De Veilige Veste Leeuwarden

Transcriptie

1 een veilige haven voor bedreigde jongeren gebruiker Linda Terpstra, directeur Fier Fryslân We hebben de afgelopen jaren keihard en met veel enthousiasme aan De Veilige Veste gewerkt. Het belangrijkst is dat onze meiden niet langer op de vlucht hoeven; het kat- en muisspel is voorbij. Anke van Dijke, directeur Fier Fryslân De Veilige Veste is een statement. Vroeger verstopten we onze meiden, nu hoeft dat niet langer, want hier zitten we. De wereld, waarin slachtoffers op de vlucht moeten en daders vrij rondlopen, wordt omgedraaid. Anonieme opvanghuizen zijn niet bekend bij het grote publiek en daarmee blijft ook het weten en daarmee misschien wel het begrijpen achter. Met De Veilige Veste maken we het onzichtbare zichtbaar en proberen we geheimhouding en stilzwijgen rond geweld te doorbreken. Dat is noodzakelijk om geweld in onze samenleving te voorkomen en te stoppen. opdrachtgever Sigrid Hoekstra, WoonFriesland Fier Frysla n klopte bij ons aan voor een nieuw opvanghuis. Na overleg met gemeente en de architect besloten we een oud politiebureau te kopen. WoonFriesland trad op als opdrachtgever en is eigenaar van het gebouw. We hebben veel energie in het contact met Fier gestoken. Als je een project als dit aangaat, moet je vertrouwen in elkaar hebben. Heldere verwachtingen cree ren, duidelijke afspraken maken. Je moet elkaar vinden vo o r het bouwproces begint. Voor het uitkristalliseren van het plan hebben we ruim de tijd genomen. We zijn gaan verkennen: wat zijn de mogelijkheden, de eisen en de show stoppers? Zo nu en dan leverde dat pittige discussies op, maar dat is niet erg. We zijn nooit onze gezamenlijke ambitie uit het oog verloren. Het wonen en welzijn van de doelgroep stond en staat altijd voorop en dat kreeg vorm in dit mooie duurzame gebouw....zorgconcept De Veilige Veste is niet alleen een gebouw, maar vooral een nieuw inhoudelijk zorgconcept voor het bieden van hulp aan meiden die op de vlucht zijn voor bijvoorbeeld huiselijk geweld, loverboys en gedwongen prostitutie. In plaats van hen te verstoppen wordt er gewerkt aan veiligheid op lange termijn. Dat maakt het mogelijk om zo nodig samen met de politie familie, partners of anderen die de vrouwen bedreigen bij De Veilige Veste uit te nodigen en daardoor tot een oplossing te komen voor de problemen. Dit, samen met de specialistische hulp die wordt geboden, maakt De Veilige Veste uniek in Nederland....fast facts Functie - veilige opvang voor ernstig bedreigde jongeren Locatie - Holstmeerweg 1, Leeuwarden Opening - 24 mei 2012 Omvang m2 kantoren, vergader- en behandelkamers op de begane grond. Op de verdiepingen 48 opvangplaatsen over 6 woongroepen. Doelgroep - binnenlandse slachtoffers van mensenhandel (loverboy-slachtoffers), slachtoffers eergerelateerd geweld en meiden met dubbele diagnostiek Innovatief - eerste opvanghuis dat uit de anonimiteit treedt en juist de spotlights opzoekt Duurzaam - eerste transformatie van een kantoor naar wonen volgens de passiefhuisstandaard Projectleider - Dirk Horjus van WoonFriesland heeft het intensieve bouwproces geleid

