Lezing uit het boek Exodus: 15: 1-21

Transcriptie

1 Lezing uit het boek Exodus: 15: Toen zong Mozes, samen met de Israëlieten, dit lied ter ere van de HEER: Ik wil zingen voor de HEER, zijn macht en majesteit zijn groot! Paarden en ruiters wierp hij in zee. 2 De HEER is mijn sterkte, hij is mijn beschermer, de HEER kwam mij te hulp. Hij is mijn God, hem wil ik eren, de God van mijn vader, hem loof en prijs ik. 3 Zijn naam is HEER, hij is een krijgsheld. 4 De wagens van de farao slingerde hij in zee. Daar, in de Rietzee, verdronk het leger, zijn beste officieren kwamen om. 5 Wild kolkend water overspoelde hen, ze verdwenen in de diepte, zonken als een steen. 6 Uw hand, HEER, ontzagwekkend in kracht, uw hand, HEER, verplettert de vijand. 7 U toont uw majesteit en breekt uw tegenstanders, uw toorn ontbrandt en verteert hen als stro. 8 De adem van uw neus stuwde het water omhoog, de wilde watermassa s stonden als een wal, het kolkende water stolde in het diepst van de zee. 9 De vijand dacht: Ik achtervolg hen, haal hen in, verdeel de buit. Weldra wordt mijn wraaklust bevredigd, ik trek mijn zwaard, ik onderwerp hen weer. 10 Maar u blies, uw adem waaide en de zee bedekte hen, zij kwamen om in het ontzagwekkende water, ze zonken weg als lood. 11 Wie onder de goden is uw gelijke, HEER? Wie is uw gelijke, zo ontzagwekkend en heilig, wie dwingt zo veel eerbied af met roemrijke daden, wie anders verricht zulke wonderen? 12 U strekte uw hand uit en de aarde verzwolg hen. 13 U bevrijdde dit volk en ging het liefdevol voor, sterk en machtig leidde u het naar uw heilige woning. 14 Alle volken hoorden het, alle volken huiverden, de Filistijnen beefden, ze krompen van angst ineen, 15 ontzetting maakte zich meester van de stamvorsten van Edom, van de machtigen van Moab. Ze waren verlamd van schrik. De Kanaänieten sidderden, allen waren doodsbang. 16 Angst overviel hen, vrees beving hen toen zij hoorden van uw machtige daden, zij werden stom als steen, terwijl uw volk voorbijtrok, HEER, terwijl uw volk voorbijtrok, het volk door u geschapen. 17 U brengt hen naar de berg die uw domein is, HEER,

2 en daar zult u hen planten, in uw eigen woning, het heiligdom door u gebouwd. 18 De HEER is koning voor eeuwig en altijd! 19 Toen de paarden, wagens en ruiters van de farao de zee in waren getrokken, had de HEER het water over hen heen terug laten stromen, maar de Israëlieten waren dwars door de zee gegaan, over droog land. 20 De profetes Mirjam, Aärons zuster, pakte haar tamboerijn, en alle vrouwen volgden haar, dansend en op de tamboerijn spelend. 21 En Mirjam zong dit refrein: Zing voor de HEER, zijn macht en majesteit zijn groot! Paarden en ruiters wierp hij in zee. Lezing uit Handelingen 16: Ook de verzamelde menigte keerde zich tegen Paulus en Silas, waarna de stadsbestuurders hun de kleren van het lijf lieten scheuren en bevel gaven hen met stokslagen te straffen. 23 Nadat ze een groot aantal slagen hadden gekregen, werden ze opgesloten in de gevangenis, waar de gevangenbewaarder opdracht kreeg hen streng te bewaken. 24 Overeenkomstig dit bevel bracht hij hen naar de binnenste kerker en sloot hun voeten in het blok. 25 Om middernacht waren Paulus en Silas aan het bidden en zongen ze lofliederen voor God. De andere gevangenen luisterden aandachtig naar hen. 26 Plotseling deed zich een hevige aardschok voor, zodat de gevangenis op haar grondvesten trilde; alle deuren sprongen open en bij iedereen schoten de boeien los. Lezing uit het evangelie Mattheus 26:30 En na de lofzang gezongen te hebben vertrokkenen ze naar de Olijfberg.. Gemeente van onze Heer Jezus Christus, ZINGEN IS de meest beoefende vrijetijdsbesteding in Nederland, meer dan voetballen. Dat heeft NIPO-onderzoek uitgewezen. Ongeveer Nederlanders besteden meer dan een uur per week aan hun zanghobby - meestal in koorverband.

3 Meedoen en meezingen is heel populair. Dat blijkt mede uit het overweldigende succes van bijvoorbeeld de Meezing-Mattheus, Daarbij zingt de hele zaal mee en telt het enthousiasme zwaarder dan het niveau van de uitvoering. Hoe zanglustig de Nederlander is blijkt ook uit de concerten van de Toppers in de Arena. Gerard Jolink, Jeroen van der Boom, René Froger en dit jaar ook Jan Smit treken veel mensen met hun meezingprogramma.

4 Wie de concerten van Marco Borsato bezoekt die weet hoeveel er mee gezongen wordt en hoe met name ook kinderen en jongeren deze liedjes uit het hoofd kennen. Daar hoeft niemand badinerend over te doen. Borsato is op zijn minst net zo populair als Johannes Sebastian Bach in zijn tijd. Veel koren hebben meer een sociale functie, dan een muzikaal doel. Daar is niets tegen, maar leuker en bevredigender is het als het ook mooi klinkt en de toehoorders ervan kunnen genieten. Grote concertkoren zoals het Nederlands Concert Koor, Toonkunstkoor Amsterdam, Philharmonisch koor Toonkunst in Rotterdam en Brabant Koor in Eindhoven bestaan uit geschoolde amateurs en treden regelmatig op in grote concertzalen met bekende orkesten en dirigenten. De meeste koren hebben problemen met de jonge aanwas. Grote oratoriumkoren in de provincie vergrijzen. De leegloop van de kerken, want ja in kerken leerde je te zingen, maar vooral de onderwijshervormingen in de jaren zeventig, waardoor het zingen op scholen vrijwel de nek om is gedraaid, hebben hun tol geëist.,,kinderen en jongeren vinden zingen leuk, maar hun cultuur wordt beheerst door popmuziek, ze zingen veel na'', zegt de directeur van de SNK.

5 Als ik op de basisscholen kom in Hoogeveen, dan wordt er niet meer uit het hoofd gezongen maar vanaf het digibord, de tablet en de telefoon. Ook als we een kinderlied in de kerkdienst laten zingen doen we dat met behulp van de beamer. Anders lukt het niet meer. Als ik doopdiensten voorbereid met jonge ouders, dan doe je dat niet meer met de liedboeken op tafel maar met behulp van telefoons en tablets. Ook jonge mensen houden van zingen, maar we zullen kinderen en jongeren alleen anders moeten benaderen. Anders verliezen wij het contact. Daarom zijn er zangwedstrijden als the voice en the voice kids om jongeren vanuit hun leefwereld te laten zingen. Zingen is zo belangrijk, omdat de lofzang is het hart van alles wat bestaat. In de morgenstond van de schepping in de oude Schriftverhalen zongen alle kinderen Gods. Zingen is ouder dan spreken. Zingen is niet een overdreven manier van spreken, maar spreken is een afgetakelde manier van zingen. De grondtoon van het pademonisch concert van de wereldgeschiedenis is de lofstem van duizenden als van vele wateren. De dingen zelf zijn met het feit van hun bestaan een onafgebroken loflied. Zoals het regent kunnen we zingen: het zingt. Je tikt er tegen en het zingt, zei Achterberg over Den haag. Dat geldt van heel de schepping. De mens kwam later dan het lied. Alles zong al toen de dirigent verscheen. het duizendvoudig vogellied viel stil als een mislukt begin, nog geen begin, als een verward gestem der instrumenten en glanzende rees Adam in de stilte en riep: Muziek! schreef Bertus Aafjes.

6 De mens is naar zijn wezen lofzegger, handenklapper, opperzangmeester. Het oudste gedicht is meteen een gezang: jij bent vlees van mijn vlees. Dat is poëzie: Maninne mag ik deze dans van u. Zo is de mens bedoeld twee aan twee,..in een concertgebouw van heesters en lijsters. Maar als een vreemd teken schuifelt een slang de notenbalk binnen en het eerste wat sterft is het lied. Eva hangt haar harp aan de wilgen De psalmen van Adam hebben een einde. De dirigent wordt de laan uitgestuurd.

7 Maar de zondeval is niet zo diep als wij wel eens gedacht hebben. De vogels blijven zingen, het water klettert maar door en de regen de regen tikt nog steeds zachtjes.. En dan dan komen de eerst twee zingende stemmen in de Schriften: Mozes en Miriam. Twee zangstemmen die ons weer terugbrengen bij de oorspronkelijke bedoeling van het bestaan, omdat ze in de duisternis zingen van de Heer die hoog verheven is. Deze God wil ons weer terugbrengen bij onze bron, wil de breuk tussen ons weer herstellen en ons leiden naar het beloofde land. Daar kun je niet van spreken, maar alleen van zingen. Want dat raakt de diepste laag in je bestaan. We zouden kunnen zeggen dat Mozes de zangstem is van Pasen, want Pasen is in Israël altijd uittocht, doortocht en intocht. En we staan hier voor de doortocht door de Schelfzee en de woestijn. Het tweede deel van een Pasen in drieën. Zingt de Heer, want Hij is hoog verheven. En dan volgt de breuk met de duisternis in de diepte van de zee. Aan de andere kant horen wij de stem van Miriam, die aan de andere kant van de oever staat, haar tamboerijn pakt en speelt, alle vrouwen volgen haar, dansend en op de tamboerijn spelend. En Miriam zingt het refrein van Mozes: Zingt de Heer want Hij is hoog verheven. Als Mozes de stem is van Pasen, dan kunnen zeggen dat Miriam de zangstem is die naar Pinksteren vooruitwijst. Pinksteren is namelijk een ander Pasen. Door de Geest maken wij ons de tocht van Jezus door de dood eigen. En Mozes ging Jezus hierin voor door met het volk door de doodszee te trekken. Pinksteren is gewoon een telwoord, vijftigste, het is de vijftigste Paasdag, waarop duidelijk wordt dat Pasen voor een ieder is bedoeld. Miriam speelt en de anderen stemmen in, ze zingt, maar ze zingt een refrein het is voor allen bedoeld. Miriam heft een lied aan, dat naar Pinksteren wijst. En na Miriam komt het zanglustige in het volk Israël weer boven. Alsof het uit moet dijen als een druppel olie op de waterspiegel. Alsof flarden uit het scheppingsmotief er zijn blijven hangen. S Nachts zingen de wachters op de muur, s morgens zingen de vrouwen bij de put; kinderen en de vrolijke bruidegom zingen op straat, de pelgrims op de heuvels en de maaiers op het veld. Miriam zingt bij de Schelfzee, Debora, de dochter van Jefta, de vrouwen na Davids overwinning op Goliat, David als de herder bij zijn citer, tussen de tweede en derde strofe bij zijn leeuw. En als koning stelt hij 4000 koorzangers aan, die vijf jaar studeren onder leiding van 288 zangmeesters die betaald worden voor hun vakkennis. De tempel van Salomo heeft een orkest van 4000 man. Er wordt veel meer gezongen dan de 150 psalmen: Salomo heeft 1005 liederen gemaakt. Waar heeft dat ene lied van Miriam toe geleid? Zingt de Heer want Hij is hoog verheven..

8 Mozes zingt van Pasen. Miriam wijst op deze zondag naar Pinksteren en wat daarna komt. Het is couplet en refrein. Het is woord en antwoord. Daar zijn we gelijk in het hart van de liturgie van de kerk. Van Gods heilsgeheimen kunnen wij alleen maar zingen in woord en antwoord. Wij applaudisseren niet voor de grootse stem van Mozes. We zitten niet in een concertzaal waar schone kunsten worden uitgevoerd. We stemmen in zoals Miriam instem met tamboerijn, dansend en zingend. Wij zijn geen toeschouwers, die genieten. Eerder geloofsgenoten die mee willen zingen. Wij worden zingend betrokken bij wat ons hart raakt: de gang van duisternis naar licht. Dat raakt onze diepste lagen. Zingen is daarom een must voor een gemeente. Hoe willen wij anders het heil aan elkaar overdragen als wij dat niet zingend in woord en antwoord doen zoals Mozes en Miriam dat deden. Hoe willen wij anders Pasen en Pinksteren en verder vieren. Dat is ook wat wij vandaag samen met jullie vieren. Zingend hier in de Vredehorst. Eigenlijk zie je hetzelfde gebeuren bij de apostel Paulus in de gevangenis. Een Pasen dat vooruitgrijpt naar Pinksteren op deze zondag. Om middernacht waren Paulus en Silas aan het bidden en lofliederen aan het zingen. Het werd een Paasnacht. Door een enorme aardschok die de grond deed trillen, sprongen alle deuren van de gevangenis open en sprongen alle boeien bij de gevangenen los (Handelingen 16: 25,26). Een aardbeving zou je denken, maar dan wel een met een bijzonder gevolg. De gevangenis stortte niet in, ook niet ten dele, maar alleen de boeien schoten los en de deuren sprongen open. Er waren ook geen slachtoffers te betreuren. Dit was Gods werk, Die er ook voor zorgde dat de gevangenen niet vluchtten. Dit was Gods antwoord op de lof die Paulus en Silas Hem toezongen. God als Bevrijder, zoals Mozes het heeft ervaren. Zingt de Heer, wat Hij is hoog verheven. De gevangenbewaarder dacht dat alle gevangen waren ontsnapt en wilde zelfmoord plegen. Handelingen 16: 28: Maar Paulus riep hem luidkeels toe: Doe uzelf niets aan, we zijn immers nog allemaal hier! Door dit onbegrijpelijke positieve gevolg van de aardschok, moet de gevangenbewaarder overtuigd zijn geraakt van de goede bedoelingen van Paulus en Silas. Mogelijk was hij al genegen geweest om naar hen te luisteren, maar hij zal zeker onder de indruk zijn geraakt van hun gebeden en lofliederen in de gevangenis. Daarom vroeg hij aan Paulus en Silas wat hij moest doen om gered te worden. Hij wilde als een Mirjam instemmen met het loflied. Wij kunnen alleen maar zingen van Gods bevrijding. Twee Mirjams wil ik vanmorgen aan u voortellen Aliena van Dalen en Anne Verhart. Ze zijn nieuw en gaan aan de slag als kerkelijke medewerkers muziek. Ze vangen de stem van Mozes en Jezus op en nemen die over. Zij zullen niet alleen de vrouwen in reidans voorgaan, maar ook de mannen. En.zingen willen we uiteraard ook met de cantorij o.l.v. Peter Smedinga. Zingen is verklappen dat het anders kan, boven Amen. jezelf uitstijgen en tweemaal bidden.