Voor presenteren een 7
|
|
- Pieter-Jan Aerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INGENIEUR GEEFT GEMIDDELD ZESTIEN PRESENTATIES PER JAAR + INGENIEURS ERGEREN ZICH VOO Onderzoek TU Delft onder duizend ingenieurs spreekt clichébeeld tegen (Foto: Zefa) Voor presenteren een 7 Ingenieurs presenteren zich slecht. Door hun botte en onduidelijke presentaties komen hun plannen niet uit de verf. Vooroordeel, borrelpraat van niet-technici of de harde werkelijkheid? De sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de TU Delft onderzocht dit voorjaar samen met KIvI en NIRIA wat ingenieurs daar zelf van vinden. Ruim duizend ingenieurs deden aan het onderzoek mee. Presentatie is geen trucje dat je even leert. - Drs. Jaap de Jong, drs. Bas Andeweg, drs. Karen van Oyen en drs. Caroline Wehrmann - ONDERZOEK Technici hebben de naam geen grote praters te zijn. Ingenieurs zouden een presentatie graag overlaten aan hun welbespraakte collega s uit de alfa/gamma-sector. Horen ingenieurs en spreekangst bij elkaar? Wij vroegen technici hoe vaak ze de laatste drie jaar gemiddeld per jaar een presentatie van minstens tien minuten gaven voor minimaal drie luisteraars. Daaronder vielen niet alleen een voordracht voor een volle zaal of een uitvoerige uiteenzetting van plannen tijdens een vergadering, maar ook een training, uitgebreide instructie of demonstratie. Het aantal gehouden presentaties is aanzienlijk: gemiddeld zestien per jaar, dus ongeveer elke drie weken een presentatie. Ingenieurs onder de dertig presenteren wat minder vaak en boven de vijftig wat vaker. Verder valt op dat een kleine groep De auteurs zijn als docent en onderzoeker verbonden aan de afdeling Toegepaste Communicatiewetenschap van de faculteit Techniek, Bestuur en Management, TU Delft. 6
2 RAAL AAN IRRELEVANTE INHOUD +AFRONDEN PRESENTATIE BINNEN BESCHIKBARE TIJD IS MOEILIJK ingenieurs een zeer groot aantal presentaties houdt. Er zijn verschillen tussen ingenieurs van verschillende studierichtingen. De civiel-technici en werktuigbouwers presenteren minder vaak dan de technisch bedrijfskundigen, natuurkundigen en bouwkundigen. Deze aantallen gelden voor het werk; in hun vrije tijd geven ze nog eens gemiddeld zes presentaties per jaar. Opvallend is dat HBO ers dit vaker doen (7,3 %) dan hun universitaire collega s (4,9 %). Ook buiten de werkuren roeren ingenieurs zich dus. Worden ingenieurs geteisterd door spreekangst? Dat lijkt nogal mee te vallen, want 70 % van de sprekers die minstens één keer per jaar een presentatie geven, vindt dat een plezierige activiteit. Oudere ingenieurs vinden het presenteren - dat ze ook iets vaker doen - gemiddeld iets plezieriger dan hun jongere collega s. Ook hier lijkt te gelden dat ervaring het genot vergroot. Vakingenieurs De hoofdredacteur van De Ingenieur, Erwin van den Brink, stelt in zijn redactioneel commentaar van 6 oktober voor een nieuwe opleiding, Technische Communicatiekunde, op te richten voor een deel van de ingenieurs, zodat vakingenieurs zich dan aan hun eigenlijke werk kunnen wijden : de techniek. Hoewel hij dat misschien niet bedoelt, kan dit worden uitgelegd als: presentatievaardigheden zijn voor de gemiddelde vakingenieur dan niet meer zo van belang. Een grote meerderheid van de ingenieurs, 86 %, vindt het houden van mondelinge presentaties wel belangrijk voor hun eigen professioneel functioneren. Slechts 5 % acht dit niet belangrijk. Het bedrijfsleven klaagt nogal eens over de gebrekkige communicatieve vaardigheden van vooral jonge ingenieurs die net hun opleiding achter de rug hebben (zie ook ons artikel in De Ingenieur nr. 1, , Cliché nr. 1: technici stuntelen ). Bedrijven moeten aanzienlijk investeren om nieuwe medewerkers bij te scholen en ze via cursussen op de hei een communicatieve startcompetentie mee te geven. Dit beeld blijkt te kloppen met dat van de ingenieurs in ons onderzoek. Des te recenter de ingenieurs zijn afgestudeerd des te groter de kans dat ze een cursus hebben gevolgd. Veertigplussers kregen gemiddeld minder dan een dag training tijdens hun opleiding, terwijl pas afgestudeerden tot dertig jaar gemiddeld een tot twee dagen werden getraind. Gemiddeld over de hele groep hebben HBO-ingenieurs even veel presentatieonderwijs gevolgd als universitaire ingenieurs. Pas in het laatste decennium ontvingen HBO ers echt meer van dit onderwijs dan hun universitaire collega s. Een ruime meerderheid van de ingenieurs (71 %) (Foto: Michel Wielick, Amsterdam) Informatie geen doel presentatie Drs. Gert Brinkman, medewerker onderwijs bij de UTwente, faculteit Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen: Opvallend vond ik dat voor de meeste respondenten een mondelinge presentatie als eerste doel heeft het geven van informatie. Dat is een klassieke misvatting. Informatie geven kan geen doel zijn, omdat je geen voordracht houdt om te laten zien wat je weet. Met een presentatie wil je mensen overtuigen, overreden van jouw ideeën of van jouw product. Overtuigen is het doel en niet informeren. Pas als dit fundamentele inzicht doordringt, is een volgend probleem voor ingenieurs ook opgelost: het vinden van de juiste argumenten. Als je weet waarvan je jouw toehoorders wilt overtuigen, dan wordt het selecteren van de bijbehorende argumenten eenvoudiger. Mijn ervaring is dat niemand uit zichzelf dit inzicht verkrijgt. Een training is hiervoor onontbeerlijk. Veel ingenieurs beseffen dat ook, want 70 % geeft aan dat ze graag hadden gezien dat er tijdens hun opleiding meer aandacht was geweest voor mondeling presenteren. Een training biedt minder uitkomst voor de problemen die ingenieurs hebben met houding en gebaren. Presentatie is geen trucje dat je even leert. Een cursus kan de basisprincipes bij brengen, maar daarna is de enige oplossing: veel spreken en bereid zijn je te blijven ontwikkelen. Bedrijven kunnen ingenieurs hierbij steunen door ervoor te zorgen dat zij geregeld feedback krijgen op hun Drs. Gert Brinkman presentaties, iets wat veel te weinig gebeurt. Voor het vinden van een pakkende opening en een goede afsluiting biedt een training weinig tot geen uitkomst. Zelfs de meest ervaren spreker heeft daar bij iedere presentatie weer moeite mee en moet daar veel tijd en denkwerk in steken. Drs. Angele Steentjes vindt de aandacht voor mondeling presenteren tijdens de opleiding onvoldoende. Verder is 95 % van mening dat de ingenieursopleiding minstens één cursus mondeling presenteren moet bevatten. Persuasie Wat voor soort presentaties houden ingenieurs eigenlijk? Wat voor doelen streven ze daarmee na? En onder welke categorieën vallen hun laatste twee gehouden presentaties? Ingenieurs scharen verreweg de meeste presentaties onder een informerend hoofddoel (48 %). Veel gebruikte typeringen waren: Uitleg en discussie over werkingsprincipe van een nieuw ontwik- 7
3 (Foto: Zefa) kelde machine en verslag van de voortgang van een werkgroep. Instrueren is een tweede veel voorkomende presentatieactiviteit (13 %). Enkele voorbeelden: Lesgeven cursus IC-fysica en Projectvoorbereiding in de bouw. Ook adviserende presentaties worden regelmatig gegeven (11 %): Presentatie aan managementteam betreffende aan te schaffen installatie voor bedrijfsbrandalarmering en Projectevaluatie en voorstel van plan voor volgende fase (voor afdeling management). Verkooppresentaties hebben een lagere frequentie (6 %), maar een groot belang voor de bedrijven; bijvoorbeeld: Presentatie van een investeringsvoorstel voor commercieel board en Uitleg van eigen monitorsysteem voor aantal bedrijven. Een op de vijf ingenieurs geeft aan presentaties met een mengvorm van informerende en andere doelen te hebben gegeven: Voorstel nieuwe koers bedrijf ; Bedrijfsmethodieken toelichten naar autoriteiten teneinde acceptatie te verkrijgen. Deze en vele soortgelijke aanduidingen onder de categorie informeren maken duidelijk dat ingenieurs ertoe neigen presentaties met een evident advies- of verkoopoogmerk (de persuasieve genres dus) als informatieve toespraken te karakteriseren. Zien zij zichzelf liever als mensen die meer met objectieve informatieuitwisseling bezig zijn, dan als overtuigers en verkopers? Dit suggereert dat de moeilijke en belangrijke persuasieve taken een grotere rol binnen de ingenieurspresentaties spelen dan ze zelf zeggen. Onderwijs zou daar rekening mee moeten houden. Zelfs de meest ervaren spreker moet nog veel denkwerk steken in een pakkende opening. Ergernissen Wij hebben ook onderzocht waaraan ingenieurs zich in presentaties van anderen irriteren. Deze vraag leidt tot een lawine van ruim tweeduizend Eerlijk, maar niet altijd tactisch Ir. Frank van Dalen, directeur Bicom Training & Advies: Onze ervaring is dat ingenieurs van mening zijn dat hun opleiding tekortschiet op het terrein van presentatietechnieken. Wij verzorgen professionele vaardigheidstrainingen voor de jonge leden van het KIvI en deze zitten altijd vol. Voor mij is dat een bewijs dat de behoefte om deze vaardigheden te ontwikkelen er wel is. En dat is niet zo vreemd. Ingenieurs moeten presentaties houden, maar vinden dit toch lastig. Gezien hun denkwereld verbaast het ons niet dat presenteren moeilijk is voor ingenieurs. Zij willen altijd volledig en oprecht zijn. Ze kunnen hierdoor te langdradig worden. Daarnaast vermelden zij rustig dat een product of methode slechts 95 % van slagen heeft. Dat is heel eerlijk, maar niet altijd tactisch, of commercieel een juiste zet. Wij trainen ingenieurs om zich in hun publiek te verplaatsen en hun presentaties daarop aan te passen. Vaak zitten er veel managers onder de toehoorders die niet altijd een technische achtergrond hebben. Als spreker is het dan niet aan te raden om uitputtend technische details te behandelen. Wij zien als doel van een presentatie dat een spreker op overtuigende wijze een basis van vertrouwen opbouwt met zijn publiek. Dan creëer je een sfeer waarbij de kans groter is dat een beslissing positief uitvalt en dat bereik je niet door te detaillistisch te zijn. Zelf vind ik het heel bemoedigend om te zien dat met summiere aanwijzingen en wat training de presentatie van een ingenieur snel verbetert. Het bekende adagium oefening baart kunst gaat ook in dit geval op. (AS) Ir. Frank van Dalen. 8
4 Steeds meer communicatie vereist (Foto: Cetera) Ir. H.W. van Delft. Ir. H.W. van Delft, directeur Sector Techniek van de Haagse Hogeschool: Het verbaast me niet dat 70 % van de respondenten vindt dat de opleidingen meer aandacht moeten besteden aan mondelinge presentatie. De praktijk van de huidige ingenieur is sterk veranderd en die vergt meer communicatieve vaardigheden dan twintig jaar geleden. Drie grote veranderingen hebben de afgelopen decennia in de ingenieurspraktijk plaatsgevonden. De ontwerpende ingenieur kan zich niet meer beperken tot technische oplossingen. Behalve de techniek moet hij ook aandacht besteden aan de wensen van de politiek, het bestuur of de consument. Een goed voorbeeld is de Betuwelijn waarbij, behalve de techniek, maatschappelijke wensen en milieueisen ook een zeer belangrijke rol spelen. De huidige ontwerpende ingenieur moet met geïntegreerde oplossingen komen, maar moet deze eveneens op een overtuigende manier voor het voetlicht zien te brengen. Daarnaast is er de opkomst van de commerciële ingenieur te zien, die een brug wil slaan tussen de klant en het (technische) bedrijf. Zij zorgen ervoor dat innovatie gestuurd wordt door de wensen van de klant. De kerncompetentie van deze ingenieur is juist het communiceren. Ten derde is de managementingenieur gekomen. Deze is vaak projectleider van een team, waarin diverse disciplines samenwerken. Een groot deel van zijn werkzaamheden bestaat eveneens uit communiceren tussen verschillende groepen. Deze drie groepen ingenieurs hebben allemaal baat bij het ontwikkelen van goede communicatieve vaardigheden. In de huidige curricula van de technische opleidingen is daarvoor veel plaats ingeruimd, waardoor de toekomstige generaties ingenieurs mijns inziens in dat opzicht niets meer tekort komen. (AS) ergernissen met onder meer slecht, taalgebruik, onverstaanbaar gemompel en verhalen zonder conclusies of inleiding. Uit deze verzameling is voorlopig de volgende top-vijf geselecteerd: 1. langdradigheid/irrelevante inhoud (13,5 %); 2. slechte sheets (te veel, te weinig, te vol, onleesbaar; geklungel) (10 %); 3. onduidelijke structuur (9,5%); 4. voorlezen van de toespraak (8%); 5. matig oogcontact en geringe interactie met publiek (5%). Opvallend is dat humorloosheid en saaiheid zelden als ernstige irritaties worden opgevoerd. Behalve vragen over ergernissen kregen de ingenieurs 22 uitspraken voorgelegd over aspecten die door deskundigen als belangrijk worden gezien bij de voorbereiding en de presentatie van voordrachten. Hoe belangrijk en moeilijk vinden zij dit? Alle twaalf aspecten over de inhoud van de presentatie worden gemiddeld belangrijk tot zeer belangrijk gevonden. Het minst relevant wordt het bedenken van een pakkende opening gevonden, gevolgd door het voorbereiden op mogelijke vragen uit het publiek. Maar zelfs deze aspecten worden gemiddeld belangrijk gevonden (> 3,77 op een vijfpuntsschaal). Het belangrijkst vinden ingenieurs het bepalen van de doelstelling en het aanbrengen van een structuur in het verhaal. Hoe moeilijk vinden ze deze aspecten? In het algemeen achten de ingenieurs het voorbereiden van de inhoud van een presentatie niet al te moeilijk. Het gemakkelijkste vinden ze het verduidelijken van de voordracht met sheets en andere visuele hulpmiddelen (2,40). Wellicht is dat ook de reden waarom ingenieurs zich zo ergeren aan slechte sheets en visuele ondersteuning: zelf zien ze dit onderdeel als eenvoudig. Het moeilijkst zijn het bedenken van een pakkende opening (3,48) en van een pakkend slot (3,46). Opvallend is dat deze moeilijkste aspecten beide het minst belangrijk worden gevonden. Ook de presentatieaspecten van de voordracht worden alle tien (zeer) belangrijk en niet overdreven moeilijk geacht. Contact leggen met het publiek (4,47) geldt als het belangrijkst, op de voet gevolgd door vlot en duidelijk formuleren, beantwoorden van vragen uit het publiek en enthousiast overkomen. Het moeilijkst zijn: afronden van de presentatie binnen de beschikbare tijd (3,27), overtuigend presenteren van argumenten en vlot en duidelijk formuleren. Het beantwoorden van vragen uit het publiek en enthousiast overkomen worden relatief gemakkelijk genoemd. En ook een middenmoter (2,74) als effectief gebruik van hulpmiddelen als microfoon, sheets, dia s en videobeamer wordt door slechts 18 % van de ingenieurs moeilijk gevonden. HBO-TU De gemiddelde ingenieur bestaat niet. En ook een indeling in vier categorieën is nog te grof, maar een vergelijking tussen jongere HBO-ingenieurs (tot 9
5 39 jaar), oudere HBO-ingenieurs (vanaf 40 jaar), jongere TU-ingenieurs en oudere TU-ingenieurs levert wel een iets preciezer beeld op. Wat zijn de significante verschillen? De oudere HBO ers houden vaker presentaties in hun vrije tijd. Voor hun werk presenteren ingenieurs onder de dertig wat minder vaak en boven de vijftig wat vaker. De TU-ingenieurs presenteren vaker in het Engels. Tussen de leeftijdsgroepen bestaan geen verschillen. TU-ingenieurs geven zichzelf een hoger rapportcijfer voor hun presentaties dan HBO-ingenieurs (gezamenlijk gemiddelde: een zeven). De ouderen vinden presenteren plezieriger dan de jongeren; de oudere TU er vindt het leuker dan de jongere HBO-ingenieur. De oudere TU ers vinden presenteren belangrijker voor hun professioneel functioneren dan de anderen. Alle groepen vinden een cursus tijdens de basisopleiding even belangrijk (boven de 4,5 op een vijfpuntsschaal). De jongeren hebben vaker enige presentatieopleiding gehad tijdens hun studie dan de ouderen. Er is een trend zichtbaar dat jongere HBO-ingenieurs tegenwoordig meer opleiding krijgen dan hun TU-leeftijdgenoten. De ouderen hebben vaker een opleiding gehad na de studie. De oudere HBO-ingenieurs zijn in totaal het minst geschoold. Jongere ingenieurs vinden het moeilijker ontspannen over te komen tijdens presentaties dan hun oudere collega s. Jongere HBO ers achten zowel timing van hun