HANDMATIG FOTOGRAFEREN

Transcriptie

1 W W W. K L E I N E D R O M E R S. N L K L E I N E D R O M E R S EBOOK HANDMATIG FOTOGRAFEREN Ligt jouw camera ook meer stof te verzamelen dan foto s? Dan wordt het tijd voor verandering, want die mooie en dure camera heb je niet voor niets gekocht. Super leuk dat je je dus hebt ingeschreven voor deze cursus, want in deze cursus leer ik jou alle basis die je moet weten voor het fotograferen van jouw kinderen.

2 INHOUDSOPGAVE De basis 03 Diafragma 05 Sluitertijd 08 ISO 10 De belichtingsdriehoek 12 Semi automatisch fotograferen 15 Bonus 16

3 DE BASIS Laten we bij het begin beginnen, je hebt de camera nu een tijdje liggen en wilt graag weten hoe deze precies werkt. Op dit moment fotografeer je (waarschijnlijk) nog op de automatische stand. Jouw camera heeft een slimigheidje in het systeem waardoor hij weet wat een goede belichting zou moeten zijn. 50% grijs Als je een gemiddeld beeld neemt met verschillende kleuren en deze om zet in zwart-wit zou het gemiddelde van al deze tinten 50% grijs zijn. Dus in het midden tussen wit en zwart. Dit geldt voor 75% van de gevallen, en jouw camera is daar dus ook op ingesteld. Jouw camera gaat uit van een belichting waarin alle pixels samen (foto s zijn opgesteld uit hele kleine deeltjes die pixels heten) een belichting hebben die 50% grijs is. Echter zijn er situaties waarin dit niet geldt, bijvoorbeeld in de sneeuw of in een donker bos. Ook in deze gevallen gaat de camera op zoek naar het punt waarin het 50% grijs is. Omdat er juist heel veel lichte of donkere tinten in de foto zit is dit niet het standaard geval en zal de foto te licht of te donker kunnen zijn. Hierdoor is het slim om dus niet op de automatische stand te fotograferen maar je te verdiepen in het handmatig fotograferen, wat we hierbij ook gaan doen :) Contrast Waar het oog verschillende contrasten prima kan waarnemen heeft de camera hier meer moeite mee. Je hebt het misschien wel eens gezien als je een foto maakte tegen de zon in. Jij kunt met je oog prima zien wat er voor de zon staat maar de camera maakt hier een silhouet van. Dit komt doordat de camera niet dezelfde contrasten aan kan als het menselijk ook wel kan. Concreet: Een camera kan ongeveer de helft van de contrastverschillen aan dan een menselijk ook. Bedenk maar eens een hele heldere lucht en een donker landschap, voor een oog is dit ook makkelijker dan voor een camera. Het gevolg hiervan is dat je met zowel een licht deel als een donker deel in de foto een kans hebt dat de details niet overal goed zichtbaar zijn. Omdat het contrast te hoog is heb je de kans dat het lichte deel overbelicht is of het donkere deel onderbelicht. Waarschijnlijk wil je hier zelf invloed op hebben en kiezen in welk deel je de details nog wilt behouden. Ook hiervoor is het fijn als je de instellingen zelf kunt kiezen. 3

4 Belichting stops Misschien denk je bij deze kop huh wat wat dit is een redelijk technisch begrip wanneer we het hebben over fotografie. We gaan later in deze cursus leren hoe je zelf invloed hebt op de belichting van je foto. Om deze belichting te kunnen bepalen is het belangrijk om te weten hoe dit precies werkt. De belichting van je camera werkt met stops. Een stop betekent niet meer of minder dan een verdubbeling of halvering van het licht dat in de camera binnen komt. Het is een vrij technisch begrip. Er zijn verschillende rijtjes van toepassing hierbij. Deze zal ik later nog benoemen, echter gaan we er niet te diep op in maar geef ik je handige tips om zonder te veel technische kennis aan de slag te kunnen. 4

