Laryngopharyngeale reflux

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Laryngopharyngeale reflux"

Transcriptie

1 Laryngopharyngeale reflux Nora van Ardenne Neus-, Keel- en Oorziekten, Hoofd- en Halschirurgie GZA Sint-Jozef GZA Sint-Vincentius

2 Laryngopharyngeale reflux (LPR) Retrograde extraoesophagale reflux van maaginhoud in larynx, pharynx, trachea en bronchiën caustisch effect ook indirect door vagus prikkeling in distale slokdarm hoesten, keelschrapen en bronchoconstrictie

3 Laryngopharyngeale reflux (LPR) Vanaf 1996 toenemend aantal publicaties (7 per jaar) Flinke toename in 2000 (30 per jaar) Vooral reviews Nood aan nieuwe randomized controlled trials met voldoende patiënten aantallen Onvoldoende bekendheid bij huisartsen

4 Epidemiologie Geen duidelijk beeld van prevalentie Tot 10 % van patiënten die zich aanbieden bij NKO arts 50 % van patiënten bij NKO arts met laryngeale en stemproblemen 80 % van gezonde vrijwilligers tekenen van laryngopharyngeale reflux bij laryngoscopie

5 Klachten Heesheid Globusgevoel Keelpijn jeukend gevoel in keel Hoesten Keelschrapen Slijmvorming Milde dysphagie Halithosis Astma (Laryngospasme)

6 Klinisch onderzoek

7 Klinische bevindingen Roodheid van laterale pharynxwand Roodheid van arytenoiden, interarytenoidale regio, of laryngeale zijde van de epiglottis Pachydermie Oedeem van posterieure larynx en stembanden Inflammatoire stembandletsels

8 Klinische bevindingen

9

10 Diagnostiek Manometrie Gastro-oesophagoscopie Reflux Symptom Index (>13 abnormaal)

11 Diagnostiek 24 uurs dual probe ph metrie Gouden standaard? Sensitiviteit % geen correlatie met ernst van de klachten 24 uur meting te kort? Vals negatieven door bepaalde voedselinname Geen consensus over ph cut-off waarde (5 ipv 4) Reflux bij 30 % van de gezonde populatie 12 % intolerantie Niet overal beschikbaar Proeftherapie PPI

12 GERD versus LPR GERD Terugvloei van maaginhoud LPR Terugvloei van maaginhoud Pyrosis Pyrosis 35% Liggende positie Meerderheid oesophagitis Onderste slokdarmsfincter Hogere BMI en obesitas Rechtop Minderheid oesophagitis Bovenste slokdarmsfincter BMI niet verhoogd Geen laryngeale peristaltiek en laryngopharyngeale mucosa is veel gevoeliger minder reflux nodig om LPR klachten uit te lokken

13 Behandeling Veranderingen in levenstijl Hoofdeinde van bed hoger Verminderde inname van vet, citrusvruchten, tomaten, chocolade, cafeine, alchohol Rookstop Vermageren 3 uur voor slapengaan niets meer eten Proton pomp inhibitoren American Gastroenterological Association: geen PPI s in afwezigheid van GERD 2 x / dag, minimaal 3 maanden, cave Symptomen vaak sneller beter dan klinische bevindingen Alleen zure reflux wordt onderdrukt, pepsine en gal niet

14 Behandeling Histamine type 2 blokkers, evt s avonds associëren Heelkunde Nissen fundoplicatie - controversieel Overwogen in zeer ernstige situaties Alleen indien onvoldoende respons op PPI (door gal en pepsine?) Geen effect op LPR Riopan? H. pylori eradicatie?

15 Behandeling Klassieke conservatieve anti-reflux maatregelen Start PPI 2x /d 30 min a.c. ged 3 mnd Indien beter stop behandeling, indien recidief klachten continueer behandeling Indien niet beter 24 uurs ph metrie en eventueel dosis verhogen

16 Conclusie Veel voorkomende klachten die niet specifiek zijn Ook klinische tekenen zijn niet specifiek Problematiek komt veel voor en is relatief nieuw Voorlopig geen gouden standaard Eerste keus behandeling PPI 2x/d ged 3 maanden Nood aan nieuwe RCT s met statistisch significante patiëntenaantallen

17 Referenties Koufman JA, Belafsky PC, Bach KK, et al. Prevalence of esophagitis in patients with ph-documented laryngopharyngeal reflux. Laryngoscope 2002;112: Hicks DM, Ours TM, Abelson TI, et al. The prevalence of hypopharynx findings associated with gastroesophageal reflux in normal volunteers. J Voice 2002; 16: Megwalu UC. A systematic review of proton-pump inhibitor therapy for laryngopharyngeal reflux. Ear Nose Throat J 2013 Aug;92(8): Altman KW, Prufer N, Vaezi MF. A review of clinical practice guidelines for reflux disease: toward creating a clinical protocol for the otolaryngologist. Laryngoscope Apr;121(4): Kotby MN, Hassan O, El-Makhzangy AM, et al. Gastroesophageal reflux/laryngopharyngeal reflux disease: a critical analysis of the literature. Eur Arch Otorhinolaryngol.2010 Feb;267(2): Chort MS, Prokopakis EP, Lahanas VA, et al. Knowledge of primary care doctors about laryngopharyngeal erflux disease. B-ENT 2013; 9:53-6 Philip O. Katz, MD, Lauren B. Gerson, MD, et al. Guidelines for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. Am J Gastroenterol 2013; 108: Charaklias N, Mamais C, Pothula V et al. Laryngopharyngeal reflux and snoring: a pilot case-control study. B-ENT 2013;9:89-93 Hanson DG, Kamel PL, Kahrilas PJ. Outcomes of antireflux therapy for the treatment of chronic laryngitis. Ann Otol Rhinollaryngol 1995; 104: YilmaznT, Munir DB, Riza OG, et al. Laryngopharyngeal reflux and Helicobacter pylori. W orld J Gastronterol 2014; 20(27): Ford CN. Evaluation and management of laryngopharyngeal reflux. JAMA 2005; 294:1534.

18 Bedankt voor uw aandacht

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized

Nadere informatie

Zelden chirurgie bij refluxziekte : enquêteresultaten en literatuurverwijzingen

Zelden chirurgie bij refluxziekte : enquêteresultaten en literatuurverwijzingen Zelden chirurgie bij refluxziekte : enquêteresultaten en literatuurverwijzingen Het onderzoek naar kennis en houding van huisartsen en specialisten ten opzichte van chirurgische behandeling van refluxziekte

Nadere informatie

Hoesten, en dan...? Huisartsensymposium Jon van Harten, longarts

Hoesten, en dan...? Huisartsensymposium Jon van Harten, longarts Hoesten, en dan...? Huisartsensymposium 21-11-2018 Jon van Harten, longarts Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen

Nadere informatie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care

Nadere informatie

EBM II: Korte casus 1. Kaat De Groot Laurens Deprost

EBM II: Korte casus 1. Kaat De Groot Laurens Deprost EBM II: Korte casus 1 Kaat De Groot Laurens Deprost EBM II: Inleiding tot klinisch denken Titularis: Prof. Dr. Nicole Pouliart Tutor: Chelsey Plas 05/12/2014 Inhoud Casus Differentiaaldiagnoses oesofageale

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Slokdarmmanometrie met 24 uur ph-metrie

Patiënteninformatie. Slokdarmmanometrie met 24 uur ph-metrie Patiënteninformatie Slokdarmmanometrie met 24 uur ph-metrie Inhoud Inleiding... 3 Doel van het onderzoek... 3 Voorbereiding op het onderzoek... 3 Verloop van het onderzoek... 4 Wat wordt van u verwacht?...

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

De oudere patiënt met comorbiditeit

De oudere patiënt met comorbiditeit De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers

Nadere informatie

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Behandeling van atrium fibrilleren op de IC Mirjam Wikkerink, ANIOS IC AF op IC 15% van de patiënten, meestal in de eerste 72 uur na ontstaan van sepsis Verminderde atriale contractie, hoge ventriculaire

Nadere informatie

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied Klachten door irritatie van maagzuur In het keel- neus- en oorgebied Inleiding Maagzuur is zeer irriterend voor al het slijmvlies dat zich buiten de maag bevindt. Dit geldt zowel voor het slijmvlies in

