November Vlaams instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw
|
|
- Casper Verhoeven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 November 2011 Vlaams instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw Rapport Evaluatie van het project schooljaar
2 Het rapport 'Evaluatie van het project is een realisatie van de projectgroep milieu en gezondheid op school, een samenwerking van volgende partners : VIGeZ (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie) - Vlaamse Logo s (Lokaal Gezondheidsoverleg) - Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid - Samenstelling projectgroep milieu en gezondheid op school : Sara Benoy milieugezondheidskundige Sara Reekmans medisch milieukundige Logo Limburg Nel Van lent medisch milieukundige Logo Gezond+ Stefanie Vanhoutte medisch milieukundige Logo Leieland & Logo Midden-West- Vlaanderen Dieter Deplancke medisch milieukundige Logo Zenneland An Verdeyen stafmedewerker gezondheid en milieu VIGeZ vzw 2
3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Het project air@school Beschrijving project air@school Doelstellingen project air@school Beschrijving materialen De air@school-dvd De air@school-kit De supergrote poster met raamcontract Projectsite Beschrijving evaluatie : doelstelling, methode en dataverzameling Doelstellingen evaluatie Beschrijving methode en dataverzameling Vragenlijst + verspreiding Algemene informatie over de deelnemende scholen Bespreking evaluatie Resultaten evaluatie Evaluatie doelstellingen project Algemene indruk Evaluatie afzonderlijke materialen Samenvatting Concrete voorstellen om het project te verbeteren Bijlagen Vragenlijst Resultaten
4 1 Inleiding Gezonde lucht op school! Waarom? Kinderen, tieners en leerkrachten brengen een groot deel van hun dag door in het klaslokaal. En als zo'n klasomgeving gezond is, biedt dat een hoop voordelen! Leerlingen en leerkrachten voelen zich beter in een klas vol zuurstof, ze zijn meer gemotiveerd en ervaren minder gezondheidsklachten. Bovendien is er een direct verband tussen de leerprestaties en de kwaliteit van het binnenmilieu in de klas. De kwaliteit van het leefmilieu in de klas is dus belangrijk. Sinds 2007 wordt er al rond het thema gezond binnenmilieu gewerkt in het basisonderwijs via het project Lekker Fris. Ook in het secundair onderwijs ontstond de vraag naar materialen om rond dit thema te werken. Na een ervaringsbevraging van leerlingen en mensen actief in het secundair onderwijs ontwikkelde het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) samen met de medisch milieukundigen (mmk s) bij de Logo s en het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid het gezondheidsproject air@school: een project over binnenmilieu en gezondheid in secundaire scholen. Air@school liep nu één schooljaar in 222 secundaire scholen, dat is goed voor 3126 deelnemende klassen. Tijd voor een evaluatie! 4
5 2 Het project 2.1 Beschrijving project Met het project willen we secundaire scholen aanzetten om te werken aan gezonde binnenlucht op school. Centrale pijlers van het project zijn sensibilisatie van de directie, leerkrachten en leerlingen en het aanreiken van eenvoudige maatregelen om de binnenluchtkwaliteit in de secundaire scholen te optimaliseren. In het project wordt de nadruk gelegd op het verbeteren van het ventilatiegedrag (of nog, een haalbare actie op korte termijn in bestaande situaties) en dus niet op structurele aanpassingen van de schoolgebouwen. Dit thema past binnen vakken die een link hebben met leefmilieu en gezondheid (bv. wetenschappen). Omdat gezonde binnenlucht hoe dan ook in elke klas belangrijk is, is een vakoverschrijvende aanpak zeker aangewezen. Met als project op school en de bijhorende activiteiten en leerdoelstellingen werken we aan de eindtermen binnen de gemeenschappelijke stam, leren leren en verschillende contexten van de VOET (VakOverschrijdende EindTermen) van het secundair onderwijs. 2.2 Doelstellingen project Drie grote doelstellingen zijn verbonden met het project: De binnenlucht in de secundaire scholen in Vlaanderen verbeteren. De kennis van leerlingen en leerkrachten in verband met ventileren en verluchten vergroten. Het gedrag van leerlingen en leerkrachten in verband met ventileren en verluchten verbeteren. 5
6 2.3 Beschrijving materialen Het project bestaat uit een volledig pakket aan materialen De De DVD met een film van ongeveer tien minuten maakt deel uit van Elke secundaire school ontving de DVD in september Dit was het startschot van het project. Ook in de box die scholen kunnen lenen is de DVD terug te vinden. De film is ook online te bekijken op de website Doelstelling DVD Het project voorstellen en een draagvlak creëren voor het thema gezonde binnenlucht bij directie, leerkrachten en leerlingen. Je maakt kennis met Claire (Sien Eggers), enthousiaste huisvrouw en liefdevolle moeder van David De Maarschalck (Jevon Lambrechts), leerkracht in het secundair onderwijs. Claire stapt op een mooie middag de klas van David binnen om de voor te stellen: een reeks uitvindingen om de lucht in de klas gezond te maken. En dat alles voor géén geld! Op een ludieke manier overtuigt ze de klas van het belang van gezonde binnenlucht en motiveert ze hen hierover een raamcontract op te stellen. Bekijk het filmpje als directie of als leerkracht. Je kunt dit ook doen op een personeelsvergadering. Ben je als school enthousiast? Contacteer dan het Logo van je regio om de te lenen en posters aan te vragen. Toon de film aan de leerlingen en start hiermee het project in je school De De (of toolbox) bevat de handleiding, de CO 2 -meter, de DVD (extra exemplaar), de ventilatiewekker, twee blikken met frisse lucht in geval van nood (airshot), neusknijpers en twee raamstoppers. Doelstelling air@school-kit Hulpmiddelen om het belang van gezonde binnenlucht in de klas onder de aandacht te houden. De toolbox bevat alle uitvindingen van Claire om je klas gezond te maken: de raamstopper Met de raamstoppers blijft het raam of de deur op een kier staan. 6
7 de ventilatiewekker De wekker herinnert je eraan dat het tijd is om te ventileren en te verluchten. Begint de wekker te rinkelen: tijd om het raam te openen en/of de luchtkwaliteit te controleren! de CO 2 - meter Dit toestel toont hoe het in je klas is gesteld met de kwaliteit van de binnenlucht en informeert je over de nood aan ventilatie. Hij maakt het mogelijk om effectief het gehalte aan CO 2 te meten in de klaslokalen en de invloed van verluchten te visualiseren. Een CO 2 -meter kan je aankopen of lenen via het Logo. Ook enkele gemeentebesturen kochten al een CO 2 -meter die de scholen kunnen lenen. de airshot-blikken en neusknijpers Dit zijn ludieke materialen die het belang van frisse lucht in de klas benadrukken en de leerlingen aan het denken kunnen zetten op een creatieve manier. de handleiding De handleiding geeft uitleg over air@school in het schoolgezondheidsbeleid, kadert het project binnen de VOET (VakOverschrijdende Eindtermen), geeft praktische informatie bij de projectmaterialen en concrete tips over een mogelijke aanpak van het project in de klas en op school De supergrote poster met raamcontract Op de poster worden de afspraken over ventileren geschreven. Doelstelling poster Leerlingen en leerkrachten maken afspraken die zichtbaar worden opgehangen in de klas. Na de film kan je als leerkracht samen met de leerlingen afspraken formuleren om de kwaliteit van de binnenlucht op school te verbeteren. Dit kan in groepjes of via een klasgesprek. Schrijf daarna deze afspraken op de poster en laat het contract ondertekenen door de leerlingen. 7
8 2.3.4 Projectsite De projectsite biedt verschillende mogelijkheden om het project te ondersteunen. De site bestaat uit drie grote luiken: gezonde binnenlucht op school. het overzicht van de projectmaterialen en mogelijke extra s het uitwisselingsplatform waar ervaringen en acties van andere scholen te vinden zijn de theoretische achtergrond bij het project die onderbouwt waarom het belangrijk is om te werken aan Alle informatie over het project air@school is terug te vinden op deze projectsite. 8
9 3 Beschrijving evaluatie : doelstelling, methode en dataverzameling 3.1 Doelstellingen evaluatie Via deze evaluatie willen we nagaan of de vooropgestelde doelstellingen van air@school behaald worden. Daarnaast willen we ook nagaan of alle materialen gebruikt worden en in welke mate ze goed bevonden worden of niet. Dit vooral in het kader van toekomstige implementatie van het project. 3.2 Beschrijving methode en dataverzameling Vragenlijst + verspreiding Aan de hand van de doelstellingen werd een vragenlijst opgesteld. De vragenlijst was een combinatie van gesloten vragen, meerkeuzevragen (waarbij al dan niet meerdere antwoorden mogelijk waren) en open vragen om extra, persoonlijke opmerkingen toe te laten. Deze vragenlijst werd verfijnd en verder ontwikkeld na feedback van de stafmedewerker wetenschappelijke ondersteuning van het VIGeZ. Bijlage 1: vragenlijst De vragenlijst was online beschikbaar van 20 mei tot en met 15 juni en werd verspreid in samenwerking met de Logo s en het enquêtebureau Checkmarket. Een link naar de vragenlijst werd op 20 en 23 mei via mail verstuurd naar alle scholen die deelnamen aan het project air@school. In de week van 6 juni werd een herinnering gestuurd naar respondenten die nog niet reageerden op de eerste oproep. Zowel directies als andere contactpersonen werden aangeschreven. Er werd gevraagd of een leerkracht of directielid die het project coördineerde of gebruikte de vragenlijst kon invullen. Leerlingen werden niet rechtstreeks bevraagd, maar via de vragenlijst werd wel expliciet gepeild naar de indrukken van de leerlingen. De vragenlijst werd anoniem verwerkt. 9
10 3.2.2 Algemene informatie over de deelnemende scholen Van de 222 aangeschreven scholen, vulden er 87 de vragenlijst volledig in, 10 vulden de vragenlijst gedeeltelijk in. Enkel volledig ingevulde vragenlijsten werden verder beschouwd bij de verwerking. Dit komt overeen met een respons van 40 %. Zoals te zien op het kaartje (figuur 1) zijn de respondenten goed verspreid over Vlaanderen. Figuur 1. Verspreiding respondenten 10
11 4 Bespreking evaluatie 4.1 Resultaten evaluatie Bijlage 2: resultaten Evaluatie doelstellingen project Via de vragenlijst peilden we naar de effecten die het pakket heeft op de kennis over het ventileren en verluchten, gedragswijziging in verband met ventileren en verluchten en kwaliteit van de binnenlucht KENNIS Een overgrote meerderheid geeft aan dat zowel de eigen kennis (70%) als de kennis van de leerlingen (79%) in meerdere mate of veel is vergroot (zie figuur 2). We kunnen dus besluiten dat deze doelstelling bereikt werd: op basis van zelfrapportage door de leerkrachten kunnen we stellen dat de kennis van leerlingen en leerkrachten in verband met ventileren en verluchten wordt vergroot. Figuur 2. Vraag GEDRAG Ook de doelstelling rond gedragswijziging wordt gehaald. Zowel bij leerkrachten als leerlingen wordt een gedragswijziging aangeduid. Uit de kruistabel 1 blijkt dat 80 % van de respondenten die voor het project beperkt ventileerden, nu aangeeft in meerdere mate of sterk beter te ventileren. 50% van de respondenten die al in het verleden vaak ventileerden, geeft aan dat ze nu nog beter ventileren. 11
12 Kruistabel 1. Gedrag voor en na het project Volgens 66% van de respondenten is het ventilatiegedrag van de leerlingen in meerdere mate of sterk verbeterd (figuur 3). Figuur 3. Vraag 39 Een aantal respondenten (4) merken bijkomend op dat het mogelijk over een tijdelijke gedragswijziging gaat: de kans dat er na een tijd weer minder verlucht wordt is groot. Voor hen is het noodzakelijk om het project te herhalen voor een permanente gedragswijziging KWALITEIT BINNENLUCHT 37% van de respondenten geeft aan dat de kwaliteit van het binnenmilieu na de uitvoering van het project vrij veel verbeterd is. 54% geeft aan dat er een beperkte verbetering is (figuur 4). Hieruit mogen we dan ook besluiten dat na het werken met het project de kwaliteit van de binnenlucht is verbeterd. Slechts 10% geeft aan dat er helemaal geen verbetering is. Vraag 40. Is de kwaliteit van het binnenmilieu in je klas verbeterd nadat je met het project hebt gewerkt? Mogelijke antwoorden: neen, beperkt, vrij veel, erg 12
13 veel. Figuur 4. Vraag CONCLUSIE Volgens de zelfrapportage door de leerkrachten worden de vooropgezette doelstellingen voor de kennis en het gedrag in verband met ventileren en verluchten en de kwaliteit van de binnenlucht behaald. Het lange termijn effect is niet gekend Algemene indruk Het project werd in de school van de respondenten voornamelijk in de onderwijsvormen ASO, TSO en BSO gebruikt (figuur 5). Voor geen enkele van alle richtingen is het resultaat van de evaluatie afwijkend. Het pakket werd ook in alle jaren van het secundair onderwijs gebruikt (figuur 6). Figuur 5. Vraag 2 13
14 Figuur 6. Vraag 3 In het algemeen wordt het project positief beoordeeld: het voldoet aan de verwachtingen van de meeste (81%) respondenten (figuur 7) veel respondenten (92%) vinden het haalbaar om uit te voeren (figuur 7) het pakket wordt nuttig bevonden door 90% van de respondenten (figuur 7) 76% van de respondenten vindt de inhoud van het pakket goed (figuur 7) slechts 20% van de respondenten beoordeelt het pakket eerder negatief (figuur 7) 81% vindt het project aangepast aan de leerlingen (figuur 8) 86% van de respondenten zou het project aanraden bij een collega (figuur 9) de meeste respondenten (79%) zouden de projectmaterialen in de toekomst opnieuw gebruiken (figuur 10) Respondenten die het project gebruikten in het bijzonder onderwijs merken op dat extra aanpassingen nuttig zouden zijn, specifiek gericht op de doelgroep van dit onderwijstype. Vanuit de projectgroep suggereren we als oplossing voor de leerkrachten van het bijzonder onderwijs om te bekijken of de materialen van het pakket voor het basisonderwijs Lekker Fris niet beter bruikbaar zijn voor hun leerlingen. Waarom? 14
15 Figuur 7. Vraag 6 Figuur 8. Vraag 7 Figuur 9. Vraag 8 15
16 Figuur 10. Vraag Evaluatie afzonderlijke materialen Het project air@school bestaat uit een volledig pakket aan materialen. Elk materiaal wordt beoordeeld op basis van vooraf opgestelde, relevante parameters voor het desbetreffende materiaal. Telkens was er ook de optie om een persoonlijke mening toe te voegen via de optie 'andere'. Deze laatste optie werd voornamelijk gebruikt om aan te geven dat het materiaal niet werd gebruikt. 16
17 Voorbeeld parameters: DVD 90% van de respondenten heeft de DVD bekeken. 70% heeft hem getoond aan de leerlingen. De reacties op de DVD zijn overwegend positief (figuren 11 en 12). Veel van de respondenten vinden de film leuk (71%) en ze beoordelen dat ook de overgrote meerderheid van de leerlingen (87%) de film leuk vindt. 1 op 2 respondenten geeft aan de ze de DVD bruikbaar vinden. 1 op 3 respondenten ervaart de film als leerrijk. Figuur 11. Vraag 12 17
18 Figuur 12. Vraag 14 Uit de vraag naar bijkomende opmerkingen blijkt dat 4 respondenten (4,6%) van mening zijn dat er meer (wetenschappelijke) informatie mocht verwerkt zijn in de film. Slechts 9 respondenten (10%) vinden dat de film niet voldoende aansluit bij de leeftijd en leefwereld van hun leerlingen HANDLEIDING De handleiding wordt hoofdzakelijk beschouwd als bruikbaar, concreet en verstaanbaar (figuur 13). Volgens 85% van de respondenten biedt de handleiding voldoende ondersteuning. Figuur 13. Vraag 16 18
19 CO 2 -METER De CO 2 -meter is een echt succes. De meningen zijn onverdeeld positief, zowel bij de leerkrachten als bij de leerlingen. Figuur 14. Vraag 18 3 respondenten merken op dat het voor de praktische uitvoering van het project eenvoudiger zou zijn om over meerdere CO 2 -meters te beschikken. De meter is echter duur, waardoor het niet altijd haalbaar is om aan deze vraag tegemoet te komen. In sommige regio s ondersteunt de gemeente mee het project door enkele CO 2 -meters aan te kopen die ter beschikking worden gesteld van de scholen. 69 % geeft aan dat het haalbaar is om de CO 2 -meter 'in het groen' te krijgen door goed te ventileren GADGETS (RAAMSTOPPERS, NEUSKNIJPERS, AIRSHOT BLIKKEN) De meningen over de gadgets zijn verdeeld. Sommigen vinden ze erg leuk, leerrijk en bruikbaar, anderen vinden ze dan weer niet bruikbaar en wat kinderachtig voor de leerlingen, zeker in de 2 de en 3 de graad. Een deel van de leerkrachten heeft ze niet gebruikt Poster 62 % van de respondenten heeft de poster gebruikt. De reacties op de poster zijn overwegend positief: leerrijk, bruikbaar en leuk, zowel voor respondenten als leerlingen WEBSITE De website werd door 82% van de respondenten bezocht. De meningen zijn overwegend positief (figuur 15). 19
20 Figuur 15. Vraag 34 Enkele zaken die zijn meegeven in verband met de website : enkele pagina s zijn niet ingevuld extra wetenschappelijke achtergrondinformatie kan nuttig zijn extra didactisch en bruikbaar materiaal is welkom meer uitwisseling mag gepromoot worden 20
21 4.2 Samenvatting Uit de reactie van de respondenten kunnen we concluderen dat het project erg positief wordt geëvalueerd. Zowel leerkrachten als leerlingen reageren vrij positief op de basismaterialen van het Scholen gebruikten het project in verschillende richtingen van het secundair onderwijs, en voor geen enkele van alle richtingen was het resultaat van de evaluatie afwijkend. Het project kan dus gebruikt worden in bijna alle richtingen van het secundair onderwijs. Voor de BUSO-leerlingen bleek het project echter niet voldoende op maat. In de toekomst zullen we hen onder andere beter informeren over de mogelijkheid om hetzelfde thema te bespreken aan de hand van de materialen voor het basisonderwijs: het project Lekker Fris ( Wat betreft de effecten op kennis en gedrag geven de respondenten zowel voor zichzelf als voor de leerlingen aan dat kennis en gedrag positief werden beïnvloed. In vergelijking met de situatie voor het project, wordt er meer aandacht besteed aan ventilatie van de klaslokalen waardoor de kwaliteit van het binnenmilieu verbeterd is. Het project realiseert dus volgens de zelfrapportage door de leerkrachten de vooropgestelde doelstellingen: Het binnenmilieu in de deelnemende secundaire scholen is verbeterd. De kennis van leerlingen en leerkrachten in verband met ventileren en verluchten is groter geworden. Het gedrag van leerlingen en leerkrachten in verband met ventileren en verluchten is gewijzigd in de positieve zin. Wat betreft de materialen kunnen we besluiten dat de basismaterialen erg in trek zijn. Van de CO 2 -meter en de DVD wordt enthousiast gebruik gemaakt. De handleiding, poster en website worden goed bevonden. Over de andere materialen zijn de meningen verdeeld. Op basis van deze resultaten zal het project air@school minstens in zijn huidige vorm de komende schooljaren verder worden aangeboden aan de scholen. We houden hierbij de doelstelling om de binnenmilieukwaliteit in Vlaamse scholen te verbeteren ten voordele van de gezondheid van de leerlingen en leerkrachten steeds voor ogen. 21