5 DIAFRAGMA Om te begrijpen wat diafragma is moet je eerst weten hoe je lens is opgebouwd. Elke lens die op een camera zit bevat allemaal schijven die over elkaar heen openen en sluiten. Dit zorgt er voor dat er een opening zit in de lens. Door deze opening komt het licht naar binnen. Je kunt de hoeveelheid licht beïnvloeden door deze opening groter of kleiner te maken. Deze opening in de lens heet dus het diafragma. Waarom kun je deze verstellen? Het diafragma heeft niet alleen invloed op de hoeveelheid licht maar ook op de hoeveelheid scherpte in de foto. Een van DE manieren om zo n mooie onscherpe achtergrond te krijgen is door middel van het diafragma. Wanneer je namelijk een grote opening hebt in de lens zorg je er voor dat een deel van de foto niet scherp is. Hoe groter de opening hoe minder scherpte op de foto. Dat betekent dus als je een kleine opening hebt, je wel scherpte hebt over de hele foto. 5

6 Dit heet ook wel scherptediepte. Scherptediepte betekent dus de hoeveelheid scherpte op de foto. Als je veel scherptediepte hebt, betekent dat een groot deel van je foto scherp is. In de diepte van je foto is het immers ook scherp. Weinig scherptediepte betekent dus weinig scherpte in de diepte. De getallen Afhankelijk van jouw lens kun je de maximale diafragma instellen. De maximale diafragma is de grootst mogelijke opening. Het verwarrende hieraan is dat een groot diafragma (grote opening) een klein getal is. Een groot diafragma is bijvoorbeeld 1.8, met dit diafragma heb je een klein deel van de foto scherp (bijvoorbeeld een gezicht) en is de achtergrond wazig. Een klein diafragma is bijvoorbeeld 11, met dit diafragma is vrijwel heel je foto scherp en heb je geen wazige achtergrond. Ik heb je eerder verteld over belichting stops. Het verdubbelen of halveren van het licht in de foto. Hoewel het bij de sluitertijd en iso (waarover later meer) makkelijker is wat een verdubbeling of halvering is, is dat bij diafragma wat lastiger. Zie het rijtje hieronder: 1.4 -> 2 -> 2.8 -> 4 -> 5.6 -> 8 -> 11 -> 16 -> 22 -> 32 KLEIN DIAFRAGMA Wat in dit rijtje staat is dat het diafragma 1.4 twee keer zo veel licht binnen laat als het diafragma 2.0. En het diafragma 2.0 laat weer twee keer zo veel licht binnen als het diafragma 2.8. Huh maar net had je het over diafragma 1.8? Deze staat niet in het rijtje? Dat klopt, want ook tussen het verdubbelen van het licht heb je nog mogelijkheden. Kijk maar eens op je camera. Zoek eens op hoe je jouw diafragma kunt wijzigen en bekijk welke getallen er voorbij komen. Het diafragma wordt op jouw camera aangegeven met de letter f. Wil je weten welk diafragma jouw lens heeft? Dit staat op de lens aangegeven met deze f. Voor het fotograferen van portretten is het aan te raden om een diafragma van ongeveer 2.8 te gebruiken. Als je namelijk een heel laag diafragma gebruikt (zoals 1.4) heb je de kans dat de ogen scherp zijn maar een kin of een neus niet. Ik zelf gebruik meestal een diafragma tussen de 2.0 6

