Cover Page. Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general practice Issue Date:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Cover Page. Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general practice Issue Date: 2014-05-14"

Transcriptie

1 Cover Page The handle holds various files of this Leiden University dissertation Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general practice Issue Date:

2 Chapter 9 Dutch summary / Nederlandse samenvatting

3

4 Dutch summary / Nederlandse samenvatting 147 Achtergrond migraine Migraine is een veel voorkomende, invaliderende aandoening met een negatief effect op kwaliteit van leven en productiviteit. De meeste patiënten moeten tijdens aanvallen, die 4 tot 72 uur duren, hun activiteiten onderbreken en bedrust nemen. Sommige patiënten kunnen tijdens een aanval hun activiteiten voortzetten, maar zij functioneren niet op hun normale niveau. In Nederland heeft jaarlijks 25% van de vrouwen en 7,5% van de mannen één of meer migraineaanvallen. Van alle migrainepatiënten heeft 25% procent minstens twee aanvallen per maand. Op dit moment zijn er vier groepen aanvalsmedicijnen voor migraine: paracetamol, acetylsalicylzuur, NSAID s en triptanen. Als patiënten twee of meer aanvallen per maand hebben, adviseert de standaard Hoofdpijn van het Nederlands Huisartsgenootschap om de mogelijkheid van preventieve behandeling te bespreken met de patiënt. Preventieve behandeling houdt in dat de patiënt dagelijks medicijnen neemt om het optreden van migraineaanvallen te voorkomen. Probleemstelling Veel migrainepatiënten hebben onnodig klachten omdat zij hun medicijnen niet correct gebruiken of onbekend zijn met de mogelijkheid van profylactische behandeling. Meer dan 25% van de migrainepatiënten heeft twee of meer aanvallen per maand en komt dus volgens de NHG-standaard Hoofdpijn in aanmerking voor preventieve behandeling. Toch wordt slechts 8-12% van de migrainepatiënten behandeld met preventieve medicijnen. Meer dan de helft van de migrainepatiënten in de Nederlandse huisartspraktijk die in aanmerking komen voor preventieve behandeling, heeft deze optie nog nooit besproken met hun huisarts. Een tweede probleem is het overgebruik van triptanen. In Nederland gebruikt 3% van de triptaangebruikers 12 of meer doses per maand. Deze patiënten hebben waarschijnlijk medicatieovergebruikshoofdpijn doordat zij teveel medicijnen gebruiken. Ze worden dus inadequaat behandeld, maar veroorzaken wel bijna de helft van de kosten van triptaangebruik in Nederland. In dit proefschrift wordt onderzocht hoe de behandeling van migraine in de eerstelijn verbeterd kan worden. Dit proefschrift In hoofdstuk 2 evalueren we of een proactieve benadering van migrainepatiënten door de huisarts leidt tot minder hoofdpijnklachten. In de drie daarop volgende 9

5 148 Chapter 9 hoofdstukken bestuderen we de behandeling van migraine in de eerstelijn vanuit verschillende invalshoeken waarbij we gebruik maken van verschillende onderzoeksmethoden. In de laatste twee hoofdstukken bespreken we twee methodologische kwesties waarmee we tijdens het onderzoek werden geconfronteerd en die ook voor andere onderzoekers in de eerstelijn van belang zijn. De opzet en resultaten van de studies uit dit proefschrift worden hieronder beschreven. Hoofdstuk 2. Proactieve benadering van migraine in de huisartspraktijk: een pragmatisch gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek Veel migrainepatiënten hebben onnodig klachten omdat zij hun medicijnen niet correct gebruiken of onbekend zijn met de mogelijkheid van profylactische behandeling. In eerdere onderzoeken, die gericht waren op het verminderen van overgebruik van andere medicijnen (antidepressiva en slaapmedicijnen) in de eerstelijn, leidde een proactieve interventie tot een afname van medicijngebruik. Leidt een proactieve benadering van migrainepatiënten in combinatie met een educatieve interventie voor huisartsen tot minder hoofdpijnklachten? Aan dit onderzoek namen 64 huisartspraktijken uit Leiden en omgeving deel. In deze praktijken nodigden we alle patiënten die twee of meer triptanen per maand voorgeschreven kregen, uit om mee te doen aan het onderzoek. De huisartsen in de interventiegroep ontvingen nascholing over diagnostiek en behandeling van migraine en nodigden hun patiënten (n=233) uit voor een evaluatieconsult om hun migrainebehandeling te evalueren. De huisartsen in de controlegroep kregen geen nascholing en nodigden hun patiënten (n=257) niet uit voor een evaluatieconsult. Zij gingen door met hun gebruikelijke zorg voor migraine. Alle patiënten vulden na nul, drie, zes en twaalf maanden vragenlijsten in over hun klachten en medicijngebruik. Na zes maanden waren de hoofdpijnklachten in de interventiegroep niet significant meer afgenomen dan in de controlegroep. In de subgroep van patiënten die geen preventieve medicijnen gebruikten bij aanvang van de studie en twee of meer aanvallen per maand rapporteerden, vonden we wel een verschil in afname van hoofdpijnklachten ten gunste van de interventiegroep. Dit verschil was echter niet groot genoeg om klinisch relevant te zijn.

6 Dutch summary / Nederlandse samenvatting 149 De interventie leidde tot meer voorschriften voor preventieve medicijnen, maar niet tot afname van triptaangebruik of hoofdpijnklachten. Hoofdstuk 3. Acceptatie van preventieve medicijnen bij migrainepatiënten: een vragenlijstonderzoek Veel migrainepatiënten die in aanmerking komen voor preventieve medicijnen gebruiken deze niet. Van de 75 patiënten met twee of meer aanvallen per maand die in bovengenoemd onderzoek een evaluatieconsult hadden met hun huisarts startten er slechts 32 (43%) met preventieve medicijnen. Wat zijn redenen voor migrainepatiënten en huisartsen om niet te starten met preventieve medicijnen? We vroegen de 43 patiënten die tijdens het hierboven beschreven onderzoek een gesprek hadden met hun huisarts over hun medicijnen, maar niet startten met preventieve behandeling, om een vragenlijst in te vullen. We vroegen naar hun redenen om niet met preventieve medicijnen te beginnen. Ook de huisartsen van deze patiënten kregen een vragenlijst toegestuurd waarin we hen vroegen waarom ze het onderwerp preventieve medicijnen bij deze patiënten niet ter sprake hadden gebracht, dan wel waarom ze hadden besloten om niet met preventieve medicijnen te starten. Acht van de 32 huisartsen (25%) bespraken de mogelijkheid van preventieve behandeling niet met hun patiënten. In vier gevallen omdat ze geen vertrouwen hadden in de effectiviteit van preventieve medicijnen. Voor patiënten waren de belangrijkste redenen om niet te starten met preventieve behandeling: - een negatieve houding tegenover medicijnen in het algemeen - angst voor bijwerkingen - eerdere niet-succesvolle pogingen om preventieve medicijnen te gebruiken - onvoldoende ernst van migraineaanvallen - acceptabele invloed van migraine op het dagelijks leven De beslissing van patiënten en huisartsen om al dan niet met preventieve medicijnen te starten wordt niet alleen bepaald door hoe vaak patiënten aanvallen hebben, maar hangt ook samen met de impact van de migraine op het dagelijks leven en 9

7 150 Chapter 9 met de houding van de patiënten tegenover medicijnen. Huisartsen bespreken de mogelijkheid van preventieve behandeling niet altijd, in veel gevallen omdat ze weinig vertrouwen hebben in het effect. Hoofdstuk 4. Gebruik van aanvalsmedicijnen na start van preventieve medicijnen voor migraine In klinische, gecontroleerde studies, waarin medicijnen worden vergeleken met placebo, leidt het starten met de preventieve medicijnen propranolol of metoprolol tot een afname van het gebruik van aanvalsmedicijnen van gemiddeld 1.5 tot 8.9 doses per maand. Er zijn echter geen studies gedaan waarin de effectiviteit van deze preventieve medicijnen in de dagelijkse praktijk wordt onderzocht. Leidt het starten met preventieve medicijnen in de vorm van propranolol of metoprolol in de dagelijkse praktijk tot een daling in het gebruik van aanvalsmedicijnen? We deden een retrospectief cohortonderzoek in een grote Nederlandse database waarin voorschrijfgegevens worden verzameld over de medicijnen die huisartsen voorschrijven. We keken of migrainepatiënten in de zes maanden na het starten met propranolol of metoprolol minder triptanen voorgeschreven kregen dan ze in de zes maanden voor de start voorgeschreven hadden gekregen. We selecteerden 168 patiënten die triptanen gebruikten en startten met propranolol of metoprolol. Deze patiënten kregen bij aanvang van het onderzoek gemiddeld 4.6 doses triptanen per maand voorgeschreven. In de zes maanden na start van propranolol of metoprolol was het gebruik gedaald met gemiddeld 1.0 dosis per maand. Het aantal voorgeschreven triptanen nam af met 1.0 dosis per maand gedurende de 6 maanden na start van propranolol of metoprolol. In vergelijking met de resultaten van klinische studies is deze afname kleiner dan verwacht. Hoofdstuk 5. Wat verwachten migrainepatiënten van aanvalsmedicijnen? van een Delphi-studie In studies naar de effectiviteit van behandelingen voor migraine wordt meestal gekeken of de patiënt na twee uur pijnvrij is en vrij is van misselijkheid en van overgevoeligheid voor licht en geluid. Deze uitkomstmaten zijn echter niet in samenspraak met

8 Dutch summary / Nederlandse samenvatting 151 patiënten ontwikkeld en het is dus de vraag of deze uitkomstmaten een afspiegeling zijn van wat patiënten belangrijk vinden bij de behandeling van migraine. Wat verwachten migrainepatiënten van aanvalsmedicijnen? We stuurden 300 patiënten uit een grote internet-database met migrainepatiënten een vragenlijst met de vraag wat zij belangrijk vinden in de aanvalsbehandeling van migraine. In twee opeenvolgende rondes lieten we hen de antwoorden uit de eerdere rondes zien en vroegen hen om aan te geven welke items ze het belangrijkst vonden. Het doel was om een lijst te maken met uitkomstmaten die patiënten belangrijk vinden in het onderzoek naar nieuwe aanvalsmedicijnen. De patiënten wilden dat hun aanvalsbehandeling: - de hoofdpijn binnen 30 minuten wegneemt - voorkomt dat de aanval erger wordt - zorgt dat ze binnen een uur weer normaal kunnen functioneren - voorkomt dat de symptomen binnen een dag terugkomen. De huidige uitkomstmaten weerspiegelen onvoldoende de wensen van migrainepatiënten. Patiënten willen dat de medicijnen sneller werken, de pijn eerder aanpakken, zorgen dat ze normaal kunnen functioneren en terugkeer van de hoofdpijn voorkomen. Hoofdstuk 6. Het gebruik van een gebruikelijke zorg -controlegroep in interventiestudies in de eerstelijn Pragmatische studies in de eerstelijn hebben vaak een controlegroep die gebruikelijke zorg krijgt. Het gedrag van zorgverleners en patiënten in deze controlegroep moet zo min mogelijk worden beïnvloed door de onderzoekers. Er zijn geen richtlijnen voor de opzet van een gebruikelijke zorg -controlegroep. Hoe wordt het concept gebruikelijke zorg uitgewerkt in studies en welke invloed heeft het ontwerp van de studie op het gedrag van zorgverleners en patiënten in deze gebruikelijke zorg -controlegroep? 9

9 152 Chapter 9 We selecteerden pragmatische studies in de eerstelijn die tussen 2005 en 2009 zijn gepubliceerd in één van drie internationale medische tijdschriften die onderzoeken in de eerstelijn publiceren (British Medical Journal, European Journal of General Practice, Family Practice). We beoordeelden of in deze artikelen de factoren werden beschreven die zorgverleners en patiënten in de gebruikelijke zorg -controlegroep beïnvloeden en bekeken of er verschillen waren tussen studies waarin individuele patiënten werden gerandomiseerd en studies waarin huisartspraktijken werden gerandomiseerd (zogeheten clusterrandomisatie). We vonden 38 individueel gerandomiseerde studies en 35 clustergerandomiseerde studies. In zowel individueel als clustergerandomiseerde studies, werden factoren gevonden die mogelijk hebben geleid tot gedragsverandering van zorgverleners en patiënten in de controlegroep. Vaak werd in de artikelen onvoldoende beschreven welke informatie onderzoekers hebben gegeven aan zorgverleners en patiënten in de gebruikelijke zorg -controlegroep. Dit maakte het moeilijk om de kwaliteit en implicaties van deze studies te beoordelen. Onderzoekers in de eerstelijn moeten een gebruikelijke zorg -controlegroep zorgvuldig ontwerpen en daarbij aandacht besteden aan het gevaar van gedragsverandering van zorgverleners en patiënten. In het artikel moet goed worden beschreven welke informatie de zorgverleners en patiënten in de controlegroep hebben gekregen. Hoofdstuk 7. Wat is een klinisch relevante verandering op de Headache Impact Test (HIT-6) vragenlijst? Om scores op vragenlijsten te kunnen interpreteren, moeten onderzoekers en clinici weten welke verandering op een vragenlijst daadwerkelijk aangeeft dat er een klinisch relevante verandering is in de toestand van de patiënt, de minimally important change (MIC). Ook is het belangrijk om te weten welk verschil tussen twee groepen daadwerkelijk een belangrijk verschil aangeeft, het minimally important difference (MID). Deze waardes verschillen per vragenlijst en per populatie. In het onderzoek beschreven in hoofdstuk 2 van dit proefschrift gebruikten we een vragenlijst die hoofdpijnklachten meet, de HIT-6 vragenlijst. Wat zijn de MIC en de MID van de HIT-6 vragenlijst in een eerstelijns populatie van migrainepatiënten?

10 Dutch summary / Nederlandse samenvatting 153 We vroegen de 490 patiënten die deelnamen aan het onderzoek beschreven in hoofdstuk 2 van dit proefschrift in de 3-maanden vragenlijst hoe zij hun hoofdpijnklachten beoordeelden in vergelijking met drie maanden geleden. We vergeleken de antwoorden op deze vraag met de verschilscores op de HIT-6 vragenlijst tussen nul en drie maanden. Voor deze vergelijking gebruikten we verschillende methodes. De MIC werd geschat op -2.5 of -6.0 punten. De MID werd geschat op -1.5 punten. We adviseren clinici en onderzoekers die de HIT-6 willen gebruiken om het beloop van migraineklachten bij een patiënt te vervolgen om een afkapwaarde tussen -2.5 en -6.0 te gebruiken. De keuze voor een lage of hogere afkapwaarde hangt af van de consequenties van fout-positieve en fout-negatieve uitslagen in een specifieke situatie. Voor het vergelijken van twee groepen adviseren we de afkapwaarde -1.5 te gebruiken. s en aanbevelingen proefschrift Naar aanleiding van dit proefschrift kunnen we concluderen dat we bij pogingen om de behandeling van migraine in de eerstelijn te verbeteren tegen twee zaken aanlopen: weerstand tegen medicijngebruik bij migrainepatiënten en hun huisartsen en een teleurstellende effectiviteit van zowel aanvalsmedicijnen als preventieve behandeling voor migraine. Mijn aanbeveling is om het migraine-onderzoek te richten op twee zaken. In de eerste plaats moeten we op zoek naar manieren om de bestaande middelen zo goed mogelijk te gebruiken door 1) patiëntengroepen te identificeren die de meeste baat hebben bij de behandelingen; 2) consultatietechnieken van huisartsen te verbeteren met aandacht voor de weerstand die bij patiënten heerst tegen preventieve medicijnen en aandacht voor correct gebruik van aanvalsmedicijnen; 3) in de nascholing voor huisartsen specifieke aandacht te besteden aan weerstand bij huisartsen tegen preventieve medicijnen, namelijk het gebrek aan effectiviteit van de huidige middelen. In de tweede plaats moeten we doorgaan met de zoektocht naar effectievere aanvalsmedicijnen en preventieve medicijnen voor migraine. In dit onderzoek moeten we de wensen van patiënten als uitgangspunt nemen. 9

11

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29646 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dekker, François (Frans) Title: Patients preference in migraine Issue Date: 2014-11-05

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Chapter 11

Nederlandse samenvatting. Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Chapter 11 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de resultaten van een groot vragenlijstonderzoek over de epidemiologie van chronisch frequente hoofdpijn in de Nederlandse

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21796 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21796 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21796 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bruggink, Sjoerd Cristoffel Title: Transmission and treatment of cutaneous warts

Nadere informatie

Cover Page. Author: Kruis, Annemarije Title: The effectiveness of integrated disease management in COPD patients Issue Date:

Cover Page. Author: Kruis, Annemarije Title: The effectiveness of integrated disease management in COPD patients Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29980 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Kruis, Annemarije Title: The effectiveness of integrated disease management in

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43013 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hofstede, S.N. Title: Optimization of care in orthopaedics and neurosurgery Issue

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66111 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Streit, S.R. Title: Perspectives on treating hypertension in old age : the burden

Nadere informatie

CHAPTER. Samenvatting

CHAPTER. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting CHAPTER 9 Klachten aan pols en hand komen veel voor; bij 9 tot 12.5% van de Nederlandse volwassenen. Niet alle mensen bezoeken de huisarts voor pols- of handklachten. De huisarts

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Zowel beleidsmakers en zorgverleners als het algemene publiek zijn zich meer en meer bewust van de essentiële rol van kwaliteitsmeting en - verbetering in het verlenen van

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het

Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve

Nadere informatie

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen. Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst

Nadere informatie

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,

Nadere informatie

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder

Nadere informatie

M I G R A I N E A P OT H E E K. N L

M I G R A I N E A P OT H E E K. N L MIGRAINE EN CLUSTER- HOOFDPIJN WAT IS MIGRAINE WAT IS CLUSTERHOOFD- PIJN MEDICIJNEN BIJ MIGRAINE MEDICIJNEN BIJ CLUSTERHOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35283 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35283 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35283 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Charehbili, Ayoub Title: Optimising preoperative systemic therapy for breast cancer

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Inleiding.

Hoofdstuk 1. Inleiding. 159 Hoofdstuk 1. Inleiding. Huisartsen beschouwen palliatieve zorg, hoewel het maar een klein deel van hun werk is, als een belangrijke taak. Veel ongeneeslijk zieke patiënten zijn het grootse deel van

Nadere informatie

Summery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers

Summery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers ummery amenvatting Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers 207 Algemene introductie Werkgerelateerde arm-, schouder- en nekklachten zijn al eeuwen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28630 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haan, Anna Marte de Title: Ethnic minority youth in youth mental health care :

Nadere informatie

De behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie

De behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie Samenvatting 163 De behandeling van lage rugpijn met ruggordels en medicatie Lage rugpijn is een veelvuldig voorkomend probleem in geïndustrialiseerde landen. De kans dat iemand gedurende zijn leven een

Nadere informatie

Chapter 10. Samenvatting

Chapter 10. Samenvatting Chapter 10 Samenvatting Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding op dit proefschrift. Depressieve symptomen op hoge leeftijd is een intrigerend onderwerp waar veel onderzoek naar is gedaan. Zo

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: INLEIDING

HOOFDSTUK 1: INLEIDING 168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet

Nadere informatie

Chapter 11. Nederlandse samenvatting

Chapter 11. Nederlandse samenvatting Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29964 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29964 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net// holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Verbiest, Marjolein Elisabeth Anna Title: The implementation of smoking cessation care

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Poortvliet, Rosalinde Title: New perspectives on cardiovascular risk prediction

Nadere informatie

Cover Page. Author: Beuzekom, Martie van Title: Latent risk factors in operating theatres and intensive care units Issue Date:

Cover Page. Author: Beuzekom, Martie van Title: Latent risk factors in operating theatres and intensive care units Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19916 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Beuzekom, Martie van Title: Latent risk factors in operating theatres and intensive

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/48563 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Groenenberg, Iris Title: CHECK D?! : determinants of participation in a two-stage

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20183 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20183 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20183 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Rooden, Stephanie Maria van Title: Clinical patterns in Parkinson s disease Date:

Nadere informatie

Cover Page. Author: Netten, Anouk Title: The link between hearing loss, language, and social functioning in childhood Issue Date:

Cover Page. Author: Netten, Anouk Title: The link between hearing loss, language, and social functioning in childhood Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/47848 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Netten, Anouk Title: The link between hearing loss, language, and social functioning

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Knittle, Keegan Title: Motivation, self-regulation and physical activity among

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wietmarschen, Herman van Title: A systems approach to sub-typing of rheumatoid

Nadere informatie

Factoren die kunnen en willen doorwerken tot 65 beïnvloeden

Factoren die kunnen en willen doorwerken tot 65 beïnvloeden Het verhogen van duurzame inzetbaarheid van de beroepsbevolking is een van de grootste uitdagingen voor de geïndustrialiseerde landen in de komende decennia. Omdat de beroepsbevolking krimpt en vergrijst

Nadere informatie

Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae

Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 9 SAMENVATTING Hoofdstuk 1 bevat een korte inleiding over het diagnostische proces en er worden twee van de meest gebruikte diagnostische beeldvormende

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Barzouhi, Abdelilah el Title: Paradigm shift in MRI for sciatica Issue Date: 2013-12-03

Nadere informatie

Chapter 9 CHAPTER 9. Samenvatting

Chapter 9 CHAPTER 9. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 115 Kanker en behandelingen voor kanker kunnen grote invloed hebben op de lichamelijke gezondheid en het psychisch functioneren van mensen. Er is veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit

Nadere informatie

Samenvatting SAMENVATTING Hoofdstuk 1 is de algemene introductie over de inhoud van dit proefschrift. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen en brengen een grote

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40073 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Schat, A. Title: Clinical epidemiology of commonly occurring anxiety disorders

Nadere informatie

Samenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9

Samenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 182 Depressie komt veel voor en is een van de meest invaliderende aandoeningen met een negatieve invloed op vele

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20890 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Koelewijn, Hennie Title: Quality of work and well-being of health care employees

Nadere informatie

- 172 - Prevention of cognitive decline

- 172 - Prevention of cognitive decline Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing

Nadere informatie

het psychisch functioneren van de ouder, de tevredenheid van de ouders met de (huwelijks)relatie en de gezinscommunicatie. Een beter functioneren van

het psychisch functioneren van de ouder, de tevredenheid van de ouders met de (huwelijks)relatie en de gezinscommunicatie. Een beter functioneren van 9 Samenvatting 173 174 9 Samenvatting Kanker is een veel voorkomende ziekte. In 2003 werd in Nederland bij meer dan 72.000 mensen kanker vastgesteld. Geschat wordt dat het hier in 9.000 gevallen om mensen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29692 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Bonten, Tobias N. Title: Time for aspirin : blood pressure and reactivity Issue

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28958 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28958 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28958 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Keurentjes, Johan Christiaan Title: Predictors of clinical outcome in total hip

Nadere informatie

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for

Nadere informatie

SaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)

SaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH) Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en

Nadere informatie

hoofdstuk 2 hoofdstuk 3

hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21978 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Goeij, Moniek Cornelia Maria de Title: Disease progression in pre-dialysis patients:

Nadere informatie

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131 chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 132 Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 133 Zaadbalkanker wordt voornamelijk bij jonge mannen vastgesteld

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) SAMENVATTING Jaarlijks wordt 8% van alle kinderen in Nederland prematuur geboren. Ernstige prematuriteit heeft consequenties voor zowel het kind als de ouder. Premature

Nadere informatie

Migraine en andere hoofdpijn

Migraine en andere hoofdpijn Migraine en andere hoofdpijn WAT IS HOOFDPIJN MEDICIJNEN TEGEN MIGRAINE EN ANDERE HOOFDPIJN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39720 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hafkemeijer, Anne Title: Brain networks in aging and dementia Issue Date: 2016-05-26

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35756 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hamid, Firdaus Title: Helminth infections, socio-economic status and allergies

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29740 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Booij, Suzanne José Title: Wishes for the end of life in Huntington's Disease.

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 11. 1. Verschillende soorten hoofdpijn 13. 2. Epidemiologie 19

Inhoud. Voorwoord 11. 1. Verschillende soorten hoofdpijn 13. 2. Epidemiologie 19 VGV OVER HOOFDPIJN-MIGRAINE_BSL_148 x 210 2-2 14-12-11 09:38 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 11 1. Verschillende soorten hoofdpijn 13 Hoe kan de patiënt met chronische hoofdpijn het beste worden benaderd? 13

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38704 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Shafiei Sabet, Saeed Title: The noisy underwater world : the effect of sound on

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch summary)

Samenvatting (Dutch summary) Parenting Support in Community Settings: Parental needs and effectiveness of the Home-Start program J.J. Asscher Samenvatting (Dutch summary) Ouders spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients

Nadere informatie

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38701 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Visschedijk, Johannes Hermanus Maria (Jan) Title: Fear of falling in older patients

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45808 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Bosma, A.Q. Title: Targeting recidivism : an evaluation study into the functioning

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21706 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Overberg, Regina Ingrid Title: Breast cancer stories on the internet : improving

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21710 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Buurma, Aletta Title: On the pathology of preeclampsia : genetic variants, complement

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39113 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fortuin, Janna Title: Birds of a feather... Selection and socialization processes

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/39582 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/39582 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39582 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hegeman, Annette Title: Appearance of depression in later life Issue Date: 2016-05-18

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19103 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pisanti, Renato Title: Beyond the job demand control (-support) model : explaining

Nadere informatie

Chapter 7. Nederlandse samenvatting

Chapter 7. Nederlandse samenvatting Chapter 7 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Lumbosacraal radiculair syndroom Het lumbosacraal radiculair syndroom is de aandoening die in de Nederlandse volksmond bekend staat als een

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/55848 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bezem, J. Title: Exploring the potential of triage and task-shifting in preventive

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28766 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Steggerda, Sylke Jeanne Title: The neonatal cerebellum Issue Date: 2014-09-24 Chapter

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING. Dutch Summary

NEDERLANDSE SAMENVATTING. Dutch Summary NEDERLANDSE SAMENVATTING Dutch Summary Nederlandse Samenvatting WAAROM DIT ONDERZOEK? Type 2 diabetes is een vorm van suikerziekte die meestal geleidelijk ontstaat vanaf het 45 e levensjaar, sluimerend

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33033 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33033 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33033 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Berg, Heleen van den Title: From BookStart to BookSmart: about the importance

Nadere informatie

Cerebrale parese en de overgang naar de adolescentie. Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven.

Cerebrale parese en de overgang naar de adolescentie. Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven. * Cerebrale parese en de overgang naar de adolescentie Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven In dit proefschrift worden de resultaten van de PERRIN CP 9-16 jaar studie (Longitudinale

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Een goede hand functie is van belang voor interactie met onze omgeving. Vanaf het moment dat we opstaan, tot we s avonds weer naar bed gaan,

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers

Nadere informatie

Dagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens

Dagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens Onderzoek naar niewe medicijnen duurt jaren en doorloopt een aantal verschillende stadia. Tenslotte worden de medicijnen op mensen getest in klinische trials. Bij stap 1 wordt de veiligheid getest op gezonde

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights

Nadere informatie

SAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift

SAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift 153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/52992 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Orden, M.L. van Title: Collaborative mental health care : changing the landscape

Nadere informatie

Samenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie

Samenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/51103 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goemans, A. Title: The development of children in foster care Issue Date: 2017-06-27

Nadere informatie

Cover Page. Author: Meijer, Eline Title: This is [not] who I am : understanding identity in continued smoking and smoking cessation Date:

Cover Page. Author: Meijer, Eline Title: This is [not] who I am : understanding identity in continued smoking and smoking cessation Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/57383 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Meijer, Eline Title: This is [not] who I am : understanding identity in continued

Nadere informatie

samenvatting Opzet van het onderzoek

samenvatting Opzet van het onderzoek 167 Angst en depressie komen vaak voor bij kinderen. Angst en depressie beïnvloeden niet alleen het huidige welbevinden van kinderen, maar kunnen ook een negatieve invloed hebben op hun verdere leven.

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32744 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32744 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32744 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Heemskerk, Anne-Wil Title: Dysphagia in Huntington s disease Issue Date: 2015-04-15

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28736 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Debeij, Jan Title: The effect of thyroid hormone on haemostasis and thrombosis

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals

Nadere informatie

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest. Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25815 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Jamal, Mumtaz Title: Smoking and the course of anxiety and depression Issue Date:

Nadere informatie

PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN BIJ ADOLESCENTEN

PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN BIJ ADOLESCENTEN amenvatting Dit proefschrift gaat over het diagnosticeren van persoonlijkheidsstoornissen (P) in adolescenten, de ziektelast die adolescenten en volwassenen met een (borderline) persoonlijkheidsstoornis

Nadere informatie

Cover Page. Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan Issue Date:

Cover Page. Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45888 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan

Nadere informatie

Cover Page. Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general practice Issue Date: 2014-05-14

Cover Page. Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general practice Issue Date: 2014-05-14 Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25761 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Kinderen met astma die daar regelmatig klachten van hebben, krijgen vaak het advies van een arts om dagelijks medicijnen te gebruiken. Die medicijnen zijn meestal corticosteroïden

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 179 In dit proefschrift werden de resultaten beschreven van studies die zijn verricht bij volwassen vrouwen met symptomen van bekkenbodem dysfunctie. Deze symptomen komen frequent voor en kunnen de kwaliteit

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44702 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Von Bartheld, M.B. Title: Advancements in pulmonary endosonography : the new standard

Nadere informatie

Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga

Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga Nederlandse samenvatting INLEIDING Mensen met een mogelijk verhoogde kans op kanker kunnen zich

Nadere informatie

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/61127 Author: Hulle, T. van der Title: The diagnostic and therapeutic management of

Nadere informatie