voordracht als het voorbereiden en het achteraf vragen beantwoorden moeilijker dan de anderen. Jonge TU-ingenieurs lijken in vergelijking met de anderen weinig problemen te hebben met vrij presenteren. De oudere HBO ers vinden het bepalen van de doelstelling moeilijker dan de rest. Onderwijs Welke consequenties volgen er nu uit dit onderzoek voor het communicatieonderwijs? Steeds meer jonge ingenieurs volgen in hun opleiding een cursus presentatietechniek. Dat presentaties voor hun beroep belangrijk zijn evenals onderwijs in die vaardigheid tijdens de opleiding, daarover zijn alle groepen het eens. Daarbij is extra aandacht aan moeilijke zaken, zoals afstemmen van de informatie op het publiek, selecteren en presenteren van overtuigende argumenten, vlot en duidelijk formuleren en afronden binnen de beschikbare tijd, niet onbelangrijk. Behalve scholing in informatieve voordrachten zijn ook lessen in persuasieve presentaties gewenst. De presentatieproblemen die ontstaan bij een heterogeen publiek met uiteenlopende kennis- en opleidingsniveaus, vragen eveneens om wat meer attentie. Opvallend is dat Nederlandse ingenieurs vaak in het Engels (en regelmatig in het Duits) presenteren. Aandacht voor conventies in andere culturen (en voor taalvaardigheid) lijkt wenselijk. Nooit langer dan twintig minuten Jack van Hove, personeelsmanager bij Siemens Nederland: Iedereen die bij ons komt werken, is verplicht de vierdaagse cursus Spreken in het openbaar te volgen. Wij roepen al jaren dat de opleidingen en ook de universiteiten veel te weinig aandacht hebben voor communicatieve vaardigheden. Dat geldt niet alleen voor technische opleidingen, ook andere academici en HBO ers moeten wij bijscholen, maar technici hebben de meeste problemen hiermee. Uit het onderzoek komt eveneens naar voren dat ingenieurs het zoeken naar argumenten moeilijk vinden. Wij benadrukken in onze cursussen dat zij goed bedenken welk publiek zij voor zich hebben. Als ingenieurs al getraind zijn tijdens hun opleiding dan hebben ze vaak alleen gesproken voor de leraar en niet voor een publiek. Dat stelt toch andere eisen. Bij een publiek moet je heel goed nadenken over de achtergrond en interesses van je toehoorders. Spreek je voor financiële mensen dan moet een presentatie niet te technisch zijn. Bestaat het publiek daarentegen uit mede-ingenieurs dan moet je zorgen voor een goede technische onderbouwing. Overigens geldt voor beide presentaties dat ze niet langer dan vijftien of twintig minuten mogen duren, daarna verflauwt de aandacht. Mondeling presenteren is te leren. Oefening en begeleiding zijn daarbij wel van belang en daarom verzorgen wij extra trainingen voor medewerkers die veel presentaties geven. Ingenieurs moeten echter niet verwachten dat zij dankzij cursussen ooit Toon Hermans naar de kroon kunnen steken want een natuurtalent ben je of ben je niet. (AS) Het clichébeeld van de spreekangst van ingenieurs met hun onduidelijke en botte presentaties vindt geen bevestiging in dit onderzoek. Ondanks een zeker in vergelijking met hun Amerikaanse collega s - geringe scholing zijn ze toch vrij positief over de eigen presentatiekwaliteit. Hoewel we nog geen vergelijking met alfa s en gamma s kunnen maken en een echte evaluatie van ingenieurspresentaties ontbreekt, is duidelijk dat technici in meerderheid tamelijk vaak en vrij graag presentaties geven. Zij doen dit volgens eigen zeggen ruim voldoende. Is het dan toch een kleine minderheid die het slechte presentatie-imago veroorzaakt? Zie voor de integrale tekst van het onderzoeksverslag: Jack van Hove. (Foto: Zefa) 11
Mondeling Presenteren door Nederlandse ingenieurs
Mondeling Presenteren door Nederlandse ingenieurs Mondelinge presentatie: ruim gedefinieerd In deze enquête wordt onder mondelinge presentatie verstaan: elke toespraak of presentatie van minstens tien
Nadere informatieSurvey: mondelinge presentaties van Nederlandse Ingenieurs
Survey: mondelinge presentaties van Nederlandse Ingenieurs Bas Andeweg, Jaap de Jong, Karen van Oyen en Caroline Wehrmann Samenvatting Over de presentaties die gehouden worden binnen bedrijf en beroep
Nadere informatieProfessionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs
Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Angelique van het Kaar Risbo Erasmus Universiteit Rotterdam 7 november 2012 Overzicht onderwerpen Training Didactische
Nadere informatieWaarom anderen Ik krijg altijd gelijk lezen
Waarom anderen Ik krijg altijd gelijk lezen Nee heb je, gelijk kun je krijgen! Maarten Santman, advocaat Iets krijgen is altijd veel bevredigender dan iets al hebben. Ik krijg dus liever gelijk dan dat
Nadere informatieVoorwoord. Veel succes met de schrijftraining! Amsterdam, februari 2012. Freek Bakker Joke Olie. 6 Voorwoord
Voorwoord Schrijven op B2 is een takenboek dat hulp biedt bij de training in het schrijven van korte en langere teksten in het Nederlands, die geschreven moeten worden op het Staatsexamen NT2 II. Schrijven
Nadere informatieSTICKY STORY ZO MAAK JE EEN PITCH DIE BLIJFT HANGEN
STICKY STORY ZO MAAK JE EEN PITCH DIE BLIJFT HANGEN Je zelf presenteren. Ook wel eens druk geweest met het maken van een pitch? Of zelfs meerdere voor verschillende situaties? We weten allemaal dat dit
Nadere informatieFeedback. in hapklare brokken
Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,
Nadere informatieOnderzoek: professionele speechschrijvers
