HOE KUNNEN WE MAXIMALE LEERWINST BEREIKEN BIJ ONZE AVONDSTUDENTEN?

Transcriptie

1 HOE KUNNEN WE MAXIMALE LEERWINST BEREIKEN BIJ ONZE AVONDSTUDENTEN? ENKELE DOCENTEN UIT DE AVONDOPLEIDING STELLEN ZICHZELF VOOR (VIDEO) EEN DISCUSSIE A.D.H.V. ENKELE VOORBEELDEN 2 INHOUD 1. Voorstelling opleiding Bachelor Verpleegkunde 2. Hoe leren volwassenen? 3. Activerend werken? A. Waarom? B. Hoe? C. Tips D. Effect? E. Conclusie 4. Discussie 5. Conclusie 1. VOORSTELLING OPLEIDING BACHELOR VERPLEEGKUNDE (1) Regulier traject: 180 SP Instroom: studenten met diploma secundair onderwijs (ASO, TSO, 7 e jaar BSO) 3-jarige bacheloropleiding 180 studiepunten 60 studiepunten: 1 e jaar 60 studiepunten: 2 e jaar 60 studiepunten: 3 e jaar VOORSTELLING OPLEIDING BACHELOR VERPLEEGKUNDE (2) JA EVK procedure met mogelijkheid tot vrijstelling aantal opleidingsonderdelen van het Voorbereidend Semester (tot 21 SP) 1 e jaar VIA : 57 SP 2 e jaar VIA : 54 SP 3 e jaar VIA : 48 SP DIPLOMA HOGER ONDERWIJS? 180 STP NEEN Voorbereidend Semester (21 SP) 1. VOORSTELLING OPLEIDING BACHELOR VERPLEEGKUNDE (3) Voorbereidend semester (VBS) Wie? Diploma secundair onderwijs (ASO, TSO, 7 e jaar BSO) Wat? algemene opleidingsonderdelen:» Communicatie» Recht» Inleiding in de psychologie» Inleiding in het wetenschappelijk onderzoek» Wijsbegeerte» RZL» Capita selecta Les op dinsdag en donderdagavond (van u) 5 6 1

2 1. VOORSTELLING OPLEIDING BACHELOR VERPLEEGKUNDE (4) BaVIA (vpk in avondonderwijs) Wat? Verplegingswetenschappen en verpleegkunde, biomedische wetenschappen, psychosociale wetenschappen en verpleegkundige praktijk Wanneer? 1 e en 2 e jaar: les op dinsdag en donderdagavond (van u) + 6 weken stage (= 3w 1 e jaar en 3w 2 e jaar) 3 e jaar (maximum halftijds tewerkstelling): projecten + 17w stage 1. VOORSTELLING OPLEIDING BACHELOR VERPLEEGKUNDE (5) Instroom 40%: reeds diploma hoger onderwijs Bachelor Sociaal werk Bachelor Toegepaste psychologie Bachelor Ergotherapie Master Biologie Master in Germaanse filologie Master in Dierengeneeskunde VOORSTELLING OPLEIDING BACHELOR VERPLEEGKUNDE (6) Instroom 60%: doorstromen uit secundair onderwijs ASO / TSO / BSO 7 e jaar Vanuit zorgsector zoals zorgkundigen Lange (studie)inactiviteit en nu realiseren van droomberoep 10% voldoet niet aan de inschrijvingsvoorwaarden: 1st taalproef en/of toelatingsproef Nog vragen over de opleiding? Contacteer Nathalie.vancamp@lessius.eu Coördinator & trajectbegeleider avondopleiding verpleegkunde HOE LEREN VOLWASSENEN? (1) HOE LEREN VOLWASSENEN? (VIDEO) (2) Merken onze docenten een verschil in leren tussen de reguliere (dagstudenten) en de avondstudenten?