22 5 Concrete voorstellen om het project te verbeteren De respondenten kregen de kans om opmerkingen te noteren waar ze dat nodig vonden. Veel van de suggesties zullen, waar haalbaar, ter harte worden genomen. Enkele voorbeelden van suggesties en hoe we een antwoord proberen te bieden. Suggesties : Verschillende keren is er vraag naar een verwerkingstabel om nog meer visueel te kunnen werken met de resultaten van de CO 2 -meter. Werkbladen, extra artikels, extra opdrachten en materiaal voor thuis zijn ook welkom. Anderen vragen om meer concrete tips op te nemen in het pakket (bv. planten in de klas). Verbeteringen in de praktijk : fiches met concrete suggesties voor hoe je air@school kan inpassen in verschillende vakken zullen samen met een verwerkingstabel binnenkort beschikbaar zijn op de projectsite. Suggesties : Hier en daar wordt de opmerking gegeven dat meerdere CO 2 -meters welkom zouden zijn, vooral in grotere scholen. Verbeteringen in de praktijk : waar mogelijk wordt dit opgevangen bij de Logo s. Indien meerdere CO 2 -meters voor een bepaalde periode beschikbaar zijn, kunnen ze samen geleend worden. In de box wordt ook informatie meegegeven over de mogelijkheid om zelf een meter aan te kopen. Ook gemeentebesturen worden warm gemaakt om CO 2 -meters te kopen en ter beschikking te stellen aan scholen. Suggesties : Wetenschappelijke achtergrondinformatie voor leerkrachten in het pakket of op de website (invloed CO 2 op leerlingen, ademhaling, verband met temperatuur/energie) Verbetering in de praktijk : deze informatie is al beschikbaar op de website. Een aantal respondenten geeft suggesties voor andere gebruikers: Laat de leerlingen in groepjes nadenken over de tips Maak een checklist met beperkingen van aanwezige hulpmiddelen om te ventileren Laat de oudere leerlingen als controleurs (gekleed in witte jassen) rondgaan in de klassen van de jongere leerlingen Realisatie in de praktijk : deze tips worden allemaal opgenomen op de website om de ervaringsuitwisseling tussen scholen te bevorderen. 22
23 6 Bijlagen 6.1 Vragenlijst 6.2 Resultaten 23
24 6. BIJLAGEN 24
25 6.1 Vragenlijst 25
26 26
27 27
28 28
29 29
30 30
31 31
32 32
33 33
34 34
35 6.2 Resultaten 35
36 36
37 37
38 38
39 39
40 40
41 41
42 42
43 43
44 44
45 45
46 46
47 47
48 48
49 49
50 50
51 51
52 52
53 53
54 54
55 55
Handleiding voor de leerkracht
air@school! Handleiding voor de leerkracht www.airatschool.be Colofon Het project air@school is een project van de Projectgroep Milieu & Gezondheid op School, een samenwerking van de Vlaamse Logo s, het
Nadere informatieGezonde binnenlucht op school? Van belang voor je gezondheid!
Gezonde binnenlucht op school? Van belang voor je gezondheid! www.airatschool.be www.mmk.be/onderwijs www.vlaamselogos.be www.zorg-en-gezondheid.be www.vigez.be Gezonde binnenlucht op school? Belang voor
Nadere informatieEen gezond binnenmilieu op school, daar gaan we voor!
Een gezond binnenmilieu op school, daar gaan we voor! Vlaamse NME-dag Workshop Gezond Binnen 20 oktober 2009 Dieter Deplancke Nel Van lent Medisch milieukundigen bij de Logo s 1 2 Aandacht: Binnenmilieu
Nadere informatieTerra Sana Workshop Gezond Binnenmilieu
MAAK EEN AVONTUURLIJKE REIS NAAR EEN GEZONDE SCHOOL! Terra Sana Workshop Gezond Binnenmilieu Welkom in deze verluchte atmosfeer! 1. Wat is het probleem? Risicofactoren in een klaslokaal Gevolgen voor de
Nadere informatieDE GROTE ZUIDDAG CHECKLIST
DE GROTE ZUIDDAG CHECKLIST Gebruik deze checklist om te beslissen welke kanalen je zal gebruiken op je school om zowel leerlingen als collega s te informeren en motiveren over Zuiddag. Deze checklist bestaat
Nadere informatieBevraging Actoren Secundair Onderwijs over de verluchting van de klaslokalen
Bevraging Actoren Secundair Onderwijs over de verluchting van de klaslokalen Leerlingenbevraging Leerkrachtenbevraging Directiebevraging Eindrapport mei 2009 Dr. Jan Van Mierlo Universiteit Hasselt Onderzoek
Nadere informatieHITEA Onderzoek naar de binnenluchtkwaliteit. en de gezondheid van leerlingen en docenten
HITEA Onderzoek naar de binnenluchtkwaliteit in basis scholen en de gezondheid van leerlingen en docenten Achtergrond HITEA: Onderzoek naar de binnenluchtkwaliteit in basisscholen en de gezondheid van
Nadere informatieNanotechnologie handleiding leerkracht
Nanotechnologie handleiding leerkracht Website Alle informatie over het lespakket nanotechnologie is terug te vinden op volgende website: eefysicsnanotech.weebly.com Je vindt er alle downloadbaar lesmateriaal
Nadere informatiePreventie van vocht- en schimmelproblemen. Aanbod en dienstverlening van de Vlaamse Logo s
Preventie van vocht- en schimmelproblemen Aanbod en dienstverlening van de Vlaamse Logo s Vlaamse Logo s Logo: Lokaal gezondheidsoverleg www.vlaamselogos.be 15 logo s in Brussel en Vlaanderen: Provincie
Nadere informatieWetenschap bij jou in de buurt/bib
Januari 2007 Vlaamse Overheid - departement Economie, Wetenschap en Innovatie Nobody s Unpredictable Inhoud I. Inleiding II. Synthese 1 I. INLEIDING 2 Onderzoeksdoelstelling De Vlaamse overheid besteedt
Nadere informatieResultaten enquête. Onderzoek van Leen Leys. Master in de pedagogische wetenschappen
Resultaten enquête Onderzoek van Leen Leys Master in de pedagogische wetenschappen Voorwoord van de directie BESTE OUDERS, In wat volgt, tonen we de resultaten van een enquête die tijdens het eerste trimester
Nadere informatieENQUÊTE NO BLAME EN PESTPREVENTIE IN DE VLAAMSE SECUNDAIRE SCHOLEN
ENQUÊTE NO BLAME EN PESTPREVENTIE IN DE VLAAMSE SECUNDAIRE SCHOLEN 1. Inleiding Sinds 2002 biedt Leefsleutels vormingen aan over de No Blame-methode bij pesten. Omdat er na vijf jaar nog geen cijfers bestaan
Nadere informatiePEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten
PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO 1 De resultaten Op 9 mei 2012 werden door de overheid de resultaten meegedeeld van de peilproeven over (een deel van) de eindtermen wiskunde van de tweede graad aso
Nadere informatieOnderzoek klanttevredenheid Proces klachtbehandeling 2011... Antidiscriminatievoorziening Limburg
Proces klachtbehandeling 2011................................................................... Antidiscriminatievoorziening Limburg Mei 2012...................................................................
Nadere informatieOBS A.M.G. Schmidt 7 februari 2014
OBS A.M.G. Schmidt 7 februari 2014 Managementrapportage Scholengemeenschap Veluwezoom wil periodiek meten hoe de tevredenheid is onder haar belangrijkste doelgroepen: leerlingen, ouders, leerkrachten en
Nadere informatieWelkom! Gezond Wonen: Vocht en schimmel Ondersteuning door de medisch milieukundige bij Logo Zenneland. 5 juni 2018
Welkom! Gezond Wonen: Vocht en schimmel Ondersteuning door de medisch milieukundige bij Logo Zenneland 5 juni 2018 The Indoor Generation Over ons Een dag uit het leven van de mmk Casussen Vragen? OVER
Nadere informatieGebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag
Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.
Nadere informatieE-communication 4 school 2 parents
E-communication 4 school 2 parents Wij zijn vijf derdejaars studenten bachelor orthopedagogie aan de Katholieke Hogeschool Limburg dept. SAW. Ons afstudeerproject gaat over communicatie tussen ouders en
Nadere informatieHoofdstuk 1. Hoe vind ik mijn weg in de map 'Leerzorg'? Handleiding
Hoofdstuk Hoe vind ik mijn weg in de map 'Leerzorg'? Handleiding 5 . Hoe vind ik mijn weg in de map Leerzorg - Handleiding HOE BEGIN JE ER AAN? Kennis maken met de map Werk bij voorkeur in een team: leerkrachten,
Nadere informatieAchtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs
1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket
Nadere informatieWat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02
Wat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02 Goed nieuws: JIJ kunt verschil maken! Target Onze school gaat een steentje bijdragen! De uitdaging: krijg met de hele
Nadere informatieBrief m.b.t. actuele situatie Frisse Lucht in scholen
Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Brief m.b.t. actuele situatie Frisse Lucht in scholen Programma Onderwijs Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting Tijdens de kamerronde van 7 juni 2017 inzake
Nadere informatieRapportage klanttevredenheidsonderzoek documentatiecentrum GGD Rivierenland
Rapportage klanttevredenheidsonderzoek documentatiecentrum GGD Rivierenland Inleiding In het kader van kwaliteitsbeleid onderzoekt de afdeling EGB periodiek een bepaalde klantengroep. Voor het documentatiecentrum
Nadere informatieEen nieuw licht op afvalbeheer
Een nieuw licht op afvalbeheer DOSSIER samen > motiveren Da s proper is een initiatief van FOST Plus vzw en komt voort uit de samenwerking tussen de gewesten en de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
Nadere informatieDE INFOBEURS. School, regels, wonen, drugs, Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS 1
DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren
Nadere informatieMAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. Magda op school? Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER Jongeren krijgen op school, op de werkplek, in de klas met allerlei regels en afspraken te maken. Zijn de afspraken en regels duidelijk genoeg voor hen? Wat vinden
Nadere informatieManagement summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs
Management summary - Flitspeiling: Week van passend onderwijs Van 24 t/m 28 maart vond de Week van Passend Onderwijs plaats. De Week is een initiatief van het ministerie van OCW en 22 onderwijsorganisaties,
Nadere informatieDraaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1
Draaiboek voor het uitwerken van activiteiten 1 Je hebt als groep ouders een idee van wat je rond cultuur, ouderbetrokkenheid en taalstimulering zou willen doen op de school van je kind(eren)? Dit doe
Nadere informatieKinderdagverblijf ChouChou Klanttevredenheidsonderzoek 2013
Kinderdagverblijf ChouChou Klanttevredenheidsonderzoek 2013 Rapport klanttevredenheidsonderzoek Den Haag, Maart 2014 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Opbouw rapport 3 1.2 Werkwijze onderzoek 3
Nadere informatiePISA IN FOCUS 5: HEBBEN DE LEERLINGEN DE WIL OM TE SLAGEN? VERSCHILT DE WIL OM TE SLAGEN OVER DE ONDERWIJSVORMEN?
INLEIDING PISA IN FOCUS 5: HEBBEN DE LEERLINGEN DE WIL OM TE SLAGEN? VERSCHILT DE WIL OM TE SLAGEN OVER DE ONDERWIJSVORMEN? Om uitstekende vaardigheden te ontwikkelen zijn niet alleen talent en mogelijkheden
Nadere informatieSAMEN. gezondheidsbeleid op school. lekker Fris gezondheid & milieu kleuter. gezondheid beweging. CLB air@school. alcohol. projecten.
voeding lager geestelijke gezondheid PROJECTEN 2015-2016 gezondheidsbeleid op school proefkampioen CLB air@school alcohol SAMEN move XL leerlingen lekker Fris gezondheid & milieu kleuter leerkrachten tabak
Nadere informatieENQUÊTE NO BLAME EN PESTPREVENTIE IN DE VLAAMSE BASISSCHOLEN
ENQUÊTE NO BLAME EN PESTPREVENTIE IN DE VLAAMSE BASISSCHOLEN 1. Inleiding Sinds 2002 biedt Leefsleutels vormingen aan over de No Blame-methode bij pesten. Omdat er na vijf jaar nog geen cijfers bestaan
Nadere informatieOverzicht analyse- en evaluatie-instrumenten
Overzicht analyse- en evaluatie-instrumenten Onderstaand overzicht toont welke instrumenten de school kan gebruiken om haar beginsituatie in kaart te brengen en/of beleid te evalueren. Voeding Beweging
Nadere informatieStudiebewijzen en Discimus Secundair Onderwijs
Studiebewijzen en Discimus Secundair Onderwijs 31 juli 2017 WISA helpdesk Inhoudsopgave 1 Studiebewijzen 2 1.1 Studiebewijzen................................... 3 1.1.1 Definitie van de studiebewijzen......................
Nadere informatieDISCO : Algemene handleiding
DISCO : Algemene handleiding DISCO het Screeningsinstrument Diversiteit en Onderwijs m.b.t. omgaan met diversiteit biedt enerzijds handvatten om maatregelen en acties die reeds genomen werden in kader
Nadere informatieGEZONDE SCHOOL. V.U.: Griet Geeraert, Logo Mechelen, M. Sabbestraat 119, B - 2800 Mechelen
GEZONDE SCHOOL V.U.: Griet Geeraert, Logo Mechelen, M. Sabbestraat 119, B - 2800 Mechelen Ontdek ons aanbod INHOUDSTAFEL GEZONDE SCHOOL Visie én actie! 3 Overleg Gezonde School 4 Partners 5 PROJECTEN BASISONDERWIJS
Nadere informatieBijlage 4: risico-inventarisatie zware metalen
Bijlage 4: risico-inventarisatie zware metalen Met deze checklist heeft de preventieadviseur, gezondheidscoördinator, milieucoördinator, directie of leerkracht een handig instrument om het beleid of de
Nadere informatieOBS Kon. Emma 7 februari 2014
OBS Kon. Emma 7 februari 2014 Managementrapportage Scholengemeenschap Veluwezoom wil periodiek meten hoe de tevredenheid is onder haar belangrijkste doelgroepen: leerlingen, ouders, leerkrachten en OOP-ers.
Nadere informatieTevredenheidsonderzoek mei 2012. Bevraging van alle ouders
Tevredenheidsonderzoek mei 2012 Bevraging van alle ouders Uitgewerkt door de Schoolraad, zomer 2012 Dit rapport is tot stand gekomen met de hulp van velen. Dank aan allen die hebben bijgedragen tot dit
Nadere informatieProvinciale gespreksavond over Zelfzorg en lokaal sociaal beleid een haalbare kaart?
Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 204b 9000 Gent tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 plazzo@telenet.be http://users.telenet.be/plazzo Provinciale gespreksavond over Zelfzorg en lokaal sociaal
Nadere informatieVERKIEZINGSPROJECT februari 2018 Secundair Onderwijs Groenhove, Campus Atheneum, Westerlaan 69, 8790 Waregem
VERKIEZINGSPROJECT 2018 21 28 februari 2018 Secundair Onderwijs Groenhove, Campus Atheneum, Westerlaan 69, 8790 Waregem Persdossier A. Persbericht B. Context C. Praktische info D. Toekomstige ambities
Nadere informatieZijn secundaire scholen klaar voor de onderwijshervormingen?
Zijn secundaire scholen klaar voor de onderwijshervormingen? Een multiple case study naar de draagkracht van vier secundaire scholen om de hervormingen door te voeren Esther Gheyssens & Katrien Struyven
Nadere informatieBeroepsgerichte Vorming, opleiding handel en administratie of Project Algemene Vakken
ONTBIJT OP SCHOOL De jongeren organiseren zelf een ontbijt op school. Ze bepalen hoe het ontbijt er zal uitzien en staan ook in voor de praktische organisatie. Hiervoor moeten ze een heel aantal zaken
Nadere informatieCommunicatie bij implementatie
Communicatie bij implementatie Hoe je met een duidelijk communicatieplan software-implementaties positief beïnvloedt Een software systeem implementeren heeft, naast de nodige technische uitdagingen, ook
Nadere informatieEVALUATIERAPPORT LOKS ZIEKTEPREVENTIE EN GEZONDHEIDSPROMOTIE BIJ SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: INZICHTEN EN STRUIKELBLOKKEN 2015
EVALUATIERAPPORT LOKS ZIEKTEPREVENTIE EN GEZONDHEIDSPROMOTIE BIJ SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: INZICHTEN EN STRUIKELBLOKKEN 2015 dr. Kaatje Van Roy en prof. dr. Sara Willems Februari 2016 In opdracht van
Nadere informatieLetterenhuis. Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE. Workshop voor 3de graad TSO/BSO. Info voor de leerkracht
Letterenhuis Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE Workshop voor 3de graad TSO/BSO Info voor de leerkracht Het Letterenhuis Het Letterenhuis bewaart de archieven van schrijvers
Nadere informatieResultaten enquête M-decreet: een overzicht
Resultaten enquête M-decreet: een overzicht Deze enquête peilde naar de perceptie van leerkrachten over het M-decreet en inclusief onderwijs. De enquête werd afgenomen bij 900 leerkrachten van gewoon basis-
Nadere informatieHet klopt in mijn hoofd!
PERSBERICHT Brussel, 21 september 2011 Het klopt in mijn hoofd! Sinds 2009 vulden ruim 140.000 mensen de zelftest in over mentaal welbevinden op de website van de Vlaamse overheid, www.fitinjehoofd.be.
Nadere informatieZit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok
Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Veel gemeenten zijn inmiddels actief op sociale media kanalen, zoals ook blijkt uit het onderzoek dat is beschreven in hoofdstuk 1. Maar
Nadere informatieNT2-docent, man/vrouw met missie
NT2docent, man/vrouw met missie Resultaten van de bevraging bij NT2docenten Door Lies Houben, CTOmedewerker Brede evaluatie, differentiatie, behoeftegericht werken, De NT2docent wordt geconfronteerd met
Nadere informatieDraaiboek. Cas en Kato hebben gezonde tanden. - tentoonstelling-tandenkoffer-educatief materiaal-
Draaiboek Cas en Kato hebben gezonde tanden - tentoonstelling-tandenkoffer-educatief materiaal- Draaiboek organisatie project Cas en Kato hebben gezonde tanden 07 januari 2017 1 Inhoud 1. Concept 2. Doelstellingen
Nadere informatieIEDEREEN BEROEMD! Filmfan. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materiaal. Doelen STERKE SCHAKELS
IEDEREEN BEROEMD! Zeg je hetzelfde tegen je baas als tegen je klasgenoot? Begin je ook te roepen als een klant tegen je staat te schreeuwen? Is het soms beter te zwijgen? Op het werk, de stageplaats, de
Nadere informatie18 OKTOBER 2018 YOUCA ACTION DAY MAAK VAN JE LEERLINGEN ACTIEVE WERELDBURGERS SCHOOLBROCHURE 2018 YOUCA.BE
YOUCA ACTION DAY 18 OKTOBER 2018 MAAK VAN JE LEERLINGEN ACTIEVE WERELDBURGERS SCHOOLBROCHURE 2018 YOUCA.BE VU: Ine Schockaert, YOUCA vzw, Mundo-J, Nijverheidsstraat 10, 1000 Brussel. HET CONCEPT Op 18
Nadere informatiePersdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010
Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be
Nadere informatie(afzonderlijk in te vullen per les)
LESVOORBEREIDINGEN LESSTAGE DEEL 1.1 Les 1 t.e.m. 5 SLO Geschiedenis KU Leuven (afzonderlijk in te vullen per les) Vooraf Een lesvoorbereiding is in de eerste plaats een werkdocument. Dit betekent voor
Nadere informatieDE INFOBEURS. Beroepsopleiding, werk, werkervaring, stage. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren
Nadere informatieDorpsschool Rozendaal 7 februari 2014
Dorpsschool Rozendaal 7 februari 2014 Managementrapportage Scholengemeenschap Veluwezoom wil periodiek meten hoe de tevredenheid is onder haar belangrijkste doelgroepen: leerlingen, ouders, leerkrachten
Nadere informatieEEN GOEDE VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK. Plannen en evalueren van een activiteit. Inhoud
Plannen en evalueren van een activiteit Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les moeten de leerlingen in groep een bepaalde activiteit voorbereiden. Dit kan bijvoorbeeld het organiseren
Nadere informatieYou bet! Educatief pakket over gokken voor 16-18-jarigen
You bet! Educatief pakket over gokken voor 16-18-jarigen V.U. Paul Van Deun VAD, Vanderlindenstraat 15, 1030 Brussel - januari 2016 D/2016/6030/3 De DrugLijn is een initiatief van VAD - VAD wordt gefinancierd
Nadere informatieVAKGROEP. Schooljaar 2014-2015, 2015-2016, 2016-2017
VAKGROEP. Schooljaar 2014-2015, 2015-2016, 2016-2017 SAMENSTELLING VAN DE VAKGROEP KEUZE WERKPUNTEN BESLISSINGEN VAN DE VAKGROEP PLANNING VERGADERINGEN 2014-2015 PLANNING VERGADERINGEN 2015-2016 PLANNING
Nadere informatieHandleiding 360 feedback. Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus
Informatie voor de gebruiker van het 360 feedback instrument bij de Avans gesprekkencyclus pagina 2 van 6 Colofon pagina 3 van 6 datum 2-10-2012 auteurs Linda Lemmens status Definitief (geactualiseerd
Nadere informatieThema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie
Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te
Nadere informatie> VSK-PEILING OVER STRESS OP SCHOOL 5964 leerlingen over de oorzaken en gevolgen van schoolstress Scholierencongres (18 februari 2017)
> VSK-PEILING OVER STRESS OP SCHOOL 5964 leerlingen over de oorzaken en gevolgen van schoolstress Scholierencongres (18 februari 2017) < verwijder geen elementen boven deze lijn; ze bevatten sjabloon -instellingen
Nadere informatieAlles over. Basislessen Bewegingsonderwijs. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Basislessen Bewegingsonderwijs Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen
Nadere informatieBurgerpanel Horst aan de Maas - Meting 3
Rapportage Burgerpanel meting 3: Juni 2013 In opdracht van: Contactpersoon: Gemeente Horst aan de Maas Dhr. F. Geurts Utrecht, juli 2013 DUO Market Research drs. Aart van Grootheest drs. Marjan den Ouden
Nadere informatieGebruikersenquete LesLab Feiten en conclusies
Gebruikersenquete LesLab Feiten en conclusies Hoe is het eerste halfjaar ontvangen? De feiten en conclusies in twee pagina s. Januari 2015 Inleiding factsheet gebruikersenquête LesLab 156 docenten zijn
Nadere informatiekinderrechten Aardrijkskunde kinderrechten gehoord? Met welke kinderrechten hebben zij te
Aardrijkskunde kinderrechten Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Kinderrechten In dit thema staat de volgende hogere orde denkvraag centraal: Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen
Nadere informatieSpelleidraad. Een educatief spel over Milieu, Mobiliteit, Duurzaamheid en Verkeersveiligheid
Spelleidraad Een educatief spel over Milieu, Mobiliteit, Duurzaamheid en Verkeersveiligheid Het bordspel in t kort Het verhaal Sam, een journalist van de plaatselijke krant, krijgt van zijn hoofdredacteur
Nadere informatieGEGEVENS KIND FAMILIALE GEGEVENS
GEGEVENS KIND Naam Voornaam: Geslacht jongen ( ) meisje ( ) Geboortedatum: / / Geboorteplaats: Nationaliteit: Rijksregisternummer (SIS-kaart): Adres (hoofdverblijf): Ander adres: Telefoonnummer thuis :
Nadere informatieVerslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen
Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Nena Vandersmissen
Nadere informatiede glorie van de prehistorie Educatief pakket voor het 5 e en 6 e leerjaar van het basisonderwijs.
de glorie van de prehistorie Educatief pakket voor het 5 e en 6 e leerjaar van het basisonderwijs. Beste leerkracht, Met het educatief pakket De glorie van de prehistorie haal je letterlijk een stukje
Nadere informatieAlle respondenten geven aan dat de website toegankelijk is.
Analyse vragenlijst ontwerp evaluatie ontwerp Is de website toegankelijk? toegankelijkheid Alle respondenten geven aan dat de website toegankelijk is. Kunt u zonder informatie snel starten? Alle respondenten
Nadere informatieID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet
ID bijdrage: 15501 Logo talenwebsite: wel niet Indien je uitgaat van gevoelig maken voor talen en op een positieve manier omgaan met een diversiteit aan talen als invulling van talensensibilisering kan
Nadere informatieStel jezelf voor als spreker en kader de presentatie
Stel jezelf voor als spreker en kader de presentatie - Deze presentatie is opgesteld met als doelstelling om het BOEBS-project voor te stellen aan de ouderen. Als spreker kan je aan de hand van de verschillende
Nadere informatieKlas-in-zicht Wat? Hoe gaan we tewerk? Aan de slag en verder?
Klas-in-zicht Wat? Een negatieve groepsdynamiek, leerlingen die niet met elkaar overeenkomen, een vertroebelde relatie tussen leerlingen en leerkrachten, moeilijk les kunnen geven door storend gedrag zijn
Nadere informatieRapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
Samenvatting Rapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut. De Jeugdmonitor Zeeland De Jeugdmonitor Zeeland is een plek waar allerlei informatie bij
Nadere informatieZET DE BOXEN AAN! Kijk op de week. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
ZET DE BOXEN AAN! Jongeren verkennen verschillende manieren om radio te maken (podcasting, internetradio), beluisteren voorbeelden en zetten de grote lijnen uit voor een eigen radio-uitzending: voor wie?
Nadere informatieRapport evaluatie speeddaten met uitzendbureaus op de vestigingen van het WERKbedrijf
Rapport evaluatie speeddaten met uitzendbureaus op de vestigingen van het WERKbedrijf December 2011 Auteurs: Leonie Oosterwaal, beleidsmedewerker ABU Judith Huitenga en Marit Hoffer, medewerkers Servicepunt
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Milieu en Natuur
Menukaart Gezonde basisonderwijs: Milieu en Natuur : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatieNog vragen? Neem dan gerust contact op met ons secretariaat op het nummer 02/545.57.57 of stuur een mailtje naar info@houtproef.be.
een organisatie van Confederatie Bouw Vlaamse Schrijnwerkers Contactpersoon: Filip Coveliers Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel T 02 545 57 05 F 02 545 58 59 info@houtproef.be www.houtproef.be FAQ vragen
Nadere informatieProficiat, je hebt een belangrijke stap gezet: je hebt een stappenteller
Elke stap telt! Inleiding Proficiat, je hebt een belangrijke stap gezet: je hebt een stappenteller gekocht! Noteer hier elke dag het dat je gezet hebt. Doe dat telkens in de linkerkolom, net voor het slapengaan.
Nadere informatie> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013
> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.
Nadere informatieCentrum voor Taal en Migratie Werkgroep Anderstalige Nieuwkomers
REFERENTIEKADER ONTWIKKELINGSDOELEN TAALVAARDIGHEID ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS SECUNDAIR ONDERWIJS HANDLEIDING COMPUTERPROGRAMMA Centrum voor Taal en Migratie Werkgroep Anderstalige Nieuwkomers Deze website
Nadere informatieAlcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren
Alcohol- en druggebruik bij Vlaamse jongeren VAD-leerlingenbevraging Doel: aanvullend bij educatieve pakketten een zicht geven op middelengebruik bij leerlingen Survey, o.b.v. vragenlijst Gebaseerd op
Nadere informatieSociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders
Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij
Nadere informatieHet Dream-project wordt sinds 2002 op ad-hoc basis gesubsidieerd.
Naam evaluatie Volledige naam Aanleiding evaluatie DREAM-project Evaluatie DREAM-project De Vlaamse overheid ondersteunt een aantal initiatieven ter bevordering van het ondernemerschap en de ondernemerszin.
Nadere informatieIK LEER HET SECUNDAIR ONDERWIJS KENNEN 4. 1. Wat na het lager onderwijs?
IK LEER HET SECUNDAIR ONDERWIJS KENNEN 4 1. Wat na het lager onderwijs? De leerlingen leren de structuur van het secundair onderwijs kennen. Nederlands: 3.3 en 3.4 Ter voorbereiding kan de leerkracht de
Nadere informatieVoorstelling spel DE FLEXAMINATOR. tool ter preventie van musculoskeletale aandoeningen (MSA) bestemd voor het secundair onderwijs
Voorstelling spel DE FLEXAMINATOR tool ter preventie van musculoskeletale aandoeningen (MSA) bestemd voor het secundair onderwijs Musculoskeletale aandoeningen Wat? Spier- en skeletaandoeningen Aandoeningen
Nadere informatieSamenvattend rapport. Het management over het functioneren van de Vlaamse overheid
Samenvattend rapport Het management over het functioneren van de Vlaamse overheid Samenvattend Het rapport 1. Inleiding p. 3 2. Responsgegevens p. 8 3. De resultaten per vraag p. 9 4. Informatie open vragen
Nadere informatieBron: Handleiding bij feedbackkader, Marjoleine Dobbelaer, Onderwijsinspectie 2013
Effectief feedback geven en ontvangen Bron: Handleiding bij feedbackkader, Marjoleine Dobbelaer, nderwijsinspectie 2013 Inleiding Deze handleiding is geschreven ter ondersteuning van het gebruik van het
Nadere informatie> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag)
> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag) Aanwezig: 18 leerlingen Vertegenwoordiging: Vrij Technisch Instituut Leuven, Sint-Theresia-instituut Kortrijk,
Nadere informatieBewustwordingsproject
Bewustwordingsproject Binnenmilieu Basisscholen 2008-2013 Merel Linthorst GGD Nederland 15 September Inhoud 1. Achtergrond 2. Bewustwordingsprogramma Binnenmilieu Basisscholen 3. In vogelvlucht de Eendagsmethode
Nadere informatieStudienamiddag 21/04/2015
Studienamiddag 21/04/2015 SKILLVILLE: online leerplatform in de klas Hoe SKILLVILLE je kan helpen bij de vakoverschrijdende eindtermen Aanloop Start Projectmatig Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) september
Nadere informatieAan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen. 14 november Geachte fractie,
Aan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon (024) 329 90 00 Telefax (024) 329 29 81 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus
Nadere informatie1. Welk lesaanbod/lespakket voert de school uit voor het thema binnenmilieu? (meerdere antwoorden mogelijk)
Vignet Milieu, po Vragenlijst Milieu Educatie 1. Welk lesaanbod/lespakket voert de school uit voor het thema binnenmilieu? (meerdere antwoorden mogelijk) o Energieke Scholen o Anders, namelijk... o Geen
Nadere informatieInventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht
Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,
Nadere informatieFunctieomschrijving ankerpersonen en contactpersonen gezondheidsbeleid. onderwijs. van de Vlaamse Gemeenschap
Functieomschrijving ankerpersonen en contactpersonen gezondheidsbeleid onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Ankerpersonen en contactpersonen gezondheidsbeleid Inleiding 1 Ankerpersonen gezondheidsbeleid
Nadere informatieSCHOLEN, DE PLAATS BIJ UITSTEK OM JONGEREN TE BEVRAGEN?
SCHOLEN, DE PLAATS BIJ UITSTEK OM JONGEREN TE BEVRAGEN? Lessen uit scholenonderzoek in Vlaanderen Jessy Siongers Universiteit Gent Vrije Universiteit Brussel Steunpunt Cultuur & Jeugdonderzoeksplatform
Nadere informatieDE INFOBEURS. Afsluiten van de infobeurs. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS 1
DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatie