FIT FOR LIFE CARMEL COLLEGE SALLAND

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FIT FOR LIFE CARMEL COLLEGE SALLAND"

Transcriptie

1 FIT FOR LIFE CARMEL COLLEGE SALLAND Multimovez En het bevorderen van sociale vaardigheden S. Timmerman BEd, N. Tip MSc, Dr. H. Ritzen. S A X I O N U N I V E R S I T Y O F A P P L I E D S C I E N C E, H E N G E L O C A R M E L C O L L E G E S A L L A N D, R A A L T E R O C L A N D S T E D E, R A A L T E 2013

2 2

3 Inhoud Inleiding... 5 Training 1 van 8 Introductie... 7 Training 2 van 8 Wat doet bewegen met je? Training 3 van 8 Waarom? (Kritisch denken) Training 4 van 8 Teach eachother! Training 5 van 8 Together we stand! Training 6 van 8 Creatief met fitness! Training 7 van 8 Prepare and beware! Training 8 van 8 Nog meer eindopdracht! Bijlage 1 beoordelingslijst namenlijst Bijlage 2 inspirerende activiteiten

4 4

5 Inleiding In dit boekje is een lessenserie van acht multimovez lessen te lezen. In deze lessen leren leerlingen naast specifieke technieken ook werken aan hun sociale competentie, ook wel life skills genaamd. Sociale competenties maken deel uit van de algemene ontwikkeling van de jongeren. Sociaal competent betekent dat iemand vanuit een individuele inbreng, maar in relatie tot anderen, op adequate wijze in sociale situaties handelt. Verschillende sociale vaardigheden vergemakkelijken de deelname in de samenleving (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). In deze lessen wordt ingegaan op zes competenties: zelfvertrouwen, betrokkenheid, inzet, zelfsturing, communicatief handelen en oplossingsgericht handelen. Onder zelfvertrouwen valt zekerheid over eigen kennis, vaardigheid en attitude. Zelfvertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor autonomie en zelfstandigheid in handelen. Wanneer men zelfvertrouwen heeft kent men de eigen mogelijkheden en beperkingen en durft men een eigen koers te varen. Zelfkennis en zelfrespect liggen ten grondslag aan zelfvertrouwen (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Betrokkenheid is een sociale eigenschap die primair inhoudt dat er een affectieve binding is met anderen. Deze binding is de basis voor het aan- gaan van relaties en houdt tevens het nemen van verantwoordelijkheid in. Uitingen van betrokkenheid zijn respect, loyaliteit en medeleven (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Inzet heeft betrekking op de motivatie en het enthousiasme iets aan te pakken of een probleem op te lossen. Het is de instelling van waaruit taken worden aangepakt. Positieve verwachtingen (optimisme) zijn belangrijk voor een succesvolle persoonlijke ontwikkeling (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Zelfsturing is het richting geven aan de eigen ontwikkeling in wisselwerking met de omgeving. De basis voor zelfsturing is zelfvertrouwen. Adequate zelfsturing blijkt uit het grip hebben op de omgeving, door te kiezen uit mogelijkheden en het nemen van juiste beslissingen. Belangrijk binnen zelfsturing zijn zelfcontrole, inventiviteit, creativiteit en kritisch denken (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Communicatief handelen is de vaardigheid eigen competenties in sociale situaties zo in te zetten dat individuele en sociale doelstellingen bereikt kunnen worden. Een belangrijke basis voor communicatief handelen is empathie, het afstemmen van de eigen gevoelens en reacties op de emoties en het gedrag van anderen. Goed communiceren vraagt om responsief en adaptief gedrag. Communicatief gedrag houdt ook in dat je met sociale spanningen kunt omgaan en dat je van perspectief kunt wisselen door een andere rol aan te nemen (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). 5

6 Oplossingsgericht handelen Deze vaardigheid heeft in belangrijke mate betrekking op het omgaan met anderen. Bij oplossingsgericht handelen spelen naast communicatieve aspecten (doelgericht en taakgericht communiceren) ook cognitieve aspecten een rol. Sociale competentie houdt immers probleemoplossend gedrag in, door goed te plannen en organiseren en door gebruik te maken van oplossingsstrategieën. Voor oplossingsgericht handelen is ook het kritisch kunnen reflecteren een belangrijke vaardigheid (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Deze lessenserie is onderdeel van een onderzoek Fit For Life, uitgevoerd op Carmelcollege Salland en ROC landstede. De lessen zijn tot stand gekomen in samenspraak met trainer/docent Rob Temmink en met medewerking van Els Schoorlemmer (Carmelcollege Salland). Bron: Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. (2010). Resultaten nulmeting en behoefteanalyse. P16/17 6

7 Training 1 van 8 Introductie Opdracht omschrijving Elkaar leren kennen en jezelf leren presenteren, door middel van een goede lichaamshouding en uitstraling. Beginsituatie De meeste leerlingen kennen elkaar niet. Een aantal van hen hebben eerder aan fitness gedaan of fitnessen op dit moment. Dit geldt eveneens voor het bewegen op dansplaten. De beginsituatie met betrekking tot technische vaardigheden loopt uiteen. Leerdoelen Aan het einde van de les hebben de leerlingen met elkaar kennis gemaakt, en hebben zij kennis gemaakt met de begeleiders. Na de les weten de leerlingen hoe de cursus zal verlopen en dat binnen de lessen veel aandacht wordt besteed aan sociale vaardigheden. Deze les staat jezelf presenteren centraal. Ook zullen de leerlingen zelf de apparaten uitproberen. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase Tijd Leerinhoud Didactische aanpak, organisatie en middelen Inleiding 20 minuten Allereerst is het belangrijk dat de leerlingen weten wat multimovez inhoudt en hoe de cursus zal verlopen. Belangrijk dat aangegeven wordt dat multimovez bestaat uit fitness en dansplaten en dat tijdens deze cursus veel aandacht besteed wordt aan sociale vaardigheden. Benoem de sociale vaardigheden die behandeld gaan worden, zodat de leerlingen bewust zijn van de onderdelen waarin zij zich moeten laten zien. Les 1 en 2 heeft voornamelijk te maken met het leren kennen van elkaar en van de apparaten. Les 3 t/m 6 worden de leerlingen op verschillende manieren op de dansplaten en fitness gebied uitgedaagd. Elke les staan 1 of 2 life skills centraal waaraan de leerlingen gaan werken. Langzaamaan wordt in deze lessen ook toegewerkt naar de twee eindlessen. Les 7 en 8 gaan de leerlingen elkaar een circuit uitleggen en laten uitvoeren. Kennismaken jezelf presenteren Deze eerste les staat het kennismaken met elkaar en met de apparaat centraal. De leerlingen gaan met elkaar kennismaken door te beginnen om voor de groep te staan en iets over henzelf te vertellen: hoe oud ben je, waar woon je, heb je al fitnesservaring, enzovoort. Dit doen ze met een juiste lichaamshouding en uitstraling. De trainer geeft hierin als eerst het juiste en onjuiste voorbeeld (zeker en onzeker) en vraagt aan de leerlingen of zij verschil 7

8 hebben gezien in presentatie. Hierbij geeft de trainer aan dat lichaamshouding en de fysieke positie in de ruimte belangrijk is bij het presenteren van jezelf, om op een duidelijke manier over te komen en te laten zien dat je zelfvertrouwen hebt. Daarna is het de beurt aan de leerlingen om zichzelf te presenteren met een juiste lichaamshouding en uitstraling. Belangrijk: een aantal leerlingen zullen dit nog erg moeilijk vinden. Belangrijk dat zij gestimuleerd worden en complimenten krijgen van de trainer en medeleerlingen, zodat hij/zij zich zekerder van zichzelf kan voelen. Hier wordt voornamelijk gewerkt aan de inzet van de leerlingen. Nadat de leerlingen zichzelf aan elkaar hebben voorgesteld met een goede presentatiehouding, wordt er begonnen met een warming-up door middel van wat basisbewegingen (eventueel op muziek). Kern 60 minuten Het zelf voelen van de apparaten (zelf op onderzoek uit). Evaluatieronde Benaming van de apparaten. Trainer bespreekt doel van de training: elkaar leren kennen, jezelf presenteren en apparaten leren kennen. Deze les mogen de leerlingen zelf de apparaten uitproberen. Trainers lopen hierbij rond. Wat doen de apparaten precies? Wat kun jij aan op deze apparaten? Na een tijdje de apparaten uitgeprobeerd te hebben komt de groep weer bij elkaar in twee kringen, een binnen- en een buitenkring. De binnenkring stelt vragen aan de leerlingen van de buitenkring. Welke apparaten heb je gezien? Wat kun je ermee doen? Heb je deze al eerder gebruikt? Welk apparaat vind je het leukst? Enzovoort. Laat de kring telkens na 1 minuut een stapje opschuiven. Na een aantal keer kan de rol van de kring omgewisseld worden, zodat nu de buitenkring vragen stelt aan de binnenkring. Na deze evaluatie wordt het nog even gezamenlijk besproken. Welke apparaten vonden de leerlingen het leukst? Welke kennen ze al en welke nog niet? Benoem hierbij alle apparaten, zodat zij de benaming van de apparaten leren kennen. Uitleg van 2 apparaten Het zelf voelen van de apparaten. Leg de leerlingen de werking van 2 apparaten uit: hoe stel je ze in? Wat doen ze met je? Wisten de leerlingen dit al? Laat de leerlingen na de uitleg in tweetallen beide apparaten nog even uitproberen. Herhaal deze laatste 2 onderdelen (uitleg van 2 apparaten en het laten uittesten van de apparaten), totdat alle apparaten/onderdelen geweest zijn en de leerlingen weten hoe de apparaten genoemd zijn en hoe 8

9 Afsluiting 20 minuten ze werken. Geef de leerlingen aan dat het belangrijk is om de apparaten/onderdelen bij naam te kennen en de functies te weten van de apparaten/onderdelen. Ter afsluiting worden rek en strekoefeningen gedaan, om de spieren langzaam rust te geven, maar toch de spieren te rekken voor meer lenigheid. Terugblik Terugblik op het doel van deze les: kunnen de leerlingen aangeven of deze is behaald? - Elkaar leren kennen - Jezelf presenteren (fysieke positie in de ruimte) - Kennismaking met de apparaten. Bespreek kort met de leerlingen wat ze tijdens deze multimovez cursus gaan leren en hoe de cursus eruit ziet. Opdracht Checklist hulpmiddelen - Fitness apparatuur/materialen - Dansplaten Beoordelingscriteria: Vraag de leerlingen of ze voor volgende week hun leervraag op papier willen zetten. Wat willen de leerlingen leren tijdens deze cursus van multimovez? Bijlage 1 Aantekening 9

10 Training 2 van 8 Wat doet bewegen met je? Opdracht omschrijving De gevolgen van bewegen en het verschil tussen cardio en krachttraining wordt duidelijk gemaakt. Inzet en betrokkenheid worden gestimuleerd door een oefening op de dansplaten. Leervraag wordt behandeld. Beginsituatie De leerlingen hebben vorige week met elkaar kennis gemaakt. Ook hebben zij geoefend met het presenteren van zichzelf door middel van een goede lichaamshouding en uitstraling. Vorige week hebben de leerlingen naast kennis gemaakt te hebben met elkaar, ook kennis gemaakt met de verschillende apparaten/onderdelen. Ze hebben de opdracht gekregen om hun leervraag voor de sociale vaardigheden binnen multimovez op papier te zetten. Leerdoelen Deze les wordt aandacht besteed aan het verschil tussen cardio en krachttraining. Daarnaast worden de lichamelijke gevolgen van bewegen behandeld. Ook wordt de inzet en betrokkenheid van de leerlingen op de proef gesteld en gestimuleerd, aangezien deze les wordt gestart en geëindigd met een gezamenlijke oefening op de dansplaten. Ten slotte wordt er aandacht besteed aan de leervraag die de leerlingen op papier hebben gezet voor deze les. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen o Oplossingsgericht handelen Lesfase Tijd Leerinhoud Didactische aanpak, organisatie en middelen Inleiding 20 minuten Herhaling vorige les. Voordat deze les begint is het belangrijk om de vorige les nog even te herhalen. Wat hebben we besproken? Wat hebben we geleerd? Bespreek de leervragen die de leerlingen hebben uitgewerkt. Wat willen de leerlingen graag leren van deze cursus op het gebied van Multimovez en op het gebied van sociale vaardigheden? Ter opwarming gaan de leerlingen deze les kennis maken met de dansplaten. Vandaag gaan de leerlingen een beginscore maken, welke ze op het einde nog kunnen verbeteren. Uitleg dansplaten. Allereerst is het belangrijk dat de werking van de dansplaten uitgelegd wordt. De leerlingen dienen goed op het grote scherm mee te kijken en te luisteren naar het ritme van de muziek. Met pijlen op het scherm is aangegeven welke plek door de leerlingen met de voet aangeraakt dient te worden (links, rechts, voor, achter). Het ritme van de muziek is daarbij belangrijk, aangezien de pijlen op het ritme ingedrukt dienen te worden. Bovenaan het scherm staan de vier pijlen naast elkaar. Doordat de pijlen langzaam naar boven gaan, is het gemakkelijk te zien wanneer de toets ingedrukt dient te worden. Wanneer de pijl op de rij pijlen bovenaan 10

