kleine kettingen die ervoor moeten zorgen dat de vis van de grond blijft, en in het net zwemt. Dan volgen de netten, deze zijn 30 meter lang. De eerste keer dat de netten in het water zijn wordt er iets korter gevist om te zien of we op de juiste plaats begonnen zijn uur Vooor de eerste keer sta ik samen met de vissers aan de kuistafel, ik leer hoe we welke vis kuisen: Pladijs: Aan de velzijde een snede van de vin in het midden van de vis naar de vin aan de zijkant.

4 Zeetong: een snede maken vanuit de kieuw van de vis richting staart aan de witte velzijde. Wijting: eerst de keel oversnijden, dan verder snijden tot aan de aars. Tarbot en Griet: een prik in de aders van de staart, dood laten bloeien, dan kuisen als een tong. Kabeljauw: eerst de keel doorsnijden, dan van de aars to de keel opensnijden, ingewanden verwijderen, hartje niet vergeten uur Ik ga een beetje slapen uur derde trek achter de rug, veel pladijs, een beetje schar, kabeljauw en tarbot, ik ga deze nacht elke trek meedraaien, zien hoelang ik dit ritme kan aanhouden. we hebben 1lipvis, en 1grauwe poon opzijgezet, wil ik eens proberen of dit wat is. Voor de rest hebben we Griet opzijgezet voor morgen, de bemanning heet nog nooit Griet gegeten, dit zal dan de eerste keer zijn. Bij het vissen wordt er veel rotzooi opgehaald, dit heeft de bemanning niet zo graag, zelf doen ze alles netjes in een vuilzak uur derde nachttrek gedaan, van de krabben trekken we 1poot uit, de andere groeit dan terug aan. Goede vangst, we vangen zeer mooie pladijs, en kabeljauw. Ben te weten gekomen dat het schip 2 schroeven heeft, de schroef achteraan is 2m70, de boegschroef zit in een buis zodat ze beide zijden uit kan draaien en is ongeveer 60 cm. Dinsdag 13 april uur De eerste nacht is achter de rug, de eerste trek in de schemering is net voorbij, de vermoeidheid slaat toe. Nu besef ik dat ik dit tempo echt geen 4 dagen kan volhouden, ik neem mezelf dan ook voor de volgende nachten langer te slapen. Tarbot leren prikken, en kabeljauw gekuist, mooi exemplaar van ongeveer 80cm. Ik ga terug even slapen, een poging om de dag een Beetje menselijk door te komen. Tijdens de eerste trek letterlijk bot gevangen, ziet eruit zoals Schol, maar dan zonder de plekken, is iets donkerder van vel uur Deze trek sla ik over, rustig aan het ontbijt beginnen en een beetje voorbereiden voor het middagmaal: Stoemp van boerenkool met gebakken grietsupreme en een geuze sausje. Deze morgen laat ik de bemanning kiezen tussen een spiegeleitje, en een gekookt eitje, ze kiezen allemaal voor een spiegelei. Voor, en na het eten doet de bemanning steeds een dankgebed, ik vindt dit eigenlijk wel een goede gewoonte die spijtig genoeg bij ons nagenoeg verdwenen is. Wij hebben deze gewoonte al lang niet meer, maar toch besluit ik ook een dankgebedje te doen.

5 Na het ontbijt even een mail sturen naar Cindy, en naar Jente 9.00 uur Goed geslapen, vandaag weeral goed weer, zeer mooie weerkaatsing van de zon op de zee. Aan de deining te voelen heb ik toch geluk dat het ietwat goed weer is, ik vind dat het schip nu al lekker over en weer gaat, wat moet dat zijn bij zwaar weer uur Ik zal rustig aan het eten beginnen, in het visruim heb ik een paar grieten klaarliggen, daarbij maak ik een stoemp van boerenkool en een sausje van Geuze Boon. Op vraag van de bemanning hier een kleine werkomschrijving: Griet fileren en ontvellen, filets afhankelijk van de grootte in 2 of 3 portioneren, bewaren in de koelkast. Stoemp: o Blokjes spek met versnipperde ui aanbakken in reusel, in dit vet de fijngesneden boerenkool gaarsmoren onder deksel met peper, zout en nootmuskaat. o Aardappelen schillen, wassen, in gelijke delen snijden en koken, pureren met de stoemper, en onder de kool mengen, goed afkruiden. Saus: o De graten van de griet wassen en in stukken hakken, van de kop de ogen, en de kieuwen verwijderen. o Selder, ui en een wortel fijnsnijden. o Kookpot inboteren, in lagen de groenten, en de graten in de pot leggen met tussenin peper, zout, laurier, thijm. o Dit geheel laten zweten onder deksel gedurende zeker 10 minuten. o Bevochtigen met witte wijn en water, citroen toevoegen, en ongeveer 15 minuten laten koken, daarna naast het vuur nog 30 minuten laten trekken, zeven door een fijne zeef. o Ui versnipperen en aanstoven, bevochtigen met 1/3 zure geuze, 1/3 visbouillon, en 1/3 room, laten inkoken tot op sausdikte. De stukken griet door zeer goed gekruidde bloem wentelen, en bakken in ruim boter. Smakelijk uur Het eten deze middag heeft iedereen gesmaakt,blijkbaar hadden de mannen nog nooit Griet gegeten, de saus vonden ze lekker, maar het bier om erbin te drinken viel niet zo in de smaak, zelfs Cornelis, een echte bierdrinker heeft liever een mort Subite, die ik ook heb meegenomen, deze is minder zuur en zoeter. Nu ga ik nog voor deze avond een vissoepje maken, als hoofdbestanddeel ga ik grauwe poon gebruiken, aangevuld met een Gulletje, en beetje Griet en langoustines, eigenlijk vindt ik het wel kikken om te kunnen shoppen in een visruim.

6 Ik heb juist om eens te proberen een lipvisje klaargemaakt, qua smaak valt dit goed mee, maar de structuur zit niet mee, misschien voor een mousse of zo? Noordzeevisbouillon o Selder, prei, ui en wortel fijnsnijden, aanstoven in olijfolie. o Een klein beetje tomatenpuree toevoegen, even mee laten bakken. o Fijngesneden boerenkool toevoegen. o Bevochtigen met verse visfumet (bouillon), peper, zout en saffraan toevoegen, en 20 minuten laten gaarkoken. o Alle vissen fileren, ontvellen en in stukjes van 2a3cm snijden, deze samen met de langoustines marineren in olijfolie met peper, zout en look. o De vissen enkele minuten in de soep laten garen, afkruiden en serveren uur Avondmaal staat klaar, de vermoeidheid speelt mij parten, ik ga er toch voor zorgen dat ik deze nacht een Betje kan doorslapen, vorige nacht heb ik elke trek meegedaan, en dat is niet weggelegd voor landrotten zoals ik. Woensdag 14 april uur Zalig geslapen, ik ben zelfs niet wakker geworden van de bel, ik denk dat het nodig was. Raar gevoel om op te staan en direct mee vissen te gaan kuisen, er hangt ondertussen in het schip, vooral in de gang waar onze botten staan een lekker geurtje. De trui die ik draag om vis te kuisen draagt dat zelfde geurtje mee. Er is een kabeljauw gevangen van naar ik schat een goede 1m40cm, ferm beest. Voor deze middag heb ik uit het visruim 2 mooie kabeljauwen meegenomen, ik ben van plan die te pocheren en gratineren, een beetje pasta erbij, en een sappige ratatouille. Er is vandaag veel deining op de zee, ik merkte het verschil al direct als ik een poging ondernam uit mijn kooi te kruipen, en toch geen wind, volgens Piet kan de deining van verder weg, van de Oceaan komen uur Stilaan begin ik te denken aan het middagmaal, voor deze middag voorzie ik een mooi stukje gepocheerde kabeljauw, met gekookte paste (penne) en een ratatouille. Kabeljauw fileren, ontvellen en portioneren. Pasta koken, en laten afkoelen onder koud, stromend water. Ui en spek aanstoven in olijfolie, hieraan grof gesneden courgette, aubergines, look en tomaten toevoegen, de groenten goed laten platstoven, als laatste de champignons toevoegen, afkruiden met oregano, peper en zout. De vis 5 minuutjes pocheren in visfumet, en op een ovenplaat schikken, beleggen met de groentenpasta, en overstrooien met gemalen kaas, grantineren in een hete oven. De pasta even opstoven in olijfolie, afkruiden met peper en zout.

