Portage Programma Nederland

Transcriptie

1 De revisie van het Portage Programma Nederland Rijksuniversiteit Groningen Faculteit GMW Afdeling Orthopedagogiek Drs. A.T. Hoekstra (Promovendus) Prof. dr. B.F. van der Meulen (1 e promotor) Prof. dr. A.J.J.M. Ruijssenaars (2 e promotor) Nationaal congres opvoedingsondersteuning, 4 juni 2010 Portage Programma Nederland Opvoedingsproblemen Ontwikkelingsleeftijd: 0-6 jaar Doel: - Stimuleren ontwikkeling - erbeteren omgang - Geven van opvoedingsadvies 1

2 aardighedenlijst Overzicht van vaardigheden Zes ontwikkelingsdomeinen: - roege ontwikkeling - Sociaal - Taal - Zelfredzaamheid - Cognitie - Motoriek roege ontwikkeling Kijkt naar iemand die door praten of bewegen de aandacht probeert te trekken Heeft controle over het hoofd en de schouders als het zit met ondersteuning van een kussen 2

3 Sociale ontwikkeling Zoekt oogcontact wanneer het gedurende 2-3 minuten aandacht krijgt Wacht op beurt in een groepje van 8-9 kinderen Taalontwikkeling olgt een simpel verzoek op dat ondersteund wordt door gebaren ertelt over direct ervaringen 3

4 Zelfredzaamheidsontwikkeling Houdt zelf fles vast tijdens het drinken Strikt schoenveters Cognitieve ontwikkeling olgt geluid door het hoofd te draaien Kan een patroon van blokken of kralen naleggen 4

5 Motorische ontwikkeling Gebruikt pincetgreep om voorwerp op te pakken Staat met maximale ondersteuning Opbouw huisbezoek - Evalueren activiteit(en) afgelopen week - Nieuwe activiteit(en) introduceren en voordoen - Ouder oefent activiteit(en) - Nabespreking nieuwe activiteit(en) 5

6 Casus - Lydia - 15 maanden - Down syndroom - Ontwikkelingsachterstand oormetingen - Ontwikkelingsleeftijd t1 (Kalenderleeftijd: 15 mnd) - mentaal: 6.5 maanden - motorisch: 8 maanden - Anamnesegesprek: ontwikkelingsstimulering - Ontwikkelingsleeftijd t2 (Kalenderleeftijd: 18 mnd) - mentaal: 7 maanden - motorisch: 8.5 maanden 6

7 aardigheden Cognitieve domein - Lydia haalt in imitatie een voorwerp uit een open doos - Lydia vindt een voorwerp dat verborgen is onder een doos en geluid maakt - Lydia stopt op verzoek een voorwerp in een doos aardigheden Zelfredzaamheid - Lydia brengt met fysieke hulp een lepel met eten naar haar mond en hapt af - Lydia drinkt uit een beker die ze met twee handen vasthoudt 7

8 aardigheid Sociale domein - Lydia zwaait gedag in imitatie Activiteitenkaart (1) - Wat te leren: Lydia zwaait gedag in imitatie - Criterium: 2/3 keer - Wat te noteren: = Lydia zwaait gedag in imitatie = Lydia heeft fysieke hulp nodig 8

9 Activiteitenkaart (2) - Wijze van presenteren: Ga met Lydia op de bank zitten. De andere ouder gaat vervolgens de kamer uit. Deze ouder zwaait naar Lydia en zegt Dag Lydia!. De ouder die met Lydia op de bank zit zwaait terug en zegt Dag mama/papa en zegt vervolgens tegen Lydia zwaai jij ook maar naar papa/mama. Activiteitenkaart (3) - ersterking: Zeg Goed zo Lydia en zwaai nog een keer naar haar - Aantal keren oefenen: 2 x per dag 3 maal oefenen - Hulp: zwaait Lydia niet terug, pak dan haar onderarm vast en zwaai samen met haar 9

10 Activiteitenkaart (4) TB O O TB ma ma di wo do vr za zo ma ma Ontwikkelingsvooruitgang - Ontwikkelingsleeftijd t1 (Kalenderleeftijd: 15 mnd) - mentaal: 6.5 maanden - motorisch: 8 maanden - Ontwikkelingsleeftijd t2 (Kalenderleeftijd: 18 mnd) - mentaal: 7 maanden - motorisch: 8.5 maanden - Ontwikkelingsleeftijd t3 (Kalenderleeftijd: 23 mnd) - mentaal: 10.5 maanden - motorisch: 11 maanden 10

11 Ontwikkeling Lydia 25,0 Ontwikkelings leeftijd 20,0 15,0 10,0 5,0 Mentale Ontwikkeling Motorische Ontwikkeling Standaardontwikkeling 0,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 Kalender leeftijd Onderzoek - Gezinsgericht - Revisie aardighedenlijst - toevoegen items - onderzoek naar itemvolgorde 11

12 Herziening aardighedenlijst toevoegen items White & East (1983): TA domein 0-4 jaar White, Bungay & Gabriel (1994): MO domein 0-2 jaar Pol & Ruiter (1998): CO domein 0-3 jaar Faber (2002): CO domein 3-4 jaar Uiteindelijk: 921 ipv 486 items Herziening aardighedenlijst (2) - erwijderen domein roege Ontwikkeling - Beperking leeftijdsbereik 12

13 Onderzoek itemvolgorde 2375 aardighedenlijsten verstuurd 736 ingevuld terug gekregen 732 bruikbaar in onderzoek - Kijkt naar gezicht volwassene als volwassene zich maximaal op 50 cm afstand van het kind bevindt - ertoont verhoogde fysieke activiteit als volwassene het een speeltje aanbiedt - Reageert met glimlachen, vocaliseren of stilworden als het opgenomen is in de gezinskring (kind wordt bijvoorbeeld bij een aantal gezinsleden op de bank gezet, of wipstoeltje kind wordt bij de tafel geplaatst waar het gezin zit) - Reageert op kiekeboespelletjes door te (glim)lachen - Kijkt naar gezicht volwassene, dat zich op maximaal 50 cm afstand van het kind bevindt en maakt daarbij enkele seconden oogcontact - Glimlacht en vocaliseert tegen eigen spiegelbeeld - Hoeft niet altijd opgetild te worden om te stoppen met huilen; stopt ook met huilen als het door volwassene toegesproken wordt - Ogen volgen bewegende persoon die zich op 1 meter afstand van het kind bevindt en langzaam heen en weer loopt - Reikt naar bekende personen - Kijkt naar eigen handen, (glim)lacht of vocaliseert vaak 13

14 olgorde onderzoek 1. Kijkt naar gezicht volwassene 2. Kijkt naar eigen handen/ glimlacht 3. Reactie wanneer opgenomen in gezinskring 4. Ogen volgen bewegend persoon 5. Kijkt naar gezicht + oogcontact 6. Reactie op kiekeboespelletjes 7. Glimlacht en vocaliseert tegen spiegelbeeld 8. Stopt met huilen na toespreken 9. Fysieke activiteit bij aanbieden speeltje 10. Reikt naar bekende personen β waarden SO domein B1-values of Social area B1-value Item number before reordering 14

15 Herziene aardighedenlijst -OL 0-5 jaar -Geen roege Ontwikkeling -Taal gesplitst in TB en TP -771 items -Leeftijdsgroepen van een jaar, behalve Motoriek Revisie focus oornamelijk in handleiding: -Meer uitleg over alle vormen opvoedingsproblematiek -Meer aandacht voor ouders 15

16 erbetert de gereviseerde versie van het PPN de secundaire preventie in gezinnen met opvoedingsproblematiek vergeleken met de oorspronkelijke versie van het PPN? Informatie via: - Ontwikkelingstesten - ragenlijsten - Anamnesegesprek - Evaluatiegesprek 16

17 Organisaties MEE Groningen & Drenthe JGZ Groningen MCL UMCG SDS TO Friesland Zelf Inclusie criteria Kind OL 0-59 maanden Opvoedingsprobleem erkend door ouders Akkoord met begeleiding van half jaar Bereid deelname voor- en nametingen Groningen, Friesland, Drenthe Eén probleem of combinatie 17

18 Exclusie criteria Ouders verstandelijke beperking Ouders ernstige onenigheid opvoeding Ouders niet gemotiveerd Ouders (ernstige) psychiatrische problematiek Kind ernstige meervoudige beperkingen Onderzoeksdesign oormetingen Interventie Nametingen E1 E2 PPN E3 E4 C1 C2 PPN-R C3 C4 3 mnd 6 mnd 3 mnd 18

19 Mentale ontwikkeling kinderen -12 kinderen versnelde ontwikkeling -11 kinderen vertraagde ontwikkeling -13 na interventie sneller dan voor interventie Geen significant verschil: Z = -0.02; p = 0.99 Probleemgedrag kinderen (beleving ouders) aders: -Totale problemen significante afname (Z = -2.73, p = 0.01) -Geen afname na uitsplitsing Interne en Externe problematiek Moeders: -Totale problemen significante afname (Z = -2.94, p = 0.00) -Geen afname na uitsplitsing Interne en Externe problematiek 19

20 Opvoedingscompetentie ouders Subjectieve gezinsbelasting Oordeel over de opvoedingssituatie Attributies opvoedingssituatie Zowel vaders als moeders geen significante verbetering Momenteel Begeleiding gezinnen met PPN-R Over een half jaar: -erwerken resultaten PPN-R -ergelijken PPN en PPN-R 20

21 Casus Arjen - 5 jaar - Problemen communicatie/ contact - Hoe gaan we om met agressie? Testafnames - Arjen doet zijn best - Is snel afgeleid Anamnesegesprek - Arjen vraagt veel aandacht - indt samen spelen erg leuk 21

22 Thuisbegeleiding - Geven van time-out - Alleen spelen - Begrip gevoelens - ertellen over ervaringen - Andere manier reageren - Aanspreken van Arjen Evaluatie - Ouders tevreden - Geen verschil in IQ score (niet het doel) - Afname scores CBCL - Afname scores NOS 22

23 Afsluiting oor vragen en/ of opmerkingen: 23