7 en 2.8 wanneer er 1 of 2 personen op de foto staan. Als er meer personen op de foto staan zet ik mijn diafragma wat hoger, maar meestal niet hoger dan 4.0. Deze getallen zijn een richtlijn en het is een persoonlijke voorkeur wat je fijn en mooi vindt. Iedere fotograaf gaat hier anders mee om. Test vooral wat voor jou werkt en wat fijn is. Lenzen en diafragma s Niet elke lens heeft dezelfde diafragma mogelijkheden. Sommige lenzen hebben een diafragma vanaf 1.8, en andere lenzen (de meeste standaard lenzen die bij een camera geleverd worden) beginnen pas bij het diafragma 3.5. GROOT DIAFRAGMA Heb je een standaard zoomlens die bij de camera wordt verkocht dan heb je waarschijnlijk geen vast diafragma. Een vast diafragma betekent dat het maximale diafragma gelijk blijft als je inzoomt of uitzoomt. Bij standaard lenzen is dat vaak niet zo. Zoom je uit, dan kan jouw diafragma tot 3.5 maar zoom je in, dan kan jouw diafragma vaak maar tot 5.6. Bekijk dus goed welke lens je wilt en wat jouw voorkeur is voor het diafragma. Wil je een diafragma van 1.8 of lager, dan kom je vaak uit bij lenzen met een vast brandpunt. Dit betekent dat je niet kunt zoomen. Jouw lens heeft een bepaalde afstand tot het onderwerp, wil je inzoomen of uitzoomen? Dan zul je zelf moeten verplaatsen. Echter worden deze lenzen wel heel vaak gebruikt voor portretfoto s. Een van deze populaire lenzen is de 50mm 1.8 lens. Wil je wel kunnen zoomen, maar ook de mogelijkheid van een groot diafragma? Zoek dan eens naar lenzen met een vast diafragma 2.8, zoals de lens. Samenvatting: Hoe groter het diafragma, hoe meer licht Hoe groter het diafragma, hoe minder scherptediepte. Weinig scherptediepte betekent weinig scherpte in de diepte van je foto (wazige achtergrond) Een groot diafragma is een klein getal 7

8 SLUITERTIJD Nu je weet wat het diafragma is gaan we verder de diepte in met de sluitertijd. De sluitertijd van je camera gaat over de tijd waarop jouw camera het licht toe laat. Je weet nu dat jouw lens een opening heeft waar het licht doorheen komt. Deze kun je wijder open zetten of kleiner maken. Maar ook de lengte waarin deze opening open blijft kun je beïnvloeden. Waarom kun je de sluitertijd instellen? Naast het bepalen van het licht kan je de sluitertijd gebruiken voor scherpe foto s of juist beweging in je foto s. Wil je een foto maken van een kindje dat aan het fietsen is, dan moet je er voor zorgen dat jouw sluiter maar heel kort open is. De tijd waarop jouw lens open staat is ook de tijd waarop hij beweging vastlegt. Dus als het kindje op de fiets beweegt terwijl jij de lens heel de tijd open hebt, dan zie je die beweging ook op het beeld. Hoe sneller jouw onderwerp beweegt, hoe sneller je jouw sluitertijd moet instellen. De getallen Net zoals bij het diafragma wordt bij de sluitertijd ook gebruik gemaakt van de getallen. De getallen worden hierbij aangegeven in (delen van) een seconde. In 90% van de gevallen zul je een foto maken waarbij de sluitertijd sneller is dan een seconde. Dus de opening blijft minder lang dan 1 seconde open. Zeker wanneer je bewegende onderwerpen zoals kinderen fotografeert. Als je een stilstaand object (zoals een gebouw) wilt fotograferen kun je een langere sluitertijd gebruiken, maar houdt er rekening mee dat je dan ook een statief nodig zult hebben. Ook voor de sluitertijd maken we gebruik van stops, het verdubbelen of halveren van het licht. Zie hieronder de reeks van getallen waar je een verdubbeling of halvering van het licht hebt. Zoals je ziet is deze wel logisch ingedeeld. Echter zijn ook bij de sluitertijd nog stappen mogelijk tussen deze halveringen en verdubbelingen. Wanneer je aan de knoppen van de belichting draait zorg je er dus niet automatisch voor dat je licht verdubbeld of halveert. 1/8000-1/4000-1/2000-1/1000-1/500-1/250-1/125-1/60-1/30-1/15-1/8 - ¼ - ½ - 1 seconde Met het fotograferen van gezinnen en kinderen probeer ik zelf altijd een minimale sluitertijd aan te houden van 1/200 (een tweehonderdste seconde). Alleen wanneer je een slapende baby hebt die niet beweegt is het mogelijk iets lager te gaan, maar onder de 1/125 is het niet aan te raden. 8

