leren en werken: op de kaart

Transcriptie

1 leren en werken: op de kaart

2 Duurzaamheid op de arbeidsmarkt is juist in economisch onzekere tijden uiterst belangrijk. Door de specifieke aandacht die leerwerkloketten schenken aan het begeleiden van werkzoekenden via scholing naar werk, wordt deze duurzaamheid bereikt. De belangrijkste uitdaging daarbij is de totale arbeidsmarktketen daarvan te overtuigen en erbij te betrekken. Jan Bijvank, Projectleider Leren en Werken Utrecht 2

3 De grootste uitdaging in deze tijden van bezuiniging is om de samenwerking tussen partners zoals bedrijven, gemeenten, UWV en kenniscentra te blijven opzoeken. Elkaar versterken, daar gaat het om! De Leerwerkloketten adviseren hun klanten over scholing en stimuleren EVC en werkend leren. De kenniscentra zijn voor hen een onmisbare partner. De opleidingsadviseurs van de kenniscentra komen dagelijks bij bedrijven over de vloer. Zij hebben inzicht in de behoeften van werkgevers, zicht op beschikbare leerbanen en kennen het regionale en sectorale scholingsaanbod. Het Regionale Adviesteam Kenniscentra ondersteunt de regio bij het maken van regionale sectorale arrangementen gericht op het behalen van mbo-diploma s, en draagt zo bij aan duurzame oplossingen en levenlang leren. Renske Hamstra-Wiebes, Teamleider Regionaal Adviesteam Kenniscentra SBB (stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, voorheen Colo) Het leerwerkloket Utrecht heeft zich de afgelopen jaren bewezen als verbinder en smeerolie tussen de verschillende spelers op het terrein van werken en leren. Dit heeft er toe bijgedragen dat werkgevers, werknemers en werkzoekenden bij elkaar werden gebracht via advies, ondersteuning, arrangementen of een EVC. De grootste uitdaging voor de toekomst is, de samenwerking te bestendigen en in onderlinge afstemming leerwerktrajecten te ontwikkelen die aansluiten bij de toekomstige arbeidsmarktontwikkelingen. Betsie Gerrits, Districtsmanager UWV Utrecht/Flevoland Het leerwerkloket Fryslân draagt in grote mate bij aan de kennisontwikkeling van de mensen die in de toekomst op de arbeidsmarkt onmisbaar zijn. Daartoe hebben we een breed bestuurlijk netwerk opgericht onder de naam Kennis Ontwikkeling Fryslân. Paul Molenaar, Directeur ROC Friese Poort Bedrijfsopleidingen en Over leerwerkloketten gesproken voorzitter Kennis Ontwikkeling Fryslân Voor het MBO is het belangrijk om te participeren in de leerwerkloketten. Je ziet dat in elk leerwerkloket wel een of twee ROC s actief zijn. ROC s hebben door hun BBL-trajecten van nature al een hechte samenwerking met het regionale bedrijfsleven. Soms is de BBL-route of een volledige BOL opleiding niet het best passende voor een werkzoekende, omdat iemand niet altijd een volledig MBO-diploma wil of nodig heeft. Korte functiegerichte trainingen zijn dan de oplossing. Die kunnen ROC s vaak aanbieden via hun contractpoot. Pia Deveneijns, Beleidsadviseur MBO-Raad Renske Hamstra-Wiebes, Teamleider Regionaal Adviesteam 3

4 Leerwerkloketten en EVC Sinds medio 2010 functioneren in alle arbeidsmarktregio s in Nederland een of meer Leerwerkloketten. Deze hebben tot taak de transparantie op de opleidingsmarkt te vergroten en daarbij het gebruik van EVC te stimuleren en werkend leren te bevorderen. Leerwerkloketten zijn samenwerkingsverbanden tussen partijen die in de regio bij leren en werken zijn betrokken: UWV, gemeenten, onderwijsinstellingen, kenniscentra en intermediairs van werkgevers (zoals Kamers van Koophandel). Zij vormen een netwerkorganisatie met korte lijnen. Leerwerkloketten ontwikkelen leerwerkarrangementen, producten en diensten die aansluiten bij de behoeften van werkgevers, werkzoekenden, werklozen, werkenden of met werkloosheid bedreigden. Als uitvloeisel van het samenwerkingsverband functioneert in elke regio minstens één fysiek Leerwerkloket: een team van leerwerkadviseurs op het werkplein, waar werkenden, werkzoekenden en werkgevers terecht kunnen voor onafhankelijk advies over opleidingen, EVC en werkend leren. Deze leerwerkadviseurs werken samen met de overige professionals van UWV, gemeenten en ROC s en met andere servicepunten zoals het WerkgeversServicepunt en het Jongerenloket. Inhoudsopgave Voorwoord Leren en werken Analyse Breed bereik Leerwerkloketten Cijfers Leren en werken in cijfers Leerwerkloket in beeld Werelden met elkaar verbinden De factor onderwijs in beeld houden Participeren door kwalificeren Gouden kansen pakken Klanten aan het woord Projecten EVC-traject: zet je ervaring om in diploma Zichtbaar maken: ik kan wel degelijk iets Een schot in de roos Jezelf opnieuw uitvinden Wekelijkse workshop leidt jongeren naar school en werk Welslagen: een tweede carrière in de zorg Aan de slag als fietstechnicus Subsidiecalculator Informatie Leerwerkloketten: wie, wat, waar?

5 Leerwerkloketten toen en nu Wim Zwanenburg, thans Hoofd Sociale Zaken gemeente Leidschendam-Voorburg en tot eind 2010 projectleider van de projectdirectie Leren&Werken: Zo n vijf jaar geleden waren leren en werken nog twee heel verschillende werelden. Bedrijven hadden geen idee wat mbo- en hbo-instellingen konden betekenen voor hun personeel. Aanvankelijk waren er tien leerwerkloketten die op experimentele basis aan de gang gingen om partijen bij elkaar te brengen. Ze kregen anderhalve ton voor de initiatiefrol, voor de rest moesten de betrokken instanties het zelf opbrengen. Dat is goed opgepakt. De loketten hebben zich eigenlijk vanzelf in de loop der tijd uitgebreid tot de huidige veertig. Besloten werd de leerwerkloketten structureel te maken en ze krachtiger te profileren in de regionale dienstverlening aan werkgevers. Positionering op de werkpleinen van UWV was de voor de hand liggende optie. De economische crisis is voor de loketten gunstig geweest, ze maakte het belang van investeren in scholing eens te meer zichtbaar. Wim Zwanenburg vindt dat de loketten zich stevig hebben ontwikkeld in de gewenste richting. Er is veel gebeurd. Overal zijn nu fysieke loketten geopend die stevig verankerd zijn in de regio en gedragen worden door partijen. Er is echt een slag gemaakt naar verdere professionalisering. Wat dat betreft is het anders dan vijf jaar geleden. Er zijn bruggen gebouwd. Nu doet ook de wereld van de scholing mee in het debat over de arbeidsmarkt. Foto: Marianne Zoetmulder, Projectmanager Arbeidsmarktprojecten UWV WERKbedrijf Leren en Werken Het thema levenlang leren staat al ruim een decennium op de politieke agenda s. Allereerst omdat de maatschappelijke wens om de kenniseconomie te verstevigen een hoger opleidingsniveau van de beroepsbevolking vereist. Daarnaast is het vanwege de vergrijzing van belang om meer jongeren te interesseren voor beroepsrichtingen met de hoogste vervangingsvraag. En tenslotte vragen de economische schommelingen om meer mogelijkheden voor om-, bij- en herscholing en om bevordering van intersectorale mobiliteit. 2

6 Voorwoord Binnen het thema levenlang leren speelt een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt op drie niveaus een rol. Macro gezien (politiek en beleid) zijn transparantie, onafhankelijk advies en adequaat aanbod aan de orde. Op mesoniveau (arbeidsmarktpartijen) is het doel een optimale samenwerking tussen de domeinen scholing, werk en inkomen, gericht op vermindering van uitkeringslasten en op duurzame inzetbaarheid en vacaturevervulling. Op het microniveau (uitvoering) van regio s en sectoren tenslotte gaat het om de fine-tuning van het scholingsaanbod, om de beschikbaarheid van vacatures en om de kansen van individuen op behoud en vinden van werk. In 2005 initieerde de door de ministeries van OCW en SZW ingestelde Projectdirectie Leren&Werken een stimuleringsregeling op het terrein van leren en werken. Met steun van de Projectdirectie ontstonden in een aantal regio s samenwerkingsconstructies Leren en Werken. Eind 2009 verzochten de ministeries van SZW en OCW aan UWV WERKbedrijf, deze uit te bouwen tot een landelijk dekkend netwerk van Leerwerkloketten. In alle arbeidsmarktregio s zijn intussen Leerwerkloketten gerealiseerd. Het zijn gezamenlijke initiatieven van regionale partners op het terrein van onderwijs en arbeidsmarkt, gericht op versterken van de samenwerking tussen de bij scholing en arbeidstoeleiding betrokken instanties. Het leerwerkloket vormt de schakel tussen opleidingen, beroepen, EVC-aanbieders en de vraag vanuit de arbeidsmarkt (werkgevers, werkzoekenden, werkenden en onderwijsvolgenden). De opzet en inrichting van de Leerwerkloketten zijn aan de regio gelaten, waardoor de samenwerkingsverbanden kunnen aansluiten op de regionale arbeidsmarktsituatie en sociaal-economische infrastructuur. Landelijk faciliteert UWV WERKbedrijf de samenwerkingsverbanden en de Leerwerkloketten op alle mogelijke manieren. In alle arbeidsmarktregio s zijn nu Leerwerkloketten gerealiseerd In de twee jaar van hun functioneren hebben de Leerwerkloketten hun meerwaarde in de regio aangetoond. Uit een evaluatie door Berenschot in opdracht van het ministerie van SZW kwam naar voren dat alle betrokken arbeidsmarktpartijen vinden dat de Leerwerkloketten erin slagen op een laagdrempelige wijze informatie en advies aan te bieden. Ook de bediende klantgroepen werkzoekenden, werkenden, scholieren en bedrijven toonden zich tevreden. Als sterke punten van het Leerwerkloket gelden vooral de gebundelde expertise en de slagkracht om een passend aanbod op de vraag te helpen realiseren. In dit boekje vindt u vele aansprekende voorbeelden van de Leerwerkloketten in de praktijk. Ook de komende tijd zullen de loketten zich onverminderd blijven inzetten voor de aansluiting onderwijs-arbeid en voor de concrete scholingsvragen van hun klanten. Richting werkgevers zal intensief worden samengewerkt met de regionale WerkgeversServicepunten. De financiering van de loketten blijft in 2012 ongewijzigd gehandhaafd. In deze tijd van noodzakelijke bezuinigingen betekent dat een stevige erkenning van het nut en noodzaak van de Leerwerkloketten. Aandacht voor verduurzaming van hun dienstverlening blijft echter geboden. Marianne Zoetmulder Projectmanager Arbeidsmarktprojecten UWV WERKbedrijf 3

7 Analyse Breed bereik Leerwerkloketten In opdracht van UWV WERKbedrijf verrichtte CINOP een secundaire analyse op de kwalitatieve en kwantitatieve opbrengsten van de Leerwerkloketten en hun samenwerkingsverbanden. Het rapport Zetje in de rug gaat dieper in op de doelgroepen en sectoren die met de projecten duaal leren en EVC in 2010 zijn bereikt. Beleidskader Matthieu Mes, senior manager bij CINOP en een van de onderzoekers: Wat opviel was, dat de Leerwerkloketten een goed bereik hebben onder laagopgeleiden. Dat is belangrijk omdat het strookt met het grotere beleidskader van waaruit ze zijn opgericht: doorscholing van de beroepsbevolking, in het bijzonder verhogen van het aantal personen met minimaal een startkwalificatie. Hij vervolgt: De loketten hebben vooral een bijdrage geleverd aan het bevorderen van werk-naar-werk bemiddeling. Door de crisismaatregelen, met name de deeltijd-ww, was hier ook veel aandacht voor. Bij deze trajecten is veel gebruik gemaakt van EVC. Dit instrument blijkt vooral aan te slaan voor de wat oudere leeftijdsgroepen. Logisch, want die hebben een langere ervaring te verzilveren. Voor werkzoekenden is de inzet van EVC wat achtergebleven. Een probleem daarbij is natuurlijk vaak, dat die geen werkgever meer achter zich hebben. Het samenstellen van een goed portfolio zonder ondersteuning is geen sinecure. Laagdrempelig Matthieu Mes vervolgt: Doordat we geanalyseerd hebben tot op het niveau van crebo-nummers, kunnen we zien dat de spreiding over sectoren en beroepen zeer groot is. Er is dus veel maatwerk geleverd. Vooral in de techniek zien we doorscholing, ook in de vorm van intersectorale mobiliteit. Mensen stappen bijvoorbeeld over van de procesindustrie naar de voedingsindustrie. Verder valt op dat de instroom in de zorg, waar veel werk is, onder jongeren opvallend laag is. Hier zou een nieuw speerpunt van gemaakt kunnen worden. Naar mijn mening worden de leerwerkloketten als laagdrempelige voorziening steeds belangrijker. De voortschrijdende digitalisering van dienstverlening gaat over de hoofden van een behoorlijke groep mensen heen. Denk dan allereerst aan laaggeletterden, maar ook anderen kunnen behoefte hebben aan een plek waar even face-to-face wordt meegedacht. 4

8 Cijfers Leren en Werken in cijfers * Taken Leerwerkloketten begeleiding en monitoring EVC en scholingstrajecten bedrijfsbezoeken werving van leerbanen organiseren van scholingsarrangementen voorlichtingsbijeenkomsten overige activiteiten informatie en advies aan bezoekers (in percentages) *) Cijfers ontleend aan: Berenschot (2011). De functie en meerwaarde van de Leerwerkloketten. Evaluatieonderzoek in opdracht van het Ministerie van SZW 5

9 Cijfers Bereikte doelgroepen Speerpuntsectoren 44% met werkloosheid bedreigden Zorg 37% werkzoekenden Techniek 19% werkende jongeren zonder startkwalificatie Economie&Dienstverlening Financiering Leerwerkloketten ,0 6,2 cofinanciering door UWV, gemeenten en ROC s Rijksbijdrage Bedrag in miljoen 6

10 Leerwerkloketten Leerwerkadviseurs 157 Loketten 44 Samenwerkingsverbanden 36 Resultaten EVC- trajecten duale trajecten Sinds 2005 zijn in totaal ruim EVC- en duale trajecten gerealiseerd, 117% ten opzichte van de ambitie ( ) 7

11 Regionale arbeidsmarkt Participatiegraad en opleidingsniveau van de Zoetermeerse beroepsbevolking liggen ver boven het landelijk gemiddelde. Het Zoetermeerse werkgelegenheidsbeleid kent als speerpunten: ICT, Leisure, zorgprojecten, belangenbehartiging en biolife sciences. Regionaal zijn de groeisectoren bouw, handel en reparatie, horeca, zakelijke dienstverlening, overheid, onderwijs en zorg. Samenwerkingsverband Het Leerwerkloket Zoetermeer wordt aangestuurd door een stuurgroep waarin zitting hebben: ROC ID College, gemeente Zoetermeer, UWV WERKbedrijf en Dienst Sociale Werkvoorziening. De activiteiten zijn ingebed in de Sociaal Economische Agenda. Daarin zijn de deelnemende partijen: Raad Voor Ondernemend Zoetermeer, Detailhandel Vereniging Zoetermeer, Kamer van Koophandel Zoetermeer, Vereniging Promotie Stadshart, Koninklijke Horeca Nederland Zoetermeer, UWV WERKbedrijf en Gemeente Zoetermeer. Foto: Coördinator Herma Derwort (links) en Ronald Roos De werelden van arbeidsmarkt en onderwijs met elkaar verbinden Coördinator Herma Derwort: Het Leerwerkloket Zoetermeer is een voortzetting van het project Leven Lang Leren dat sinds september 2008 in de regio Zoetermeer de samenwerking op het gebied van leren en werken een krachtige impuls heeft gegeven. 8

12 Loket in beeld: Zoetermeer Het Leerwerkloket is uitstekend ingebed in het netwerk van samenwerkingspartners rond onderwijs en arbeid. Als ze ons nodig hebben, worden we erbij gehaald en andersom werkt het net zo. Iedereen kent elkaar en we weten wat we aan elkaar hebben. Zo gaat adviseur Ronald Roos mee op pad met bedrijfsadviseurs van Werkgeversservicepunt en UWV om met werkgevers afspraken te maken of hen te adviseren rond scholing en EVC en om te kijken of zij mogelijkheden hebben voor stages en BBL-trajecten. We proberen via scholing de talenten van beschikbare werkzoekenden te verbinden met de personeelsvraag van het bedrijf. Ze vervolgt: Het Leerwerkloket is gespecialiseerd in alles over opleiden. Hoewel wij als medewerkers afkomstig zijn van ROC ID College, zijn we tevens op de hoogte van het overige onderwijsaanbod en kunnen vanuit wat de vraag is, verbindingen leggen naar concrete opleidingen, EVC-procedures en leerwerktrajecten. Onze expertise wordt erkend en gewaardeerd. De meeste werkcoaches van UWV kennen wel de hoofdlijnen maar verwijzen graag door naar ons of roepen ons erbij, zodra het om maatwerk gaat. Schakelen Adviseur Leren en werken Ronald Roos: Mede door onze inzet komen bijzondere BBL-trajecten en leerwerkarrangementen van de grond. Voorbeelden zijn Stichting Nelis, een glazenwassersopleiding op niveau 1 bij een groot schoonmaakbedrijf in Den Haag, waar ook Zoetermeerse jongeren in participeren. Bij ADO is ook zo n route met leerwerkplekken als sport- en citysteward. Bij een metaalbedrijf in Zoetermeer loopt een BBL-opleiding waarbij de lessen grotendeels op de werkvloer worden gegeven, de praktijkvakken door Steeds weer moeten inspelen op nieuwe ontwikkelingen. mensen uit het bedrijf. Dat vraagt om afstemming met het ROC om te voldoen aan de exameneisen. Dit type trajecten wordt ook georganiseerd in de zorg, waarbij leerlingen les krijgen in het ziekenhuis. Dat voorkomt veel uitval. Verder willen we een leerwerktraject voor fietsenmakers opzetten met meerdere gemeenten, zodat we aan voldoende deelnemers komen. Voortdurend zoeken we naar manieren om de werelden van arbeidsmarkt en onderwijs met elkaar te verbinden. Onze kracht als leerwerkloket is: snel kunnen schakelen. Daardoor blijft het niet bij plannen, maar worden de leerroutes daadwerkelijk gerealiseerd. Vraagbaak Het Leerwerkloket Zoetermeer functioneert ook als vraagbaak waar werkzoekenden en werkenden terecht kunnen met opleidings- en loopbaanvragen. Herma Derwort: Ons front-office op het Werkplein is goed te vinden. We hebben uitvoerige documentatie bij de hand over opleidingen, bijzondere beroepen, open dagen en dergelijke, die we waar nodig uit de kast kunnen trekken. Ook hebben we binnenkort de mogelijkheid om zelf beroepskeuzetesten af te nemen. We willen graag dat de klant met een concreet advies de deur uit gaat. Daartoe werken we met een klantformulier, waar we de instanties en adressen op aankruisen die nuttig zijn voor de betreffende klant om stappen te kunnen zetten. Als partijen onderling hanteren we het klantrelatiebeheersysteem CRM om doelgroepen gericht te kunnen benaderen. Herma vervolgt: In Zoetermeer is de digitale dienstverlening aan werkzoekenden via e-coaching al vrij ver, waardoor er sinds begin 2011 beduidend minder mensen op het Werkplein komen. We maken ons daarom ook op andere plekken zichtbaar waar we kunnen, onder andere op informatiemarkten, en publiceren in de plaatselijke kranten. Binnenkort worden de UWV-vestigingen Pijnacker- Nootdorp en Leidschendam gesloten, waardoor hier weer meer massa komt. Steeds weer moeten inspelen op nieuwe ontwikkelingen zorgt ervoor, dat het een uitdaging blijft. 9

13 Regionale arbeidsmarkt De grote sectoren in Midden-Utrecht zijn de zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn, detailhandel, openbaar bestuur en onderwijs. Groei wordt vooral verwacht in zorg en welzijn, zakelijke dienstverlening en horeca. Onder laagopgeleiden is de werkloosheid hoger dan het Nederlands gemiddelde. Samenwerkingsverband Het Leerwerkloket Utrecht wordt beleidsmatig aangestuurd door een stuurgroep van: gemeente Utrecht, UWV WERKbedrijf, KvK, VNO-NCW, MKB Utrecht, Stichting Bundel, ROC ASA, ROC Midden-Nederland, Hogeschool Utrecht, Wellantcollege, Werkartaal en Colo. Foto: Jan Bijvank, projectleider Leren en Werken Utrecht De factor onderwijs in beeld houden Jan Bijvank, projectleider Leren en Werken Utrecht: Het Leerwerkloket Utrecht opereert in zeer nauwe samenwerking met het regionale WerkgeversServicepunt van het UWV en met Werk030, het werkgeversservicepunt van de gemeente Utrecht, zodat gezamenlijk ingezet wordt op een eenduidige werkgeversbenadering. 10

14 Loket in beeld: Utrecht We proberen via duale trajecten werkzoekenden en de personeelsbehoefte van werkgevers aan elkaar te koppelen. De techniek is een sector waarin dat erg goed lukt. Er zijn veel moeilijk vervulbare vacatures. We handelen doorgaans via het model: eerst solliciteren, dan leren. Werkgevers bieden een werkzoekende die hen bevalt vaak eerst een werkervaringsplek aan, die als het goed gaat kan worden doorgezet in een leerwerkovereenkomst. We doen dit zowel voor individuele bemiddelingen als voor groepen. De opleider, vaak het ROC, is ook van meet af aan bij zo n arrangement betrokken. Voorbeelden zijn trajecten voor cv-monteurs en installateurs. Ook leiden we regelmatig via detacheerder Bikeflex fietsenmakers op. Verder hebben we tijdens de crisis via het mobiliteitsfonds liefst 280 EVC-trajecten kunnen realiseren voor mensen die net werkloos waren of met werkloosheid werden bedreigd. Zichtbaar Het Leerwerkloket is gevestigd op de beursvloer van werkplein t Goylaan, en houdt ook zitting op andere werkpleinen in de regio. Op de UWVvestigingen werkt het Leerwerkloket samen met werkcoaches en met de jongerenloketten. Het Leerwerkloket heeft een goede manier gevonden om zichtbaar te zijn voor mogelijke klanten. Mede dankzij een subsidie van de Provincie publiceren we samen met Werk030, UWV en het ROC regelmatig in huis-aan-huisbladen met actuele informatie over opleidingen en leerwerktrajecten, geïllustreerd met aansprekende ervaringsverhalen. Dit werkt heel wervend. Mensen komen bij ons langs of melden zich bij UWV WERKbedrijf en kaarten aan bij hun werkcoach: is dit misschien iets voor mij? We laten ook voorbeelden zien van werkzoekenden die een heel andere beroepsrichting inslaan. De neiging is om te blijven hangen in de functie en sector waar je uit kwam. Verder staan we regelmatig op beurzen, markten en dergelijke. Ik hecht sterk aan het in stand houden van het samenwerkingsverband Blijven ontwikkelen Speciaal voor werkgevers organiseert het Leerwerkloket regelmatig het zogeheten EVC-café. Dat zijn bijeenkomsten waarbij we HR-managers informeren over de mogelijkheden en toepassing van EVC. Er komen werkgevers aan het woord die er inmiddels ervaring mee hebben, zoals Pro-Rail, Vitens en Reynaerde, een grote zorginstelling hier in de regio. Bij sommige grotere werkgevers is EVC al een instrument in de HR-cyclus en wordt het gebruikt voor medewerkers die willen doorleren. Wij geven informatie, adviseren en helpen met zoeken naar de juiste EVC-aanbieder. Jan Bijvank besluit: Al met al denk ik dat we een maatschappelijk nuttige functie vervullen. Het is ontzettend belangrijk dat de factor onderwijs goed in beeld is als je het over de arbeidsmarkt hebt. Alleen als mensen zich blijven ontwikkelen, benut je hun talenten optimaal en bereik je duurzame resultaten. Daarom hecht ik sterk aan het in stand houden van het samenwerkingsverband. Het Leerwerkloket Utrecht is een voortzetting van het project Leven Lang Leren Utrecht. Eind 2010 werd de brochure Winst! uitgebracht om de overgang naar het Leerwerkloket te markeren. In de brochure komen verschillende mensen aan het woord. Van strategisch denkende bestuurders tot voormalig werkzoekenden, van onderwijsmensen tot managers en personeel wervende werkgevers. Met praktijkvoorbeelden van personen en bedrijven die dankzij EVC en/of een leerwerktraject hun perspectieven hebben verbeterd. 11

15 Regionale arbeidsmarkt In de Twentse werkgelegenheidsstructuur zijn de metaal, energie en chemische sector sterk vertegenwoordigd. Groeisectoren zijn zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn en onderwijs. Door vergrijzing krijgt Twente op korte termijn te maken met een dalende beroepsbevolking. Samenwerkingsverband Het Leerwerkloket wordt aangestuurd door het bestuurlijk platform Onderwijs, Werk en Inkomen (POWI) waarin zijn vertegenwoordigd: de gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo, UWV WERKbedrijf, ROC van Twente, Saxion Hogescholen en MKB Nederland/ VNO-NCW. Foto: Projectleider Marleen Baltussen Participeren door kwalificeren Projectleider Marleen Baltussen: Wij als leerwerkloket zijn de verbindende schakel om een leven lang leren te realiseren in de regio, een doel waarvoor de partijen gezamenlijk verantwoordelijkheid hebben genomen. Daarbij hebben de drie O s : ondernemers, onderwijs en overheid, allemaal een taak. 12

16 Loket in beeld: Twente Eerst was er het project Leven Lang Leren. Het fysieke Leerwerkloket bestaat ruim een jaar. We hebben ons in de eerste tijd erop gericht om bekendheid te krijgen bij het bedrijfsleven. We werken hier vooral met een sectorale werkgeversbenadering waarbij wordt samengewerkt met de brancheservicepunten en de werkgeversbenadering vanuit het UWV. Het afgelopen jaar hebben we een werkconferentie met partners georganiseerd om samenwerkingsafspraken te maken hoe werkgevers het beste kunnen worden ondersteund bij hun HR-vragen. In Twente bestaat het bedrijfsleven vooral uit MKB. Dat biedt minder mogelijkheden voor het vormgeven van arrangementen. Alleen in de zorg loopt een wat grootschaliger BBL-project via een vereniging van zorginstellingen. We hebben in de regio Twente wel uitstekend samengewerkt om de extra mobiliteitsgelden zo goed mogelijk te benutten. Dankzij deze middelen zijn voor met werkloosheid bedreigde werknemers flinke aantallen EVC s en omscholingen gerealiseerd. Maatwerktrajecten De derde O bleef in Twente nog wat onderbelicht. Op dit moment zijn we ook de aandacht aan het richten op gemeenten. Met de gemeente Enschede en het ROC van Twente loopt sinds oktober een intensieve aanpak voor het WWB-bestand via de zogeheten routekaart naar de arbeidsmarkt. Degenen uit het klantenbestand die hiervoor in aanmerking komen, krijgen het aanbod hun arbeidsmarktprofiel te versterken en worden op het spoor gezet van scholing en werk. Als instap fungeert vaak de AKA (algemene arbeidsmarktkwalificering) op niveau 1, maar we kijken of vervolgens een beroepsopleiding via werkend leren te realiseren is. Ook worden assessments en empowermenttraining gedaan. Om de toegang tot het onderwijsaanbod van het Het kan immers erg confronterend voor de klant zijn ROC van Twente laagdrempeliger en gedifferentieerder te maken heeft het ROC de P(articipatie)- Tool ontwikkeld. Het is een site waarmee werkcoaches bij gemeenten en UWV vanuit een concrete vraag maatwerktrajecten kunnen samenstellen. Het is een soort zoekmachine waarachter de gewone site van het ROC zit en vanwaaruit direct contact gelegd kan worden met de afdeling Maatwerk. De site heet verwijzend naar de participatieladder van de VNG die gemeenten hanteren bij de activering en toeleiding van hun WWB-klanten. We zetten in op participeren door kwalificeren. Tweedelijns Ook kennen we in de regio een brede aanpak van laaggeletterdheid. Bij de intake voor de routekaart hebben we enkele opdrachten vervlochten waarmee je problemen met lezen en schrijven direct signaleert. Mensen weten hun laaggeletterdheid vaak slim te verbergen omdat ze zich ervoor schamen. We sluiten dus aan op werkprocessen die er toch al zijn. Als mensen bij ons of bij UWV WERKbedrijf komen, nemen we ze en passant een leestestje af als we denken te maken te hebben met iemand die moeilijk leest en schrijft. UWV heeft haar hele WW-bestand nu gescreend op indicatoren die vaak samenhangen met laaggeletterdheid. En de WWB-intake s leidden maar liefst tot tweehonderd onderwijstrajecten! Ook de AKA-intake bij het ROC werd aangepast om laaggeletterdheid direct op het spoor te komen. Het is wel zaak, dat je dan ook concreet iets te bieden hebt. Scholing, training of wat dan ook. Het kan immers erg confronterend voor de klant zijn. Hoewel wij als leerwerkloket fysiek te vinden zijn op de werkpleinen, hebben we in de praktijk vooral een functie als tweedelijns specialist. Dus op verwijzing van werkcoaches en andere intermediairs. Zeker nu er minder aanloop naar de werkpleinen is door de nieuwe werkwijze bij het WERKbedrijf. We werken daarom heel hecht samen met alle instanties waar onze potentiële klanten binnenkomen, zodat men ons nog steeds goed weet te vinden. 13

