Het leven na de installatie 2005, deel 2

Transcriptie

1 Het leven na de installatie 2005, deel 2 23 maart 2005

2 Introductie Sprekers: Pieter Bolle, Lieven Desmet, Tim Verhoeven IEEE Student Branch Informatica Studenten Werking Voor K.H.Leuven studenten Leuvense Users Voor iedereen die interesse heeft in en iets wil bijleren Voor K.U.Leuven studenten

3 Typografische conventies in deze presentatie Commando s staan in een blok zoals dit: Een gedetailleerde directorylisting opvragen $ ls -la directory Een $ betekent dat dit commando als gewone user uitgevoerd moet worden Een # betekent dat dit commando als root uitgevoerd moet worden Gegevens die ingevuld moeten worden staan vetjes gedrukt op het einde van een regel betekent dat het commando verder gaat op de volgende regel

4 Welke distributie gebruiken we vandaag? Debian Sarge Debian releases: stable (woody) testing (sarge) unstable (sid) Niet-commerciële distributie: vooral focus op vrijheid Maar alles is nogal distributie-onafhankelijk, want: De Debian package manager apt-get is naar vele andere distributies geport. We gaan vandaag met de console werken!

5 Het leven na de installatie 2005, deel e tools 3 4 Internet services 5

6 Het leven na de installatie 2005, deel 2 Basis Users SSH apt-get Firewall NAT 1 2 e tools 3 4 Internet services 5

7 Basisvaardigheden Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Een editor gebruiken (nano, joe, vi, emacs,... ) Een editor instellen $ export EDITOR=nano Allerlei commando s die je bij elke login wilt uitvoeren plaats je in /.bash_profile Doe zo min mogelijk als root. Log nooit in als root. Gebruik su of sudo. sudo instellen # visudo Daemons (server processen) starten en stoppen Voorbeeld: sshd starten # /etc/init.d/sshd start

8 De shell Een aantal basiscommando s Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Een directorylisting opvragen $ ls $ ls -la Directories $ mkdir newdir $ cd newdir $ pwd $ cd.. $ rmdir newdir Bestanden kopiëren, verplaatsen en verwijderen $ cp a.txt b.txt $ mv b.txt c.txt $ rm c.txt

9 De shell Een aantal basiscommando s (vervolg) Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Permissies $ chmod o-r private.txt # chown owner:group file De inhoud of het type van bestanden bekijken $ less file.txt $ file picture.jpg Bestanden archiveren en archieven uitpakken $ tar cvzf archive.tar.gz *.tex $ tar xvzf workshop.tar.gz Manual pages opvragen $ man -k zoekterm $ man ls

10 Paswoorden Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Het is zeer belangrijk om goede paswoorden te gebruiken. Enkele tips: Geen namen, woorden uit het woordenboek,... Geen betekenisvolle nummers (geboortedata, telefoonnummers,... ) Gebruik nooit hetzelfde paswoord voor allerlei verschillende logins! Foute spelling, omkeren ed. zijn niet voldoende! Gebruik zowel hoofd- als kleine letters, cijfers en speciale tekens Minstens 8 tekens lang Schrijf je paswoord(en) nergens op! Regelmatig veranderen...

11 User De paswoord file Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Bewerk deze file nooit rechtstreeks, maar gebruik vipw! /etc/passwd root:x:0:0:root:charlie root:/root:/bin/bash ws:x:1000:1000:workshop:/home/ws:/bin/bash root username x Vroeger stond hier een hash van het paswoord. Nu is die om veiligheidsredenen verplaatst naar /etc/shadow 0 user id (UID). UID=0 betekent root-toegang. 0 group id (GID) Charlie root Echte naam (ook wel het GECOS veld genoemd) /root home directory /bin/bash login shell

12 User User accounts Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Een useraccount aanmaken en verwijderen # adduser username # userdel username Een useraccount wijzigen (niet alle opties zijn nodig) # usermod -c gecos -d homedir -G group1,group2 -s shell username # passwd username Users kunnen hun eigen shell,... ook veranderen shell en andere info veranderen $ chsh -s /bin/csh $ chfn -f fullname $ passwd

13 User Groups Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Waarom groepen? Bestandspermissies -rw-r-r- (owner, group, other) Groepen worden bijgehouden in de file /etc/group, één per regel groep:x:gid:user1 user2... Een nieuwe groep aanmaken # addgroup nieuwegroep Kijken in welke groepen een user zit $ groups username

14 Secure Shell (SSH) Veilig verbinden met andere hosts Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Veilig Alle traffiek (paswoorden,... ) wordt geëncrypteerd Veelzijdig Remote logins, filetransfers, tunnels,... Inloggen op een remote host met ssh $ ssh username@lea.ulyssis.org Je krijgt vervolgens gewoon een shell op de remote host.

15 Secure Shell (SSH) Geavanceerd gebruik van SSH Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Files kopiëren met scp (Secure Copy) $ scp thesis.tgz username@noa.ulyssis.org: $ scp username@alf.ulyssis.org: /foto.jpg /tmp/mijnfoto.jpeg Voorbeeld van een TCP tunnel $ ssh -L 12345: username@ace.ulyssis.org Dit legt een SSH-tunnel aan, zodat verbindingen op localhost:12345 via ace.ulyssis.org geforward worden naar

16 De package manager: apt-get Software installeren Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Gebruik altijd de beschikbare packages, tenzij het echt niet anders kan! Software zoeken $ apt-cache search zoekterm Software installeren # apt-get install pakket Software verwijderen # apt-get remove pakket

17 De package manager: apt-get Je systeem up-to-date houden Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Patches installeren is zeer eenvoudig met apt-get Lijst met beschikbare packages updaten # apt-get update Eventuele nieuwe packages installeren # apt-get -u upgrade Je kan ook het ganse systeem ineens bijwerken tot de laatste versie. Dit is vooral handig voor grote upgrades. Het ganse systeem upgraden tot de laatste versie # apt-get dist-upgrade

18 iptables Een firewall Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Iptables werkt met tables en chains: Standaard tables filter Pakketten filteren mangle Pakketten aanpassen (bv. TOS, TTL,... ) nat Dient voor Network Address Translation De filter table is de meest bekende: Chains van de filter table INPUT inkomende pakketten (van het netwerk) OUTPUT uitgaande pakketten (naar het netwerk) FORWARD pakketten die niet voor deze host bestemd zijn, maar geforward moeten worden We veronderstellen een basiskennis van TCP/IP voor dit deel

19 iptables Voorbeeld: een personal firewall Basis Users SSH apt-get Firewall NAT We gaan geen pakketten forwarden, dus hebben we genoeg aan de INPUT en OUTPUT chains. OUTPUT chain: we zetten de policy (default actie) op ACCEPT, en vegen alle regels uit (flush). OUTPUT chain # iptables -P OUTPUT ACCEPT # iptables -F OUTPUT INPUT chain: we droppen alles, behalve datgene dat we specifiek willen doorlaten, en beginnen eveneens met een schone lei. INPUT chain # iptables -P INPUT DROP # iptables -F INPUT

20 iptables Voorbeeld: een personal firewall (vervolg) Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Alle pakketten die tot een reeds bestaande TCP-verbinding horen laten we door. INPUT chain (2) # iptables -A INPUT -m state --state ESTABLISHED,RELATED -j ACCEPT Verder willen we enkel pakketten bekijken die een nieuwe connectie openen. De andere pakketten droppen we dus. INPUT chain (3) # iptables -A INPUT -m state --state! NEW -j DROP

21 iptables Voorbeeld: een personal firewall (vervolg) Basis Users SSH apt-get Firewall NAT We aanvaarden inkomende UDP datagrammen op poort 53 (we draaien bijv. een DNS server die bereikbaar moet zijn) INPUT chain (4) # iptables -A INPUT -p udp --dport 53 -j ACCEPT Verdere pakketten voorzien we van een logprefix zodat we deze makkelijk kunnen onderscheiden in de logs. INPUT chain (5) # iptables -A INPUT -j LOG --log-prefix "NewConnection: "

22 iptables Voorbeeld: een personal firewall (vervolg) Basis Users SSH apt-get Firewall NAT We aanvaarden ook TCP verbindingen op poort 22 (zodat onze SSH server bereikbaar is) INPUT chain (6) # iptables -A INPUT --src p tcp --dport 22 -j ACCEPT De pakketten die nu nog overblijven krijgen een ander logprefix. INPUT chain (7) # iptables -A INPUT -j LOG --log-prefix "DroppedConnection: "

23 Network Address Translation Wat is het? Waarvoor dient het? NAT eth0 Internet Basis Users SSH eth1 apt-get Firewall NAT LAN Ethernet Switch

24 Network Address Translation Configuratie Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Alle bestaande regels uitwissen # iptables -F; iptables -t nat -F # iptables -t mangle -F NAT instellen (voor een statisch extern IP adres) # iptables -t nat -A POSTROUTING -o eth0 -j SNAT --to NAT instellen (voor een dynamisch extern IP adres) # iptables -t nat -A POSTROUTING -o eth0 -j MASQUERADE Routering aanzetten # echo 1 > /proc/sys/net/ipv4/ip_forward

25 Network Address Translation Configuratie (vervolg) Basis Users SSH apt-get Firewall NAT Gewone firewall rules (zie eerder) # iptables -A INPUT -m state --state ESTABLISHED,RELATED -j ACCEPT # iptables -A INPUT -m state --state NEW -i! eth0 -j ACCEPT # iptables -P INPUT DROP # iptables -A FORWARD -i eth0 -o eth0 -j REJECT Nieuwe connecties van het LAN moeten doorgelaten worden (2de regel) Pakketten die binnenkomen op eth0 mogen niet langs daar terug naar buiten (laatste regel)

26 Het leven na de installatie 2005, deel 2 The GIMP Inkscape xfig 1 2 e tools 3 4 Internet services 5

27 e tools The GIMP Inkscape xfig Groot onderscheid in werkwijze: Raster gebaseerd (The GIMP) Vector gebaseerd (Inkscape, xfig)

28 The GIMP The GNU Image Manipulation Program The GIMP Inkscape xfig Geschikt om: Prentjes te retoucheren Nieuwe prentjes te maken uit reeds bestaande andere prentjes Ook om prentjes vanaf nul te maken, maar dit is voor de advanced users In deze workshop: Hoe neem ik een screenshot, knip ik -wat ik wil- uit het resultaat en save ik het als png

29 The GIMP Stap 1: De screenshot voorbereiding The GIMP Inkscape xfig Je selecteert in het hoofdpaneel: File Acquire Screenshot

30 The GIMP Stap 2: De soort screenshot selecteren The GIMP Inkscape xfig Je selecteert welke soort screenshot je wilt nemen In ons voorbeeld: the whole screen after 0 seconds delay

31 The GIMP Stap 3: Het gewenste stuk uitknippen The GIMP Inkscape xfig Om het gewenste stuk uit te knippen gebruiken we de crop tool Door te klikken en te slepen kunnen we het uit te knippen gebied aanduiden Dit kan dan nog fijngeregeld worden door de hoekpunten te verslepen Tenslotte dubbelklikken in het uit te knippen gebied

32 The GIMP Stap 3: Het gewenste stuk uitknippen (vervolg) The GIMP Inkscape xfig

33 The GIMP Stap 4: het resultaat The GIMP Inkscape xfig We hebben nu dus een gimp-venster met daarin het hoofdpaneel als prentje Nu nog opslaan...

34 The GIMP Stap 5: opslaan The GIMP Inkscape xfig Hier kan je kiezen hoe je het prentje wilt opslaan en waar Het formaat kies je ofwel door in de rode cirkel een extensie te kiezen, ofwel een extensie achter de bestandsnaam te zetten Wij kiezen png en klikken op ok

35 The GIMP Stap 5: opslaan (vervolg) The GIMP Inkscape xfig Eenmaal je extensie gekozen kan je nog altijd dingen instellen die type-afhankelijk zijn Meestal zijn de standaardinstellingen voldoende

36 The GIMP En verder? The GIMP Inkscape xfig Dit is vanzelfsprekend niet het enige wat je met gimp kan doen. Probeer thuis zeker eens dingen uit! Aanrader in hoofdpaneel: Xtns -> Script-Fu -> Logo s Voor het, zonder al te veel hoofdpijn, maken van mooi ogende logo s voor alle doeleinden.

37 Inkscape Open Source Scalable Vector Graphics Editor The GIMP Inkscape xfig Voorbeeldfiguren op

38 xfig eenvoudig, maar krachtig vector tekenprogramma The GIMP Inkscape xfig Eenvoudig (maar krachtig) vector tekenprogramma Nogal ouderwetse interface exporteerbaar naar vele formaten vector: eps, pdf, L A T E X,... bitmap: jpg, png, gif,... layers gemakkelijk zelf aan te passen bibliotheek L A T E X compatibiliteit voor formules User manual:

39 xfig L A T E X compatibiliteit voor formules The GIMP Inkscape xfig Het is zeer makkelijk om de kracht van L A T E X-formules te gebruiken in figuren met xfig. Instellingen in /.Xresources Fig.latexfonts: Fig.specialtext: exporteren naar PDF/L A T E X Invoegen in je L A T E X-source L A T E X-document \input fig.pdf_t true true Wet van Faraday C E di = S C B t ds di C ds S C

40 Het leven na de installatie 2005, deel 2 CVS SVN cron 1 2 e tools 3 4 Internet services 5

41 Concurrent Versions System CVS SVN cron Houdt elke versie van files bij Voor software-ontwikkeling, L A T E X-documenten,... Met meerdere mensen aan één set files te werken Remote werken Clients beschikbaar op de meeste platformen Iedere UNIX-achtige: command line cvs wincvs (Windows), maccvs (Apple), gcvs (): Geintegreerde support in sommige IDE s zoals Eclipse Installatie # apt-get install cvs SSH-server voor remote toegang

42 Concurrent Versions System Algemeen opzet van het systeem CVS server checkout clients local copy CVS SVN Primergy repository update cron commit local copy

43 Concurrent Versions System Een repository opzetten CVS SVN cron Wie kan er lezen/schrijven? UNIX file permissies! Best een group aanmaken voor ieder project, en repository group-writable maken Een repository initialiseren $ export CVSROOT=/home/workshop/cvsroot $ cvs -d $CVSROOT init Je moet altijd eerst aangeven waar CVS de repository kan vinden, door de omgevingsvariabele CVSROOT in te stellen. Remote werken? $ export CVSROOT=username@cvs.server.be: /home/workshop/cvsroot

44 Concurrent Versions System De eerste import van een nieuw project CVS SVN cron We gaan er van uit dat de files die we onder controle van CVS willen plaatsen in /home/workshop/tmp staan. De eerste import $ cd /home/workshop/tmp $ cvs import -m message wstest vendortag releasetag Als je de -m message weglaat, wordt er een editor gestart hiervoor (default: vi) vendortag en releasetag moeten opgegeven worden; vul hier gewoon iets voor in. De directory /home/workshop/tmp mag nu weg.

45 Concurrent Versions System Een client sessie CVS SVN cron Een werkkopie verkrijgen $ mkdir /workcopy; cd /workcopy $ cvs checkout wstest Als je je werkkopie niet telkens uitveegt, kan je deze ook updaten. Dan moet je enkel de verschillen met de repository downloaden. De werkkopie updaten $ cd /workcopy $ cvs update

46 Concurrent Versions System Een client sessie CVS SVN cron Nu kunnen we files bewerken in de werkkopie. Als we daarmee klaar zijn, moeten we onze veranderingen committen. Veranderingen committen $ cvs commit -m logboodschap filename Nieuwe files toevoegen $ cvs add filename $ cvs commit -m logboodschap filename Vooraleer je je lokale kopie uitveegt... $ cvs release

47 Concurrent Versions System Geavanceerde onderwerpen Geschiedenis van een file bekijken $ cvs log filename CVS SVN cron Verschillen bekijken $ cvs diff filename $ cvs diff -r1.1 -r1.2 filename Files verwijderen $ rm filename $ cvs remove filename $ cvs commit -m logmessage filename CVS nog veel meer (zoals tagging, branching,... ) Zie de documentatie op

48 Subversion (SVN) Een nieuw versiecontrolesysteem CVS SVN cron Voordelen Voordelen van Subversion tov. CVS Directory versioning (hernoemen, verplaatsen) Atomische commits (alles of niets) Snellere netwerktoegang Binaire files (bv. foto s) worden beter afgehandeld Gebruik Gelijkaardig aan CVS, maar svn ipv. cvs Website esvn: TortoiseSVN (voor Windows):

49 cron Automatisch commando s laten uitvoeren CVS SVN cron Met cron kun je op bepaalde tijdstippen commando s laten uitvoeren (bv. backups). Documentatie: manpages cron(8), crontab(1) en crontab(5) Resultaten krijg je via mail (zorg dat je mailsysteem werkt!) Voorbeeld $ env EDITOR=nano crontab -e Typ in: 5 */2 * * * echo "test 1 2 3" $ crontab -l velden: minuten (0-59), uren (0-23), dag van de maand (1-31), maand (1-12), dag van de week (0-7, 0 is zondag), commando

50 Het leven na de installatie 2005, deel 2 Apache Exim vsftpd NFS Samba 1 2 e tools 3 4 Internet services 5

51 Apache webserver Apache Exim vsftpd NFS Samba Installatie # apt-get install apache Apache starten # /etc/init.d/apache start Controleer of de installatie gelukt is door te surfen naar

52 Apache webserver Een simpele webpagina Apache Exim vsftpd NFS Samba Een simpele webpagina $ mkdir /public_html; cd /public_html $ nano index.html En typ bijvoorbeeld dit bestandje in: index.html <html> <head><title>title of page</title></head> <body> <p>this is my first homepage.</p> </body> </html> Surf nu naar

53 Exim 4 Hoe werkt ? Apache Exim vsftpd NFS Samba

54 Exim 4 Een mail transfer agent Apache Exim vsftpd NFS Samba Installatie # apt-get install exim4 Na de installatie worden een aantal vraagjes gesteld voor de configuratie van de mailserver: 1 Eén grote configfile vele kleine configfiles 2 Algemeen type setup (Meestal zenden via een smarthost, maar ook lokale mail (voor cron, fetchmail,... ) 3 naam van het systeem

55 Exim 4 Een mail transfer agent (vervolg) Apache Exim vsftpd NFS Samba 4 IP-adressen die mogen verbinden met de server. Vul hier in: enkel lokale connecties. 5 Domeinen waarvoor mail geaccepteerd wordt 6 Machines die mogen relayen. Best leeg laten, tenzij je een mailserver voor een LAN aan het configureren bent. 7 Instellen van de smarthost. 8 Lokale naam verbergen? 9 DNS aanvragen minimaliseren? Dit is enkel nuttig voor een niet-permanente internetverbinding.

56 vsftpd Een FTP server Apache Exim vsftpd NFS Samba FTP (File Transfer Protocol) is een software standaard om bestanden over te brengen tussen verschillende computers die door zowat ieder besturingssysteem ondersteund wordt. Installatie # apt-get install vsftpd Configuratie: /etc/vsftpd.conf listen=no # Opstarten via inetd anonymous_enable=no # Geen anonymous login local_enable=yes # Normale users uit # /etc/passwd mogen inloggen xferlog_enable=yes # Er wordt gelogd naar # /var/log/vsftpd.log chroot_local_user=yes # chroot

57 vsftpd Een FTP server (vervolg) Apache Exim vsftpd NFS Samba Omdat we ervoor kiezen om vsftp vanuit inetd op te starten moeten we inetd ook nog configureren: Lijn toevoegen aan /etc/inetd.conf ftp stream tcp nowait root /usr/sbin/tcpd /usr/sbin/vsftpd inetd herstarten # /etc/init.d/inetd restart

58 Network File System (NFS) Apache Exim vsftpd NFS Samba Gedistribueerd bestandssysteem Voor de client lijkt het alsof er een lokaal bestandssysteem gebruikt wordt Ondersteund op de meeste UNIX-achtige besturingssystemen Ook op windows clients toegankelijk met de Microsoft For Unix OPGEPAST: data onbeschermd over het netwerk (best alleen gebruiken op trusted LAN)

59 Network File System (NFS) Kernel configuratie Apache Exim vsftpd NFS Samba De standaard kernel van de meeste distributies heeft NFS support ingebakken of als module meegeleverd. Op debian sarge: als module Kernelmodule laden (client) # modprobe nfs Eigen kernel: volgende opties aanzetten (onder File systems Network File Systems):

60 Network File System (NFS) nfs-utils Apache Exim vsftpd NFS Samba De client- en serversoftware: nfs-utils Op debian: 2 pakketten (nfs-common, nfs-kernel-server) Installatie nfs-utils (debian) client# apt-get install nfs-common server# apt-get install nfs-kernel-server nfs-common

61 Network File System (NFS) Server configuratie Apache Exim vsftpd NFS Samba Bestanden delen: specifiëren in /etc/exports /etc/exports /home (rw,sync) /usr (rw,sync,no_root_squash) client.voorbeeld.org(ro,sync) Alle details en opties: exports(5) $ man exports

62 Network File System (NFS) Server configuratie (2) Apache Exim vsftpd NFS Samba Server starten: meestal via initscript Server starten (debian) # /etc/init.d/nfs-kernel-server start Laadt ook de kernelmodule indien nodig. Wijzigingen aanbrengen in /etc/exports terwijl de server draait: nadien opnieuw exporteren Veranderingen exporteren # exportfs -a

63 Network File System (NFS) Client configuratie Apache Exim vsftpd NFS Samba Mounten via nfs # mount :/home /mnt/nfs Ook mogelijk om toe te voegen aan /etc/fstab. /etc/fstab :/home /home nfs rw,rsize=4096,wsize=4096,hard,intr,sync :/usr /usr nfs ro,rsize=8192,soft,noatime,nodev,async 0 0 Alle details en opties: nfs(5) $ man nfs

64 Network File System (NFS) Meer informatie Apache Exim vsftpd NFS Samba whitepapers/nfs.htm manpages: exports(5) nfs(5) fstab(5) mount(5) umount(5)

65 Samba Apache Exim vsftpd NFS Samba Configuratie Wat? Open source implemantatie van SMB/CIFS (beter bekend als Windows bestands- en printerdelen) Samba Web Tool (SWAT) (zie deel 1) Configuratiefile /etc/samba/smb.conf

66 Samba Globale configuratie Apache Exim vsftpd NFS Samba Nogal uitgebreid, maar goed gedocumenteerd adhv. commentaar in de configfile zelf. /etc/samba/smb.conf (verkort, commentaar geknipt) [global] workgroup = MYGROUP hosts allow = security = user Samba paswoorden instellen # smbpasswd username of $ smbpasswd

67 Samba Globale configuratie (vervolg) Apache Exim vsftpd NFS Samba Samba users moeten ook een gewone account hebben, tenzij je de setting username map gebruikt. /etc/samba/smb.conf [global] username map = /etc/samba/users.map /etc/samba/users.map!sys = mary fred guest = * Met deze configuratie gebruiken de samba-users mary en fred de UNIX-username sys. De mapping file wordt niet verder doorlopen door het!. Andere samba-users worden gemapt op guest.

68 Samba Directories delen Apache Exim vsftpd NFS Samba Per share moet je een stuk aan /etc/samba/smb.conf toevoegen. /etc/samba/smb.conf [sharenaam] path = /home/shared comment = publieke share read only = yes [fredsdir] path = /home/fred public = no writable = yes valid users = fred Er staan nog veel voorbeelden in de commentaar in /etc/samba/smb.conf.

69 Samba De daemons: nmbd en smbd Apache Exim vsftpd NFS Samba nmbd Naamservice: smb-names ipv. ip adressen smbd De eigenlijke filesharing Configuratie checken $ testparm De samba daemons starten # /etc/init.d/samba start

70 Samba Client programma s in de console Apache Exim vsftpd NFS Samba De meeste operaties gebeuren met het programma smbclient. smbclient $ smbclient -L localhost $ smbclient //smbname/sharename Meer informatie in de manpage smbclient(1). smbmount # smbmount //smbname/sharename /mnt/smb Met smbmount kun je een Samba-share gewoon mounten, zoals een harde schijf of een cdrom.

71 Het leven na de installatie 2005, deel 2 Vragen 1 2 e tools 3 4 Internet services 5

72 Vragen? Opmerkingen? Onze medewerkers helpen je graag verder! Vragen Als je opmerkingen hebt over deze workshop, vul dan het feedback formulier in, zodat we er bij toekomstige workshops rekening mee kunnen houden. Bedankt!