Nadere informatie

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied

Klachten door irritatie van maagzuur. In het keel- neus- en oorgebied Klachten door irritatie van maagzuur In het keel- neus- en oorgebied Inleiding Maagzuur is zeer irriterend voor al het slijmvlies dat zich buiten de maag bevindt. Dit geldt zowel voor het slijmvlies in

Nadere informatie

Brandend maagzuur (reflux) klachten

Brandend maagzuur (reflux) klachten Brandend maagzuur (reflux) klachten Wat is brandend maagzuur? Met brandend maagzuur of zuurbranden wordt het te vaak terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm bedoeld. Het medische woord voor dit

Nadere informatie

Speekselverlies en laryngospasme bij patiënten met ALS. Sandra Offeringa & Janneke Weikamp 29 september 2017

Speekselverlies en laryngospasme bij patiënten met ALS. Sandra Offeringa & Janneke Weikamp 29 september 2017 Speekselverlies en laryngospasme bij patiënten met ALS Sandra Offeringa & Janneke Weikamp 29 september 2017 ALS Congres 2017 Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst

Nadere informatie

REFLUX THERAPIE 18/11/2015

REFLUX THERAPIE 18/11/2015 REFLUX THERAPIE 18/11/2015 MEDICAMENTEUS Step-up: opdrijven therapie tot symptoomcontrole Step-down: full therapie en dan afbouw tot doorbraak symptomen MILDE OF INTERMITTENTE SYMPTOMEN (

Nadere informatie

Antireflux operatie. Poli Chirurgie

Antireflux operatie. Poli Chirurgie 00 Antireflux operatie Poli Chirurgie Deze folder geeft u informatie over de gastro-oesophageale refluxziekte (terugstroom van maaginhoud naar de slokdarm) waarvoor via de buik een antireflux operatie

Nadere informatie

Hoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker

Hoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker Hoe hartfalen te herkennen Mark Valk, huisarts onderzoeker vroegdiagnostiek hartfalen Leusden 24 april 2012 2 Disclosure Geen belangenverstengeling Komt het vaak voor? 0,8% tussen de 55 en 64 jaar 3% tussen

Nadere informatie

Inhoud WOORD VOORAF 15 DE NORMALE STEM

Inhoud WOORD VOORAF 15 DE NORMALE STEM Inhoud WOORD VOORAF 15 HOOFDSTUK 1 19 DE NORMALE STEM 1. Anatomie en fysiologie 19 Macroscopische anatomie van de larynx 19 Het larynxskelet 19 De larynxmembranen 19 De larynxspieren 23 De innervatie van

Nadere informatie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een

Nadere informatie

Acute gastrointestinale bloedingen. C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017

Acute gastrointestinale bloedingen. C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017 Acute gastrointestinale bloedingen C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017 Acute gastrointestinale bloedingen Algemene aspecten van aanpak bij bloedingen Focus

Nadere informatie

Safety of hydroxyethyl starches. Seminariewerk Idris Ghijselings

Safety of hydroxyethyl starches. Seminariewerk Idris Ghijselings Safety of hydroxyethyl starches Seminariewerk Idris Ghijselings 12-04-2013 Outline 1. Structuur en Farmacokinetiek - concentratie - moleculair gewicht - molaire substitutie 2. Farmacodynamiek - volume

Nadere informatie

COPDnet transmuraal ketenzorgmodel

COPDnet transmuraal ketenzorgmodel COPDnet transmuraal ketenzorgmodel integrale zorg in een geïntegreerde zorgketen LAN, Conferentie, 19 januari 2018 dr. A.J. (Alex) van t Hul Uitgangspunten/ aannames: 1. Uitkomsten van zorg voor mensen

Nadere informatie

Nood aan duidelijkheid?! Liesa Verhaeghe

Nood aan duidelijkheid?! Liesa Verhaeghe Nood aan duidelijkheid?! Liesa Verhaeghe 1 Inhoud 1. Aanleiding 2. Planning 3. Literatuurstudie 4. Protocolontwikkeling 5. Opleiding 6. Kennistest 7. Besluit 2 1 Aanleiding Prevalentiecijfers Europees

Nadere informatie

Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid

Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid Onderzoek naar werkzaamheid schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis en alcoholafhankelijkheid presentatie ESPRi Symposium 26-11-2015 Michiel Boog, klinisch psycholoog, psychotherapeut Titel:

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Slokdarmmanometrie met 24 uur ph-metrie en impedantiemeting

Patiënteninformatie. Slokdarmmanometrie met 24 uur ph-metrie en impedantiemeting Patiënteninformatie Slokdarmmanometrie met 24 uur ph-metrie en impedantiemeting Inhoud Inleiding... 3 Doel van het onderzoek... 3 Voorbereiding op het onderzoek... 3 Verloop van het onderzoek... 4 Wat

Nadere informatie

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Behandeling van een trigger finger Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Overzicht Inleiding PICO Zoekstrategie & Flowchart Artikelen Chirurgie Anatomie Open vs percutaan Conclusie Inleiding Klinische symptomen

Nadere informatie

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA

Nadere informatie

Maagklachten. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Maagklachten. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Maagklachten Informatie voor patiënten F0909-2150 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44

Nadere informatie

Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga

Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga Inhoudsweergave Wie is at risk & Diagnose Prevalentie Klinisch belang van

Nadere informatie

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie.

Barnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Barnidipine C08CA12, december 2017 Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt barnidipine door

Nadere informatie

Inhoud. Woord Vooraf 13. De normale stem 15

Inhoud. Woord Vooraf 13. De normale stem 15 Inhoud Woord Vooraf 13 Hoofdstuk 1 De normale stem 15 1. Anatomie en fysiologie 15 Macroscopische anatomie van de larynx 15 Het larynxskelet 15 De larynxmembranen 15 De larynxspieren 19 De innervatie van

Nadere informatie

Refluxoperatie. Chirurgie. Beter voor elkaar

Refluxoperatie. Chirurgie. Beter voor elkaar Refluxoperatie Chirurgie Beter voor elkaar Refluxoperatie Gastro-oesophageale refluxziekte en antireflux operaties de operatie volgens Nissen en de operatie volgens Belsey Inleiding Deze folder geeft u

Nadere informatie

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike

Nadere informatie

Maagzuur Oorzaken Maagzweer en maaginfectie Wat is een maagzweer en/of maaginfectie?

Maagzuur Oorzaken Maagzweer en maaginfectie Wat is een maagzweer en/of maaginfectie? Maagklachten U heeft maagklachten door een maagzweer, maaginfectie of brandend maagzuur. Vanuit medisch oogpunt zijn deze klachten gelukkig meestal niet ernstig. In deze folder vindt u uitleg over deze

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten

De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten De overgang van stepped care naar personalized care bij de combinatie van lichamelijke en psychische klachten Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium Personalized medicine:

Nadere informatie

Het piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei 2014. Annejet Plaisier. kinderarts

Het piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei 2014. Annejet Plaisier. kinderarts Het piepende kind Nascholing huisartsen 20 mei 2014 Annejet Plaisier kinderarts Incidentie van wheezing bij kinderen 18 16 Kinderen in % 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 MAS-90 Leeftijd

Nadere informatie

IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga -

IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga - IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga - Oncologie multidisciplinair Van verwijzing tot nazorg De komende 20 minuten Voorstellen Doel Oncologie MCA Samen traject doorlopen van een patiente

Nadere informatie

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Effecten en verklarende mechanismen Juliane Menting Nivel, Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NKCV, Nederlands

Nadere informatie

Nut vitaminenen voedingssupplementen na gastric bypass

Nut vitaminenen voedingssupplementen na gastric bypass Leven na de Gastric Bypass Nut vitaminenen voedingssupplementen na gastric bypass Apr. Depreitere Visie Supplementen zijn er in overvloed In specifieke gevallen hebben ze hun nut Gebruik met gezond verstand

Nadere informatie

Brokgevoel in de keel

Brokgevoel in de keel Brokgevoel in de keel Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2014 pavo 0737 Inleiding U bent bij de kno-arts onder behandeling omdat u een brokgevoel in uw keel heeft. In deze folder leest u algemene informatie

Nadere informatie

Diabetes Mellitus en Beweging

Diabetes Mellitus en Beweging Diabetes Mellitus en Beweging Doelen 0Refresher 0Patient Education 0Exercise and DM Wat betekent het? 0 Diabetes: Door(heen) gaan 0 Mellitus: Honing/Zoet Wat is het? 0 Groep van stoornissen met hyperglycemieën

Nadere informatie

Logopedische inzichten in de behandeling van chronische hoestklachten

Logopedische inzichten in de behandeling van chronische hoestklachten Logopedische inzichten in de behandeling van chronische hoestklachten 13 oktober 2017, NVLF congres Paula Roosjen en Sanne Matthee Inhoud Logopedische behandeling voor het SPEICH-C programma (Chronische)

Nadere informatie

Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic

Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie Critically Appraised Topic Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER

FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER 2016 Yvette van Beurden arts onderzoeker VUmc y.vanbeurden@vumc.nl Procedure www.ndfb.nl Geschiedenis van Nood et al 2013 Clostridium difficile

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie. Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014

CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie. Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014 CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014 INLEIDING 50% van alle gewrichtsluxaties op de SEH 95-97% anterieure luxatie 65% van de ziekenhuizen hebben een protocol

Nadere informatie

DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum

DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum DIAGNOSTIEK Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum Test Evaluatie Meer aandacht voor de evaluatie van testen Snelle groei

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Red Man Syndroom bij vancomycine. Emmy Janssen, 5 maart 2019

Red Man Syndroom bij vancomycine. Emmy Janssen, 5 maart 2019 Red Man Syndroom bij vancomycine Emmy Janssen, 5 maart 2019 Vancomycine Glycopeptide-antibioticum, sinds 1958 Remt bacteriële celwandsynthese Tast permeabiliteit celmembraan aan Blokkeert RNA synthese

Nadere informatie

Epidurale en periradiculaire injecties bij chronische rugklachten is geen te verzekeren prestatie

Epidurale en periradiculaire injecties bij chronische rugklachten is geen te verzekeren prestatie Onderwerp: Epidurale en periradiculaire injecties bij chronische rugklachten is geen te verzekeren prestatie Samenvatting: Soort uitspraak: Datum: 10 juli 2007 Uitgebracht aan: Er is onvoldoende evidence

Nadere informatie

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Achtergrond Fenotype = grote variabiliteit Niet alle symptomen

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

In dit proefschrift wordt de rol beschreven van duodenaal vocht, dat via de maag terugvloeit naar de slokdarm bij patienten met gastrooesophageale

In dit proefschrift wordt de rol beschreven van duodenaal vocht, dat via de maag terugvloeit naar de slokdarm bij patienten met gastrooesophageale Samenvatting Samenvatting Terugvloed (reflux) van maaginhoud naar de slokdarm (oesophagus) kan de oorzaak zijn van symptomen zoals zuurbranden, pijn op de borst, opboeren van zuur en van slokdarm slijmvlies

Nadere informatie

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte

Nadere informatie

Slikproblemen. Informatiebrochure patiënten

Slikproblemen. Informatiebrochure patiënten Slikproblemen Informatiebrochure patiënten 1. Wat zijn slikproblemen...4 2. Hoe verloopt slikken...4 3. Wat is een slikprobleem...5 4. Hoe ontstaat een slikprobleem...5 5. Hoe slikproblemen verhelpen...5

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Reflux. 1 www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu. Reflux. 1 www.kinderneurologie.eu Reflux Wat is reflux? Reflux betekent terugstromen, meestal wordt het wordt het woord reflux gebruikt voor het terugstromen van voeding en maagzuur vanuit de maag naar slokdarm of zelfs naar de mond. Hoe

Nadere informatie

PH- & IMPEDANTIEMETING ONDERZOEK VAN DE SLOKDARM

PH- & IMPEDANTIEMETING ONDERZOEK VAN DE SLOKDARM PH- & IMPEDANTIEMETING ONDERZOEK VAN DE SLOKDARM Uw afspraak Gegevens patiënt Dhr./mevr.:... Afspraak gastroscopie onderzoek Afspraak datum:... Tijdstip melden:... Tijdstip onderzoek:... Heeft u een aanvraagbrief

Nadere informatie

Brokgevoel in de keel

Brokgevoel in de keel Brokgevoel in de keel Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent bij de kno-arts onder behandeling omdat u een brokgevoel in uw keel heeft. In deze folder leest

Nadere informatie

Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland?

Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen met astma in Nederland? Astma controle, is er ruimte voor verbetering? Walter Balemans, kinderlongarts Antonius ziekenhuis, Nieuwegein CAHAG conferentie, januari 2017 Gewetensvraag Hoe goed behandelen we kinderen en volwassenen

Nadere informatie

Transmurale werkafspraak Hoesten

Transmurale werkafspraak Hoesten Transmurale werkafspraak Hoesten Medisch Coördinatie Centrum Antonius Ziekenhuis M. Berghuis, huisarts Benschop, V. Duurkens, longarts St Antoniusziekenhuis, J. Geurts, transmuraal huisarts Rhijnhuysen,

Nadere informatie

Diabetische Voet. Presentatie. - Achtergrond. - Hoe ontstaat diabetische voet. - Diagnostiek. - De behandeling van vaat/ infectie problemen

Diabetische Voet. Presentatie. - Achtergrond. - Hoe ontstaat diabetische voet. - Diagnostiek. - De behandeling van vaat/ infectie problemen Diabetische Voet Dr. R.G.S. van Eps Afdeling Heelkunde en Vaatexpertisecentrum Voetenpoli Wondzorg Symposium 2012 Presentatie - Achtergrond - Hoe ontstaat diabetische voet - Diagnostiek - De behandeling

Nadere informatie

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD Onderzoeker Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Disclosure belangen spreker: M. Sealy Geen (potentiële)

Nadere informatie

Praktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging

Praktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging Praktijk voor Fysiotherapie Altijd in beweging In samenwerking met. Viola Gijzen, diëtist Mieke Verschuren/Marijke Sligchers, fysiotherapeuten Inhoud Inleiding Wat is COPD? COPD en dan? COPD en voeding

Nadere informatie

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014 Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

Is intra-articulair hyaluronzuur nuttig bij de behandeling van cuffscheuren in de schouder?

Is intra-articulair hyaluronzuur nuttig bij de behandeling van cuffscheuren in de schouder? Is intra-articulair hyaluronzuur nuttig bij de behandeling van cuffscheuren in de schouder? Dr. P. Verspeelt Fysische geneeskunde en Revalidatie 15 november 2014 Wat is hyaluronzuur? 2 suikermolecules

Nadere informatie

Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts

Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen Nikkie Aarts Afdeling Epidemiologie & Inwendige Geneeskunde 3 de Lustrum Farmacovigilantie Platform Nederland Dinsdag 19 mei 2015 Promotietraject In de dagelijkse

Nadere informatie

Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma. Fanny Vuik Keuze Coassistent IC

Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma. Fanny Vuik Keuze Coassistent IC Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma Fanny Vuik Keuze Coassistent IC 17-09-2014 Inhoud. Casus Epidemiologie Indeling Pathofysiologie Kliniek Diagnostiek Therapie Conclusie Casus Man, 32 jaar.

Nadere informatie

Psychische klachten als co-morbiditeit bij COPD

Psychische klachten als co-morbiditeit bij COPD Psychische klachten als co-morbiditeit bij COPD Pearson Plein is een initiatief van Pearson. Pearson heeft jarenlange ervaring als educatieve uitgever van wetenschappelijk onderbouwde psychologische meetinstrumenten

Nadere informatie

Calprotectine bepaling in feces

Calprotectine bepaling in feces Erasmus MC Calprotectine bepaling in feces Synoniem: IBD test, Bühlmann Afname Afname voorkeur: Afname volume: Afname condities: Opslag condities: Verzend condities: Feces in buis met schepje Minimaal

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Rennie Suikervrij, kauwtabletten 680 mg calciumcarbonaat en 80 mg magnesiumcarbonaat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. Rennie Suikervrij, kauwtabletten 680 mg calciumcarbonaat en 80 mg magnesiumcarbonaat BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Rennie Suikervrij, kauwtabletten 680 mg calciumcarbonaat en 80 mg magnesiumcarbonaat Lees deze bijsluiter zorgvuldig door, want het bevat belangrijke informatie

Nadere informatie

e-exercise bij knie en heup artrose

e-exercise bij knie en heup artrose e-exercise bij knie en heup artrose Ontwikkeling, evaluatie en implementatie Corelien Kloek (TiU, NIVEL, UMCU, HU) Daniël Bossen (HvA), Joost Dekker (VUmc), Dinny de Bakker (TiU, NIVEL), Cindy Veenhof

Nadere informatie

Mindfulness op individuele basis: wat kan een patiënt met een chronische aandoening daarmee?

Mindfulness op individuele basis: wat kan een patiënt met een chronische aandoening daarmee? Mindfulness op individuele basis: wat kan een patiënt met een chronische aandoening daarmee? M A Y A S C H R O E V E R S, U N I V E R S I T A I R M E D I S C H C E N T R U M G R O N I N G E N Mindfulness

Nadere informatie

Gastroesofageale reflux

Gastroesofageale reflux Gastroesofageale reflux Artsen: Dr. P. Borgers Dr. Th. Botelberge Dr. I. Buytaert Dr. I. Dero Dr. B. De Schepper Dr. I. Maurissen Dr. D. Sprengers Dr. F. Van de Mierop Praktijken: Sint Augustinusziekenhuis,

Nadere informatie

Fysiotherapie voor kinderen met functionele obstipatie in de eerste lijn: resultaten van het BOKi onderzoek

Fysiotherapie voor kinderen met functionele obstipatie in de eerste lijn: resultaten van het BOKi onderzoek Fysiotherapie voor kinderen met functionele obstipatie in de eerste lijn: resultaten van het BOKi onderzoek Jojanneke van Summeren Afdeling Huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde Prevalentie 0-10% >10-20%

Nadere informatie

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch

Nadere informatie

Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst

Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst Intensivist/cardioloog @iccvanderhorst Conflict of interest Perner A, Laake J, van der Horst ICC. Innovation and safety in critical care: should

Nadere informatie

Split-skin grafts & de REMBRANDT trial: Evidence-based behandelingen voor donor sites Dr Hester Vermeulen

Split-skin grafts & de REMBRANDT trial: Evidence-based behandelingen voor donor sites Dr Hester Vermeulen Split-skin grafts & de REMBRANDT trial: Evidence-based behandelingen voor donor sites Dr Hester Vermeulen Drs Anne Eskes Drs Fleur Brölmann Dr Dirk Ubbink Inhoud Nationale Inventarisatie Validiteit WCS-schema

Nadere informatie

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon

Nadere informatie

Ph-meting. Kinderafdeling

Ph-meting. Kinderafdeling Ph-meting Kinderafdeling Beter voor elkaar Ph- metrie / ph-meting Wat is een ph-meting Bij dit onderzoek wordt 24 uur lang de ph (zuurgraad) gemeten van de slokdarm. Ieder kind heeft periodes dat de zure

Nadere informatie

Implantica. RefluxStop belemmert zure reflux zonder de voedseldoorgang samen te drukken. RefluxStop

Implantica. RefluxStop belemmert zure reflux zonder de voedseldoorgang samen te drukken. RefluxStop Implantica RefluxStop belemmert zure reflux zonder de voedseldoorgang samen te drukken RefluxStop Gastro-oesofageale refluxziekte Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD of zure reflux) is een ziekte veroorzaakt

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze

Nadere informatie

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD.

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Robbert Kerseboom Kaderhuisarts astma-copd De prevalentie van obesitas (BMI > 30 kg/m 2 ): (in 2012) 11 % bij mannen 14 % bij vrouwen. De prevalentie van COPD is 20/1000 Nederlanders KADERHUISARTS SCHAKEL

Nadere informatie

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 70 kg Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016 Voedingstoestand Daling van het gewicht (BMI) en ALSFRS-R gerelateerd, wijst

Nadere informatie

Epidemiologie van ondervoeding en cachexie bij kankerpatiënten

Epidemiologie van ondervoeding en cachexie bij kankerpatiënten Epidemiologie van ondervoeding en cachexie bij kankerpatiënten Criem Marie-Cathérine Onco-diëtiste Oncologisch centrum 08 december 2012 Oncologie: een probleem? Kanker Incidentie, n= Mortaliteit, n= Man/Vrouw

Nadere informatie

Nurse versus physician-led care for the management of asthma

Nurse versus physician-led care for the management of asthma TRAM onderzoek Nurse versus physician-led care for the management of asthma Maarten C Kuethe1, Anja A P H Vaessen-Verberne1, Roy G Elbers2, Wim MC Van Aalderen3 1. Paediatrics, AMPHIA Hospital, Breda,

Nadere informatie

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.

Nadere informatie

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale

Nadere informatie

Part A: Glycated hemoglobin A1c as a screening tool for detection of type 2 diabetes?

Part A: Glycated hemoglobin A1c as a screening tool for detection of type 2 diabetes? Part A: Glycated hemoglobin A1c as a screening tool for detection of type 2 diabetes? Part B: Evaluation of point-of-care instruments for glycated hemoglobin A1c testing in an ambulant hospital setting

Nadere informatie

MET bespreking Een verlate reactie bij anafylaxie? 19 Februari 2018 Veerle van Coenen, fellow Intensive Care

MET bespreking Een verlate reactie bij anafylaxie? 19 Februari 2018 Veerle van Coenen, fellow Intensive Care MET bespreking Een verlate reactie bij anafylaxie? 19 Februari 2018 Veerle van Coenen, fellow Intensive Care Casus R/ Vrouw 39 jaar D1: SEH: jeuk, stridor S/ Voorgeschiedenis: neuritis optica, cholecystectomie,

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK 29 januari + 30 januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS

Nadere informatie

Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014

Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Perifere zenuw blokkade bij een patiënt at risk voor compartiment syndroom? Lucie van Genugten 3 e jaars AIOS Anesthesiologie 7 November 2014 Vraag Maskeert een perifere zenuwblokkade het optreden van

Nadere informatie

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst

Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Externe validering van een chronic obstructive pulmonary disease (COPD) diagnostische vragenlijst Daniel Kotz Maastricht University Department of General Practice School for Public Health and Primary Care

Nadere informatie

29-6-2011. Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2. Ondergewicht = Westerse landen: 2-15% Asian enigma

29-6-2011. Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2. Ondergewicht = Westerse landen: 2-15% Asian enigma Jeroen de Wilde, Arts M&G-onderzoeker JGZ 4-19 CJG Den Haag 29 juni 2011 2 29 juni 2011 1 Ondergewicht = A. Een gewicht of BMI onder een bepaalde grenswaarde Gewicht naar lengte, per geslacht Gewicht naar

Nadere informatie

Workshop de oudere huid. Henri Post MA-ANP Wond Expertisecentrum Evean Willem Masker Sales/productspecialist BiologiQ

Workshop de oudere huid. Henri Post MA-ANP Wond Expertisecentrum Evean Willem Masker Sales/productspecialist BiologiQ Workshop de oudere huid Henri Post MA-ANP Wond Expertisecentrum Evean Willem Masker Sales/productspecialist BiologiQ Skin tears Skin tears is een scheurwond bij ouderen die ontstaat door frictie en/of

Nadere informatie

Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand (DASH)

Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand (DASH) Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand (DASH) P.L. Hudak et al. (1996) DOEL(GROEP): Inventariserend en evaluatief De DASH meet symptomen en functionele beperkingen in de bovenste extremiteit gedurende

Nadere informatie

Casus. PrevalenOe OSAS 17-04-16. Als OSAS je na aan t hart staat Cardiovasculaire aspecten van OSAS. Disclosures

Casus. PrevalenOe OSAS 17-04-16. Als OSAS je na aan t hart staat Cardiovasculaire aspecten van OSAS. Disclosures 170416 Disclosures Als OSAS je na aan t hart staat Cardiovasculaire aspecten van OSAS Geen (potentiële) belangenverstrengeling Bedrijfsnamen Voor bijeenkomsten mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

ph-metrie + impedantie Informatiebrochure

ph-metrie + impedantie Informatiebrochure ph-metrie + impedantie Informatiebrochure 2 Geachte mevrouw, heer, Uw arts heeft voorgesteld om bij u een 24u ph-metrie met impedantiemeting uit te voeren. Om ervoor te zorgen dat u voldoende geïnformeerd

Nadere informatie

17/04/2013. 1. Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi

17/04/2013. 1. Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Katia Verhamme, MD, PhD Epidemioloog OLV Ziekenhuis-Aalst Erasmus MC Rotterdam 20 april 2013

Nadere informatie