11 terechtkomt, dient men te drukken. Er zijn verschillende niveaus, maar er wordt eerst laag begonnen. Start dansplaten. Kern 60 minuten Verschil cardio en krachttraining. Lichamelijke gevolgen van bewegen. Na de uitleg kunnen de leerlingen starten op de dansplaten. Geef de leerlingen aan dat deze score hun beginscore zal zijn, welke zij kunnen verbeteren aan het eind van de cursus. Nadat de leerlingen hebben kennis gemaakt met de dansplaten, wordt het verschil tussen cardio en krachttraining besproken. Ondertussen worden een aantal lichamelijke gevolgen van bewegen besproken. Bij cardio oefeningen zorg je voor een verhoogde hartslag. Cardio oefeningen worden vaak gedaan door mensen die graag willen afvallen. Cardio oefeningen zorgen voor een grotere longcapaciteit, verbeterde hartconditie en bloeddruk. Ook zorgt het ervoor dat je je gelukkiger voelt. Cardio oefeningen maken je gelukkiger, doordat bepaalde bewegingen stofjes in je lichaam aanmaakt waar je gelukkiger van wordt. Krachttraining is weer een hele andere vorm van fitness. Bij krachttraining train je bepaalde spieren of delen van je lichaam, waardoor je daar meer (spier)kracht en/of lenigheid ontwikkelt. Er zijn 3 onderdelen binnen de krachttraining te maken, namelijk: gymnastische oefeningen (lenigheid ontwikkelen), isometrische oefeningen (statisch spierkracht ontwikkelen) en isotone oefeningen (spieren laten samentrekken). Quiz: wat hoort bij cardio en wat hoort bij krachttraining? Het verschil ontdekken tussen cardio en krachttraining. Afsluiting 20 minuten Nabespreking Afsluiting: oefenen op de dansplaten. Opdracht Na deze uitleg kunt u een quiz houden met de leerlingen. Waar denken zij dat de apparaten/onderdelen bij horen? Laat hen dit op papier schrijven en bespreek de quiz samen na. Quiz door de trainers zelf in laten vullen. Laat de leerlingen na de quiz een keuze maken tussen cardio of krachttraining. Laat hen 5 minuten per apparaat/onderdeel werken en daarna wisselen. Invulling door trainer. Bespreek met de leerlingen na of zij ook de effecten hebben gemerkt per categorie. Wat heb je gevoeld? Komen de gevoelens van jouw spieren overeen met de uitleg van de cardio en/of krachttraining? Ter afsluiting gaan de leerlingen nog 1 keer oefenen met de dansplaten. Opdracht voor de volgende les: twee leerlingen worden uitgekozen om de voor de volgende les de warming-up voor te bereiden op het gebied van cardio. Help hen op weg door goed te denken aan een goede opbouw (geen zware oefeningen voor een warming-up). 11

12 Checklist hulpmiddelen - Fitness apparatuur/materialen - Dansplaten Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening 12

13 Training 3 van 8 Waarom? (Kritisch denken) Opdracht omschrijving De leerlingen volgen een voorbeeld circuit. Besproken wordt waar deze oefeningen voor dienen, welke opbrengsten deze oefeningen hebben en hoe ze het beste en veiligste uitgevoerd kunnen worden. Beginsituatie In de vorige twee lessen hebben de leerlingen kennis mogen maken met elkaar en met de apparaten. De verschillen tussen krachttraining en cardio is besproken. De leervragen van de leerlingen zijn besproken en twee leerlingen hebben de opdracht gekregen om een warming-up voor te bereiden op het gebied van cardio. Leerdoelen Deze les gaan de leerlingen een circuit doorlopen om te ontdekken hoe een circuit in zijn werk gaat. Nadat het circuit doorlopen is, worden de onderdelen besproken op onderwerpen als: waarom zou je deze oefening doen? Welke spieren worden getraind bij deze oefening? Deze les draait voornamelijk om het kritisch nadenken over dingen. De koppeling met het kritisch nadenken over het echte leven wordt gemaakt. Tijdens deze les staan de social skills voornamelijk betrokkenheid en inzet centraal. Kritisch kijken naar de onderdelen leven. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen o Oplossingsgericht handelen Lesfase Tijd Leerinhoud Didactische aanpak, organisatie en middelen Inleiding 20 minuten Herhaling Leervragen koppelen aan de lesinhouden Voordat deze les begint is het belangrijk om de stof van de vorige les nog even kort te herhalen. Wat was belangrijk? Wat was ook alweer het verschil tussen cardio en krachttraining? Bespreek ook kort nog even de leervragen. Herinner de leerlingen aan wat ze willen leren en hoe ze dat willen leren. Geef de leerlingen aan dat deze les voornamelijk gelet wordt op de social skills betrokkenheid en inzet. Warming-up lesgeven aan elkaar Kern 60 minuten Voorbeeld circuit doorlopen Circuit kort De warming-up wordt zoals afgesproken in de vorige les gegeven door twee leerlingen. Het betreft een cardio opwarming. Deze twee leerlingen zullen dan al een ervaring opdoen met het lesgeven aan elkaar. Geef deze leerlingen na de warming-up tips en tops op zowel sociale vaardigheden als fitnessgebied. Na de warming-up gaan de leerlingen in groepjes een voorbeeld circuit doorlopen. De leerlingen krijgen alleen een korte instructie. De bedoeling is dat de leerlingen alleen weten wat ze qua beweging bij de circuit onderdelen moeten doen. De leerlingen krijgen meer instructies over de bewegingen en onderdelen nadat ze het gehele circuit doorlopen hebben. Nadat het gehele circuit doorlopen is, worden alle 13