2 ...buren Voor de transformatie van De Veilige Veste zijn alle stakeholders geïnformeerd en ook steeds op de hoogte gehouden tijdens het bouwproces. Bij de opening zijn de omwonenden, cliënten, medewerkers en alle andere betrokken partijen uitgenodigd om een kijkje te nemen. professionals hulpverleners clie nten Amanda de Wind, manager jeugd bij Fier Fryslân Fier laat zich inspireren door het cradle to cradle principe. Dit is in essentie een andere manier van denken over en ontwerpen van duurzame oplossingen. De Veilige Veste is zo duurzaam mogelijk gerenoveerd. Ook ons dagelijks beleid is hierop gericht, bijvoorbeeld door openbaar vervoer te gebruiken en beperkt biologisch vlees te eten. Het cradle to cradle principe inspireert ook onze zorgverlening. Het denken in duurzame oplossingen voor psycho-sociale en psychische problemen in de zorg is nog nauwelijks van de grond gekomen. Terwijl dit bij uitstek relevant is voor de zorg omdat we - juist bij complexe problematiek - intergenerationele overdracht zien. Fier zet in op duurzame zorg. Zorg die werkelijk het verschil maakt. We investeren in duurzame samenwerkingsrelaties en zorgconcepten, zoals De Veilige Veste. Zo kunnen we kwetsbaarheid omzetten in kracht. Ons streven is ook: meer voor minder, we willen de zorg slimmer en beter organiseren. Samen bouwen we aan een duurzame wereld. Een wereld waarin mensen het normaal vinden om voor elkaar te zorgen. Waarin iedereen naast elkaar staat, elkaar steunt, elkaars kracht zoekt. We helpen mensen ontwikkelen, we ontwikkelen onszelf. Zo wordt duurzame bloei concreet. Tine Wesselius, allround hulpverlener centrum Jeugd bij Fier Fryslân Sinds mei 2012 zitten we in De Veilige Veste. Ik was en ben nog steeds onder de indruk van dit gebouw. Ten eerste straalt dit moderne gebouw veel kracht, creativiteit en duurzaamheid uit. Dit is zowel binnen als buiten het gebouw zichtbaar. Daarnaast is het erg prettig werken binnen De Veilige Veste. Ik merk dat door zowel de moderne apparatuur, de inrichting van de werkomgeving en de duurzaamheid het werken veel comfortabeler maakt. Tevens krijg ik een erg veilig gevoel binnen dit gebouw, doordat alle veiligheidsmaatregelen goed op elkaar zijn afgestemd. Zo hebben we hier 24 uurs cameratoezicht, kogelvrij glas en veiligheidssluizen....participatie Cliënten gaven vaak aan dat ze het niet leuk vonden om weggestopt te worden en van de ene anonieme opvang naar de andere te moeten. Daarom hebben we bij De Veilige Veste gekozen voor veiligheid, maar niet voor anonimiteit. Voor het opstellen van het programma van eisen hebben medewerkers en cliënten hun wensen aangegeven. Deze zijn, voor zover mogelijk, meegenomen. Eén van de meiden uit groep Metta III Alles wat ik nodig heb bevindt zich op het terrein van De Veilige Veste. Ik kan hier op het terrein veilig naar buiten in de wetenschap dat ik gezien wordt door de beveiliging via de camera s. We hebben driedubbel glas en dat voelt veilig wanneer je binnen bent. Het geeft mij een veilig gevoel dat het gebouw naast het politiebureau staat. Unaniem, de meiden uit groep Zahir II We zijn van mening dat het een écht vrouwenhuis is! Vooral de foto s op de deuren vinden we super mooi en alle meiden hier zijn erg blij met hun kamers en de mooie grote woonkamer. De kleuren stralen vrolijkheid, huiselijkheid en warmte uit. Daardoor voelden we ons snel thuis. Eén van de meiden van de groep Asja Wonen en therapie zijn beide in De Veilige Veste. Dat geeft me rust. Ik hoef niet van hot naar her. Eigenlijk heb ik hier alles wat ik nodig heb. We kunnen sporten als we dat willen, voor de dieren zorgen, koken voor gasten bij Fierresto, noem maar op. Wat ik fijn vind is dat ik hier woon met meiden die hetzelfde hebben meegemaakt als ik. We praten met elkaar, helpen elkaar, en werken samen aan een nieuwe toekomst.

3 een schoolvoorbeeld van duurzame renovatie...keuze architect Bij WoonFriesland waren we ervan overtuigd dat KAW het juiste architectenbureau was voor deze klus. De combinatie van de creativiteit van Beatrice en de professionele inbreng van het team van KAW maakt het bureau erg veelzijdig. Zij zijn in staat om op een originele wijze een project op te pakken en tot een succes te maken. Dit maakte hen tot de ideale partner in dit uitdagende traject. architect aannemer bestaande structuur gewenst programma nieuwe gevels ontwerpconcept Beatrice Montesano, projectarchitect bij KAW Dit project heeft een enorme emotionele impact op me gehad. Als je hoort wat de meisjes die hier wonen hebben meegemaakt, dan wil je niets liever dan het leven een beetje mooier maken voor hen. En dat was ook precies de visie achter het zorgconcept: de meisjes hun trots terug geven door ze niet meer te verstoppen, maar hen een thuis te bieden dat niemand over het hoofd kan zien. Daarom wou ik voor hen een icoon cree ren. Johannes Klimstra, projectmanager bij KAW Als projectleider kan ik wel stellen dat we hier met z n allen het onmogelijke voor elkaar gebokst hebben. Dat kon alleen maar omdat alle partijen De Veilige Veste superbelangrijk vonden, en dat iedereen het onderste uit de kan heeft gehaald om het allerbeste resultaat mogelijk te realiseren. Biense Dijkstra, directeur bij Dijkstra Draisma Wij zagen van meet af aan dat dit een heel bijzonder project kon worden en hebben al onze expertise ingezet om van dit gebouw een voorbeeld voor vernieuwing te maken. Qua energie-eisen kregen we als enige voorwaarde mee dat het aan de passiefhuisnorm moest voldoen. We hadden er de vrije hand in om dit op te lossen. Met die vrijheid konden we de energienorm zo efficie nt mogelijk halen. De complexe gevel hebben we dusdanig gee ngineerd, dat het ook praktisch uitvoerbaar werd. De uitdaging was de gehele transformatie was binnen 8 maanden te realiseren. Om dit te halen was echt alles bespreekbaar en hebben we samen heel slim gekeken naar hoe we dit logistiek konden organiseren. Inmiddels zetten we deze succesvolle samenwerking voort in een nieuw energieneutraal gebouw de Garaasje.

4 iedereen helpt mee de hoge ambities waar te maken...duurzaam Naast het uit de anonimiteit treden en te kiezen voor zichtbaar, trots en veilig, verbindt duurzaamheid het zorgconcept en de architectuur van De Veilige Veste. Hoe laat Fier Fryslân zich inspireren door dit thema? Sociale duurzaamheid Het thema sociale duurzaamheid staat al jaren centraal bij Fier. Er kloppen vrouwen, meiden en kinderen bij ons aan die al in meerdere voorzieningen hebben gezeten. Dat laat ons niet onverschillig. Onze ambitie is duurzame hulp; hulp die in één keer goed is. Daarom trekken we experts aan die we uitdagen om nieuwe concepten te ontwikkelen, die de ambitie hebben om de intergenerationele overdracht van misbruik, mishandeling en verwaarlozing te doorbreken. Niet alleen omdat geweld de levens van mensen vaak duurzaam ontwricht maar ook omdat het de samenleving vele miljarden kost. De Veilige Veste klimaatneutraal Fier wilde het oude politiebureau klimaatneutraal (ver)bouwen. Er is een zogenoemd Passiefhuis gebouwd met een klimaatneutrale schil. Een passiefhuis is een zo energiezuinig mogelijk gebouw: het warmteverlies wordt teruggebracht, terwijl warmtewinst wordt gemaximaliseerd zonder actief energie op te wekken. Warmtewinst wordt bereikt door hoge isolatie en luchtdichtheid, ventilatie met warmteterugwinning en zonneboilers. Daarmee heeft De Veilige Veste een bijzondere titel op haar naam staan: het is de eerste transformatie van een kantoor naar wonen volgens de passiefhuisstandaard. gemeente Bouwe de Boer, Energiecoördinator Leeuwarden De Gemeente Leeuwarden heeft de ambitie in 2020 een energieneutrale stad te zijn. Om dat te realiseren, hebben we natuurlijk aansprekende voorbeelden nodig! Daarom hebben we voorgesteld om De Veilige Veste niet traditioneel te renoveren, maar er een voorbeeld van energiezuinig transformatie van te maken. Als gemeente hebben we dit ook financieel gestimuleerd door het haalbaarheidsonderzoek voor passiefhuisrenovatie te betalen. Ook ondersteunen we Fier Frysla n in natura: het openbaar groen rond het gebouw hebben we in bruikleen gegeven en fungeert nu als dierenverblijf voor ezels en hangbuikzwijntjes. sponsoren Zonder hulp van sponsoren was het niet gelukt De Veilige Veste klimaatneutraal te bouwen. Een grote bijdrage kwam van de Nationale Postcode Loterij en ook private sponsoren hielpen mee. politie Henk Werson, rechercheur KLPD Als je wilt dat deze meisjes veilig zijn, dan kun je twee dingen doen: of je laat er continu agenten patrouilleren, of je zorgt ervoor dat de we binnen een minuut ter plekke kunnen zijn. We hebben speciale afspraken met Fier Frysla n; over bijvoorbeeld hele korte aanrijtijden, risicoscreening en straatverbod. Ook hebben we geadviseerd over het beveiligen van het gebouw. De essentie van het zorgconcept is de meisjes weer in hun kracht zetten, zodat ze zich niet meer hoeven te verstoppen. Door deze nauwe samenwerking kan het gebouw openbaar toegankelijk zijn, zonder dat de meiden zich onveilig voelen. Rechercheur Henk Werson heeft een boek geschreven over mensenhandel, waarvan de opbrengsten ten goede kwamen van De Veilige Veste.

5 Architectuur Het voormalige politiebureau is een perfect carré met horizontale en verticale stramienen van 360 cm. Het uitgangspunt van het ontwerp is de repetitie van dit vierkante raster. De gevel werd bekleed met diagonaal geknikte, vierkante elementen. Om deze bijzondere diamantpatroon te produceren is er gebruik gemaakt van composiet materiaal. Dit wordt in een mal gegoten en is daarom oneindig qua toepassingen. De complexe vorm was een uitdaging voor de bouwkundig tekenaars, door de verschillende hoeken in raamdorpels en aansluitnaden. Om het vesting idee te versterken, is er optisch gespeeld met de hoogte. Het gebouw staat op een natuurlijke verhoging en door een verhoogde plint toe te passen, wordt dit effect versterkt. De deels transparante, deels met hout bekleedde plint zorgt voor contrast en de nodige warmte. Inspiratie De architect, de Italiaanse Beatrice Montesano, liet zich inspireren door andere kunstvormen. Als kind was ze altijd al geïntrigeerd door Sanmartino s sculptuur van de gesluierde Christus uit 1753 die in haar geboorteplaats Napoli staat. Ook zijn collega Christo laat zien hoe mooi inpakken kan zijn. Met het inpakken van de Reichstag in Berlijn, Pont-Neuf in Parijs en Central Park in New York liet hij een heel andere, abstracte versie van de beroemde gebouwen zien. Voor het politiebureau bood inpakken ook de oplossing voor de slechte isolatie, de koudebruggen en de gewenste uitstraling. Stedelijke context De Veilige Veste staat op een markante hoek aan de ring van Leeuwarden, die gekenmerkt wordt door isolaat gepositioneerde grote gebouwen. Deze worden stapsgewijs gerenoveerd. Deze context legitimeert een opvallende verschijning en verklaart de keuze voor de abstracte vorm voor De Veilige Veste....meer weten? Bekijk dan de film! Deze QR code kun je scannen met je mobiel. Daarvoor moet je wel een programma installeren, bijvoorbeeld NeoReader.