Samenvatting Maatschappijwetenschappen Hoofdstuk Criminaliteit en Rechtsstaat

Transcriptie

1 Samenvatting Maatschappijwetenschappen Hoofdstuk Criminaliteit en Rechtsstaat Samenvatting door een scholier 1300 woorden 3 november ,3 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen Hoofdstuk 6 Rechtsstaat: - Onafhankelijke rechters - Machtenscheidng - Grondrechten - Legaliteitsbeginsel Doelen van de rechtsstaat: - Rechtshandhaving - Rechtsbescherming Doelen polititie: - Orde bewaren - Opsporen - Hulp verlenen Opsporingshandelingen: Alleen als er een objectief redelijk vermoeden is van een strafbaar feit. Ingezet om voorbereidingen van strafbare feiten op te sporen. De wens van politie en justitie om zo vroeg mogelijk op te treden botst soms met de grondwettelijke bescherming van de persoonlijke vrijheid. Bevoegdheden bij opsporing: Geen toestemming nodig: - Verdachte staande houden. Vragen naar zijn personalia. Een verdachte aanhouden (arresteren). Dit gebeurd als diegene wordt verdacht van een strafbaar feit (als er een redelijk vermoeden is van een strafbaar feit). Bij een heterdaadje mag ook elke burger je aanhouden, maar moet je de persoon zo snel mogelijk over leveren aan de politie. - Fouilleren. De politie mag dit allen doen als dit bijdraagt een de oplossing van een strafbaar feit. Het mag ook als de veiligheid van iemand wordt bedreigd. Pagina 1 van 5

2 - In beslag nemen. Bewijsmateriaal. Later beslist de ovj of rechter-commissaris of het terug wordt gegeven. - Politie Aanhouding Geen mogelijkheid tot beroep - (Hulp-) OvJ in verzekering stelling. 3 dagen (+ nog eens 3 dagen) Geen mogelijkheid tot beroep - Rechter-Commissaris In bewaringstelling. 14 dagen Beroep bij rechtbank - Rechtkamer Gevangenhouding/voorlopige hechtenis - 3x30 dagen. Beroep bij Gerechtshof - Totaal 104 dagen in voorarrest. Wel toestemming nodig (van de officier van justitie): - Huiszoeking. De politie mag alleen een woning binnengaan om iemand te arresteren met een machtiging tot binnentreden. - Inzetten van infiltranten. Undercoveragenten die ongemerkt een misdaadorganisatie binnendringen om informatie over die organisatie te verzamelen. - Uitvoeren van inkijkoperaties. Kijken of er strafbare feiten worden gepleegd. - Gecontroleerde doorvoer. Om meer zicht te krijgen op een criminele organisatie. Verboden goederen worden pas later in beslag genomen zodat er meer kans is om verdachten te volgen. - Informanten geld betalen. Leden van een misdaadorganisatie spelen de politie informatie toe. - Preventief fouilleren. In een bepaald gebied mag er preventief gefouilleerd worden zonder dat er sprake is van een verdenking. 6.2 De Officier van justitie De ovj geeft leiding aan het opsporingsonderzoek. Vervolgen: de zaak aan de rechter voorleggen. Alle officieren van justitie bij elkaar vormen het Openbaar Ministerie. Keuzes van de officier: Seponeren (Geen rechtszaak) Transactie/Schikking Vervolgen -Onschuldig Voorstel (deal): Boete of vervolgen Rechtszaak -Geen/Te weinig bewijs (Technisch sepo) Klein vergrijp -Klein vergrijp (pissen tegen de schooldeur) Al genoeg gestraf (niet in het algemeen belang) Oppurtuniteitsbeginsel (het recht van de ovj om te bapelen of iemand vervolgd moeten worden of niet) --> Beleidssepo Voorwaardelijk sepo: De ovj stelt bepaalde voorwaarden een het sepo. Transactie Een voorstel: - Geldboete of taakstraf --> Schikking - Of wijs je het af en maak je er een rechtszaak van. - Een flinke toename van het aantal schikkingen heeft ervoor gezorgd dat rechters meer tijd hebben voor zware misdrijven. Pagina 2 van 5

3 De wet OM-Afdoening: Deze weet geeft de officier van justitie de mogelijkheid om zelfstandig een strafbeschikking op te leggen. Als de maximumstraf niet hoger is dan 6 jaar mag het OM zelf straffen opleggen: - taakstraf van 180 uur - een geldboete - onttrekking van het verkeer - ontzegging van rijbevoegdheid voor maximaal 6 maanden Dit is geen schikking maar een straf. Een ovj kan ook kiezen voor dagvaarden: De verdachte wordt officieel vervolgd. 6.3 De rechter Afhankelijk van de ernst van de zaak: kantonrechter, politierechter of een meervoudige kamer. Organisatie van het strafrecht Kantonrechter: Meestal ervaren. Kent zowel burgerlijk- als strafrecht. Behandelt huur- en arbeidsgeschillen. Op het gebied van strafrecht: te hard rijden etc. Politierechter: Lichtere, simpele misdrijven: vernieling, winkeldiefstal. Enkelvoudige kamer, politie spreekt alleen. Mag hoogstens 1jaar opleggen en doet meestal onmiddellijk na de rechtszaak uitspraak. Meervoudige kamer: Bestaat ui drie of vijf rechters en behandelen ernstige en meer ingewikkelde misdrijven, zoals verkrachting en mishandeling. Doet na 2 weken uitspraak. Kinderrechter: Houdt zich bezig met alle overtredingen en misdrijven gepleegd door jongeren tussen 12 en 18 jr. Bij zware delicten kan tussen jaar het volwassenen recht gelden. 19 en 20jarigen kunnen vallen onder het jeugdstrafrecht. Ben je het niet eens met de uitspraak? Dan kan je in hoger beroep. Vervolgen: - Rechtbank (19) Vonnis - In hoger beroep - Hoog Gerechtshof (5) Arrest - In cassatie - Hoge Raad (1) Raadsheren Kijkt of het proces goed is verlopen. Jurisprudentie : Het geheel van uitspraken van rechters. De rechtszaak: - De opening - Aanklacht - Onderzoek (deskundigen/getuigen) - Verhoor (van de verdachte) Verklaring, ondervraging door de rechter, dan door zijn eigen advocaat. Pagina 3 van 5

4 Requisitor Ovj zegt waarom iemand schuldig is. - Pleidooi Advocaat zegt waarom iemand niet schuldig is. - Vonnis Uitspraak van de rechter. Kanton- en politierechter doen dat gelijk na afloop. Meervoudige kamer doet er 14 dagen over. Getuigplicht: Word je opgeroepen ben je verplicht te komen. Verschoningsrecht: directe vrienden en familie hoeven niet te getuigen. Wel of niet schuldig? Procesmatige vragen worden beantwoord door de rechter: - Is de dagvaarding geldig uitgereikt? - Is de rechter bevoegd over de voorgelegde zaak te oordelen? - Mag de officier van justitie de zaak (nog) vervolgen? (verjaard delict of de verdachte was nog geen 12) - Is er geen reden om de zaak te schorsen? Inhoudelijke vragen: - Is het ten laste gelelgde feit geheel bewezen? - Levert het bewezen feit een strafbaar feit op? (Het gedrag moet in strijd zijn met het recht, er is sprake van rechtsvaardigheids grond, daderberechting) - Is de dader strafbaar? - Welke straf moet worden opgelegd? Juryrechtsspraak: Een groep gewone burgers bepalen of de verdachte schuldig is of niet. Voordelen: Meer inleving. Nadelen: Meer beinvloedbaar. Meineed: Onder ede een valse verklaring afleggen: 6 jaar of geldboete 4e categorie. Het doel van straffen: - Vergelding (wraak) - Preventie (isoleren van de samenleving) - Afschikking van de misdaad - Resocialisatie (opnieuw in de samenleving te helpen) - Voorkomen van eigenrecht Soorten straffen: - gevangenisstraf - hectenis - taaksstraf - elektronisch huisarrest -Geldboeten (overtredingen) Schikking is geen geldboete! -TBS (Maatregel) Ter Beschikking Stelling Psychisch probleem/stoornis Pagina 4 van 5

5 TBS kliniek = psychiatrische inrichting om: -Samenleving te beschermen tegen jou handelen -Behandelen van psychatrische lengte van behandeling is niet van tevoren bepaald 4jr+TBS Bijkomende straffen: -Pluk ze wet -Bepaalde tijd bepaald beroep niet mogen uitoefenen - rijontzegging - ontmenen van je kies recht bij 2 soorten straf: Voorwaardelijk: voorwaardelijk. Als je je niet aan de afspraak houdt worden het er 8 Onvoorwaardelijk: Sowieso 8. Minder jarig en strafrecht - onder de 12 niet berecht. - tussen Jeugdstrafrecht - Bureau Halt - Taakstraf - Maximaal 2 jaar jeugddetentie Het recht is levend Tijdsgebonden hoe zwaar een straf is. Jurisprudentie: uitspraak baseren op eerdere uitspraak van een rechter. Pagina 5 van 5