14 nabespreken. Het circuit per onderdeel kritisch bekijken. onderdelen kort besproken. Wat voel je aan je spieren? Waar is deze beweging/dit onderdeel belangrijk voor? Enzovoort. De bedoeling is dat de leerlingen kritisch gaan nadenken over de bewegingen die ze zojuist hebben gedaan. Waarom maak je deze beweging? Wat doet het met je? De leerlingen hebben zojuist het hele circuit namelijk gevolgd, zonder te weten wat de achterliggende gedachte is van deze onderdelen/bewegingen. Geef de leerlingen aan dat dit in het dagelijks leven ook vaak gebeurd, terwijl het belangrijk kan zijn dat er kritisch nagedacht wordt over bepaalde zaken. Geef hier een aantal voorbeelden. De leerlingen gaan dit na een korte bespreking zelf in groepjes onderzoeken. De leerlingen worden gekoppeld aan een onderdeel/beweging. Hier gaan de leerlingen kritisch over nadenken. Wat merk je? Welke spieren beweeg je het meest? Enzovoort. De leerlingen dienen zelf kritisch na te denken over de bewegingen en schrijven dit op papier. Vertel de leerlingen de opdracht voor de volgende les. Deze kunnen de leerlingen vandaag voorbereiden. De leerlingen zijn gekoppeld aan een onderdeel/beweging. De leerlingen dienen voor de volgende les informatie en een uitleg voor het onderdeel te hebben en te geven aan hun medeleerlingen. Informatiekaarten maken over een onderdeel/beweging. Afsluiting 20 minuten Herhaling stof Opdracht Checklist hulpmiddelen - Fitness apparatuur/materialen - Dansplaten - Pen en papier Nadat de opdracht duidelijk is kunnen de leerlingen eventueel informatie opzoeken/inwinnen over het onderdeel/de beweging. Deze informatie gaan de leerlingen gebruiken voor de opdracht voor de volgende les. Vat de les samen en bespreek de doelen van deze les na: - Kritisch denken - Betrokkenheid en inzet - Voorbeeld van een circuit. Wat hebben ze vandaag geleerd? Wat kunnen ze van deze les meenemen naar het echte leven? Bespreek met de leerlingen de opdracht voor de volgende week: - Één onderdeel uitdiepen - Informatie en een duidelijke uitleg voorbereiden. - Het onderdeel uitleggen aan de rest van de groep. Doe als afsluiting een leuk spel, bijvoorbeeld een estafette. Dat verhoogt de betrokkenheid en inzet. Invulling door de trainer. 14

15 Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening 15

16 Training 4 van 8 Teach each other! Opdracht omschrijving De leerlingen gaan deze les een onderdeel aan elkaar uitleggen. Hierbij wordt even weer de stof van les 1 teruggehaald, jezelf presenteren. Deze les staat zelfvertrouwen en jezelf presenteren centraal. Beginsituatie Vorige les hebben de leerlingen gewerkt aan het kritisch denken over de bewegingen/onderdelen van het circuit. De leerlingen hebben de opdracht gekregen om een onderdeel/beweging uit te diepen en hier informatie over te verzamelen om een goede uitleg te geven aan de medeleerlingen. Deze les gaan de leerlingen deze onderdelen aan elkaar lesgeven. Leerdoelen Deze les staat het lesgeven aan elkaar centraal. Tijdens de vorige les hebben de leerlingen informatie opgezocht over een onderdeel, deze informatie en aanwijzingen gaan de leerlingen aan elkaar lesgeven. Om les te kunnen geven, zijn deze les de life skills zelfvertrouwen en jezelf presenteren belangrijk. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase Tijd Leerinhoud Didactische aanpak, organisatie en middelen Inleiding 20 minuten Herhaling Warming-up krachttraining Leerlingen laten voorbereiden Kern 60 minuten Groepscircuit, onderdelen uitleggen aan elkaar Zelfvertrouwen en jezelf presenteren. Tips en tops bespreken Feedback geven en ontvangen Herhaal de vorige les. De vorige les hebben de leerlingen kritisch naar de onderdelen gekeken en hebben ze in groepjes informatie over een onderdeel opgezocht. Vorige les hebben twee leerlingen een cardio warmingup verzorgd. Deze les is een opwarming voor krachttraining gewenst. Hoe warm je je spieren op voor een goede krachttraining? Waar moet je aan denken voordat je begint met een krachttraining? Enzovoort. In te vullen door de trainer. Geef de leerlingen ten slotte nog even tijd om voor te bereiden voor het groepscircuit, waarbij de leerlingen hun onderdeel uitleggen. Herinner hen aan de stof van les 1, jezelf presenteren. Denk daarbij aan een goede, zekere houding. Benoem dat deze les de life skills zelfvertrouwen en jezelf presenteren centraal staat. Laat de leerlingen hun eigen onderdeel uitleggen en voordoen. Telkens nadat een groepje hun onderdeel heeft uitgelegd, bespreekt u samen met de leerlingen tips en tops. De leerlingen leren dan van elkaar en leren te reflecteren op elkaar. Ook leren zij kritiek/feedback ontvangen en hoe ze hier mee om kunnen gaan. Nadat alle onderdelen door de groepjes uitgelegd zijn, laat u de leerlingen het groepscircuit doorlopen. 16

17 Bespreken van het groepscircuit Afsluiting 20 minuten Herhalen en bespreken van de les Afsluiting rekken en strekken. Checklist hulpmiddelen - Fitness apparatuur/materialen - Dansplaten Aantekening Bespreek het groepscircuit. Hebben de leerlingen nu meer informatie over de onderdelen/bewegingen? Merken ze verschil nu ze meer over de onderdelen/bewegingen weten? Vat de les samen. Zijn de doelen van deze les bereikt? - Zelfvertrouwen - Jezelf presenteren - Onderdeel aan elkaar lesgeven Doe ter afsluiting rek en strek oefeningen. 17

18 Training 5 van 8 Together we stand! Opdracht omschrijving Deze les draait om samenwerking. Er worden groepsspellen uitgevoerd op fitnessgebied, waardoor de leerlingen goed moeten overleggen en samenwerken. Beginsituatie Vorige les hebben de leerlingen elkaar één onderdeel uitgelegd en hebben de leerlingen een groepscircuit doorgelopen. Deze les wordt de nadruk gelegd op samenwerking. Leerdoelen Deze les staat samenwerking en communicatief handelen centraal. Deze les wordt begonnen met een samenwerkingsopdracht door middel van communicatie. Vervolgens ondergaan de leerlingen een bootcamp met veel samenwerkingsopdrachten, waarbij ze ook vaak moeten overleggen. Aan deze Life skills wordt gewerkt: o Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen o Oplossingsgericht handelen Lesfase Tijd Leerinhoud Didactische aanpak, organisatie en middelen Inleiding 20 minuten Herhaling van de vorige les Opdracht geblinddoekt samenwerken Waarom is de communicatie belangrijk? Kern 60 minuten Samenwerken tijdens een bootcamp Life skills: communiceren, samenwerken, zelfvertrouwen, betrokkenheid en inzet. Allereerst is het belangrijk om de vorige les te herhalen. Vonden de leerlingen het spannend om een onderdeel/beweging aan de andere leerlingen uit te leggen? Wat hebben ze van de vorige les geleerd? Deze les staat in het teken van samenwerken. De leerlingen maken tweetallen en één van dit tweetal krijgt een blinddoek om. De leerlingen zonder blinddoek proberen de geblinddoekte leerlingen de weg te wijzen over een hindernisbaan (overal liggen obstakels). De bedoeling is dat de leerlingen merken hoe belangrijk een goede communicatie kan zijn. Probeer een aantal groepjes eruit te halen die een goed voorbeeld kunnen geven aan de rest van de groep. Waarom gaat het bij hen zo goed? Wat maakt hun communicatie zo sterk? Deze les gaan de leerlingen een bootcamp volgen, maar dit moeten ze samen in groepjes doen. Hierbij zijn veel verschillende opdrachten waarbij ze als groep iets moeten behalen. Dit lukt alleen wanneer de leerlingen elkaar goed helpen en elkaar motiveren. Deze bootcamp dient ingevuld te worden door de trainer. Een aantal voorbeelden van onderdelen zijn: - Groepsestafette (attributen doorgeven) - In squathouding een bal tussen elkaars ruggen meenemen over een hindernisbaan zonder dat deze bal valt - Een krachttraining opdracht waarbij de 18

19 Afsluiting 20 minuten Nabespreking Koppeling maken van communicatie en doorzettingsvermogen in het echte leven. Afsluiting: gezamenlijke opdracht de cirkel. Checklist hulpmiddelen - Fitness apparatuur/materialen - Dansplaten - Blinddoeken Beoordelingscriteria: Bijlage 1 leerlingen gezamenlijk een doel moeten bereiken - Een bepaalde score halen bij de dansplaten - Enzovoort. Bespreek de bootcamp na. Hoe hebben de teams het gedaan? Wat hebben de leerlingen hiervan geleerd? Maak de uitstap naar communicatie in het echte leven. Wanneer en waarom is communicatie belangrijk in het leven? Waar kan doorzettingsvermogen bij helpen? Maak duidelijk dat een goede communicatie van belang is om goede resultaten te boeken/verder te komen. Geef aan dat dit ook belangrijk is voor de eindopdracht, het circuit. Doe ter afsluiting nog een gezamenlijke opdracht voor de hele groep. Een voorbeeld voor een gezamenlijk spel is de cirkel. Laat de leerlingen in een cirkel staan. Laat hen een kwartslag bijdraaien, zodat de leerlingen allemaal naar de achterkant van de voorganger kijken. Laat de leerlingen naar het midden van de cirkel toelopen totdat ze echt met hun buik tegen de rug van hun voorganger staan. Tel tot drie en laat iedereen tegelijk zitten, zodat de hele cirkel bij elkaar op schoot zit. Wanneer dit goed gaat, tel opnieuw tot drie en laat de leerlingen hun rechtervoet naar voren zetten om zo de cirkel rond te laten gaan. Dit kan veel kracht kosten. Spreek dus af dat wanneer iemand het niet meer houdt, dat iedereen ook weer tegelijk opstaat. Aantekening 19

20 Training 6 van 8 Creatief met fitness! Opdracht omschrijving Deze les draait om creativiteit. Kunnen de leerlingen fitness op een creatieve manier inzetten? Deze les gaan de leerlingen ook vast voorbereiden voor de eindopdracht (circuit). Belangrijk dat de leerlingen deze les nog informatie inwinnen over de onderdelen. Beginsituatie Vorige les hebben de leerlingen een bootcamp gehad waarbij ze veel moesten samenwerken. Goede communicatie stond centraal. Deze les ligt de nadruk op het creatief omgaan met fitness. Leerdoelen Deze les ligt de nadruk op het creatief zijn met fitness en het voorbereiden van de eindopdracht (het circuit). De leerlingen krijgen een extra eis voor de eindopdracht (het circuit). De extra eis is om één onderdeel te bedenken waarbij er creatief omgegaan wordt met een onderdeel. Tijdens deze les wordt deze eis duidelijker gemaakt en worden de leerlingen geconfronteerd met materialen waar de leerlingen creatieve bewegingen mee moeten maken. Hiervoor is de life skill oplossingsgericht erg belangrijk. Ter afsluiting wordt er nog een samenwerkingsspel gedaan waarbij de leerlingen werken aan hun non-verbale communicatie. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase Tijd Leerinhoud Didactische aanpak, organisatie en middelen Inleiding 20 minuten Herhaling vorige les communiceren Herhaal de vorige les. Bespreek nog even het communiceren. Hebben de leerlingen in het echte leven al gemerkt hoe belangrijk communiceren is? Herinner de leerlingen eraan dat communicatie deze les ook belangrijk is. Deze les staat in het teken van creativiteit. Creatief zijn met fitnessmaterialen Bewegingen nadoen om zo een gevarieerde en creatieve opwarming te creëren. Ter inleiding liggen er een aantal fitnessmaterialen klaar op de grond. Het is aan de leerlingen om daar op een creatieve manier een warming-up mee te bedenken. De leerlingen worden in groepjes ingedeeld en krijgen een voorwerp toegewezen. De leerlingen krijgen even de tijd om hier samen over te overleggen. Na een aantal minuten worden alle bewegingen gedaan. Groepje 1 doet hun beweging voor en alle leerlingen doen de beweging na met het voorwerp. Daarna groepje 2, enzovoort. Geef de leerlingen aan dat het creatief omgaan met een fitnessapparaat/onderdeel een extra opdracht is voor hun eindopdracht. De eisen: - Er moet veel beweging in zitten - Er moet op een andere manier omgegaan worden met het apparaat/onderdeel dan normaal (creatief) 20

21 Kern 60 minuten Informatie inwinnen, circuit voorbereiden Eisen voor de eindopdracht (het circuit) Afsluiting 20 minuten Nabespreken en vragen stellen Afsluiting non-verbale communicatie Opdracht Checklist hulpmiddelen - Fitness apparatuur/materialen - Dansplaten Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening Tijdens de kern van deze les kunnen de leerlingen hun circuit voorbereiden. Als trainers is het belangrijk om de groepjes leerlingen te helpen met de aanvullende informatie over hun eigen bedachte circuit. Voordat de leerlingen hun eigen circuit gaan ontwikkelen is het belangrijk om de regels te weten: - De bewegingen moeten afwisselend zijn - Er dient afwisseling te zitten in spiergroepen - Er dient afwisseling te zijn tussen cardio en krachttrainingsoefeningen - Er dient een samenwerkingsopdracht in te zitten - Één onderdeel dient een creatieve manier gebruikt te worden. Bespreek of de leerlingen zich goed hebben kunnen voorbereiden. Hebben ze alle benodigde informatie? Ter afsluiting kan er nog een samenwerkingsspel gedaan worden. Een voorbeeld daarvan is: op de goede volgorde. De leerlingen doen hun ogen dicht en krijgen een nummer toegefluisterd van de trainer. Wanneer iedereen een nummer heeft mogen de ogen weer open en dienen de leerlingen zonder te praten op de goede volgorde te gaan staan. Hierbij is non-verbale communicatie belangrijk. Hoe kan het dat zonder te praten je toch bij het einddoel komt? Maak de koppeling naar het echte leven. Hoe kan het op volgorde staan sneller? Probeer het na overleg nog een keer om te zien of het dan beter gaat. De opdracht voor de volgende les is om de eindopdracht goed voorbereid te hebben. Overleg met de leerlingen in welke groepjes in les 7 en welke groepjes in les 8 aan de beurt zijn. In het begin van les 7 kunnen de leerlingen nog even overleggen en de laatste hand leggen aan de circuits. 21

Tijd Activiteit Leerling Activiteit Docent Hulpmiddelen Opening Het IOP met persoonlijke leerdoelen (opnieuw) bespreken.

Tijd Activiteit Leerling Activiteit Docent Hulpmiddelen Opening Het IOP met persoonlijke leerdoelen (opnieuw) bespreken. Werken met de Cirkel van Ontwikkeling Les 1: Introductie Cirkel van Ontwikkeling. Beginsituatie De leerlingen weten wat persoonlijke leerdoelen zijn en wat een IOP is. Leerdoelen Na de les kent de leerling

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen Les 1 Pratende dingen Samenvatting van de les Deze les is de eerste van vier lessen over beeldcultuur. Tijdens

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

ADHD en lessen sociale competentie

ADHD en lessen sociale competentie ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier

Nadere informatie

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/

Nadere informatie

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Datum: Aantal leerlingen: 14 Tijd: 08:55 09:40 Klas: B1B

Datum: Aantal leerlingen: 14 Tijd: 08:55 09:40 Klas: B1B Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens Naam student: Kyra Stevens Stageschool: Candea College Iselinge klas: VR4A Mentor/mentrix: Peter Heldoorn & Jan Stevens Datum: 28-01-2015 Aantal leerlingen: 14 Tijd:

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:

Nadere informatie

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren. Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt

Nadere informatie

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1) Lesplan les 1 Seksualiteit: Grenzen en Wensen Tijd: 8:30 Klas: 3HVc Aantal lln: 15 Introductie van de lessenserie: grenzen en wensen Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad

Nadere informatie

Doelstellingen van PAD

Doelstellingen van PAD Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen

Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen De doelstelling van Sociaal Weerbaar is het versterken van de sociale weerbaarheid van kinderen, binnenschools binnenschools maar ook buiten de school. Weerbaarheid

Nadere informatie

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

LESBESCHRIJVING HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO. Hoofdfase

LESBESCHRIJVING HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO. Hoofdfase HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO Hoofdfase LESBESCHRIJVING Jongere kind - Oudere kind Semester 1-2 - 3-4 - 5* Student: Linda Ouwendijk Studentnummer: 0813937 Paboklas: 2F Datum: 19-01-2010 Stageschool + BRIN:

Nadere informatie

Spelregels voor de kaarten Beroepskwaliteiten en Leerpunten. Het Beroepskwaliteitenspel

Spelregels voor de kaarten Beroepskwaliteiten en Leerpunten. Het Beroepskwaliteitenspel Het Beroepskwaliteitenspel Het Beroepskwaliteitenspel is een leermiddel voor de loopbaanoriëntatie van mensen in de leeftijd van twaalf jaar en ouder. Het spel heeft als doel de speler bewust te maken

Nadere informatie

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht

Wat is Kraak kracht? Kraak kracht Wat is? Met de kaarten van Kraak Kracht evalueert u Kraak de Klas. U gaat door middel van de vragen die op de kaarten staan in gesprek met de leerlingen over de vaardigheden die ze hebben gebruikt. U kunt

Nadere informatie

Les 1 Kikker en de Vreemdeling

Les 1 Kikker en de Vreemdeling Les 1 Kikker en de Vreemdeling Benodigdheden: - Kikker en de Vreemdeling voorleesboek - Kaartje met groene en rode stip - Rode en groene kaartjes Algemene beschrijving: Deze les is een inleiding op de

Nadere informatie

datum: aantal leerlingen: 31 tijd:9:00/10:00 groep: 6&7

datum: aantal leerlingen: 31 tijd:9:00/10:00 groep: 6&7 Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens naam student: Betül Günes stageschool: Het Loo Iselinge klas: VR2B mentor/mentri: Juliët Hageman datum: 12-5-2016 aantal leerlingen: 31 tijd:9:00/10:00 groep: 6&7 Inhoudelijke

Nadere informatie

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas: Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende

Nadere informatie

1 Introductie. We wensen je veel plezier met deze kaarten! Pieternel Dijkstra en Petra Bunnik

1 Introductie. We wensen je veel plezier met deze kaarten! Pieternel Dijkstra en Petra Bunnik 1 Introductie Leerlingen hebben recht op onderwijs dat bij hen past en dat hun individuele capaciteiten laat opbloeien. Deze kaarten helpen leerkrachten en docenten, intern begeleiders, remedial teachers,

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van

Nadere informatie

Werkvormen Vooraf aan EduMedia

Werkvormen Vooraf aan EduMedia Werkvormen Vooraf aan EduMedia 0 Deze inspiratiekaartjes bevatten werkvormen voorafgaand aan EduMedia te gebruiken 0 Doelen zijn: 0 Voorkennis te activeren 0 Het leereffect te vergroten 0 21st century

Nadere informatie

Hier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten)

Hier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten) Hier ben ik (lessenserie Omgaan met pesten) Inleiding Introductie Hier ben ik Beginopstelling: Kring Deze dramales "Hier ben ik" voor groep 5/6 maakt onderdeel uit van de lessenserie over omgaan met pesten.

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten

Nadere informatie

Eindverslag Academische Opleidingsschool Sophianum, juni 2011

Eindverslag Academische Opleidingsschool Sophianum, juni 2011 Eindverslag Academische Opleidingsschool Sophianum, juni 2011 Welke middelen kan een docent tijdens zijn les gebruiken / hanteren om leerlingen van havo 4 op het Sophianum meer te motiveren? Motivatie

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking Programma Doelen en programma toelichten Terugblik op huiswerkopdracht Een

Nadere informatie

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf!

Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Ontwikkellijn 1: Ik zorg ervoor dat ik aan het werk ga en blijf! Het gaat erom dat je laat merken dat jij zélf verantwoordelijk bent voor het leren: jij kiest de opdrachten, workshops en klussen zélf,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Introductie 1. Waarvoor hebben de studenten een mentor nodig? 2. Wie kan mentor worden? Iemand die:

Introductie 1. Waarvoor hebben de studenten een mentor nodig? 2. Wie kan mentor worden? Iemand die: Mentor informatie Introductie Het Mentoringprogramma is voor studenten die een begeleidingsvraag hebben. Deze begeleidingsvraag kan zeer divers van aard zijn en heeft te maken met schoolse-, persoonlijke

Nadere informatie

EFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak?

EFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak? EFFECTIEF LEIDINGGEVEN Een gave of een vak? Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij voegen

Nadere informatie

Wie ben jij? HANDLEIDING

Wie ben jij? HANDLEIDING HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

China. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les

China. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep

Nadere informatie

SECTORWERKSTUK 2013-2014

SECTORWERKSTUK 2013-2014 SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,

Nadere informatie

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik Dit ben ik Op DOK12 verwerf ik kennis, vaardigheden en ontwikkel ik mij als persoon. Ik krijg ruimte om mijzelf goed te leren kennen, te zijn wie ik ben en mijn talenten te ontwikkelen. Ook leer ik oog

Nadere informatie

Voorbeeldles RIS-instructie RIS-WRM juni 2009

Voorbeeldles RIS-instructie RIS-WRM juni 2009 Inleiding Voorbeeldles RIS-instructie RIS-WRM juni 2009 Kennismaking Bekijk het ingevulde basis RIS-lesplan en volg de aanwijzingen. Pak de RIS-instructiekaart van de leerling en kijk wat er bij deze les

Nadere informatie

Tip. In de herfst en winter is de maan vroeg in de ochtend goed te zien.

Tip. In de herfst en winter is de maan vroeg in de ochtend goed te zien. Reis naar de maan GROEP 3-4 22 20 & 50 minuten, verdeeld over twee lessen 1, 23, 46 en 54 De leerling: leert samenwerken leert bewegen op muziek leert luisteren naar ritme en muziek herkent vier fasen

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Kaarten voor Leerling-bemiddeling

Kaarten voor Leerling-bemiddeling Math Boesten Communicatie & Conflicthantering Mediation Training Coaching Arno Callemeijn Communicatie & Conflicthantering Mediation Training Coaching Kaarten voor Leerling-bemiddeling Een handzaam hulpmiddel

Nadere informatie

Vreedzame VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats

Vreedzame VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de als democratische oefenplaats Het beleid van SKH is gebaseerd op de visie van Mischa de Winter, met name wat betreft de opvang

Nadere informatie

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding

Nadere informatie

Deelnemers welkom heten Stel medewerkers op hun gemak, maak contact.

Deelnemers welkom heten Stel medewerkers op hun gemak, maak contact. Deelnemers welkom heten Dag 1: Deelnemers welkom heten Introductie trainers Energizer: De deelnemers lopen kriskras door de ruimte. Zij geven elkaar een krachtige hand en zeggen hoe zij heten in verstaanbaar

Nadere informatie

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Thema-overzicht Thema-overzicht Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Kern van het thema Het thema Functies

Nadere informatie

Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen,

Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen, VSO / BLOK 1 WE HOREN BIJ ELKAAR LES 4A ^ 4a Wie doet wal? Voorbeeldles VSO/Blok 1 We horen bij elkaar Les 4 a+b: Wie doet wat? Doel blok 1: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

Ik geef mijn grenzen aan (lessenserie Omgaan met pesten)

Ik geef mijn grenzen aan (lessenserie Omgaan met pesten) Ik geef mijn grenzen aan (lessenserie Omgaan met pesten) Inleiding Introductie Ik geef mijn grenzen aan Beginopstelling: Kring Deze dramales "Ik geef mijn grenzen aan" voor groep 7/8 maakt onderdeel uit

Nadere informatie

Ontwikkelingskansen voor ieder kind! Boodschappen. Kansen in kinderen. Boodschappen. voor ouders. Kansen in kinderen

Ontwikkelingskansen voor ieder kind! Boodschappen. Kansen in kinderen. Boodschappen. voor ouders. Kansen in kinderen Ontwikkelingskansen voor ieder kind! voor ouders Voorwoord doen met kinderen in de supermarkt is heel leuk. Je moet alleen geen haast hebben! In het thema staat de supermarkt en alles wat je daar kunt

Nadere informatie

DUUR WAT HOE MATERIAAL

DUUR WAT HOE MATERIAAL DUUR WAT HOE MATERIAAL 0.00 5 min Intro begeleiders Introductie thema agressiehantering Doelen simulatiespel Toelichting rollen Introduceer jezelf en het spel Introductie begeleiders Nodig deelnemers uit

Nadere informatie

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld:

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld: Inleiding Deze Loopbaan-stappenwijzer is bestemd voor OBP-medewerkers en geeft praktische tips over loopbaanpaden, carrièremogelijkheden en mobiliteit. Ben je toe aan nieuwe uitdaging? Heb je behoefte

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Voorbereiding op je bezoek bij het muzieum

Voorbereiding op je bezoek bij het muzieum Voorbereiding op je bezoek bij het muzieum Inhoud handleiding: - Wat ga je doen bij het muzieum - Huisregels - Media opdrachten - Doe opdrachten Wat ga je doen bij het muzieum? De donkerbeleving (hoofdonderdeel)

Nadere informatie

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR Altijd al gezocht naar een trainingsconcept voor uw medewerkers waar je meteen van zegt: GewoonDoen! Nu is deze kans eindelijk aanwezig en wel voor een deelnameprijs van

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

DEEL B EXPRESSIEF TALENT KWARTIEL 11: DE CENTRALE UITDAGING. Expressief talent ZORG & WELZIJN ONTWIKKELAAR: MARLOT GIJSBERS 1

DEEL B EXPRESSIEF TALENT KWARTIEL 11: DE CENTRALE UITDAGING. Expressief talent ZORG & WELZIJN ONTWIKKELAAR: MARLOT GIJSBERS 1 DEEL B EXPRESSIEF TALENT KWARTIEL 11: DE CENTRALE UITDAGING Expressief talent ZORG & WELZIJN ONTWIKKELAAR: MARLOT GIJSBERS 1 Beste student, De afgelopen periode ben je bezig geweest met het ontwikkelen

Nadere informatie

Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder. Student(e) Klas Stageschool Plaats

Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder. Student(e) Klas Stageschool Plaats Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Mentor Datum Groep Aantal lln Vak- vormingsgebied: beeldende

Nadere informatie

Observatielijst sportpedagogische competenties. De sportbegeleider zorgt voor een veilig en ordelijk klimaat

Observatielijst sportpedagogische competenties. De sportbegeleider zorgt voor een veilig en ordelijk klimaat Naam sportbegeleider: Doelgroep training: Sporttraining / sportvereniging: Datum sporttraining: Naam observator: De sportbegeleider zorgt voor een veilig en ordelijk klimaat Noemt elke deelnemer bij zijn

Nadere informatie

vaardigheden - 21st century skills

vaardigheden - 21st century skills vaardigheden - 21st century skills 21st century skills waarom? De Hoeksteen bereidt leerlingen voor op betekenisvolle deelname aan de wereld van vandaag en de toekomst. Deze wereld vraagt kinderen met

Nadere informatie

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Les 3 Camera, Set, Action! Les 1 Camera, Set, Action! Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Groep 6 90 minuten Samenvatting van de les De leerlingen

Nadere informatie

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje

Nadere informatie

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW PAGINA S Copyright 2018 Right To Play & Jantje Beton ( de uitgever ) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

Welke ruimte en skills hebben leerlingen nodig om bevlogen en gemotiveerd te werken. Astrid van den Hurk 22 januari 2015

Welke ruimte en skills hebben leerlingen nodig om bevlogen en gemotiveerd te werken. Astrid van den Hurk 22 januari 2015 Welke ruimte en skills hebben leerlingen nodig om bevlogen en gemotiveerd te werken Astrid van den Hurk 22 januari 2015 Doelen Zicht op basisbehoeftes van leerlingen om gemotiveerd te kunnen werken; Zelfdeterminatietheorie

Nadere informatie

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Thema-overzicht Drents Museum Groep 3 Essentie van het thema Beeldcultuur kan omschreven worden als een maatschappelijke

Nadere informatie

Cursus werkbegeleiding

Cursus werkbegeleiding Cursus werkbegeleiding Naam: Joyce Stuijt Studentnr: 500635116 Klas: 3IKZ1 Opleiding: 3 e jaar HBO-V Studiedeelnummer: 3512TRWBOP Studieonderdeel: Cursus werkbegeleiding Aantal woorden: 1800 Docent: Y.

Nadere informatie

Driestar lesschema Pabo 1 2014-2015

Driestar lesschema Pabo 1 2014-2015 Driestar lesschema Pabo 1 2014-201 Gegevens opleiding Naam Sandra Kögeler van Helden Klas D1B Dag- of deeltijdopleiding Deeltijd Slb er L. van Hartingsveldt Periode 4 Gegevens stageschool Code Kri Naam

Nadere informatie

1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. OPDRACHTFORMULIER Gesprekken voeren 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk in de bronnen welke informatie

Nadere informatie

Bijlage Stoere Schildpadden

Bijlage Stoere Schildpadden Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Wie doet wat? wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Wie doet wat? wat is jouw talent? Workshop Handleiding wat is jouw talent? Inhoudsopgave Wat is het Wie doet wat-spel? Uitleg over de opzet van dit spel. Hoe werkt het Wie doet wat-spel? Snel aan de slag met het spel Hoe gebruik je dit

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

In je kracht. Gids voor vrijwilligers

In je kracht. Gids voor vrijwilligers In je kracht Gids voor vrijwilligers Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Algemene (gespreks)vaardigheden en houdingsaspecten 6 3. Draaiboek voor negen bijeenkomsten 8 Bijeenkomst 1 9 Bijeenkomst 2 13 Bijeenkomst

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Les 2 Cameratechnieken en Logo maken Les 1 Cameratechnieken en logo maken Samenvatting van de les De leerlingen leren in deze les hoe reclames

Nadere informatie

eigen woonplaats Oorlog: geschiedenis in de geschiedenis monumenten hebben te maken met oorlogen? Welke oorlogen

eigen woonplaats Oorlog: geschiedenis in de geschiedenis monumenten hebben te maken met oorlogen? Welke oorlogen geschiedenis Oorlog: geschiedenis in de eigen woonplaats Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Oorlog: geschiedenis in de eigen woonplaats Introduceren thema Oorlog:

Nadere informatie

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van

Nadere informatie

Tessenderlandt. Puberbrein als innovatiekans. Project puberbrein Kompas

Tessenderlandt. Puberbrein als innovatiekans. Project puberbrein Kompas Tessenderlandt Puberbrein als innovatiekans Project puberbrein Kompas Product presentatie Kompas Van PSL naar activerend onderwijs. Kompas heeft in de loop der jaren het bestaande stage programma omgebouwd

Nadere informatie

Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen

Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen Klas in bedrijf www.klasinbedrijf.be Werkbladen Techniek in de klas Reëel bedrijfsbezoek Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen Peter Hantson 2013 2015 Dit materiaal is auteursrechtelijk beschermd.

Nadere informatie

Executieve functies in de klas: interventies

Executieve functies in de klas: interventies Executieve functies in de klas: interventies Door Wijnand Dekker, gezondheidszorgpsycholoog Anneke Dooyeweerd, pedagoog/coach Inleiding In de vorige nieuwsbrief omschreven we wat er wordt verstaan onder

Nadere informatie

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal. & OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie