Docentenhandleiding. Leerlingenmateriaal. Deel 1: Duitsland. Inhoud. Opdracht 1. Niveau. Opdracht 2. Opdracht 3. Inleiding.

Transcriptie

1 Geokrant : Pagina 6 6 Docentenhandleiding Inhoud Deze lesbrief gaat over het WK voetbal dat van 9 juni tot en met 9 juli 2006 in Duitsland wordt gehouden. Het onderwerp wordt toegepast op het domein Regionale Beeldvorming. In het eerste deel van deze lesbrief wordt geprobeerd een geografisch verantwoord beeld van Duitsland te krijgen. Het tweede deel gaat in op het heden en verleden van het WK. Niveau Deze lesbrief is bedoeld voor de leerlingen in de klassen 4 havo en vwo en sluit aan bij het domein Regionale Beeldvorming. De Grote Bosatlas (52e druk) en het internet worden erbij gebruikt. De lesbrief kunt u kopiëren voor gebruik in de klas. Maar voor leerlingen is de lesbrief ook toegankelijk op de methodesite ( Op die manier kunnen leerlingen de kleurenversie gebruiken. De antwoorden kunt u vinden op het docentendeel van Deel 1: Duitsland Opdracht 1 Een kennismaking met Duitsland: wat weet jij van unsere Nachbarn? a Noteer vier woorden waar jij aan denkt bij het onderwerp Duitsland. b Het is duidelijk dat Duitsland veel groter is dan Nederland. Maar hoe vaak past Nederland in het grote buurland? Doe eerst een schatting en controleer daarna je antwoord met behulp van de Statistiek uit de Grote Bosatlas. c Lees tekst 1 door en noteer een aantal stereotype beelden van dé Duitser. Tekst 1 Een stereotype is een eenzijdige en vaak sterk vertekende, algemeen aanvaarde opvatting over een groep mensen of over een gebied. Het is een karakterisering waarbij de nadruk ligt op een beperkt aantal kenmerken. Vaak is alleen het noemen van de naam van de groep of het gebied al voldoende om de toegedichte eigenschappen op te noemen. Stereotypen hebben nogal eens een negatieve lading. Opdracht 2 a Ga in een groepje met drie of vier medeleerlingen zitten en vergelijk je eigen mentale beelden van opdracht 1 met die van de anderen. Noteer de overeenkomsten. b Geef een verklaring voor het feit dat er (waarschijnlijk) een aantal collectieve beelden waren. Leerlingenmateriaal Inleiding Welcome to the 2006 FIFA World Cup Germany Seventeen years after the fall of the Berlin wall, a reunified Germany will throw open its doors to the world. Germany 2006 will be a place where people from all around the world will be welcomed by friends, in the spirit of the striking slogan chosen by the organisers: Die Welt zu Gast bei Freunden. Joseph S. Blatter, FIFA President Na het laatste wereldkampioenschap voetbal in Duitsland, 32 jaar geleden, zal het FIFA Wereldkampioenschap voetbal 2006 weer in Duitsland worden gehouden. Het nieuwe Duitsland, in het hart van Europa, staat voor het eerst na de hereniging van beide Duitse staten wereldwijd in het middelpunt van de belangstelling. Opdracht 3 Hoe goed is jouw mental map van Duitsland? a Bekijk kaart 2.Tijdens het WK worden er in twaalf verschillende plaatsen voetbalwedstrijden gespeeld. Probeer, zonder gebruik te maken van de atlas, de twaalf namen te noteren. b Als je nog niet alle plaatsnamen gevonden hebt, kun je de resterende plaatsnamen opzoeken met behulp van de Grote Bosatlas.. Opdracht 4 Een geografisch verantwoord beeld kent vier hoofdkenmerken. Noteer deze vier kenmerken. Opdracht 5 Gebruik de Grote Bosatlas. Noteer van Duitsland de absolute ligging en de relatieve ligging.

2 Geokrant : Pagina 7 7 Kaart 2 Voetbalsteden WK 2006 Figuur 3c München Opdracht 7 Lees de teksten 4 en 6, bekijk figuur 5 en gebruik de Grote Bosatlas. a Welke Neue Bundesländer kwamen er in 1989 bij? b Schrijf de namen van de drie stadstaten op. c Wat is het verschil in politieke macht tussen provincies in Nederland en bondsstaten in Duitsland? d In welke delen van Duitsland is de bevolkingsdichtheid het grootst? Tekst 4 ( C) jan. dec. mm neerslag Opdracht 6 Dé klimaatgrafiek van Duitsland is niet te tekenen. Daarvoor zijn de verschillen binnen het land veel te groot.teken met behulp van kaart 70C en D en kaartblad 71 uit de Grote Bosatlas zo nauwkeurig mogelijk de klimaatgrafieken van Berlijn, Hamburg en München in figuur 3. Je kunt ook kaart 180E nog gebruiken. Figuur 3a Berlijn Na de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland door vier van de geallieerden bezet. In 1949 leidde dit tot de opdeling in twee landen: de bondsrepubliek Duitsland en de DDR. In 1961 werd ook de stad Berlijn in tweeën gedeeld. De bouw van de Berlijnse Muur had de scheiding, die al was ingezet met het IJzeren Gordijn, definitief gemaakt. De tweedeling zou duren totdat de muur op 9 november 1989 weer werd geopend. Figuur 5 De Berlijnse Muur ( C) jan. dec. mm neerslag Figuur 3b Hamburg ( C) jan. dec. mm neerslag

3 Geokrant : Pagina 8 8 Tekst 6 Duitsland is een bondsrepubliek en onderverdeeld in zestien zogenaamde Bundesländer. Elke deelstaat heeft zijn eigen grondwet en een direct gekozen parlement en regering. Daarnaast mogen ze op onder andere het gebied van onderwijs, justitie en cultuur een eigen beleid bepalen. In de nationale besluitvorming hebben de bondsstaten een stem in de Bundesrat. De deelstaten verschillen nogal qua grootte, inwonertal en welvaart. Ondanks de 950 miljard euro die van West- naar Oost-Duitsland is gevloeid, zijn de Neue Bundesländer nog steeds het minst welvarend. Beieren en Baden-Württemberg zijn het welvarendst. De drie stadstaten zijn natuurlijk het kleinst qua omvang. Opdracht 8 Noteer met behulp van de statistiek in de Grote Bosatlas, de bevolkingskenmerken van Duitsland in tabel 7. Opdracht 9 Bekijk tabel 7 en noteer het belangrijkste verschil tussen de Nederlandse en de Duitse economische situatie voor zover de tabel daarover informatie geeft. Opdracht 11 a Bereken de demografische druk van Nederland en Duitsland. b Vergelijk de demografische druk van Duitsland met die van Nederland. Wat valt op? c Welk land heeft demografisch het gunstigste uitgangspunt? Opdracht 12 Lees tekst 8.Waarom is er rond het WK zo n uitgebreid cultureel programma? Tekst 8 De Bondsregering biedt een uitgebreid kunst- en cultuurprogramma. Daarvoor is 30 miljoen euro aan subsidies beschikbaar gesteld aan de Nationale Cultuurstichting van de Duitse voetbalbond. Eén van de projecten is de voetbalglobe FIFA EK De bijna 20 meter hoge globe is gerealiseerd door de multimediakunstenaar André Heller en zal tot aan de openingswedstrijd in alle twaalf FIFA WK-steden worden opgebouwd. De globe is dagelijks van uur tot minstens 18 uur geopend. Binnenin bevinden zich interactieve spelen, virtuele installaties en projecties op groot formaat. Daarnaast zijn er in het kader van het WK tal van exposities en festiviteiten in musea, kerken, kastelen; er zijn muziekfestivals en er is speciale aandacht voor architectuur. Opdracht Waarin verschilt de demografische situatie van Duitsland met die van Nederland? Tabel 7 De bevolkingskenmerken van Duitsland Nederland Economische BNP in /inw kenmerken Ontwikkeling BNP 2.1 Koopkracht t.o.v. Nederland (Ned=0) - Onderwijsuitgaven in % van het BNP 5.1 Cultureel Belangrijkste godsdiensten 33% RK, 23 % protestant, 3% Moslims Demografisch Bevolkingsgroei 0.6 Geboortecijfer 12 Sterftecijfer 9 Migratiesaldo 2.3 Jeugd (% bevolking <15 jr) 18.4 % Bevolking (15-64 jaar 67.9 Bejaarden (% bevolking > 65 jr.) 13.6 Duitsland

4 Geokrant : Pagina 9 Figuur 9 De voetbalglobe staat tussen september 2003 en juli 2007 in alle twaalf voetbalsteden Opdracht 13 Voetbal verenigt is één van de slogans voor de kampioenschappen in Duitsland. Bekijk nogmaals de kaart waarop de plaatsen staan waar de wedstrijden gespeeld worden. Is er een evenwichtige verdeling tussen voormalig Oost- en West-Duitsland? Opdracht 14 a Welk extern relationeel kenmerk van Duitsland met de overige landen staat centraal tijdens de WK? b Noem een intern relationeel kenmerk tussen de Bundesländer dat belangrijk was voor de organisatie van deze WK. Deel 2: FIFA Wereldkampioenschap voetbal Figuur 12 Het Nederlands elftal Tekst Ossies en Wessies De invloed van het communistische staatsmodel is nog zichtbaar aanwezig in het oosten van het land. Niet alleen in bijvoorbeeld architectuur, maar ook in de bevolking. Twee generaties Oost-Duitsers zijn opgevoed in een communistische staat die op alle niveaus sterke invloed had, een grote controle uitoefende en particulier initiatief bepaald niet aanmoedigde. De inwoners van het voormalige Oost-Duitsland worden door de andere Duitsers Ossies genoemd. Een term die vaak enigszins neerbuigend gebruikt wordt: in de ogen van veel Wessies zijn de Ossies een achtergebleven groep. Tekst 13 De geschiedenis van het WK Figuur 11 Veel Ossies hadden het idee dat alle Oost-Duitse symbolen zouden verdwijnen na de hereniging. Ze probeerden daarom het Ampelmanchen voor uitsterven te behouden. Door deze succesvolle actie is het bedreigde figuurtje in de verkeerslichten in de voormalige DDR behouden gebleven. In 1863 werd de Engelse voetbalbond opgericht. Toen men ook op het Europese vasteland voetbal ging spelen werd in 1904 de FIFA opgericht: de Fédération Internationale de Football Association. In die tijd werden er geregeld vriendschappelijke wedstrijden gespeeld tussen Europese landen. Het was het begin van de Europese bekerwedstrijden en het oprichten van de Union of European Football Associations, kortweg de UEFA. In navolging van deze Europese wedstrijden bedacht Jules Rimet eind jaren twintig het Wereldkampioenschap (WK) voetbal. Hij opperde het idee om de sterkste nationale voetbalploegen om de titel wereldkampioen te laten spelen. Het eerste Wereldkampioenschap vond in 1930 in Uruguay plaats en de trofee droeg zijn naam: de Jules Rimet-beker. 9

5 Geokrant : Pagina Opdracht 15 In tabel 14 staat een opsomming van de landen die deelnemen aan het Wereldkampioenschap voetbal. Kleur de landen in op kaart 15 en geef iedere poule een andere kleur. Tabel 14 De acht poules voor het WK Poule A Land Positie op de FIFA Aantal deelnames aan Hoogst behaalde positie tijdens een WK en wanneer wereldranglijst een WK 1 Duitsland e in Costa Rica 20 2 Laatste 16 in Polen e plaats in 1978 en Ecuador 36 1 Poule in 2002 Poule B 1 Engeland e plaats in Paraguay 33 6 Laatste 16 in 1986, 1998 en Trinidad & Tobago Zweden 13 2 e plaats in 1958 Poule C 1 Argentinië e plaats in 1978 en Ivoorkust Servië-Montenegro Nederland e plaats in 1974 en 1978 Poule D 1 Mexico 6 12 Kwartfinale in Iran 21 2 Poule 3 Angola Portugal e plaats in 1966 Poule E 1 Italië e plaats in 1934, 1938 en Ghana USA e plaats in Tsjechië 3 0 Poule F 1 Brazilië e plaats in 1950, 1958, 1962, 1970, 1994 en Kroatië e plaats in Australië 54 1 Poule 4 Japan 16 2 Laatste 16 in 2002 Poule G 1 Frankrijk e plaats in Zwitserland 38 7 Kwartfinale in Zuid-Korea e plaats in Togo 49 0 Poule H 1 Spanje 8 11 Kwartfinales in 1934, 1986, 1994 en Oekraïne Tunesië 27 3 Poule in 1978, 1998 en Saoedi-Arabië 31 3 Laatste 16 in 1994

6 Geokrant : Pagina Kaart 15 Ligging van de deelnemende landen aan het WK voetbal 2006 in Duitsland per poule A B C D E F G H Tekst 16 Vier Nederlandse coaches bij WK voetbal Vier Nederlandse coaches zullen in de zomer van 2006 bij het Wereldkampioenschap voetbal in Duitsland aanwezig zijn. Van Basten (Nederland) en Advocaat (Zuid-Korea) waren als eerste geplaatst en in tweede instantie kwamen daar via de play-offs nog Hiddink (Australië) en Beenhakker (Trinidad en Tobago) bij. Opdracht 16 Volgens tekst 16 zijn er vier landen die een Nederlandse coach hebben. Teken in of vlakbij de betreffende landen een Nederlands vlaggetje. Opdracht 17 Bekijk tabel 17 en beantwoord dan de vragen. a Hoeveel landen hebben er deelgenomen aan de voorrondes voor het WK 2006? b Noteer met behulp van de gegevens van de landen uit de acht poules (tabel 14) de ontbrekende gegevens in tabel 17. c Teken in cirkeldiagram 18 hoe de procentuele verdeling per werelddeel was bij de voorrondes. d Vergelijk cirkeldiagram 18 over de deelname aan de voorrondes met cirkeldiagram 19 over de deelnemende landen per werelddeel.wat valt je op als je kijkt naar de Europa-zone? e Noteer nog een opvallend verschil tussen deelname aan de voorrondes en deelname aan het WK. f Probeer een verklaring voor deze verschillen te bedenken. Tabel 17 Deelnemers aan de voorrondes en het WK per werelddeel Werelddeelzones Afrika-zone Azië-zone Europa-zone Noord- en Midden Oceanië-zone Zuid-Amerika- Amerika en zone Caribische zone Aantal deelnemers aan de voorronde Aantal deelnemers aan het WK

7 Geokrant : Pagina Cirkeldiagram 18 De verdeling van de deelnemers aan de voorrondes voor het WK 2006 per werelddeel Kaart 20 Kaart met afstanden tussen wedstrijdplaatsen Hamburg ca. 153km ca. 284km Gelsenkirchen ca. 352km ca. 212km Dortmund Hannover ca. 251km ca. 500km ca. 465km Berlijn ca. 190km Cirkeldiagram 19 De verdeling van de deelnemers aan het WK 2006 per werelddeel 3% 12,5% 15,6% Afrika zone Azië zone 12,5% 12,5% Europa zone Noord- en Midden-Amerika en Caribische zone Oceanië zone 44% Zuid-Amerika zone Keulen ca. 240km Kaiserslautern ca. 190km ca. 117km ca. 168km ca. 219km ca. 204km ca. 348km Stuttgart Frankfurt ca. 225km ca. 207km ca. 220km ca. 274km Neurenberg ca. 167km München Leipzig Opdracht 18 Bekijk kaart 20 en lees tekst 21. Kaart 20 komt uit een folder van het Duits Verkeersbureau in Nederland. Welk beeld wil het Duits Verkeersbureau met de tekst en de bijbehorende kaart oproepen? Opdracht 19 Gebruik bij deze opdracht de officiële website van het WK a Op de website van het WK 2006 staat onder de button Photo Zone (Foto Zone) een kopje met Germany Gallery (Deutschland Galerie). Nederland speelt haar eerste wedstrijd in Leipzig. Bekijk dit deel van de site.wat laat de fotogalerij zien van deze stad? b Bekijk ook de stadions waar Oranje de poulewedstrijden speelt. Ga via Destination Germany (Auf nach Deutschland) naar Stadiums (Spielorte). Noteer de gegevens over deze stadions in tabel 22. Tekst 21 Perfecte verbindingen Het FIFA Wereldkampioenschap voetbal 2006 in Duitsland is een evenement der superlatieven: 32 nationale elftallen spelen in twaalf steden, honderdduizenden supporters stromen elke wedstrijddag de uiterst moderne stadions binnen en maken van elke gelegenheid gebruik om Duitsland te leren kennen. Volstrekt geen probleem. Duitsland biedt zijn gasten voortreffelijk uitgebouwde wegennetten en vervoerssystemen. Meer dan negenduizend kilometer autosnelwegen, tweeduizend InterCityExpress-treinverbindingen en duizend binnenlandse vluchten vanaf zo n dertig internationale en regionale luchthavens en verkeersvliegvelden maken een vakantie in Duitsland tot een mobiel en relaxed genoegen.

8 Geokrant : Pagina 13 Tabel 22 De stadions waar Nederland haar poule wedstrijden speelt Plaats Leipzig Stuttgart Frankfurt Naam van het stadion Investering in Aantal toeschouwers Opdracht 20 De finale wordt op 9 juli in Berlijn gespeeld. a Bekijk op de website van de FIFA het promotiefilmpje over Berlijn. Ga via Destination Germany (Auf nach Deutschland) naar Germany (Deutschland) Videos en klik op Berlin: City. b Op basis van welke gegevens zou je een voorspelling kunnen doen wie er in de finale staan? c Bekijk de gegevens van tabel 14 nog eens. Doe op basis van eerdere resultaten een voorspelling voor de twee finalekandidaten. Figuur 23 Elke stad waar tijdens het WK wordt gespeeld mag zich FIFA WM-Stadt noemen Figuur 24 Op weg naar het eerste WK in Afrika! 13