CABA Agendapunt: CABA 7 AAN DE COMMISSIE ALGEMEEN BESTUURLIJKE AANGELEGENHEDEN

Transcriptie

1 CABA Agendapunt: CABA 7 Sittard, 23 november 2009 AAN DE COMMISSIE ALGEMEEN BESTUURLIJKE AANGELEGENHEDEN Onderwerp: Vaststelling geactualiseerd Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas Het waterschap is als integraal waterbeheerder verantwoordelijk voor de zorg voor het watersysteem, hetgeen zowel de waterkwaliteit als de waterkwantiteit omvat. Om de veiligheid in het functioneren van ons beheer te garanderen, vindt op de relevante aspecten monitoring plaats van verschillende waterkwantiteits- en waterkwaliteitsaspecten. Daarmee wordt gestreefd naar een vroegtijdige signalering van onheil, of dit nu wateroverlast uit verhoogde afvoeren of de aanvoer van verontreinigingen betreft. De risico s inzake waterverontreiniging en veiligheid zijn beheersbaar gemaakt door de instelling van een calamiteitenorganisatie, die wordt geactiveerd wanneer de omstandigheden daartoe aanleiding geven. De risico s in het dagelijks beheer worden onder andere beheerst door middel van een 24/7 beschikbare waterwacht die alle meldingen inzake afwijkende situaties onmiddellijk in behandeling neemt. Het calamiteitenplan van het waterschap is het basisdocument waarin de structuur en werkwijze voor het optreden van de calamiteitenorganisatie is vastgelegd. Zowel bij de preparatie als bij repressie. Het huidige plan is in 2004 vastgesteld en deels verouderd en achterhaald. In verband hiermee is het gewenst zo spoedig mogelijk een geactualiseerd calamiteitenplan vast te stellen. Op 27 juli 2009 hebben wij het geactualiseerde Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas in ontwerp vastgesteld../. Het ontwerp-calamiteitenplan, dat u ter beoordeling hierbij aantreft, is vervolgens voor commentaar toegezonden aan de gemeenten, de veiligheidsregio's en de waterbeheerders. De reacties en de aanpassingen naar aanleiding daarvan, zijn verwoord in de eveneens./. hierbij gevoegde notitie 'Reacties en aanpassingen op het ontwerp-calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas'. De aanpassingen zijn al verwerkt in het ontwerpcalamiteitenplan. Kortheidshalve wordt verder volstaan met een verwijzing naar het bijgevoegde, aangepaste ontwerp-calamiteitenplan. Wij zijn voornemens het algemeen bestuur voor te stellen het bijgevoegde, geactualiseerde Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas vast te stellen. Graag vernemen wij uw advies ter zake. Het dagelijks bestuur, de secretaris/directeur, ing. J.M.G. In den Kleef de voorzitter, dr. J.J. Schrijen /VIN

2 BIJLAGE REACTIES EN AANPASSINGEN OP HET ONTWERP-CALAMITEITENPLAN WATER- SCHAP ROER EN OVERMAAS Reactie Regiobureau brandweer Limburg-Noord Wij hebben natuurlijk vooral gekeken naar de noodzakelijke verbindingen tussen jullie en onze organisatie ten tijde van daadwerkelijke calamiteiten. Vanuit dat oogpunt kan naar onze mening in jullie plan duidelijker tot uitdrukking worden gebracht dat op alle niveaus behoefte is aan liaisons. Jullie plan wekt de indruk dat volstaan kan worden met een bestuurlijke liaison. Naar ons oordeel dient ook op het niveau van COPI en OT voorzien te worden in een liaison. Voor het overige hebben wij geen commentaar op het ontwerpplan. Aanpassing In paragraaf wordt vermeld dat namens het Waterschap Roer en Overmaas een liaison deel neemt aan de vergaderingen van het RBT. In het relatieschema van paragraaf wordt reeds nadrukkelijk schematisch weergegeven dat een liaison is vertegenwoordigd in het ROT. Dit behoeft geen extra toelichting. Bij de beschrijving van de liaison in paragraaf wordt nogmaals benoemd dat de liaisons zijn vertegenwoordigd in de ROT s en RBT s. Reactie Brandweer Zuid-Limburg Paragraaf Calamiteitenbestrijdingsplan Hoogwater Maas moet zijn Rampbestrijdingsplan Hoogwater Maas. Paragraaf CTPI moet zijn COPI (Commando Plaats Incident). Paragraaf zie schema: CTPI moet zijn COPI. Paragraaf 6.2 CTPI moet zijn COPI. Bijlage 5 Voorzitter ROT is de Operationeel leider. Aanpassing De wijzigingen zijn doorgevoerd, met uitzondering van de opmerking betreffende paragraaf Calamiteitenbestrijdingsplan Hoogwater Maas is correct. Reactie Kabinet van de Commissaris van de Koningin Het plan zal waarschijnlijk eind dit jaar in werking treden. Om ervoor te zorgen dat het plan volgend jaar niet meteen geactualiseerd moet worden aan de hand van de Wet op de veiligheidsregio s, lijkt het verstandig om de oude en de nieuwe situatie te beschrijven in Het eerste gedeelte van de paragraaf kan bijvoorbeeld ingaan op hoe het nu geregeld is en het tweede gedeelte op de procedures vanaf 1 januari In het plan wordt niet omschreven hoe, wanneer en door wie gewijzigde omstandigheden in het plan verwerkt worden. Voor de kwaliteitsborging lijkt dit belangrijk om op te nemen. Het calamiteitenplan is voor commentaar aan het Kabinet van de Commissaris van de Koningin toegezonden. Het ontwerpplan hoeft niet getoetst te worden door de provincie. Daarnaast komt de toetsing van het definitieve vastgestelde calamiteitenplan door de provincie te vervallen door de Wet op de veiligheidsregio s welke naar verwachting in januari 2010 in werking zal treden. Toch heeft de provincie aan de hand van hun toetsingskader een aantal inhoudelijke opmerkingen gemaakt /VIN 1/2

3 Deze opmerkingen zijn reeds verwerkt in de desbetreffende calamiteitenbestrijdingsplannen of in het beleidsplan opleiden en oefenen van de calamiteitenorganisatie en de daarbij horende jaarplannen. Aanpassing Gezien het feit dat de Waterwet in werking zal zijn getreden ten tijde van de definitieve vaststelling van het calamiteitenplan in 2010, zijn de wetten die onder de Waterwet gaan vallen verwijderd en is de Waterwet toegevoegd. In het hele plan is de genoemde Waterstaatswet 1900 gewijzigd in de Waterwet. In paragraaf is een onderscheid gemaakt in de Waterwet en de Wet op de veiligheidsregio s. Hoofdstuk 2 Leeswijzer: hierin is een alinea opgenomen over het beheer van het calamiteitenplan /VIN 2/2

4 AANGEPAST ONTWERP Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas VERSIE 1.2 / 11 NOVEMBER 2009

5 AANGEPAST ONTWERP Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas VERSIE 1.2 / 11 NOVEMBER 2009

6

7 Inhoudsopgave Bijlagen Inleiding Leeswijzer Waterschap Roer en Overmaas en calamiteiten Calamiteiten Taken en beheersgebied van het waterschap Taken van derden Bevoegdheden van Waterschap Roer en Overmaas en andere overheden tijdens calamiteiten Bevoegdheden binnen de waterstaatkundige keten Bevoegdheden binnen de algemene keten Coördinatie bij overschrijding van gemeentegrenzen Verplichtingen op het gebied van calamiteitenzorg Uitgangspunten voor het handelen van Waterschap Roer en Overmaas tijdens calamiteiten Flexibiliteit boven starheid Voortbouwen op de dagelijkse praktijk Voorlichting Procesbewaking Scheiding van taken en verantwoordelijkheden Netwerkmanagement Informatiemanagement Overzicht calamiteiten Risico ten aanzien van de uitvoering van taken Waterkeringbeheer Watersysteembeheer Waterkwaliteit Risicovolle situaties Risico s waarvoor een calamiteitenbestrijdingsplan wordt opgesteld De calamiteitenorganisatie Algemeen Basis voor de inrichting van de calamiteitenorganisatie Opbouw van de calamiteitenorganisatie Beleidsteam Operationeel Team Ondersteuning operationeel team Actiecentra Actiecentra Regio Noord en Zuid Actiecentrum WBL Actiecentrum Kadewacht Personele invulling van de calamiteitenorganisatie Totstandkoming Uitgangspunt Inzet van medewerkers buiten hun dagelijkse werkzaamheden Overzicht beschikbare medewerkers Invulling van de calamiteitenorganisatie bij een daadwerkelijke calamiteit.. 27 Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 3

8 5 Fasering van de calamiteitenbestrijding Algemeen Melding en alarmering Coördinatiefase 0: het dagelijkse werk Coördinatiefase 1: bestrijding van een (dreigende) calamiteit Coördinatiefase 2: bestrijding van een (dreigende) calamiteit met bestuurlijke impact Terugschaling, nazorg en evaluatie Netwerkmanagement Algemeen Wijze van afstemming binnen het netwerk Netwerkpartners Calamiteiten zorgsysteem Algemeen Doel van het Calamiteiten ZorgSysteem (CZS) Werkgroep calamiteitenzorg Activiteiten calamiteitenzorgsysteem Handboek Calamiteitenzorg Waterschap Roer en Overmaas Bijlagen Bijlage 1: Afkortingen Bijlage 2: Overzichtskaart beheersgebied Waterschap Roer en Overmaas Bijlage 3: Melding en alarmering Bijlage 4: Opstartschema calamiteitenorganisatie Bijlage 5: GRIP-procedure Bijlage 6: Verzendlijst

9 1 Inleiding De zorg van de overheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu (artikel 21 van de Grondwet). Wezenlijk onderdeel van die zorg is de voorbereiding op en de bestrijding van calamiteiten. Alle activiteiten die worden ontplooid in het kader van een goede voorbereiding op en efficiënte bestrijding van calamiteiten worden bij het Waterschap Roer en Overmaas (WRO) samengebracht in een calamiteitenzorgsysteem. De bundeling van de diverse activiteiten in één systeem zorgt ervoor dat de samenhang van de activiteiten wordt gewaarborgd en gecoördineerd. Het calamiteitenplan is het basisdocument van het calamiteitenzorgsysteem van WRO en biedt een kader voor het optreden bij calamiteiten en incidenten. Het belangrijkste doel van het calamiteitenplan is daarbij: structuur bieden voor het optreden van de calamiteitenorganisatie van WRO tijdens zowel de bestrijding van calamiteiten als de voorbereiding op calamiteiten. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 5

10 2 Leeswijzer In hoofdstuk 3 wordt beschreven wat een calamiteit inhoudt voor Waterschap Roer en Overmaas. Daarbij wordt aangegeven wat de taak van het waterschap is bij de bestrijding van calamiteiten. Ook de wettelijke basis van de bevoegdheden van Waterschap Roer en Overmaas en van andere bij calamiteiten betrokken organisaties, staat kort beschreven. In het vervolg van hoofdstuk 3 zijn de uitgangspunten voor crisismanagement beschreven. Deze uitgangspunten vormen de basis voor de inrichting van de calamiteitenorganisatie van Waterschap Roer en Overmaas. Daarnaast geven ze aan dat binnen een organisatie sprake moet zijn van integrale calamiteitenzorg, zodat de continuïteit van de calamiteitenorganisatie gewaarborgd blijft. In hoofdstuk 4 wordt de structuur van de calamiteitenorganisatie beschreven. Deze structuur is gebaseerd op bovenbedoelde uitgangspunten. De verschillende onderdelen van deze organisatie worden kort belicht, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan de taken en verantwoordelijkheden binnen de onderdelen, en de afbakening en samenwerking tussen de verschillende onderdelen. Aan het slot van dit hoofdstuk wordt ingegaan op de personele bezetting van de calamiteitenorganisatie. Tijdens calamiteuze situaties moet de calamiteitenorganisatie vanuit de dagelijkse situatie in korte tijd worden opgebouwd. Dit heet opschaling. Het doel van deze opschaling is om snel aan alle betrokkenen inzichtelijk te kunnen maken op welk hiërarchisch niveau de coördinatie van het optreden van Waterschap Roer en Overmaas plaatsvindt. De opschaling verloopt in verschillende stappen: coördinatiefasen. In hoofdstuk 5 worden deze coördinatiefasen uitgewerkt. Een van de uitgangspunten van crisismanagement is de noodzaak van netwerkmanagement, dat is de samenwerking tussen de diverse bij calamiteiten betrokken organisaties. Een korte beschrijving van het netwerk van Waterschap Roer en Overmaas en van de samenwerking binnen het netwerk staat in hoofdstuk 6. Ten slotte wordt in hoofdstuk 7 het calamiteitenzorgsysteem beschreven. Het calamiteitenzorgsysteem is het overkoepelde systeem binnen Waterschap Roer en Overmaas dat zorgt voor de continuïteit van de calamiteitenorganisatie en dient als basis voor een optimale voorbereiding op calamiteiten. Beheer calamiteitenplan Het calamiteitenplan wordt tenminste één maal per jaar gecontroleerd en indien nodig gemuteerd. Wanneer het wijzigingen in de (calamiteiten)organisatiestructuur betreft, is een bestuursbesluit vereist en wordt het calamiteitenplan opnieuw vastgesteld door het algemeen bestuur van het waterschap. Wijziginggevoelige gegevens worden opgenomen in de bijlagen en mogen zonder goedkeuring van het algemeen bestuur worden gewijzigd. Het beheer van het calamiteitenplan alsmede het beheer van de calamiteitenbestrijdingsplannen wordt gemandateerd aan de medewerker calamiteitenbestrijding

11 3 Waterschap Roer en Overmaas en calamiteiten 3.1 Calamiteiten Calamiteiten worden binnen Waterschap Roer en Overmaas gedefinieerd als: 'Gebeurtenissen, al dan niet plotseling optredend, met zodanig (kans op) ernstige gevolgen voor waterkering, waterbeheersing en/of waterkwaliteit dat het noodzakelijk kan zijn af te wijken van het bestuurlijk vastgestelde beleid en/of gangbare procedures, of beslissingen te nemen waarin het vastgestelde beleid niet voorziet'. Deze gebeurtenissen hebben veelal, één of meer van, de volgende kenmerken: (grote) maatschappelijke consequenties of dreiging daarvan; (grote) belangstelling van de media; (goede) samenwerking met andere overheden en instellingen is een voorwaarde voor een effectieve bestrijding van de calamiteit; vaak (hoge) kosten waarin de begroting niet of slechts in beperkte mate voorziet (en die niet of nauwelijks verzekerbaar of verhaalbaar zijn); (grote) economische gevolgen ook voor andere instanties. 3.2 Taken en beheersgebied van het waterschap De taak van het waterschap is de waterstaatkundige verzorging van zijn gebied, voor zover deze taak niet aan andere publiekrechtelijke lichamen is opgedragen. De taak omvat: - de zorg voor het watersysteem en; - de zorg voor het zuiveren van afvalwater. De zorg voor het watersysteem omvat de zorg voor de waterkering en de zorg voor de waterhuishouding, waaronder ook de zorg voor de waterkwaliteit. Onder de zorg voor de waterhuishouding moet ook het regelen van de grondwaterstanden via het peilbeheer van het oppervlaktewater worden gerekend. Het gebied waarbinnen Waterschap Roer en Overmaas zijn taken uitoefent, bevindt zich ten zuiden van Roermond en ten oosten van de Maas tot aan de landsgrens bij Maastricht en Vaals. In dit gebied, dat hectares omvat, zijn 23 gemeenten gelegen met inwoners. In bijlage 2 is een overzichtskaart opgenomen. 3.3 Taken van derden Behalve Waterschap Roer en Overmaas zijn er nog andere overheden, die aan de onder 3.2 genoemde taakvelden gelieerde bevoegdheden hebben. Het betreft hier met name bevoegdheden met betrekking tot de inzameling van afvalwater, het grondwaterbeheer, het (nautisch) beheer van enkele havens en vaarwegen. Het Rijk in de persoon van de Minister van Verkeer en Waterstaat is politiek eindverantwoordelijk voor een goede waterstaatszorg en Rijkswaterstaat is beheerder van de Maas. De provincie is verantwoordelijk voor de waterstaatkundige organisatie op regionaal niveau. In het kader van grondwater ligt het strategisch beleid bij de provincie. In de provinciale waterverordening geeft de provincie instructiebepalingen aan het waterschap. Gemeenten verzorgen de inzameling en (deels) het transport van afvalwater en hebben een zorgplicht voor overtollig hemel- en grondwater in bebouwd gebied. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 7

12 3.4 Bevoegdheden van Waterschap Roer en Overmaas en andere overheden tijdens calamiteiten De taken en bevoegdheden van Waterschap Roer en Overmaas beogen de bescherming van specifieke waterstaatkundige belangen en kunnen daarmee van betekenis zijn voor de algemene veiligheid van de bevolking. Deze zorgplicht brengt met zich dat in de normale situatie het bestuur, in het belang van die veiligheid, de nodige maatregelen treft en coördineert met de gemeenten in het beheersgebied. Daarnaast kent de Waterschapswet (art. 96) de voorzitter van Waterschap Roer en Overmaas bijzondere bevoegdheden toe bij dringend of dreigend gevaar. In dat geval ligt de eventueel benodigde afstemming primair bij de voorzitter maar is er een raakvlak met de bevoegdheden van de burgemeester. De situatie kan zich immers voordoen dat de burgemeester eenzelfde gebeurtenis zal moeten aanmerken als een (dreigende) ramp en derhalve zijn daarop gerichte bevoegdheden moet inzetten. In dat geval strekt zijn opperbevel zich ook uit ten aanzien van de maatregelen van Waterschap Roer en Overmaas Bevoegdheden binnen de waterstaatkundige keten De belangrijkste relevante wetgeving voor (bevoegdheden van) waterschappen en andere betrokken instanties ten aanzien van de bestrijding van (waterstaatkundige) calamiteiten en ongevallen is te vinden in: de Waterschapswet (artikel 96); de Waterwet; de Onteigeningswet (de artikelen 65 en 73); de Wet bodembescherming (artikel 30); de Wet milieubeheer

13 3.4.2 Bevoegdheden binnen de algemene keten Waterwet Het is denkbaar dat in een calamiteiten situatie sprake is van zowel een situatie van gevaar in de zin van de Waterwet als een ramp of zwaar ongeval in de zin van de Wet rampen en zware ongevallen (WRZO). In een dergelijke situatie kan sprake zijn van samenloop van bevoegdheden van de burgemeester (openbare orde en veiligheid) en van de beheerder van waterstaatswerk. Ingevolge artikel 11 van de Wet rampen en zware ongevallen berust het opperbevel in een dergelijke situatie bij de burgemeester en uit dien hoofde is het zijn taak al die activiteiten te coördineren die in zo'n situatie tot doel hebben de veiligheid van de bevolking te verzekeren. Degenen die aan de bestrijding van de ramp deelnemen (dus ook niet-gemeentelijke diensten en bestuursorganen, waaronder Waterschap Roer en Overmaas) staan dan onder bevel van de burgemeester. De burgemeester bepaalt het beleid van de rampenbestrijding zo mogelijk in overleg met de betrokken diensten en overheden. Hij houdt daarbij rekening met de wettelijke bevoegdheden en verantwoordelijkheden van anderen. In het uiterste geval kan hij echter bindende aanwijzingen geven. Waterschap Roer en Overmaas moet de inzet van eigen bevoegdheden in een dergelijk geval dus afstemmen met de burgemeester. Als de burgemeester een aanwijzing geeft, is Waterschap Roer en Overmaas verplicht de eigen bevoegdheden conform die aanwijzing te hanteren. De burgemeester kan echter niet in de plaats treden van het bestuur van Waterschap Roer en Overmaas. De functionele keten staat op een dergelijk moment ten dienste van de algemene keten. Daarnaast is het denkbaar dat er sprake zal zijn van een situatie van gevaar in de zin van de Waterwet, die (nog) niet is te kwalificeren als een ramp (of ernstige vrees daarvoor) in de zin van de WRZO. Dan beschikt Waterschap Roer en Overmaas over de eigenstandige bevoegdheden en zijn de bevoegdheden van de instanties in de algemene keten, en dan in het bijzonder de bevoegdheid van de burgemeester, (nog) niet aan de orde. Wet op de Veiligiheidsregio s Naar verwachting zal op 1 januari 2010 de Wet op de Veiligheidsregio s in werking treden. Deze wet regelt de brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en rampenbestrijding, zoals die thans worden geregeld op grond van drie afzonderlijke wetten. Doel van de wet is om structurele samenwerking tussen hulporganisaties en gemeentes op regionaal niveau tot stand te brengen. Onderdeel van de regeling is de vorming van 25 veiligheidsregio s in Nederland. Een veiligheidsregio is een openbaar lichaam gebaseerd op de Wet gemeenschappelijke regelingen dat het hart gaat vormen van het veiligheidsbestuur op regionaal niveau. Het bestuur van de veiligheidsregio wordt gevormd door de burgemeesters van de deelnemende gemeenten (met één van die burgemeesters als voorzitter van het bestuur). De voorzitter van het waterschap wordt uitgenodigd deel te nemen aan de vergaderingen van het bestuur. Een van de verantwoordelijkheden van het bestuur van de veiligheidsregio wordt de vaststelling van een regionaal crisisplan waarin organisatie, verantwoordelijkenheden, taken en bevoegdheden in de crisisbeheersing en rampenbestrijding worden beschreven. Dit regionaal crisisplan wordt verplicht afgestemd met de calamiteitenplannen van de waterbeheerders. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 9

14 De relaties tussen de functionele en algemene keten kunnen als volgt in beeld worden gebracht: FUNCTIONELE KETEN ALGEMENE KETEN Minister van V en W Minister van BZK Gedeputeerde Staten Commissaris van de Koningin Voorzitter waterschap Burgemeester aanwijzing bevellijn Coördinatie bij overschrijding van gemeentegrenzen Bij een ramp van meer dan plaatselijke betekenis, kan de Commissaris van de Koningin aanwijzingen geven aan de betrokken burgemeesters over het door hen te voeren beleid. De aanwijzingen kunnen ook betrekking hebben op de wijze waarop burgemeesters bij de uitoefening van hun opperbevelbevoegdheid rekening moeten houden met de inzichten van andere organen die hun bevoegdheden uitoefenen in het kader van andere wettelijke regelingen, zoals waterschappen. De gemeenten in het beheersgebied van Waterschap Roer en Overmaas hebben zelf in coördinatie van gemeentegrens overschrijdende rampen voorzien door een coördinerend burgemeester te benoemen die in dat geval de leiding heeft over een regionaal beleidsteam (RBT). De coördinerend burgemeester coördineert en adviseert, maar neemt in geen geval de bevoegdheden van de individuele burgemeester(s) over

15 De Commissaris van de Koningin heeft in het Provinciaal Coördinatieplan vastgelegd hoe hij zijn taak bij de bestrijding van rampen en zware ongevallen uitoefent. De bevoegdheden van gemeenten, provincie en ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn, voor zover die de taakvelden van Waterschap Roer en Overmaas raken, te vinden in: de Wet Rampen en Zware Ongevallen; de Gemeentewet; de Wet Bodembescherming; de Ambtsinstructie van de Commissaris van de koningin Het toepassen van de diverse bevoegdheden is afhankelijk van de inschatting van de situatie door de betrokken bestuurders. Aangezien de beleving van calamiteiten voor iedereen verschillend is en daaraan gekoppeld ook de noodzaak voor het gebruik van bevoegdheden, moet bij een dergelijke situatie extra aandacht worden besteed aan het inzichtelijk maken van de actuele bestuurlijke structuur, de zogenoemde netwerkverkenning. Met andere woorden, welke onderdelen binnen de betrokken organisaties zijn actief, wat is hun functie binnen de totale structuur van de bestrijding en op welke wijze vindt de afstemming tussen alle onderdelen plaats. Binnen de organisatie van Waterschap Roer en Overmaas wordt deze netwerkverkenning uitgevoerd door de medewerker calamiteitenbestrijding. 3.5 Verplichtingen op het gebied van calamiteitenzorg Behalve bevoegdheden zijn er in de Waterwet een aantal verplichtingen opgenomen, waaraan Waterschap Roer en Overmaas zich dient te houden bij de voorbereidingen en het handelen tijdens en bij de evaluatie van calamiteiten. Deze verplichtingen omvatten het volgende. Het zorg dragen voor het regelmatig houden van oefeningen. Het zorg dragen voor de vaststelling en bekendmaking van een calamiteitenplan. Het zorg dragen voor een analyse van het optreden dat bij een situatie van gevaar heeft plaatsgevonden; de zogenoemde evaluatieverplichting. De verplichting voor Gedeputeerde Staten om vierjaarlijks aan de Minister van Verkeer en Waterstaat te rapporteren over de stand van zaken met betrekking tot de oefeningen en calamiteitenplannen. De verplichting om, indien (de voorzitter van) Waterschap Roer en Overmaas gebruik heeft gemaakt van zijn bijzondere bevoegdheid bij gevaar, dit onverwijld te melden aan het waterstaatsgezag. 3.6 Uitgangspunten voor het handelen van Waterschap Roer en Overmaas tijdens calamiteiten Een slagvaardige organisatie kan elke crisis het hoofd bieden. Deze slagvaardigheid wordt bereikt door zowel tijdens het voorbereiden op een calamiteit als tijdens het bestrijden van een calamiteit rekening te houden met een aantal uitgangspunten voor crisismanagement. Onderstaande uitgangspunten vormen de basis van het crisismanagement bij Waterschap Roer en Overmaas en zijn voor een deel gebaseerd op de ervaringen met calamiteiten bij Waterschap Roer en Overmaas in het verleden. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 11

16 3.6.1 Flexibiliteit boven starheid Om efficiënt en slagvaardig op iedere calamiteit in te kunnen spelen, is een flexibele organisatie een vereiste. Een heldere coördinatiestructuur, waarin iedereen binnen de organisatie haar eigen taak en werkwijze kent, verbetert de mogelijkheid tot en de snelheid van het inpassen van de benodigde flexibiliteit binnen de organisatie. Met andere woorden: een gestructureerde organisatie creëert de voorwaarden voor flexibiliteit van de organisatie, die op zijn beurt de efficiëntie en slagvaardigheid bij de bestrijding van calamiteiten mogelijk maakt Voortbouwen op de dagelijkse praktijk Crisismanagement is een logisch vervolg op de normale werkzaamheden binnen een organisatie. Tijdens een calamiteit moet het optreden zoveel mogelijk uitgaan van de normale, dagelijkse werkwijze. Dit betekent dat de taken die de leden van de calamiteitenorganisatie moeten uitvoeren in het verlengde liggen van hun dagelijkse werkzaamheden, met gebruikmaking van de contactpersonen in de dagelijkse netwerken. Voor de personele invulling van de calamiteitenorganisatie betekent dit dat medewerkers zoveel mogelijk worden ingezet op plekken waar ze van hun specifieke expertise en vakkennis gebruik kunnen maken Voorlichting Het geven van voorlichting is essentieel. Betrokkenen (intern en extern) bij de bestrijding moeten weten wat de ernst van de situatie is, hoe die zich (mogelijk) gaat ontwikkelen en hoe zij moeten of kunnen handelen. Het informeren van 'de buitenwereld is ook van belang voor de beeldvorming en acceptatie. De bestrijding kan nog zo effectief en efficiënt zijn, wanneer buiten een ander beeld bestaat, loopt het imago van de organisatie schade op en is het zelfs mogelijk dat wordt aangedrongen op onjuiste en/of ineffectieve maatregelen Procesbewaking Tijdens een calamiteit biedt de organisatiestructuur aan alle medewerkers houvast bij het bestrijden van de calamiteit. Door de grote druk die gepaard gaat met calamiteiten kan bij medewerkers het overzicht verloren gaan over de structuur en over de wijze waarop binnen de structuur wordt gewerkt. Het houden van het overzicht, niet gericht op specifieke maatregelen maar op het algemene functioneren - waaronder het leggen van verantwoordelijkheden op de juiste (lees: afgesproken) plaats van de organisatie - is zeer belangrijk. Deze zogenaamde procesbewaking is een aandachtspunt van iedereen, maar een specifieke taak van de medewerker calamiteitenbestrijding van Waterschap Roer en Overmaas tijdens calamiteiten Scheiding van taken en verantwoordelijkheden Om een goede coördinatie niet te frustreren is het noodzakelijk dat elk onderdeel van de calamiteitenorganisatie zich met zijn eigen taken bezighoudt. Wanneer dit niet gebeurt, bestaat de kans dat bepaalde activiteiten niet en andere dubbel worden uitgevoerd, met alle (coördinatie) problemen van dien

17 3.6.6 Netwerkmanagement Bij de bestrijding van een calamiteit zijn diverse organisaties betrokken. Elke organisatie heeft zijn eigen taken en verantwoordelijkheden op basis waarvan tijdens een calamiteit wordt opgetreden. Het samenspel van al deze organisaties is van groot belang voor een efficiënte bestrijding van een calamiteit. Een voorwaarde voor samenwerking is kennis van de andere organisaties. Door op de hoogte te zijn van de werkwijze van elkaars (crisis)organisaties ontstaat meer inzicht in de manier waarop de organisaties kunnen samenwerken. Voor daadwerkelijke samenwerking is het daarnaast van belang om voort te bouwen op de dagelijkse contacten tussen de organisaties. Bij de voorbereiding op calamiteiten kunnen deze contacten ook worden gebruikt voor informatie-uitwisseling. Daarnaast kunnen contacten verder worden aangehaald door bijvoorbeeld samen te oefenen Informatiemanagement Informatiemanagement omvat de totale omgang met informatie. Tijdens een calamiteit is de beschikbaarheid van informatie essentieel voor de bestrijding. Het is van belang dat de juiste informatie op de juiste plek aanwezig is. Dit vereist dat alle medewerkers zich bewust zijn van hun eigen informatiebehoefte, maar ook van de informatiebehoefte bij andere medewerkers en bij externe instanties. 3.7 Overzicht calamiteiten Risico ten aanzien van de uitvoering van taken In het kader van de waterstaatkundige verzorging bestaan er risico s ten aanzien van de realisatie van de taakstellingen van het waterschap. In het onderstaande overzicht is voor de taken van Waterschap Roer en Overmaas aangegeven wat de risico s en de gevolgen voor de maatschappij kunnen zijn. Wat deze gevolgen precies zijn is afhankelijk van vele factoren zoals, locatie van de calamiteit, bevolking/bebouwingsdichtheid, tijdstip, voorspelbaarheid etc Waterkeringbeheer Mogelijke calamiteiten Risico s Gevolgen (dreigende) Doorbraak van een primaire waterkering. Het onderlopen van gebieden achter de waterkering die onder normale omstandigheden 'droog' behoren te zijn. Als de doorbraak verwacht wordt zal evacuatie slachtoffers voorkomen. Vindt de doorbraak onverwacht plaats dan zijn slachtoffers nabij de doorbraak niet geheel uit te sluiten. De economische schade kan aanzienlijk zijn door schade aan bebouwing en infrastructuur. Tevens zal het weken duren voordat het ondergelopen gebied weer volledig bruikbaar is. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 13

18 Mogelijke calamiteiten Risico s Gevolgen (dreigende) Overstroming van de primaire waterkering. Uitval van kwelwaterpompen. Het onderlopen van gebieden achter de waterkering die onder normale omstandigheden 'droog' behoren te zijn. Wateroverlast achter de waterkering door het langdurig uitvallen van pompen. Het milieu kan door een dijkdoorbraak schade ondervinden. Schade is mogelijk doordat opslagplaatsen van gevaarlijke stoffen onder water komen te staan, waardoor de stoffen zich zouden kunnen vermengen met het water. Wanneer evacuatie tijdig heeft plaatsgevonden zullen slachtoffers worden voorkomen. De economische schade kan aanzienlijk zijn doordat gebieden voor langere tijd (enkele weken) niet meer volledig bruikbaar zijn. Gewasschade, stilstand bedrijven. Woningen en bedrijven kunnen wateroverlast ondervinden. Verdrinking klein vee. Schade aan interieur en vloeren. Als het water hoger stijgt dan ongeveer 40 cm kan ook de stroomvoorziening plaatselijk uitvallen Watersysteembeheer Mogelijke calamiteiten Risico s Gevolgen Inundatie van gebieden langs watergangen. Hoge waterstanden als gevolg van een periode van hevige neerslag. Wateroverlast met als gevolg schade aan vloeren en interieur van gebouwen. Gewasschade en verdrinking kleinvee. Overlast en hinder voor verkeer. Tijdelijk stilleggen economische activiteit. Het milieu kan schade ondervinden door verspreidingen van gevaarlijke stoffen

19 Mogelijke calamiteiten Risico s Gevolgen Erosie van landbouwgronden. Verdroging. Modderstromen naar de beekdalen. Droogte als gevolg van uitblijven neerslag. Modderoverlast in de dalen op wegen en in gebouwen. Schade door baggerkosten en schoonmaakkosten. Verlies aan vruchtbare grond en zaaigoed op de hellingen. Gewasschade en lagere opbrengst als gevolg van de droogte. Schade aan waterminnende natuur en milieu door droogvallen van beken en vennen Waterkwaliteit Mogelijke calamiteiten Risico s Gevolgen Het buiten bedrijf of in ongerede geraken van afvalwater- en effluenttransportleidingen of van installaties zoals rioolgemalen en afvalwaterzuiveringen. Bewust of onbewust lozen van verontreinigende stoffen. Overlopen van het inzamelstelsel voor afvalwater. Lozen ongezuiverd effluent. Lozing bluswater Ongeval met gevaarlijke stoffen Thermische verontreiniging Radioactieve besmetting Chemische en/of biologische verontreiniging. Verontreiniging oppervlaktewater met oplopende ernst: vissterfte, ecologische schade, verstoring ecosysteem, voor de mens hinderlijke effecten, besmettelijke ziekten zoals cholera, volksgezondheid ernstig bedreigd. De kans op slachtoffers is gering. De mogelijke economische gevolgen zullen voornamelijk veroorzaakt worden door gevolgen van de calamiteit. Wel zal het milieu schade ondervinden, echter de gevolgen zullen beperkt blijven tot lokaal niveau. Uitval van een zuiveringsinstallatie of een persleiding naar een zuiveringsinstallatie is voornamelijk 'vervelend' voor de omgeving. Grote economische schade of het betreuren van slachtoffers zal niet het geval zijn. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 15

20 Mogelijke calamiteiten Risico s Gevolgen Wel kan, als de uitval te lang duurt, grote milieuschade ontstaan omdat het afvalwater ongezuiverd in het milieu terecht komt Risicovolle situaties Er zijn situaties waarbij er een verhoogde kans bestaat op het optreden van een calamiteit. In deze situaties zal Waterschap Roer en Overmaas extra waakzaam zijn en indien nodig controles uitvoeren. Hier volgt een niet-uitputtende opsomming van risicovolle situaties. Extreme weersomstandigheden: Hevige kortdurende lokale neerslag; Langdurige regionale neerslag; en Langdurige droogte Ongevallen/calamiteiten: Grote branden met verontreinigd bluswater; Verkeersongevallen met transporten van gevaarlijke stoffen; en Verstoorde bedrijfsprocessen waarbij ongewenste stoffen worden geloosd Uitval nutsvoorzieningen: Langdurige onderbreking van levering elektrische energie Onderbreking van telecommunicatie- of telemetrievoorzieningen Risico s waarvoor een calamiteitenbestrijdingsplan wordt opgesteld De hiervoor op hoofdlijnen genoemde risico s en de beoordeling daarvan, zijn nader uitgewerkt in calamiteitenbestrijdingsplannen. In deze plannen zijn de bestrijdingsmaatregelen opgenomen die de gevolgen van de opgetreden risico s moeten beheersen en verminderen. De volgende calamiteitenbestrijdingsplannen zijn opgesteld en worden beheerd en actueel gehouden: Calamiteitenbestrijdingsplan Hoogwater Maas met daarin maatregelen ter beperking van de gevolgen van risico s ten aanzien van waterkeringbeheer (WRO); Calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast met daarin maatregelen ter beperking van de gevolgen van risico s ten aanzien van het beheer van het watersysteem (WRO); Calamiteitenbestrijdingsplan Kwaliteit oppervlaktewater met daarin maatregelen ten aanzien van risico s van lozing bluswater, ongeval met gevaarlijke stoffen, thermische verontreiniging, radioactieve besmetting chemische en/of biologische verontreiniging (WRO); Calamiteitenbestrijdingsplan Afvalwater met daarin maatregelen ter beperking van de gevolgen van het overlopen van het inzamelstelsel voor afvalwater. Lozen ongezuiverd effluent (WBL)

21 4 De calamiteitenorganisatie 4.1 Algemeen Op basis van de in het vorige hoofdstuk beschreven uitgangspunten van crisismanagement heeft Waterschap Roer en Overmaas een organisatie ingericht om calamiteiten te bestrijden. Het geheel van de bij de bestrijding betrokken medewerkers heet de calamiteitenorganisatie. De structuur van de calamiteitenorganisatie komt overeen met die van een projectorganisatie: vanuit verschillende disciplines worden medewerkers met specifieke expertise en bevoegdheden evenals de benodigde middelen, ter beschikking gesteld. De calamiteitenorganisatie is onder normale omstandigheden een 'lege organisatie', met een beperkte vaste bezetting, het team PPC, die de voorbereiding op calamiteiten coördineert. Op het moment dat er sprake is van een (dreigende) calamiteit, wordt de calamiteitenorganisatie volgens het principe van opschaling ingevuld met daartoe aangewezen functionarissen. Afhankelijk van de calamiteit kan de organisatie naar behoefte groter of kleiner worden. Binnen dit calamiteitenplan wordt deze organisatie op hoofdlijnen beschreven. 4.2 Basis voor de inrichting van de calamiteitenorganisatie De calamiteitenorganisatie van Waterschap Roer en Overmaas is ingericht op basis van calamiteiten op het gebied van: Wateroverlast Waterkeringen Afvalwater Verontreiniging Watersysteem 4.3 Opbouw van de calamiteitenorganisatie Schematisch kan de calamiteitenorganisatie van Waterschap Roer en Overmaas als volgt worden voorgesteld. Beleidsteam (BT) Operationeel Team (OT) Ondersteuning Adviesgroep Communicatie Liaisons Actiecentra (AC) Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 17

22 Het beleidsteam is bestuurlijk eindverantwoordelijk voor het optreden van de calamiteitenorganisatie. Het beleidsteam houdt zich bezig met de beleidsmatige aspecten van de bestrijding en bepaalt daarmee de strategie van het optreden van het waterschap. Het operationeel team zet de door het beleidsteam geformuleerde strategie om in de tactiek voor de bestrijding van de calamiteit. Deze tactiek zorgt voor afstemming en een gecoördineerde inzet van de actiecentra. De actiecentra bepalen, op basis van de vastgestelde tactiek en de daaraan verbonden aanwijzingen van het operationeel team, de wijze van uitvoering van concrete maatregelen die noodzakelijk zijn voor de bestrijding van de calamiteit. Elk actiecentrum coördineert vervolgens de inzet van medewerkers die de daadwerkelijke maatregelen uitvoeren Beleidsteam Voorzitter Operationeel Leider Medewerker calamiteitenbestrijding Directeur Communicatie adviseur In het beleidsteam (BT) hebben zitting: de voorzitter directeur afdelingshoofd NWO / Beheer / BOA afhankelijk van soort calamiteit en beschikbaarheid in de rol van operationeel leider communicatie adviseur van het team bestuur en communicatie de medewerker calamiteitenbestrijding in de rol van procesbewaker Het beleidsteam houdt zich bezig met beleidsmatige aspecten voor Waterschap Roer en Overmaas. Dit houdt in dat de strategie voor het optreden van de calamiteitenorganisatie wordt bepaald. Om tot een goede strategie te komen is afstemming met externe organisaties op beleidsniveau noodzakelijk. Deze afstemming vindt plaats door overleg van het beleidsteam met vergelijkbare bestuurlijke teams binnen de externe instanties (bijvoorbeeld het regionaal beleidsteam (RBT) onder leiding van de coördinerend burgemeester). Namens het Waterschap Roer en Overmaas neemt een liaison deel aan de vergaderingen van het RBT. Taken beleidsteam het formuleren van beleid indien het bestaande beleid ontoereikend is (stellen van doelen, benaderingswijzen in grote lijnen, beschikbaar stellen van middelen) met betrekking tot de bestrijding van de calamiteit, voor zover de bevoegdheid reikt en zo nodig in samenspraak met overige organisaties; het nemen van de beslissingen over de inzet van een (bestuurlijke) liaison naar de crisisstaf van een burgemeester of het Regionaal Beleid Team (RBT);

23 aanvragen van personele en materiële bijstand van elders, voor zover dit niet geschiedt op operationeel niveau; zorgen voor de inbreng van prioriteiten van de functionele waterstaatskolom, van het waterschapsbeleid en de deskundigheid, indien wordt samengewerkt met andere bestrijdingsorganisaties; vaststellen van een voorlichtingsstrategie en zorg dragen voor communicatie met publiek en pers; bewaken van het imago van Waterschap Roer en Overmaas; communicatie met het dagelijks bestuur (en zo nodig de VV): op de hoogte houden van de stand van zaken en informeren over de aanpak van de calamiteit; besluiten aangaande maatregelen in afwijking van wettelijke voorschriften zo mogelijk in samenspraak met het dagelijks bestuur nemen; bijhouden van een logboek en registratie van besluiten Operationeel Team In het operationeel team (OT) hebben zitting: teamleider kadewacht WBL optioneel operationeel leider liaison communicatie adviseur medewerker calamiteitenbestrijding regiomanager adviseur afdelingshoofd NWO / Beheer / BOA afhankelijk van soort calamiteit en beschikbaarheid in de rol van operationeel leider; medewerkers beheer; communicatieadviseur van het team bestuur en communicatie; de medewerker calamiteiten-bestrijding in de rol van procesbewaker; de regiomanager; adviseur, meestal medewerker BOA / AJZ, afhankelijk van soort calamiteit; liaison externe organisaties; vertegenwoordiger WBL; teamleider kadewacht. Het operationeel team is de spil in de calamiteitenorganisatie van Waterschap Roer en Overmaas. In het operationeel team wordt de tactiek van de bestrijding bepaald. Binnen het operationeel team bestaat het overzicht over de situatie binnen alle delen van het beheersgebied. Hierdoor kan coördinatie op hoofdlijnen plaatsvinden tussen alle actiecentra en teams. De samenstelling is afhankelijk van de betreffende calamiteit. Daar waar knelpunten met gevolgen voor de tactiek optreden bij de daadwerkelijke bestrijding van een calamiteit vindt binnen het operationeel team overleg plaats. Daarnaast kan door het operationeel team afstemming plaatsvinden met operationele teams van andere organisaties. Zo nodig kan in dit kader een liaison bij Waterschap Roer en Overmaas worden gestationeerd. Deze liaison neemt dan deel aan de vergaderingen van het operationeel team. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 19

24 De coördinatie binnen het operationeel team vindt plaats onder leiding van de operationeel leider. De operationeel leider is tevens de schakel tussen het operationeel team en het beleidsteam. Daar waar beslissingen worden genomen met grote gevolgen voor de strategie van Waterschap Roer en Overmaas legt de operationeel leider de situatie voor aan het beleidsteam en geeft daarbij een advies van het operationeel team. De medewerker calamiteitenbestrijding ondersteunt de operationeel leider bij diens werkzaamheden en richt zich daarbij nadrukkelijk op de algemene procesbewaking (is iedereen, intern en extern, geïnformeerd, hebben we alle noodzakelijke informatie, moet die beslissing absoluut nu worden genomen, bewaking van gemaakte afspraken binnen het operationeel team, taakafbakening binnen het operationeel team etc.). De medewerker calamiteitenbestrijding fungeert tevens als contactpersoon naar de externe netwerkpartners op het gebied van de rampenbestrijding, zoals de gemeenten en de hulpverleningsregio s. Taken operationeel team coördineren van de inbreng van de verschillende actiecentra van Waterschap Roer en Overmaas bij de bestrijdingsactiviteiten; vertalen van de strategie van het beleidsteam in een tactiek voor de actiecentra; nemen van besluiten over door de actiecentra voorgelegde voorstellen/knelpunten; periodiek informeren van het beleidsteam en de actiecentra door middel van situatierapportages; opstellen van een communicatietactiek; zo nodig aanvragen van personele en materiële bijstand van elders; onderhouden van contacten en overleg met andere betrokken bestrijdende organisaties op tactisch coördinerend niveau; het houden van overzicht, ook gericht op de toekomst; het bijhouden van een logboek en registratie van besluiten het afschalen van de calamiteitenorganisatie Ondersteuning operationeel team Aan het operationeel team (OT), maar indirect ook aan het beleidsteam (BT), wordt ondersteuning gegeven door de teams: Adviesgroep; Team Communicatie; Liaisons; Ondersteuning; Calamiteitenbestrijding; Geografische Informatievoorziening; Beheer

25 Adviesgroep De adviesgroep bestaat uit de secties kwantiteit, kwaliteit en algemeen/juridisch. Afhankelijk van het soort calamiteit kunnen één of meer secties actief zijn. Elke sectie ondersteunt haar vertegenwoordiger in het operationeel team. De sectie adviseert de operationeel leider op het gebied van hun specifieke deskundigheid ten aanzien van de tactische bestrijding. De coördinator van het team bepaalt de noodzakelijke invulling in overleg met de medewerker calamiteitenbestrijding. Team Communicatie Het team communicatie coördineert de interne en externe communicatie. Bij de bestrijding van calamiteiten speelt de interne en externe communicatie een grote rol. Een communicatieadviseur is daarom aanwezig in zowel het beleidsteam als operationeel team. Liaisons De liaisons zorgen voor de externe afstemming ten behoeve van de tactische en strategische bestrijding met andere organisaties zowel gemeentelijk als in de regionale teams (ROT, RBT). Ten behoeve van de ondersteuning van de liaisons in de regionale operationele teams en regionale beleidsteams is er een sectie ondersteuning die zorgt voor de informatievoorziening tussen liaisons en OT / BT. Ondersteuning Team ondersteuning bestaat uit de secties FAZA, I&A, Secretariaat/Administratie, Aan- en afmeldprocedure. Afhankelijk van het soort calamiteit kunnen één of meer secties actief zijn. De coördinator van het team bepaalt de noodzakelijke invulling in overleg met de medewerker calamiteitenbestrijding. Calamiteitenbestrijding De medewerker calamiteitenbestrijding is verantwoordelijk voor een goed verloop van de interne en externe processen tijdens de bestrijding van een calamiteit, behoudt het totaaloverzicht, ziet toe op een juiste uitoefening van taken en bevoegdheden door de diverse onderdelen binnen de calamiteitenorganisatie en is aanspreekpunt indien er problemen zijn rond de bemensing van de diverse onderdelen van de calamiteitenorganisatie. De medewerker calamiteitenbestrijding kan hierbij worden ondersteund door een assistent. Geografische informatievoorziening Ondersteuning in de rol van plotter in het Operationeel Centrum maar ook ondersteuning door middel van GIV producten en bewerkingen op afroep. Beheer Ondersteuning op het gebied van legger en vergunningen. Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 21

26 Relatieschema Operationeel Team en ondersteunende teams Ondersteuning (OND) Sectie FAZA Sectie I&A Sectie Receptie/Loods Sectie Secretariaat/Adm. Sectie Aan en afmelding Communicatie Sectie pers/publiek Sectie Intranet/Internet Geografische Informatievoorziening (GIV) Beheer Adviesgroep (ADV) Sectie kwantiteit Sectie kwaliteit Sectie algemeen/juridisch Operationeel Team (OT) Liaisons Sectie liaisons ROT s Sectie ondersteuning Calamiteitenbestrijding Actiecentra Elk actiecentrum beschikt over een coördinator (behalve actiecentrum projecten) eventueel aangevuld met ondersteuning. De coördinator is tevens OT lid. Als OT lid woont hij de OT vergaderingen bij voor coördinatie en afstemming op tactisch niveau. Er is geen permanente aanwezigheid in het operationeel centrum vereist. De invulling van de rest van het actiecentrum gebeurt door de actiecentrumcoordinator (evt. in overleg met de operationeel leider). Afhankelijk van de te bestrijden calamiteit worden de nodige actiecentra ingesteld. De volgende actiecentra kunnen actief zijn: Operaties Noord, Zuid; Kadewacht; en WBL

27 Actiecentrum WBL Sectie Logistieke ondersteuning Sectie Projecten Actiecentrum Regio Noord Actiecentrum Regio Zuid Operationeel Team (OT) Actiecentrum Kadewacht Actiecentra Regio Noord en Zuid Deze actiecentra sturen de uitvoering van de maatregelen in het veld aan. De daadwerkelijke uitvoering van de bestrijdingsmaatregelen vindt van hieruit plaats. De uitvoering van de werkzaamheden in het veld vindt plaats binnen de tactiek die is bepaald door het operationeel team. Het actiecentrum heeft de bevoegdheid om binnen deze tactiek de wijze van uitvoering te bepalen. De coördinator van het actiecentrum (regiomanager) maakt deel uit van het OT en kan zo bijvoorbeeld aan het OT verzoeken om de tactiek te wijzigen indien de oude tactiek niet uitvoerbaar is. Het operationeel team neemt hierbij de beslissing. Hierbij wordt ook betrokken de eventuele bestuurlijke afspraken die zijn gemaakt (bijvoorbeeld met burgemeesters over te stellen prioriteiten). Desnoods dient het beleidsteam een beslissing te nemen, wanneer een wijziging van de strategie noodzakelijk is. De invulling van het actiecentrum verschilt per soort calamiteit. In de diverse calamiteitenbestrijdingsplannen wordt voor een aantal specifieke calamiteiten aangegeven hoe de werkwijze bij de bestrijding verloopt. Bij de samenwerking met externe (hulpverlening)organisaties heeft het actiecentrum contact met de bestrijdende medewerkers van deze organisaties (bijv. met het Commando Plaats Incident, COPI). Het is essentieel dat de samenwerking en afstemming op dat niveau tussen Waterschap Roer en Overmaas en de andere organisaties alleen plaatsvindt over de specifieke uitvoering van de maatregelen. Bemoeienis van het operationeel team en beleidsteam is noodzakelijk indien ernstige knelpunten ontstaan of beslissingen moeten worden genomen die grote gevolgen hebben voor het tactische optreden van Waterschap Roer en Overmaas en voor de strategie van Waterschap Roer en Overmaas. Het OT en het BT zullen in dat geval afstemming zoeken met vergelijkbare teams bij externe (hulpverlening)organisaties (bijvoorbeeld het regionaal coördinatie centrum, respectievelijk het regionaal beleidsteam). Calamiteitenplan Waterschap Roer en Overmaas 23

28 inspecteren en controleren; het afhandelen van klachten van ingelanden en het bijhouden van die afhandeling in het calamiteitenmeldingensysteem; coördineren van de bestrijdingsmaatregelen in het veld; uitvoeren van de bestrijdingsacties ter plaatse door veldmedewerkers met de beschikbare middelen, in samenwerking met uitvoerende van andere bestrijdende organisaties; het coördineren van bestrijdingsacties die door aannemers in opdracht van Waterschap Roer en Overmaas worden uitgevoerd; zo nodig aanvragen van personele en materiële bijstand bij het operationeel team; periodiek informeren van het operationeel team door middel van situatierapportages; het communiceren met het OC over status van afhandeling van maatregelen en registratie van besluiten. Sectie Projecten coördineren van specifieke bestrijdingsmaatregelen in het veld; het coördineren van bestrijdingsacties die door aannemers in opdracht van Waterschap Roer en Overmaas worden uitgevoerd; zo nodig aanvragen van personele en materiële bijstand bij het operationeel team; het communiceren met het OC over status van afhandeling van maatregelen. Sectie logistieke ondersteuning Dit is een gemeenschappelijke sectie ten behoeve van operaties. Deze sectie ondersteunt logistiek de actiecentra die in het veld bestrijdingsmaatregelen uitvoeren. Zij zorgt voor de aan - en afvoer van materialen, materieel en hulpgoederen. Zowel vanuit eigen opslag alsook vanuit opslag van derden. De coördinator van de sectie zorgt voor afstemming met de verschillende actiecentra, zodat bestrijdingsmaatregelen tijdig kunnen worden uitgevoerd. Bij conflicterende prioriteiten tussen de actiecentra kan de operationeel leider aanwijzingen geven Actiecentrum WBL Een bijzonder actiecentrum wordt gevormd door het actiecentrum WBL. Het WBL (Waterschapsbedrijf Limburg) is het gemeenschappelijk uitvoeringsbedrijf voor het transport en zuivering van afvalwater. Dit is het actiecentrum in het kantoor van WBL in Roermond. Op het moment dat er zich bij het WBL een RWZI en/of in het stelsel van leidingen en gemalen van het verzorgingsgebied van Waterschap Roer en Overmaas een (dreigende) calamiteit voordoet met een zodanige omvang of impact, dat coördinatie door het OT of BT noodzakelijk is, zal WBL een Actiecentrum WBL vormen en zullen de benodigde tactische of strategische besluiten door Waterschap Roer en Overmaas op OT- of BT-niveau worden genomen. In het OT van Waterschap Roer en Overmaas zal op dat moment een vertegenwoordiger van WBL zitting nemen. Voor een nadere beschrijving van de verantwoordelijkheidsverdeling tijdens de diverse coördinatiefasen wordt verwezen naar het calamiteitenbestrijdingsplan Afvalwater