Onderzoek: professionele speechschrijvers Doel van dit onderzoek van de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit Delft is een beeld te krijgen van de praktijk en opvattingen van de professionele
Nadere informatieopleiding Leergang Train de Trainer Trainers in
Trainers in opleiding Leergang Train de Trainer Het is niet de sterkste die overleeft, ook niet de slimste, maar degene die het meest openstaat voor verandering. Unieke insteek! De wereld om ons heen verandert
Nadere informatieTalentgerichte benadering
Talentgerichte benadering 4. Strengths-based development (*) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hoe creëren we een stimulerend leerklimaat waarin studenten het beste uit zichzelf kunnen halen? Dit was de
Nadere informatieGroeidocument trainingen blok 1
Groeidocument trainingen blok 1 Jeroen Dusseldorp 11-10-2013 Inleiding... 3 Training 1 Competenties... 4 Training 2 Reflecteren... 5 Training 3 Overtuigen... 6 Training 4 Intake (deel 1)... 7 Training
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieSTICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN
STICKY STORY DE NIEUWE MANIER OM EEN ELEVATOR PITCH TE MAKEN DIE BLIJFT HANGEN Je zelf presenteren We zijn allemaal wel eens druk geweest met het maken van een pitch, of soms zelfs meerdere om in verschillende
Nadere informatieMEDIACONTACT SITUATIE
MEDIACONTACT Wilco Bontenbal SITUATIE U, als manager, krijgt ongetwijfeld wel eens te maken met de. Daarom is het belangrijk om inzicht te krijgen in uw natuurlijke stijl van optreden in de en uw voorkeur
Nadere informatieHerinrichting Schoolplein mavo 3
Herinrichting Schoolplein mavo 3 Pagina 1 van 7 Inleiding Binnenkort ga je aan de slag met het project Herinrichting van het schoolplein. Alle leerlingen van het derde leerjaar gaan ervoor zorgen dat ons
Nadere informatieSSamenvatting. 1. Introductie
S 1. Introductie PowerPoint is niet meer weg te denken bij presentaties. Het programma kende wereldwijd meer dan 200 miljoen gebruikers in 2012. Sommigen wenden het aan voor hun colleges, anderen voor
Nadere informatiePraktijkgerichte Scholing tot praktijkmanager
Praktijkgerichte Scholing tot praktijkmanager Leergang voor de praktijkmedewerker/praktijkmanager van de tandarts/huisartsenpraktijk. voor data of voor in-company verzoeken 1 De praktijkmanager kan een
Nadere informatieBelbin Teamrollen Vragenlijst
Belbin Teamrollen Vragenlijst Lindecollege 2009 1/ 5 Bepaal uw eigen teamrol. Wat zijn uw eigen teamrollen, en die van uw collega s? Deze vragenlijst kan u daarbij behulpzaam zijn. Zeven halve zinnen dienen
Nadere informatieWelke opties hebt u in een gesprek? Meer dan u denkt! Erica Huls Gespreksadvies voor wethouders en raadsleden
Welke opties hebt u in een gesprek? Meer dan u denkt! Erica Huls Gespreksadvies voor wethouders en raadsleden Actueel en fundamenteel De tijd dat politici kiezers wonnen met redevoeringen in achterzaaltjes
Nadere informatieELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieLEERACTIVITEIT Elevator Pitch Ent-teach Module 4 Financieel management
LEERACTIVITEIT Elevator Pitch Ent-teach Module 4 Financieel management Beschrijving van de leeractiviteit De docent biedt de leerlingen leesmateriaal en inspirerende video s over het aantrekken van investeringen
Nadere informatieSLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12
SLB eindverslag Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 Eindverslag De afgelopen periode heb ik een aantal lessen SLB gehad. Hierover ga ik een eindverslag schrijven en vertellen hoe ik de lessen
Nadere informatieELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieOvertuigend en Ontspannen Presenteren
Overtuigend en Ontspannen Presenteren voor technische professionals 20 juni 2013 Jullie doelen? Workshop Presenteren Minder zenuwen bij presentaties Makkelijker contact met het publiek Wat wél en beter
Nadere informatieSpreek tot de verbeelding
De beste training; spreken met PowerPoints Unieke training pakt alle aspecten voor inspirerende presentaties Voor wie - sprekers - Directeuren - Managers - Adviseurs - jou Wat - Presenteren van plannen
Nadere informatieBIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG
BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieZelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W
Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument
Nadere informatieOndernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over
Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Rapport Marktmonitor 2015 18 September 2015 Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Research Consultant 033 330 33
Nadere informatieCommuniceren met de achterban
1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatie360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels
360 feedback 3.1 Student: M. camp Studentnummer: 11099003 Klas: WDH31 Datum: 2-02-2014 Personen welke de formulieren hebben ingevuld: - M. Camp - Menno Lageweg - Ir. S.W.L. van Herk - D.J. Jager M. Camp
Nadere informatieSECTORWERKSTUK 2013-2014
SECTORWERKSTUK 2013-2014 1 HET SECTORWERKSTUK Het sectorwerkstuk is een verplicht onderdeel voor alle leerlingen uit het Mavo. Het maken van een sectorwerkstuk is een manier waarop je, als eindexamenkandidaat,
Nadere informatieEn in die zestien jaar heeft Willem-Alexander zich ontwikkeld tot een zeer capabel waterspecialist.
Toespraak bij prijsuitreiking Techniekstudent van het jaar door Commissaris van de Koning, drs. Ank Bijleveld-Schouten op dinsdag 7 mei 2013 te Enschede. Beste mensen, Ik wil jullie kort aangeven waarom
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieStichtse Vrije School
Studiewijzer Eindwerkstuk Stichtse Vrije School Klas 11A / 11B Schooljaar 2014-2015 Algemeen Je sluit je vrijeschooltijd af door een eindwerkstuk te maken. Je bent vrij in de keuze van de vorm en inhoud
Nadere informatiePresenteren & Promoveren 2014
Presenteren & Promoveren 2014 Een training voor promovendi De dissertatie is af. Het was een klus, maar de manuscriptcommissie heeft haar goedkeuring gegeven. De datum voor de promotie is al weken bekend.
Nadere informatieKlanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS
2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming
Nadere informatieOefenen 1 punt verdienen Onderwerpen van de presentaties
Presenteren vmbo-4 Presenteren is aan de ene kant een kunst de één is er beter in dan de ander maar aan de andere kant valt of staat elke presentatie met een goede voorbereiding en veel oefening. Bij presenteren
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieVliegende start voor (startend) onderwijspersoneel
Cursussen, conferenties en advies Vliegende start voor (startend) onderwijspersoneel Overzicht cursusaanbod voor (startend) personeel in het onderwijs 2009/2010 Volg een cursus bij AOb scholing De AOb
Nadere informatieAce! E-book. Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management
Ace! Management Partners Training Coaching Consulting Interim Management Den Haag Amsterdam Den Bosch Rotterdam Zwolle Utrecht Arnhem Amersfoort Breda Eindhoven Maastricht Brussel Antwerpen Ace! E-book
Nadere informatieELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE
ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij
Nadere informatieHOE WERKEN ONZE HERSENEN IN HET KOOPPROCES?
HOE WERKEN ONZE HERSENEN IN HET KOOPPROCES? EN WAT KUNNEN WE DAARVAN LEREN? Algemene inleiding (deel 1 uit een serie van 6) NIEUWE ONTDEKKINGEN IN DE NEUROLOGIE NIEUWE KANSEN IN HET VERKOOPGESPREK We are
Nadere informatiePresenteren & Promoveren Presentatietraining voor promovendi
Presenteren & Promoveren Presentatietraining voor promovendi Ik kon na de training echt vol vertrouwen, met rust en enthousiasme mijn proefschrift verdedigen! Spies&Spreken Glasfabriek, Daalsedwarsweg
Nadere informatiePersoonlijk Ontwikkelings Plan (POP)
Hoofdstuk 18 Extra informatie Persoonlijk Ontwikkelings Plan (POP) Het Persoonlijk Ontwikkelings Plan (POP) is bedoeld om een medewerker persoonlijk in de gelegenheid te stellen in eigen woorden te vertellen
Nadere informatieTimemanagement? Manage jezelf!
Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl
Nadere informatieZelfperceptietest teamrol dinsdag 12 november 2002
Zelfperceptietest teamrol dinsdag 12 november 2002 Deze test is ontwikkeld om op eenvoudige wijze je eigen teamrol te bepalen. Het jarenlange onderzoek naar teamrollen binnen managementteams is gedaan
Nadere informatieVoorbereiding assessment
Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatie2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier
2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier Naam docent: Onderwerp van de les/training/ workshop: Aantal deelnemende studenten: Datum: Presenteren Beginsituatie: Groep kent elkaar nu al redelijk goed. Er
Nadere informatieLesbeschrijving Nederlands
Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taal Onderdeel nr. 1.3 Spreekvaardigheid Subonderdeel nr. 1.3.1 Spreken Lesnummer 34 Titel van de les Ik houd mijn spreekbeurt
Nadere informatieSmoesjes. TipsforTrouble HOME TROUBLE MEER WETEN < > EXTRA PITTIG
geef haar gelijk dat zij het zwaar heeft en dat de crechemedewerkers zodat ze alles op tijd af kan krijgen. Collega zal in de slachtofferrol terecht komen en wellicht in tranen uitbarsten. voel dat ik
Nadere informatieSpreek tot de verbeelding
De beste training; spreken met PowerPoints Wegens succes!! Extra training op 20 september 2013 Unieke training pakt alle aspecten voor inspirerende presentaties Voor wie - Directeuren - Managers - Adviseurs
Nadere informatieOnderhandelen met lef en liefde
Lodewijk van Ommeren, directeur van Bureau Zuidema, interviewt Judith Schoenmaeckers Onderhandelen met lef en liefde Dirty tricks? Judith Schoenmaeckers, commercieel directeur bij Randstad, heeft er niets
Nadere informatieOvertuigend en Ontspannen Presenteren
Overtuigend en Ontspannen Presenteren 24 november2015 Jullie doelen? Training Presenteren Minder zenuwen bij presentaties Makkelijker contact met het publiek Wat wél en beter niet te zeggen Meer JA s van
Nadere informatie20 tips voor een goed debat!
20 tips voor een goed debat! Moedig elkaar aan tijdens jullie voorbereidingen en de wedstrijd. Geef elkaar tips en zoek samen de sterktes en zwaktes van de argumenten. Je kan veel leren van elkaar, ook
Nadere informatieLEESPLEIN Met lezen meer beleven
LEESPLEIN Met lezen meer beleven Leesplein.nl: dé vraagbaak voor jonge lezers en hun opvoeders Leesplein biedt al meer dan tien jaar een schat aan informatie over lezen en leesbevordering. Hierdoor is
Nadere informatieE-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!
Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde
Nadere informatieRapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success
Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Leercentrum Nijmegen Oberon, november 2012 1 Inleiding Playing for Success heeft, naast het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de
Nadere informatieSpeakingNow Vlot en overtuigend spreken. De paprika van het spreken. Als je de aandacht wilt... Als je de aandacht wilt houden!
De paprika van het spreken SpeakingNow Vlot en overtuigend spreken Als je de aandacht wilt... Als je de aandacht wilt houden! De fundamentals voor iedereen die wil leren spreken in het openbaar SpeakingNow
Nadere informatieIntegraal Bouwen en Presenteren
HOGESCHOOL ROTTERDAM Integraal Bouwen en Presenteren Opdracht 5 + 6 + 7 Gerben 0878919 Bou13-13A BOUIBP01t Dhr. S. Shavit Versie #1 2013-2014 Periode 1 Opdracht 5 Reflectie op de presentaties De beroepen
Nadere informatieBekijk de Leerdoelen die bij deze casus horen. Beantwoord daarna de vraag.
Feedbackvragen Overtuigen en presenteren Vraag 1 Bekijk de Leerdoelen die bij deze casus horen. Beantwoord daarna de vraag. Geef per doel aan of je die al beheerst, waarbij N = nee, O = om verder te ontwikkelen
Nadere informatieSpeakingNow Vlot en overtuigend spreken. De paprika van het spreken. Als je de aandacht wilt... Als je de aandacht wilt houden!
De paprika van het spreken SpeakingNow Vlot en overtuigend spreken Als je de aandacht wilt... Als je de aandacht wilt houden! De fundamentals voor iedereen die wil leren spreken in het openbaar SpeakingNow
Nadere informatie15 16 Evaluatie Korte Docentencursus Zuyd, april Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1
15 16 Evaluatie Korte Docentencursus Zuyd, april 2016 Inhoudsopgave 1...1 2 Hoofdsectie...2 1 Geef bij de onderstaande stellingen aan of u ermee zeer mee oneens/oneens/eens/zeer mee eens bent, dan wel
Nadere informatieInformatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas
Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas 24 november 2015 26-06-14 1 Na vanavond begrijpt en weet U: Wat profielen zijn. Welke profielen er op het Cosmicus College zijn. Hoe een profiel gekozen
Nadere informatieBlok 1 - Introductie
Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd
Nadere informatieHulp bij ADHD. Scholingsaanbod
Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij
Nadere informatieEnkele gegevens evens over jezelf en de school:
VEILIGHEID VRAGENLIJST LEERLINGEN Een belangrijke taak voor de school is te zorgen dat leerlingen zich prettig en veilig voelen. Dat lukt niet altijd. Bijvoorbeeld, omdat er soms wordt gediscrimineerd
Nadere informatieWetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen
Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén
Nadere informatieVaardigheidsmeter Communicatie
Vaardigheidsmeter Communicatie Persoonlijke effectiviteit Teamvaardigheden Een goede eerste indruk Zelfempowerment Communiceren binnen een team Teambuilding Assertiviteit Vergaderingen leiden Anderen beïnvloeden
Nadere informatieVragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden
Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar
Nadere informatieOpbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking
Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking Programma Doelen en programma toelichten Terugblik op huiswerkopdracht Een
Nadere informatieMasterclassprogramma Klas 2 periode
Masterclassprogramma Klas 2 periode 3 2018-2019 Beste leerlingen, Onlangs zijn jullie geïnformeerd over periode 3 van het masterclassprogramma. Hier kun je nog eens rustig nalezen waar de masterclasses
Nadere informatieN A Ï S I S S U E N O. 1. NaïS Zine. Download tijdelijk gratis INSPIRATIE STORYTELLING B2P BUSINESS TO PERSONAL
N A Ï S 2 0 1 7 I S S U E N O. 1 T I J D E L I J K G R A T I S NaïS Zine Download tijdelijk gratis Nieuw INSPIRATIE STORYTELLING B2P BUSINESS TO PERSONAL Inhoud 1 2 : Waarom jij niet zonder deze zes geheimen
Nadere informatieZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN
E-BLOG ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN In carriere Zo worden vergaderingen interessant voor je. 4 simpele tactieken De vergadering is bij uitstek een plaats waar je kunt
Nadere informatieWorkshop Solliciteren
Workshop Solliciteren Haagse Hogeschool Maandag 4 maart Saskia Slotboom Poll - Ik heb al een stageplek - Ik heb ideeën over waar ik stage wil lopen - Ik heb nog geen idee Workshop Solliciteren Tips om
Nadere informatieVoorwoord. Martin Sykes www.storiesthatmovemountains.com www.facebook.com/storiesthatmovemountains www.overtuigenmetstorytelling.
Voorwoord Ik was al vijf jaar bezig met het ontwikkelen en toepassen van de ideeën in dit boek voordat ik ze in 2006 voor het eerst in het openbaar presenteerde tijdens de zevende jaarlijkse Europese conferentie
Nadere informatiePAL Student als Persoon lijk Assistent van Leraren. Voor vmbo, havo en vwo
PAL Student als Persoon lijk Assistent van Leraren Voor vmbo, havo en vwo 3 Student als Persoonlijk Assistent van Leraren voor vmbo, havo en vwo is een initiatief van Platform Bèta Techniek, Sectorbestuur
Nadere informatieZelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige
Nadere informatieDOELGERICHT LEZEN EN SAMENVATTEN KWALITATIEF ONDERZOEK ENGELS GRAMMAR CREATIEF DENKEN
STUDIELOOPBAANBEGELEIDING DOELGERICHT LEZEN EN SAMENVATTEN KWALITATIEF ONDERZOEK ENGELS GRAMMAR CREATIEF DENKEN BUSINESS BENCHMARK COMMUNICATIEMIDDELEN INLEIDING COMMUNICATIE PROJECTMATIG WERKEN PRESENTEREN
Nadere informatieCompetenties op het gebied van Management en Leidinggeven
P E O P L E I M P R O V E P E R F O R M A N C E Com puterw eg 1,3542 D P U trecht Postbus 1087,3600 BB Maarssen tel.0346-55 90 10 fax 0346-55 90 15 w w w.picom pany.nl servicedesk@ picom pany.nl Het PiCompany
Nadere informatieIntake assessment. Indra Newton Psycholoog/adviseur NOA. Masterclass Studiekeuzegesprekken 18 November 2010. www.noa-vu.nl
Intake assessment Indra Newton Psycholoog/adviseur NOA Masterclass Studiekeuzegesprekken 18 November 2010 Wat doet NOA? Online tests en vragenlijsten Advies en productontwikkeling Training en coaching
Nadere informatieUit het resultaat van mijn test kwamen voornamelijk de doener en beslisser naar voren.
Metawerk Fedor. Semester 1a Opdracht 1. Ik heb voor opdracht 1 de leerstijlentest van Kolb gemaakt. Deze test heeft als doel om te kijken op wat voor manier je het beste informatie kunt opnemen en verwerken.
Nadere informatieCompetentieprofiel Teamleider Scouting Lambertus Reuver
Competentieprofiel Teamleider Scouting Lambertus Reuver Leeswijzer Voor je ligt het competentieprofiel van de teamleider. Het profiel beschrijft wat er van een goed functionerende teamleider wordt verwacht.
Nadere informatieTransformatie leer je niet in een cursus
NIEUW VAKMANSCHAP Transformatie leer je niet in een cursus Door: Rieke Veurink Fotografie: Kees Winkelman Aansluiten bij de vraag uit de samenleving, regie voeren, werken in steeds veranderende omstandigheden:
Nadere informatieDE ZES-STAPPENMETHODE ZELF WERKEN AAN JE WERKPROCESSEN. Illustraties: Corien Bögels
DE ZES-STAPPENMETHODE ZELF WERKEN AAN JE WERKPROCESSEN Illustraties: Corien Bögels 1 De Zes-stappenmethode Zelf werken aan je werkprocessen In het eerste leerjaar krijg je vaker voorbereidende opdrachten
Nadere informatieENGELS. Zijn er nog vragen?
ENGELS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en taalpedagogiek.
Nadere informatieWelkom bij Van Rooy Adviesbureau. In deze folder geven wij een kort overzicht van onze activiteiten.
Welkom m 06 30112315 www.vanrooyadviesbureau.nl Welkom bij Van Rooy Adviesbureau. In deze folder geven wij een kort overzicht van onze activiteiten. Van Rooy Adviesbureau ondersteunt individuen en organisaties
Nadere informatieNamens Max: Tops: Tips: soms had je een beetje een houding van dat komt wel, probeer volgend project daar op te letten.
360 graden feedback Hieronder wordt door ieder groepslid een feedback gegeven op al zijn groepsgenoten. Zo kan iedereen zijn mening geven op de werkhouding van de betreffende persoon. Feedback van de groep
Nadere informatiePresentatievaardigheden
Presentatievaardigheden 1 Voorstelling trainer Voorstelling deelnemers Doelstelling van de opleiding 2 Agenda 1. Introductie 2. Activerende didactische werkvormen 3. Opdracht: creativiteit in didactische
Nadere informatieGaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas)
Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Bij deze activiteit wordt een enquête gehouden bij mensen in de omgeving in verband met: het gaan stemmen bij verkiezingen, de deelname van burgers aan
Nadere informatieDat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein
Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden
Nadere informatieCLIL Toolkit voor het basisonderwijs
CLIL Toolkit voor het basisonderwijs Auteurs: Alessandra Corda, Eke Krijnen, Wibo van der Es Redactie: Jan Willem Chevalking, Tine Stegenga 2012 Expertisecentrum mvt, Leiden Een digitale versie van deze
Nadere informatieVragenlijst leerstijlen (model van Kolb/Juch)
pag.: 1 van 6 Vragenlijst leerstijlen (model van Kolb/Juch) Bron: www.fractal.org/bewustzijns-besturings-model/vragenlijsten/vragenlijst-leerstijlen.htm Auteur: onbekend Een leerstijl is de manier waarop
Nadere informatieFactsheet persbericht. Toekomst van studenten onzeker
Factsheet persbericht Toekomst van studenten onzeker Inleiding Studententijd De overheid komt met steeds meer nieuwe wetten en voorstellen om te bezuinigen en de student te motiveren zijn/haar studie in
Nadere informatieEvaluatie PvKO Mastersessie 10 april 2014
Verwachting en aanbeveling Evaluatie PvKO Mastersessie 10 april 2014 Heeft de PvKO Mastersessie aan jouw verwachting voldaan? Toelichting: De link met Big Data was me niet echt duidelijk, titel dekte de
Nadere informatieChecklist Presentatie geven 2F - handleiding
Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Inleiding De checklist Presentatie geven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een presentatie moeten kunnen geven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht
Nadere informatie