3 HOE LEREN VOLWASSENEN? (3) Veel gesproken en geschreven over het leren van volwassenen Maar! Substantiële onderzoeksagenda (zowel nationaal als internationaal) ontbreekt! HOE LEREN VOLWASSENEN? (4) Literatuur: 1. Eerder zelfsturende persoonlijkheid 2. Bezitten breed scala aan ervaringen 3. Hechten veel belang aan de toepasbaarheid van het geleerde Echter! De volwassene lerende bestaat NIET! Typisch voor volwassenenonderwijs = diversiteit van de studenten HOE LEREN VOLWASSENEN? (5) Onderzoek: Voorkeur voor concrete verwerking Beroepsgerichte drijfveer primeert Gebruik kennis staat voorop (minder: opname en opbouw kennis) Meer externe sturing (minder stuurloos leergedrag) HOE LEREN VOLWASSENEN? (6) Vrouwen (>< mannen) Minder diepteverwerking, meer stapsgewijs Meer extern gestuurd meer kenmerken van reproductiegerichte leerpatroon belang aan samen studeren Toepassingsgerichtheid primeert! HOE LEREN VOLWASSENEN? (7) Oudere studenten: jaar (>< jaar) Kenmerken betekenisgericht leerpatroon Diepteverwerking Zelfsturing Kennis opbouwen Echter! Ook kenmerken van reproductiegericht/ongericht leerpatroon HOE LEREN VOLWASSENEN? (8) Hoger opleidingsniveau Meer diepteverwerking, meer betekenisgericht Lager opleidingsniveau Vaker ongericht of reproductiegericht leerpatroon meer stuurloos leergedrag Dus meer betekenisgericht leren, maar ook meer stuurloos leergedrag

4 HOE LEREN VOLWASSENEN? (9) Meer kans op slagen + hogere resultaten: Diepteverwerking in 1 ste jaar Stapsgewijze verwerking Stimulerend onderwijs Minder kans op slagen + lagere resultaten: Stuurloos gedrag Laag opleidingsniveau Ambivalente studiemotivatie Stuurloos leergedrag HOE LEREN VOLWASSENEN? (10) 1 ste jaars: Lagere toepassing diepteverwerking- en concrete verwerking Lagere zelfsturing Grotere stuurloze regulatie Grotere ambivalente motivatie Grotere aanwezigheid van de opvatting opname van kennis en stimulerend onderwijs Leerpatronen van studenten veranderen gedurende de opleiding die ze volgen Opmerkelijke veranderingen: Stijging concrete verwerking en diepteverwerking Stijging zelfsturing Daling opname kennis HOE LEREN VOLWASSENEN? (11) Implicaties: lage vooropleiding, ambivalente motivatie, ongericht leerpatroon begeleiding toepassingsgerichtheid ook andere kenmerken van leren (bvb diepteverwerking) stimuleren studentgecentreerde leeromgeving positieve impact op leerpatronen (meer betekenisgericht) Evaluatie afstemmen op leeromgeving! 3. ACTIVEREND WERKEN? (1) Studentgecentreerde leeromgeving heeft positieve impact op leerpatronen studenten (verandering naar meer betekenisgericht leerpatroon bewerkstelligen) Maar! Avondonderwijs = beperkt aantal CU In welke mate moeten/kunnen we activerend werken in de avondopleiding? Wat denken onze docenten? Wat is hun aanpak? ACTIVEREND WERKEN? (VIDEO) (2)

