Inteelt en genetische diversiteit van hondenrassen in België
|
|
- Adriaan de Kooker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inteelt en genetische diversiteit van hondenrassen in België 23 februari 2012 Prof. Nadine Buys, Dr. Steven Janssens en lic. Katrien Wijnrocx Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, K.U.Leuven
2 Overzicht Achtergrond: Ras en populatie Inteelt en genetische diversiteit Eigen onderzoek: Studie van de inteeltgraad bij rassen in België Management van Genetische Diversiteit 2
3 Achtergrond Inteelt en genetische diversiteit 3
4 Ras en populatie RAS Definitie: groep van dieren, mensen of planten die sterker op elkaar lijken dan op andere groepen van dezelfde soort Vertrouwd begrip voor fokkers maar wetenschappelijk moeilijk te definiëren POPULATIE Een groep van dieren die genetisch als een geheel beschouwd kan worden Leden van een populatie kunnen zich met elkaar voortplanten 4
5 Ras en populatie Twee groepen van dieren van hetzelfde ras maar waartussen geen uitwisseling mogelijk is behoren tot verschillende populaties Populaties verschillen van elkaar In grootte In ontstaan (aantal stichter-dieren) In fokkerijmethoden => Gevolgen voor de toekomst van de populatie 5
6 Hond: 39 paar chromosomen 6
7 Geslachtelijke voortplanting zorgt voor genetische variatie Elk chromosomenpaar wordt toevallig verdeeld over zaadcellen of eicellen => 2 n combinaties Bij bevruchting versmelten zaadcel en eicel => opnieuw 2xn chromosomen => elk individu is uniek
8 3 paren chromosomen 8 mogelijke combinaties in de gameten
9 Inteeltgraad van een dier kans dat het erfelijk materiaal, afkomstig van vader en moeder, identiek is omwille van een gemeenschappelijke voorouder door het paren van dieren die verwant zijn aan elkaar = de kans dat de twee kopieën van één gen (allelen) identiek zijn door afstamming 9
10 Inteelt PAD-methode Pup 1/2 1/2 Vader Moeder 1/2 1/2 Grootvader Grootmoeder Grootvader 1/2 X 1/2 F m n Grootmoeder 10
11 Gewilde inteelt reëel voorbeeld KMSH Broer en zus Halfbroer en halfzus Kleindochter en grootvader Berekende inteeltgraad in totale pedigree = 0,37 11
12 Waarom is inteelt belangrijk? Inteelt is een manier van fokken die mee aan de basis ligt van het ontstaan van rassen + Ingeteelde dieren zijn meer fokzuiver door inteelt wil men de gewenste goede eigenschappen fixeren - Tegelijk met de gewenste genen worden ook de ongunstige genen gefixeerd. Bij inteelt neemt de fokzuiverheid toe voor alle genen, ook als deze ongunstige effecten hebben: inteeltdepressie - Daarnaast neemt met toenemende inteelt de kans toe dat bepaalde gebreken tot uiting komen. 12
13 Inteeltdepressie Inteeltdepressie speelt voor alle genen waarvoor dominantie bestaat Inteeltdepressie is belangrijker voor eigenschappen waarbij veel genen een rol spelen: bv. vitaliteit Voorbeeld: Stel 6 genen die een rol spelen in vitaliteit (of overleving) Voor elk gen is er dominantie Elk gen is verantwoordelijk voor 2% meer overlevingskans 13
14 Inteeltdepressie Ras 1 Kruising Ras 2 Gen 1 AA +2% Aa +2% aa 0 Gen 2 BB +2% Bb +2% bb 0 Gen 3 cc 0 Cc +2% CC +2% Gen 4 dd 0 Dd +2% DD +2% Gen 5 ee 0 Ee +2% EE +2% Gen 6 FF +2% Ff +2% ff 0 +6% +12% +6% Kruisingen hebben een hogere graad van heterozygotie En dit leidt tot gemiddeld hogere vitaliteit 14
15 Inteeltdepressie bij Holstein melkvee Per 1% toename van de inteeltgraad Kg melk -25 kg Tussenkalftijd +0.2 dagen 10% inteelt = -250 kg melk = + 2 dagen tussenkalftijd Symposium Rashonden 15
16 Genetische afwijkingen BWB Ongeveer 4,5% voor de KI-stieren geboren in /3 van de stieren zit nu boven de 3,125% Veel «verre» inteelt Heeft te maken met zeer beperkt aantal stieren als men 4 of 5 generaties teruggaat 16
17 Kromme staart syndroom
18 Inteeltgraad in een ras Verschillende aspecten spelen een rol Over welke dieren praten we? Laatste 5 jaren of 10 jaren? Systematisch meer inteelt in vaderlijnen? Hoeveel stichter-dieren? Hoeveel generaties zijn gekend? Hoe volledig is de pedigree? Indien te weinig : onderschatting van de inteeltgraad 18
19 Evolutie van de inteeltgraad over generaties Inteelt-toename is maat voor afname van de genetische variatie per generatie Rassen vergelijken met elkaar obv. effectief aantal dieren. Een effectieve grootte van 50 is een minimum, 100 is een veilige grootte Voor een ras is de inteelttoename (ΔF) belangrijk, niet de absolute inteeltgraad (F) 19
20
21 Waarom daalt de genetische diversiteit Ongewild het aantal dieren (populariteit!) en/of het aantal fokkers neemt af Gewild toepassen van nauwe inteelt (lijnenteelt) iedereen wil dekken met de kampioen strenge en éénzijdige selectie (alleen de beste dieren voor één eigenschap worden gehouden voor de fok) 21
22 Onderzoeksmateriaal Studie van 11 rassen in België 22
23 Onderzochte hondenrassen Belgisch Griffonnetje Brussels Griffonnetje 23
24 Onderzochte hondenrassen Ardense Koehond Vlaamse Koehond 24
25 Onderzochte hondenrassen Tervuerense Herder Mechelse Herder
26 Onderzochte hondenrassen Schipperke 26
27 Onderzochte hondenrassen Labrador Retriever Golden Retriever 27
