Samenvatting Economie H 6

Transcriptie

1 Samenvatting Economie H 6 Samenvatting door een scholier 977 woorden 10 mei ,8 40 keer beoordeeld Vak Economie Hfst Ideaaltypische omschrijving: omschrijving van het volmaakte model * Vrije markt economie (kapitalistische economie): Overheid houd zich zoveel mogelijk afzijdig in het economische proces. De prijs van producten wordt bepaald door de wet van vraag en aanbod (product schaars, maar veel vraag naar -> hoge prijs). De vrije markt corrigeert meestal de schaarste zelf wel. Mensen met zeldzaam beroep, hoog salaris. * Grote keuzevrijheid van producenten en consumenten * Weinig bureaucratie (overheid bemoeit zich bijna niet met de economie, producenten en consumenten dus weinig te maken met ambtenaren) * Bij volledige concurrentie (mededinging) zijn vraag en aanbod goed op elkaar afgestemd (wat gemaakt word, word ook geconsumeerd). Redelijke prijzen hierdoor * Er wordt geproduceerd waar vraag naar is, dit kan slecht zijn voor het milieu, maar doordat de overheid zich er bijna niet mee bemoeit kan ze nauwelijks maatregelen nemen. * Wie niet voldoende geld heeft komt niet aan bod - In de VS en Japan sprake van een vrije markteconomie. * De centraal geleide plan economie Overheid speelt grote rol in het economische proces. Zij bepaalt wat gemaakt moet worden, voor welke prijs en wie het maakt. Ook bepaalt de overheid wie welke opleiding volgt. Iedereen heeft werk. Als de planning goed is zijn vraag en aanbod van arbeidskrachten perfect op elkaar afgestemd. Pagina 1 van 5

2 * Sociaal-economische gelijkheid. Doordat de overheid bepaald wat er wordt gemaakt, hoe duur alles is en wat voor een salaris je krijgt zijn er geen grote verschillen meer tussen rijk en arm. * Productie en consumptie zijn op elkaar afgestemd * Werkeloosheid kan zeer effectief worden bestreden * Veel bureaucratie. Overheid bemoeit zich overal mee, veel ambtenaren om alles te regelen * De planners zijn erg machtig -Tot in eind jaren 80 in alle Oost-Europese landen, daarna nog in China en Cuba * De gemengde economie Goederen worden gemaakt door particuliere bedrijven. De prijs wordt bepaald door de wet van vraag en aanbod. De overheid neemt hier wel verantwoordelijkheid over bv. Werkgelegenheid, sociale zekerheid etc. * Wel een vrije ondernemingsvorm, maar toch sociale zekerheid voor iedereen. * Geen centrale ideologie * Hoge kosten. Het sociale zekerheidsstelsel kost veel geld dat door bedrijven en werknemers moet worden verdiend * Overheid speelt toch nog een redelijk grote rol, dit gaat ten koste van het eigen initiatief. * - Liberalisme gaat ervan uit dat de mens zich zoveel mogelijk in vrijheid moet kunnen ontplooien. Het gezond verstand en het welbegrepen eigenbelang (bv. mensen zijn bereid harder te werken als ze er meer geld voor krijgen) zijn de belangrijkste uitgangspunten. - Rationalistische individualisme: opkomen voor het eigen belang dient met rede (gezond verstand) te gebeuren. - Het idee van de vrije markt economie is ook terug te vinden in het liberalisme. De staat moet de mens vrij Pagina 2 van 5

3 laten om zoveel mogelijk zijn eigen verantwoordelijkheid te kunnen nemen. - De liberalen trekken de volgende conclusies over de sociaal economische politiek: Markteconomie moet blijven, concurrentie op arbeidsmarkt en in productie moet blijven bestaan en de rol van de overheid moet zo klein mogelijk blijven. - VVD en het liberalisme: Deregulering (geen moeilijke regels meer en overbodige schrappen) Decentralisatie van de centrale overheid (centrale overheid minder macht, burger kan zijn zaken regelen met een lagere overheid) Particulier initiatief (overheid geeft taken over aan particuliere ondernemingen bv. NS) * - Het idee van de centraal geleide economie ligt oorspronkelijk bij het socialisme. - Mensen zijn niet allemaal even machtig in een samenleving. Het bezit van kapitaal brengt ongelijkwaardigheid en onderdrukking met zich mee. - Historisch materialisme: het verloop van de geschiedenis worde bepaald door de productiekrachten (arbeidskrachten en machines) en verhoudingen (relaties tussen de kapitaalbezitters en die mensen die niks anders bezitten dan hun arbeidskracht). Door ontwikkeling van nieuwe technieken en botsingen tussen bezitters en niet bezitters verandert de samenleving, deze verandert dus niet door ideeën van allerlei mensen. - In een kapitalistische samenleving is de staat in deze theorie een instrument van de heersende klasse. - Ideeën van de sociaal-democraten zijn gebaseerd op de ideeën van socialisten. Belangrijkste uitgangspunten: overheid moet iedereen bestaanszekerheid en een redelijk levenspeil garanderen, overheid en de markt moeten een rol spelen in het economische proces en overheidsplanning moet nadelen van de markteconomie voorkomen. - PvdA en de sociaal-democratie: Spreiding van kennis, inkomen en macht Meer planning op sociaal-economisch gebied Pagina 3 van 5

4 Selectieve groei (niet ongeremd produceren, maar vanuit een bepaalde visie) Democratisering van allerlei bedrijven en instanties, daarmee samenhangend decentralisatie. * - Christen-democratie gaat uit van gemengde economie. Alle groeperingen hebben zo hun verantwoordelijkheid. Overheid, werkgevers en werknemers samen verantwoordelijk voor het sociaaleconomische leven. - Organische maatschappij: maatschappij niet opgebouwd uit individuen, maar uit gemeenschappen die onderling met elkaar verbonden zijn, maar wel met elk een eigen functie. De staat mag ingrijpen wanneer ge meenschappen niet in staat zijn om problemen met elkaar op te lossen. - Subsidiarteitsbeginsel: gebaseerd op de organische maatschappij door de katholieken. Zaken die door lager organen kunnen worden geregeld worde ook daardoor geregeld en niet door hogere organen. De staat moet deze lagere organen aanvullen bijstaan. - Soevereiniteit in eigen kring: Ook gebaseerd op de organische maatschappij door een protestant (Abraham Kuyper). Staat, kerk, school, familie- en bedrijfsleven zijn afzonderlijke kringen met elk een eigen gezag / soevereiniteit. Binnen eigen kring - > volledige gehoorzaamheid aan de staat, daarbuiten niet. - Uitgangspunten van de christen-democraten bij het beoordelen van sociaal-economische vraagstukken: * Gespreide verantwoordelijkheid, macht moet zoveel mogelijk worden gespreid. * Rentmeesterschap, God heeft de mens aangesteld als rentmeester over Zijn schepping * Gerechtigheid * Solidariteit * Georiënteerde markteconomie, meeste verantwoordelijkheid bij het bedrijfsleven, de staat mag in noodgevallen ingrijpen. - Het CDA heeft de opvattingen over de organische maatschappij overgenomen. * - Ecologie: De wetenschap die mens en dier bestudeert in zijn natuurlijk omgeving en nagaat hoe levende wezens en natuur elkaar beïnvloeden. - Duurzame economie: een economie die ervoor zorgt dat er geen wissel wordt getrokken op de toekomst. Ontwikkelingen mogen alleen maar doorgaan als ze niet ten koste van andere levende wezens gaan. Pagina 4 van 5

5 - Ecologische groeperingen formuleerden een paar uitgangspunten m.b.t. het sociaal economisch beleid: * De economie moet niet meer verder groeien, dit om vervuiling tegen te gaan en uitputting van grondstoffen te verkomen. * Kleinschaligheid, er moet kleinschaliger worden geproduceerd (milieuvriendelijker en meer werkgelegenheid). Een kringloopeconomie. - Groenlinks promoot deze uitganspunten. Pagina 5 van 5