Annejet van der Zijl. Ik wil een tuin in de wildernis maken
|
|
- Pepijn van Loon
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Annejet van der Zijl Ik wil een tuin in de wildernis maken 11
2 12 mei/juni 2010 BOEK
3 INTERVIEW Tekst Marty Langeler Fotografie Tessa Posthuma de Boer Annejet van der Zijl Ze houdt van schrijven, puzzelen en mensen. Dat doen er meer, maar in de handen van Annejet van der Zijl groeit die liefde uit tot prachtige verhalen over mensen en hun verwevenheid met de wereldgeschiedenis. Of ze nu Annie M.G. Schmidt, Prins Bernhard of Sonny Boy heten. Daarmee heeft ze het Nederlandse lezerspubliek stormenderhand veroverd. Dat is het allerleukste: lezers gaan graag met mij op reis. NOG GEEN HONDERD jaar geleden was Duitsland een verzameling van kleine en grote vorstendommen, samen bekend als het Keizerrijk Duitsland. Een land vol koningen en prinsen, die om de keizer heen zwermden om hun titels en fortuinen te behouden. Een van die vorsten was Leopold zur Lippe-Biesterfeld, een oom van Bernhard, onze prins. Bernhard was overigens geen prins van geboorte; zijn vader had zich door een liefdeshuwelijk met de niet-adellijke Armgard buiten de dynastie geplaatst. Dit Duitsland vond Annejet van der Zijl op haar zoektocht naar de achtergronden van het leven van Prins Bernhard. Ze reisde vijf jaar door het land, bezocht bibliotheken en archieven, sprak met oude, nog levende familieleden en luisterde naar hun verhalen. Las schoolkranten, universiteitsblaadjes en vele, vele boeken zoals De geschiedenis van een Duitser van Sebastian Haffner, dat veel indruk op haar maakte. Ze onderzocht hoe het de oude adel verging, toen die na de Eerste Wereldoorlog werd beroofd van zijn privileges. Vorstendommen werden opgeheven, de keizer verbannen. In een paar maanden werd Duitsland omgevormd tot republiek. In maart verscheen het resultaat van die lange, intensieve zoektocht: Bernhard. Een verborgen geschiedenis. Het boek kreeg veel aandacht in de pers. Bernhard was, zeker na publicatie van het geruchtmakende interview na zijn dood in de Volkskrant, behoorlijk omstreden. Royaltywatchers en nieuwsjagers concentreerden zich op nieuwe, smeuïge feiten. Maar daar was het Van der Zijl niet om te doen. Bernhard is een geschiedenisboek in de beste traditie van het woord. Het vertelt de geschiedenis van een tijdperk, aan de hand van een tot de verbeelding sprekende hoofdpersoon. Of liever: het vertelt over de verhouding tussen die geschiedenis en die persoon. Van Zijl: Ik wil laten zien hoe politieke en sociale omstandigheden invloed hebben op het leven van mensen. Op hoe ze opgroeien, op de keuzes die ze maken. Dat daar grote belangstelling voor is, bewijzen de verkoopcijfers. Bernhard kwam bij verschijnen direct terecht op de tweede plaats in de top 60 van bestverkochte boeken. Annie was de schaduwkoningin van Nederland, Bernard de schaduwkoning. Bij beiden wilde ik inzicht krijgen in het verhaal achter de mythe EEN STIL MEISJE Annejet van der Zijl (1962) begon haar loopbaan als journalist bij het opinieweekblad De Haagse Post, tegenwoordig HP/De Tijd. Ze studeerde kunstgeschiedenis, later massacommunicatie en deed een journalistieke master in Londen. Ze is geboren in Friesland, was een stil meisje dat graag las, liefst dikke boeken waar ze helemaal in kon wegkruipen. Op de Amsterdamse redactie was 13
