Handleiding digitale les voortgezet onderwijs stripboek Nieuwe vrienden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handleiding digitale les voortgezet onderwijs stripboek Nieuwe vrienden"

Transcriptie

1 Handleiding digitale les voortgezet onderwijs stripboek Nieuwe vrienden De Anne Frank Stichting heeft zeer goede reacties gekregen op de stripboeken De Ontdekking (over Nederland in de Tweede Wereldoorlog) en De Zoektocht (over de Holocaust). Voldoende aanleiding om een derde stripboek Nieuwe vrienden te maken, waarin de focus sterker ligt op actuele thema s als stereotypen, vooroordelen en discriminatie. Deze digitale les met opdrachten sluit aan bij het stripboek en de (digitale) werkbladen voor leerlingen, en biedt mogelijkheden om dieper in te gaan op die actuele thema s. Wij raden u aan om de digitale les en de opdrachten zelf goed te bekijken, voordat u deze in de klas gebruikt. De les is zo ontwikkeld, dat iedere docent ermee aan de slag kan. U wordt stap voor stap meegenomen in de les. Afhankelijk van het niveau van uw groep, kunt u er ook voor kiezen om delen over te slaan, te herhalen, of informatie toe te voegen. De les bestaat uit zeven uitdagende activiteiten: > Samenvatting van het stripverhaal > Animatie 1: De Nieuwe (thema: nieuw zijn) > Animatie 2: Een geintje?! (thema: groepsdruk, rollen dader, slachtoffer, helper en toeschouwer) > Animatie 3: Het karretje (thema: discriminatie) > Animatie 4: Langs de lijn (thema: vooroordelen en beeldvorming) > Wat kun jij doen? (thema: helpen en samenvatting van eerdere opdrachten) > Toen en nu (thema: Sporen van de Oorlog in de omgeving) Alex is zeer tegen zijn zin met zijn vader naar Amsterdam verhuisd. Hij mist zijn moeder, vrienden en zijn voetbalteam. Op de eerste dag op zijn nieuwe school komt Alex te laat. Als zijn klasgenoten horen dat hij uit een klein dorp komt, wordt hij uitgelachen. Alex vraagt zich af of hij hier wel nieuwe vrienden zal krijgen Na school zwerft Alex door de buurt. Plotseling ziet hij een van de meisjes uit zijn klas stiekem een oud gebouw binnengaan. Wat heeft Aylin te verbergen? 1

2 Kerndoelen en thema burgerschap In de lessen met het stripverhaal Nieuwe vrienden en de digitale les besteedt u aandacht aan onder andere de volgende kerndoelen: Kerndoel Nederlands > 8. De leerling leert verhalen, gedichten en informatieve teksten te lezen die aan zijn belangstelling tegemoet komen en zijn belevingswereld uitbreiden. Kerndoel Mens en maatschappij > 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan. 37. De leerling leert een kader van tien tijdvakken te gebruiken om gebeurtenissen, ontwikkelingen en personen in hun tijd te plaatsen. De leerling leert hierbij onder meer over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: - tijd van wereldoorlogen ( ) - tijd van televisie en computer (1950 heden). De leerling leert daarbij in elk geval de relatie te leggen tussen de gebeurtenissen en ontwikkelingen in de twintigste eeuw (waaronder de Wereldoorlogen en de Holocaust), en hedendaagse ontwikkelingen. 43. De leerling leert over overeenkomsten, verschillen en veranderingen in cultuur en levensbeschouwing in Nederland, leert eigen en andermans leefwijze daarmee in verband te brengen, en leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen. Thema Actief burgerschap en sociale integratie > - gaat er mede van uit dat leerlingen opgroeien in een pluriforme samenleving; - is mede gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie; - is er mede op gericht dat leerlingen kennis hebben van en kennismaken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdgenoten. opmerkingen vooraf: > Het is belangrijk dat leerlingen het hele stripboek gelezen hebben, voordat u aan deze digitale les begint. > De thema s die in het stripboek Nieuwe vrienden centraal staan, kunnen zeer gevoelig liggen. Bekijk de animaties en de thema s eerst zelf en laat tijdens de besprekingen de leerlingen zelf bepalen wat zij over een onderwerp willen zeggen. Spreek af dat wat wordt gezegd binnen de klas blijft. > Afbeeldingen in de digiles kunnen worden vergroot door erop te klikken. Belangrijke begrippen worden op diezelfde manier nader toegelicht. > De werkbladen zijn beschikbaar voor vmbo en voor havo/vwo. De vmbowerkbladen zijn oranje/rood, die voor havo/vwo groen/blauw. Voor een groot deel zijn de opdrachten hetzelfde. Als ze afwijken, wordt dat in deze handleiding vermeld. > Op het beginscherm met het menu kunt u kiezen tussen start een nieuwe les of ga verder met vorige les. Wanneer uw computer cookies bewaart, onthoudt hij antwoorden voor de opdrachten onder Wat kun jij doen? > Het is handig om de werkbladen enkelzijdig te printen. Wilt u stripboeken bestellen? Kijk dan op nieuwevrienden 2

3 DE LES: Open het menu op het digitale schoolbord. Leg leerlingen uit waar de les over gaat en wat er van hen verwacht wordt. Klik dan op volgende (rechtsonder). samenvatting Bestaat uit: 1 slide Tijdsduur: minuten Een korte samenvatting maken van Nieuwe vrienden en een inleiding op de actuele thema s in het stripboek. 1. Deel het Werkblad Samenvatting uit en vraag leerlingen om de opdrachten te maken. Werkblad vmbo: 2. Doe daarna de werkvorm op het digibord. Het is opdracht 1 van het vmbo-werkblad. 3. Vraag leerlingen welke lijnen zij hebben getrokken bij opdracht 2 en 3. Wat vinden zij de grootste verandering? Werkblad havo/vwo: 2. Doe daarna de werkvorm op het digibord. Hebben leerlingen dezelfde gebeurtenissen gekozen? Of vinden zij andere gebeurtenissen uit het stripverhaal belangrijker? Waarom? 3. Vraag leerlingen welke lijnen zij hebben getrokken bij opdracht 2 en 3. Wat vinden zij de grootste verandering? 3

4 de nieuwe Bestaat uit: 4 slides Tijdsduur: minuten Leerlingen denken na over het thema identiteit en beseffen dat sommige aspecten niet veranderen en andere wel, en dat zij ook altijd bepaalde aspecten met anderen delen. 1. Bekijk samen de animatie (lengte: 56 seconden). 2. Deel het Werkblad De nieuwe uit en vraag leerlingen om de opdrachten te maken. 3. Ga kort in op het begrip het snelle oordeel aan de hand van de reactie van Naïma. Als je iemand ziet, denk je dat je al heel snel weet hoe iemand zal zijn. Je kijkt bijvoorbeeld naar iemands kleding, of luistert naar hoe iemand praat. Dat is het snelle oordeel. Dat is op zich niet erg, iedereen doet dat. Maar je kunt je behoorlijk vergissen en dan is het goed als je jouw snelle oordeel kunt corrigeren. 4. ga naar de volgende slide: opdracht. Wat hebben de leerlingen onthouden over Alex (opdracht 1 van het werkblad)? 5. ga naar de volgende slide: opdracht. Wat hebben de leerlingen ingevuld bij opdracht 2 en 3 van het werkblad? Wat hebben leerlingen ontdekt aan gemeenschappelijkheden (opdracht 4 van het werkblad)? Schrijf de genoemde kenmerken in het schema op het digibord. 6. Lees het tekstje van Khawhish. Vraag aan de leerlingen of zij kunnen uitleggen wat dit met het thema identiteit te maken heeft. 7. Ga naar de volgende slide: helpen. Vraag leerlingen om hun mening: Hoe vinden zij het voor Alex dat hij op zijn eerste dag op zijn nieuwe school gepest wordt (opdracht 5A van het werkblad)? Vul het aantal stemmen in. 8. Lees het tekstje van Mart. Vraag aan de leerlingen of zij zelf weleens ergens nieuw zijn geweest en hoe dat was. Wat hielp? Welke tips hebben zij om het voor een nieuwe leerling makkelijker te maken (opdracht 5B van het werkblad)? 4

5 een geintje?! Bestaat uit: 4 slide(s) Tijdsduur: minuten Leerlingen denken na over de rollen dader, slachtoffer, helper en toeschouwer. 1. Bekijk samen de animatie (lengte: 1 minuut en 2 seconden). 2. Vraag leerlingen om in hun eigen woorden te beschrijven wat er gebeurt. 3. Deel het Werkblad Een geintje?! uit en vraag leerlingen om de opdrachten te maken. 4. Leg de begrippen dader, slachtoffer, helper en toeschouwer uit. 5. Ga naar de volgende slide: opdracht. Wie heeft welke rol op het schoolplein? Zijn de leerlingen het eens? Dit is opdracht 2 van het werkblad. 6. Ga naar de volgende slide: discussie. Wat vinden leerlingen? Hoe erg is het overgooien van de tas van Chen? Hoe is de stemverdeling in de klas? Vraag een paar leerlingen om hun keuze toe te lichten (opdracht 1 van het werkblad). 7. Wat vinden leerlingen van de rol van Alex? Is hij een dader? Dit is opdracht 3A van het werkblad. Hoe zijn de meningen verdeeld en hoe motiveren leerlingen hun antwoord? 8. Aylin grijpt in, zij heeft er genoeg van. Dit is opdracht 3B van het werkblad. Hoe gemakkelijk is het voor haar om Chen te helpen? Wat is de stemverdeling? Welke leerlingen vinden het gemakkelijk en waarom? En welk antwoord hebben leerlingen bij vraag 4 gekozen? Wat lijkt hen de beste manier om Chen te helpen (opdracht 4 van het werkblad)? 9. Ga naar de volgende slide: discussie. Lees samen met de leerlingen het citaat van Bloeme. Vraag leerlingen om zelf met voorbeelden te komen van vergelijkbare situaties (opdracht 5A van het werkblad). Wat gebeurde er? Waren de rollen duidelijk? Wie deed wat? Wie was het slachtoffer? Wie hielp? Wie keek toe? Dit is een gevoelig onderwerp. Als leerlingen aarzelen om met eigen voorbeelden te komen, vraag dan om voorbeelden uit tweede hand of uit de media. 10. Inventariseer samen met de leerlingen mogelijkheden om te helpen (opdracht 5B van het werkblad). Wat kun je op het moment zelf doen als je ziet dat iemand wordt gepest? En wat kun je achteraf doen? Als je op het moment zelf niet durft in te grijpen, kun je met je blik laten zien dat je iets niet oké vindt. Hoe meer mensen uit de klas dat doen, hoe effectiever. Een kleine handeling kan de situatie al positief veranderen. Geef zelf een voorbeeld en vraag daarna de leerlingen om voorbeelden. 5

6 het karretje Bestaat uit: 4 slide(s) Tijdsduur: minuten Leerlingen denken na over het thema discriminatie. Aylin wordt door de boze moeder uitgemaakt voor die Fatima. Ze is woedend en voelt zich niet gesteund door de manager van de supermarkt. 1. Bekijk samen de animatie (lengte: 46 seconden). 2. Vraag leerlingen om in hun eigen woorden te beschrijven wat er gebeurt. 3. Leerlingen maken het Werkblad Het karretje. 4. ga naar de volgende slide: opdracht. Snappen leerlingen waarom Aylin Fatima kwetsend vindt? Dit is opdracht 1 van het werkblad. 5. Kunnen leerlingen in hun eigen woorden uitleggen wat discriminatie is? Wat hebben leerlingen ingevuld bij opdracht 4? Opdracht 4 vmbo: geen discriminatie, maar een vooroordeel ( jongens uit de stad spelen hard ). Opdracht 4 havo/vwo: Alex en de voetballers uit de stad: geen discriminatie, maar een vooroordeel ( jongens uit de stad spelen hard ). Safira en de scooterrijder: ja, uitschelden vanwege etnische achtergrond. Ruby en de alcohol: nee, het gaat om een vooroordeel ( islamitische meisjes hebben een strenge vader en mogen daarom geen alcohol drinken ). Discriminatie is een lastig en abstract begrip. Discriminatie is het ongelijk behandelen op basis van kenmerken die er voor de situatie niet toe doen. Bijvoorbeeld op basis van afkomst, godsdienst, leeftijd, seksuele gerichtheid of sekse. Geef zelf een aantal concrete voorbeelden: een disco niet in komen vanwege huidskleur, een baan niet krijgen vanwege een naam. 6. ga naar de volgende slide: discussie. Hoe erg vinden leerlingen het dat de moeder Aylin uitmaakt voor die Fatima (opdracht 2 van het werkblad)? Hoe is de stemverdeling? Vraag een paar leerlingen om hun antwoord te motiveren. 7. En vinden leerlingen dat de manager het voor Aylin op had moeten nemen (opdracht 3)? Hoeveel leerlingen zeggen Nee op die vraag? En waarom? 8. ga naar de volgende slide: opdracht. Hoe had deze situatie anders en beter af kunnen lopen? Wat hebben leerlingen verzonnen (opdracht 5) wat de manager had kunnen zeggen, zodat Aylin blij naar huis was gegaan? 9. Lees samen met de leerlingen het citaat van Mohammed. Vraag leerlingen om zelf met voorbeelden te komen van vergelijkbare situaties (opdracht 6 van het werkblad havo/vwo). Wat gebeurde er? Waren de rollen duidelijk? Wie deed wat? Wie was het slachtoffer? Wie hielp? Wie keek toe? 6

7 langs de lijn Bestaat uit: 3 slides Tijdsduur: minuten Leerlingen denken na over het thema schelden langs de lijn en denken na over de consequenties en ook over het beeld dat groepen mensen van elkaar hebben. 1. Bekijk samen de animatie (lengte: 50 seconden). 2. Vraag leerlingen om in hun eigen woorden te beschrijven wat er gebeurt. 3. Laat leerlingen het Werkblad Langs de lijn maken. 4. ga naar de volgende slide: discussie. Bespreek hun antwoorden op opdracht 1 van het werkblad. Hoe erg vinden leerlingen het gescheld homo s langs de lijn? Hoe is de verdeling in de klas? Vraag een paar leerlingen om hun keuze toe te lichten. 5. Ook in de kleedkamers gebruiken de spelers scheldwoorden voor elkaar (opdracht 2). Wat vinden leerlingen daarvan? Is dat ook erg? 6. ga naar de volgende slide: opdracht. Wat hebben leerlingen bedacht bij opdracht 3? Wat hadden de mannen langs de lijn ook kunnen roepen, waardoor er een heel andere sfeer was ontstaan. 7. Lees samen met de leerlingen het citaat van Joris. Vraag leerlingen om zelf met voorbeelden te komen van vergelijkbare situaties. Het hoeft niet per se om situaties te gaan die met voetbal te maken hebben. Wat gebeurde er? Wat vonden zij ervan? Werkblad vmbo: 8. Bespreek opdracht 4 van het werkblad. Aylin en Alex hebben allebei een beeld van hoe het er thuis bij de ander uitziet. Beide beelden kloppen niet. Welke tips hebben leerlingen verzonnen zodat Alex en Aylin hun beeld kunnen bijstellen en hun vooroordeel kunnen corrigeren? Werkblad havo/vwo: 8. Bespreek opdracht 4 van het werkblad. Welke vooroordelen kunnen leerlingen zelf verzinnen? Zijn die positief of negatief? 9. Bespreek opdracht 5 van het werkblad. Aylin en Alex hebben allebei een beeld van hoe het er thuis bij de ander uitziet. Beide beelden kloppen niet. Welke tips kunnen leerlingen verzinnen zodat Alex en Aylin hun beeld kunnen bijstellen en hun vooroordeel kunnen corrigeren? 7

8 wat kun jij doen? Bestaat uit: 5 slide(s) Tijdsduur: minuten Leerlingen kunnen in hun eigen woorden uitleggen wat een snel oordeel, een vooroordeel en discriminatie is. Leerlingen denken ook na over het thema ingrijpen en waarop zij daarbij vooral moeten letten. Maak duidelijk dat Alex een risico aangaat als hij reageert op de scheldende scooterrijder. 1. Laat leerlingen het Werkblad Wat kun jij doen? maken. 2. Bekijk de slide discussie. Hoe hebben leerlingen de situaties uit het stripverhaal beoordeeld? Wat vinden zij het minst erg? En wat het ergst? Zijn er grote meningsverschillen in de klas? 3. ga naar de volgende slide: opdracht. Laat leerlingen nadenken over de begrippen snel oordeel, vooroordeel en discriminatie. Het zijn moeilijke en abstracte begrippen. Hebben leerlingen de juiste begrippen gekoppeld aan de scènes uit het stripboek (opdracht 2 van het werkblad)? Leg de begrippen uit aan de hand van de concrete situaties uit de strip. De definitie verschijnt als er op het begrip geklikt wordt. Het snelle oordeel Als je iemand ziet, denk je dat je al heel snel weet hoe iemand zal zijn. Dat is het snelle oordeel. Voorbeeld uit de strip: Naïma denkt meteen dat Alex sportief is, terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. Voor Ruby en Diego is Alex meteen een boer. Een snel oordeel kan dus positief of negatief zijn en kan bijgesteld worden. Vooroordeel Een vooroordeel is een oordeel vooraf over een groep of over mensen uit een groep. Een vooroordeel is vaak negatief, soms positief. Voorbeeld uit de strip: Alex denkt dat hij weet hoe het er bij Aylin thuis aan toegaat (strenge vader) terwijl hij er nog nooit geweest is. Hij heeft een bepaald negatief beeld. Als Alex aan dat negatieve beeld vasthoudt ( alle Turkse meisjes hebben strenge vaders ) dan is dat een vooroordeel. Discriminatie Discriminatie is het ongelijk behandelen op basis van kenmerken die er voor de situatie niet toe doen. Bijvoorbeeld op basis van afkomst, godsdienst, leeftijd, seksuele gerichtheid of sekse. De scooterrijder scheldt Safira uit op basis van haar huidskleur. 8

9 4. Bespreek opdracht 3A van het werkblad. Alex grijpt in, hij laat zien dat hij het schelden van de scooterrijder niet accepteert. Maar is dat eigenlijk wel zo verstandig van Alex? Wat vinden leerlingen van de actie van Alex? Vinden zij het goed of niet goed? Vul het aantal stemmen in en vraag een paar leerlingen om hun mening toe te lichten. 5. En daarna opdracht 3B: Welke tips hebben leerlingen verzonnen voor een slachtoffer? En voor een toeschouwer? Schrijf de beste tips op. 6. ga naar de volgende slide: tips. In de loop van deze les hebben de leerlingen een aantal ideeën en tips verzameld. Op deze en de volgende slide staat een samenvatting. Kunnen de leerlingen zich hierin vinden? Zijn dit de beste tips? 7. Het stripverhaal Nieuwe vrienden heeft een open einde. Maar er is wel van alles veranderd in de klas (zie laatste opdracht Nieuwe vrienden van het werkblad). Welke positieve veranderingen zien de leerlingen? Meer weten? Lees verder over deze thema s in de online publicatie Begin bij jezelf! Kleine uiteenzetting over Stereotypen en Vooroordelen. Dit leerzame handboek bevat naast basisinformatie veel foto s en filmmateriaal. Er hoort een online module bij met oefeningen en tips voor docenten voor het omgaan met praktijksituaties. Het handboek en de online module zijn te vinden op: 9

10 toen en nu Bestaat uit: 3 slide(s) Tijdsduur: minuten Leerlingen beseffen dat veel tekeningen gebaseerd zijn op bestaande plekken in Amsterdam. Zij beseffen dat Alex in de loop van het verhaal meer kennis heeft gekregen met betrekking tot de geschiedenis van zijn nieuwe buurt, de Transvaalbuurt in Amsterdam. 1. Laat leerlingen het Werkblad toen en nu maken. 2. Laat de eerste slide actuele foto s zien. De tekenaar van Nieuwe vrienden, Eric Heuvel, heeft een flink aantal tekeningen gebaseerd op bestaande plekken in de Transvaalbuurt in Amsterdam. Herkennen de leerlingen de plekken (opdracht 1 van het vmbo werkblad)? Antwoorden: Bovenste rij, van links naar rechts: 12/13, 21, 42 Onderste rij, van links naar rechts: 9, 24, 43/44 Werkblad vmbo: 3. Vraag leerlingen om de tekst over de Handwerkers Vriendenkring op het werkblad te lezen. Is alles duidelijk? 4. Ga naar de volgende slide tijdlijn. Wat is de juiste volgorde van de gebeurtenissen? En welke foto hoort bij welk bijschrift? 5. ga naar de volgende slide: op onderzoek. Denken leerlingen dat Alex zich meer thuis voelt in zijn buurt doordat hij weet wat er allemaal is gebeurd? Waarom wel, waarom niet? 6. Wat hebben leerlingen ingevuld bij opdracht 2? Over welke plekken of personen uit hun eigen omgeving zouden zij graag meer willen weten? Werkblad havo/vwo: 3. Hebben leerlingen de tijdlijn van hun werkblad goed ingevuld? Volgorde: 6 - de nieuwe buurt van Alex 4 - net na de oorlog 2 - de speeltuin (1932) 1 - de huizen worden gebouwd 5 - Turkse slagerij, een razzia in 1943 Vraag leerlingen daarna om het tekstje over de Handwerkers Vriendenkring te lezen. Is het duidelijk? 4. ga naar de volgende slide: op onderzoek. Denken leerlingen dat Alex zich meer thuis voelt in zijn buurt doordat hij weet wat er allemaal is gebeurd? Waarom wel, waarom niet? 5. Wat hebben leerlingen ingevuld bij opdracht 2? Over welke plekken of personen uit hun eigen omgeving zouden zij graag meer willen weten? 10

11 Het is december. Benjamin is naar Nederland gekomen om het kistje en de brief en de ring op te halen. Hij wil graag met zijn eigen ogen de plek zien waar Alex en Aylin het kistje gevonden hebben. Zij hebben aan de opzichter gevraagd of zij Benjamin de oude school mogen laten zien 11

12 Colofon Deze handleiding hoort bij de digitale les bij het stripboek Nieuwe vrienden voor het voortgezet onderwijs en is ontwikkeld door de Anne Frank Stichting (AFS) en Jongerenuitgeverij Young Crowds (YC). Redactie digitale les: Nora Hammidi, Piet van Ledden, Menno Metselaar en Pauline van der Velde (AFS), Jeannette Jonker en Alette Reneman (YC) Animaties: Daan Faudet Vormgeving en technische realisatie digiles: Annemarie Dekker (YC) en Lennard Meijer Redactie handleiding: Menno Metselaar (AFS) Tekstcorrectie: Mans Kuipers Vormgeving werkbladen en handleiding: Tom van Staveren, Eric van den Berg (Graphic Island) Reageren? Stuur een naar: Internet: Foto s leerlingen: Just Justa, Fotografie Charlotte Bogaert Tekeningen: Eric Heuvel/Comic House, 2014 Anne Frank Stichting, 2014 De Anne Frank Stichting is een onafhankelijke organisatie die de plek beheert waar Anne Frank tijdens de Tweede Wereldoorlog was ondergedoken en waar zij haar dagboek schreef. De Stichting brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De ontwikkeling van Nieuwe vrienden en de educatieve materialen door de Anne Frank Stichting is mede mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van Ymere, Coöperatiefonds Rabobank Amsterdam, Nationaal Comité 4 en 5 mei en SNS Reaal Fonds. 12

Handleiding digitale les basisonderwijs stripboek Nieuwe vrienden

Handleiding digitale les basisonderwijs stripboek Nieuwe vrienden Handleiding digitale les basisonderwijs stripboek Nieuwe vrienden De les bestaat uit zes uitdagende activiteiten: > Samenvatting > Animatie 1: De nieuwe (thema: nieuw zijn) > Animatie 2: Een geintje?!

Nadere informatie

Voor de docentenopleider

Voor de docentenopleider Werkvorm: voor de opleider (1) Hoe kun je een gesprek over discriminatie begeleiden? Is het erg als leerlingen elkaar aanspreken met homo of als een collega in de docentenkamer een grap maakt over de afkomst

Nadere informatie

Nieuwe vrienden. Opdracht 1. Naam : School: WERKBLAD SAMENVATTING

Nieuwe vrienden. Opdracht 1. Naam : School: WERKBLAD SAMENVATTING WERKBLAD SAMENVATTING Naam : School: Nieuwe vrienden Alex is zeer tegen zijn zin met zijn vader naar Amsterdam verhuisd. Hij vraagt zich af of hij hier wel nieuwe vrienden zal krijgen Opdracht 1 Heb je

Nadere informatie

Opdracht 2. Opdracht 3 NAÏMA AYLIN DIEGO ALEX RUBY SAFIRA CHEN AMBER WERKBLAD SAMENVATTING

Opdracht 2. Opdracht 3 NAÏMA AYLIN DIEGO ALEX RUBY SAFIRA CHEN AMBER WERKBLAD SAMENVATTING WERKBLAD SAMENVATTING CHTEN OPDRA Opdracht 2 Wie zijn aan het begin van het stripverhaal vrienden/vriendinnen? Trek een blauwe lijn tussen die personen. ALEX RUBY CHEN AMBER SAFIRA DIEGO AYLIN Opdracht

Nadere informatie

Voor de paboopleider. Werkvorm 9: voor de opleider (1) Reageren op discriminatie

Voor de paboopleider. Werkvorm 9: voor de opleider (1) Reageren op discriminatie Werkvorm 9: voor de opleider (1) Hoe kun je reageren op discriminatie op school? Iedereen in het onderwijs krijgt er vroeg of laat mee te maken: vooroordelen en discriminatie. Het is zaak om hier goed

Nadere informatie

Handleiding Introductieles Annes Dagboek

Handleiding Introductieles Annes Dagboek De les bestaat uit drie uitdagende activiteiten: > woordweb > filmclip met kijkopdracht > citaten: gebeurtenissen en woorden > actuele betekenis: interview met Otto KERNDOELEN In de lessen besteedt u aandacht

Nadere informatie

Handleiding digitale les Lezen en Schrijven met Anne Frank

Handleiding digitale les Lezen en Schrijven met Anne Frank Handleiding digitale les Lezen en Schrijven met Anne Frank Een digitale les over Anne Frank voor vmbo-leerlingen van 13-15 jaar ter bevordering van lezen en schrijven. De digitale les bestaat uit: > Diverse

Nadere informatie

Vooroordelen blijf bij jezelf!

Vooroordelen blijf bij jezelf! HANDLEIDING Vooroordelen blijf bij jezelf! Lesgeven over stereotypen, vooroordelen en discriminatie aan studenten op het mbo. Inleiding pag 3 Samenvatting werkvormen pag 4 Doelgroepen pag 4 Doelen pag

Nadere informatie

Wie ben jij? HANDLEIDING

Wie ben jij? HANDLEIDING HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan

Nadere informatie

Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)

Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een

Nadere informatie

docentenhandleiding Sprekende beelden in de klas

docentenhandleiding Sprekende beelden in de klas 1 docentenhandleiding Sprekende beelden in de klas Deze digitale les is gemaakt in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. De les is geschikt voor de bovenbouw van havo en vwo en kan gegeven worden

Nadere informatie

Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies. basisscholen

Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies. basisscholen Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies basisscholen Zíj zijn stom, gemeen, lelijk Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen

Nadere informatie

Voor de paboopleider. Werkvorm 4: voor de opleider (1) beeldgebruik

Voor de paboopleider. Werkvorm 4: voor de opleider (1) beeldgebruik Werkvorm 4: voor de opleider (1) Beelden van de Jodenvervolging in de les Bij deze werkvorm is een aantal foto s, casussen en adviezen verzameld om studenten te laten nadenken over het gebruik van beelden

Nadere informatie

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder

Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:

Nadere informatie

Discriminatie? Niet in onze school!

Discriminatie? Niet in onze school! Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen

Nadere informatie

Voor deze opdracht heb je het stripboek Senne & Sanne Cordoba nodig en deze moet je lezen als je alle opdrachten wilt kunnen maken.