7 De restanten van de kabeljauw (buikwangen, kop e.d.) heb ik apart gepocheerd in visfumet, en die gemengd met een beetje fijngeplet ei, versnipperde ui en mayonnaise om een goed visslaatje te maken voor deze avond bij de boterhammetjes. Bas verbaast zich over het feit dat ik niets wegdoe. Vleric heeft saffraan gezien, en vraagt zich af wat het is, om dit bte laten zien maak ik vlug even tussendoor rijstpap op vlaamse wijze uur Na de maaltijd heb ik nog even tijd, ik ga even bij Piet op de brug zitten, zalig plaatsje is dat, je kan naar alle kanten kijken, en dat geeft een zeer rustig gevoel. De netten hangen ongeveer 100 meter achter, en 40 meter onder het schip, op de moment dat de netten vast komen te zitten kunnen ze tot tegen het schip worden getrokken om kantelen te voorkomen. Af en toe kan dit gebeuren door bv containers die van de schepen zijn gevallen. Vroeger kon het dan gebeuren dat het schip zichzelf in de ze trok, tegenwoordig niet mee, men zal eerder de netten kapot trekken. Als het er toch op aankomt, kan men ook nog de netten dumpen, maar dit is natuurlijk een affaire die veel kost. Het weer is prachtig, de zonnestralen spelen in de golven. Als een schip komt te zinken, wordt deze zelden of nooit gelicht, de kost van het lichten, e het herbekleden van een schip is dikwijls meer dan het schip nog waard is, dit gebeurt dus enkel met vrij recente schepen. De Nederlandse vissersvloot is verouderd, vroeger werd een schip vervangen na 10 jaar, tegenwoordig varen en boten rond van rond de 30 jaar rond uur Er wordt veel troep opgevist, vandaag vissen we een verfblik van 25 liter op, van de booreilanden, alle vissen in dat net zijn blauw. Tot vorig jaar namen de vissers alle vuil dat ze opvisten mee in big-bags, op die manier werd alles maar 1 keer opgevist, nu kunnen ze deze zakken niet meer krijgen, en smijten ze dus alles terug. Trouwens, we hebben gisteren nog een leuk visje gevangen, lipvis, dit is één van de vissen die ze onmiddellijk terugzetten, ik dacht: gaan we eens proberen. Op gebied van smaak mag die lipvis tellen, het vlees is zeer smaakvol, het grote probleem is de structuur, misschien een visje om mousses mee te bereiden. Gisteren hebben we ook schelpen opgevist die er uit zien als een kokkel met een zeer grove tand op de schelp, ik heb ie op de klassieke manier klaargemaakt, Cornelis was zo vriendelijk ze eens voor te proeven. Dat bleek tegen te vallen, dus heb ik dat maar wijselijk achterwegen gelaten, de vrucht ziet er trouwens ook niet uit, het gelijkt op een kokkel waar een corail uitkomt van een sint jacobsvrucht. Ook pijlinktvis hebben we gisteren gevangen, die zal ik morgen eens klaarmaken.

8 19.00 uur Vangst van schol en kabeljauw goed, vooral schol, mooie, grote schollen, ik ga morgen een paar van die dikke schollen roken denk ik, met een duvelsausje of zo. Donderdag 15 april uur Zelfde ochtendritueel als gisteren, opstaan (lekker geslapen trouwens), vissen gaan kuisen, ontbijt klaarzetten. Vandaag is de laatste volledige dag, tijd om praktisch te gaan denken, er zijn nog wel wat grondstoffen in de koelkast die volgende week niet meer kunnen gebruikt worden, die ga ik vandaag opwerken dat ze in de diepvriezer zitten uur Bolletje touw opgevist, zat verstrikt in de eerste ketting van de boomkor, gevaarlijke situatie om die eraf te halen. ik heb juist een groentesoepje met spek klaargemaakt voor volgende nacht, en tasje soep in een koude nacht kan toch niet slecht zijn. Ik heb het rookoventje opgezet op het achterdek, ik ga deze middag pladijs (schol) roken, ik hoop alleen dat deze vis niet te droog gaat worden door het roken uur Gesprek gehad met Piet over het milieu, blijkbaar houd Hendrik Romkes zich ook bezig met overleg met de natuurverenigingen. Er zijn toch wel een paar zaken waar over gediscuteerd kan worden, gronden waar niet gevist word, worden overwoekerd door zeesterren, en daar zit bijgevolg ook geen vis meer. Dan is er kabeljauw, waar quota op staan, dus eenmaal quota voorbij, moet je alles terugzetten dat je vangt, alleen alles wat je terugzet gaat toch dood (dit heeft te maken met het uitzetten van de zwemblaas). Toch allemaal stof tot nadenken en op te zoeken, wat ik dan ook ga doen zodra ik een Beetje tijd over heb. Flerik is de kok aan boord, de jongeman is zeer leergierig en heeft zeker interesse voor wat ik doe, vandaag heb ik hem paprijst op vlaamse wijze leren maken uur Menu van deze middag: Gerookte pladijsfilet met sabayon van Duvel bier romige puree op smaak gebracht met oregano en peterselie rucolaslaatje en oventomaatje Gerookte pladijsfilet: o Pladijs fileren, ontvellen, kruiden met peper en zout, en even laten rusten. o De rookbak opzetten, en laten voorverwarmen. o Pladijs op een licht geoliede rooster in de rookbak schikken, en een 10 minuutjes laten roken. Sabayon van Duvel: o 4 eidooiers en ½ flesje Duvel luchtig opkloppen op een zacht vuurtje tot de dooiers gebonden zijn, en je dus een dikke, schuimige massa hebt. o De andere helft van het flesje Duvel goed koelen.

9 o Het Duvelmengsel naast het vuur opwerken met 250 gr geklaarde boter (en gele, vloeibare gedeelte van gesmolten boter) o Afkruiden met zout en cayennepeper. Puree: o Aardappelen schillen, op gelijke stukken snijden, bloemen, en pureren. o Opwerken met een klontje boter, room, peper, zout en nootmuskaat. o Om af te werken naar smaak gedroogde oregano en peterselie toevoegen. Oventomaatje: B-tomaat in 2 snijden, beleggen met geplette look, gesnipperde ui, peper, zout, thijm en olijfolie garen in een hete oven. Slaatje: rucolasla opwerken met balsamicoazijn, en notenolie. Smakelijk uur Het eten is door iedereen goed bevonden, dit was de laatste maaltijd die ik hier heb klaargemaakt, emotioneel moment. Deze avond is hat aan Flerik, traditioneel word er op donderdagavond Patat met allerlei kroket toestanden gegeten. Ik wil toch even zeggen dat de manier waarop deze mensen met elkaar omgaan op het schip een voorbeeld is voor iedereen die ik ken, het kameraadschap is ongeloofelijk, ik heb mensen fouten zien maken, die dan zonder gemaar of gezeur worden overgenomen door iemand anders, super om dat te zien. Bas rookt thuis zelf ook vis, met een marinade van Ketjap, en als hout gebruikt hij vuren, spijtig dat ik niet de kans heb om dat te proberen, ik heb altijd geleerd dat je met vuren niet kan roken, anders gewoon eens proberen thuis uur Deze nacht start het soppen van de kotter, hij word eerst van buiten, en daarna van binnen gepoetst, zodat hij proper in de haven kan, en weer klaar is om maandag weer uit te varen. De vangst word in Harlingen overgeladen in een vrachtwagen, die de vis naar de visafslag van Urk brengt, waar hij dan kan geveild worden. Zelf tot in Urk varen is niet mogelijk door de dieptegang van het schip, het ijslemeer is te ondiep. Binnen 2 weken vaart het schip naar Urk om in onderhoud te gaan, de motor wordt gereviseerd, en verschillende kleine karweien worden gedaan. Alle werk dat aan boord moet gebeuren gebeurt door de bemanning, die werken een 4 tal weken per jaar zonder inkomsten uur Ik ga deze nacht een kortere nachtrust pakken, misschien maar 1 trek overslaan, morgen ben ik thuis, en kan ik lekker slapen. De poets van het schip begint, en daar wil ik zeker mee helpen, vele handen maken licht werk. Ondertussen staat er een beetje vis klaar om mee naar huis te nemen, Cornelis heeft

10 voor mij ook enkele langoustines opzijgezet, ik hoop dat het allemaal nog in de auto gaat. Nu poetsen we de buitenkant van het schip, met schuurborstels word het schip volledig goed stevig ingesopt, en Meindert komt achter met de hogedrukspuit uur Even geslapen, kon moeilijk in slaap geraken, en dan slaap je juist, en dan gaat de bel, eruit dan maar om vis te kuisen, toch nog wat tong, beetje kabeljauw. Nog 2 trekken te gaan, en het is gedaan, gemengd gevoel geeft dat. Vrijdag 16 april uur Ze hebben me toch een trek laten doorslapen, ik ben ook niet wakker geworden van de bel, nu dus meteen de laatste trek. Voor de laatste keer de botten met de oliebroek en de oliejas aan, toch even bij stilstaan. Vis is gekuist, de netten worden gespoeld in zee en binnen gehaald, gevaarlijk werkje. Nu nog de binnenzijde van het schip poetsen, dit is snel gebeurt, iedereen heeft zijn taak, ik neem zelf, samen met Flerik de kombuis voor mijn rekening. De bemanning slaapt nog een beetje, ik ga nog een laatste keer genieten van de zonsopgang, wie weet wanneer ik hier nog eens van kan genieten op deze manier?? Toch even stilstaan bij deze reis: Ik heb veel bijgeleerd, zowel over de vissen, als over het leven van de vissers, als over het boomkorsysteem, en nog zoveel andere dingen. Alleszins zal ik tijdens de lessen visgerechten in de school toch weer wat extra uitleg kunnen geven. Ik heb op 4 dagen tijd respect opgebouwd voor deze 5 vissers, één voor één gouden mannen met elk hun kwaliteiten. Deze trip zal ik niet gauw vergeten, en ik hoop dit nog eens over te kunnen doen. Ondertussen stomen we op naar Harlingen, geschatte aankomsttijd: uur, en dan zien we de kindjes en het vrouwken weer, een afsluiter met een goed gevoel. Bedankt jongens!!!! Richard