Het gebruik van zelftoetsen als onderdeel van het competentieontwikkelingsproces van docenten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het gebruik van zelftoetsen als onderdeel van het competentieontwikkelingsproces van docenten"

Transcriptie

1 Het gebruik van zelftoetsen als onderdeel van het competentieontwikkelingsproces van docenten versie 1.2 Inhoud Inleiding... 1 Rol van zelftoetsen bij competentieontwikkeling... 2 Zelftoetsen als meting in het optimalisatie model... 3 Theoretische achtergronden... 3 Inzet van de zelftoetsen... 4 Kenmerken van de student... 5 Gedragsverandering versus competentieontwikkeling... 5 FORMAT en gebruiksrichtlijn... 6 Referenties... 6 Inleiding Competentieontwikkeling is een centraal element in de lerarenopleiding. Een manier om hieraan vorm te geven is door middel van portfolio. Het ervaringsleren op basis van de ervaringen op de werkplek speelt hierin een centrale rol. Enerzijds gaat het om de integratie van de theorie en de praktijk. Bijvoorbeeld door het herkennen en gaan toepassen van hetgeen in het college onderwijskunde aan de orde is gesteld. Maar ook door het leren vanuit de ervaringen, dilemma s en problemen die tijdens de schoolactiviteiten naar voren zijn gekomen, om van daaruit de theorie te raadplegen. Anderzijds is er de dimensie van de integratie van theoretische en praktische inzichting en ervaringen op een persoonlijk niveau, zodat een en ander stevig verankerd wordt en de student kan uitgroeien tot een leraar met een eigen stijl die op een verantwoorde manier de eigen professionele keuzen maakt. Het doorlopen van het proces van competentieontwikkeling door studenten, en ook het begeleiden ervan door opleiders is intensief en tijdrovend. In werkpakket 6 van het project Non Satis Scire wordt

2 beoogd deze werkdruk te verlichten. De gekozen weg is die van het inzetten van zelftoetsen in het kader van dit ontwikkelings- en begeleidingsproces. Uitgangspunt is dat de inzet van zelftoetsen het proces meer doelgericht en efficiënter kunnen maken. Ook omdat door middel van zelftoetsen feedback wordt verzameld die concreet, expliciet, objectief en zonder oordeel is, die ook inhoudelijk aan het leerproces kan bijdragen. Rol van zelftoetsen bij competentieontwikkeling Ervaringsleren vanuit het werkplekleren in de lerarenopleiding wordt over het algemeen benaderd vanuit het concept reflectie (Korthagen, ). In een op reflectie gebaseerde leercyclus ligt de nadruk op het be-reflecteren van ervaringen, en het van daaruit interpreteren, analyseren en construeren van een mogelijke oplossing. We duiden dit in het vervolg aan met het reflectiemodel van docentprofessionalisering. Een voorbeeld daarvan is weergegeven in Figuur 1. Ook in de leercyclus van Kolb (1984) speelt reflectie en centrale rol (Figuur 2). Figuur 1: Reflectie model van Korthagen Figuur 2: Kolb s model van ervaringsleren Een alternatieve mogelijkheid is een op metingen en/of feedback gebaseerde leercyclus. Hierbij ligt de nadruk op het verzamelen van zo veel mogelijk feitelijke informatie over het eigen docentgedrag, om op basis daarvan het eigen docentgedrag te verbeteren en bepaalde competenties verder te ontwikkelen. We duiden dit in deze tekst verder aan als het optimalisatiemodel van docent professionalisering. Dit is weergegeven in Error! Reference source not found.. Een manier zo n in Error! Reference source not found. genoemde periodieke meting te realiseren is bijvoorbeeld door het verzamelen van zogenaamde 360 o feedback of door elektronische zelftoetsen. Het gaat in het bovenstaande om een contrasterende beschrijving van twee modellen ter typering van de verschillende mogelijkheden. Uiteraard is het verschil in de praktijk meestal niet zo zwart-wit. Dat is ook niet waar het hier om gaat. Wat we hier naar voren willen halen is doel, mogelijkheden en belang van (elektronische) zelftoetsen in het kader van competentieontwikkeling van leraren. Figuur 3: Optimalisatie model 1 Bron:

3 Zelftoetsen als meting in het optimalisatie model In het optimalisatiemodel is de periodieke meting cruciaal. De metingen die in het optimalisatiemodel worden gebruikt, kunnen van verschillende typen zijn (zie Tabel 1). Het kan bijvoorbeeld gaan om meting van de effecten van het eigen gedrag. Concreet in het geval van een leraar bijvoorbeeld het meten van leerling-variabelen zoals het welbevinden, de motivatie, de leervoortgang, de cijfers (type 1). Maar het kan ook gaan om het verzamelen van gegevens over het eigen docentgedrag, gemeten door de ogen van bijvoorbeeld de leerlingen (type 2). Dit is verwant met de eerder genoemde 360 graden feedback. Ook een verslag van een door een collega of begeleider uitgevoerde lesobservatie kan worden opgevat als een gedragsmeting. Een laatste concreet voorbeeld van type 2 is het afnemen van de vragenlijst Roos van Leary onder de leerlingen, waarbij het eigen gedrag door de ogen van de leerlingen in kaart wordt gebracht. Ten slotte is het ook mogelijk dat de zelftest een zelfperceptie betreft (type 3). Bijvoorbeeld de vragenlijst quick scan docentcompetenties. Of, een video-opname van een les die door de docent zelf wordt bekeken. De opbrengsten voor het leerproces kunnen mede afhankelijk van het type verschillen. In de pilots zijn 3 mogelijke bijdragen aan het competentieontwikkelingsproces naar voren gekomen die zijn opgenomen in de laatste 3 kolommen van Tabel 1. In schema: Informatie bron Focus Type 1: Effectmeting Leerling (perceptie) Effecten bij leerlingen Type 2: Gedragsmeting (Leerling) perceptie Docentgedrag Type 3: Zelfevaluatie Zelfperceptie Docentkenmerken & gedrag Tabel 1: Typen zelftoetsen en hun kenmerken. Het leveren van een veranderimpuls en het indiceren van een veranderrichting zijn directe bijdragen aan het leerproces. Naast een dergelijke directe bijdrage aan het leren kunnen zelftoetsen een belangrijke oriënterende waarde hebben, omdat zij in veel gevallen een reeks van kennelijk gewenste en ongewenste gedragingen en kenmerken opsommen, die voor een beginnende leraar het professionaliseringsveld helder in kaart brengen. Vooral lijsten van het type 3 (zelfevaluatie) lenen zich goed voor een brede oriëntatie van de beginnend leraar, omdat ze breed kunnen zijn opgezet en docentgedrag en docentkenmerken tot onderwerp hebben Veranderimpuls Indicatie verander richting Oriënterende waarde Theoretische achtergronden Het afnemen van een zelftoets kan worden gezien als het verzamelen van feedback, in die zin dat de met de toets verzamelde gegevens als informatiebron met feedback vergelijkbaar zijn. We gebruike feedback daarom als metafoor van waaruit we de effecten van zelftoetsen lang theoretische weg in kaart proberen te brengen. Feedback is een kritische component in self-regulated learning (Butler & Winne, 1995; Hattie & Timperley, 2008; van der Kleij, Timmers & Eggen, 2011). In het algemeen

4 wordt verondersteld dat feedback een gunstig effect heeft op de competentie ontwikkeling. Kluger en DeNisi (1996) constateren in hun grote meta studie (n=>2000) dat feedback over het algemeen het leren bevorderd, maar in ca. 1/3 van de gevallen niet. Hun conclusie is dat de effectiviteit van feedback afhangt van de mate waarin de aandacht gericht blijft op de taak. Naarmate de interventie meer de aandacht op het zelf richt, en weg van de taak, wordt er minder geleerd (zie ook Hattie & Timperley, 2008). Uiteraard zijn diverse karakteristieken van de taak ook mede bepalend voor het leereffect. Dit resultaat lijkt in het voordeel te spreken van het optimalisatiemodel omdat hierbij extern gevalideerde informatie over de taakuitvoering wordt verzameld. In een reflectiemodel is die er minder, waardoor er een groter risico is dat de reflectie primair op het zelf wordt gericht zonder concrete gerichtheid op de taakuitvoering,en daardoor vermoedelijk minder effectief zal zijn. Ook Smither, London en Reilly (2005) geven aan dat er een ruime variatie is in de door middel van feedback gerealiseerde leereffecten en/of gedragsveranderingen. Zij verwachten dat dat gedragsverbetering c.q. competentieontwikkeling vooral zal optreden als: 1. de lerende positief staat tegenover het ontvangen van feedback, 2. de lerende positief reageert op de feedback, 3. de feedback aangeeft dat er een verandering noodzakelijk c.q. wenselijk is, 4. de lerende (daaruit) concludeert dat het eigen gedrag zal moeten veranderen, 5. de lerende gelooft dat een betekenisvolle verandering haalbaar is, 6. de lerende zich toepasselijke doelen stelt om het eigen gedrag te reguleren en gericht bij te stellen, 7. de lerende daadwerkelijk actie onderneemt gericht op de verdere ontwikkeling van competenties en verbetering van de performance. Figuur 4: criteria voor het 'landen' van feedback In het kader van zelfdiagnostische vragenlijsten impliceert dit dat een lerende in ieder geval gemotiveerd moet zijn om de lijst af te nemen, de zin er van in moet zien, en de bereidheid moet hebben de uitkomst ter harte te nemen (criteria 1 en 2). De drie typen metingen uit Tabel 1 verschillen vermoedelijk met betrekking to hun inherent vermogen om de noodzaak van een verandering te indiceren (criterium 3), en de mate waarin zijn benadrukken dat deze verandering een persoonlijke gedragsverandering vereist (criterium 4). We veronderstellen dat een zelftoets van het type 3 (zelfevaluatie) o.a. door het subjectieve karakter en het ontbreken van de stem van de leerling, weinig dwingend is met betrekking tot gedragsverandering. Zelftoetsen van het type 2 (gedragsmeting) en vooral type 1 (effectmeting) impliceren naar verwachting een sterkere prikkel tot gedragsverandering. Type 1 raakt aan de primaire doelen van het onderwijs, en levert naar verwachting de sterkste prikkel. Bij type 2 is er een directe verwijzing naar mogelijke veranderdoelen (criterium 6) en mogelijk acties (criterium 7). Een en ander is compact samen gevat in de laatste 3 kolommen van Tabel 1. Inzet van de zelftoetsen Seifert, Yukl en McDonald (2003) geven aan dat verwacht mag worden dat alleen het op papier ontvangen van de feedback niet effectief is. Ook op basis van de criteria van Smither et al. wordt verwacht dat leren van een uitsluitend papieren vragenlijstresultaat niet erg effectief is. Er gaat naar verwachting slechts een betrekkelijk zwakke veranderprikkel van uit; veel zwakker dan van een levendige presentatie door een coach 2, en zeker zwakker dan van directe feedback door bijvoorbeeld leerlingen. Ten tweede is er bij papieren feedback geen garantie voor een diepe verwerking van het 2 Onder coach wordt hier verstaan degene die verantwoordelijke is voor de competentieontwikkeling op de aspecten waar de zelftoets op betrekkin heeft. Dit kan zijn de coach/mentor/ecd/ SPD (afhankelijk van de opleiding) of de docent van een vak waarbinnen de afname van de zelftoets wordt aangeraden of opgelegd.

5 zelftoetsresultaat. Dat kan bij een coach wel gemakkelijk worden gerealiseerd, maar mogelijk ook door follow-up vragen als afsluitend onderdeel van een elektronische vragenlijst worden ingebouwd. Ook Luthans en Peterson (2003) geven aan dat verwacht mag worden dat juist de combinatie van de verzamelde feedback met coaching effectief is. Hierbij speelt naast het bevorderen van een diepe verwerking van de feedback ook een rol dat in de coaching aandacht kan worden besteed aan het ontwikkelen van gedragsalternatieven in reactie op de feedback (criterium 4 en 5). Het belang van het stellen van haalbare doelen (critera 5 en 6) wordt onderstreept door Bandura & Schunk, (1981). Dit impliceert dat een zelftoets die de student suggereert dat hij op een bepaald aspect van zijn functioneren als docent volkomen uitvalt, of die de student wijst op een gebrek dat in zijn ogen niet veranderbaar is, niet tot gedragsverandering zal gaan leiden. Ook hier is de betrokkenheid van een coach een middel om de student tot het inzicht te brengen dat er sprake is van een verandermogelijkheid, en het exploreren van manieren om een verandering te realiseren. Dit in relatie tot voor de student haalbare doelstellingen. Kenmerken van de student Lerenden verschillen in hun leervoorkeuren, leercompetenties, en disposities ten aanzien van leren. Sommige lerenden zijn geneigd en in staat tot effectieve competentieontwikkeling in een reflectiemodel. Andere lerenden hebben hier wellicht moeite mee, maar kunnen goed uit de voeten met een optimalisatie model. Ook verwachtingen, werkbelasting en gepercipieerde legitimiteit in de context van de opleiding spelen een rol. Mogelijk zijn bèta studenten relatief minder geneigd en bereid tot open reflectie op basis van innerlijke gewaarwordingen, analyse en beleving, en voelen zij zich meer vertrouwd met het hardere - op meten gebaseerde - optimalisatiemodel. Runhaar, Sanders en Yang (2010) concluderen dat occupational self-efficacy 3 en learning goal orientation 4 positief samenhangen met het reflecteren over de eigen praktijk en het vragen van feedback daarover. Op basis hiervan vermoeden we dat deze twee studentvariabelen ook samenhangen met de criteria 1 en 2 (vragen van/ positief reageren op feedback). Hierbij speelt dan vermoedelijk ook de learning goal orientation van de lerende een rol, waarover Runhaar et al. concluderen dat deze de relatie tussen occupational self-efficacy en geneigdheid tot reflectie en aanvaarden van feedback medieert. Een en ander leidt bijvoorbeeld tot de hypothese dat een student met een lage self-efficacy en/of een lage gerichtheid op leren, niet effectief geholpen wordt door een zelftoetsafname die hem confronteert met een (in zijn ogen) aanzienlijk gebrek in het functioneren als beginnend docent. Immers, we vermoeden dat zo n student een lage bereidheid heeft om de feedback te accepteren, te verwerken en om eventuele gedragsaanpassingen uit te voeren en via reflectie persoonlijk te verankeren. Naast heb bovenstaande suggereren Morrison, Ross, Gopalakrishnan en Casey (1995) dat lerenden ook onderling verschillen in de mate waarin zij geneigd zijn geboden feedback diep te verwerken. Voor andere studenten mogen we vewachten dat zelftoetsen krachtig kunnen bijdragen aan het leren en gedragsverandering. Gedragsverandering versus competentieontwikkeling Om behalve van gedragsverandering ook van competentiegroei te kunnen spreken, moet het gedrag worden losgeweekt van de situatie (situationeel geabstraheerd), en worden gerelateerd aan de eigen 3 Zelfeffectiviteit (self-efficacy): het vertrouwen van een persoon in de eigen bekwaamheid om met succes invloed uit te oefenen op zijn of haar omgeving, bijvoorbeeld door een bepaalde taak te volbrengen of een probleem op te lossen. 4 Leerdoelorientatie: De aard en het type van de doelen die de lerende zich stelt t.a.v. het leren in brede zin. Voorbeelden zijn: begripsgericht, toepassingsgericht, certificaat gericht. Zie ook

6 kennis en waarden (persoonlijk geïntegreerd). Hiervoor is een persoonlijke integratie nodig, waarvoor reflectie het aangewezen middel lijkt. Dit kan worden toegevoegd als 8 e en 9 e criterium die samen met de criteria van Figuur 4: criteria voor het 'landen' van feedbackfiguur 4 de criteria voor competentieontwikkeling op basis van zelftoetsen vormen. 8. de lerende staat positief tegenover het situationeel abstraheren en persoonlijk integreren noodzakelijk voor? Gedragsverandering 9. de lerende is in staat (heeft de middelen en omstandigheden) om de gedragsverandering situationeel te abstraheren en persoonlijk te integreren Figuur 5: criteria voor competentievorming Op basis van Runhaar, Sanders en Yang (2010) verwachten we dat deze kenmerken positief samenhangen met occupational self-efficacy 5 en learning goal orientation. FORMAT en gebruiksrichtlijn Onderstaand stappenplan kan worden gebruikt bij het productief inzetten van zelftoetsen bij competentieontwikkeling en porfolio 1. Exploreer met de student(en) hun bereidheid feedback te ontvangen, hun self-efficacy als docent, en hun learning goal orientation en geneigdheid tot reflectie; Bij lage self-efficacy als docent is er sprake van een risico student en kom je direct in situatie 2B 2. Stel vast welk issue voor die student (groep studenten) met een zelftoets kan worden aangepakt. a. Exploreer met de student(en) hun pedagogisch didactische kennis ten einde vast te stellen of zij in staat kunnen worden geacht op basis van de uitkomst van de voorgenomen zelftoets, zelfstandig of met hulp productieve vervolgacties te ontwerpen; b. Zijn er risicostudenten die zouden kunnen concluderen dat er geen verbetering mogelijk is? In zo n geval dient er een gesprek plaats te vinden, en geen zelftoets. 3. Stel vast hoe en wanneer de resultaten van de zelftoets kunnen worden besproken, en hoe daarbij zal worden bewaakt dat diepe verwerking van het zelftoetsresultaat plaats vindt, en dat vervolgacties worden ingezet. 4. Stel vast hoe en wanneer de effecten van de vervolgacties worden besproken, be-reflecteerd en van de situatie geabstraheerd en persoonlijk geïntegreerd worden gericht op competentie(verhoging). N.B. Dit kan dus per student verschillen, en moeten verschillen! 5. Voer het plan uit / laat het uitvoeren door de student. 6. Bespreek de vervolgacties na. Referenties Korthagen, (2002). Kolb (1984) Butler, D.L. & Winne, P.H. (1995). Feedback and Self-Regulated Learning: A Theoretical Synthesis. Review of Educational Research, 65(3) Kluger, A. N., & DeNisi, A. (1996). The effects of feedback interventions on performance: A historical review, a meta-analysis, and a preliminary feedback intervention theory. Psychological Bulletin, 119(2), Zelfeffectiviteit (self-efficacy): het vertrouwen van een persoon in de eigen bekwaamheid om met succes invloed uit te oefenen op zijn of haar omgeving, bijvoorbeeld door een bepaalde taak te volbrengen of een probleem op te lossen.

7 Smither, J. W., London, M., & Reilly, R. R. (2005). Does performance improve following multisource feedback? A theoretical model, meta-analysis, and review of empirical findings. Personnel psychology, 58, Seifert, C. F., Yukl, G., & McDonald, R. A. (2003). Effects of multisource feedback and a feedback facilitator on the influence behavior of managers toward subordinates. Journal of Applied Psychology, 88(3), Luthans, F., & Peterson, S. J. (2003), 360-degree feedback with systematic coaching: Empirical analysis suggests a winning combination. Hum. Resour. Manage., 42: Bandura, A. & Schunk, D. H. (1981) Cultivating competence, self-efficacy, and intrinsic interest through proximal self-motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 41(3), Runhaar, P., Sanders, K., & Yang, H. (2010). Stimulating teachers' reflection and feedback asking: An interplay of self-efficacy, learning goal orientation, and transformational leadership. Teaching and Teacher Education, 26(5), Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), Morrison, G.R., Ross, S.M., Gopalakrishnan, M., & Casey, J. (1995). The Effects of Feedback and Incentives on Achievement in Computer-Based Instruction. University of Memphis. Contemporary Educational Psychology, 20(1), van der Kleij, F.M., Timmers, C.F., & Eggen, T.J.H.M. (2011). Leeropbrengst van feedback in computergestuurde toetsen; wat is effectief?.

betere leerprestaties?

betere leerprestaties? 2 Leidt het gebruik van digitale leerlingvolgsystemen tot betere leerprestaties? Marjan Faber & Adrie Visscher Universiteit Twente Digitale leerlingvolgsystemen geven leraren een terugkoppeling op hoe

Nadere informatie

Feedback middels formatief toetsen

Feedback middels formatief toetsen Feedback middels formatief toetsen Studiedag Mbo Taalacademie Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Formatief toetsen en feedback Waar denkt u aan bij de termen formatief toetsen en feedback?

Nadere informatie

Vragenlijst voor minorstudenten

Vragenlijst voor minorstudenten Vragenlijst voor minorstudenten Digitale toetsing en beoordeling in de universitaire lerarenopleiding Intro Het komende studiejaar besteden opleiders van alle universitaire lerarenopleidingen speciale

Nadere informatie

Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?.

Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Kwaliteit van feedback Auteur: Pepijn Dousi Digitale leermiddelen hebben een grote toegevoegde waarde in het basisonderwijs. Kinderen vinden

Nadere informatie

Vragenlijst voor masterstudenten

Vragenlijst voor masterstudenten Vragenlijst voor masterstudenten Digitale toetsing en beoordeling in de universitaire lerarenopleiding Intro Het komende studiejaar besteden opleiders van alle universitaire lerarenopleidingen speciale

Nadere informatie

In gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën

In gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën In gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën Velon 17 maart 2017 Joris Beek & Itzél Zuiker g.j.beek@uu.nl / i.zuiker@uu.nl Het onderzoek Een sterk begin: Inductieprogramma Lesobservatie

Nadere informatie

5 juni Feedback.

5 juni Feedback. 5 juni 2015 Feedback Mirjam.Snel@hu.nl Twitter: @MirjamSnel Voorstellen Wie ben ik en Wie zijn jullie? Feedback Feedback is one of the most powerful influences of learning and achievement. Hattie, J.,

Nadere informatie

Digitale hulpmiddelen bij het toetsen en beoordelen in de universitaire lerarenopleiding

Digitale hulpmiddelen bij het toetsen en beoordelen in de universitaire lerarenopleiding Digitale hulpmiddelen bij het toetsen en beoordelen in de universitaire lerarenopleiding Vragenlijst voor docenten/opleiders Intro Doel van deze vragenlijst is informatie te verzamelen over het gebruik

Nadere informatie

Feedbacktool. Feestelijke lancering op het SOK-congres. De theorie. Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T >

Feedbacktool. Feestelijke lancering op het SOK-congres. De theorie. Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T > Feedbacktool Feestelijke lancering op het SOK-congres Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T 02 894 74 70 > www.scholierenkoepel.be De theorie > 1 Onderzoek 1: leerkrachten zijn de sleutel Invloed op schoolprestaties

Nadere informatie

De complexe wereld van toetsing

De complexe wereld van toetsing maar boeiende! De complexe wereld van toetsing Bijdrage SLO 19 maart 2012 Dominique Sluijsmans Vooraf.. Als ik nadenk over toetsen en beoordelen binnen Fontys is mijn wens dat... Dit heb ik te bieden om

Nadere informatie

Lesson Study: Een effectieve en bruikbare professionaliseringsbenadering in de Nederlandse context?

Lesson Study: Een effectieve en bruikbare professionaliseringsbenadering in de Nederlandse context? Lesson Study: Een effectieve en bruikbare professionaliseringsbenadering in de Nederlandse context? NRO-project 405-15-726 Siebrich de Vries, Gerrit Roorda, Klaas van Veen Maart 2017 Inhoud presentatie

Nadere informatie

De formatieve functie van toetsen

De formatieve functie van toetsen Voorbeelden van effectieve en minder effectieve vormen van feedback De formatieve functie van toetsen Caroline Timmers en Fabienne van der Kleij Wanneer een toets gericht is op het ondersteunen van een

Nadere informatie

Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs?

Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs? Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs? NRO-project 405-15-726 Siebrich de Vries, Gerrit Roorda, Klaas van Veen ORD, 28 juni 2017 1. Aanleiding Inhoud presentatie 2. Wat is Lesson

Nadere informatie

Het authentieke portfolio als instrument in het zelfsturend leren van professionals

Het authentieke portfolio als instrument in het zelfsturend leren van professionals 1 Het authentieke portfolio als instrument in het zelfsturend leren van professionals Next Learning, 22 april 2015 Michael Bots, Kenniscenter de Kempel 2 Voordat we beginnen.. Wat verstaan we onder een

Nadere informatie

Teacher feedback in the classroom

Teacher feedback in the classroom Teacher feedback in the classroom A study of learning enhancing feedback and its use in the classroom Feedback: theory and classroom practice A study of the occurrence of learning enhancing feedback in

Nadere informatie

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Samenvatting van het artikel van Henry L. Roediger III, Mary A. Pyc (2012), Inexpensive techniques to improve education: Applying cognitive pgychology

Nadere informatie

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback Aanleiding De lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen werkt mee aan het SURF-project Nonsatis scire. In het kader van dit project wordt een pilot

Nadere informatie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie

Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan

Nadere informatie

Ontwikkeling van(uit) talent

Ontwikkeling van(uit) talent Verschenenin:GidsvoorPersoneelsmanagement,mei2005 Ontwikkelingvan(uit)talent Eenkrachtigperspectiefvoorpersoonlijkegroei SaskiaTjepkemaenLucVerheijen Vanuit het competentiedenken vinden HR en management

Nadere informatie

RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.

RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16. RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.00 uur Vragen die beantwoord worden: Wat is RTI, wat zijn het doel en de

Nadere informatie

Wordt Lesson Study lessenstudie? Onderzoek naar de effectiviteit en bruikbaarheid van Lesson Study in de Nederlandse context

Wordt Lesson Study lessenstudie? Onderzoek naar de effectiviteit en bruikbaarheid van Lesson Study in de Nederlandse context Wordt Lesson Study lessenstudie? Onderzoek naar de effectiviteit en bruikbaarheid van Lesson Study in de Nederlandse context Siebrich de Vries, Gerrit Roorda & Klaas van Veen 9 mei 2017 Professionaliseringsaanbod

Nadere informatie

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES Kim Schildkamp Wilma Kippers Christel Wolterinck Fer Coenders 1 IN DEZE WORKSHOP: 1. 2. 3. 4. 5. LEERDOELEN THEORIE VRAGENLIJST

Nadere informatie

Het leren door de werknemers van de toekomst Infosessie opleidingsincentives en levenslang leren 18 April 2016 Prof. dr. Eva Kyndt

Het leren door de werknemers van de toekomst Infosessie opleidingsincentives en levenslang leren 18 April 2016 Prof. dr. Eva Kyndt Het leren door de werknemers van de toekomst Infosessie opleidingsincentives en levenslang leren 18 April 2016 Prof. dr. Eva Kyndt Stellingen Leren doe je enkel tijdens een opleiding Niets gaat boven al

Nadere informatie

!!!! !!!! 1. Professioneel adviseren

!!!! !!!! 1. Professioneel adviseren Professioneel adviseren In deze zesdaagse opleiding krijg je de kans om in een veilige omgeving de eigen sterkere en zwakkere kanten te onderkennen en te werken aan je ontwikkelpunten als consultant. Je

Nadere informatie

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Feedback geven en krijgen Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Overzicht Wat is feedback? Feedback van leraar aan leerlingen Hét model van Hattie & Timperley (2007) Zelf aan de slag Uitwisselen

Nadere informatie

Datagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen

Datagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen Datagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen Gert Gelderblom 1 Dr. Gert Gelderblom 2 1 Mei 2018 3 Criminaliteit in Nederland gedaald naar niveau van 1980 4 2 5 6 3 7 8 4 Sterke basisscholen

Nadere informatie

Opleiden op school. nieuw denken. nieuw doen?

Opleiden op school. nieuw denken. nieuw doen? Opleiden op school nieuw denken en nieuw doen? 1 Leraren opleiden in twee contexten School Inst. Theo Thijssen Werkplekleren: Leren docent te worden door het te zijn, erover te praten en na te denken met

Nadere informatie

Kiezen van werkvormen voor docentprofessionalisering:

Kiezen van werkvormen voor docentprofessionalisering: Kiezen van werkvormen voor docentprofessionalisering: evidence-based en nieuwe ontwikkelingen NVMO werkgroep docentprofessionalisering Programma Inzichten in gebruik en effect van methoden voor docentprofessionalisering

Nadere informatie

Leraarschap en leiderschap. Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding

Leraarschap en leiderschap. Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Leraarschap en leiderschap Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Inhoud De opkomst van de leraar Beelden over leiderschap Shit & assholes Leiderschapskwaliteiten Structuur

Nadere informatie

Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat?

Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat? Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat? GP goes OGW Met OGW willen we de ontwikkeling van leerlingen zo goed mogelijk stimuleren. Dat vraagt van de docent én school

Nadere informatie

Samen opleiden. Vlaanderen. Nederland. Leuven, 3 mei Jeannette Geldens Herman L. Popeijus

Samen opleiden. Vlaanderen. Nederland. Leuven, 3 mei Jeannette Geldens Herman L. Popeijus Samen opleiden in Vlaanderen en Nederland Jeannette Geldens Herman L. Popeijus Kempelonderzoekscentrum Helmond Tue-Eindhoven School of Education Leuven, 3 mei 2011 Doel en opbrengst Kennis en inzicht verwerven

Nadere informatie

Fabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven.

Fabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven. Fabel of feit? Auteurs: Annelies de Hoop & Johannes Noordstar Goed zo! Kinderen leren leesbaar schrijven door positieve feedback. Kerndoel van het schrijfonderwijs is dat leerlingen gedurende de basisschool

Nadere informatie

Rapport Docent i360. Test Kandidaat

Rapport Docent i360. Test Kandidaat Rapport Docent i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het

Nadere informatie

Huiswerk, het huis uit!

Huiswerk, het huis uit! Huiswerk, het huis uit! Een explorerend onderzoek naar de effecten van studiebegeleiding op attitudes en gedragsdeterminanten en de bijdrage van de sociale- en leeromgeving aan deze effecten Samenvatting

Nadere informatie

Reflectie. Werkplekleren. EM2X0 Gonny Schellings

Reflectie. Werkplekleren. EM2X0 Gonny Schellings Reflectie Werkplekleren EM2X0 Gonny Schellings g.l.m.schellings@tue.nl 26-09-2018 Doelstellingen van deze bijeenkomst: - Wat weet je na deze bijeenkomst? - Wat kan je na deze bijeenkomst? 2 EM2X0: Reflecteren

Nadere informatie

5,5. Betoog door S woorden 10 juli keer beoordeeld. Nederlands

5,5. Betoog door S woorden 10 juli keer beoordeeld. Nederlands Betoog door S. 1508 woorden 10 juli 2016 5,5 1 keer beoordeeld Vak Nederlands INSTITUTE FOR GRADUATE STUDIES & RESEARCH (IGSR) (email: igsr@uvs.edu) IGSR GEBOUW (STAATSOLIEGEBOUW), UNIVERSITEITSCOMPLEX,

Nadere informatie

Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden en aanpak aan de hand van theorie

Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden en aanpak aan de hand van theorie FEEDBACK FORMULEREN & STRUCTUREREN Andries Vroegrijk 6 juni 2014 Programma Introductie Oefening feedback geven Video Overleg Feedback Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden

Nadere informatie

Beweging in veranderende organisaties

Beweging in veranderende organisaties Beweging in veranderende organisaties Kilian Bennebroek Gravenhorst Werken met vragenlijsten voor versterking van veranderingsprocessen PROFESSIONEEL ADVISEREN 5 Inhoud Voorwoord 7 Opzet van het boek 9

Nadere informatie

Kritisch leren denken in het hbo

Kritisch leren denken in het hbo Kritisch leren denken in het hbo 7 november 2018 Conferentie Effectief Leren Eindhoven Lectoraat Brein & Leren Avans Hogeschool Janneke Nobelen Anita Heijltjes Synaps: Herman Lamers, foto Adri Verhoosel

Nadere informatie

Onderwerpen presentatie

Onderwerpen presentatie Wat Werkt? Voor het team is duidelijk geworden dat zij als leerkrachten de belangrijkste schakel zijn om opbrengsten te verhogen. Ze onderschrijven dat ze in staat moeten zijn om een goede instructie te

Nadere informatie

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers Tabel Competenties docentopleiders/-trainers In deze tabel zijn de competenties van de docentopleider/trainer (1) opgenomen. Deze zijn verder geconcretiseerd in bekwaamheidseisen of indicatoren en uitgewerkt

Nadere informatie

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN M.11i.0419 De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN versie 02 M.11i.0419 Naam notitie/procedure/afspraak Visie op professionaliseren Eigenaar/portefeuillehouder Theo Bekker

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Docenten in het hoger onderwijs zijn experts in wát zij doceren, maar niet noodzakelijk in hóe zij dit zouden moeten doen. Dit komt omdat zij vaak weinig tot geen training hebben gehad in het lesgeven.

Nadere informatie

Reflecteren met onderbouwleerlingen is zinvol! Maar waarom en hoe?

Reflecteren met onderbouwleerlingen is zinvol! Maar waarom en hoe? Reflecteren met onderbouwleerlingen is zinvol! Maar waarom en hoe? Figuur 1: Leerlingen reflecteren samen. Daltonschool de Bongerd in Oene Bernadette Palm Het belang van reflecteren Het vergroten van kennis;

Nadere informatie

Gaan we professionaliseren of aan onderzoek (mee)doen?

Gaan we professionaliseren of aan onderzoek (mee)doen? Gaan we professionaliseren of aan onderzoek (mee)doen? Sanneke Bolhuis emeritus lector Fontys Lerarenopleiding senior onderzoeker Radboudumc zetel praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek Stuurgroep

Nadere informatie

Non satis scire: Weten is niet genoeg Beoordelen van docentcompetenties in de universitaire lerarenopleiding

Non satis scire: Weten is niet genoeg Beoordelen van docentcompetenties in de universitaire lerarenopleiding Non satis scire: Weten is niet genoeg Beoordelen van docentcompetenties in de universitaire lerarenopleiding Tanja Janssen, Universiteit van Amsterdam (voorzitter) Jan van Driel, Universiteit Leiden (referent)

Nadere informatie

Leeropbrengst van feedback in computergestuurde toetsen

Leeropbrengst van feedback in computergestuurde toetsen Eerste Hulp Bij Toetsen Grip op toetskwaliteit Literatuurverwijzingen Leeropbrengst van feedback in computergestuurde toetsen Wat is effectief? Fabienne van der Kleij Cito Leeropbrengst van feedback in

Nadere informatie

Zie (je) wat ik kan!?

Zie (je) wat ik kan!? Zie (je) wat ik kan!? Op verschillende plaatsen in deze module maken we duidelijk dat breed evalueren een manier is om zicht te krijgen op de verschillende competenties, noden en interesses van de leerlingen

Nadere informatie

De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren?

De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren? De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren? Jan van Driel, POOLL Congres Leren op de werkplek Leuven, 7 januari 2015 Professionele ontwikkeling van docenten Professional development

Nadere informatie

Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1

Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1 Weblogs 1 Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1 Iwan Wopereis Open Universiteit Nederland Peter Sloep

Nadere informatie

Beoordelen van Beoor co co--assistenten assistenten Praktijk ve Praktijk v rsus theorie Marjan Govaerts

Beoordelen van Beoor co co--assistenten assistenten Praktijk ve Praktijk v rsus theorie Marjan Govaerts Beoordelen van co-assistenten Praktijk versus theorie Marjan Govaerts Waar hebben we het over? Why Bother? Frequente feedback, op basis van Frequente toetsing Oefening en follow-up Ericsson, Academic

Nadere informatie

Dag van de Leraar. Gefeliciteerd! In de Zwarte Doos:

Dag van de Leraar. Gefeliciteerd! In de Zwarte Doos: Dag van de Leraar Gefeliciteerd! In de Zwarte Doos: 16.45 Thee & taart 17.15 Lezing Jongeren motiveren door James Smith van Youngworks Tijdens de adolescentie komen jongeren er geleidelijk achter wat goed

Nadere informatie

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren STIMULEREN VAN LEREN IN STUDENTGERICHTE LEEROMGEVINGEN? Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren Probleemgestuurd leren Projectonderwijs Casusgebaseerd onderwijs

Nadere informatie

De andere kant van feedback

De andere kant van feedback Symposium Platform Toetsen De andere kant van feedback Jorik Arts (Fontys lerarenopleiding) en Kim Dirkx (Welten instituut) Wat verstaan we onder feedback? Feedback is a process whereby learners obtain

Nadere informatie

1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten

1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten HUMANE WETENSCHAPPEN 1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten Inleiding Vanuit de pedagogische begeleidingsdienst pleiten we om leerlingen mee te voeren in rijke en gevarieerde leeromgevingen.

Nadere informatie

Deze eeuw vraagt om procesgericht en kindgericht cultuuronderwijs

Deze eeuw vraagt om procesgericht en kindgericht cultuuronderwijs Deze eeuw vraagt om procesgericht en kindgericht cultuuronderwijs DEEL 3 HOE BEOORDEEL JE DE CULTURELE ONTWIKKELING VAN DE LEERLINGEN? KIM HARSTA (CULTUURMIJ OOST) Robinson is een digitaal leerlingontwikkelsysteem

Nadere informatie

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld Samenvatting Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld om hen heen. Zo hebben vele mensen een natuurlijke neiging om zichzelf als bijzonder positief te beschouwen (bijv,

Nadere informatie

STERKER AAN DE START:

STERKER AAN DE START: STERKER AAN DE START: INTAKE PROCEDURE AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN 8 STAPPEN VAN HET LEIDS STUDIESYSTEEM HOE KAN EEN VRAGENLIJST BIJDRAGEN AAN STUDIESUCCES? Dr Marc Cleiren Dustin Schaap Msc. 6 februari

Nadere informatie

op (afnemende) sturing Een interventie gericht op docenten bij het opleiden en begeleiden van studenten naar zelfstandig beroepsbeoefenaars.

op (afnemende) sturing Een interventie gericht op docenten bij het opleiden en begeleiden van studenten naar zelfstandig beroepsbeoefenaars. op (afnemende) sturing Een interventie gericht op docenten bij het opleiden en begeleiden van studenten naar zelfstandig beroepsbeoefenaars. Auteur: Anneke Lucassen Zelfevaluatie begeleiden bij zelfstandig

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL

Nadere informatie

WERKING KIJKWIJZER BELEIDSVOEREND VERMOGEN: TOEGEPAST OP LOOPBAANBEGELEIDING IN DE SCHOLENGEMEENSCHAP

WERKING KIJKWIJZER BELEIDSVOEREND VERMOGEN: TOEGEPAST OP LOOPBAANBEGELEIDING IN DE SCHOLENGEMEENSCHAP WERKING KIJKWIJZER BELEIDSVOEREND VERMOGEN: TOEGEPAST OP LOOPBAANBEGELEIDING IN DE SCHOLENGEMEENSCHAP WAT? Voor u ligt een kijkwijzer om het beleidsvoerend vermogen van uw school in kaart te brengen. De

Nadere informatie

Samenwerking over lerarenopleidingen heen:

Samenwerking over lerarenopleidingen heen: Samenwerking over lerarenopleidingen heen: Hoe aspirant-leraren voorbereiden op inclusief lesgeven? Debbie De Neve, Ellen Vandervieren Overzicht Context Doel van het inclusietraject Verloop van het inclusietraject

Nadere informatie

Meerwaarde voor onderwijs. De Pijlers en de Plus van FLOT

Meerwaarde voor onderwijs. De Pijlers en de Plus van FLOT Meerwaarde voor onderwijs De Pijlers en de Plus van FLOT De vijf Pijlers: Cruciale factoren voor goed leraarschap Wat maakt een leraar tot een goede leraar? Het antwoord op deze vraag is niet objectief

Nadere informatie

Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas

Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Programma Formatief toetsen Voorwaarden voor formatief toetsen Voorbeelden van technieken

Nadere informatie

De ervaren leerzaamheid van Lesson Study Concept 3 juni 2015

De ervaren leerzaamheid van Lesson Study Concept 3 juni 2015 De ervaren leerzaamheid van Lesson Study Concept 3 juni 2015 Siebrich de Vries en Gerrit Roorda, Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Gedrag en Maatschappijwetenschappen, Lerarenopleiding Mail: s.de.vries@rug.nl;

Nadere informatie

MOTIVERENDE FEEDBACK GEVEN

MOTIVERENDE FEEDBACK GEVEN MOTIVERENDE FEEDBACK GEVEN EVEN VOORSTELLEN Docent / coach Sport / zorg / onderwijs Fysiotherapie / Bewegingswetenschappen / Coaching / begeleiding / communicatie / Groepsdynamica / teamontwikkeling /

Nadere informatie

Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes

Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Nederlandse samenvatting Uit een recente rapportage van KWF Kankerbestrijding blijkt dat 64% van de (ex-) patiënten met kanker zorgen ervaart over psychosociale

Nadere informatie

Overzicht competenties Schrijven

Overzicht competenties Schrijven Overzicht competenties Schrijven Inleiding De insteek bij alle hbo-opleidingen is om in de komende jaren een competentiegerichte aanpak te gaan hanteren. De bedoeling daarbij is om onder andere de student

Nadere informatie

Welkom! Workshop portfolio ontwikkeling. Wendy Kicken & José Janssen Open Universiteit, CELSTEC

Welkom! Workshop portfolio ontwikkeling. Wendy Kicken & José Janssen Open Universiteit, CELSTEC Welkom! Workshop portfolio ontwikkeling Wendy Kicken & José Janssen Open Universiteit, CELSTEC Doel van de workshop vandaag Hoe willen we het Elos e-portfolio gaan inzetten? Hoe moet het Elos e-portfolio

Nadere informatie

Differentiëren met de toets(resultaten)

Differentiëren met de toets(resultaten) Differentiëren met de toets(resultaten) Werkconferentie Schoolinfo 19 april 2018 Masja Mesie m.mesie@netwerkonderwijsadviseurs.nl Programma workshop toetsen 1. Toetsen en feedback 2. Onderscheiden van

Nadere informatie

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 8, 9 en 0 juni 017 te Antwerpen Melline Huiskamp (Iselinge Hogeschool), Emmy Vrieling (Open Universiteit) en Iwan Wopereis (Open Universiteit) Titel: Waardevol

Nadere informatie

Rapport Docent i360. Angela Rondhuis

Rapport Docent i360. Angela Rondhuis Rapport Docent i360 Naam Angela Rondhuis Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het

Nadere informatie

De module in onderdelen 9 studiepunten =252 uur

De module in onderdelen 9 studiepunten =252 uur Module 2.03 Relatieastrologie-theorie en analyse 1. Doelstelling 2.03 Relatieastrologie-theorie en analyse Kerncompetentie Succescriteria Proces Resultaat De student is in staat om op de juiste wijze de

Nadere informatie

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Vlor & Artevelde: Zin in wetenschappen wiskunde en techniek publicatie april 2013(zie actieplan STEM thema 2, OD 1) Vlor: reflectie-/screeningsinstrument voor

Nadere informatie

Hand-out ronde 1 (11.30-13.00) / ronde 2 (14.00-15.30) 1 Programma workshop vocabulaireverwerving

Hand-out ronde 1 (11.30-13.00) / ronde 2 (14.00-15.30) 1 Programma workshop vocabulaireverwerving 1 Programma workshop vocabulaireverwerving Inleiding (theorie) (wat) 9 aspecten van woord (bron I.S.P. Nation) I. Woordklank II. Woordbeeld III. Woorddelen IV. Vorm en betekenis V. Concept en referenties

Nadere informatie

Hoe help je leerlingen. hún motivatie. te (her)vinden

Hoe help je leerlingen. hún motivatie. te (her)vinden Hoe help je leerlingen hún motivatie te (her)vinden Programma Methodiek Ervaren Theorie Oefenen Overzicht Jóúw motivatie? Theorie Motivatie Oefening Wat deed je goed? Uitwisselen Theorie Feedback Samenvatting

Nadere informatie

Bijlage 7 Opdracht Bekwaamheidsproef 2 (studentenmateriaal)

Bijlage 7 Opdracht Bekwaamheidsproef 2 (studentenmateriaal) Bijlage 7 Opdracht Bekwaamheidsproef 2 (studentenmateriaal) Inleiding Gedurende de studie zijn er een aantal momenten waarin je moet aantonen in hoeverre je de competenties voor het beroep van leraar beheerst.

Nadere informatie

Hoe kun je samenwerkend leren zo inzetten dat het een positief effect heeft op de leerprestaties?

Hoe kun je samenwerkend leren zo inzetten dat het een positief effect heeft op de leerprestaties? Opgesteld door: Yolande Emmelot (Kohnstamm Instituut) en Edith van Eck (Kennismakelaar Kennisrotonde) Vraagsteller: po-instelling - leraar/ Teacher Leader Referentie: Kennisrotonde. (2019). Hoe kun je

Nadere informatie

Porfolio. Politie Vormingscentrum

Porfolio. Politie Vormingscentrum Porfolio 1. Inleiding 2. Wat is een portfolio? Hoe gebruik je het portfolio Reflectieverslagen Persoonlijke leerdoelen formuleren Werkwijze en denkmodel om opgaven/problemen op te lossen 1. INLEIDING Ligt

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen

Nadere informatie

KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN IN HET BEROEPSONDERWIJS

KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN IN HET BEROEPSONDERWIJS KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN IN HET BEROEPSONDERWIJS Rapportage voor Koning Willem I. College Opleiding Manager/ondernemer horeca van de Middelbare Horecaschool (MHS) HOGESCHOOL UTRECHT Wenja Heusdens, MSc

Nadere informatie

FEEDBACK GEVEN? OVERTREED DE REGELS! 4 oktober 2016 Facta studiedag Toetsen en examineren in het HO

FEEDBACK GEVEN? OVERTREED DE REGELS! 4 oktober 2016 Facta studiedag Toetsen en examineren in het HO FEEDBACK GEVEN? OVERTREED DE REGELS! 4 oktober 2016 Facta studiedag Toetsen en examineren in het HO Feedback is one of the more instructionally powerful and least understood features in instructional design

Nadere informatie

Effectief onderwijs. Onderzoek in vogelvlucht. ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg

Effectief onderwijs. Onderzoek in vogelvlucht. ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg Effectief onderwijs Onderzoek in vogelvlucht ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg Effectief onderwijs Veel onderzoek met verschillende onderzoeksopzetten in verschillende settings:

Nadere informatie

Hoe autonomie-ondersteunend werkt een docent binnen honoursonderwijs? Tineke Kingma Elanor Kamans Marjolein Heijne-Penninga Marca Wolfensberger

Hoe autonomie-ondersteunend werkt een docent binnen honoursonderwijs? Tineke Kingma Elanor Kamans Marjolein Heijne-Penninga Marca Wolfensberger Hoe autonomie-ondersteunend werkt een docent binnen Tineke Kingma Elanor Kamans Marjolein Heijne-Penninga Marca Wolfensberger Fellow onderzoeker Adviseur en coördinator 2 Opzet onderzoekspresentatie 1.

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas

Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas 14-09-2017 Judith Gulikers & Liesbeth Baartman NRO-PPO 405-15-722 Eindrapport Waarom weer een review over

Nadere informatie

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent)

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) Inhoud Context en theorie ICT-competenties studentleraren Strategieën lerarenopleiding (SQD) Probleemstelling Methode Survey Multilevel analyse Resultaten

Nadere informatie

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen

Nadere informatie

Gespreksformulieren LA personeel Dommelgroep

Gespreksformulieren LA personeel Dommelgroep Gespreksformulieren LA personeel Dommelgroep (versie mei 2012) FUNCTIONERINGSGESPREK leraar basisonderwijs (LA) Naam: Geboortedatum: Huidige school: Leidinggevende: Huidige functie: Datum vorig gesprek:

Nadere informatie

Leerwerkplan LEERWERKPLAN VOOR PROJECT TRIPLE T. Leerwerkplan-TripleT 2011-2012. Naam student: Martin van der Kevie

Leerwerkplan LEERWERKPLAN VOOR PROJECT TRIPLE T. Leerwerkplan-TripleT 2011-2012. Naam student: Martin van der Kevie LEERWERKPLAN VOOR PROJECT TRIPLE T Leerwerkplan-TripleT 2011-2012 Naam student: Martin van der Kevie Leerwerkplan Bijbehorende ie (niveau C) Leerdoel Activiteiten per leerdoel (wat ga ik concreet doen

Nadere informatie

REFLECTIEVERSLAG POP ANIO Afdeling Cardiologie

REFLECTIEVERSLAG POP ANIO Afdeling Cardiologie REFLECTIEVERSLAG POP ANIO Afdeling Cardiologie Naam: Besproken met opleider: Periode: Betreft de 7 competenties in het algemeen: 1. Medisch handelen -Wat ging goed: 2. Communicatie -Wat ging goed: 3. Samenwerken

Nadere informatie

HET COMPETENTIEPROFIEL VAN DE SPD. ILS Nijmegen

HET COMPETENTIEPROFIEL VAN DE SPD. ILS Nijmegen HET COMPETENTIEPROFIEL VAN DE SPD ILS Nijmegen Mei 2009 Voorwoord: Dit voorstel voor een competentieprofiel van de spd is ontworpen op verzoek van de directies van ILS- HAN en ILS-RU door de productgroep

Nadere informatie

Welkom! Peer feedback in online onderwijs. Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering. 9 oktober

Welkom! Peer feedback in online onderwijs. Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering. 9 oktober 9 oktober 2017 Welkom! Peer feedback in online onderwijs Over de mooie uitdaging van implementatie en verankering Bijdrage seminar peer feedback en peer assessment in online onderwijs SURF Utrecht Dominique

Nadere informatie

OCW: vierjarig landelijk project Begeleiding Startende Leraren (BS)

OCW: vierjarig landelijk project Begeleiding Startende Leraren (BS) STARTWIJZER vo / mbo Marjolein Wallenaar, Aeres Hogeschool Wageningen; Piety Runhaar, Wageningen University & Research; Sandra Peerenboom, Openbaar Onderwijs Groningen; Eefje Boef & Linda Medendorp, mbo

Nadere informatie

Omgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs

Omgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs VELON/VELOV CONFERENTIE Brussel, 4-5 februari 2016 Omgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs Fontys Hogescholen, Eindhoven Dr. E. Klatter, Dr. K. Vloet, Dr. S. Janssen & MEd

Nadere informatie

Ontwikkeling. 1 Sari van Poelje, Esther de Kleer, Peter van de Berg, Leren voor Leiderschap, een nieuwe kijk op Management

Ontwikkeling. 1 Sari van Poelje, Esther de Kleer, Peter van de Berg, Leren voor Leiderschap, een nieuwe kijk op Management White Paper - Ervaringsgericht leren de praktijk als leermeester Leren is belangrijk. Voor individuen én voor organisaties en het één is voorwaarde voor het ander. Geen wonder dus dat leren en de effectiviteit

Nadere informatie

Integraal coachen. Meedenken en faciliteren bij ambities, dilemma s of problemen op de werkvloer

Integraal coachen. Meedenken en faciliteren bij ambities, dilemma s of problemen op de werkvloer Integraal coachen Meedenken en faciliteren bij ambities, dilemma s of problemen op de werkvloer DATUM 1 maart 2014 CONTACT Steef de Vries MCC M 06 46 05 55 57 www.copertunity.nl info@copertunity.nl 2 1.

Nadere informatie

Integraal HR voor leidinggevenden

Integraal HR voor leidinggevenden Integraal HR voor leidinggevenden Leidinggeven aan professionals in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs vergt een hoge mate van inhoudelijk-inspirerend leiderschap. Daar waar docenten zich als

Nadere informatie

36. Masterstudenten als bruggenbouwers tussen onderwijs en schoolpraktijk

36. Masterstudenten als bruggenbouwers tussen onderwijs en schoolpraktijk 36. Masterstudenten als bruggenbouwers tussen onderwijs en schoolpraktijk DE MASTERLERAAR ALS BRUGGENBOUWER Marco Snoek en Gonny Farley-Reijnen DE LERAAR ALS SLEUTEL Lerarenbeurs, Masterambitie OCW, Initiatieven

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dit proefschrift gaat over de invloed van inductieprogramma s op het welbevinden en de professionele ontwikkeling van beginnende docenten, en welke specifieke kenmerken van inductieprogramma s daarvoor

Nadere informatie