Voor deze opdracht heb je het stripboek Senne & Sanne Cordoba nodig en deze moet je lezen als je alle opdrachten wilt kunnen maken. GSR 01 Cordoba Voor deze opdracht heb je het stripboek Senne & Sanne Cordoba nodig en deze moet je lezen als je alle opdrachten wilt kunnen maken. Hoewel de strip gemaakt is in België, gaat het toch over

Nadere informatie

Vooroordelen, waar komen die vandaan?

Vooroordelen, waar komen die vandaan? HANDLEIDING Vooroordelen, waar komen die vandaan? Korte omschrijving werkvorm Vooroordelen, iedereen heeft ze, maar waarom eigenlijk? En wanneer is het erg, wanneer hebben jij of anderen er last van? Met

Nadere informatie

Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen

Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen Anti Discriminatie Bureau Voor Nijmegen en omgeving 024 32 40 400 www.adbnijmegen.nl Anti Discriminatie Bureau Nijmegen

Nadere informatie

Vooroordelen, waar komen die vandaan?

Vooroordelen, waar komen die vandaan? HANDLEIDING Vooroordelen, waar komen die vandaan? Korte omschrijving werkvorm Vooroordelen, iedereen heeft ze, maar waarom eigenlijk? En wanneer is het erg, wanneer heb jij of hebben anderen er last van?

Nadere informatie

Lesnummer 10 Titel van de les Gevoelens in en uit balans. Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor route B en C.

Lesnummer 10 Titel van de les Gevoelens in en uit balans. Eén lesuur met mogelijkheden voor uitloop naar extra lesuren voor route B en C. Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Themanummer 3 Gezond leven en gezond blijven Praktijkkern letter b Omgaan met genotsmiddelen Lesnummer 10 Titel van de les Gevoelens in en uit balans. Tijd Eén lesuur

Nadere informatie

Danny s Parade. Bronnenblad. Inhoud. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.

Danny s Parade. Bronnenblad. Inhoud. Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay. Danny s Parade Bronnenblad Regie: Anneke de Lind van Wijngaarden Jaar: 2007 Duur: 15 minuten Website: www.allesovergay.nl Inhoud - Wat is homoseksualiteit? blz. 3 - Wanneer is iemand homo of lesbisch?

Nadere informatie

LESBRIEF NR 2 OPDRACHT 1 ANDERS? VOOR GROEP 7 + 8 +

LESBRIEF NR 2 OPDRACHT 1 ANDERS? VOOR GROEP 7 + 8 + LESBRIEF NR 2 VOOR GROEP 7 + 8 + GROEP 7 + 8 DOWNLOAD DEZE LESBRIEF OOK OP SAMSAM.NET SAMSAM MIDDEN IN DE WERELD De wheelie van Robert uit Zambia ANDERS? NOU EN! Een slangenbeet veranderde Christabels

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

Jongens & meisjes, snap jij het?

Jongens & meisjes, snap jij het? Les 2 Jongens & meisjes, snap jij het? We gaan het hebben over seksuele wensen en -grenzen. Wat de één normaal vindt om te doen, kan voor de ander verre van normaal zijn. Dat wordt ook bepaald door wat

Nadere informatie

Lesopzet bij de film: Versie 3.0

Lesopzet bij de film: Versie 3.0 Lesopzet bij de film: Zwartboek Versie 3.0 HAVO/VWO (onderbouw) Onderwerp: verzet & verraad (of 'collaboratie en verzet') Beginsituatie De leerlingen kunnen de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van Nederland

Nadere informatie

CODE R. Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles

CODE R. Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles CODE R Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles LESBRIEF CODE-R BASISLES In deze lesbrief staan tips en suggesties voor het gebruik van Code-R. Aan de hand van de voorbeeldles

Nadere informatie

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan

Nadere informatie

>>> Dag tegen het Pesten 19-04-12 >>> Codename Future - Tel. 070-3024770 - Fax. 070-3644934 www.codenamefuture.nl 1

>>> Dag tegen het Pesten 19-04-12 >>> Codename Future - Tel. 070-3024770 - Fax. 070-3644934 www.codenamefuture.nl 1 >>> Codename Future - Tel. 070-3024770 - Fax. 070-3644934 www.codenamefuture.nl 1 Inhoudsopgave Colofon 3 Dag tegen het pesten 4 Highlights 4 Pesten gebeurt in mijn klas het meest met 5 Welke uitspraak

Nadere informatie

VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF

VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor

Nadere informatie

de digitale les Fix je Risk

de digitale les Fix je Risk 1 Handleiding bij de digitale les Fix je Risk Dit is de handleiding die hoort bij de digitale les Fix je Risk. De les is geschikt voor groep 7 en 8. De digitale les heeft als doel leerlingen uit te leggen

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

3 Pesten is geen lolletje

3 Pesten is geen lolletje Na deze les kun je: het verschil tussen plagen en pesten noemen; jouw ervaringen met pesten vertellen; uitleggen hoe je pesten kunt stoppen; afspraken maken over pesten. 3 Pesten is geen lolletje Pesten

Nadere informatie

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6 Lesbrief nr 1 voor Groep 5 + 6 1 / 2016 + Download deze lesbrief ook op samsam.net Wat is Samsam Junior? Samsam Junior is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid.

Nadere informatie

Voor de paboopleider. Werkvorm 6: voor de opleider (1) Anne Frank in groep 5 en 6

Voor de paboopleider. Werkvorm 6: voor de opleider (1) Anne Frank in groep 5 en 6 Werkvorm 6: voor de opleider (1) Hoe kun je lesgeven over Anne Frank in groep 5 en 6? De bezoekers van het Anne Frank Huis worden steeds jonger. In 2009 kwamen er 13.000 kinderen tussen de 5 en 10 jaar

Nadere informatie

GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Mentorlessen. Klas:...

Mentorlessen. Klas:... Mentorlessen Naam: Klas:... 1 En hier begint het! Voor jou ligt jouw persoonlijke mentormap. Deze map is voor de individuele oefeningen vanuit de mentor-module die jij en je klasgenoten volgt. In deze

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst

Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst Een digitale les voor groep 6, 7 en 8 van het primair onderwijs waarbij leerlingen nadenken over innovatieve toepassingen

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Verbindingsactietraining

Verbindingsactietraining Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken

Nadere informatie

Gevoelige kwesties HANDLEIDING

Gevoelige kwesties HANDLEIDING HANDLEIDING Gevoelige kwesties Korte omschrijving lesactiviteit Als je een discriminerende opmerking hoort, kan dat erg pijnlijk zijn. Discriminatie kan ook andere gevoelens oproepen: boosheid bijvoorbeeld,

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

euzedossier ouderparticipatie keuzedossier vmbo osb in de onderbouw theoretische leerweg

euzedossier ouderparticipatie keuzedossier vmbo osb in de onderbouw theoretische leerweg euzedossier ouderparticipatie keuzedossier vmbo osb in de onderbouw theoretische leerweg Op vijf bladzijden in het werkboek wordt de medewerking van de ouders of verzorgers van de leerlingen gevraagd.

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Leerweg: BB Klas: 3 Vak: Maatschappijleer Methode: Thema s Maatschappijleer Periodenr Rapportnr Toetsnr 3.1.1 Wat moet je voor de toetsing doen? H1 Wat is maatschappijleer? kunt beschrijven wat je bij

Nadere informatie

4 manieren om Samsam te gebruiken

4 manieren om Samsam te gebruiken sam samsam Lesbrief wereldburgerschap Samsam gaat over alle thema's van wereldburgerschap. Door met de onderstaande opdrachten een les samen te stellen, sluit u altijd aan bij één van de kerndoelen van

Nadere informatie

lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs

lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze

Nadere informatie

Educatief programma Feiten & meningen

Educatief programma Feiten & meningen Educatief programma Feiten & meningen Handleiding voor docenten De tentoonstelling Zwart&Wit is een tentoonstelling die vragen oproept, meningen laat horen en feiten presenteert. Het educatief programma

Nadere informatie

Discriminatie? Niet in onze school!

Discriminatie? Niet in onze school! Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland Parents` Love

together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland Parents` Love Parents` Love Ook ouders houden van hun kinderen: ouderliefde. Naast zorgzaamheid en genegenheid uit zich deze liefde vooral in: opvoeding. 1. Ga naar de site van Sesamstraat: Bekijk en beluister de volgende

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Voor de opleider WERKVORM 5: VOOR DE OPLEIDER (1) ROLLEN

Voor de opleider WERKVORM 5: VOOR DE OPLEIDER (1) ROLLEN WERKVORM 5: VOOR DE OPLEIDER (1) ROLLEN Slachtoffers, daders, helpers en omstanders In deze werkvorm maken docenten (in opleiding) kennis met vier rollen en leren zij deze toepassen in onderwijssituaties.

Nadere informatie

Bevriend met Bram of met een autist

Bevriend met Bram of met een autist Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas: Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Handleiding Introductieles Anne Frank

Handleiding Introductieles Anne Frank Handleiding Introductieles Anne Frank De les bestaat uit drie uitdagende activiteiten: > woordweb > filmclip met kijkopdracht > tijdlijn Al ruim dertig jaar gebruiken leerkrachten van groep 7 en 8 de Anne

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

HANDLEIDING TELESHOPPEN

HANDLEIDING TELESHOPPEN HANDLEIDING TELESHOPPEN Algemeen Deze handleiding gaat over de lesstof Teleshoppen, winkelen op internet. Deze handleiding hoort bij de elektronische lesstof die je terug kan vinden op internet. Kijk op;

Nadere informatie

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Lees blz. 5, 6, 7, 8 Wat denk je dat Aïsha wilde doen? Waarom is dat niet gelukt? Is het goed dat de deur van het dak altijd op slot

Nadere informatie

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Dag van Respect & PABO DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Beste Pabo-studenten, Elk jaar ontwikkelt Stichting Dag van Respect nieuw lesmateriaal over respect. Respect voor jezelf, Respect voor

Nadere informatie

Werkboek leerlingen Sociale media & Digitaal pesten

Werkboek leerlingen Sociale media & Digitaal pesten Werkboek leerlingen Sociale media & Digitaal pesten Preventieproject voor leerlingen Brede School Tilburg Colofon Datum: 10 april 2014 Hanneke Duijkers, medewerker gezondheidsvoorlichting en opvoeding,

Nadere informatie

Leef je uit, maar nooit op een ander!

Leef je uit, maar nooit op een ander! Leef je uit, maar nooit op een ander! Verbeter je eigen leefomgeving De filosoof Epictetus deelde 2000 jaren geleden al de volgende wijsheid met zijn leerlingen die nog steeds van toepassing is: "Iedereen

Nadere informatie

PESTPROTOCOL DE BOOG. Koudenhovenseweg Zuid 202 5641 AC Eindhoven T: 040-2811760 E: deboog@skpo.nl

PESTPROTOCOL DE BOOG. Koudenhovenseweg Zuid 202 5641 AC Eindhoven T: 040-2811760 E: deboog@skpo.nl PESTPROTOCOL DE BOOG Pestprotocol De Boog Dit pestprotocol heeft als doel voor De Boog: Alle kinderen moeten zich op school veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels

Nadere informatie

Lesbrief nr 1. Opdracht 1. voor Groep 7 + 8 +

Lesbrief nr 1. Opdracht 1. voor Groep 7 + 8 + Lesbrief nr 1 voor Groep 7 + 8 + ad Downlo ief ook r b deze les.net am op sams Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid. Het doel van

Nadere informatie

Naam leerlingen. Groep BBL1 Mens & Maatschappij. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment

Naam leerlingen. Groep BBL1 Mens & Maatschappij. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment Groep BBL1 Mens & Maatschappij Leertijd; 3 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 3 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten. Verdieping op de basisdoelen

Nadere informatie

De school is van ons

De school is van ons De school is van ons Werkboek sociale vaardigheden op school Uitgeverij Eenvoudig Communiceren LEZEN VOOR IEDEREEN UITGEVERIJ EENVOUDIG COMMUNICEREN Dit werkboek is van: Voornaam:... Achternaam: Leeftijd:...

Nadere informatie

Onderwijssociologie & Diversiteit

Onderwijssociologie & Diversiteit Onderwijssociologie & Diversiteit Hoorcollege 1: inleiding sociologie en burgerschap IVL Leike van der Leun Om deze presentatie te kunnen volgen op je mobiele telefoon, tablet of laptom, ga je naar: www.presentain.com

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Ik heb geen idee wat het betekent. Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord.

Ik heb geen idee wat het betekent. Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord. Tekst lezen en moeilijke woorden bespreken 1. Hoe goed ken je de woorden in het schema? Je hoeft alleen een kruisje te zetten bij hoe goed je het woord kent. 2. Lees de tekst met het stappenplan. Onderstreep

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

5 manieren om Samsam te gebruiken

5 manieren om Samsam te gebruiken Vraag de leerlingen waarom dit zeepje de vorm van een waterdruppel heeft.* Vertel dat handen wassen de makkelijkste manier is om te voorkomen dat bacteriën en ziektes zich verspreiden. Kinderen die regelmatig

Nadere informatie

Romp. Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel. Kop

Romp. Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel. Kop Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel Tijd: 55 60 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Kop Introductie Wie ben jij online? Introduceer het onderwerp kort: Wie ben jij online? Bijna iedereen heeft een of meerdere

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksueel grensoverschrijdend gedrag Kriebels in je buik Seksueel grensoverschrijdend gedrag 1 Seksueel grensoverschrijdend gedrag Groep 8 90 min Begrippen Seksuele grensoverschrijding, seksueel misbruik, vertrouwenspersoon, veilig thuis

Nadere informatie

euzedossier ouderparticipatie oriëntatie op studie en beroep in de onderbouw van havo/vwo

euzedossier ouderparticipatie oriëntatie op studie en beroep in de onderbouw van havo/vwo euzedossier ouderparticipatie oriëntatie op studie en beroep in de onderbouw van havo/vwo Op vier bladzijden in het werkboek wordt de medewerking van de ouders of verzorgers van de leerlingen gevraagd.

Nadere informatie

Hoe gelukkig ben je? Opdracht 1

Hoe gelukkig ben je? Opdracht 1 Hoe gelukkig ben je? Geluk is een veranderlijk iets. Het ene moment kun je jezelf diep gelukkig voelen, maar het andere moment lijkt het leven soms maar een zware last. Toch is voor geluk ook een soort

Nadere informatie

Monitor de Bibliotheek op school vmbo

Monitor de Bibliotheek op school vmbo Monitor de Bibliotheek op school vmbo 2018-2019 Vragenlijst docenten Basisinformatie U vult deze vragenlijst in voor BRIN school... - Naam school... - Plaats school... Deze vragenlijst heeft betrekking

Nadere informatie

PRIMAIR ONDERWIJS BEOORDEEL N BOEK NOOIT A.D.H.V. DE KAFT

PRIMAIR ONDERWIJS BEOORDEEL N BOEK NOOIT A.D.H.V. DE KAFT PRIMAIR ONDERWIJS BEOORDEEL N BOEK NOOIT A.D.H.V. DE KAFT Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit vanuit RADAR. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd.

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

{OPDR 01} langs de foto s. amsterdam. anne frank. van. het. Kies een foto van de homepage en plak deze hier op! PLAK

{OPDR 01} langs de foto s. amsterdam. anne frank. van. het. Kies een foto van de homepage en plak deze hier op! PLAK 01} namen langs de foto s (www.annefrank.org/amsterdam) 01.01 Start bij de hompage. Je ziet steeds een andere foto. Bekijk ze alle negen. Wat valt je op aan al deze foto s?......... 01.03 Kies een foto

Nadere informatie

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

IK WIL ZELF BESLISSEN

IK WIL ZELF BESLISSEN IK WIL ZELF BESLISSEN De Vloer Op Jr. in de klas Leeftijd: 9-12 jaar, 13-15 jaar Niveau: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Tijd: 1 uur en 20 min Benodigdheden: beamer of digibord,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten

Nadere informatie

Lees Zoek op Om over na te denken

Lees Zoek op Om over na te denken Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Les 1. Wensen & Grenzen. Praten over seks... Hoe en hoezo?

Les 1. Wensen & Grenzen. Praten over seks... Hoe en hoezo? Les 1 Wensen & Grenzen Praten over seks... Hoe en hoezo? In deze eerste les wordt het thema 'Seksueel gedrag' geïntroduceerd. Het is aan jou als mentor / docent om te bepalen of de sfeer in de groep veilig

Nadere informatie

Plak jij een etiket op mensen?

Plak jij een etiket op mensen? Plak jij een etiket op mensen? Een vooroordeel is erger dan je denkt 1 Iedereen ziet er verschillend uit. Er zijn geen twee mensen precies hetzelfde. Iedereen is anders Iedereen is anders. Bekijk de kinderen

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO

Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Onderdeel van de eindrapportage

Nadere informatie