9 Dan heb je namelijk al snel beweging omdat je hand ook beweegt tijdens het fotograferen. Sluitertijd en zoom De sluitertijd en de zoom hebben ook invloed op elkaar. Vergelijk het maar met een verrekijker. Als je door een verrekijker kijkt, is het lastiger om ergens goed op te focussen en het beeld stabiel te houden. Dit geldt ook voor het fotograferen. Als kun je met 1/250 al veel foto s scherp maken. SLUITERTIJD SNEL SLUITERTIJD LANGZAAM Samenvatting: Hoe sneller jouw onderwerp beweegt, hoe sneller je jouw sluitertijd moet instellen. Tussen de verdubbeling en halvering van licht heb je ook nog opties, bekijk deze op je camera Het is aan te raden een minimale sluitertijd van 1/200 aan te houden bij het fotograferen van kinderen. 9

10 ISO We hebben inmiddels al flink wat theorie behandelt over het fotograferen op de handmatige stand en we hebben al gekeken naar 2 factoren die invloed hebben op jouw foto s. We hebben nog 1, laatste, punt die hierbij van belang is en die we moeten behandelen. Dit is de ISO waarde. Wat is een ISO waarde? De ISO waarde gaat over de lichtgevoeligheid van de lens. Je kunt in de camera instellen hoe lichtgevoelig jouw lens uiteindelijk is. Hoe gevoeliger jouw lens is voor licht, hoe meer licht de lens kan opvangen. Je kunt het ook hier weer vergelijken met je eigen ogen. Stel dat je in de zomer lekker in de tuin zit en de zon schijnt volop, daarna ga je naar een donkere binnenruimte. Je ogen moeten hier even aan wennen voordat je alles weer goed en licht ziet. Dit is ook met een lens, hier kun je ook de lichtgevoeligheid in aanpassen. Waarom kun je deze instellen? Als je de ISO waarden aanpast kun je er voor zorgen dat er minder lang licht door de opening van de lens hoeft te komen (de sluitertijd). Hierdoor kun je met een snelle sluitertijd of kleiner diafragma toch een lichte foto maken. Nu denk je vast, waarom stellen we deze niet altijd in? Iso en ruis Je herkent het misschien wel, van die korrels in de foto. Dit komt vaak doordat je een hoge ISO gebruikt. In jouw lens zitten een heleboel cellen die het licht door laten. Kort gezegd hebben deze cellen meer moeite als er minder licht is, er komen dan ook sneller foutjes in de foto. Deze foutjes noemen we de ruis in de foto. Echter is het niet altijd erg als er wat ruis in de foto aanwezig is. Deze kun je in de nabewerking tot op zekere hoogte er nog uit halen. De getallen De ISO op een camera begint meestal met 100 of 200. Dit is een lage ISO waarde. Met deze waarde heb je de minste ruis op de foto. Meestal kun je deze waarde prima overdag gebruiken als je buiten bent. Er is dan meer dan voldoende licht om te fotograferen. Als je in een donker bos bent, is het verstandig om je ISO wat omhoog te zetten, bijvoorbeeld tot 400. Wanneer je binnen bent heb je meestal wel een hogere ISO nodig, zoals bijvoorbeeld 800. Het is heel erg afhankelijk van de camera hoe hoog je de ISO maximaal kunt zetten. Als je een ISO hoog zet kan dit ook effect hebben op de kleur in je foto. Ook hier komen soms wat foutjes in waardoor de foto wat 10

11 wat minder helder kan zijn of minder heldere kleuren heeft. En net als bij het diafragma en de sluitertijd hebben we ook bij de ISO waarden de mogelijkheid om deze te verdubbelen of halveren. Zie hieronder het rijtje: Fullframe vs crop Zoals ik hierboven aangaf is het afhankelijk van de camera hoe hoog je jouw ISO kunt zetten. Het meest bekende begrip is een fullframe sensor ten opzichte van een crop sensor. De fullframe sensor is de grootst mogelijke sensor, deze sensor is naast dat hij groter is, ook een stuk duurder. Daarom zijn de meeste instap digitale camera s crop camera s. De fullframe sensor heeft echter ook meer ruimte voor de lichtcellen ten opzichte van een crop camera. Hierdoor kan een fullframe sensor vaak ook beter omgaan met een hogere ISO waarde. Samenvatting: De ISO waarde heeft invloed op de lichtgevoeligheid van de lens Een hogere ISO waarde betekent ook meer ruis in de foto Hoe hoog je de ISO kunt zetten is afhankelijk van de camera Buiten kun je vaak prima fotograferen met een ISO tussen de 100 en 400 Binnen moet je de ISO vaak wat hoger zetten, bijvoorbeeld

