2012 nummer 1 voorjaar

Transcriptie

1 2012 nummer 1 voorjaar THEMA: de Waardepropositie van tencate

2 Waardeketenmanagement TenCate businessmodel uitgangspunt voor waardecreatie Toegevoegde waarde In de kernmarkten waarop TenCate actief is, treden voornamelijk industriële en overheidsgerelateerde partijen op die richting geven of faciliterend zijn op het gebied van het beschermen van personen en hun leefomgeving, de realisatie van infrastructurele en sportgerelateerde projecten en watermanagetxtures 1 - voorjaar 2012 De onderneming Koninklijke Ten Cate nv (TenCate) is een internationaal opererende onderneming die textieltechnologie combineert met chemische processen bij de ontwikkeling en productie van functionele materialen. Rond deze technologische basis zijn of worden winstgevende toepassingen (product-markt-technologiecombinaties) geformeerd, die gericht zijn op groeimarkten. De materialen van TenCate worden hoofdzakelijk toegepast voor persoonlijke veiligheid en bescherming van de leef- en werkomgeving; modernisering van leger-, brandweer- en politieuitrusting; lucht- en ruimtevaart (verlaging brandstofkosten door lichtere materialen); watermanagement, infrastructuur en zorg voor het milieu;industriële toepassingen. txtures 1 In txtures 2012 staat de waardepropositie van TenCate centraal. In deze editie van txtures 44 pagina s met artikelen over onder andere: Composieten en de luchtvaart 5 Bescherming tegen bermbommen 9 TenCate Geosynthetics toont sterke performance 12 TenCate Field Monitoring Systeem 18 Dijkmonitoringsysteem Gele Rivier 20 Armour voor de vliegtuigindustrie 22 Revitalisatie Kai Tak 32 Innovatie en de rol van onderwijs 34 GreenFields, een groene kunstgrasleverancier 36 Beschermende weefsel voor ThyssenKrupp 40 Foto voorzijde: Kunstgrasgarenproductie bij TenCate Grass in Dubai De waardepropositie van TenCate TenCate hanteert het businessmodel van waardeketenbeheer (value chain management). Dit businessmodel bepaalt hoe de onderneming op grond van haar positie in de keten waarde creëert, waarde in producten en diensten vastlegt en waarde toevoegt aan klantgerichte systeemoplossingen. Om een duurzame en sterke concurrentiepositie in de bedrijfskolom in te nemen, is het noodzakelijk eindgebruikers herkenbare toegevoegde waarde te bieden: de waardepropositie (value proposition). Deze waardepropositie wordt gevormd door een aantal beloftes die de onderneming moet waarmaken om een probleem van een klant of klantgroepen op te lossen. Vaak is de toegevoegde waarde van een product of systeem gebaseerd op (veranderende) eisen van eindgebruikers die voortkomen uit wet- en / of regelgeving. De eindgebruiker vertaalt de waardepropositie in concrete voordelen, zoals prijs-prestatie verhouding, leverbetrouwbaarheid en het kunnen inspelen op individuele behoeftes. 2 txtures nummer 1 voorjaar

3 In de kunstgrasmarkt is sprake van een toenemende integratie binnen de bedrijfskolom om ontwikkelingen te versnellen en de kwaliteit van het kunstgrassysteem te verhogen ment. TenCate onderhoudt een nauwe relatie met overheidsdiensten, specifiers, materiaaldeskundigen en ontwerpers. In de contacten met eindmarkten moet steeds duidelijk zijn wat de waarde propositie inhoudt. Voor TenCate ligt deze toegevoegde waarde vooral in zes aspecten. 1 TenCate ontwikkelt en produceert materialen als eindproduct of als onderdeel van een systeem dat qua eigenschappen in een kernbehoefte van een klant(groep) voorziet. 2 Het eindresultaat voor de gebruiker is dat bij het realiseren van een oplossing extra kosten of ongewenste neveneffecten worden vermeden. 3 TenCate faciliteert partners in de waardeketen om te voorzien in marktbehoeftes of te voldoen aan wet- en regelgeving, normeringen et cetera. 4 Producten en systemen van TenCate voorzien in de groeiende behoefte aan energiebesparing, reductie van CO2-emissie en verhoogde normeringen voor veiligheid en bescherming van personen en hun leefomgeving. 5 Kernwaarden van het merk TenCate zijn vertrouwen, zekerheid en kwaliteit. Deze aspecten zijn essentieel om duurzame functionele oplossingen te kunnen bieden. 6 Als innovatief partner staat TenCate open voor het gezamenlijk met marktpartijen ontwikkelen (co-creatie) van materialen die tegemoetkomen aan specifieke klantwensen. Van product naar oplossing Het bieden van oplossingen past in het concept van de waardepropositie. Via gerichte kanalen in business-to-business- en vakmedia communiceert TenCate voornamelijk over oplossingen die met TenCate materialen worden Vervolg op pagina 4 3

4 Waardeketenmanagement TenCate businessmodel uitgangspunt voor waardecreatie Vervolg van pagina 2 In de automotive-industrie is een toenemende vraag naar gewichtsbesparing en milieubewustzijn. Composietmaterialen van TenCate zijn licht, sterk, energiebesparend en recyclebaar gerealiseerd. Om multifunctionele systemen te creëren wordt steeds vaker aansluiting gezocht bij andere technologieën. De oplossingsgerichte aanpak van TenCate heeft ook een geleidelijk veranderende verkooporganisatie tot gevolg. Hierbij wordt samen gewerkt met marktpartijen en specialisten die verschillende (deel)oplossingen aanbieden en partijen die een specifieke toegang tot internationale markten bieden. De meest verregaande vorm van samenwerking vindt plaats in de kunstgrasmarkt. Hier is sprake van een toenemende integratie binnen de bedrijfskolom om ontwikkelingen te versnellen en de kwaliteit van het totale eindproduct (het kunstgrassysteem) te verhogen. Bij de marktgroep TenCate Geosynthetics is eveneens sprake van hechte samenwerking. Het gaat dan om bijvoorbeeld ingenieursbureaus, installateurs en specialistische bedrijven, vooral op het terrein van monitoring en detectie, milieu en watermanagement. Automotive-industrie Een belangrijke ontwikkeling is de toenemende vraag naar gewichtsbesparing en milieu bewustzijn in de automotive-industrie. Materialen (composieten) en de technologiepositie van TenCate dragen bij aan de gevraagde oplossing. Bij het gebruik van nieuwe materialen zullen ook de productieprocessen veranderingen ondergaan. Door samen te werken met partijen binnen de waardeketen kan TenCate als materialenproducent de gewenste ontwikkeling en duurzaamheid ondersteunen en faciliteren. royal@tencate.com 4 txtures nummer 1 voorjaar

5 Duurzaamheid / Milieu TenCate Aerospace Composites realiseert solide omzetgroei Composieten voor luchtvaart hebben de toekomst TenCate Aerospace Composites ziet terug op een goed De vooruitzichten voor 2012 zijn navenant: de trend naar lichtgewicht composietmaterialen in de lucht- en ruimtevaart zet onverminderd door. Door te investeren in productontwikkeling en samenwerkingsverbanden voor open innovatie aan te gaan, versterkt TenCate haar positie en ondersteunt daarmee de groei van de composietenindustrie. De productievestiging van TenCate Aerospace Composites in Nijverdal is leidend in thermoplasten. De marktgroep TenCate Aerospace Composites realiseerde in 2011 een solide omzetgroei. De groei is goeddeels het gevolg van de toegenomen productie voor de Airbus A380 en A350 en de Boeing 787 Dreamliner. De groei had een positief effect op de bezettingsgraad: met name bij de Nederlandse productievestiging was sprake van een betere bezetting van het machinepark. Composietmaterialen van TenCate Aerospace Composites ten behoeve van aerospace worden toegepast in interieur- en structuurdelen. In de vliegtuigindustrie is TenCate Aerospace Composites actief in de burger- en militaire Vervolg op pagina 6 5

6 End-usermarketing TenCate Advanced Armour innovatief speler in wereldmarkt De commerciële luchtvaart omvat regionale en zakenjets, general aviation en het grote commerciële segment, waaronder Boeing 6 txtures nummer 1 voorjaar

7 Vervolg van pagina 5 luchtvaart en in businessjets. De productievestiging in Nijverdal is leidend in thermoplasten. TenCate Cetex heeft zich inmiddels in tal van vliegtuigprogramma s ruimschoots bewezen. De aerospace-sector Het begrip aerospace is ruim en behoeft verduidelijking, vindt Frank Meurs (groepsdirecteur TenCate Advanced Composites Europe). De sector is onder te verdelen in Space, Defense & Communications en Commercial. Bij Space en Defense & Communications gaat het om bijvoorbeeld satellieten, onbemande vliegtuigen (UAV) en radarkoepels (radomes). In de Verenigde Staten is TenCate Space Composites leidend in composietmaterialen ten behoeve van satelliet programma s. UAV s voor leger- en civiele toepassingen en de satellietindustrie blijven voor TenCate een belangrijke groeimarkt. De orders zijn vaak defensiegerelateerd, er wordt in kleine series geproduceerd en het betreft thermoset prepregs. Die worden gemaakt door de TenCate vestigingen in Fairfield en Morgan Hill. De commerciële luchtvaart omvat het grote commerciële segment (Airbus, Boeing), regionale jets (Bombardier, Embraer) en zakenjets en general aviation (Cirrus, Dassault, Falcon, Gulfstream). Met name voor grote commerciële en regionale jets hebben we een volledig thermoplastenstrategie, zoals TenCate Cetex. Wij zijn onderscheidend in thermoplasten. Innovatie en technologie Bij het onderscheidend vermogen is innovatie erg belangrijk, legt Frank Meurs uit. Als voorbeeld noemt hij de acquisitie van Phoenixx (USA) in Phoenixx is de leider in unidirectionale (UD) tape-technologie. Het bedrijf ontwikkelde toepassingen voor de lucht- en ruimtevaart en de olie- en gaswinning. De UD-technologie is complementair aan die achter TenCate Cetex en heeft nu dezelfde merknaam. Met de technologie kunnen materialen en verwerkingstechnologie worden doorontwikkeld om tot nieuwe toepassingen te komen. De eerste generatie TenCate Cetex zorgt voor omzet en groei. Voor een stabiele productie is operational excellence belangrijk. Met UD-tape komt er een tweede lichting thermoplasten, met mogelijkheden voor toepassing in primaire structuren. Er is nog geen volwassen industrie voor thermoplasten. Daar loop je tegenaan, ook in de markt voor automotive. In Europa zijn ongeveer tien bedrijven die de ins en outs van thermoplasten kennen. Voor grootschalige toepassing van thermoplasten moet de waardeketen voldoende omvang hebben. Daarom willen wij er veel meer bedrijven, instellingen en andere partijen in de waardeketen bij betrekken. Je moet de hele omgeving mee ontwikkelen, zodat we de technologie tot volwassenheid kunnen brengen. Toekomstvisie In de Toekomstvisie Van Goed naar Top(sector) spreekt de Nederlandse aerospace-industrie haar ambities uit voor de komende tien jaar (in het kader van de topsector High Tech Systems & Materials). Die ambities moeten onder meer leiden tot vermindering van de milieudruk en geluidhinder door vliegtuigen en het creëren van hoogwaardige banen voor hoogopgeleide werknemers. Er zijn vijf thema s benoemd: investeren in innovatie (kennis, innovatie en onderzoek), investeren in excelleren (expertise in de regio bundelen), investeren in wereldwijd concurreren (ondersteuning handelsmissies etc.), leren te excelleren (scholing en arbeidsmarkt) en Wat we doen is groen (duurzaamheid). TenCate onderschrijft de vijf thema s en brengt ze in praktijk. TenCate investeert in R&D en participeert in ontwikkelconsortia en open-innovatienetwerken. TenCate nam met onder andere Thales deel aan het staatsbezoek aan Oman en de Verenigde Arabische Emiraten. Composieten staan voor duurzaamheid. Toepassing ervan maakt vliegtuigen schoner, stiller, lichter en sterker. En dus zuiniger, rendabeler en veiliger. TenCate Cetex is recyclebaar. Het aandeel oplosmiddelen in het vervaardigingsproces wordt systematisch verder teruggebracht. Met thermoplastische composieten is het mogelijk grote volumes in serie te produceren. TenCate zet met onderwijsinstellingen ook in op scholing en opleidingen die relevant zijn voor de kwaliteit en die de aansluiting op de arbeidsmarkt bevorderen. Positief De structurele vraag naar de lichtgewicht composietmaterialen van TenCate in de civiele luchtvaartindustrie blijft ook trendmatig positief. Dit is mede een gevolg van de kwalificaties waarover de onderneming beschikt. TenCate Aerospace Composites heeft niet uitgesproken veel patenten, maar is voor veel vliegtuigprogramma s gecertificeerd en heeft veel keukengeheimen. Ook in 2012 blijft TenCate naar verwachting profiteren van de langlopende contracten met de grote internationale vlieg tuigbouwers. Ook de verwachtingen voor de militaire luchtvaartmarkt en satellietprogramma s blijven positief. TenCate wil met bedrijven, instellingen en andere partijen de omvang van de waardeketen vergroten om de thermoplasttechnologie tot volwassenheid te brengen TenCate investeert in innovatie, bundeling van expertise en duurzamer productieprocessen, participeert in handelsmissies en werkt met onderwijsinstellingen aan gerichte opleidingen Structurele vraag naar composietmaterialen van TenCate in de civiele en militaire luchtvaartindustrie en satellietprogramma s blijft trendmatig positief advancedcomposites.europe@tencate.com advancedcomposites.americas@tencate.com 7