5 3. ACTIVEREND WERKEN? (3) Conclusie: continuüm Wat zegt de theorie over activerende werkvormen? 3. ACTIVEREND WERKEN (4) Opdracht Rangschik de volgende activiteiten van de werkvorm waarvan studenten het minste informatie onthouden (bovenaan) naar de activiteit waarvan studenten het meest onthouden (onderaan). 1. Een demonstratie bekijken. 2. Presentatie of ex cathedra contactmoment volgen. 3. Presentatie ondersteund met audiovisuele middelen (bv. PowerPoint) volgen. 4. Discussiëren met medestudenten over de leerstof. 5. Zelf lesgeven aan medestudenten. 6. Cursustekst lezen. 7. Praktijkoefeningen oplossen ACTIVEREND WERKEN (6) Retentiegraad: 24 uur na presentatie of ex cathedra: 5% 45 min. lesgeven: 2 à 3 min. Lezen van een hfdst: 10% Presentatie met audiovisuele middelen: 20% Demonstratie: 30% Discussie met medestudenten: 50% Praktijkoefeningen en lesgeven aan medestudenten: 75 tot 80% ACTIE = meer onthouden! Zeg het me en ik zal het vergeten Toon het me en ik zal het onthouden Laat het me doen en ik zal het leren. Confucius ACTIVEREND WERKEN (7) 3. ACTIVEREND WERKEN (8) Opdracht 2 aandacht Meestal worden contactmomenten ingedeeld in blokken van ongeveerd 50 minuten. Hoe verloopt de aandacht van studenten tijdens een ex cathedra hoorcollege van 50 minuten? Teken het verloop. Daling van aandacht ~ daling van kwaliteit notities Halverwege het contactmoment nog weinig rendement voor student: Weinig onthouden. Minder correcte en volledige aantekeningen maken. tijd (min.)

6 3. ACTIVEREND WERKEN (9) 3. ACTIVEREND WERKEN (10) Opdracht 3 aandacht voordracht Meestal worden contactmomenten ingedeeld in blokken van ongeveerd 50 minuten. Hoe verloopt de aandacht van studenten wanneer er activerende momenten worden ingebouwd? Teken het verloop. opdracht voordracht Effect: (Tijdelijk) verhogen van de aandacht van studenten. (Tijdelijk) vergroten van het leereffect. Effect op moment zelf en (korte tijd) daarna. Aandachtsniveau terug op hoogte van de start van het college. tijd (min.) ACTIVEREND WERKEN (11) Beter onthouden de aandacht verhogen leereffect vergroot docent kan nagaan in hoeverre de studenten de behandelde leerstof al begrepen hebben. motivatie stijgt meer betrokken. Resultaat: diepe verwerking van de stof 3. ACTIVEREND WERKEN (12) HOE? Afhankelijk van: Ervaring van studentengroep met activerende werkvormen. Grootte van studentengroep. Grens tussen grote en kleine groep = +/- 60 studenten ACTIVEREND WERKEN (13) HOE? grote groepen: Zoemsessie Quick-think Think-pair-share (Think-write-pair-share) Stemming Peer-instruction One-minute-paper 3. ACTIVEREND WERKEN (14) HOE? kleine groepen: Groepswerk Parallel groepswerk Complementair groepswerk Jigsaw Onderwijsleergesprek Discussie Demonstratie Casemethode

7 3. ACTIVEREND WERKEN (15) TIPS Aandacht verslapt na 15 à 20 min. Activeer (voor belangrijke zaken tussendoortjes) leuke Kies eerst een onderwerp voor activering Kies daarna welke stap in het leerproces (van de student) je wil activeren: Voorkennis activeren Inzicht of redenering zelf opbouwen Oefening maken 3. ACTIVEREND WERKEN (16) TIPS Motiveer de werkvorm: - en + redenen Ik duid studenten aan studenten willen geen mal figuur slaan Punten geven Opdracht relevant voor later werk Relevant voor examen Interessante discussie ACTIVEREND WERKEN (17) TIPS Verwoord de instructie helder (goed voorbereiden): Wat gaan we doen? Verhelder doel van de opdracht Hoe gaan we het doen? Individueel of in groep Hoe lang? Baken af en deel mee Wat daarna? Rapporteur? Begeleid ook tijdens de opdracht (microfoon af in aula anders stellen studenten geen vragen) 3. ACTIVEREND WERKEN (18) TIPS Bespreek altijd na Een goede voorbereiding maakt een goede nabespreking [Richtvragen voor de voorbereiding van de nabespreking] Hoeveel groepjes komen aan het woord? Met welk groepje wordt gestart? (bv. een groepje dat de oplossing vond, een groepje dat tot een foute uitwerking kwam, een groepje dat zich niet goed voorbereidde?) Duidt elk groepje een verslaggever aan of niet? Presenteren de studenten iets visueel aan hun collega s? (bv. een transparant met hierop hun oplossing, hun oplossing op het bord laten brengen.) Hoeveel tijd wordt voorzien voor de nabespreking? Vat de docent of een of enkele studenten de nabespreking samen? ACTIVEREND WERKEN (19) EFFECT Tijds- en arbeidsintensiviteit voor student en docent Studenten met bepaalde kenmerken, mogelijkheden en/of wensen 3. ACTIVEREND WERKEN (20) Vele good practices >< weinig empirisch onderzoek naar meerwaarde constructivistische methode boven traditioneel hoorcollege Experimenten: suggereren tegendeel