28 Onderzochte hondenrassen Border Collie Duitse Scheper 28
29 Aantallen (KMSH databank, ) Ras/Geslacht Totaal aantal Aantal teven Aantal reuen Aandeel teef Generatie Interval reu Generatie interval teef Ardense Koehond ,55 2,87 3,12 Mechelse Herder ,44 5,10 4,07 Tervuerense Herder ,49 5,23 4,83 Border Collie ,49 4,48 4,10 Vlaamse Koehond ,51 4,30 4,10 Duitse Herder ,50 4,75 4,47 Schipperke ,51 6,00 4,80 Golden Retriever ,48 4,50 4,44 Labrador Retriever ,49 4,66 4,18 Belgisch Griffonnetje ,51 2,85 3,82 Brussels Griffonnetje ,50 4,11 3,42 29
30 Evolutie aantal geregistreerde dieren (7 rassen met relatief veel registraties) 30
31 Evolutie aantal geregistreerde dieren (4 rassen met beperkt aantal registraties) 31
32 Analyse Per ras werd een subset volgens geboortejaar gemaakt: Computerprogramma s voor: - diepte van de pedigree - individuele inteelt en gemiddelde inteelt per geboortejaar - stichterdieren - effectieve populatiegrootte 32
33 Complete generatie-intervallen (CGE) en inteelt Ras/Geslacht CGE N totaal N ingeteeld Gemiddelde Inteelt Coëfficiënt* Ardense Koehond 3, ,0% Mechelse Herder 5, ,9% Tervuerense Herder 4, ,0% Border Collie 2, ,3% Vlaamse Koehond 4, ,8% Duitse Herder 3, ,1% Schipperke 4, ,1% Golden Retriever 2, ,7% Labrador Retriever 2, ,9% Belgisch Griffonnetje 1, % Brussels Griffonnetje 2, % 33
34 Genetische diversiteit van rassen Ras/Geslacht Ardense Koehond Mechelse Herder Tervuerense Herder Border Collie Vlaamse Koehond Duitse Herder Schipperke Golden Retriever Labrador Retriever Belgisch Griffonnetje Brussels Griffonnetje Aantal effectieve stichters Aantal stichters dat 50% genetische diversiteit verklaart Hoogste aandeel van 1 stichter in de genetische diversiteit Effectieve populatie grootte % 13, % 105, % 50, % 116, ,8% 43, ,5% 106, % 33, ,5% 24, ,9% 42, % 18, % 18,7 34
35 Besluiten Vergelijking met data najaar 2011: # ingeteelde dieren stijgt Gemiddelde inteeltgraad per ras stijgt Analyse over verschillende fokorganisaties is nuttig Koppeling databanken andere stamboeken: waarschijnlijk lagere genetische diversiteit Bijkomende info kan gehaald worden uit moleculaire merkerinformatie: stalen ouderschapscontrole
36 Samenvatting onderzoek Gemiddelde inteeltgraad voor dieren geboren laatste 10 jaar varieert van 4% tot 28% Effectieve grootte varieert 14 tot 117 (3 rassen OK, 3 matig goed, 5 te laag) MAAR aantal volledig gekende generaties (CGE) laag in vergelijking met andere landbouwhuisdieren => waarschijnlijk onderschatting van inteeltgraad en overschatting genetische variatie Dit soort monitoring zou regelmatig moeten gebeuren om de evolutie binnen rassen op te volgen en gepaste maatregelen te nemen 36
37 Management van genetische diversiteit 37
38 Uitgangspunten 1. De genetische diversiteit verschilt sterk tussen rassen 2. Fokkers zijn autonoom in de keuze van fokdieren 3. Erfelijke aandoeningen verschillen per ras en beschikbaarheid van testen verschilt een systeem, specifiek per ras is aangewezen (bv. niets doen fokwaardeschatting inkruisen ander ras) er zijn informatica-tools die zeer goede ondersteuning kunnen bieden het systeem moet gedragen worden door de fokkers 38
39 Let op!!! Strenge selectie leidt per definitie tot een afname van de genetische diversiteit Het radicaal uitsluiten van alle dragers uit de fokkerij kan perverse effecten hebben op de genetische diversiteit!! Gewogen fokwaardeschattingen kunnen hier oplossingen bieden dus onderzoek en discussie kan zeer nuttig zijn 39
40 Besluiten: Genetische variatie Mechelse Herder, Duitse Herder en Border Collie Effectieve populatiegrootte >100 zonder problemen selecteren op eventuele afwijkingen (zowel polygene zoals heupdysplasie, als monogene zoals oogaandoeningen)
41 Besluiten: Vlaamse Koehond, Labrador Retriever en Tervuerense Herder Effectieve populatiegrootte tussen 40 en 50 Het niet evenwichtig gebruik van fokdieren zou moeten verminderd worden zodat verlies aan genetische variatie beperkt wordt Selectiecriteria moeten versoepelen Strenge selectiecriteria om aandoeningen terug te dringen kunnen de diversiteit snel doen verslechteren
42 Besluiten: Ardense Koehond, Belgisch en Brussels Grifonnetje kunnen beschouwd worden als bedreigd in hun voortbestaan (Schippertje in mindere mate) Minste vorm van menselijke selectie is af te raden Golden Retriever: ongelijk gebruik van fokreuen leidt tot lage genetische variatie (ondanks vrij groot aantal dieren)
43 Vervolgonderzoek Van 1/01/2012 tot 30/06/2012 verbeteren pedigreebestanden van de 11 onderzochte rassen (over stamboeken, buitenland, hulp rassenclubs ) Uitbreiding van de rassen (11 => 23) Verificatie van de resultaten mbv. moleculaire informatie 43
44 Uitbreiding bestudeerde rassen Naam ras Groenendaeler Laekense herder Sint-Hubertushond Klein Brabandertje Krulharig leeuwtje Vlinderhondje Nachtvlinderhondje Belgisch ras X X X X X X X Australische herder Boxer Cav. King Charles Spaniel Ierse setter Rottweiler
45 Dank aan KMSH voor ter beschikking stellen van gegevens Medewerking van de rassenclubs is gewenst 45
Inteelt en genetische diversiteit van de Cavalier King Charles Spaniel op basis van afstammingsgegevens