4 INTERVIEW het wennen: Ik was een tamelijk bedeesde verslaggeefster die met grote ogen keek naar wat zich daar allemaal afspeelde. Maar ze deed er ook een ontdekking. Ik merkte dat ik als journalist allerlei dingen kon doen die ik anders nooit zou hebben gedurfd. Bij toeval stuitte ze op een verhaal over een vrijgevochten kunstenaarskolonie in een Baarnse villa, kort na de Tweede Wereldoorlog, en schreef daarover haar eerste boek: Jagtlust (1998). Zes jaar later verscheen Anna, de biografie over Annie M.G. Schmidt. Een kleine twee jaar daarna Sonny Boy, over een Surinaams-Nederlands echtpaar in en rond de Tweede Wereldoorlog. Jagtlust ging nog vrij onopvallend de wereld in. Bij Anna veranderde dat: de biografie werd alom geprezen, won in 2003 de Gouden Uil en is inmiddels aan de elfde druk toe. Het boek werd bewerkt tot een televisieserie die begin dit jaar met veel succes werd vertoond, met Annemarie Prins in de hoofdrol als de oude Annie. Maar de echte grote klapper was Sonny Boy: het schrijnende liefdesverhaal over een jonge Surinaamse man en een twintig jaar oudere Hollandse vrouw, moeder van vier kinderen, werd een bestseller. Zesentwintig keer herdrukt, jaren achtereen in de top 60 van bestverkochte boeken, vertaald in De boeken van Annejet van der Zijl Jagtlust (1998), ook als luisterboek verschenen Anna (2002), ook als luisterboek verschenen. Genomineerd voor Gouden Uil (shortlist) en AKO Literatuurprijs (longlist), winnaar Zeeuwse Boekenprijs Sonny Boy (2004, jubileumeditie 2009), ook als luisterboek verschenen. Genomineerd voor de AKO Literatuurprijs (longlist), NS Publieksprijs, M.J. Brusseprijs, winnaar Littéraire Witte Prijs Bernhard. Een verborgen geschiedenis (2010) onder meer het Engels, Italiaans en Japans, en geliefd bij mensen van 16 tot 96. Niemand had verwacht dat Sonny Boy zo groot zou worden. We dachten: als er van al die mensen die Anna hebben gelezen nog een paar zijn die dit lezen, dan zou dat leuk zijn. Ook Sonny Boy wordt verfilmd, door Maria Peters (van Kruimeltje en Pietje Bell). In maart startten de opnamen in Suriname. Maar het was niet uit angst. Meer uit zorg. Ik ben een vrij nuchtere schrijver; ik ga mijn eigen gang, maar op het moment dat mijn boeken de wereld ingaan, ben ik als een bezorgde moeder Dan denk ik alleen maar aan wat er allemaal mis kan gaan. Bij Bernhard was mijn grootste zorg dat het boek terecht zou komen bij de mensen voor wie het bedoeld was. Niet bij mensen die een Ik merkte dat ik als journalist allerlei dingen kon doen die ik anders nooit zou hebben gedurfd Bernhard is een heel ander boek dan Sonny Boy. Hoe ben je tot die keuze gekomen? Ik ben er eigenlijk een beetje ingerold. Toen ik met Sonny Boy bezig was, ben ik me gaan verdiepen in de Duitse geschiedenis. Tot die tijd kende ik Bernhard alleen als publieke figuur. Toen viel me op hoezeer hij zich van die geschiedenis had losgezongen, en ik kreeg het gevoel: daar moet iemand achter zitten die ik als mens kan begrijpen. Net als bij Annie Schmidt. Zij was de schaduwkoningin van Nederland, Bernard de schaduwkoning. Allebei verbaal heel handig, beiden creëerden een mythe om hun persoon. Bij allebei wilde ik inzicht krijgen in het verhaal achter de mythe. Wat was je grootste angst bij het schrijven van Bernhard? Ik besefte dat het een omstreden onderwerp was, dat het een kwetsbaar boek zou worden. Een van mijn meelezers, professor Fasseur, stelde voor dat ik op mijn onderzoek zou promoveren. Dat vond ik een goed idee. Ik dacht: dan staat er een hele commissie achter en kunnen ze dat boek niet zomaar van tafel vegen. Ook omdat veel journalisten al zolang met Bernhard bezig waren en daar allemaal felle ideeën over hadden. Dat heb ik dus gedaan. Ik mag mij nu doctor in de geschiedenis noemen. royaltyboek willen lezen, want dat is het niet. Het is een Annejet-boek. Wat is dat, een Annejet-boek? Dat is een verhalend boek, voor mensen die houden van geschiedenis met een persoonlijke invalshoek. Mensen die In Europa van Geert Mak mooi vinden. Ik heb wel eens gedacht: Bernhard is een boek dat vrouwen voor hun mannen kopen. Vrouwen die van Anna en Sonny Boy hebben genoten en tegen hun man zeggen: nu moet je dit eens lezen. Het is ook wel een mannenonderwerp. Ik krijg buitengewoon veel lezerspost van mannen, dat is me eerder nooit gebeurd. Bij elk nieuw boek vindt men dat ik rare keuzes maak. Bij Sonny Boy verzuchtte mijn uitgever: waarom over onbekende mensen, waarom over de oorlog, daar is toch al genoeg over geschreven? En bij Bernhard zei iedereen: Annejet, dat is niks voor jou. Men vond het onderwerp niet rijmen met de schrijver die ik ben, met de persoon die ik ben. Maar het hoort juist bij mij. Ik word aangetrokken door nieuwe werelden. Maar dat is niet het enige. Nee. Uiteindelijk gaat het in al mijn boeken om hetzelfde: hoe mensen worden beïnvloed door hun omgeving, hun milieu, de tijd waarin ze leven. Hoe hun binnenwereld 14 mei/juni 2010 BOEK