12 DE BELICHTINGSDRIEHOEK We hebben de 3 verschillende aspecten behandeld die invloed hebben op de belichting van jouw foto. Maar wat hebben ze nu met elkaar gemeen? Je kunt je wellicht voorstellen dat de balans in belichting heel belangrijk is. Als je op de ene manier meer licht toe laat moet je op de andere manier minder licht toelaten. Dat is in het kort wat de belichtingsdriehoek is. De driehoek De belichtingsdriehoek bestaat dus uit Diafragma, Sluitertijd en Iso. Deze drie hebben invloed op elkaar en staan daarom met elkaar in verbinding. Zoals je ziet heeft elke stap verbinding met de andere. Sluitertijd en Diafragma Sluitertijd en ISO Diafragma en ISO Maar wat betekent dit nu concreet? Dit betekent dat als je een hoek van de driehoek aanpast er voor moet zorgen dat de andere hoeken ook weer netjes in lijn komen te staan. Stel je wilt graag een groter diafragma, want je wilt graag een wazige achtergrond. Maar de 12

13 belichting was eigenlijk al goed. Als je dan toch je diafragma aanpast moet je er voor zorgen dat jouw sluitertijd in de tegengestelde richting wordt aangepast dus minder licht. Hierbij een schema met een aantal situaties wat je zou kunnen doen als je een bepaald effect wilt behalen. Diafragma Sluitertijd ISO Minder scherptediepte (wazige achtergrond) Groter zetten (meer Sneller zetten (minder Gelijk houden Minder scherptediepte (wazige achtergrond) Groter zetten (meer Gelijk houden Lager zetten (meer Snellere sluitertijd voor scherper beeld. Groter zetten (meer Sneller zetten (minder Gelijk houden Snellere sluitertijd voor scherper beeld. Gelijk houden Sneller zetten (minder Hoger zetten (meer Lichtere foto maar sluitertijd kan niet lager en diafragma niet hoger Gelijk houden Gelijk houden Hoger zetten (meer Heb je echter een foto die niet goed belicht is dan kun je het volgende doen: Te donkere foto? Diafragma groter zetten of sluitertijd langzamer zetten of ISO omhoog zetten Te lichte foto? Diafragma kleiner zetten of sluitertijd sneller zetten of ISO omlaag zetten Ook in onderstaand schema kun je zien dat de stappen invloed hebben op elkaar: Deze foto is goed belicht maar je wilt graag een meer wazige achtergrond, dus je zet je diafragma groter (kleiner getal). 13

14 Je hebt je diafragma verdubbeld in licht, hierdoor moet je de sluitertijd halveren in licht. Ook kun je er voor kiezen om de sluitertijd gelijk te houden maar de ISO te halveren in licht. Samenvatting: Diafragma, Sluitertijd en ISO hebben invloed op elkaar en moeten in een gelijke driehoek blijven. Als je een van de drie aanpast terwijl de belichting goed was, moet je ook een van de anderen aanpassen Wil je meer of minder licht? Dan kun je een van de drie individueel aanpassen. 14

15 SEMI AUTOMATISCH FOTOGRAFEREN Als je wilt wennen aan het handmatig fotograferen heb je ook nog semi automatische standen op je camera. Afhankelijk van het merk camera heet dit anders. Vaak heet het AV of A (diafragma voorkeur) of TV of S (sluitertijd voorkeur). Dit stel je meestal in op een tandwiel op de camera. Kom je er niet aan uit? Controleer even de handleiding van je camera. De AV stand Met de AV of A stand kies je enkel zelf het diafragma. Jij kiest het diafragma dat je graag wilt voor jouw foto en je camera kiest zelf de sluitertijd er bij zodat de foto goed belicht is. Hierdoor kun je al wennen aan het instellen van je diafragma en zo kun je ook goed zien wat het diafragma voor jouw foto doet. Ik raad aan om eerst een aantal keer deze stand te gebruiken om daar wat meer gevoel bij te krijgen. Let wel op! Als je het diafragma kiest kan het zijn dat jouw camera een sluitertijd kiest onder de 1/100 seconde voor een goede belichting. Zoek een licht plekje binnen of ga naar buiten om deze te testen zodat je foto niet bewogen wordt. TV stand Met de TV of S stand kies je zelf jouw sluitertijd. Zo weet je zeker dat je altijd een snelle sluitertijd hebt voor jouw foto. De camera kiest zelf een diafragma voor een goed belichte foto. Ook hiervoor raad ik je aan om dit eerst een aantal keer te proberen zodat je goed kunt zien wat de sluitertijd doet voor jouw foto. Werken met de belichtingscorrectie Als je op de semi automatische stand wilt fotograferen berekend je camera dus de overige onderdelen voor een goed belichte foto. Zoals je hebt gezien heeft je camera een belichting van 50% grijs. Maar wat nu als je liever wat lichtere of donkerdere foto s wilt? Dan kun je gebruik maken van de belichtingscorrectie. De belichtingscorrectie betekent dat jou camera op een andere manier gaat rekenen. Hij maakt de foto dus iets lichter of iets donkerder. Dit wordt vaak aangeven met een +/- teken. Je kunt daarbij een aantal stops meer of minder instellen. Ik raad aan niet meer te veranderen dan 1 stop (dus je belichtingscorrectie op +1 of -1 te zetten). Zeker wanneer je liever niet wilt nabewerken is dit een mooie manier om toch mooie lichte of donkere foto s te maken zonder alles handmatig te hoeven doen. 15

16 BONUS Je weet nu wat de verschillende termen betekenen en wat je nodig hebt voor het handmatig fotograferen met jouw camera. Maar ik geef je hierbij nog een aantal tips waardoor de overgang naar het handmatig fotograferen nog wat makkelijker wordt. 1. Laat je ISO nog op automatisch staan. Dit raad ik zeker aan in het begin. Zo hoef je in principe maar te denken aan 2 aspecten. Je ISO kan heel hoog worden gezet door je camera als je binnen zit zodat er meer ruis op komt. Echter zou je dit ook nodig hebben als je hem wel zelf hebt ingesteld. 2. Maak eerst een foto op de automatische stand en kijk welke belichting de camera automatisch pakt. Ga dan aan de knopjes draaien om te kijken welke instellingen jij wilt. Zo heb je een fijne basis om mee aan de slag te gaan. 3. Kijk naar het histogram op je camera. Dit is het bergje in het scherm van je camera: Dit bergje heb je het liefst in het midden. Als het bergje helemaal naar links is geplaatst betekent het dat de foto onderbelicht is. Als het bergje helemaal naar rechts is geplaatst betekent het dat de foto overbelicht is. 4. Laat je witbalans op automatisch staan. Er is nog een aspect dat je handmatig kunt instellen. Dit is de witbalans. De witbalans zorgt er voor dat jouw foto niet te blauw of te oranje wordt. Deze zet ik zelf nog altijd op automatisch. Deze kun je namelijk aanpassen in je bewerking. 5. Maak gebruik van de semi automatische standen uit hoofdstuk 6 om te begrijpen wat alle standen individueel doen voor de foto. Zo leer je meer over ieder aspect en ga ze daarna combineren. 16

17 NAWOORD Heel veel succes met het fotograferen op deze nieuwe manier! Ik hoop dat je er veel toffe een mooie foto s mee kunt gaan maken. Wil je nog meer weten over het fotograferen van kinderen? Bekijk eens mijn workshops MEER INFORMATIE COPYRIGHT KLEINE DROMERS Alle rechten zijn voorbehouden. Niets uit dit ebook mag worden gekopieerd, openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze of worden opgeslagen in een gegevensbestand. Het ebook is bedoeld voor persoonlijk gebruik om te leren en te inspireren zonder commercieel doel. Auteur: Kleine Dromers, Sylvia Heeren-Coppens Ontwerp: Eunoia Studio