Inteelt en genetische diversiteit van de Cavalier King Charles Spaniel op basis van afstammingsgegevens // dr. Steven Janssens, lic. Katrien Wijnrocx en prof. Nadine Buys Livestock Genetics, KULeuven Data
Nadere informatieGenetische variatie en inteelt : basisconcepten. Steven Janssens Nadine Buys
Genetische variatie en inteelt : basisconcepten Steven Janssens Nadine Buys Inteelt Inteelt treedt op voor dieren waarvan de ouderdieren met elkaar verwant zijn (dit betekent dat in de afstamming van vader
Nadere informatieInteelt en genetische diversiteit van 23 populaties van honden in Belgie op basis van afstammingsgegevens van de KMSH
Rapport: Inteelt en genetische diversiteit van 23 populaties van honden in Belgie op basis van afstammingsgegevens van de KMSH 3/6/212 lic. Katrien Wijnrocx, dr. Steven Janssens en prof. Nadine Buys Livestock
Nadere informatieInteeltbeheersing bij rashonden
Inteeltbeheersing bij rashonden Jack J. Windig CGN CGN en Livestock research (Lelystad) Onderdeel Wageningen UR Livestock Research voorheen ASG, ID-Lelystad, ID- DLO CGN = Centrum Genetische bronnen Nederland
Nadere informatieSZH voor levend erfgoed
SZH voor levend erfgoed Populatiemanagement Infoavond Drentsche Patrijshonden Woudenberg 19 november 2013 Een korte introductie Kor Oldenbroek Myrthe Maurice Van Eijndhoven Wat kunt u vandaag verwachten:
Nadere informatieParen van reu x dochter genetische diversiteit
Paren van reu x dochter genetische diversiteit Janssens S, Wijnrocx K., Buys N. Livestock Genetics, KU Leuven, België Reu x dochter en meer Broer x zus Halfbroer x halfzus Kleindochter x grootvader Inteeltgraad
Nadere informatieSZH voor levend erfgoed
SZH voor levend erfgoed Verwantschap Kor Oldenbroek en Myrthe Maurice Informatieochtend Drentsche Patrijshonden Woudenberg 15 februari 2014 Programma Wat kunt u vanmorgen verwachten: - Wat is verwantschap?
Nadere informatieWerkgroep kleine herkauwers. bepaald sjabloon. U kan deze website zelf gebruiken op
vzw Steunpunt Levend Erfgoed 29 Werkgroep kleine herkauwers Genetische diversiteit van Vlaamse en Kempense geit vraagt gezamenlijke actie Wat heel wat fokkers van deze twee oude geitenrassen al vermoedden
Nadere informatieInteelt en verwantschapsbeheer
Inteelt en verwantschapsbeheer mogelijkheden nieuwe software Jack Windig, Wageningen UR Laura Roest, Raad van Beheer Lelystad 21 januari 2014 Genetisch management Inteelt beheersen kan je alleen samen
Nadere informatieMinisterieel besluit tot uitvoering van het Fokkerijbesluit van 19 maart 2010 met betrekking tot de fokkerij van honden
Ministerieel besluit tot uitvoering van het Fokkerijbesluit van 19 maart 2010 met betrekking tot de fokkerij van honden DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW, Gelet op het decreet van 28
Nadere informatieInteelt in de VSS. Erik Schuiling, 28 januari 2011
Inteelt in de VSS Erik Schuiling, 28 januari 2011 1. De VSS en de rassen 2. Soort en ras 3. Wat is inteelt 4. Effecten van inteelt 5. Inteelt voorkomen 6. Slot 1 1. Vereniging Speciale Schapenrassen 50
Nadere informatieOmgaan met Inteelt in Fokprogramma s
Omgaan met Inteelt in Fokprogramma s Piter Bijma Leerstoelgroep Fokkerij en Genetica Animal Breeding Wageningen & Universiteit De boodschap 1. Enige inteelt is normaal; veel inteelt is riskant 2. Inteelt
Nadere informatieBasisprincipes fokkerij en inteelt
Basisprincipes fokkerij en inteelt Krista A. Engelsma Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) Introductie Fokkerij ras Dieren met bepaalde eigenschappen Genetische vooruitgang Selectie Open/gesloten
Nadere informatieInteelt, verwantschappen en consequenties van inteelt
Inteelt, verwantschappen en consequenties van inteelt Jack J. Windig CGN Agrobiodiversiteit Oude rassen Waard om te bewaren Mooi Cultureel Erfgoed Herbergen unieke genetische eigenschappen Ook in: Conventie
Nadere informatieHet fokken van een gezonde rashond
Het fokken van een gezonde rashond Kor Oldenbroek Centrum Genetische Bronnen Nederland Symposium afsluiting project verwantschap, Lelystad 21 januari 2014 Persoonlijke achtergrond Expertise IVO in Zeist/ASG
Nadere informatieAantal directe nakomelingen ingeschreven in het NHSB: 395. 7-8-2015 Dobermann Dia nummer 1
Aantal directe nakomelingen ingeschreven in het NHSB: 395 7-8-2015 Dobermann Dia nummer 1 Dobermann: Omgaan met verwantschap en inteelt Drs. Laura Roest Dierenarts en kynologisch medewerker 7-8-2015 Dobermann
Nadere informatieGrondbeginselen erfelijkheid. Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR
Grondbeginselen erfelijkheid Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR Kwalitatieve versus Kwantitative kenmerken Kwalitatieve kenmerken Kun je niet uitdrukken in een getal Hoornloosheid Vachtkleur
Nadere informatieInteeltbeheersing bij rashonden Nederlandse Schapendoes. Jack J Windig, Lobke Stilting Animal breeding and Genomics Wageningen UR
Inteeltbeheersing bij rashonden Nederlandse Schapendoes Jack J Windig, Lobke Stilting Animal breeding and Genomics Wageningen UR Animal Breeding & Genomics Onderdeel Wageningen UR Onderzoek fokkerij o.a.
Nadere informatieOmgaan met inteelt in kleine rassen
Omgaan met inteelt in kleine rassen Piter Bijma, Jack Windig en Sipke-Joost Hiemstra Centrum Genetische bronnen Nederland (CGN) Animal Breeding and Genomics Centre (ABGC) 23 april 2008. Traditionele planten-
Nadere informatieToename Inteelt beperken
Toename Inteelt beperken Jack J. Windig Inteelt Inteelt = kruising van verwante dieren Elk dier is drager van (zeldzame) erfelijke gebreken Recessieve gebreken niet zichtbaar Nauw verwante dieren dragen
Nadere informatieEen gezond fokbeleid voor uw ras? Markiesje informatieavond Verleden-heden-toekomst. Rasblindheid?
Markiesje informatieavond Verleden-heden-toekomst Een gezond fokbeleid voor uw ras? Fokken met behoud van genetische heterogeniteit - welke regels gelden altijd? Rasvereniging: fokbeleid in de praktijk
Nadere informatieHet fokken in kleine populaties
Het fokken in kleine populaties Kor Oldenbroek Samenwerkingsverband Exmoorpony, Zonnemaire, 20 april 2017 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) Inhoud van de lezing Introductie Wat is erfelijkheid
Nadere informatieDeelrapport populatie-analyse collie korthaar
Deelrapport populatie-analyse collie korthaar De genetische analyse van de stamboomgegevens van de Britse populatie van de korthaar Collie door de Britse Kennel Club is uitgevoerd met het uitgangspunt
Nadere informatieErfelijke problemen bij honden los je met fokkerijmaatregelen op! Kor Oldenbroek. Centrum voor Genetische Bronnen (WUR)
Erfelijke problemen bij honden los je met fokkerijmaatregelen op! Kor Oldenbroek Centrum voor Genetische Bronnen (WUR) SG Fairfok, Van Hall, Leeuwarden 11 maart 2015 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland
Nadere informatieFokkerij en Inteelt. Basisprincipes. Piter Bijma Animal Breeding and Genomics Centre Wageningen Universiteit. Animal Breeding & Genomics Centre
Fokkerij en Inteelt Basisprincipes Piter Bijma Animal Breeding and Genomics Centre Wageningen Universiteit Animal Breeding & Genomics Centre De boodschap 1. Enige inteelt is normaal; veel inteelt is riskant
Nadere informatieInteelt in kleine populaties. Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre
Inteelt in kleine populaties Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre Inhoud Inteelt Populatiegrootte Fokbeleid Wat is inteelt? Inteelt: paren van verwanten samenbrengen van genetisch identiek materiaal
Nadere informatieDuurzaam fokken met de Bonte Bentheimer
Duurzaam fokken met de Bonte Bentheimer Jan ten Napel Inleiding Kleine en jonge rasvereniging Hoe bereik je vanuit die situatie een duurzame fokkerij van Bonte Bentheimers? Studie HAS-kennistransfer Den
Nadere informatieHoe zeldzaam zijn zeldzame rassen?