5 Annejet van der Zijl wordt aangeraakt door de geschiedenis. Dat is wat mij fascineert. DE MENS BERNHARD Het is het centrale thema in haar werk: de invloed van de grote geschiedenis op het individu. Mensen zijn vaak geneigd te denken dat ze gevormd zijn door hun familie, het gezin waarin ze zijn opgegroeid. Ze staan nauwelijks stil bij de invloed van de tijd waarin ze leven. Terwijl ik denk dat de tijdgeest, de politieke en sociale omstandigheden waarin je opgroeit, ook je leven sturen. Dat zie je aan Annie Schmidt: die was in de jaren zeventig van de vorige eeuw helemaal uit, maar kon later weer prachtig aanhaken bij de nieuwe tijd, waarbij haar werk en persoonlijkheid zo goed pasten. Het geldt ook voor Bernhard: hoe hij was, werd sterk bepaald door de tijd waarin hij opgroeide. Haffner schrijft in De geschiedenis van een Duitser: Wie iets van de geschiedenis wil kunnen begrijpen, moet biografieën lezen. En dan niet van bekende staatslieden, maar van gewone mensen, van burgers. Een prachtig motto, dat ik voor Sonny Boy heb gebruikt. Voor Bernhard gaat het ook op, alleen heb ik het daar andersom gebruikt. Ik heb de mens Bernhard geprobeerd te begrijpen aan de hand van de grote geschiedenis. Ik ben me gaan verdiepen in de sfeer in Duitsland, voor, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog: wat voor land was dat, hoe dachten die Duitsers, hoe dacht de klasse waar hij deel van uitmaakte? Hoe was de streek waarin hij opgroeide: was dat een arme of een rijke streek? Hoe was de sfeer op de universiteit? Zo groeide langzamerhand een andere kijk op Bernhard. Het bijzondere is dat ik op deze manier ook achter allerlei andere waarheden over Bernhard ben gekomen. Zo ontdekte ik bij mijn onderzoek naar de universiteit bij toeval dat Bernhard niet de waarheid had verteld over zijn lidmaatschap van nationaalsocialistische bewegingen. Mensen vroegen mij: hoe krijg jij al die dingen boven tafel waar andere journalisten en historici al jaren naar op zoek waren? Het antwoord is: omdat ik er niet naar op zoek was. Ik ben daar niet als de grote speurder naartoe gegaan, maar uit interesse. Net als bij mijn andere boeken. Dat hebben ze gemeen. Een belangrijk onderdeel van je research zijn gesprekken met oude mensen. Sommige vonden zeer kort voor hun dood plaats. Hoe belangrijk zijn die gesprekken? Voor mijn werk zijn drie dingen nodig: je moet van schrijven houden, van puzzelen en van mensen. Ik houd ervan om te reizen in de voetsporen van mijn hoofdpersonen. Om zo n verzonken, verdwenen wereld voor ogen te krijgen. De verhalen van mensen zijn daarbij belangrijk. Er zijn onderzoekers die helemaal geen zin hebben om bij oude mensen op de thee te gaan, maar ik vind dat heerlijk. Jagtlust is ook zo begonnen. Ik weet nog hoe ik voor het eerst over dat huis hoorde, van mensen die daar hadden rondgelopen, en dat ik dacht: wat een prachtig verhaal. Straks zijn al deze mensen dood, en dan is het verhaal weg. Dat vond ik zo jammer. Vanuit die gedachte ben ik dat boek gaan schrijven. Voor Bernhard heb ik gesproken met Bernhards familie. Ik kwam bij zijn neef en ik zei: Ik heb Haffner gelezen. Ik vind die tijd interessant, ik wil graag weten of die periode ook zijn sporen op Bernhard heeft 15