8 3. ACTIVEREND WERKEN (21) 3. ACTIVEREND WERKEN (22) niet onderwijsrealiteit op zich MAAR realiteit zoals studenten deze ervaren effect op leren! M.a.w. niet de didactische werkvormen en verwachte evamuatiemethoden zijn bepalend voor het studeergedrag maar wel de manier waarop studenten deze kenmerken ervaren ACTIVEREND WERKEN (23) De ervaringen met activerende werkvormen: ambigue en sterk uiteenlopend Positief: activerend & uitdagend karakter, variatie aan werkvormen, plezier van het samenwerken Negatief: intensere werkdruk, hogere complexiteit van de opdrachten, uitsluitend gebruik van collaboratieve werkvormen >< hoorcollege: eensgezind positieve ervaring 3. ACTIVEREND WERKEN (24) Literatuur: studenten hebben geen algemeen geldend beeld over wat goede instructie inhoudt Concepties over leren spelen hier een differentiële rol 2 polen op een continuüm: reproductieve conceptie over leren zelf-regulatieve /zelfdeterminerende visie op leren Evaluaties van de leeromgeving zijn overeenkomstig voorstanders van activerende werkvormen = studenten met een zelf-regulatieve visie op leren ACTIVEREND WERKEN (25) Vermunt en Verloop (1999): studenten beschikken vaak niet of onvoldoende over die vaardigheden die van hen worden vereist in activerende instructie = discrepantie tussen leerbenadering van de docent & leerstijl en strategieën van de student (destructive friction) Resultaat: negatieve ervaringen en slechte(re) leeruitkomsten 3. ACTIVEREND WERKEN (26) Graduele implementatie van activerende instructie in het onderwijs! Met als resp. doelen het veranderen van de concepties van studenten naar meer zelfregulatieve visies op leren en studenten gelegenheid bieden om de vereiste vaardigheden geleidelijk aan te oefenen en te verwerven Verder onderzoek is dan nodig om te zien of die geleidelijke invoering leidt tot positievere percepties en betere leeruitkomsten

9 3. ACTIVEREND WERKEN (27) CONCLUSIE Activerende werkvormen en hoorcolleges: een gezonde mix! Inlassen van doceermomenten Klassikale feedbackmomenten bij de opdrachten (om de voornaamste inhoudelijke conclusies te benadrukken) Werken met hoorcolleges op vraag (als studenten graag uitgebreid informatie krijgen over een bepaald thema in de taak) Creëren van een kapstok of rode draad (waarin alle taken passen en waarnaar teruggegrepen wordt bij het einde en het begin van iedere (nieuwe) taak: inhoudstafel, leerlijn, streefdoel 4. DISCUSSIE OBV OPDRACHT 1. Schrijf je naam op een post-it en schrijf daarbij ook de naam van de docent die jou meest aanspreekt (qua aanpak onderwijs) 2. Vorm een groepje van 3 en stel een verslaggever aan 3. Kies 1 aanpak en bespreek in groep: 1. de positieve punten 2. de knelpunten: noteer 2 knelpunten op de 2 rode stroken papierp 3. mogelijke oplossingen: noteer 2 oplossingen op de 2 groene stroken papier 4. Elke verslaggever stelt kort voor wat werd besproken en plakt de post-its en de rode en groene stroken papier onder de naam van de betreffende docent/aanpak 5. Vragen staat vrij! CONCLUSIE Schema Tips van onze docenten (5 min) Wat neem je mee uit deze sessie? 51 9