8 Duurzaamheid / Milieu TenCate Aerospace Composites partner in ontwikkelconsortia De trend voor toepassing van lichtgewicht composietmaterialen in de luchtvaartindustrie blijft ook op langere termijn positief. TenCate speelt hierop in door haar actieve rol in samenwerkingsverbanden in thermoplasten als het ThermoPlastic Composite Research Center (TPRC) met onder andere Boeing en het Thermoplastic Affordable Primary Aircraft Structure (TAPAS) consortium, dat Airbus-gerelateerd is. Ontwikkeling van composieten De samenwerkingsverbanden TPRC en TAPAS in thermoplasten onderstrepen het belang van het gezamenlijke streven om het composietenaandeel in de luchtvaart sterk te laten groeien. TPRC Het ontwikkelconsortium TPRC richt zich op de ontwikkeling van lichtere thermoplastische producten en een breder toepassingsgebied voor thermoplasten. TPRC leeft echt voor de senior engineers van Boeing, vertelt Frank Meurs (groepsdirecteur TenCate Advanced Composites Europe). TenCate Aerospace Composites USA produceert onder meer composiet bevestigingsklemmen voor de brandstofen hydraulische leidingen van de Boeing 787. TAPAS Anders dan TPRC, dat een brede scope heeft, is bij TAPAS sprake van gesloten innovatie. In het TAPAS-consortium werken bedrijven en instellingen die actief zijn in de Nederlandse luchtvaartindustrie samen met Airbus aan materiaal-, productie- en verbindingstechnologie. Deze technologie wordt specifiek verder ontwikkeld voor toekomstige Airbustoepassingen, waaronder primaire structuren als romp en vleugels. TAPAS heeft momenteel negen partners in haar samenwerkingsverband. EADS TenCate levert TenCate Cetex koolstoflaminaten voor toepassing als clips in de verstevigingstructuur van de romp van de Airbus A350 XWB en andere toepassingen van EADS. Voor TenCate is dat een grote toepassing. Er gaan duizenden clips in één vliegtuig en veel verschillende types. De eisen die aan een clip worden gesteld, zijn hoog. Veel mensen realiseren zich niet hoe nieuw dit is. Eurocopter Voor Embraer is TenCate inmiddels gekwalificeerd. We willen breder uitdragen wat we in huis hebben en dus ook voor andere relaties dan Airbus werken. Toen Eurocopter zich bij ons meldde, konden we profiteren van onze kennis van de manier van werken in aerospace. Daardoor kwamen we als spin-off bij helikopters terecht. In helikopters wordt steeds meer armour verwerkt. e aandacht voor de mogelijkheden van TenCate begint zich dus te verbreden. In het TPRC-laboratorium txtures nummer 1 voorjaar

9 Veiligheid / Bescherming Ten Cate Active Protection ApS versterkt leidende positie TenCate TenCate heeft in samenwerking met het Deense bedrijf ABDS ApS een actief afweersysteem ontwikkeld tegen geïmproviseerde explosieven (IED s), zoals bermbommen. Het TenCate ABDS active blast countermeasure system vermindert op doeltreffende wijze de verwoestende gevolgen van IED s op de constructie, wendbaarheid en bemanning van legervoertuigen. De marktpotentie is aanzienlijk. Het Deense bedrijf is inmiddels volledig eigendom van TenCate en wordt als rechtspersoon Ten Cate Active Protection ApS geïntegreerd in de marktgroep TenCate Advanced Armour. Daarmee is de leidende positie van deze marktgroep in beschermingssystemen versterkt. Bescherming tegen bermbommen Bermbommen vormen in crisisgebieden als Afghanistan en voorheen Irak de grootste dreiging voor mens en materieel. Die dreiging neemt nog steeds toe. Omdat Irak over een redelijk goed netwerk van wegen beschikt, kwam de dreiging hier meer vanuit de berm. In Afghanistan worden explosieven voornamelijk tot ontploffing gebracht onder de voertuigen, waar conventionele voertuigtypes (platforms) het meest kwetsbaar zijn. Er is een aantoonbare noodzaak tot betere bescherming van de onderkant, in combinatie met een verhoogde mobiliteit van legervoertuigen. Jørgen Svane, voormalig Deens legerofficier, zag mogelijkheden voor een oplossing. Overeengekomen werd dat TenCate het recht kreeg tot het verwerven van een meerderheidsbelang in een op te richten onderneming voor het vermarkten van dit concept. TenCate Advanced Armour is gespecialiseerd in systemen voor passieve voertuigbepantsering op basis van lichtgewicht composietmaterialen. Werking Met een in eigen beheer ontwikkelde demonstrator werd de werking van het concept aangetoond. Daarna volgden tal van testen en simulaties. De Defence Acquisition & Logistics Organization van het Deense ministerie van Defensie stelde hiervoor de faciliteiten en Jørgen Svane (links) en Peter Bertelsen Conceptontwikkeling Jørgen Svane heeft een universitaire graad (MSc) in wapens en voertuigsystemen en is deskundige op het gebied van elektronica en mechatronica. Samen met drie anderen, onder wie Peter Bertelsen (managing director TenCate Advanced Armour Danmark en programmamanager), vormde hij een team dat in 2010 begon met de ontwikkeling van het concept. 9

10 Veiligheid / Bescherming Ten Cate Active Protection ApS versterkt leidende positie TenCate Het TenCate ABDS active blast countermeasure system voelt de exploderende IED en zet in een fractie van een seconde een reactie in werking 10 txtures nummer 1 voorjaar

11 een deel van de testapparatuur beschikbaar. Een van de testen met IED s werd uitgevoerd op de kwetsbare (vlak boven het wegdek gelegen) onderkant van een M113 APC, een 15-tons pantservoertuig waarin het systeem was geïntegreerd. Gerichte voertuigtesten zijn een essentieel onderdeel van de uiteindelijke implementatie van het systeem. Het voertuig bleef stabiel aan de grond en was snel te repareren. De proof of concept werd in september 2011 succesvol afgerond. Hiermee werden de uitvoerbaarheid en betrouwbaarheid van het systeem vastgesteld. De implementatie van het TenCate ABDS active blast countermeasure system vindt plaats in de loop van Het team heeft tegelijkertijd gewerkt aan het ontwerp van innovatieve integratieconcepten voor een reeks gevechts- en tactische legervoertuigen. Actieve afweer Materialen van TenCate Advanced Armour bieden passieve bescherming en kunnen als add-on composietarmour worden geïntegreerd om het niveau van passieve bescherming te verhogen. Bij het TenCate ABDS active blast countermeasure system gaat het om een actief systeem. Sensoren zien en voelen de exploderende IED, een computer berekent het inkomende signaal en zet een reactie in werking. Dat alles gebeurt in een fractie van een seconde. Die reactie is in overeenstemming met STANAG 4569, het beschermingsniveau voor de bemanning van lichte pantservoertuigen. Het actieve systeem van TenCate kan worden ingebouwd in nieuwe voertuigen en als add-on worden toegevoegd aan bestaande voertuigen. Met het TenCate ABDS active blast countermeasure system kan TenCate Advanced Armour haar technologische basis en capaciteiten inzake geavanceerde beschermingssystemen uitbreiden en beantwoorden aan de vraag naar betere bescherming en een verhoogde mobiliteit van voertuigen. Eigendom Het Deense ministerie van Justitie heeft de acquisitie inmiddels goedgekeurd. Ten Cate Active Protection ApS wordt nu geïntegreerd in de marktgroep TenCate Advanced Armour. TenCate kan nu de markt van actieve systemen betreden. TenCate heeft bewust gekozen voor volledig eigendom en niet voor een partnerschap of joint venture, leggen Peter Bertelsen en Jørgen Svane (directeur Advanced Sensors & Effectors van TenCate Advanced Armour) uit. Niet alleen vergt de marktfase nieuwe vervolginvesteringen, wij wilden ook zo snel en goed mogelijk en in alle vrijheid kunnen handelen. Het bespoedigt ook de marktintroductie. Iedereen vindt dit de beste oplossing. Binnen TenCate Advanced Armour is er veel synergie met Ten Cate Active Protection ApS. De buitenzijde van het voertuig zal steeds vaker van composiet zijn, dat onze vinding beschermt. Niet alleen praat je over 50% gewichtsbesparing in het uiteindelijke voertuig, de productie ervan vergt ook minder bewerkingen. Voertuigen die zijn geraakt, hoeven niet te worden vervangen of ingrijpend gerepareerd. De meeste reparaties kunnen worden uitgevoerd op de basis. Ook de marketinginspanningen worden gecombineerd. TenCate Advanced Armour heeft in de meest geïnteresseerde landen al deuren geopend. Het marktaandeel is vergroot, de leidende technologische positie versterkt. We stappen nu in een grotere arena. Partners en klanten De testen zijn succesvol afgesloten. Alle specificaties zijn vastgelegd. De markt heeft concrete belangstelling voor verschillende voertuigprogramma s. TenCate Advanced Armour gaat nu partners selecteren voor de levering van componenten. Ook is een lijst opgesteld van potentiële klanten: bedrijven, landen, defensieorganisaties en voertuigproducenten. Zij moeten wel beschikken over security clearance: een machtiging voor toegang tot geklassificeerde informatie. Nieuwe standaard Het TenCate ABDS active blast countermeasure system luidt een nieuwe standaard in. De testresultaten die we laten zien, zullen voor ministeries van Defensie van invloed zijn op toekomstige vereisten in voertuigspecificaties, omdat men weet dat een hoger niveau van bescherming mogelijk is. Over vijf jaar zijn er nieuwe voertuigplatforms en kan het systeem precies op maat worden gemaakt. Nieuwe dreigingen met IED s en de nieuwe editie van de NAVO-standaard zullen dat bespoedigen. Er is tot nog toe geen systeem dat aan deze standaard voldoet. Met het TenCate ABDS active blast countermeasure system kan TenCate Advanced Armour voldoen aan de vraag naar betere bescherming en een verhoogde mobiliteit van voertuigen De markt heeft concrete belangstelling voor toepassing van het actieve beschermingssysteem in verschillende voertuigprogramma s TenCate ABDS active blast countermeasure system luidt een nieuwe standaard in voertuigbescherming in advancedarmour.europe@tencate.com 11

12 Duurzaamheid / Milieu TENCATE GEOSYNTHETICS SLUIT 2011 AF MET STERKE OMZETGROEI Probleemoplosser met geosynthetics TenCate Geosynthetics heeft in 2011 wereldwijd een sterke autonome omzetgroei gerealiseerd. De sterke performance is onder meer het gevolg van de introductie van nieuwe producten voor infrastructuur (bodemstabilisatie en bodemversterking) en een groeiende vraag naar duurzame milieuconcepten, waterbeheer- en maritieme oplossingen. Het marktaandeel is wereldwijd gegroeid. TenCate Geosynthetics gaat zich nu nog meer richten op het segment water- & milieubeheer. De groep wil zich nadrukkelijker profileren als full product solution provider. Vervolg op pagina txtures nummer 1 voorjaar

13 De productie van geosynthetics bij TenCate Cornelia, Georgia (VS) 13

14 Duurzaamheid / Milieu TENCATE GEOSYNTHETICS SLUIT 2011 AF MET STERKE OMZETGROEI De strategie van de Geosynthetics-groep is gericht op onder meer productontwikkeling en een oplossingsgedreven marktbenadering. Dit betekent betere technische oplossingen, die de totale kosten van de eindgebruiker omlaag brengen en een one-stop-shop van kwaliteitsproducten, ondersteuning en klantenservice. Waardepropositie De waardepropositie van TenCate Geosyn thetics ligt in haar uitgebreide technologische kennis, de milieuvriendelijkheid en duurzaamheid van de geboden oplossingen, de korte reactietijd op orders vanwege een internationaal netwerk van bedrijven en verkoopkantoren en de bewezen betrouwbaarheid als partner bij projecten. De gerichte end-usermarketing heeft volgens wereldwijd groepsdirecteur Wally Moore de focus op productdifferentiatie bestaande producten geschikt maken voor nieuwe toepassingen in de Verenigde Staten versterkt. We bieden de markten zowel een gedifferentieerde productportfolio als uitgebreide kennis en ervaring in de toepassingen ervan. Productdifferentiatie is een continu proces. Dat gaan we binnen de hele groep verder versterken. Productie van TenCate Geotube bij TenCate Geosynthetics in Commerce, Georgia (VS). Wereldwijd groeit het belang van water- en milieubeheer, waarop met TenCate Geotube wordt ingespeeld Water- en milieubeheer Wereldwijd gezien groeit het belang van water- en milieubeheer. Eindgebruikers hebben steeds meer oog voor CO 2 -vriendelijke, duurzame milieuoplossingen en detectiesystemen voor lekkage-, erosie- en vervormingscontrole van dijken en taluds. TenCate kan hierop proactief inspelen met systemen op basis van geotextielen, zoals TenCate Geotube en TenCate GeoDetect. Door het vormen van een business unit Water & Environment, allianties met partijen in de waardeketen (zoals technische bedrijven) en spec selling wil TenCate Geosynthetics zich nadrukkelijker profileren als full product solution provider. We kijken naar nieuwe markten, zoals water en milieu, de energiebranche en mijnbouw. In 14 txtures nummer 1 voorjaar

15 de marktbenadering gaan we meer uit van oplossingen dan van producten. Het kan hierbij gaan om de bodemstabilisatie bij de aanleg van toegangswegen naar olie- en gaswinningsinstallaties of windmolenparken, de ontwatering van industrieel slib, de schoonmaak van meren, kustbescherming en landwinning. Een voorbeeld is TenCate Mirafi RS580i. Dit is een geweven geotextiel voor versterking en stabilisatie van de ondergrond voor wegen, spoorwegen en vliegvelden. In de Verenigde Staten is dit inmiddels een succes. Sterke marktvraag Mede bepalend voor de groei zijn verder de sterke marktvraag in de Verenigde Staten, Zuid-Amerika en Azië en de logistieke, efficiency- en kostenmaatregelen die in voorgaande jaren in de VS en Europa zijn doorgevoerd. TenCate Geosynthetics is een flexibele organisatie. Ze heeft snel weten in te spelen op de mogelijkheden die zich in 2011 voordeden. Lee Bryan (directeur TenCate Geosynthetics North America) heeft het Profit Improvement Program gelanceerd voor verbetering van de winstgevendheid in de Verenigde Staten. Het omvat projecten als kostenreductie, product- en marktontwikkeling en het inhuren van verkoopkrachten om gerichter de markt te bewerken. Paul Firrell (directeur Europa) initieerde een programma voor kostenleiderschap, waaronder voorraadbeperking en margeverbetering. Fred Chuck (directeur Emerging Markets Americas) richt zich op de eigenaren en ingenieurs- en bouwbedrijven in windenergie. Private sector We richten ons meer op mogelijkheden in de private sector, zoals energie en mijnbouw, waar we niet hoeven te steunen op overheidsgerelateerde projecten. Bij het vergroten van ons marktaandeel moeten we proactief zijn. Dat doen we door middel van innovatieve producten en een aangepaste, oplossingsgerichte benadering en door meer nadruk te leggen op niet-overheidsgerelateerde markten. De verkoopinspanningen op regionaal niveau zullen daarvoor worden versterkt. Waar nodig zal de groep daarvoor partnerschappen aangaan met andere partijen in de waardeketen. In Europa wordt vaker deelgenomen aan vakbeurzen om oplossingen te kunnen demonstreren. Uitwisseling Een ander belangrijk element van de strategie is de uitwisseling van producten en systeemoplossingen tussen de verschillende geografische regio s. Binnen dit kader werken we samen in een mondiaal strategisch team, legt Wally Moore uit. Dit team bestaat uit de leidinggevenden van de regionale activiteiten en de centrale staf van TenCate Geosynthetics. We komen drie keer per jaar bijeen en praten dan over het delen en toepassen van elkaars best practices in marktbenadering, initiatieven in productontwikkeling, inkoop en productiekengetallen. Al naar gelang aanbod (levering) en vraag lokaal met elkaar in evenwicht zijn, zorgen we voor levering van producten door de ene regio aan de andere. Azië Met de verwerving van Emas Kiara Industries in maart 2011 heeft TenCate Geosynthetics haar positie in Azië versterkt en is het marktaandeel toegenomen. Emas Kiara is een belangrijke producent van een breed scala geosynthetische producten en oplossingen. In de grote infrastructurele projectenmarkt (weg- en waterbouw) en de milieumarkt nemen de activiteiten toe. De markt in China is complexer. TenCate heeft hierin nog een bescheiden positie. TenCate Industrial Zhuhai is inmiddels volledig operationeel. Daarmee is de basis gelegd voor de verdere ontwikkeling van de Chinese markt. In Zhuhai wordt geproduceerd voor de lokale markt. TenCate kiest in China voor hoogwaardige toepassingen, niet zozeer voor de volumemarkt. In Zuid-Amerika zijn opnieuw initiatieven genomen om de markt verder te ontwikkelen. Tot nog toe is hier vooral TenCate Geotube technologie toegepast. Er liggen ook mogelijkheden voor weefsels en non-wovens voor met name infrastructurele projecten. Waardepropositie TenCate Geosynthetics ligt in uitgebreide technologische kennis, de milieuvriendelijkheid en duurzaamheid van de oplossingen, de korte reactietijd op orders en de bewezen betrouwbaarheid bij projecten TenCate kan proactief inspelen op de groeiende behoefte bij eindgebruikers aan CO 2 -vriendelijke, duurzame milieuoplossingen en detectiesystemen Mede bepalend voor de groei zijn de sterke marktvraag en de eerder getroffen logistieke, efficiency- en kostenmaatregelen in de VS en Europa Oprichting businessunit Water & Environment om als full product solution provider een grotere marktpositie op te bouwen geosynthetics.europe@tencate.com geosynthetics.americas@tencate.com geosynthetics.asia@tencate.com 15

16 Duurzaamheid / Milieu TENCATE GEOSYNTHETICS PARTNER IN MILIEUPROJECTEN Onderscheidend in materiaal en prestaties De activiteiten van de marktgroep TenCate Geosynthetics laten zich onderverdelen in de businessunits infrastructuur, water & milieu en industriële weefsels. Voor de eerste twee segmenten ontwikkelt en produceert de groep weefsels, non-wovens en geogrids. Met name op infrastructureel (steunmuren, wegenbouw) en milieugebied weten de materialen van TenCate Geosynthetics zich regelmatig te onderscheiden. Met haar TenCate Geotube technologie is de groep betrokken bij enkele grootschalige milieuprojecten. Materialen van TenCate maken het verschil. In oktober 2011 werden TenCate Geosynthetics USA door de Industrial Fabrics Association International (IFAI) twee IFAI Awards toegekend. De Innovation Award ging naar TenCate Mirafi H2Ri. Dit weefsel is ontwikkeld voor versterking en stabilisering van bodemlagen met ongelijke zetting ten gevolge van optredende hoogteverschillen in de ondergrond. Het gepatenteerde, geosynthetische materiaal is inmiddels toegepast in verschillende wegen Versterkte steunmuur op basis van TenCate Mirafi in Gansu (China) in Alaska en Noord-Canada. Het zorgt hier voor afwatering van de onderliggende, drassige grondlaag. Een project bij een kolencentrale in Gansu (China) met een versterkte steunmuur op basis van TenCate Mirafi -weefsel kreeg de Award of Excellence. Een met TenCate Mirafi PET-geotextiel versterkte keermuur heeft bewezen erosie en de krachten van aardverschuivingen te kunnen weerstaan. Omdat plaatselijk aanwezig materiaal als zand werd gebruikt, werd aanzienlijk bespaard op materiaal-, transport- en energiekosten. Grootschalige milieuprojecten Inmiddels is TenCate Geosynthetics met haar TenCate Geotube technologie betrokken bij enkele grootschalige milieuprojecten. Het betreft projecten in Hong Kong, de staat New York (VS), Tabasco (Mexico) en Nizhnevartovsk (Siberië, Rusland). Medio december 2011 is bij het voormalige Kai Tak International Airport van Hong Kong een begin gemaakt met het verwijderen en opruimen van verontreinigd slib (zie pag. 32). TenCate levert hiervoor een groot aantal TenCate Geotube containers. Dit project wordt eind juni 2012 afgerond. Het milieuproject bij Onondaga Lake in de staat New York is het grootste baggerproject met geotextiele containers in de VS en Noord-Amerika. Zandkleurige TenCate Geotube containers worden toegepast bij het herstel en bescherming van de kustlijn tussen de Golf van Mexico en de Laguna El Carmen. Dit is het Sanchez Magallanes Shoreline Protection Project in de staat Tabasco in Zuid-Mexico. Daarnaast werden ruim 100 TenCate Geotube containers werden ingezet voor de reiniging van het m 2 grote Komsomolskoe-meer in het centrum van de stad Nizhnevartovsk in Siberië (zie blz. 38). geosynthetics.europe@tencate.com geosynthetics.americas@tencate.com geosynthetics.asia@tencate.com 16 txtures nummer 1 voorjaar

17 Investorrelations TenCate publiceert jaarverslag over verstreken boekjaar Jaarverslag 2011 Verkrijgbaar in gedrukte vorm en digitaal op de website: het 136 pagina s tellende jaarverslag van Koninklijke Ten Cate nv. In tekst, cijfers en tabellen worden de activiteiten en resultaten in 2011 gepresenteerd en toegelicht. Het jaarverslag wordt verlevendigd met foto s en beeldpagina s waarop toepassingen van TenCate materialen te zien zijn. Thema van het jaarverslag is Verbonden door de waardepropositie. Een gedrukt exemplaar van het jaarverslag wordt u op verzoek toegestuurd ( of royal@tencate.com. Voor de digitale versie kunt u terecht op Zowel de gedrukte als elektronische versie is in Nederlandstalige en Engelstalige vorm beschikbaar. Uw reactie op het jaarverslag stellen we als altijd enorm op prijs. U kunt uw reactie richten aan investorrelations@tencate.com. Corporate communicatie TenCate Relatiemagazine nu ook als app txtures op de tablet txtures, het relatiemagazine van TenCate, bestaat sinds een paar maanden ook als app. Het kwartaalblad kan nu op een smartphone of tablet worden gelezen. De artikelen zijn geordend op editie, marktgroep, thema en oplossing. De txtures app biedt de artikelen in beknopte vorm aan. Anders dan bij de papieren versie zijn er meer foto s en linkjes naar videos en websites met achtergrondinformatie. De TenCate txtures app is de eerste van een aantal nieuwe TenCate apps. Binnenkort zijn de HR- en vervolgens de IR-app beschikbaar

18 Milieu / Duurzaamheid TenCate Field Monitoring System voor sportvelden Inzicht in gebruik en onderhoud TenCate Grass introduceert het TenCate Field Monitoring System, een intelligent camerasysteem voor kunstgras sportvelden. Het TenCate Field Monitoring System registreert het aantal speeluren en het onderhoud dat aan het veld wordt uitgevoerd. Met de gegevens wordt betrouwbaar inzicht gegeven in het gebruik van het veld en of het veld conform de voorschriften wordt onderhouden. Het systeem is ontwikkeld in samenwerking met de Hillson Group, die gespecialiseerd is in intelligente camera s voor bewakingsen beveiligingssystemen. Sportvelden op basis van kunstgras vergen een flinke investering, maar bieden een aantal voordelen boven natuurgras. Kunstgrasvelden zijn vaker en intensiever bespeelbaar, zorgen voor constante speeleigenschappen en gaan jarenlang mee. De uiteindelijke levensduur hangt sterk samen met een juist onderhoud en gebruik van het veld. TenCate heeft samen met Hillson hiervoor een monitoringsysteem ontwikkeld dat gedetailleerd inzicht geeft in het gebruik en onderhoud van het betreffende veld. Intelligente camera s registreren elke beweging op het veld en slaan deze met tijdsaanduiding op. Het systeem analyseert alle activiteiten en zet de gegevens om in een betrouwbaar gebruiksoverzicht. Het monitoringsysteem legt ook alle onderhoudswerkzaamheden vast en wanneer en met welke apparatuur dit wordt uitgevoerd. Het systeem kan op afstand worden bediend en bewaakt en is optioneel uit te breiden als bewakingssysteem (CCTV) voor beveiligingsdoeleinden. TenCate Performance Warranty Met de gegevens die het TenCate Field Monitoring System genereert, kan nu ook in geval van de verzekerde TenCate Performance Warranty, volgens bijvoorbeeld de FIFA 1 of 2 Star-norm worden voldaan aan de gebruiks- en onderhoudregistratie die de verzekeraar stelt. De TenCate Performance Warranty biedt als eerste in de internationale kunstgrasindustrie een garantie en verzekering op de performance en duurzaamheid van kunstgrasvelden die zijn gemaakt met TenCate componenten. Het TenCate Field Monitoring System is inmiddels geïnstalleerd bij FC Breukelen en v.v. Flevo Boys. Beide velden zijn FIFA 2 Star-gecertificeerd. grass.europe@tencate.com 18 txtures nummer 1 voorjaar

19 19

20 Duurzaamheid / Milieu TenCate Geodetect bij intelligente dijkbewaking Gele Rivier Onder controle TenCate is partner in een pilotprogramma met AGT in China voor de installatie van een systeem voor het beheer van dijken langs de Gele Rivier. TenCate levert het geotextiel en de sensoren voor het systeem en de installatie. TenCate Geosynthetics en AGT hebben een intentieverklaring getekend voor samenwerking bij de installatie van TenCate GeoDetect in een dijklichaam bij de Gele Rivier in Dayulan (Zhengzhou) in de provincie Henan. TenCate GeoDetect is een monitoringsysteem op basis van geotextiel met ingeweven optische glasvezels waarmee veranderingen in taluds en dijken worden geregistreerd. Het systeem wordt toegepast in het Flood Early Warning System (FEWS) van AGT International. De werkzaamheden zijn begonnen in oktober 2011 en hebben een looptijd van ruim een jaar. Opdrachtgever is de Yellow River Conservancy Commission (YRCC). Deze autoriteit is verantwoordelijk voor het beheer van de km lange Gele Rivier. Stabiliteit Door middel van het FEWS worden gegevens verzameld en geanalyseerd over de stabiliteit van en vervormingen in de dijk en mogelijke dreiging van overstroming. Op grond daarvan kunnen zo snel mogelijk de nodige maatregelen worden getroffen om verzakking of lekken en een eventuele dijkdoorbraak te voorkomen. De Gele Rivier staat onder meer bekend om zijn onstuimige loop. Het systeem verschaft de beheerder informatie over de conditie en het onderhoud van de dijk. Ook kan een overstromingsprognose worden gegeven, op grond waarvan men de plaatselijke bevolking vroegtijdig kan evacueren. Met een simulatietoepassing kunnen autoriteiten zich voorbereiden op een eventuele calamiteit. innovatieve en gedifferentieerde aanpak voor het opsporen van mogelijke gebreken in dijken binnen onze water & milieu-activiteiten. Door de Nederlandse kennis op watergebied en de wereldwijde expertise te bundelen en in te brengen, kan dit baanbrekende systeem in praktijk worden gebracht, stelt Pieter-Christiaan van Oranje-Nassau, CEO van AGT International in Nederland. Onze geavanceerde voorspellings- en simulatie-software genereert waarschuwingen en aanbevelingen voor de getroffen gebieden. Een ander belangrijk element voor de volledige realisatie en het succes van het project is ons streven om resultaten van belangrijke projecten om te zetten in gedeelde leermogelijkheden. Projecten TenCate Geosynthetics is met TenCate GeoDetect al een aantal jaren betrokken bij projecten met intelligente dijkbewaking, waaronder de IJkdijk. TenCate GeoDetect is beproefd in dijklichamen en al toegepast bij de aanleg van (spoor)-wegen en de bouw van keerwanden, bruggehoofden en ondergrondse bouwwerken. Als het project succesvol is afgerond, zullen de YRCC en AGT deze oplossing promoten bij wateren dijkbeheerders in China. geosynthetics.asia@tencate.com Systeemoplossingen Wally Moore (wereldwijd groepsdirecteur TenCate Geosynthetics) zegt: De combinatie 20 txtures van nummer onze geosynthetics- 1 voorjaar en sensortechnologie met partners als AGT International geeft ons een

21 TenCate GeoDetect wordt aangebracht in een dijklichaam in de Gele Rivier bijdayulan (Zhengzhou) in de provincie Henan 21

22 Duurzaamheid / Milieu TenCate Avanced Armour partner in aerospaceprojecten Bepantserd TenCate heeft wereldwijd een sterke positie in armourcomposieten (bepantsering) en space- en aerospacecomposieten (lucht- en ruimtevaart). De laatste jaren wordt in vliegtuigen en helikopters in toenemende mate bepantsering aangebracht. TenCate beschikt over de processen, materialen, certificering en know-how om hierop in te spelen. Dat gebeurt in samenwerking en partnerschappen met klanten als Airbus, Eurocopter en AgustaWestland en een tier 1 toeleveranciers van vliegtuiginterieurs. De bijdrage is een goed voorbeeld van de synergie tussen TenCate bedrijven in geavanceerde composieten. TenCate behoort tot de leidende bedrijven in ballistische beschermingssystemen voor personen en voertuigen (armourcomposieten) en space- en aerospacecomposieten. TenCate is wereldwijd aanwezig, beschikt over eigen (lokale) ontwerp- en productiefaciliteiten en heeft een brede, innovatieve productportfolio. Met name voor aerospace zijn dat belangrijke voorwaarden. De laatste jaren wordt in vliegtuigen en helikopters in toenemende mate bepantsering aangebracht. Deze wordt vaak geleverd in de vorm van kits, bestaande uit diverse op maat gemaakte panelen. Klantrelatie In het kader van het partnerschap met Eurocopter neemt TenCate deel aan een aantal bepantseringsprojecten. De laatste paar jaar is ook met twee andere bedrijven in aerospace een goede klantrelatie opgebouwd: het zijn een tier 1 leverancier van vliegtuiginterieurs en een helikopterbouwer, AgustaWestland (Engeland / Italië). De tier 1 leverancier ontwerpt en produceert interieur- en andere onderdelen aan de militaire en commerciële vliegtuigindustrie, zoals Airbus. Bij AgustaWestland gaat het om ballistische bescherming van helikopters in het militaire segment. De contacten met beide bedrijven zijn gelegd bij TenCate Advanced Armour in Vissenbjerg (Denemarken) en Primarette (Frankrijk). Voor AgustaWestland worden hier ballistische panelen geperst en gesneden. De afwerking ervan vindt plaats in Primarette. De Fransen zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van het product. De vestiging in Primarette is sinds medio vorig jaar volledig ingericht voor de ontwikkeling en productie van composietmaterialen voor zowel industriële toepassingen (voertuig- en persoonlijke bescherming) als helikopters en vliegtuigen. Honderd procent kogelwerend Een aantal niet nader te specificeren onderdelen van het interieur in 500 Airbusvliegtuigen wordt de komende zeven jaar De laatste jaren wordt ook in helikopters in toenemende mate bepantsering aangebracht. In het kader van het partnerschap met Eurocopter neemt TenCate deel aan een aantal bepantseringsprojecten 22 txtures nummer 1 voorjaar

23 voorzien van ballistische bescherming. Deze onderdelen moeten 100% kogelwerend zijn. TenCate gaat hiervoor de kits leveren. Er wordt verschillende prototypes gemaakt, onder andere met materialen afkomstig van TenCate Advanced Armour in Frankrijk. Hier is ook het kogelwerende deel ontwikkeld. In Primarette worden de panelen gemaakt en worden delen van de structuur getest op kogelwerendheid. Het volledige interieuronderdeel wordt bij de Tier 1 leverancier getest op kogelwerendheid en inbraakbestendigheid (no-intrusion). Conform afspraak zal de eerste kit in juli 2012 worden geleverd. Hier wordt getest op onder andere mechanische en milieuaspecten, waarna certificering plaatsvindt. TenCate Advanced Armour levert de panelen en materialen voor de bescherming. TenCate heeft voor dit zevenjarige programma een langetermijnovereenkomst afgesloten. Die is belangrijk voor toekomstige business. Vervolgopdrachten komen op afroep. AgustaWestland AgustaWestland is een van de zes bouwers van helikopters in de portefeuille van TenCate Advanced Armour. De vestiging in Vissenbjerg levert voor de AW101 helikopter van AgustaWestland complete ballistische bescherming. Er is een opdracht voor twaalf helikopters en één set reserveonderdelen. Voor de bepantsering van helikopters komt alleen het lichtste materiaal in aanmerking. Je kunt je in helikopters niet veroorloven metaal te gebruiken als pantser. De netto payload in een kleine helikopter is met 250 kilo beperkt. Er is maar plaats voor vier personen. Samenwerking De keus voor samenwerking met TenCate Advanced Armour wordt ingegeven door een aantal factoren. Zo moet het bedrijf gecertificeerd zijn volgens EN9100. Deze standaard omvat de kwaliteitssysteemeisen volgens ISO 9001:2008 en additionele eisen die specifiek gelden voor de lucht- en ruimtevaart en defensie. De vestiging van TenCate in Primarette voldoet daaraan. Belangrijk is ook dat er een grote onderneming achter de producent staat en geen klein bedrijf. In veel contracten komt een parent company garantuee voor. Dit is een garantie van de moedermaatschappij, ondertekend door de raad van bestuur. Belangrijk is de wereldwijde aanwezigheid van de TenCate Advanced Armour-groep. Daardoor beschikt TenCate over een wereldwijd netwerk van armourbedrijven die voor eenzelfde toestel kunnen leveren. TenCate Advanced Armour is toeleverancier van kits voor de ballistische bescherming van interieuronderdelen in de Airbus vliegtuigen Voor AgustaWestland levert TenCate ballistische bescherming voor helikopters in het militaire segment Belangrijke factoren voor de samenwerking zijn de certificering conform EN9100 en de wereldwijde aanwezigheid advancedarmour.europe@tencate.com 23

24 Tevredenh Jaarcijfers 2011 Tencate publiceert resultaten over boekjaar 2011 TenCate heeft in 2011 nieuwe records gevestigd. De nettowinst steeg met 28% en de stijging van het dividend lag daarmee in lijn. Het ambitieniveau blijft echter ook voor de toekomst hoog, waarbij verdere groei wordt nagestreefd, zowel autonoom als door middel van acquisities (buy & buildstrategie). Dit wordt mede mogelijk gemaakt door de langjarige trends die ten grondslag liggen aan de ontwikkelingen van de onderneming. Ir. Loek de Vries, bestuursvoorzitter en CEO Koninklijke Ten Cate nv Omzet en winst zijn opnieuw sterk gestegen en bereiken een recordniveau Sector Advanced Textiles & Composites liet zeer sterke performance zien Sector Geosynthetics & Grass liet een omzetstijging zien van 12%, maar de resultaatontwikkeling viel tegen Door de economische omstandigheden zal TenCate de strategie ten aanzien van de kunstgrasactiviteiten aanscherpen Groeiversnellende ontwikkelingen betreffen het TenCate ABDS active blast countermeasure system, 3D-weeftechnologie en inkjettechnologie 24 txtures nummer 1 voorjaar

25 eid bij terugblik op 2011 Markttrends De markttrends waren ook in het afgelopen jaar zichtbaar. Aanscherping van veiligheidsnormen, milieu-eisen en reductie van CO 2 -emissie gaven TenCate in zekere mate rugwind. Het omgevingsklimaat van deze trends zal naar verwachting ook de komende jaren aanhouden. Juist in de BRIC-landen is er een groeiend milieubesef en neemt de aandacht voor performance materialen toe. Nieuwe technologische ontwikkelingen De ontwikkeling van TenCate tot solutions provider resulteert tevens in een verdere verbreding van de technologische basis. De activiteiten in de kunstgrasmarkt zijn het verst gevorderd in het streven om in systeemoplossingen te denken en TenCate te profileren als full-service solutions provider. Onlangs is cameramonitoring toegevoegd om clubs te assisteren bij het registreren en inplannen van onderhoudswerkzaamheden. Hieraan gekoppeld kunnen garantieconcepten worden aangeboden, die clubs meer zekerheid bieden over de levensduur en bespeelbaarheid van sportvelden. In 2011 zijn belangrijke vorderingen gemaakt op het gebied van de weeftechnologie voor kunstgrasvelden. Hiermee controleert TenCate het gehele productieproces: vanaf het PP / PE-granulaat tot en met het eindproduct, ofwel het sportveld. TenCate neemt in het totale concept ook de eigenschappen van de onderbouw mee. Dit resulteert in aanzienlijke milieuvoordelen (minder transport van bouwmaterialen, recycling) en kostenvoordelen voor de gebruiker. De eerste nieuwe generatie sportvelden werden in 2011 aangelegd. Tevens is een goede voortgang geboekt met de enige jaren geleden ontwikkelde sensortechnologie in TenCate GeoDetect. Contacten zijn gelegd met nieuwe partners om deze oplossing mede via engineering consultancybureaus te gaan vermarkten. In een wereld waarin digitalisering van informatie steeds belangrijker wordt, wil men weten (en meten) wat onder de grond gebeurt. Andere technologische ontwikkelingen die nog in de beginfase verkeren, betreffen het TenCate ABDS active blast countermeasure system en inkjettechnologie. Het vermarkten van deze technologieën biedt een aanzienlijke potentie. Gemengd beeld De sector Geosynthetics & Grass liet een gemengd beeld zien. Waar TenCate Geosynthetics de hiervoor genoemde positieve markttrends vertaalde in een sterke omzetgroei, waren de gevolgen van de financiële crisis en de daaraan gekoppelde krapte van overheidsbudgetten binnen de Grass-groep duidelijk merkbaar. Hoewel kunstgras al meer dan dertig jaar bestaat, is de markt nog niet volwassen. Dat geldt eveneens voor de kwaliteitscriteria. In een wat minder gunstig economisch klimaat ontstaat al snel prijsdruk, waardoor kwalitatieve aspecten, duurzaamheid et cetera naar de achtergrond worden geschoven.ook was sprake van een strategische herschikking van de distributiepartners, wat tot een initiële omzetdaling leidde. De Grass-groep zal verdere organisatorische maatregelen nemen om op korte termijn verbetering van de resultaten te realiseren. In de eerste plaats zal de aandacht worden gericht op het aangaan van relaties met nieuwe distributeurs (het vermarkten en installeren van sportvelden), kostenreductie en de ontwikkeling van onderscheidende systeemconcepten. Het jaar 2012 De verwachtingen voor 2012 zijn overwegend positief. Tegenover de verwachte afname van de omzet in TenCate Defender M tegen de achtergrond van een geleidelijke terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan beschikt TenCate over een gedifferentieerde portfolio aan groeiende activiteiten. Door een andere verdeling van omzet en resultaat over het jaar zal de eerste helft van 2012 echter niet vergelijkbaar zijn met die van In 2011 was in de eerste zes maanden sprake van een aanzienlijke inhaalvraag van het Amerikaanse leger. Onvoorziene omstandigheden voorbehouden, wordt over 2012 een resultaat verwacht dat minimaal op het niveau van 2011 zal liggen. 25