6 INTERVIEW Annejet van der Zijl kenen zich goed in kunnen vinden. Mensen hebben vaak tegenstrijdige waarheden. Als ik het verhaal goed opschrijf, hoop ik dat ze allemaal kunnen zeggen: ja, zo was het. En dat ze het misschien zelfs, ondanks die tegenstrijdigheden, beter begrijpen. Ze hebben maar een stukje van de puzzel gezien, en nu zien ze de hele puzzel. De tijd eromheen, de context. Ik heb lang rondgelopen met het idee dat ik heel weinig van de wereld snapte. Met mijn werk kan ik een deel daarvan uitzoeken achtergelaten. Dat intrigeerde hem, het was ook zijn verleden, en hij gaf me allemaal brieven van Bernhards vader. Daar kwam zo n treffend beeld uit naar voren van dat milieu, van hun verbittering na de Eerste Wereldoorlog, hun anti-joods-zijn, hun verzet tegen de democratie die hun wereld had vernietigd. En ik kwam bij de familie van Bernhards moeder en ik vroeg: vertel eens hoe het was. Dan komen mensen met fotoalbums en beginnen verhalen te vertellen. Die verhalen maken, samen met mijn research, het boek. Bij Sonny Boy is dat heel goed gelukt. Toen ik het eerste exemplaar aan de echte Sonny Boy gaf de zoon van het echtpaar, hij leeft nog zei hij: Met dit boek heb ik mijn ouders teruggekregen. Bij Annie Schmidt was dat ook zo. Die had zo n veelbewogen en grillig leven achter de rug, er waren zoveel mensen met haar aan de haal gegaan. Toen het boek klaar was, zei haar zoon, Flip van Duin: Het is oké. Dit is het verhaal, dit is mooi. En hij zei ook: De nieuwsgierigheid die mensen altijd naar mijn moeder hadden, is nu weg. Dat heeft hij als heel prettig ervaren. Ik denk dat ik graag een soort closure breng, een afgerond geheel waar alle betrok- Het zou mooi zijn als dat ook bij Bernhard gebeurt. Hij is altijd een onrustige geest gebleven, waar iedereen steeds vreselijk nieuwsgierig naar was. Dat is de afgelopen jaren wel gebleken. Ik hoop oprecht dat ik ook in dit verhaal een soort rust heb kunnen brengen. Uit alles wat je zegt spreekt een grote persoonlijke betrokkenheid. Dat is ook zo. Ik ben opgegroeid in de jaren zeventig en tachtig. Ik heb die jaren als heel verwarrend ervaren. Het was de tijd van de polarisatie, iedereen had sterke meningen over alles. Ik warrelde daar maar een beetje tussendoor en begreep er niet zoveel van. Ik heb lang rondgelopen met het idee dat ik heel weinig van de wereld snapte. Met mijn werk kan ik een deel daarvan uitzoeken. Ik kan een klein stukje van de chaos mooi en goed maken als een tuintje in de wildernis. Dat is de macht die je als schrijver hebt, een fijne macht. Dat je in iets dat eigenlijk al verdwenen is, en vaak ook nog rommelig achtergebleven, een zekere duiding kunt aanbrengen. Een soort afsluiting. 16 mei/juni 2010 BOEK
7 Susan Smit Willem van Walderveen Susan Smit (1974) is schrijfster en columniste. Onlangs kwam haar derde roman Vloed uit. Ze maakt deel uit van de jury van de Libris Literatuur Prijs Maar het mooiste is die oude verhalen weer tot leven roepen. Een soort tweede werkelijkheid in je hoofd hebben. Die verbeeldingskracht, dat is de grootste luxe. Uiteindelijk schrijf ik om dezelfde reden als waarom ik lees: omdat ik van mooie verhalen houd. En dan wordt het zo n succes. Ja, dat is wel een beetje unsettling. Ik houd van een rustig leven en dan is het merkwaardig om opeens in het middelpunt van de belangstelling te staan. Je merkt dat je zelf een publiek persoon wordt. Dat is af en toe wel stressvol. Wat dat betreft heb ik veel aan Geert Mak, die ook in mijn promotiecommissie zat. Hij heeft het natuurlijk nog veel erger meegemaakt en zegt dan allemaal verstandige dingen. Ik ben blij dat ik nog steeds dezelfde mensen om me heen heb, mijn vrienden en vriendinnen, mijn man. Dat helpt om met je pootjes op de grond te blijven staan. Aan de andere kant vind ik het geweldig dat ik zoveel mensen blij maak met mijn boeken. Het is hartverwarmend als er mensen aan mijn signeertafeltje komen en zeggen: Ik zou nooit een boek over Bernhard hebben gekocht, maar als jij het