Geo-tournee in de regio. Bestuurders in gesprek over geo-informatie en de BGT

Transcriptie

1 Geo-tournee in de regio Bestuurders in gesprek over geo-informatie en de BGT

2 2 Geo-tournee in de regio

3 Inhoud Inleiding 4 Overijssel, Groningen en Drenthe 8 Noord-Brabant 12 Limburg 16 Flevoland en Gelderland 20 Zuid-Holland en Utrecht 24 Noord-Holland 28 Friesland 32 Deelnemende organisaties 36 Showcases 39 VNG Ledenbrief 50 Geo-tournee in de regio 3

4 Inleiding Van november 2013 tot en met maart 2014 organiseerden het ministerie van Infrastructuur en Milieu, het Samenwerkingsverband van Bronhouders BGT (SVB-BGT), het Landelijk Samenwerkingsverband GBKN (LSV GBKN), Geonovum, het Kadaster, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), DataLand, het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Unie van Waterschappen (UvW) zeven bijeenkomsten door het hele land. Deze coalitie kwam mede tot stand op initiatief van het Gemeentelijk Geo-Beraad (GGB). Bestuurders van gemeenten, provincies en waterschappen discussieerden samen met landelijke bronhouders (ProRail, Rijkswaterstaat, het ministerie van Economische Zaken en het ministerie van Defensie) over nut en noodzaak van geo-informatie. Speciale aandacht was er daarbij voor de transitie naar de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT): de digitale grootschalige kaart van heel Nederland, die op 1 januari 2016 klaar moet zijn. 4 Geo-tournee in de regio

5 Waarom dit boekje? In dit boekje leest u wat er bij deze regionale bijeenkomsten besproken is. Het zijn geen letterlijke gespreksverslagen, maar ze geven wel de belangrijkste discussies weer. Over het algemeen was de sfeer in elke bijeenkomst goed en de discussie open. Als rode draad komt naar voren dat het nut van geo-informatie en de BGT in het bijzonder buiten kijf staat. Daarover bestaat geen twijfel. De strekking van veel opmerkingen van bestuurders is: Focus op wat er moet gebeuren. We gaan nu aan de slag! Was u bij één van de bijeenkomsten aanwezig? Dan herinnert dit verslag u aan het nut van geo-informatie en de urgentie van de BGT zoals besproken in de bijeenkomsten. Hebt u de bijeenkomsten gemist? Leest u deze verslagen dan om een indruk te krijgen van de vragen die bij uw collega-bestuurders spelen over geo-informatie en de BGT. Hopelijk inspireren hun vragen u om na te gaan hoever uw organisatie is met het gebruiken van geo-informatie en de transitie naar de BGT. Zeven bijeenkomsten, één blauwdruk Hoe verschillend alle regio s en hun overheidsorganisaties ook zijn, voor alle bijeenkomsten gold dezelfde opzet. Burgemeesters, wethouders, gedeputeerden en waterschapsbestuurders waren uitgenodigd om mee te praten over het belang van geo-informatie voor hun eigen uitvoerende taken. Als gastheer en gastspreker traden lokale bestuurders op. Bij elke bijeenkomst waren ook vertegenwoordigers van SVB-BGT, VNG, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en LSV GBKN aanwezig om vragen te beantwoorden. Posters aan de muren en brochures op de tafels informeerden de bestuurders over de vele toepassingen van geo-informatie in de bestuurlijke praktijk. Ook werd op elke bijeenkomst verwezen naar de VNG-ledenbrief van 16 oktober 2013, die geheel in het teken staat van het gebruik van geo-informatie en de transitie naar de BGT bij gemeenten. Deze brief vindt u achterin dit boekje. Geo-tournee in de regio 5

6 Elke bijeenkomst verliep volgens een vergelijkbaar programma: De gastheer heette alle bestuurders welkom. Een gastspreker gaf een korte inleiding over het nut en de noodzaak van geo-informatie en de transitie naar de BGT. De gastheer vertoonde het filmpje De BGT in 3 minuten (terug te vinden op YouTube). Bestuurders discussieerden over drie stellingen, die kort werden toegelicht door aanwezige vertegenwoordigers van SVB-BGT, VNG, IenM of LSV GBKN. De gastheer sloot af met een slotwoord waarin hij de bestuurders stimuleerde om binnen hun eigen organisatie na te gaan hoe het staat met de voorbereidingen voor de BGT. Ook werden de aanwezigen aangespoord om collega-bestuurders te attenderen op de urgentie van de BGT. Het gezelschap sloot het formele gedeelte af met een informele buffetmaaltijd. De volgende bijeenkomsten hebben plaatsgevonden. datum locatie regio 14 november 2013 Fluitenberg Overijssel, Groningen en Drenthe 21 november 2013 Deurne Noord-Brabant 27 november 2013 Roermond Limburg 11 december 2013 Apeldoorn Flevoland en Gelderland 8 januari 2014 Woerden Zuid-Holland en Utrecht 21 januari 2014 Castricum Noord-Holland 5 maart 2014 Grou Friesland In Zeeland heeft men zelf een bijeenkomst georganiseerd over geo-informatie, die niet is opgenomen in dit verslag. 6 Geo-tournee in de regio

7 Leeswijzer De verslagen en foto s van de zeven bijeenkomsten zijn op chronologische wijze gepubliceerd. Vervolgens worden per regio de deelnemende organisaties in tekst en beeld weergegeven. Naast de verslagen en foto s bevat dit boekje 10 praktische voorbeelden van het gebruik van geo-informatie ter inspiratie. Tenslotte is de ledenbrief van de VNG over geo-informatie en de BGT van 16 oktober 2013 bijgevoegd. Geo-tournee in de regio 7

8 Er is meer kennis buiten het gemeentehuis dan daarbinnen regio: Overijssel, Groningen en Drenthe datum: 14 november 2013 Er heerst een open en gemoedelijke sfeer in het zaaltje van Gasterij de Schildhoeve in Fluitenberg. Frits Alberts, wethouder van Borger-Odoorn heet alle bestuurders welkom en zet meteen de toon: De transitie naar de BGT heeft nauwelijks politieke aandacht. Maar het is een feit: de BGT moet klaar zijn op 1 januari Vanmiddag vertellen wij u graag welke kansen dat biedt, maar ook welke druk erop zit. Daarna geeft hij het woord aan Josh Sijbom, wethouder van Hof van Twente. Sijbom licht het nut en de noodzaak van geo-informatie toe: Met de decentralisaties krijgen gemeenten veel nieuwe taken. Bovendien moeten zij deze taken met aanzienlijk minder financiële middelen uitvoeren. Geo-informatie kan u als bestuurders helpen om deze maatschappelijke thema s in kaart te brengen en te analyseren. En dat gaat veel verder dan de openbare ruimte alleen. Stelling 1: Met de huidige informatiehuishouding van gemeenten is de bestuurder niet voldoende in staat om veiligheidsrisico s in kaart te brengen. Geo-informatie kan hierbij helpen. Na een korte inleiding door Martin Peersmann, directeursecretaris van het LSV-GBKN, klinkt er meteen een reactie uit de zaal: Het is een verkeerde voorstelling van zaken om te zeggen dat wij het in onze gemeente niet goed voor elkaar hebben. We hebben het wél goed voor elkaar. Peersmann: Op dit moment roeien we met de riemen die we hebben. Maar we willen werken met de beste data die beschikbaar zijn. Daarom hebben we als overheid afgesproken: we stellen wettelijke basisregistraties vast. Daarmee garandeer je kwaliteit. Het gaat erom dat we allemaal een uniforme, landsdekkende kaart gebruiken. 8 Geo-tournee in de regio

9 Gastheer Alberts geeft toe dat de stelling wat scherp geformuleerd is: Maar we kunnen het er toch wel over eens zijn dat er met de BGT straks veel meer mogelijk is? De meeste aanwezigen knikken daar bevestigend op. Uit de zaal klinkt de vraag: Een deel van de gegevens uit de BGT is dus voor iedereen gelijk. Maar kun je er ook eigen gegevens aan toevoegen? Peersmann reageert: De BGT is een minimale basisset. Als gemeente kunt u ervoor kiezen om IMGeo, zeg maar uw eigen beheertopografie, daaraan toe te voegen. Dat is vrijwillig. De meeste gemeenten kiezen daar in dit stadium al voor. Dus ja, u kunt uw eigen data aan het systeem toevoegen. Stelling 2: Het is kwalijk dat de BGT de basisgegevens tot de individuele achtertuin brengt. Frits Alberts schetst kort het dilemma van deze stelling: we willen ontschotten en gegevens met elkaar delen. Maar hoe ver mag je gaan met de koppeling en stapeling van informatie? Mag je tot in de achtertuin van je burgers komen? De zaal reageert: Er zijn nu ook al mensen die bij gevoelige informatie kunnen. Van Sociale Zaken bijvoorbeeld. Die kunnen dat straks ook nog. Het gebruiken van die informatie is niet het probleem, maar zodra je die gaat delen, moet je oppassen. Een ander vult aan: Je moet altijd een functionele reden hebben om iets te delen. Als iemand in het ziekenhuis werkt en een bekende ziet lopen, kan zij het dossier van die persoon opzoeken en kijken wat er aan de hand is. Daar staat ontslag op! Dat moet bij gemeenten ook zo zijn. Daar moet je dus een systeem op zetten. Zodat je altijd kunt traceren wie welke gegevens heeft kunnen raadplegen en naar buiten kunnen brengen. Anders gaat het niet werken. Jan Bruijn, directeur van het SVB-BGT licht toe: De BGT wordt open data. Maar bijvoorbeeld het GBA, waar je als gemeente veel mee doet, is dat niet. Niet iedereen mag daar zomaar bij. Juist de koppeling van die openbare kaart met GBA-gegevens, dat maakt het spannend. Het klopt dat niet iedereen zomaar bij die gegevens mag. Hebt u in uw organisaties maatregelen genomen zodat niet iedereen daarbij kan? Geo-tournee in de regio 9

10 Het is goed om u te realiseren dat die kaart waardeloos is op het moment dat u klaar bent, en uw buurman niet. We zijn pas klaar als de laatste klaar is. - Martin Peersmann, directeursecretaris LSV GBKN Stelling 3: Geo-informatie is het aangewezen middel om te communiceren met de burger. Zonder geo-info geen burgerparticipatie! Directeur SVB-BGT Jan Bruijn licht de stelling kort toe met het voorbeeld van een nieuwe rijksweg: een digitale simulatie laat daarbij precies zien wat die weg betekent voor een individuele boer of burger. Reactie uit de zaal: Als je de burgerparticipatie alleen aan geo-informatie ophangt, dan versmal je het wel erg. Iemand anders: Bij zo n nieuwe weg heb je ook genoeg aan een gewone kaart, lijkt me. Maakt dat nu zoveel uit, zo n digitale simulatie? Josh Sijbom: Het helpt wel! Met een verkeersmodel kun je bijvoorbeeld voorspellen waar het verkeer naartoe gaat. Dat is veel lastiger met kaarten. Nog een reactie: Ik zou liever zeggen: zonder geld geen burgerparticipatie. Dat is bij ons de praktijk. Alberts probeert gemeenschappelijke grond te vinden: Maar bent u het er wel over eens dat het wel een hulpmiddel kan zijn? De zaal beaamt dit. 10 Geo-tournee in de regio

11 Jan Bruijn: Als gemeente kun je straks je data aan de burger beschikbaar stellen. En dan zie je dat er initiatieven ontstaan voor het ontwerpen van een speeltuin of het herinrichten van een buurt. Mensen gaan zelf aan de slag om hun ideeën vorm te geven. Zo geef je burgers precies dezelfde kijk op de situatie als jij als gemeente hebt. Iemand vult aan: We moeten de burger niet onderschatten. Er is meer kennis buiten het gemeentehuis dan daarbinnen. Jetty Eugster, burgemeester van Schijndel: Precies. De burger komt steeds vaker zelf naar ons toe met een idee. En wij als gemeente zeggen dan: okee, we doen mee. Overheidsparticipatie, heet dat. Daarmee krijgt ze de lachers op haar hand en wordt de discussie afgerond. De financiering voor de BGT komt straks binnen via het gemeentefonds. U moet dus met uw collega s van financiën aan de slag om ervoor te zorgen dat dat geld op de juiste plek terechtkomt. - Frits Alberts, wethouder Borger-Odoorn Geo-tournee in de regio 11

12 Moeten we van een Fiat een Mercedes maken? regio: Noord-Brabant datum: 21 november 2013 Binnen de voormalige kloostermuren maant Harrie Nuijten, burgemeester van Alphen-Chaam, de aanwezige bestuurders tot bezinning. Hij wil hen aanzetten tot nadenken over de rol van geo-informatie bij hun werk en hun taak in de transitie naar de BGT. De GBKN is al jaren de onderlegger voor elke kaart en elk plaatje waar wij in ons werk mee te maken hebben. Maar de GBKN is er straks niet meer. De BGT neemt deze rol over. Wat betekent dat voor uw organisatie? Vervolgens neemt Jetty Eugster, burgemeester van Schijndel het woord. De BGT gaat niet alleen over wat er net boven en onder de grond zit. Hij is belangrijk voor veel beleidsvelden waar wij als bestuurders mee te maken hebben. De BGT mag misschien niet hot zijn, de onderwerpen die je ermee kunt behandelen wel! Denk bijvoorbeeld aan schaliegas. Met de BGT kun je bestaande informatie intelligent maken, zodat je die veel effectiever kunt gebruiken. Stelling 1: We moeten al genoeg. Laten we de BGT invoeren op het kwaliteitsniveau dat de wet eist, en niet allerlei optionele zaken toevoegen. Gabriël van Tiggelen van de VNG kiest het tegenovergestelde standpunt: Aan de BGT alleen heb je niks. Wij adviseren om de BGT op het niveau van IMGeo in te voeren. Pas dan levert de BGT ook iets op voor uw eigen organisatie. Een bestuurder wil weten wat de kosten zijn van BGT en IMGeo. Van Tiggelen: Invoering van de BGT kost u als gemeente 1 euro per inwoner en 2 euro per hectare. Gaat u voor IMGeo? Dan komt daar globaal gezien nog eens de helft bij: dus 0,5 euro per inwoner en 1 euro per hectare. Dit zijn alleen de kosten voor de transitie. De kosten voor het aanpassen van uw eigen bedrijfsprocessen en ICT-systemen zijn daar nog niet in meegenomen. Vraag uit de zaal: Waarom heeft de wetgever dit lagere kwaliteitsniveau beoogd? En waarom zouden wij meer doen? Wat is toegevoegde waarde van IMGeo? Hans van der Vlist, voorzitter van de stuurgroep BGT, antwoordt: De wetgever wil bereiken dat we in het hele land op dezelfde manier met elkaar praten. Maar elke gemeente heeft een eigen aanpak voor zijn eigen beheersproblematiek. Er is over nagedacht: wat moeten we minimaal met elkaar vastleggen zodat we elkaars gegevens kunnen gebruiken? Vervolgens kan er lokaal maatwerk plaatsvinden. Welk 12 Geo-tournee in de regio

13 niveau u kiest, hangt af van de manier waarop u op dit moment met uw eigen beheerssysteem aan het werk bent. Van Tiggelen vult aan: Belangrijk is om in uw eigen gemeente te kijken: Wat is mijn ambitieniveau? En heb ik mensen en middelen om dat niveau te realiseren? Ernst Koperdraat van KING vult aan: Daarnaast is er de praktische vraag of uw ambitie haalbaar is tussen nu en 1 januari Van Tiggelen: Precies. U kunt altijd op een later moment overstappen naar IMGeo. Stel, u hebt nu een kruispunt dat in 2018 een rotonde wordt. Lever dat dan nu op BGT-niveau aan. Pas op het moment dat het een rotonde wordt, laat u de aannemer alles op IMGeo-niveau inmeten. Dat kan! Ga dus vooral niet op dit moment uw hele gemeente opnieuw inmeten. Stelling 2: Je bent een rund als je denkt dat je bij de opbouw en beheer van de BGT zonder samenwerking kunt. Jan Bruijn, directeur van het SVB-BGT licht de stelling toe met een voorbeeld van samenwerking tussen een waterschap en een gemeente. De essentie is dat je met elkaar om tafel zit. Welke bestanden heb ik, welke heb jij? Breng dat bij elkaar en benoem één aannemer in dat gebied die de BGT gaat opbouwen. Je kunt het niet alleen. Harrie Nuijten vraagt: Gebeurt het ook veel dat gemeenten onderling samenwerken? Bruijn: Jazeker. Je kunt gezamenlijk een aanbesteding doen, of samen de zaak uitbesteden aan het SVB-BGT. Dan ga je met één geo-afdeling de zaak voorbereiden voor alle partijen. Samenwerken levert ook financieel voordeel op. Uit ervaring weten we dat landelijk aanbesteden goedkoper is dan lokaal of regionaal aanbesteden. Schaalvergroting is kostenefficiënt. - Martin Peersmann, directeursecretaris LSV GBKN Geo-tournee in de regio 13

14 U kunt per object kiezen of u op BGT-niveau of op IMGeoniveau aanlevert. Het waterschap kiest bijvoorbeeld BGT, terwijl het buurobject van de gemeente een niveau dieper gaat. Dat kan allemaal: die niveaus sluiten op elkaar aan. - Gabriël van Tiggelen, Vereniging Nederlandse Gemeenten Nuijten maakt een rondje in de zaal: Hebt u enig idee of er samengewerkt wordt op dit moment? Een aantal bestuurders geeft toe dat niet te weten. Nuijten spoort alle bestuurders aan om dat na te gaan voor de eigen gemeente, als ze morgen weer op het gemeentehuis komen. Neem contact op met de verantwoordelijke ambtenaar en vraag hem het hemd van het lijf. Wat is de stand van zaken? Waar moeten we mee aan de slag? Want het dringt ontzettend! Stelling 3: Geo-informatie is het aangewezen middel om te communiceren met de burger. Zonder geo-informatie geen burgerparticipatie. Dit roept meteen een reactie uit de zaal op: Als je alleen maar burgerparticipatie kunt toepassen door inzet van geo-informatie, dan denk ik dat je als bestuurder heel snel op moet houden. We moeten niet van een basaal goed werkend systeem, laat ik het een Fiat noemen, iets maken met allerlei toeters en bellen, waarvan je niet eens weet of je ze wel nodig hebt: zeg maar een Mercedes. Harrie Nuijten begrijpt de vraag: Precies, dat willen we weten: in hoeverre willen we meer hebben dan nodig? Waar liggen onze behoeften? 14 Geo-tournee in de regio

15 Gabriël van Tiggelen reageert: We dwalen wat af, de stelling gaat over burgerparticipatie. U hebt altijd een kaart nodig om uw plannen op te presenteren. Of u daar nu een Fiat of een Mercedes voor gebruikt, die keus is aan u. Een wethouder uit de zaal neemt het woord: Wij hebben ontdekt: hoe meer data je verzamelt, hoe meer je moet bijhouden, hoe meer geld het kost. Ik denk dat je het wettelijk kader, de BGT, gewoon moet hebben. Dat is je basis. Daarnaast moet je heel zorgvuldig en heel goed nadenken over wat je nog meer wilt doen. Bovendien vraag ik me af of die burger zo n kaart wel zo belangrijk vindt. Die heeft zelf een ipad met Google Maps waar hij alles in opzoekt. Een Fiat of Mercedes, dat is uw eigen keuze, licht een andere bestuurder toe. Meer is de vraag: hoe gebruikt u dat vervoermiddel zo, dat de omgeving erop aanhaakt? Door data beschikbaar te stellen, kunt u uit de gemeenschap feedback krijgen op de kwaliteit van uw eigen data. In Eindhoven is dat bijvoorbeeld met bomen gebeurd. Ook kunnen burgers melden hoe de openbare ruimte erbij staat. Door die Fiat uit te lenen kun je erachter komen dat een onderdeeltje ervan niet helemaal goed werkt. Zo maak je van communicatie met de burger écht tweerichtingsverkeer. Als je wacht tot 2015 met nadenken over de BGT, dan heb je een behoorlijke klus in dat jaar. Probeer daarom morgen rustig aan te beginnen en die tijd te nemen om op tijd klaar te zijn. - Hans van der Vlist, voorzitter stuurgroep BGT Geo-tournee in de regio 15

16 Dit is de weg naar de burger, daar ben ik van overtuigd regio: Limburg datum: 27 november 2013 In een sfeervol zaaltje van de Roermondse Oranjerie heet Karel Joosten, gemeentesecretaris van Venray, alle aanwezige bestuurders welkom. Na een korte inleiding geeft hij het woord aan gedeputeerde Erik Koppe. Die draait er niet omheen: We krijgen een steeds grotere schaarste aan geld en we hebben steeds meer problemen die we op moeten lossen. Het wordt dus steeds belangrijker dat wij als bestuurders in Limburg weten waar we dat geld optimaal moeten laten landen, zodat de effecten maximaal zijn. Geo-informatie, en met name de BGT, is daarbij van onschatbare waarde. Koppe heeft een duidelijk advies aan zijn medebestuurders: Hou de scope zo klein en beheersbaar mogelijk. Zorg ervoor dat u zo snel mogelijk die transitie maakt. Dat die wettelijke basis er staat. Vervolgens kunt u die stip op de horizon zetten: wat kunnen en willen we nog meer doen? Die uitspraak vormt meteen het openingsschot voor de eerste stelling. Stelling 1. We moeten al genoeg. Laten we daarom de BGT invoeren op het kwaliteitsniveau dat de wet eist en niet allerlei optionele zaken toevoegen. Ruud van Rossem, programmamanager van de BGT van ministerie IenM, reageert op de stelling én de woorden van Erik Koppe. Het is logisch om de scope te willen beperken. Maar mijn advies is: kijk even naar waar u nu bent. Als u nu meer doet dan de basis-gbkn, gooi die informatie dan niet weg! Neem die plusinformatie meteen mee. De zaal reageert: Je moet dus een afweging maken tussen het nut van het onderdeel dat je mee wilt nemen, en de kosten daarvan. Nee, het gaat om de functionaliteit, vindt een waterschapsbestuurder. Ruud van Rossem licht toe: In 16 Geo-tournee in de regio

17 het verleden hebt u waarschijnlijk al nagedacht over wat u wel en niet in uw systemen wilt opnemen. Zitten bomen of lantarenpalen erin? Neem ze dan mee. Maar als u nu nieuwe informatie wilt toevoegen, denk er dan over na of u die echt gaat gebruiken. Erik Koppe merkt op: Ik zie vaak dat organisaties een bestaande registratie blijven onderhouden, ook als daar geen reden meer voor is. Vraag uzelf als gemeente af: heeft het nog nut dat ik dat doe? Voordat u besluit om zomaar alle registraties over te nemen in het nieuwe systeem. De burgemeester van een kleinere gemeente vraagt: Maar wat moet er in zo n systeem staan? Koppe: Het wettelijk minimum is de GBKN. Burgemeester: Dan doen we dat. Jan Bruijn, directeur SVB-BGT, nuanceert: Gemeenten hebben de drie kleuren: groen, grijs en blauw. Elk van die afdelingen maken hun eigen kaartje. Je kunt het ook zo organiseren dat je één kaart maakt waarvan al die afdelingen gebruik maken voor hun eigen proces. Dat is efficiency. Waterschapsbestuurder: Het is ook een kwestie van strategie en tactiek. Als je op korte termijn zware doelstellingen neerzet, dan stuit dat meestal op weerstand. Als je die stip op de horizon iets verder weg plaatst, dan komt het in de volgende cyclus waarin dingen vervangen moeten worden, vanzelf aan de orde. Ruud van Rossem: Het is daarom ook bewust vrijwillig gehouden. Je kunt kiezen wat je doet en wanneer je het doet. Alleen is het verstandig om er, als je er nu mee start, even goed over na te denken. Dit wil ik u echt meegeven: kijk waar u vandaan komt, kijk waar u nu staat en hoe u met een zo eenvoudig mogelijke klap de eerste versie van de BGT kunt neerzetten. Daarna kunt u altijd nog verder doorontwikkelen. - Ruud van Rossem, programmamanager BGT van het ministerie van IenM Geo-tournee in de regio 17

18 Bent u al klaar met de BGT? Heel goed. Maar daarmee is uw taak niet klaar. Spreek andere bronhouders erop aan als u weet dat ze achterblijven. Want het is in ons aller belang dat de BGT op tijd klaar is. U mag mij er ook op aanspreken als de provincie het niet goed doet. - Erik Koppe, gedeputeerde provincie Limburg Stelling 2. Geo-informatie is het aangewezen middel om te communiceren met de burger. Zonder geo-informatie geen burgerparticipatie. Nog voordat Jan Bruijn, directeur van het SVB-BGT, de kans krijgt om deze stelling toe te lichten, zegt Toine Gresel van Waterschap Peel en Maasvallei: Ik kan deze stelling uit de praktijk onderschrijven. Wij hebben een legger op onze website, waarmee mensen precies kunnen zien wat er wel en niet op hun kavel ligt. Dat werkt fantastisch! Ik geloof erin dat dit de weg naar de burger is. De mensen hebben het gevoel dat ze eindelijk service krijgen van de overheid. Een bestuurder van een ander waterschap is het niet met hem eens: Ik praat regelmatig met mensen die langs een klein riviertje wonen. Zij weten veel beter waar bijvoorbeeld alle bomen staan dan ik. Om met hen in gesprek te gaan, heb ik dit niet nodig. Martin Peersmann, directeur-secretaris van het LSV GBKN, reageert: Met crowdsourcing kun je burgers laten meehelpen om dingen in te tekenen. Dat is ook een manier van inwinnen. Jan Bruijn beaamt: Er zijn gemeentes die bomenliefhebbers gegevens over bomen laten inwinnen en corrigeren. Zo gebruik je de burgerij om ervoor te zorgen dat je registratie op orde is. 18 Geo-tournee in de regio

19 Een bestuurder uit de zaal reageert op de stelling: Ik zou zeggen: met geo-informatie betere burgerparticipatie. Een ander vindt: Dit is het aangewezen middel! Dit gaat veel beter dan praten. Jan Bruijn: Je geeft burgers dezelfde kaart in handen waar je als gemeente ook naar kijkt. Gresel vult aan: Je hebt allemaal dezelfde informatie. Dan heb je daar in ieder geval geen strijd meer over. Een wethouder uit Venray vertelt: Eén van onze dorpen had een eigen ontwerp laten tekenen door een bouwkundige. Daarvoor hadden ze gegevens opgevraagd bij het Kadaster. In de toekomst zouden ze die informatie direct van onze website kunnen halen. Stelling 3. De bestuurder kan met de al aanwezige geo-informatie de regie op zorg uitvoeren. U kunt nu beginnen! Erik Koppe trapt meteen af: Er staat U kunt nu beginnen, maar ik zou zeggen: u moet nu beginnen! Volgend jaar wordt een heel belangrijk jaar voor de zorg. Er gaan allerlei dingen veranderen. De decentralisatie, de verschuiving van intramurale naar extramurale zorg, en de vergrijzing die daar dwars doorheen gaat. Er komt ontzettend veel op ons af. Waterschapsbestuurder Toine Gresel: Gemeenteraden zijn niet geïnteresseerd in hoe die geo-informatie wordt geassembleerd en dergelijke, maar vooral dat het gebeurt. En dat ze daar iets aan hebben bij hun politieke keuzes. Laat zien dat je door informatie te koppelen plekken kunt identificeren waar mensen eerder zorg nodig hebben dan elders. Een andere bestuurder beaamt: Precies. Laat concrete voorbeelden zien van gemeenten die hier al mee bezig zijn. Een derde vult aan: En trek het weg bij de techneuten, maar breng dit in bij de zorgdiscussies. Want die mensen moeten het straks gaan gebruiken. Ik wil geen spelbederver zijn, mengt een volgende wethouder zich in de discussie, maar bij ons in het college gaat alle aandacht uit naar de problematiek van die decentralisaties. De mensen die daar mee bezig zijn worden helemaal gek als ze daar de BGT ook nog eens bovenop krijgen. Een ander reageert: Maar je moet die BGT niet meteen helemaal willen vullen. Dat kan ook stap voor stap. Weer een ander: Voor hetzelfde geld zegt een beleidsmaker: wat goed dat ik nu weet dat dit bestaat, want dat is de vraag die ik vorige week bij dat externe bureau heb uitgezet. Nu hebben we dat soort analyses dus in huis. De eerste wethouder geeft toe: Maar dan moet je het zo aanpakken dat ze het als een versterking zien, en niet als een bedreiging. Geo-tournee in de regio 19

20 Vraag morgen in uw organisatie: hoe ver zijn we hier nu mee? regio: Flevoland en Gelderland datum: 11 december 2013 Gastheer Aat de Jonge, burgemeester van Dronten, is blij met de opkomst van zo n 25 aanwezigen in de Cantharel, want het blijft een opgave om bestuurders te interesseren voor geo-informatie en de BGT. Daarna is het woord aan Wierd Omta, oud-burgemeester van Ermelo. Die licht de voordelen van de BGT uitgebreid toe. En hij heeft een waarschuwing voor de bestuurders in petto: Op 1 januari 2016 moeten we klaar zijn. Maar niet iedereen is al even ver. Bij sommige gemeenten vragen we ons af: halen ze het wel? Daar maken we ons zorgen over. Als u niet op tijd klaar bent, dan sluit ik niet uit dat daar financiële sancties op staan. Ga dus zo snel mogelijk aan de slag! 20 Geo-tournee in de regio Stelling 1. De bestuurder kan met de al aanwezige geo-informatie de regie op zorg uitvoeren. U kunt nu beginnen! Martin Peersmann, directeur-secretaris van de LSV GBKN, leidt de stelling kort in. Vraag van Omta: Die GIS-toepassingen met kaartjes snappen we allemaal wel. Maar wat heb ik aan dit systeem voor jeugdzorg? Ik heb daar niet echt een beeld bij. Peersmann: Als je administratieve gegevens koppelt aan geografische gegevens, dan kun je zien waar de jongeren zitten die zorg nodig hebben. Uit wat voor gezinnen komen ze? Zijn er voorzieningen in de wijk die deze jongeren kunnen opvangen? Hoe is het opleidingsniveau? Dat kun je allemaal in kaart brengen en daar analyses op loslaten. Die informatie kan u weer helpen bij het verstrekken van subsidies en het beslissen over hoe en waar u geldstromen laat lopen. De gemeentesecretaris van de gemeente Buren vraagt: Wij hebben met tien gemeenten een Omgevingsdienst opgericht. Alle data van vergunningen hebben we daarin verzameld. Nu is er een nieuw programma en helaas kan ik als gemeente niet meer koppelen met die gegevens, omdat de standaarden niet overeenkomen. Kunt u garanderen dat wij met onze gemeentelijke systemen wel met de BGT kunnen koppelen? Jan Bruijn, directeur SVB-BGT neemt het woord: Wij smeden de losse kaarten van alle bronhouders tot een geheel op basis van de StUF-geostandaard. Op dit moment zijn we met uw softwareleveranciers in gesprek om die standaard in uw systemen te implementeren. Levert u straks uw data aan, dan gaan die eerst door een soort controlepoort om te checken of ze aan de standaard voldoen, en dan pas komen ze bij ons binnen. Dus ja, ik kan u die garantie geven. Martin Peersmann vult aan: Voor het ministerie van IenM heeft Geonovum als standaardisatie-organisatie deze standaard ontwikkeld, en die voldoet aan alle Europese en internationale normen. Ik heb nog geen basisregistratie meegemaakt waarbij over de standaard zo lang en uitgebreid gediscussieerd is.

21 Stelling 2. Geo-informatie is het aangewezen middel om te communiceren met de burger. Zonder geo-informatie geen burgerparticipatie. Maar door het koppelen van allerlei informatie uit basisregistraties wordt de kans wel steeds groter dat we tegen de grenzen van de privacy aanlopen. En dat is een probleem waar we met z n allen goed over na moeten denken. Op de korte inleiding door Gabriël van Tiggelen van de VNG reageert een bestuurder: U zegt: de kaart is beschikbaar voor iedereen. Maar dan denk ik meteen aan privacy. Hoe is dat geregeld? Van Tiggelen antwoordt: De BGT bevat alleen geografische gegevens: alles waar je buiten je teen aan kunt stoten of waar je je teen in kunt stoppen. Dat is geen privacygevoelige informatie. Maar zodra je de kaart gaat koppelen aan administratieve gegevens, dan wordt het wel spannend. Intern moet je goed regelen dat maar een beperkt aantal mensen daar toegang toe heeft. Dat staat ook in de wet, vult Pieter van Teeffelen, directeur van DataLand aan: Je moet die dingen los van elkaar zien. Kijk, de kaart is er. Die gebruiken we voor allerlei doeleinden. Het probleem ontstaat als je persoonlijke informatie eraan gaat koppelen. Die vraag speelt nu ook al in gemeentehuizen: wat mag je van iemand weten? Dat los je niet op met de kaart. Maar wel met maatregelen die we met z n allen treffen om die privacy goed te bewaken. Het privacyvraagstuk wordt dus niet groter door de BGT, het blijft even groot. Om u een idee te geven van de financiën: het invoeren van de BGT in uw gemeente kost ongeveer 1 euro per inwoner en 2 euro per hectare. Kiest u voor de beheerstopografie met IMGeo? Dan komt daar nog eens 0,5 euro per inwoner en 1 euro per hectare bij. - Gabriël van Tiggelen, Vereniging Nederlandse Gemeenten Geo-tournee in de regio 21

22 Met de GBKN hebben we Nederland anderhalf keer ingemeten. Met de BGT brengen we dat terug naar 1 keer meten door goed samen te werken. - Martin Peersmann, directeursecretaris LSV GBKN Een aanvulling uit de zaal: De BGT biedt ook een privacyvoordeel. Want veel gemeenten gebruiken Google als kaartje op hun site. Maar Google weet wie er allemaal op zijn kaartjes inlogt: die registreert alle IP-adressen. Als we straks allemaal de BGT gebruiken, blijft de privacy van de gebruikers in elk geval gewaarborgd. Stelling 3. Je bent een rund als je denkt dat je bij de opbouw en het beheer van de BGT zonder samenwerking kunt. Jan Bruijn, directeur SVB-BGT, vertelt het een en ander over samenwerking en hij geeft de aanwezigen mee: Vraag morgen in uw organisatie: hoe ver staan we hier nu mee, en werken we ook samen met onze collega s? Als gemeente komt u bijvoorbeeld het waterschap tegen. Maak afspraken met elkaar wie wat gaat inmeten, wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat kunnen wij namelijk niet voor u doen. Een bestuurder van de gemeente Barneveld vraagt: Moeten we dan alles opnieuw gaan inmeten? Bruijn: Nee, dat hoeft niet. U hebt het GBKN-bestand al. U hebt ook de kaarten van uw groenbeheer en van uw wegbeheer. Die kunt u gebruiken om de BGT op te bouwen. Met bepaalde software kun je daarvan de eerste basis maken. De gemeente Kampen 22 Geo-tournee in de regio

23 heeft dat bijvoorbeeld zo gedaan. Besteedt u deze taak uit? Dan laat u eerst de kwaliteit van uw huidige bestanden vaststellen. Hoe hoger de kwaliteit, hoe lager de kosten die u betaalt om de nieuwe kaart te laten maken. Een andere vraag: Hoe zit het met eventuele fouten in de kaart en de aansprakelijkheid daarvoor? Martin Peersmann: Met de BGT tillen we de oude GBKN-data naar een hoger kwaliteitsniveau. De BGT bestaat uit door de overheid gewaarmerkte data: die is betrouwbaar, actueel en robuust, conform de wettelijke standaarden. Als u daarvan afwijkt, dan bent u wel degelijk aansprakelijk. Jan Bruijn: U hebt ook een inspanningsverplichting om veranderingen in de kaart tijdig op te sporen: binnen de bebouwde kom moet een mutatie binnen 3 maanden ingewonnen worden, en in het buitengebied is dat 18 maanden. Dat lijkt misschien heel streng, maar in de praktijk blijkt dat allang zo te werken. De interne processen van de meeste gemeenten zijn daar al helemaal op ingericht. Maak het uzelf niet te moeilijk. Uw medewerkers zijn heel goed op de hoogte van wat er moet gebeuren voor de BGT. Vraag aan hen: Hoever zijn we? en laat hen dat uitleggen. Dan doet u in feite als bestuurder genoeg. - Wierd Omta, oud-burgemeester van Ermelo Geo-tournee in de regio 23

24 Haalbare ambities, daar gaat het om regio: Zuid-Holland en Utrecht datum: 8 januari 2014 In hoeverre maakt u al gebruik van kaarten binnen uw organisatie? is de eerste vraag van Lucas Bolsius, burgemeester van Amersfoort, aan de aanwezige bestuurders. De antwoorden variëren van: Geen flauw idee (wethouder van een kleine gemeente) tot: Wij maken al kaarten sinds 1288! (Hoogheemraadschap Rijnland). Bolsius gaat verder: Er is maar één waarheid. En dat is dat u op 1 januari 2016 allemaal klaar moet zijn voor de BGT. En dat is niet zomaar gebeurd. Daarna krijgt Frans Backhuijs, burgemeester van Nieuwegein, het woord: Als overheid kunnen wij ons werk alleen maar goed doen als onze informatie op orde is. Informatie is de grondstof voor ons werk. Als je informatie op kaarten presenteert, kun je er veel meer mee. En uiteindelijk kun je met betere informatie betere besluiten nemen. En zo beschrijft hij in een notendop het nut van de BGT. Stelling 1. De bestuurder kan met de al aanwezige geo-informatie de regie op zorg uitvoeren. U kunt nu beginnen! Paul Padding van Geonovum licht deze stelling toe met het voorbeeld van de gemeente Borger-Odoorn, waar het in kaart brengen van vervoersbewegingen van WMO-taxibusjes uitwees dat dat veel efficiënter kan. Een wethouder van de gemeente Utrechtse Heuvelrug reageert meteen: Dit heeft toch helemaal niks met geo te maken? In de zorg moet je juist vanuit het individu redeneren, en niet vanuit de massa. Ik vind dit een hele bestuurlijke, autocratische aanpak. Bolsius: Maar je kunt wel bekijken of je standaardritten niet logischer kunt inplannen. De wethouder: Dit gaat over vraag en aanbod binnen een bepaalde tijd. Ik geloof niet dat geo hier de oplossing biedt. Padding: Het is niet zwart of wit. Hier is vanalles in te kiezen. Én te behalen, op het gebied van efficiency. De sprekers komen niet tot overeenstemming. Het woord is aan een andere vraagsteller: Ik begrijp de urgentie van de BGT. Hebben jullie ook een overzicht van alle bronhouders in Nederland? Hoever zijn we met z n allen? Jan Bruijn, directeur SVB-BGT, neemt het woord. Hij wijst op de grote kaart van Nederland met gekleurde vlakken, die prominent in de zaal staat. Dit is een overzicht van de stand van zaken bij alle gemeenten in augustus U ziet dat er veel rode vlakken zijn. Dat zijn gemeenten die in 2015 beginnen met de transitie. Gele gemeenten 24 Geo-tournee in de regio

25 beginnen in 2014, groene zijn al in 2013 begonnen. Bolsius: Bekijkt u rustig welke kleur uw eigen gemeente heeft. En ik zeg erbij: in 2015 beginnen is redelijk laat. Bruijn gaat verder: Het SVB-BGT heeft deze informatie in een online transitiemonitor-tool gezet. Daar kunt u elke dag online op invullen wat de planning is van uw organisatie en hoever u daarmee bent. Het ministerie van IenM publiceert die gegevens elk kwartaal in een BGTmonitorrapportage op Zo hebben wij én u zicht op de voortgang. Stelling 2. We moeten al genoeg. Laten we daarom de BGT invoeren op het kwaliteitsniveau dat de wet eist en niet allerlei optionele zaken toevoegen. De BGT is op de groei ontworpen, legt Ruud van Rossem, programmamanager BGT van het ministerie van IenM, uit. U mag kiezen op welk niveau u de BGT in eerste instantie invoert. De minimale eis is: wat u nu hebt, vertalen in BGT-taal. Wilt u meer doen, bijvoorbeeld beheerstopografie toevoegen, zoals lantaarnpalen of bomen? Dat mag. Maar het is niet verplicht. Bepaal voor uw eigen organisatie wat de uitgangssituatie is en wat een haalbare ambitie is. Gemeenten worden nu verplicht bronhouder van grootschalige topografie. Hoe organiseert u die bronhouderrol? Doet u dat zelf, laat u dat een andere partij doen, of vraagt u het SVB-BGT om dat voor u te doen? Denk daar goed over na. - Ruud van Rossem, programmamanager BGT van het ministerie van IenM Geo-tournee in de regio 25

26 Een wethouder vraagt: Hoeveel tijd heb je nodig voor de transitie, als je vandaag zou beginnen? Jan Bruijn reageert: In principe kun je binnen 3 maanden over, als je al een heel stuk voorbereiding zelf gedaan hebt. Als je je kaart in het BGT-model hebt, heb je 3 maanden nodig van het moment van aanleveren aan het SVB-BGT, totdat het klaar is. In de tussentijd assembleren wij en leveren het aan bij het Kadaster. Ruud van Rossem vult aan: Maar hoeveel tijd die voorbereiding kost, hangt af van hoever u nu al bent met uw bestanden. Ook moet u rekening houden met de grootte van uw gebied. Kan het hele gebied in keer binnen 3 maanden over of deelt u uw gebied op in deelgebieden? Een wethouder vraagt: Hoeveel tijd heb je nodig voor de transitie, als je vandaag zou beginnen? Jan Bruijn reageert: In principe kun je binnen 3 maanden over, als je al een heel stuk voorbereiding zelf gedaan hebt. Als je je kaart in het BGT-model hebt, heb je 3 maanden nodig van het moment van aanleveren aan het SVB-BGT, totdat het klaar is. In de tussentijd assembleren wij en leveren het aan bij het Kadaster. Ruud van Rossem vult aan: Maar hoeveel tijd die voorbereiding kost, hangt af van hoever u nu al bent met uw bestanden. Ook moet u rekening houden met de grootte van uw gebied. Kan het hele gebied in keer binnen 3 maanden over of deelt u uw gebied op in deelgebieden? Vraag van een waterschapsbestuurder: Wat heeft het voor gevolgen als de kaart niet op tijd klaar is? Chris Bruggink, voorzitter LSV-GBKN: De GBKN wordt vanaf 1 januari 2016 niet meer bijgehouden. Dat betekent dat die kaart vanaf dat moment bevroren is. Veranderingen staan er niet meer op. Ga je met verouderde gegevens graven, dan is de kans groot dat er kabels of leidingen worden geraakt. Ik hoef u niet uit te leggen wat voor groot probleem je dan hebt. Martin Peersmann, directeur-secretaris van het LSV-GBKN vult aan: Op 1 januari 2016 is er een BGT met actuele gegevens. En levert u als bronhouder uw gegevens niet op tijd aan? Dan wordt dat voor u gedaan. Maar daar moet u wel flink voor betalen. Niet op tijd klaar zijn heeft dus grote financiële consequenties. De discussie over de praktische kanten van de transitie neemt zo veel tijd in beslag, dat besloten wordt om de derde stelling te laten voor wat hij is. Bolsius sluit af met een rondje langs de bestuurders: Wat gaat u morgen doen? De meeste bestuurders hebben de vragen al klaar die ze morgen in het stadhuis gaan stellen: Wat zijn onze plannen? en Hoe staan we ervoor? Op basis daarvan concluderen de aanwezigen dat deze bijeenkomst zijn doel heeft bereikt. 26 Geo-tournee in de regio

27 De eerste vraag bij het opbouwen van de BGT is: wat hebt u al in uw organisatie? Hebt u alleen de GBKN, of werkt uw afdeling groenbeheer ook al met een kaart? Die kunt u meteen meenemen. Realiseer u dat u niet blanco begint. - Frans Backhuijs, burgemeester Nieuwegein Geo-tournee in de regio 27

28 Laten we eerst maar eens doen wat we moeten doen. De rest komt later wel. regio: Noord-Holland datum: 21 januari 2014 In 1937 hield dijkgraaf J. Glerum in de Tweede Kamer een pleidooi voor een grootschalige topografische kaart, de GBKN, om graafschades aan kabels en leidingen te voorkomen. Hij gebruikte dit visionaire argument: De kabel- en leidingeninfrastructuur is het zenuwstelsel van de moderne maatschappij. Zo opent Joost Cox, voorzitter van GBKN-Noord Holland de bijeenkomst in Akersloot. Nederland is het eerste land dat volledig digitaal in kaart is gebracht. Nu is het niet meer het enige, maar met de BGT hebben we het wel het beste voor elkaar, voegt hij daaraan toe. Luc Kohsiek, dijkgraaf van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, krijgt daarna het woord: We zijn allemaal bronhouder van de BGT, en we doen het voor een grote groep gebruikers. Bronhouder zijn is een behoorlijke klus. Maar we doen het voor een hoger doel. Vervolgens laat hij met een filmpje zien hoe snel het land bij Enkhuizen onderstroomt als de dijk het daar begeeft. De berekeningen hiervoor zijn gebaseerd op gegevens uit de BGT, en daaraan gekoppelde bestanden als de BAG en het AHN. Stelling 1. Met de huidige informatiehuishouding is de bestuurder niet voldoende in staat om de effecten van veiligheidsrisico s in kaart te brengen. Ruud van Rossem, projectmanager BGT van het ministerie van IenM legt uit dat de BGT een basiskaart is: een topografische referentiekaart waar thematische informatie op geprojecteerd kan worden. Bijvoorbeeld informatie over kabels en leidingen, over waterhoogtes en bebouwing. Die informatie is essentieel bij grote evenementen, of bij het uitwerken van rampscenario s. De BGT gaan we nu maken. Die wordt uniform. Ieder organisatie beschikt straks over hetzelfde beeld van Nederland. Daarna is het de uitdaging dat partijen hun eigen thematische informatie op die kaart laten aansluiten en gaan delen. De burgemeester van Castricum is het met de stelling eens: Bij een ramp blijkt iedere keer weer dat je achter de feiten aanloopt. We hebben heel veel informatie, maar we zitten erop. Ik denk dat we onze informatie veel meer moeten delen. Van Rossem: Precies. De BGT is daarvoor de katalysator. Het is belangrijk dat politie, brandweer en gemeenten naar dezelfde kaart kijken als er een ramp 28 Geo-tournee in de regio

29 gebeurt. En uiteindelijk is het ook goedkoper om die informatie te delen. Daar moeten we dus nu onze energie in steken. Een wethouder uit Zaanstad vraagt: Wordt dit een landelijke website? Jan Bruijn, directeur SVB-BGT reageert: Ja, via kan iedereen bij de BGT. PDOK staat voor Publieke Dienstverlening op de Kaart en is een initiatief van een aantal ministeries om geo-informatie landelijk te publiceren als open data. Het Kadaster beheert deze voorziening. Ruud van Rossem vult aan: In PDOK zit de BGT, maar ook een aantal andere basisregistraties: de BAG, de BRT en kaarten van Ruimtelijke Ordening bijvoorbeeld. Het is dus een belangrijk knooppunt voor geo-informatie. Stelling 2. Het is kwalijk dat de BGT de basisgegevens tot de individuele achtertuin brengt. De BGT maakt het mogelijk om allerlei gegevens uit het sociale domein aan elkaar te knopen, vertelt Ernst Koperdraat van KING als inleiding bij deze stelling. Zo kun je hulpbehoevende ouderen, gehandicapten of probleemjongeren gemakkelijker in kaart brengen. Maar waar ligt de grens? Op 1 januari 2016 moet de kaart landsdekkend zijn, met minimaal de GBKN-inhoud in BGT-taal. En op 1 januari 2020 moet de BGT helemaal gevuld zijn: niet alleen de ligging van objecten, maar ook een nadere omschrijving van die objecten ligt dan vast. U mag dit dus gefaseerd aanpakken. - Ruud van Rossem, programmamanager BGT van het ministerie van IenM Geo-tournee in de regio 29

30 Hebt u een project en een projectleider? Hebt u een transitieplan? Wat is uw ambitieniveau? En hebt u middelen vrijgemaakt voor de transitie? Dat zijn de vier belangrijkste vragen die u als bestuurder binnen uw organisatie moet stellen. - Gabriël van Tiggelen, VNG Burgemeester Van Eijk van de gemeente Uitgeest reageert fel: Als het gaat om privégegevens, dan hebben we daar hele duidelijke afspraken over: privacywetgeving. Het is niet aan ons om die gegevens te publiceren. Deze discussie hoort hier helemaal niet thuis. Een andere wethouder zegt: Maar die informatie is er al wel, over welke bevolkingsgroepen in onze gemeente wonen. Dat staat ook in onze gemeentegids. Wat is dan het verschil? Maar er staat niet bij welke handicap ze hebben of welke zorg ze nodig hebben. En dat vind ik een stap te ver gaan, meent een derde wethouder. Jan Bruijn geeft een voorbeeld uit Rotterdam, waar bij het verstrekken van uitkeringen eerst wordt nagegaan wie er nog meer op het adres van de aanvrager woont. Dat heeft een hoop fraude aan het licht gebracht. Van Eijk: Als je die informatie nodig hebt om als overheid te functioneren, dan is er niks aan de hand. Maar je mag dat niet zomaar openbaar maken. We hebben niet voor niets allemaal een eed afgelegd. Dat is ook niet de bedoeling van de BGT, licht Joost Cox toe. De kaart zelf is open data. Maar de gegevens die je eraan koppelt zijn dat niet automatisch. Gaat het om persoonlijke gegevens? Dan moet u daar als gemeentelijke organisatie goed mee omgaan. Jan Bruijn vult aan: 30 Geo-tournee in de regio

31 En misschien extra interne afspraken maken om misbruik te voorkomen. Stelling 3. Geo-informatie is het aangewezen middel om te communiceren met de burger. Zonder geo-informatie geen burgerparticipatie. In zijn inleiding bij deze stelling vertelt Gabriel van Tiggelen van de VNG dat de BGT hét middel is om burgers met elkaar en met de gemeente in contact te brengen. Hij haalt het voorbeeld van Buuv aan: een digitaal prikbord voor klusjes in een stad of wijk. Ook kunnen burgers met een klik op de kaart schade aan het wegdek melden, of met Burgernet de politie helpen bij een zoekactie. Burgemeester Van Eijk reageert: Laten we eerst maar eens doen wat we moeten doen: die stap zetten waar we het al jaren over hebben. De BGT maken is al een hele klus op zich! En dan zien we wel wat er verder nog nodig is, en of de markt het misschien al voor ons gedaan heeft. Want de maatschappij gaat veel sneller dan de overheid. De burgemeester van Castricum vult aan: Onze functie als overheid is dat we betrouwbare informatie moeten leveren. Die basis moet goed zijn. Laten we ons voorlopig daarop richten, en laat de markt de rest maar ontwikkelen. Dat klopt allemaal, maar er is een uitzondering, vindt dijkgraaf Kohsiek. Bij een calamiteit met een geografische uitstraling, zoals een grote brand of een overstroming, geeft de overheid die kaart vrij, en niet de markt. Voor specifieke overheidstaken als veiligheid, gezondheid en milieu wil je zelf met de burger kunnen communiceren. Dat kun je niet aan de markt overlaten. Een wethouder brengt een ander punt in: Je kunt informatie van burgers ook gebruiken om je eigen kaart beter te maken. Bij een grote brand een paar jaar terug maakten wij gebruik van Twitter om te controleren of onze informatie nog goed was. Maar die informatie moet je toch altijd nog verifiëren. Dat is lastig, vindt een ander. Joost Cox komt tussenbeide: Over de basiselementen van onze informatie mag geen discussie ontstaan. Daarom hebben we de BGT. Wat je daarbovenop legt, kan van burgers komen. Geo-tournee in de regio 31

32 Daadkrachtige samenwerking, dat is wat we nodig hebben regio: Friesland datum: 5 maart 2014 In een sfeervolle opkamer die uitkijkt over het Friese water heet Wil van den Berg, burgemeester van Ferwerderadeel, alle aanwezigen van harte welkom. Kort wijst hij de bestuurders op de BGT-deadline van 1 januari 2016, die steeds dichterbij komt. Dan volgt een boeiend betoog van Hein Visser, bestuurslid van de stichting GBKN en directeur bij KPN Noordoost Nederland. Geïllustreerd met foto s uit de kabelpraktijk schetst Visser het belang van kabels en leidingen voor onze maatschappij en de desastreuze gevolgen van graafschade: We worden steeds afhankelijker van kabels voor onze communicatie en informatie. Een gedegen beheer van kabels en leidingen is daarom belangrijker dan ooit. De BGT is daarvoor een uitstekende basis. Stelling 1. Met de huidige informatiehuishouding van gemeenten is de bestuurder niet voldoende in staat om de effecten van veiligheidsrisico s in kaart te brengen. Een korte inleiding bij deze stelling komt van Martin Peersmann, directeur-secretaris LSV GBKN. Als voorbeeld noemt hij de Elfstedentocht: Met thema-informatie gekoppeld aan de basisgeodata uit de BGT is het gedrag van grote mensenmassa s voor de OOV-sector veel beter te voorspellen én te beheersen. Wethouder Stoel van gemeente Súdwest-Fryslân reageert meteen: De grote uitdaging hierbij zit hem in het beheer en het onderhoud van de gegevens. Hoe zorgen we ervoor dat dit bestand niet te snel veroudert? Peersmann: Als bronhouder houdt u zelf de mutaties bij. Idealiter is die taak geïntegreerd in de werkprocessen van uw gemeente. Bij de invoering van de BGT hoort ook de wettelijke verplichting om het bestand actueel te houden. Daar krijgt u financiering voor. Voor mutaties van gebouwen, wegen en kunstwerken geldt een actualiteitseis van 6 maanden, voor terreinen en water geldt een actualiteitseis van 16 maanden. Burgemeester Liemburg van gemeente Littenseradiel heeft een vraag: Als ik die stelling letterlijk neem, dan is dat toch onmogelijk? Voor een individuele bestuurder zijn veiligheidsrisico s nooit helemaal te behappen. Daarom zoeken wij het in samenwerking om dat goed te organiseren. Zodat je wel toegang hebt tot al die mogelijkheden op het moment dat er wat gebeurt. Volgens mij is dat cruciaal. Hein Visser brengt in: Tegenwoordig regeren de media over het gemeentebestuur. Als het gemeentebestuur zelf geen analyse kan maken van veiligheidsrisico s, dan zullen de 32 Geo-tournee in de regio

33 media dat zeker wel doen. Kijk maar naar Project X in Haren. Zorg daarom dat je je zaken op orde hebt, dat je de nieuwste technieken gebruikt. Want als je dat niet doet, word je ter verantwoording geroepen door de media. Liemburg: Ja, dat is helder. Maar het gaat mij erom dat het bestuurlijk apparaat rondom de burgemeester goed moet functioneren, zodat je als bestuurder goede beslissingen kunt nemen. Want in je eentje is dat gewoon niet te overzien. Stelling 2. We moeten al genoeg. Laten we daarom de BGT invoeren op het kwaliteitsniveau dat de wet eist en niet allerlei optionele zaken toevoegen. Programmamanager BGT voor het ministerie van IenM Ruud van Rossem neemt het woord: Toen de eisen voor de BGT werden ontworpen, is er gekeken naar wat haalbaar is voor alle bronhouders. Dat is het verplichte basisniveau van de BGT: grofweg wat er nu in de GBKN zit, alleen dan vertaald naar de nieuwe BGT-standaard. Maar er zijn ook bronhouders die veel meer informatie hebben. Daarom is er een optioneel niveau aan toegevoegd: de zogenaamde plustopografie. Dat gaat met name om inrichtingselemen- Het is belangrijk dat u als bronhouder met uw bronhouderburen afspreekt wie voor welke objecten verantwoordelijk is. Het afstemmen van die bronhoudersgrenzen is misschien wel de grootste uitdaging van deze operatie. - Martin Peersmann, directeursecretaris LSV GBKN Geo-tournee in de regio 33