17 Regionale arbeidsmarkt In Rijnmond is een relatief groot deel van de beroepsbevolking laagopgeleid. Het is ook een relatief jonge beroepsbevolking. In de werkgelegenheidsstructuur zijn de sectoren IT en zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn, detailhandel, vervoer en telecom sterk vertegenwoordigd. Ook de haven neemt een speciale plaats in. Vooral in de zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn en onderwijs neemt de vraag toe. Samenwerkingsverband Rond het Leerwerkloket Rijnmond is een stuurgroep gevormd van: Gemeente Rotterdam, Jeugd Onderwijs en Samenleving, Sociale Zaken en Werkgelegenheid, UWV WERKbedrijf, ROC Albeda, ROC Zadkine, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool InHolland, Scheepvaart- en Transportcollege, Werkgeversservicepunt DAAD, KvK, VNO-NCW Rotterdam en Colo (vanaf 1 januari 2012 stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). Foto: Projectleider Theo Wehkamp Gouden kansen pakken Projectleider Theo Wehkamp: Als Leerwerkloket monitoren we onze klantcontacten en analyseren welke trends er in zitten. Op dit moment kunnen we terugblikken op zo n duizend contacten en veertienhonderd vragen. 14

18 Loket in beeld: Rijnmond De meeste klanten krijgen we via persoonlijk contact: banenmarkten, voorlichtingen, themabijeenkomsten, en mensen die langskomen op de vestigingen. Ook komen er vragen via internet, maar dat zijn er veel minder. Onze vaste fysieke plek is werkplein Schiekade, op de andere werkpleinen houden we spreekuren. Onze bezoekers vinden het prettig dat we de tijd kunnen nemen voor een gesprek, zeker nu de werkcoaches van UWV daar minder ruimte voor hebben. Als bepaalde vragen terugkeren, organiseert het Leerwerkloket daar activiteiten voor. Onlangs hielden we een themabijeenkomst over leren en werken in zorg en welzijn. Er kwamen vijfenveertig deelnemers op af. Binnenkort volgt een soortgelijke bijeenkomst over instroom in de techniek. Het Leerwerkloket bereikt ook potentiële klanten via een twee wekelijkse speciale pagina in Metro regio Rotterdam. Hier staan vooral rolmodellen in, succesverhalen van mensen die aan de slag kwamen via een leerwerktraject. Daar gaat een wervend effect van uit, we merken het aan een piek in het website-bezoek na verschijning. Deze pagina wordt gesubsidieerd tot eind van 2011 door het Albeda College, ROC Zadkine, Leerwerkloket en Colo; in 2012 gaat de Gemeente Rotterdam net als voorheen weer meesubsidiëren. Makelaar In Rotterdam bestaat een gemeenschappelijk werkgeversservicepunt van gemeente en UWV, DAAD. Vanuit de brede dienstverlening die DAAD biedt komen tal van arrangementen tot stand om werkzoekenden te laten instromen op moeilijk vervulbare vacatures. Vrijwel altijd speelt ook scholing een rol. Het Leerwerkloket fungeert dan als makelaar naar het betreffende opleidingsinstituut. Een eigen initiatief van het Leerwerkloket is het convenant dat is gesloten tussen de bouwer van het nieuwe Erasmus Medisch Centrum (BAM en Ballast Nedam) en diverse partners. De bouw loopt nog ruim zeven jaar en biedt veel extra en duurzame stageplekken. We vonden dat echt een gouden kans. Achtereenvolgens bieden de verschillende bouwstadia unieke opleidingsmogelijkheden. De ruwbouw is achter de rug, op dit moment wordt er veel glaswerk uitgevoerd. Daar gaat een wervend effect van uit Creatiever Via het Leerwerkloket worden ook EVC-trajecten gerealiseerd. Een tijdje geleden had ik contact met een gemeentelijke afdeling waar veel ongediplomeerden werken. Die heb ik verwezen naar een passende EVC-aanbieder. Theo wil nog wel een aandachtspunt kwijt. Het is jammer dat de financiële mogelijkheden voor het realiseren van leerwerkarrangementen afnemen. We merken dat zowel bij de gemeente als bij UWV. Zo heeft Rotterdam het voornemen de speelplaat- sen en ook hun toezichthouders weg te bezuinigen. Dat scheelt werkervaringsplaatsen voor laagopgeleiden, maar betekent ook juist in zo n grote stad verlies van een stukje sociale cohesie. De tendens is dat het bedrijfsleven zelf meer moet gaan bijdragen aan scholings- en instroomprojecten. We zien vooral een knelpunt voor werkzoekenden van boven de 27. Omdat ze wat ouder zijn, geven werkgevers hen vaak niet als eerste een BBL-plek. Ook zijn er minder mogelijkheden om een EVCprocedure bekostigd te krijgen. Verhogen van het opleidingsniveau van de beroepsbevolking is een beleidsprioriteit, maar het wordt steeds creatiever zoeken naar mogelijkheden om er handen en voeten aan te geven. 15

19 Klanten aan het woord Goed geholpen klanten bewijzen beter dan wat ook, het succes van de Leerwerkloketten. Hieronder volgen enkele ervaringsverhalen. 16 Foto:Maurice van Liempd

20 Klanten aan het woord EVC-traject: zet je ervaring om in diploma Maurice van Liempd (32) heeft zijn halve leven als kok bij de marine gewerkt. Hij heeft echter nooit zijn diploma zelfstandig kok behaald. Geen probleem, dacht hij. Ik kan toch al koken? Wat maakt zo n papiertje dan nog uit! Maar nu hij buiten de marine een baan zoekt, blijkt dat gemis hem flink wat kopzorgen op te leveren. Goede ervaringen Als 15-jarig broekie meldde Maurice zich aan bij de voorselectie van de marine. Net klaar met de mavo, had hij geen idee wat te doen. Tot hij een advertentie in de krant las: kom erbij, bij de marine! Meer had hij niet nodig. Zestien jaar en vijf maanden oud werd hij ingelijfd als matroos logistieke dienst & verzorging. Kok dus, in normale burgertaal. Verantwoordelijk voor het voeden van een soms wel tweehonderdkoppige bemanning. Tijdens zijn marinetijd heeft Maurice veel ervaring opgedaan als kok. En, zoals de advertentie beloofde, veel van de wereld gezien. Hij heeft aan boord van mijnenjagers gekookt, negen maanden op de kazerne in Curaçao gezeten en was erbij toen Nederland fregatten naar de Golf stuurde. Een geweldige tijd. Maar de lange periodes op zee begonnen me op te breken. Dat is leuk als je jong bent. Maar na tien jaar wilde ik iets anders. Helaas zat dat er niet in. Na een paar maanden op de Van Ghentkazerne kreeg Maurice opnieuw orders om uit te varen. Dat zag hij niet zitten. Mijn vriendin en ik wilden ons juist gaan settelen. Dan wil ik het haar niet aandoen dat ik maanden op zee zit. Juli 2011 hakte hij de knoop door. Maurice nam afscheid van Defensie. Vrijwel direct kreeg hij van het UWV-werkbedrijf een uitnodiging om deel te nemen aan een EVC-traject, wat staat voor Erkenning van Verworven Competenties. Sommige mensen, zoals ik, kunnen meer dan hun diploma s aangeven, legt hij uit. Bij defensie heb ik vele cursussen gevolgd. Probleem is alleen dat die niet worden erkend in de burgermaatschappij. Kortom, ik heb zestien jaar werkervaring, maar geen officiële documenten om dat te bewijzen. Tijdens het EVC-traject gaat Maurice bewijsmateriaal van al zijn kennis en ervaring verzamelen in een portfolio. Een beoordelaar, ook wel assessor genoemd, kijkt wat daar in zit, of het waar is en vraagt hem soms iets uit zijn werk voor te doen. Vervolgens wordt die kennis en ervaring langs een meetlat gelegd. Bijvoorbeeld één met daarin de eisen die gesteld worden aan een mbo- of hbo-diploma. Hierna kan hij zijn Ervaringscertificaat zelfstandig werkend kok niveau 3 in ontvangst nemen. Dit Ervaringscertificaat zou vervolgens kunnen worden omgezet in een diploma of vrijstellingen opleveren voor de betreffende opleiding. Zo kun je bij werkgevers aantonen wat je waard bent, zegt hij. Het vergroot mijn kansen op de arbeidsmarkt. Zodat ik hopelijk snel als burgerkok aan de slag kan. 17