schrijft, dan lees ik het. Nu is het even veel buitenwereld en dat is leuk. Maar straks ga ik alles opruimen: de studieboeken weg, de computer leeg. Ik verheug me er enorm op om weer lekker weg te duiken in een nieuw verhaal. Bernhard. Een verborgen geschiedenis (458 p.) Querido, 27,95 Vrouwen kunnen niet lezen Als het verzoek om zitting te nemen in een jury voor een literatuurprijs weer eens jouw kant op komt, denk je terug aan de enerverende vergaderingen, de heimelijkheid rondom genomineerden, de prikkelende discussies, de dozen vol boeken die worden bezorgd en de feestelijke bekendmaking van de winnaar. De uren lezen vergeet je wonderlijk genoeg een beetje, zoals je ook de pijn van een bevalling schijnt te vergeten als het kind er eenmaal is. Nu heb ik als recensent en auteur natuurlijk geen hekel aan lezen met mijn kleren aan doe ik niets liever maar voor de Libris Literatuur Prijs 2010 heb ik het afgelopen jaar elk vrij moment in treinen, op de bank, in taxi s, in bed en wachtend op afspraken in cafés Nederlandse romans gelezen. Meer titels dan ooit werden ingezonden: 247, waarvan er 206 reglementair in aanmerking kwamen voor de longlist. En dat is wel wat veel. Over de juryberaden zelf kan ik niets zeggen, want uit de school klappen in positieve of negatieve zin schaadt de sfeer van vertrouwelijkheid die rondom jury s moet bestaan. Over de reacties van buitenaf mag ik wel schrijven, want dat heeft iedereen kunnen lezen. Zo schijnt het heel bijzonder te zijn dat naast een mannelijke voorzitter drie van de vier juryleden vrouw zijn: dat waren behalve mijzelf auteur en filosofe Joke J. Hermsen en Volkskrant-recensente Aleid Truijens. Een primeur in de geschiedenis van de Libris Literatuur Prijs, wat tragisch is in een land waar fictie voornamelijk door vrouwen wordt gelezen en geschreven. Toch waren we er ons als jury van bewust dat, mochten er toevallig een fiks aantal vrouwelijke auteurs op de shortlist belanden, we de verdenking van positieve discriminatie op ons zouden laden. Een vrouw, hoogstens twee, op een shortlist wordt netjes gevonden meer is verdacht. Laten we vooral niet overdrijven. Als er helemaal geen vrouwen worden genomineerd kun je, net als Jan Hoet, voorzitter van de AKO Literatuurprijs in 1999, altijd nog triomfantelijk zeggen: Moeten ze maar betere boeken schrijven. En je mag ook ongestraft beweren, zoals Cox Habbema in 2007 deed in het rapport van de Libris-prijs, dat vrouwelijke auteurs grossieren in persoonlijke wissewasjes, relatieproblemen, al of niet eindigend in moord of in een cursus en vervolgens als drieentwintigste in een reeks Libris-jury s een man bekronen. Na de bekendmaking van de shortlist van de Libris-prijs in de Nieuwe Kerk in Amsterdam werd de hoofdredacteur van het radioprogramma Knetterende Letteren gevraagd naar een reactie op de nominaties. Hij was kennelijk verrast door de onconventionele lijst: vier Vlamingen en twee Nederlandse vrouwen. Er werd hier in het publiek gezegd dat vrouwen niet kunnen lezen, zei hij, waarmee hij zichzelf handig uit de wind hield en toch fijn kon beledigen. Dat zullen we voor ons programma maar eens onderzoeken. Ga dat maar eens uitzoeken, ja. Ik kan niet wachten op de bevindingen. Dan ga ik intussen onderzoeken waarom vrouwen niet kunnen schrijven als een jury geen vrouwen nomineert, en vrouwen niet kunnen lezen als een jury te veel vrouwen bevat. 17
Kom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser
Kom erbij Kom erbij, want ik wil je iets vertellen, het is heel bijzonder, dus luister allemaal. Ik ken honderdduizend prachtige verhalen, maar dit is echt het mooiste van allemaal. Het gaat over twee
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatie2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1
2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieNaam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.
Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieEerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.
Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar
Nadere informatiePasen met peuters en kleuters. Jojo is weg
Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?
Nadere informatieBeertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2
Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatiePreek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I
Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatie0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1
Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieSchrijver Trent Stewart
Schrijver Trent Stewart Door : Thomas Pereira School : het Baken Klas : 7A Datum : 2010-02-15 Pagina: 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Biografie... 4 3. Boeken die geschreven staan....
Nadere informatieHij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te
Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen
Nadere informatieErvaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden
Nadere informatieOm mee te beginnen: boekfragment en opdrachten
Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.
Nadere informatieMisschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?
25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,
Nadere informatieBorstkanker ''Angst voor het onbekende''
Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieEerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Nadere informatie9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd
53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieWe hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.
Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.
Nadere informatieVerteld door Schulp en Tuffer
Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder
Nadere informatieExodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje
Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieJouw reis door de Bijbel. Uitgeverij Jes! Zoetermeer
Nieske Selles-ten Brinke Jouw reis door de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Onder de naam Jes! Junior verschijnen boeken voor kinderen tot twaalf jaar. Jes! Junior is een imprint
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieInhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!
1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Afgelopen maandag hebben we met de deelnemers van de kring Eigentijds Bijbellezen Paasverhalen gelezen. Vier verhalen van de opstanding, verteld door
Nadere informatieLES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.
LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een
Nadere informatieVraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2
Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieSAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie
SAMEN DELEN een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie INHOUD LESBRIEF 1. Introductie 2. De SAMEN DELEN Lesinhoud 3. De SAMEN DELEN Quizzz 4. Het SAMEN DELEN Diploma 5. De SAMEN DELEN Activiteiten
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieEen gelukkige huisvrouw
Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieTwee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong
Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekreclame
Uitleg boekverslag en boekreclame groep 7 schooljaar 2015-2016 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave Stap 4: Inhoud boekverslag
Nadere informatieIk besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
Nadere informatieActiviteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16
Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieDE RIJKE MAN, DE ARME MAN
Bijbel voor Kinderen presenteert DE RIJKE MAN, DE ARME MAN Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieIK OVERLEEFDE AUSCHWITZ
Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr
Nadere informatieOOGGETUIGE. Johannes 20:30-31
1 januari OOGGETUIGE Johannes 20:30-31 Een nieuw jaar ligt voor ons. Wat er gaat komen, weten we niet. Al heb je waarschijnlijk mooie plannen gemaakt. Misschien heb je goede voornemens. Om elke dag uit
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieVoor de leeftijdscategorie 10 t/m 12 jaar werden de volgende boeken gelezen:
Juryrapport van de Senaat namens de Nederlandse Kinderjury 2007 Bij deze 20 e editie van de Nederlandse Kinderjury verschijnt voor het tweede achtereenvolgende jaar een juryrapport. Dit juryrapport is
Nadere informatieVoor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.
Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je
Nadere informatieVogelgriep. Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat. Boekverslag van:... Klas:...
Vogelgriep Auteur: Chris Vegter Illustraties: Dirk van der Maat Boekverslag van:... Klas:... 2 Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die
Nadere informatieSpeech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek.
Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek. 19 februari 2015 Goedemiddag, Ik ben heel blij met deze tentoonstelling. Als dochter van een oorlogsvrijwilliger
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieBeertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig
Beertje Anders zit stil in een hoekje als Beertje Bruin langskomt. Beertje Bruin zegt dan: Ik heb van moeder Beer gehoord dat je erg verdrietig bent. Kan ik je helpen, want ik ben je vriend en vrienden
Nadere informatieJaar Werkboek 4 weken Challenge
Coach jezelf naar succes Jaar Werkboek 4 weken Challenge 10 Focus Sociaal zijn, jezelf kunnen wegcijferen en altijd klaar staan voor anderen zijn mooie eigenschappen, en... Jij bent ook belangrijk Hij
Nadere informatieHet Rouwende Kind. een handvat voor de volwassene
Het Rouwende Kind een handvat voor de volwassene Het Rouwende Kind een handvat voor de volwassene Nina José Verhoeven Elk kind dat oud genoeg is om van iemand te houden, is oud genoeg om te rouwen. Alan
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatieBij het gekozen thema: Het verlangen van God heb ik mij in de afgelopen dagen afgevraagd wat is mijn verlangen naar God?