Hoe zeldzaam zijn zeldzame rassen? Over het monitoren van populaties Rita Hoving, Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland 25 augustus 2012, familiedag SZH Centre for Genetic Resources, the Netherlands
Nadere informatieHet fokken in kleine populaties
Het fokken in kleine populaties Kor Oldenbroek Stichting Zeldzame Huisdierrassen / CGN Dierenwelzijnsweb voorjaar 2016 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) Inhoud van de les Introductie Wat
Nadere informatieBRACHYCEFALE HONDENRASSEN
PARINGSADVIES voor BRACHYCEFALE HONDENRASSEN in Vlaanderen 1 Inhoud Inleiding... 3 Wat is het probleem met de Brachycefale rassen?... 4 Wie kan een BOAS certificaat uitschrijven?... 5 Wie kan een certificaat
Nadere informatieGenetisch management: inteeltbeheersing en diversiteit bij de Mergellander. Jack J. Windig CGN Livestock Research
Genetisch management: inteeltbeheersing en diversiteit bij de Mergellander Jack J. Windig CGN Livestock Research CGN en Livestock research (Lelystad) Onderdeel Wageningen UR Livestock Research voorheen
Nadere informatieFokken, wat is dat? Kor Oldenbroek. Wageningen UR. Netwerk gezelschapsdieren en DIGO, 10 maart Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN)
Fokken, wat is dat? Kor Oldenbroek Wageningen UR Netwerk gezelschapsdieren en DIGO, 10 maart 2016 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) CV Kor Oldenbroek IVO in Zeist/ASG Lelystad Populatie
Nadere informatiePopulatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort
Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort Jack Windig, Richard Crooymans, Mirte Bosse, Hendrik-Jan Megens, Yvonne van de Weetering, Ilse Kornegoor, Esmee Rienstra,
Nadere informatieFokkerijstrategie voor de Friese Stabij
Fokkerijstrategie voor de Friese Stabij Kor Oldenbroek Stichting Zeldzame Huisdierrassen / CGN ALV, Putten 21 mei 2016 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) CV Kor Oldenbroek IVO in Zeist/ASG
Nadere informatieGenetische diversiteit in de Shetland Pony populatie
Genetische diversiteit in de Shetland Pony populatie Lezing door Ir. Anouk Schurink, onderzoeker bij Wageningen Universiteit, tijdens ALV van het NSPS op 23 november 2013 Er is door Wageningen Universiteit
Nadere informatieProject Verwantschap. Fokbeleid + Verenigingsfokreglement
Project Verwantschap Fokbeleid + Verenigingsfokreglement Wat willen we bereiken met de ons zelf opgelegde regels? Fokdoel voor hele populatie: 1. Een gezonde Dobermann 2. Een karaktervolle Dobermann 3.
Nadere informatieDe rol van verwantschap in de fokkerij. Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR
De rol van verwantschap in de fokkerij Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR De Boodschap In elk gesloten ras neemt de verwantschap geleidelijk toe Dat is een normaal fenomeen De toename van
Nadere informatieGenetische verbetering van honden: feiten en fictie van lijnenteelt
Genetische verbetering van honden: feiten en fictie van lijnenteelt Johan van Arendonk Animal Breeding and Genomics Centre Wageningen Universiteit Hilvarenbeek, zaterdag 18 april Bij hond denk ik aan:
Nadere informatieHet gebruik van inteelt om inteelt te beheersen
Het gebruik van inteelt om inteelt te beheersen door Carol Beuchat PhD Gesteld, we hebben een populatie dieren, die zich willekeurig voortplanten. Door de generaties heen zal het gemiddelde niveau van
Nadere informatieFokken en Scrapie resistentie bij de Toggenburger geit
Fokken en Scrapie resistentie bij de Toggenburger geit Jack Windig, Jan Langeveld, Lucien van eulen, Rita Hoving Oene, 8 november 2014, Ledenvergadering Landelijke Fokgroep Toggenburger CGN, Livestock
Nadere informatiePROJECT Duurzaam fokken van Cavalier King Charles Spaniels
PROJECT Duurzaam fokken van Cavalier King Charles Spaniels Arnold Jacques @2013 Na de uitzending (2008) Zal de Kynologie nooit meer dezelfde zijn! Het gevolg van de uitzending was PANIEK De gevolgen van
Nadere informatieGenetische Selectie. Eindwerk: hondenfokker 2 de jaar. Sabine Spiltijns
Genetische Selectie Eindwerk: hondenfokker 2 de jaar Sabine Spiltijns 2010-2011 0 We kunnen aan de hand van een genetische selectie ongeveer voorspellen hoe de puppy s van onze hondjes er gaan uitzien.
Nadere informatieGenetische diversiteit in de Nederlandse Trekpaardenpopulatie
Genetische diversiteit in de Nederlandse Trekpaardenpopulatie Door: Myrthe Maurice Van Eijndhoven Centrum voor Genetische Bronnen Nederland Animal Breeding and Genetische diversiteit in de Nederlandse
Nadere informatieHet fokken van rashonden. Omgaan met verwantschap en inteelt. Kor Oldenbroek Jack Windig
Het fokken van rashonden Omgaan met verwantschap en inteelt Kor Oldenbroek Jack Windig Begrippenlijst Begrippenlijst Allel Een variant van een gen. Een variant kan ertoe leiden dat er een ander eiwit wordt
Nadere informatiePopulatiegenetische analyse van de geitenrassen
Populatiegenetische analyse van de geitenrassen Jack Windig, Rita Hoving, Kor Oldenbroek, Jessica Tetteroo CGN, Livestock research- ABGC Beiden onderdeel Wageningen UR Livestock Research - ABGC Veeteeltkundig
Nadere informatieHet Leuvens Cavalierproject: geloof, hoop en liefde (en een donatie natuurlijk)
Het Leuvens Cavalierproject: geloof, hoop en liefde (en een donatie natuurlijk) Inleiding ir. Ed.J.Gubbels, geneticus/fokkerijspecialist, Genetic Counselling Services, december 2012. Begin 2012 verscheen
Nadere informatieGenetische diversiteit van lokale rassen:
Genetische diversiteit van lokale rassen: Hoe genomische tools een oplossing bieden en nieuwe inzichten brengen Wim Gorssen en Roel Meyermans KU Leuven Genetische diversiteit 2 Waarom genetische diversiteit?
Nadere informatieGenomic revolution : betekenis voor
Genomic revolution : betekenis voor karakterisering, behoud en fokkerij van zeldzame rassen? Jack Windig Centre of Genetic Resources, The Netherlands (CGN) Genomic revolution Genoom Het hele DNA Alle chromosomen
Nadere informatie2 Voortplanten met organen Bouw en werking van geslachtsorganen Werking van geslachtshormonen Afsluiting 31
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voortplanten van genen 9 1.1 Genetica 9 1.2 Kruisingen 13 1.3 Crossing-over en mutatie 16 1.4 Erfelijkheid en praktijk 17 1.5 Inteelt en inteeltdepressie 21 1.6 Afsluiting
Nadere informatieINTEELTCOËFFICIËNT: BEN JE KHV-LID? BEREKEN HEM DAN VIA KHV-ONLINE!
INTEELTCOËFFICIËNT: BEN JE KHV-LID? BEREKEN HEM DAN VIA KHV-ONLINE! EEN SCHAAP HEEFT IEDERE CEL BEVAT TWEE KOPIJEN VAN HET ERFELIJK MATERIAAL (DNA) DIE DUIZENDEN GENEN DRAGEN ÉÉN KOPIJ KOMT VAN DE VADER
Nadere informatieGenetische diversiteit in de Gelderse paarden populatie
Genetische diversiteit in de Gelderse paarden populatie Bart Ducro 1,, Anouk Schurink 1, Sipke-Joost Hiemstra 1,2, Kor Oldenbroek 2 Juli, 2011 1) Animal Breeding and Genomics Centre, Wageningen UR 2) Centrum
Nadere informatieCryptorchidie, een bijzondere erfelijke afwijking
Cryptorchidie, een bijzondere erfelijke afwijking Inleiding Ed.J.Gubbels & Janneke Scholten, Genetic Counselling Services, oktober 2009. Cryptorchidie (het niet ingedaald zijn van één of beide testikels)
Nadere informatieVerantwoording van een genetische afweging en een paar kanttekeningen. ir. Ed.J.Gubbels, februari 2002.
Verantwoording van een genetische afweging en een paar kanttekeningen. ir. Ed.J.Gubbels, februari 2002. Het Centrale Fokbeleid van de Raad van Beheer leidt tot onrust in de kynologie. Het thema dat bij
Nadere informatieINTEELT EN INTEELTCOËFFICIËNT
INTEELT EN INTEELTCOËFFICIËNT Janneke Scholten, Genetic Counselling Services mei 2004 Wie de kynologische literatuur een beetje bijhoudt, weet dat er de laatste jaren veel aandacht is voor de gevolgen
Nadere informatieErfelijkheidsleer en populatiegenetica
Erfelijkheidsleer en populatiegenetica Samen Friese paarden fokken Studieclub Fokvereniging Het Friesche Paard Zuid Nederland Gemonde 21 maart 2014 Even voorstellen Wie is Myrthe Maurice Van Eijndhoven
Nadere informatieFokbegeleidingsplan concept. Ras + rasstandaard: Wat wordt er in de rasstandaard omschreven dat
Fokbegeleidingsplan concept Ras + rasstandaard: Wat wordt er in de rasstandaard omschreven dat 1) Een risico kan vormen voor de gezondheid (denk aan lengte snuit, neusrimpel en grootte van de ogen) 2)
Nadere informatieFokkerijkansen voor de geit
Fokkerijkansen voor de geit Kor Oldenbroek Symposium duurzame toekomst geitenrassen 12 november 2016, Putten Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) CV Kor Oldenbroek IVO in Zeist/ASG Lelystad
Nadere informatieUitgebreide samenvatting Genetische conservering en strategieën om Inteelt te minimaliseren bij het Mergellandschaap
Uitgebreide samenvatting Genetische conservering en strategieën om Inteelt te minimaliseren bij het Mergellandschaap Jack Windig, Centrum voor Genetische Bronnen van Wageningen UR Het Limburgse Mergelland
Nadere informatieINTEELT EN VERWANTSCHAP BIJ DE LABRADOR RETRIEVER. Peter van Honk
INTEELT EN VERWANTSCHAP BIJ DE LABRADOR RETRIEVER Peter van Honk Inteelt en verwantschap bij de Labrador Retriever Peter van Honk registratie nummer: 890606358070 Stage fokkerij en genetica (ABG-70424)
Nadere informatie3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1
Nadere informatieBeschikbare DNA-testen voor het vaststellen van monogene afwijkingen. Prof. Dr. Nadine Buys, KULeuven 3 de Vlaamse Fokkerijdag, 26 oktober 2011
Beschikbare DNA-testen voor het vaststellen van monogene afwijkingen Prof. Dr. Nadine Buys, KULeuven 3 de Vlaamse Fokkerijdag, 26 oktober 2011 1 Is het erfelijk? Een aandoening is erfelijk als er een verband
Nadere informatieMeten = Weten! Incidentiemetingen van erfelijke ziekten en schadelijke raskenmerken bij rashonden mét en zonder stamboom
Meten = Weten! Incidentiemetingen van erfelijke ziekten en schadelijke raskenmerken bij rashonden mét en zonder stamboom Liesbeth Meijndert dierenarts onderzoeker Faculty of Veterinary Medicine Department
Nadere informatiefokbeleid Wetterhounen kruisen om de verwantschap te verlagen bij de Wetterhoun een gecontroleerd beheersbaar proces..
kruisen om de verwantschap te verlagen bij de Wetterhoun een gecontroleerd beheersbaar proces.. Historie vh ras: eeuwenlang aanwezig in kynologie sinds 1941 erkende vereniging 1947 2010: 124 pups ca 1000
Nadere informatieModule Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Module Basisgenetica De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Body Bosgra Hans Hilverda
Nadere informatieDe volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende zinnen?
Populatiegenetica Versie 2006-2007 Vragen bij COO Belangrijke begrippen De volgende vragen testen je kennis van de meest voorkomende vaktermen in de klassieke genetica. Welk woord ontbreekt in de volgende
Nadere informatieAgenda bestuursvergadering
Agendapunt: 8.d.1 Datum: 7 augustus 2013 (digitaal) Onderwerp: Wetterhoun outcross Portefeuille: GGW/fokbeleid Afkomstig van: Bureau/John Doel van bespreking: besluitvormend Bijlagen: 7 Aanleiding Het
Nadere informatieGENETIC COUNSELLING SERVICES
GENETIC COUNSELLING SERVICES Ed.J.GUBBELS 10 november 2014 www.gencouns.nl Een gezonde rashond? Ja, het kan een probleem en de oorzaak - erfelijke afwijkingen horen bij het leven - we kunnen niet vermijden
Nadere informatieNewsletter April 2013
1. Inleiding Met het thema van deze nieuwsbrief willen we ons richten op de fundamenten van het fokken: de basisgenetica. Want of je het nu wil of niet. dit is ook de basis voor een succesvolle fok! Misschien
Nadere informatieGezond gebruik genetica
Gezond gebruik genetica Kor Oldenbroek Centrum voor Genetische Bronnen Stichting Zeldzame Huisdierrassen Workshop Maarsbergen 19 november 2014 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) CV Kor Oldenbroek
Nadere informatieFokbeleid en genetische diversiteit bij de. Nederlandse Landgeit
Fokbeleid en genetische diversiteit bij de Nederlandse Landgeit Inhoud presentatie Introductie Management van genetische diversiteit Online stamboek-en dieradministratie Conclusie Introductie De Nederlandse
Nadere informatie7de Vlaamse Fokkerijdag 18/11/2015. Genomisch onderzoek ter ondersteuning van het ras
7de Vlaamse Fokkerijdag KEMPISCHE RUND Genomisch onderzoek ter ondersteuning van het ras L. François, S. Janssens, F. G. Colinet, N. Gengler, I. Hulsegge, J. J. Windig, N. Buys Werkwijze 1. Inleiding 2.
Nadere informatieStamboeken voor bedreigde diersoorten door particuliere kwekers
Stamboeken voor bedreigde diersoorten door particuliere kwekers Gezonde, genetisch diverse populatie behouden = Wegen naar Rome Genetische diversiteit geeft flexibiliteit aan een populatie Gebrek aan genetische
Nadere informatieSymposium Verwantschap.
1 Symposium Verwantschap. Tekst: Elian Hattinga van t Sant Al sinds enige jaren werkt de Raad van Beheer op kynologisch gebied in Nederland (RvB) samen met het Ministerie van Economische Zaken in een project
Nadere informatieBekijk de video op juni Beste fokkers, keurmeesters, dierenartsen en hondenliefhebbers,
Newsletter Beste fokkers, keurmeesters, dierenartsen en hondenliefhebbers, juni 2018 Velen gingen er spontaan van uit dat de diversiteit van onze populaties laag is. Sinds het berekenen van de kengetallen
Nadere informatieVruchtbaarheidsindex 2008 voor schapen
Vruchtbaarheidsindex 008 voor schapen S. Janssens, 0/0/009 Onderzoeksgroep Huisdierengenetica, departement Biosystemen, K.U.Leuven Inleiding De index voor vruchtbaarheid, afgekort als, wordt berekend na
Nadere informatieDomesticeren, fokken, winnen en verliezen
Domesticeren, fokken, winnen en verliezen Natuurlijke en kunstmatige selectie Kor Oldenbroek Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (WUR) De Vereniging Het Nederlandsch Natuur en Geneeskundig Congres
Nadere informatieMitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).
Samenvatting door M. 1493 woorden 28 februari 2014 5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Genotype en fenotype Veel eigenschappen zijne erfelijk. Je hebt deze eigenschappen geërfd van
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inleiding 6
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Erfelijkheidsleer 9 1.1 Erfelijke verandering 9 1.2 Ontdekking van de erfelijkheidsleer (genetica) 12 1.3 De chromosomen 13 1.4 Kwalitatieve eigenschappen 17 1.5 De monogene
Nadere informatieAdvies voor genetisch beheer van de Bonte Bentheimer populatie in Nederland
Advies voor genetisch beheer van de Bonte Bentheimer populatie in Nederland Jack Windig en Rita Hoving CGN Rapport 28 Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) Advies voor genetisch beheer van de
Nadere informatieHoe verwant mag de gezonde hond zijn?
Hoe verwant mag de gezonde Ingeborg de Wolf Directeur Dia nummer 1 Schets problematiek Documentaire Pedigree dogs exposed Tv-programma s: Radar en Zembla Maatschappelijke verontwaardiging Rashond kreeg
Nadere informatieGenetische analyse van de gevoeligheid voor zomereczeem bij Belgische warmbloed paarden
3 de Vlaamse fokkerijdag 26 oktober 2011 Genetische analyse van de gevoeligheid voor zomereczeem bij Belgische warmbloed paarden LIESBET PEETERS Onderzoeksgroep Huisdierengenetica Departement Biosystemen
Nadere informatieErfelijke ziekten bij rashonden: Hoe los ik dat probleem nou op?
Erfelijke ziekten bij rashonden: Hoe los ik dat probleem nou op? Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren Prof. dr. Jan Rothuizen Departement Geneeskunde van Gezelschapsdieren Faculteit Diergeneeskunde
Nadere informatieHAVO 5 Begrippenlijst Erfelijkheid allel Allelen zijn verschillende vormen van een gen. Zij liggen in homologe chromosomen op precies dezelfde
HAVO 5 Begrippenlijst Erfelijkheid allel Allelen zijn verschillende vormen van een gen. Zij liggen in homologe chromosomen op precies dezelfde plaats. Allelen coderen voor dezelfde eigenschap bijvoorbeeld
Nadere informatiePlan van aanpak m.b.t kruisingen tussen de Petit Brabançon, de Griffon belge en de Griffon bruxellois.
Plan van aanpak m.b.t kruisingen tussen de Petit Brabançon, de Griffon belge en de Griffon bruxellois. Noodzaak aangeven voor gezondheid en welzijn van het ras Korte beschrijving van ras en fokdoel: De
Nadere informatieHandleiding Pawpeds Deel 3
Handleiding Pawpeds Deel 3 Landcodes We proberen te informeren over het land waarin de dieren werden geboren en waar ze nu wonen. Dit wordt weergegeven in de stambomen en gelijst zoals bijvoorbeeld US/DE,
Nadere informatieGenetische variatie in de Nederlandse populatie Brandrode runderen
Genetische variatie in de Nederlandse populatie Brandrode runderen Analyse en beleidsadvies Ina Hulsegge, Jack Windig, Sipke Joost Hiemstra en Rita Hoving CGN Rapport 27 Centrum voor Genetische Bronnen
Nadere informatie4 HAVO thema 4 Erfelijkheid EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Examentrainer Vragen Karyogrammen In afbeelding 1 zijn twee karyogrammen weergegeven. Deze karyogrammen zijn afkomstig van een eeneiige tweeling. Het ene kind is van het mannelijk geslacht zonder duidelijke
Nadere informatiePRAKTISCH MEER OVER ERFELIJKHEID
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH MEER OVER ERFELIJKHEID over houden van huisdieren Heel wat ziekten en aandoeningen bij dieren zijn (helemaal
Nadere informatiePedigree Dogs Exposed - The Blog
Pedigree Dogs Exposed - The Blog 22 september BREAKING NEWS: een kwart van de Engelse stamboomrassen zijn zo ingeteeld dat ze op uitsterven staan! In september publiceerde de Britse Kennel Club de resultaten
Nadere informatieHet fokken in kleine populaties
Het fokken in kleine populaties Kor Oldenbroek Stichting Zeldzame Huisdierrassen / CGN Gastles Helicon Nijmegen, 13 mei 2016 Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) CV Kor Oldenbroek IVO in Zeist/ASG
Nadere informatieNieuwe vruchtbaarheidsindexen voor schapen
Nieuwe vruchtbaarheidsindexen voor schapen S. Janssens, mei Onderzoeksgroep huisdierengenetica, departement Biosystemen, KU Leuven www.huisdierengenetica.be Gegevens De Vruchtbaarheids voor schapen werd
Nadere informatieCryptorchidie. Schotse Herder Vrienden Pagina 1
Cryptorchidie Cryptorchidie betekent dat één of beide testikels niet zijn ingedaald. Het is een erfelijke afwijking die bij veel soorten zoogdieren voorkomt. Ook bij de hond komt de afwijking voor. Ontstaan
Nadere informatieGenetisch beheer van rashondenpopulaties in het kort. ir. Ed.J.Gubbels, december Inleiding
Genetisch beheer van rashondenpopulaties in het kort ir. Ed.J.Gubbels, december 2004. 1. Inleiding In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam bij de fokkerij van huisdieren de methode inteelt met
Nadere informatieHet is jammer dat er de afgelopen twee jaar niets gebeurd is, geen outcross en geen onderzoek naar de oorzaken van de problemen.
Verantwoording Waarom heb ik deze website (en dit document) gemaakt? Ik heb sinds twee jaar een wetterhoun. Toen dat nog een pup was, hoorde ik voor het eerst over het plan om andere hondenrassen in te
Nadere informatieInteelt in kleine populaties
Inteelt in kleine populaties Lezing door Dr. Ir. Bart Ducro, onderzoeker bij Wageningen Universiteit, tijdens ALV van het NSPS op 23 november 2013. Dhr. Ducro zal doorgaan waar mevr. Schurink is gestopt.
Nadere informatieSPECIAAL NUMMER UPDATE VERNIEUWD FOKBELEID
Newsletter Nationale Fokkerijcommissie september 2018 SPECIAAL NUMMER UPDATE VERNIEUWD FOKBELEID Beste fokkers, keurmeesters, dierenartsen en hondenliefhebbers, Na grondig onderzoek, overleg met de Vlaamse
Nadere informatieOefen Repetitie thema Erfelijkheid
Oefen Repetitie thema Erfelijkheid Als er geen punten bij een vraag staan, dan is die vraag 1 punt waard. Onderdeel A: waar of niet waar? 1. Een zichtbare eigenschap maakt deel uit van het fenotype van
Nadere informatieErfelijkheidsleer en hondenfokkerij.
Erfelijkheidsleer en hondenfokkerij. Ir. Ed.J.Gubbels, oktober 1991. Inleiding. De fokkerij van rashonden heeft in de achterliggende decennia grote veranderingen ondergaan. Voorheen was vooral de "foktechnische
Nadere informatieGenetische achtergrond van staart- en maneneczeem in pony s en paarden
Genetische achtergrond van staart- en maneneczeem in pony s en paarden Anouk Schurink Bart Ducro Nijkerk, 11 november 2011 Informatie- en discussiebijeenkomst NSIJP Introductie Ervaring met IJslandse paarden
Nadere informatievoor het ras: Tibetan Terrier
Fokreglement van de rasvereniging: Belgian Tibetan Terrier Club BTTC voor het ras: Tibetan Terrier 1. ALGEMEEN 1.1. Dit reglement voor de BTTC, hierna te noemen de vereniging beoogt bij te dragen aan de
Nadere informatie