Jaarverslag In transitie

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 In transitie

2

3 Inhoud Voorwoord 04 Bericht van de Raad van Commissarissen 05 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 07 Kerncijfers 10 Jaarverslag van de directie 11 Jaarrekening Dar NV geconsolideerd Geconsolideerde balans per 31 december 18 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 19 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 20 Toelichting op de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening 21 Algemeen 21 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva 22 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat 26 Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening 28 Geconsolideerde balans 28 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 32 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 33 Vennootschappelijke jaarrekening Dar NV Balans Dar NV per 31 december 36 Winst- en verliesrekening 37 Toelichting op de balans en de winst- en verliesrekening 37 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans 37 Balans 37 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 40 Overige toelichting 40 Overige gegevens 41 Inhoud Jaarverslag 2011 Dar in transitie 3

4 Voorwoord Met gepaste trots presenteert Dar haar jaarverslag over Het jaar 2011 was het jaar van de toetreding van nieuwe aandeelhouders naast de gemeente Nijmegen. Op 16 december zetten Beuningen, Druten, Heumen, Groesbeek, Millingen a/d Rijn, Ubbergen en Wijchen hun handtekening onder de aandeelhoudersovereenkomst. Daarmee kreeg de nieuwe Dar statutair definitief vorm. Zoals we in het jaarverslag van 2010 al schreven: Het jaar 2010 was een jaar van Dar in transitie, een transitie die zich in 2011 zal voortzetten. In 2011 hebben we de organisatie aangepast aan de taak die de nieuwe aandeelhouders ons hebben gegeven: Dar is het regiebedrijf dat gemeenten operationeel en beleidsmatig ondersteunt op het gebied van het schoon, heel en veilig houden van de openbare ruimte. In 2011 was de organisatie van de afvalinzameling in de aangesloten gemeenten een belangrijke regietaak. Er werd besloten de inzameling in Heumen en Druten door Dar te laten uitvoeren (naast de inzamelig die Dar reeds verzorgt in Nijmegen en Beuningen). In de gemeenten Groesbeek, Millingen a/d Rijn, Ubbergen en Wijchen hebben we de openbare aanbesteding begeleid. Deze wijze van werken geldt als voorbeeld voor de toekomst. Dar organiseert en voert gedeeltelijk zelf uit en een deel van het werk besteden we uit. Zo houden we de aanbestedende partijen en onszelf scherp. Naast inzameling is 2011 ook het jaar van de transitie van reiniging naar IBOR (Integraal beheer openbare ruimte). In Lindenholt werd de pilot IBOR afgerond om definitief onderdeel te worden van de DVO met de gemeente Nijmegen. Ook hier is de rol van Dar als regisseur in het oog springend. Met partners worden de taken in de openbare ruimte ter hand genomen. Een belangrijke en onomkeerbare ontwikkeling. Belangrijk in al deze ontwikkelingen zijn onze medewerkers. Zoals genoemd is de organisatie aangepast, waarbij iedereen weet waar de verantwoordelijkheden liggen. De invoering van een geïntegreerd KAMsysteem en het maandelijks rapporteren over onze kritische succesfactoren zijn andere beduidende stappen die gezet zijn. Daardoor is ons gehele P&O-beleid op een hoger plan gekomen. Financieel staan we er gezond voor, de winst is volgens prognose. Naar volle tevredenheid investeerden we in splinternieuw wintermaterieel waardoor we ook letterlijk weer stevige grond onder onze voeten hebben. Dar in transitie. Qua organisatie, qua ontwikkeling. Dat ziet er goed uit, we gaan vol vertrouwen verder! Nijmegen, 15 mei 2012 drs P.A.C.T. van Heeswijk Dar N.V. algemeen directeur 4 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Voorwoord

5 Bericht van de Raad van Commissarissen Met genoegen bieden wij u hierbij het Jaarverslag van Dar NV over 2011 aan. Het jaar 2011 stond in het teken van de toetreding van maar liefst zeven nieuwe gemeentelijke aandeelhouders. Bestuurders en ambtenaren van de bestaande aandeelhouder gemeente Nijmegen, van de nieuwe aandeelhouders Beuningen, Druten, Heumen, Groesbeek, Millingen a/d Rijn, Ubbergen en Wijchen en van MARN hebben een belangrijke rol gespeeld in dit intensieve traject. Met deze toetreding is Dar veranderd van een gemeentelijk naar een regionaal bedrijf. Dit proces heeft ook een zware wissel getrokken op management, OR en overige medewerkers van Dar. Wij hebben met veel genoegen niet alleen kennis kunnen nemen van het positieve resultaat van dit proces, maar ook van het feit dat de reguliere bedrijfsvoering van Dar daar niet merkbaar onder geleden heeft. Tijdens de verbouwing is de winkel gewoon open gebleven. In dit jaarverslag zijn opgenomen de geconsolideerde jaarrekening en de vennootschappelijke jaarrekening van Dar NV, het verslag van de Directie, alsmede de verantwoording van de onderneming op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). De jaarrekening is gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien door PricewaterhouseCoopers Accountants NV. U treft deze verklaring elders in dit jaarverslag aan. Toezicht en advies De Raad van Commissarissen kwam in het verslagjaar acht maal in vergadering bijeen. In deze bijeenkomsten is gesproken over de algemene gang van zaken in de organisatie, het strategisch beleid, ontwikkelingen in de markt en de ontwikkeling van de financiële resultaten. Daarnaast heeft twee keer formeel overleg plaatsgevonden met de aandeelhouders over de toekomst van Dar en de financiën. De auditcommissie vergaderde in 2011 vijf keer. Op de agenda stonden de jaarcijfers en de management letter 2010, de verkoop van de aandelen Front2Front BV, een inventarisatie van de risico s van de kredietcrisis voor Dar, en de begroting De remuneratiecommissie heeft in dit verslagjaar twee maal vergaderd, en daarnaast is regelmatig informeel overlegd. In de drie overleggen tussen een delegatie van de RvC en de Ondernemingsraad Dar is naast personele aangelegenheden gesproken over algemene strategische ontwikkelingen. De RvC heeft daarbij veel waardering gekregen voor de grote betrokkenheid van de OR bij het veranderen van Dar van een stedelijk naar een regionaal bedrijf. De OR heeft in een hoog tempo haar rol moeten spelen bij een aantal belangrijke dossiers rondom dat proces en heeft daarbij steeds vanuit een positieve insteek haar medewerking verleend. Bericht van de Raad van Comissarissen Jaarverslag 2011 Dar in transitie 5

6 Resultaat en bestemming De Raad van Commissarissen adviseert op grond van haar bevindingen en op basis van de goedkeurende accountantsverklaring de aandeelhouder als volgt: De balans per 31 december 2011, de resultatenrekening over het jaar 2011, evenals de bijbehorende toelichting vast te stellen en goed te keuren. Het voordelig saldo ad ,- toe te voegen aan de algemene reserve van Dar NV. Slot Graag spreken wij onze waardering uit tegenover de directie en alle medewerkers voor hun grote betrokkenheid en inzet evenals voor het behaalde resultaat over het jaar De Raad van Commissarissen is in 2011 van samenstelling veranderd. Wij hebben in verband met de in de Dar Gedragscode opgenomen maximale zittingsperiode met veel dank voor hun jarenlange en immer loyale inzet afscheid genomen van de voorzitter de heer Tom Stoelinga (op 30 maart 2011) en de heer Jan Ramaekers (op 1 juli 2011). Per 1 januari 2011 zijn als nieuwe leden benoemd mevrouw Karin van Willigen, de heer Toon van Asseldonk en de heer Maarten Meulendijks. Per 1 april 2011 is de heer Toon van Asseldonk door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd tot voorzitter van de Raad van Commissarissen. De auditcommissie bestaat uit de heren Ad Knuiman en Maarten Meulendijks en de remuneratiecommissie bestaat uit mevrouw Karin van Willigen en de heer Kees de Graaf. Nijmegen, 15 mei 2012 Namens de Raad van Commissarissen, drs. A.S.F. van Asseldonk president-commissaris 6 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Bericht van de Raad van Comissarissen

7 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Dar is zich al jarenlang bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en probeert hier ook inhoud aan te geven. In de missie hebben we de aandacht voor onze maatschappelijke verantwoordelijkheid willen benadrukken. `Onze regio de schoonste van Nederland maken door het uitstekend organiseren en uitvoeren van de gemeentelijke afvaltaak, reiniging en het beheer van de openbare ruimte. Wij doen dat maatschappelijk verantwoord en samen met betrokken medewerkers, partners en burgers. Onze ambitie verwijst nadrukkelijk naar onze maatschappelijke verantwoordelijkheid, waarin we een evenwicht zoeken in de aandacht voor people, planet en profit. Betrokkenheid van al onze stakeholders bij de realisatie van onze missie is daarvoor essentieel. Dar gaat daarom het gesprek aan met haar stakeholders, met name de gemeenten. De gemeenten vertegenwoordigen de burgers (de belangrijkste gebruikers van onze diensten). Tegelijk zijn de gemeenten aandeelhouder en opdrachtgever. Dar ziet voor de komende jaren als rode draad twee lijnen die we vertalen in ons beleid: de medewerker en het milieu. De medewerker Mensen zijn het belangrijkste kapitaal van Dar. Onze medewerkers dragen wezenlijk bij aan het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen en bepalen daarmee het succes van Dar. Een onderneming in de huidige tijd kan zich niet permitteren om stil te staan. Elke dag zijn er nieuwe uitdagingen en kansen. Dit doet een appèl op de verandercapaciteit van de organisatie en dus zowel van de individuele medewerker alsook van het collectief. De medewerkers die zichtbaar zijn in de straat, in de wijken en bij de commerciële klanten zijn het gezicht van Dar en zijn allemaal gemotiveerde professionals en tevens onze ambassadeurs. De Dar-organisatie en medewerkers zijn er op ingesteld om zonodig 24 uur per dag 365 dagen per jaar in actie te komen, vaak ook nog in moeilijke, vervuilde en gevaarlijke omstandigheden. Om dit waar te kunnen maken en invulling te kunnen geven aan goed werkgeverschap is er continue aandacht voor het verbeteren van arbeidsomstandigheden, ziekteverzuimpreventie, wordt er jaarlijks 2 tot 3% van de loonsom besteed aan opleidingen en verdere ontwikkeling van medewerkers, zijn wij gericht bezig met in- door- en uitstroom en zal het Leeftijds Bewust Personeelsbeleid verder ontwikkeld worden. Dat hierbij een uitstekende interne communicatie en constructief overleg met onder andere de Ondernemingsraad een essentiële randvoorwaarde is, is een open deur. Daarnaast voelen wij onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en geven hieraan invulling door mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt bij Dar in te zetten, met name om (weer) werkervaring op te doen. In 2011 zijn de eerste stappen gezet voor de oprichting van een Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) Jaarverslag 2011 Dar in transitie 7

8 werkcorporatie, Stichting De Werkgroep. Middels De Werkgroep wil Dar langdurig werkelozen begeleiden naar de arbeidsmarkt, vooral bij groenbeheer en integraal beheer van de openbare ruimte, maar wellicht ook op andere werkterreinen. Milieu Zero waste, geen restafval. Een doelstelling die gonst door de branche en door de samenleving. De stip aan de horizon. In deze doelstelling voor de lange termijn herkent Dar zich. Maar het is niet het enige, immers het is een onderdeel van de totale CO2-belasting. Het energieverbruik op basis van fossiele brandstoffen van onze voertuigen, de inrichting van het terrein van Dar en verschillende andere factoren zijn allen van invloed op onze belasting van het milieu. Wij zijn ambitieus en met de gemeenten bepalen we hoe de verhouding tussen de drie P s van People, Planet en Profit vorm krijgt. We streven naar duurzaam, robuust beleid voor een eerlijke prijs. Dit gaat soms samen, maar soms zullen er moeilijke keuzes moeten worden gemaakt. De transformatie van afval tot grondstof is daarbij een ijkpunt: het winnen van grondstoffen uit afval, door bronscheiding en (waar nodig) nascheiding. Met onze opdrachtgevers maken we keuzes voor een beleid gericht op zero-waste en van afval naar grondstof. Het doel is om in de volle breedte de regio met het hoogste scheidingspercentage van het land te worden en te blijven. De schoonste van het land. Daarvoor zien we een aantal mogelijkheden. Een hoger scheidingsrendement leidt tot een verkleining van de hoeveelheid restafval. De verwerking van restafval is veelal duurder dan hergebruik. Minder restafval levert daarom een rechtstreekse kostenbesparing op. Maar hergebruik geeft ook indirect een milieuvoordeel in de CO2-emissie: Meer hergebruik leidt tot een daling van de CO2-belasting. Niet alleen gescheiden inzameling en hergebruik, maar ook programma s voor preventie van afval kunnen leiden tot minder afval en lagere kosten. In samenwerking kan de regio een preventiecampagne starten. Gezamenlijke kennis en ervaring kunnen ook ingezet worden voor lokale acties. Om besparingen te bereiken is het goed om breder te denken dan alleen in termen van wielen en inzamelkosten. Inzamelkosten bepalen zo n 40% van de afvalstoffenheffing. We kunnen de gehele keten van afvalinzameling en verwerking doorlichten om tot kostenbesparing te komen. In de missie en visie zijn elementen van MVO herkenbaar, zoals dat ook werkelijk te zien is in het handelen van Dar. Zo heeft Dar bij nieuwbouw zonnecollectoren, een grijswatercircuit, en energiezuinige verlichting geïnstalleerd. Dar experimenteert met Het Nieuwe Rijden, aardgasvoertuigen en elektrische voertuigen en gebruikt de Wave, om met heet water onkruid te bestrijden. Leasewagens hebben een A- of B-label, er is een fietsenplan (fiscaal voordeel bij aanschaf en vergoeding voor woon-werkverkeer). 8 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)

9 Inzake werkgelegenheid doet Dar extra inspanningen bij de inzet van Breed (SW-bedrijf), Dagloners (daklozen) en Buurtrangers (jeugd). Dar ondersteunt Kringloopwinkels in haar werkgebied, diverse vrijwilligersprojecten, is partner in Stichting Maatschappelijke Meerwaarde, de Vierdaagsefeesten en Stichting Wij staan voor de Wijk. Dar werkt aan kwaliteitsverbetering via ISO 9001, bewaakt de ontwikkeling van de milieuzorg middels ISO en heeft aandacht voor arbo en veiligheid, waarbij de VCA-diploma s van de medewerkers een hulpmiddel zijn. Daarnaast kennen we nog meerdere uitdagingen en ideeën. Zo denken we aan het inzetten van voertuigen met een zo laag mogelijke uitstoot, route-optimalisatie en het inzetten van lichte voertuigen. We onderzoeken de mogelijkheden om meer voertuigen op groen gas te laten rijden en de inzet van hybride voertuigen. Kansen liggen er door het leveren van biomassa voor de productie van groen gas via vergisting, in samenwerking met ARN, en deelname aan project de Groene Hub. Hoofdstuk Jaarverslag 2011 Dar in transitie 9

10 Kerncijfers Dar NV geconsolideerd (bedragen x 1.000) Totaal vaste activa Totaal vlottende activa Totaal activa Groepsvermogen Voorzieningen Solvabiliteit (groepsvermogen + voorzieningen gedeeld door 52.5% 50.9% balanstotaal) Rentabiliteit gemiddeld groepsvermogen 6.8% 11.2% Netto kasstroom Opbrengsten Kosten van afvalverwerking Netto toegevoegde waarde Exploitatiekosten Resultaat OK-ratio (netto toegevoegde waarde gedeeld door de kosten) 1,03 1,05 Operationele marge (resultaat gedeeld door de opbrengsten) 2,7% 4,1% Aanschafwaarde (im)materiële vaste activa Boekwaarde (im)materiële vaste activa Investeringen (im)materiële vaste activa Afschrijvingen (im)materiële vaste activa Jaarverslag 2011 Dar in transitie Kerncijfers

11 Jaarverslag van de directie Algemene Vergadering van Aandeelhouders De Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) heeft in 2011 twee keer plaatsgevonden. Hierbij kwam onder meer aan de orde het jaarverslag 2010 en de winstbestemming, het strategisch beleid, en het werven van nieuwe aandeelhouders Dar NV. Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) is belast met het toezicht op de bedrijfsvoering. De RvC was per 31 december 2011 als volgt samengesteld: Drs. A.S.F. van Asseldonk (president-commissaris) Drs. C. de Graaf Mr. A.G.J. Knuiman Drs. M.J.M. Meulendijks Drs. C.W. van Willigen Personeel en Organisatie Organisatieontwikkelingen In 2011 is de organisatie op onderdelen aangepast in verband met de toetreding van de regiogemeenten als aandeelhouder en de nieuwe rol van Dar als regiebedrijf. Eind 2011 is hierover overeenstemming bereikt met de OR. Implementatie heeft deels plaatsgevonden in 2011 en zal begin 2012 afgerond worden. In 2011 zijn diverse acties uitgevoerd naar aanleiding van het in 2010 uitgevoerde MedewerkersTevredenheidsOnderzoek (MTO). Deze hebben vooral betrekking gehad op communicatie en de zichtbaarheid van het MT. Ook is stevig en succesvol ingezet op functioneringsgesprekken en gestructureerd werkoverleg. Op een aantal sleutelposities, zoals Hoofd Facilitaire Zaken, Manager Uitvoering en Hoofd Verkoop, zijn vacatures ontstaan die in 2011 zijn of begin 2012 worden ingevuld. Formatie per 31 december 2011 In totaal waren er ultimo medewerkers bij Dar in dienst, waarvan 162 mannen en 21 vrouwen. 161 Medewerkers werkten full-time en 22 part-time. De gemiddelde leeftijd lag ultimo 2011 op 44,5 jaar en het gemiddelde dienstverband was 13,5 jaar. Er zijn in mensen in dienst gekomen en 11 mensen uit dienst gegaan. Tevens zijn er over 2011 omgerekend naar voltijdbezetting ongeveer 51 flexwerkers bij Dar werkzaam geweest. Tot slot is er 1 stagiaire ingezet. Jaarverslag van de directie Jaarverslag 2011 Dar in transitie 11

12 Arbeidsvoorwaarden Per 1 juni is de CAO geëxpireerd. Langdurige onderhandelingen ten spijt is er eind 2011 nog geen nieuw akkoord bereikt. Over 2011 wordt de volledige Resultaatafhankelijke Uitkering van 3% uitbetaald. De doelstellingen (bedrijfsresultaat, functioneringsgesprekken en werkoverleg) zijn weliswaar niet volledig gerealiseerd, maar gezien de goede resultaten is na overleg met de OR besloten over te gaan tot volledige uitbetaling. Medezeggenschap In 2010 zijn er 9 overlegvergaderingen geweest. Belangrijkste onderwerpen waren organisatie Dar, strategisch ontwikkelplan Dar, RAU, Alarm 6, winterdienst, cameraprotocol, MTO, kleding, ideeënbus, toepassing P-90 norm, Organisatie & Inrichting Bedrijfsbureau, protocol aanpak frequent verzuim. Opleidingsplan Het opleidingsplan 2011 is grotendeels conform planning uitgevoerd. Dit met uitzondering van de training Houding en gedrag die uitgesteld is tot Veel aandacht is besteed aan opleidingen/ cursussen in het kader van code 95 en trainingen winterdienst. Ziekteverzuim Het voorkomen en verder terugbrengen van het ziekteverzuim blijft een belangrijk speerpunt. Het ziekteverzuim bedroeg in ,6%. Ten opzichte van 2010 een stijging van 1,7%. De doelstelling was max. 5,7%. Met name bij afvalinzameling was het verzuim extreem hoog, voornamelijk veroorzaakt door enkele (zeer) langdurig zieken. De verzuimfrequentie is in 2011 gelijk aan 2010; 1,4. Het aantal bedrijfsongevallen is sterk verminderd. Waren er in 2010 nog 21 bedrijfsongevallen. In 2011 hebben er 7 bedrijfsongevallen plaatsgevonden. Kwaliteit, Arbo en Milieu (KAM) Kwaliteitszorg, Arbo en Milieuzorg maken integraal onderdeel uit van onze strategische keuzen. Dit kan ook niet anders wanneer Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen hoog in ons vaandel staat. Een goede verankering van KAM is daarbij een essentiële voorwaarde. In 2011 hebben we een volledig nieuw, geïntegreerd KAM-systeem geïmplementeerd. Het nieuwe KAM-systeem is veel meer dan voorheen gericht op continu verbeteren. In november 2011 is de nieuwe werkwijze met succes getoetst aan de normen voor ISO9001 en ISO Kwaliteit Het certificaat voor ISO 9001 is in november 2011 na een externe audit verlengd (hercertificering). 12 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarverslag van de directie

13 Arbo De zorg voor de kwaliteit van de arbeidsomstandigheden is zichtbaar door regelmatige voertuiginspecties door zowel MT-leden, als hoofden en teamleiders en de KAM-coordinator. Toolboxmeetings zijn een regelmatig terugkerend agendapunt tijdens de werkoverleggen. In 2011 zijn deze toolboxen voor een deel uitgevoerd door MT-leden. Dar zorgt dat de medewerkers een actuele VCA-opleiding hebben. Alle mogelijke persoonlijke beschermingsmiddelen zijn beschikbaar. In 2011 is het kledingpakket herzien en eind december is Dar begonnen met het uitreiken van de nieuwe kleding. In 2012 onderzoeken we de mogelijheid om ons arbobeleid te gaan toetsen aan OHSAS18001, waarna de integratie van het KAM-systeem, gekoppeld aan normen, volledig is. Milieu Het certificaat ISO is in 2011 na een externe audit opnieuw goedgekeurd. In het verslagjaar is een nieuwe omgevingsvergunning van kracht geworden. Hierop is in het najaar nog een wijziging aangevraagd vanwege gewijzigde bedrijfsvoering en de voorgenomen aankoop van een strook grond (terreinuitbreiding). Dar is deelnemer van het Nijmeegs Energie Convenant (NEC) dat liep van 2007 tot en met In die periode zijn beperkte besparingen bereikt in het elektriciteitsverbruik en redelijk forse besparingen in brandstof- en gasverbruik. In totaal bijna 9% besparing over drie jaar. In 2012 zal het NEC naar verwachting een doorstart maken, Dar overweegt daar aan deel te nemen. Klant- en marktontwikkelingen In 2011 hebben we de voorbereidingen gestart voor de nieuwe structuur van Dar. Binnen Dar Milieu BV bedienen we de private klanten. In de publieke dienstverlening door Dar NV concentreren we ons op de dienstverlening aan aandeelhouders. De klantontwikkeling is daarmee helder afgebakend. Bij overheden richten we ons op verbreding van de dienstverlening. De kansen dienen zich in toenemende mate aan op het terrein van beleidsadvisering en IBOR (integraal beheer openbare ruimte). De markt voor onze BV blijft als gevolg van de financiële crisis zeer competitief. Daardoor staan de prijzen blijvend onder druk. Dit dwong ons scherp te kijken naar de winstgevendheid van de accounts en we hebben ook in 2011 afscheid genomen van een aantal verlieslatende contracten. Meer dan ooit sturen we op winstgevendheid in plaats van omzettargets. Ook dit jaar zijn de commerciële activiteiten verder geconcentreerd op het kerngebied van Dar (Nijmegen en de regio). Belangrijke ontwikkelingen binnen de commerciële inzameling zijn verder de ondersteuning in afvalmanagement en ondergronds inzamelen. Beiden invalshoeken leveren een belangrijke bijdrage aan lange termijn klantenbinding. Jaarverslag van de directie Jaarverslag 2011 Dar in transitie 13

14 Financiële resultaten Balansverhoudingen en ratio s. Het geconsolideerd balanstotaal bedraagt 26,2 miljoen en ligt daarmee 0,5 miljoen hoger dan het niveau in Het solvabiliteitspercentage, op basis van het eigen vermogen plus voorzieningen, stijgt van 50,9% ultimo 2010 naar 52,5% ultimo Bij een gemiddeld ingezet eigen vermogen van 12,9 miljoen en een resultaat van 0,9 miljoen bedraagt het rendementspercentage (rentabiliteit) 6,8% (11,2% in 2010). Het bedrag aan langlopende schulden is in 2011 gedaald met 0,3 miljoen naar 6,1 miljoen. De financiering van duurzame productiemiddelen vindt overwegend plaats met eigen liquide middelen, een klein gedeelte vindt plaats via operational lease. In 2011 werd als dividend over 2010 aan de aandeelhouder toegekend. Het resultaat over 2011 is, in afwachting van de besluitvorming door de Algemene vergadering van Aandeelhouders, opgenomen in het groepsvermogen. Exploitatie De netto omzet is ten opzichte van het jaar 2010 afgenomen met 0,5 miljoen naar een niveau van 32,3 miljoen in De omzet van Dar NV (waarin de inbestedingscontracten van de klantgemeenten Nijmegen, Lingewaard en Wijchen zijn opgenomen) steeg van 24,6 miljoen in 2010 naar 24,8 miljoen in Bij de overige klanten daalde de omzet met 8,1%, doordat afscheid is genomen van opdrachten die buiten de strategische doelgroep van Dar vielen (zoals het sorteren van wit- en bruingoed en het inzamelen van oud papier buiten de regio). De netto toegevoegde waarde (opbrengst minus verwerkingskosten) nam ten opzichte van 2010 toe met 1,8% en steeg naar een niveau van 26,5 miljoen in De exploitatiekosten (excl. rentelasten) stegen van 24,8 miljoen in 2010 naar 25,4 miljoen in 2011, een toename met 0,6 miljoen. Deze stijging is met name toe te wijzen aan de personeelsgerelateerde kosten, de inkoop van handelsgoederen, de brandstofprijzen en voorzieningendotaties. Het operationele resultaat 2011, zijnde het verschil tussen de netto toegevoegde waarde en de exploitatiekosten (excl. rentelasten), bedraagt 1,1 miljoen. 14 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarverslag van de directie

15 Om de verhouding tussen opbrengsten en kosten te monitoren hanteren wij als resultaatindicator de ok-ratio (netto toegevoegde waarde / kosten). De ok-ratio bedroeg 1,03. Het geconsolideerde resultaat bedraagt in ,9 miljoen, een daling van 0,5 miljoen ten opzichte van Kasstroom Over 2011 is een positieve kasstroom gerealiseerd van 1,0 miljoen (2010: 1,5 miljoen). De operationele kasstromen zijn dit jaar 4,5 miljoen positief en zijn gestegen ten opzichte van voorgaand jaar (2010: 3,6 miljoen), voornamelijk door gunstiger verwerkingstarieven. De hogere kasuitstroom uit investeringsactiviteiten ( 2,8 miljoen ten opzichte van 1,5 miljoen in 2010) kan worden verklaard door de investeringen in wintermaterieel en inzamelvoertuigen. Jaarverslag 2011 Dar in transitie 15

16 Risico en risicobeheersing Bij de uitoefening van haar activiteiten is Dar blootgesteld aan bedrijfsrisico s. Het kader voor risicomanagement binnen de Dar-organisatie is ingericht op basis van de vastgestelde ISO-procedures en de beschrijvingen in het kader van administratieve organisatie en interne controle (AO/IC). Middels de interne auditfunctie en door het periodiek uitvoeren van externe audits en (interim) controles worden de bestaande risicomanagementstructuren, beheersingsmaatregelen en rapportageprocessen op hun feitelijke werking beoordeeld. Daarbij spelen onze interne auditoren een belangrijke rol. De externe auditor en de externe accountant hebben de getroffen risicobeheersingmaatregelen getoetst en beoordeeld of deze binnen de gestelde (wettelijke) kaders en voorwaarden zijn uitgevoerd. In voorkomende gevallen zijn concrete aanbevelingen en voorstellen voor mogelijke verbeteringen doorgevoerd. Vooruitzichten Dar werkt aan de uitbouw van haar strategie. Een krachtig regionaal publiek regiebedrijf in afval en reiniging. Dar bouwt daarmee vanuit een gezonde basis aan de toekomst in de regio. Na het besluit van toetreding van de aandeelhouders zamelen we zelf of onder onze regie het afval in de gehele regio in. Dar zet stappen als kennisinstituut en regievoerder op het gebied van afvalmanagement en integraal beheer van openbare ruimte. Door uitvoering, door samenwerking en door advisering. Deze ambitie maken we waar met focus op onze kerntaken, helder benoemd in onze visie en missie. Deze kerntaken kennen scherpe doelstellingen die we maandelijks meten, transparant voor medewerkers en aandeelhouders. De basis is gezond, de ambitie is helder. Onze doelstellingen zijn vastomlijnd en 2012 zal in het teken staan van verder gaan op de ingeslagen weg. Overtuigd van dit pad en met de wil om te slagen gaan we samen met onze medewerkers, aandeelhouders en klanten een mooie toekomst tegemoet. Nijmegen, 15 mei 2012 drs. P.A.C.T. van Heeswijk algemeen directeur 16 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarverslag van de directie

17 JAARREKENING DAR NV GECONSOLIDEERD 2011

18 JAARREKENING DAR NV GECONSOLIDEERD 2011 Geconsolideerde balans per 31 december Voor resultaatbestemming (bedragen x 1.000) Activa Vaste activa Immateriële vaste activa 1) Materiële vaste activa 2) Financiële vaste activa 3) Vlottende activa Voorraden 4) Vorderingen 5) Effecten Liquide middelen Totaal Passiva Groepsvermogen 6) Voorzieningen 7) Langlopende schulden 8) Kortlopende schulden 9) Totaal Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011

19 Geconsolideerde winst- en verliesrekening (Bedragen x 1.000) Netto-omzet Kosten van afvalverwerking Lonen en salarissen Sociale lasten 10) Afschrijvingskosten 11) Overige bedrijfskosten Kosten Bedrijfsresultaat Overige financiële baten en lasten 12) Resultaat deelnemingen Groepsresultaat Jaarverslag 2011 Dar in transitie 19

20 Geconsolideerd kasstroomoverzicht (Bedragen x 1.000) Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutatie voorzieningen Mutatie voorraden Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden exclusief aflossingsverplichtingen en nog te betalen dividend Mutaties in werkkapitaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen en betaalde rente Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen immateriële vaste activa Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen (im)materiële vaste activa Desinvesteringen in financiële vaste activa Kasstroom uit investerings activiteiten Aflossing leningen Aflossing langlopende schulden 0 0 Betaald dividend Kasstroom uit financierings activiteiten Netto kasstroom Deze kasstroom kan tevens als volgt worden weergegeven Mutatie effecten Mutatie liquide middelen Netto kasstroom Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011

21 Toelichting op de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening Algemeen Activiteiten De activiteiten van Dar NV en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit de exploitatie van een bedrijf op het gebied van milieuverantwoorde afvalverwerking en reiniging, met inachtneming van de terzake bestaande wetten, van overheidswege gegeven voorschriften, alsmede de voorwaarden en afspraken zoals deze zijn opgenomen in het afgesloten inbestedingscontract. Consolidatie In de consolidatie worden de financiële gegevens van Dar N.V. opgenomen, haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin Dar N.V direct of indirect overheersende zeggenschap kan uitoefenen doordat zij beschikt over de meerderheid van de stemrechten of op enig andere wijze de financiële en operationele activiteiten kan beheersen. Hierbij wordt tevens rekening gehouden met potentiële stemrechten die direct kunnen worden uitgeoefend op balansdatum. De groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft, worden voor 100% in de consolidatie betrokken. In de consolidatie worden betrokken de financiële gegevens van Dar N.V. en Dar Milieu B.V. Beiden zijn gevestigd te Nijmegen en vormen een 100% kapitaalbelang. Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen worden geëlimineerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompany-transacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. Waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen zijn waar nodig gewijzigd om aansluiting te krijgen bij de geldende waarderingsgrondslagen voor de Groep. Aangezien de winst-en-verliesrekening over 2011 van Dar N.V. in de geconsolideerde jaarrekening is verwerkt, is (in de enkelvoudige jaarrekening) volstaan met weergave van een beknopte winsten-verliesrekening in overeenstemming met art. 2:402 BW. Verbonden partijen Alle groepsmaatschappijen, zoals opgenomen in paragraaf grondslagen voor de waardering van activa en passiva, evenals de deelnemingen die worden toegelicht in paragraaf 3, worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd. Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011 Jaarverslag 2011 Dar in transitie 21

22 Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de directie van Dar N.V. zich over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat de directie schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Algemeen De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepaling van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro s. De waardering van activa en passiva en de bepaling van resultaat vindt in beginsel plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gereali seerd. Verliezen en risico s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische 22 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011

23 levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Daarnaast wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Voor de vaststelling of voor een immaterieel vast actief waar sprake is van een bijzondere waardevermindering wordt verwezen naar de paragraaf bijzondere waardeverminderingen. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met de bijzondere waardevermindering. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de aanschafwaarde, rekening houdend met de eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Daarnaast wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Voor de vaststelling of voor een materieel vast actief waar sprake is van een bijzondere waardevermindering, wordt verwezen naar de paragraaf bijzondere waardeverminderingen. Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs van de activa waarop de subsidies betrekking hebben. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Materiële activa in uitvoering worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Financiële vaste activa Groepsmaatschappijen en deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde. Deze waarde wordt berekend op basis van dezelfde grondslagen die Dar N.V. hanteert bij de waardering en resultaatbepaling. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voor zover Dar N.V. in deze situatie geheel of gedeeltelijk instaat voor de schulden van de deelneming, dan wel het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening getroffen. De deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs. Bij de waardering van deelnemingen wordt rekening gehouden met waardedalingen, indien deze duurzaam zijn. De onder financiële vaste activa opgenomen vorderingen worden gewaardeerd tegen de reële waarde van het verstrekte bedrag, gewoonlijk de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011 Jaarverslag 2011 Dar in transitie 23

24 Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De vennootschap beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. De opbrengstwaarde is bepaald met behulp van de actieve markt. Een bijzonderewaardeverminderingsverlies wordt direct als een last verwerkt in de winst-en-verliesrekening. Indien wordt vastgesteld dat een bijzondere waardevermindering die in het verleden verantwoord is, niet meer bestaat of is afgenomen, dan wordt de toegenomen boekwaarde van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten. Voorzieningen wegens oninbaarheid dienen in mindering te worden gebracht op de boekwaarde van de vordering. Effecten De ter belegging dienende obligaties worden gewaardeerd op de marktwaarde per balansdatum. Waardeveranderingen van deze effecten worden direct verwerkt in de winst- en verliesrekening. De effecten staan ter vrije beschikking van de vennootschap. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de onderneming. 24 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011

25 Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Jubilea-uitkeringen Dit betreft een voorziening voor toekomstig uit te keren jubileumgratificaties aan het personeel op basis van de huidige personeelsregelingen. Bij de berekening van de voorziening is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en een vertrekkans van het personeel. De voorziening is opgenomen tegen contante waarde, rekening houdend met een rekenrente van 5,5%. Arbeidsongeschiktheidsregelingen Een voorziening is getroffen indien op balansdatum verplichtingen bestaan tot het in de toekomst doorbetalen van beloningen aan personeelsleden die op balansdatum naar verwachting blijvend geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn om werkzaamheden te verrichten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. De verplichting is een beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Groot onderhoud Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt. Overige voorzieningen De overige voorzieningen zijn opgenomen tegen nominale waarde. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011 Jaarverslag 2011 Dar in transitie 25

26 Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst- en verliesrekening wordt verwerkt. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen kunnen al gerealiseerd worden zodra zij voorzienbaar zijn. Netto omzet Hieronder wordt opgenomen de opbrengst van de in het verslagjaar geleverde goederen en diensten, onder aftrek van kortingen en dergelijke en exclusief de over de omzet geheven belastingen en na eliminatie van transacties binnen de groep. Resultaat deelnemingen Als resultaat deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder de financiële baten en lasten. Kosten van afvalverwerking en overige bedrijfskosten Onder kosten van afvalverwerking zijn opgenomen de directe en indirecte kosten voor aan de verwerkers aangeboden tonnages afval, heffing Wet belastingen op Milieugrondslag (WbM) en extern depot voor Klein Chemisch Afval (KCA). Onder de overige bedrijfskosten zijn opgenomen kosten uitbesteed werk, onderhouds- en brandstofkosten materieel en kosten die niet direct aan de kostprijs van de geleverde diensten zijn toe te rekenen. Personeelsbeloningen Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. 26 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011

27 Pensioenen Dar N.V. heeft een toegezegde pensioenregeling bij het ABP. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Dar N.V. heeft de toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling. Daarnaast had Dar N.V. tot medio 2010 voor één medewerker een pensioenregeling die gekwalificeerd is als een toegezegde bijdrageregeling. Voor deze toegezegde bijdrageregeling betaalde Dar N.V. op verplichte, contractuele basis premies aan de verzekeringsmaatschappij. Behalve de betaling van premies heeft Dar N.V. geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregeling. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd waren. Vooruitbetaalde premies zijn opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidde of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Immateriële vaste activa en materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de economische levensduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011 Jaarverslag 2011 Dar in transitie 27

28 Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerde balans (bedragen x 1.000,- tenzij anders vermeld) 1. Immateriële vaste activa Software Boekwaarde per 1 januari bij: investeringen 106 af: afschrijvingen -185 Boekwaarde per 31 december Historische aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen per 31 december Afschrijvingspercentages 25% 2. Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa in 2011 is als volgt weer te geven: Gebouwen en terreinen Materieel en actiemiddelen Overige vaste bedrijfsmiddelen Activa in uitvoering Totaal Boekwaarde per 1 januari bij: investeringen af: desinvesteringen af: afschrijvingen Herrubricering Boekwaarde per 31 december Historische aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen per 31 december Afschrijvingspercentages 0-10% 7%-25% 10%-50% 0% 28 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011

29 3. Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa in 2011 is als volgt weer te geven: Andere deelnemingen Overige vorderingen Totaal Boekwaarde per 1 januari bij: resultaat deelnemingen af: overig Boekwaarde per 31 december De deelnemingen bestonden uit Front2Front B.V. te Schiedam (25% aandeel in kapitaal tot moment van aandelenverkoop in 2011) en Midwaste N.V. (14,29% aandeel in kapitaal tot moment van liquidatie in 2011). 4. Voorraden Grond- en hulpstoffen Vorderingen Handelsdebiteuren Nominaal saldo af: voorziening voor mogelijke oninbaarheid RC gemeente Nijmegen 67 0 Overige vorderingen en overlopende activa Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011 Jaarverslag 2011 Dar in transitie 29

30 In de post overige vorderingen en overlopende passiva zijn o.a. opgenomen de nog te ontvangen bedragen, vooruitbetaalde bedragen en de nog te factureren opbrengsten. Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. 6. Groepsvermogen Voor de toelichting op de samenstellende bestanddelen van het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke balans. 7. Voorzieningen Personeelsgerelateerde voorzieningen Stand per 1 januari bij: dotatie 45 af: onttrekking -56 Stand per 31 december Overige voorzieningen Stand per 1 januari bij: dotatie 192 af: onttrekking -61 Stand per 31 december In de personeelsgerelateerde voorzieningen is het langlopende deel opgenomen voor IZA-premies, jubilea-uitkeringen en vertrek-/arbeidsongeschiktheidsregelingen. Het kortlopende deel is onderdeel van de overige kortlopende schulden. De overige voorzieningen hebben betrekking op groot onderhoud en verlieslatende contracten, voor het deel met een langlopend karakter. Het kortlopende deel is onderdeel van de overige kortlopende schulden. 30 Jaarverslag 2011 Dar in transitie Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011

31 8. Langlopende schulden Achtergestelde lening Lening gemeente Nijmegen Nieuwbouw lening I Nieuwbouw lening II Aflossingsverplichting Achtergestelde lening Dit betreft de achtergestelde lening van de gemeente Nijmegen. De lening is per 1 juli 2011 tegen een koers van 100% omgezet in de leningsovereenkomst, zoals beschreven onder Lening gemeente Nijmegen. Lening gemeente Nijmegen Dit betreft een lening van de gemeente Nijmegen verstrekt als vervanging van de achtergestelde converteerbare lening. Aflossing geschiedt in 5 jaarlijkse gelijke termijnen voor het eerst per 1 juli De rente bedraagt 5,0% voor het eerst te voldoen op 1 juli Een bedrag van heeft een looptijd langer dan 5 jaar. Nieuwbouw lening I Dit betreft een lening van de gemeente Nijmegen verstrekt ten behoeve van de financiering van de nieuwbouw. Aflossing geschiedt annuïtair in 25 jaar voor het eerst per 1 mei De rente bedroeg tot 1 mei ,67% en is per die datum aangepast naar 4,9%. De binnen één jaar verschuldigde aflossingen ad zijn opgenomen onder de schulden op korte termijn. Een bedrag van heeft een looptijd langer dan 5 jaar. Nieuwbouw lening II Dit betreft een lening van de gemeente Nijmegen verstrekt ten behoeve van de financiering van de nieuwbouw. Aflossing geschiedt annuïtair in 15 jaar voor het eerst per 1 mei De rente bedraagt 5,68%. De binnen één jaar verschuldigde aflossingen ad zijn opgenomen onder de schulden op korte termijn. De lening wordt binnen 5 jaar volledig afgelost. Jaarrekening Dar NV geconsolideerd 2011 Jaarverslag 2011 Dar in transitie 31