Geliefde mannen, Nog een poosje en dan wordt de mannenconferentie van 2015 gehouden. Bij het gekozen thema: Het verlangen van God heb ik mij in de afgelopen dagen afgevraagd wat is mijn verlangen naar
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieVoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips
VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere
Nadere informatieKarin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.
Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als
Nadere informatieexplore the big questions of life Een introductie
explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl
Nadere informatieLiefdesgedichten schrijven
Deze les hoort bij het boek Wil jij... met mij? geschreven door Rian Visser met tekeningen van Annet Schaap en gepubliceerd door uitgeverij Moon. Doel: leerlingen zelf gedichten laten schrijven Leeftijd:
Nadere informatieEr was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig
Nadere informatieWat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?
Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieEerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders
Leo Leeuwtje Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders isbn: 9789048431052 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieHET VERHAAL VAN KATRIN
HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds
Nadere informatieJe mag stralen je mag huilen je mag dwalen je mag schuilen je mag vragen je mag dromen je mag klagen je mag komen Hij wacht op jou
Je mag stralen je mag huilen je mag dwalen je mag schuilen je mag vragen je mag dromen je mag klagen je mag komen Hij wacht op jou Heb je naar aanleiding van dit dagboek vragen of opmerkingen? Mail me
Nadere informatie10. Gebarentaal [1/3]
10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien
Nadere informatierijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005
rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard
Nadere informatieHans van der Beek. over schrijven en alles
Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieOp reis naar Bethlehem
Op reis naar Bethlehem Rollen: Verteller Jozef Maria Engel Twee omroepers Kind 1 Kind 2 Kind 3 Receptionist 1 Receptionist 2 Receptionist 3 Kind 4 Kind 5 Herder 1 Herder 2 Herder 3 Herder 4 Drie wijzen
Nadere informatieVoortaan haal ik, zodra ik wilde wingerd zie, de plant gelijk uit de heg. Wat opvalt is, dat hij steeds weer terugkomt: op blijven letten dus!
Liefde Je kunt je soms lelijk vergissen! Het lijkt heel wat, maar als je beter kijkt of de gevolgen ziet, dan is het toch ineens heel anders! Je zou s zomers mijn heg moeten zien. Niets bijzonders, hoor!
Nadere informatieLesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans
Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk
Nadere informatieSeptember 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,
September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje
Nadere informatieAnder werk van Naima El Bezaz
Vinexvrouwen Ander werk van Naima El Bezaz De weg naar het noorden (roman, 1995) Minnares van de duivel (verhalen, 2002) De verstotene (roman, 2006) Het gelukssyndroom (roman, 2008) Naima El Bezaz Vinexvrouwen
Nadere informatieVOORBEREIDING OP BEZOEK AAN DE MUSICAL SOLDAAT VAN ORANJE. Een project over Soldaat van Oranje kan uit verschillende onderdelen bestaan :
VOORBEREIDING OP BEZOEK AAN DE MUSICAL SOLDAAT VAN ORANJE Een project over Soldaat van Oranje kan uit verschillende onderdelen bestaan : - het lezen van het boek Soldaat van Oranje en het maken van de
Nadere informatieMijn mond zat vol aarde
Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,
Nadere informatieHet instappen in de Paranormale Wereld
Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieDe tijd die ik nooit meer
De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.
Nadere informatieHet huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15
Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen
Nadere informatieWie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview. Afstemming noodzakelijk. Voorwerk! Methodisch kind-interview.
Wie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview Aafke Scharloo & Irene Martens Voorwerk! Afstemming noodzakelijk - Afstemming politie - Informatie verzamelen - Via de ouder/ begeleider het kind
Nadere informatieBINNENSUIS Jehudi van Dijk
BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs
Nadere informatieBevriend met Bram of met een autist
Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen
Nadere informatieWij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.
Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatie