Geijkt Nieuws. Nieuwsbrief. Thema: Watermonitoring. All it takes for environmental research. Eijkelkamp Agrisearch Equipment December 2001

Transcriptie

1 6 Eijkelkamp Agrisearch Equipment December 2001 Geijkt Nieuws Nieuwsbrief Thema: Watermonitoring In dit nummer: Interview met Japanse agent DAIKI Snel en adequaat reageren met meetnet Diver; functionaliteit overtreft marketing inspanningen Gebruik grondwater om te koelen of te verwarmen Product Nieuws All it takes for environmental research

2 Onder de indruk van de kleine Diver Sinds 1995 is DAIKI één van de topagenten van Eijkelkamp Agrisearch Equipment. Steeds meer Japanners zijn bezorgd over het milieu en Eijkelkamp kan op dit gebied de juiste instrumenten leveren. Eijkelkamp heeft de kennis en kunde om aan de opkomende vraag naar milieutechnische onderzoeksapparatuur te voldoen, aldus Hisayuki Okusa. 2 Gemiddelde Japanner De heer Hisayuki Okusa, Directeur van de firma DAIKI Rika Kogyo Co. Ltd in Tokio heeft voor langere tijd in Canada gestudeerd en gewerkt. Zijn collega s zien hem dan ook niet als de gemiddelde Japanner. Voor de gemiddelde Japanner is de samenwerking op het werk van groot belang. In Canada pleit men eerder voor het individu. Japanse werknemers gaan na het werk graag met vrienden drinken, terwijl Canadezen liever snel naar huis gaan en zich storten op wat ze zelf het liefst doen. Mix Hisayuki Okusa ziet zichzelf door zijn achtergrond als een mix tussen beide culturen. Toen hij negen jaar geleden met zijn familie terugkwam in Japan is hij begonnen bij DAIKI. Hoewel hij zich er tegenwoordig prima in kan vinden dat zijn vrienden graag na het GEIJKT NIEUWS werk met z n allen uit willen gaan, vindt hij de Canadese manier van leven ook nog steeds prettig. De heer Okusa kan met recht zeggen dat hij zichzelf kan zijn binnen beide culturen. Samenwerking In 1941 werd DAIKI opgericht. DAIKI is bekend als een onderneming die zich richt op het produceren en leveren van instrumenten voor bodemfysisch onderzoek in Japan. De meeste producten van DAIKI worden in samenwerking met gebruikers ontwikkeld. Dit betekent dat de producten van DAIKI direct afgestemd zijn op de eindgebruiker. Een goed contact met mensen uit het veld is dan ook essentieel voor het succes van DAIKI. 300 Divers Op het eerste Diver seminar dat in Hong Kong werd gehouden, waren wij al snel onder de indruk van de Gebruik van Sonic voor o.a. snel plaatsen van Divers en Direct-wells. kleine Diver. Sinds die tijd hebben wij ongeveer 300 Divers in Japan verkocht. Het unieke design maakt de Diver niet alleen geschikt voor grondwatermonitoring, maar ook voor het meten bij meren en rivieren etc. Een groot voordeel van de Diver is bijvoorbeeld dat deze vrijwel ongevoelig voor vandalisme en weersinvloeden is. Wij merken nu ook dat onze klanten zelf met steeds meer alternatieve toepassingsmethoden van de Diver komen, vertelt de heer Okusa. Tevreden Okusa: De mening van de eindgebruiker telt en is erg belangrijk. De eindgebruiker dient tevreden te blijven en dit gebeurt door een nauwe samenwerking tussen de producent en de leverancier (Eijkelkamp en DAIKI) en goede aftersalesaspecten.

3 vast PRODUCT aangebracht NIEUWS het PRODUCT bentonietmanchet NIEUWS bentoniet ondoorlatende laag filterzand meer nodig Goedkoop en snel, de Direct-well De Direct-well is een peilbuis bestaande uit een filterbuis van 1 meter lengte met een diameter van 32 mm uitwendig. Boven op het filter zit een roestvast stalen adapter met een slangaansluiting voor de stijgslang 10 x 12 mm. Micro en macro Tijdens de plaatsing van de Direct-well worden over de volle lengte van de stijgslang bentonietmanchetten geregen. Deze verzorgen de voorgeschreven afdichting van het blinde deel van de peilbuis in de bodem. Door de gebruikte materialen kan de Directwell voor grondwaterbemonsteringen gebruikt worden op alle micro- en macroparameters. Kwaliteitspeilbuis Om snel en trefzeker een peilbuis te plaatsen biedt Eijkelkamp Agrisearch Equipment het kwaliteitsfilter dat bestaat uit drie onderdelen: - Blinde buizen met een bentonietmanchet - Zandkering tegen het inlopen van zand bij - Kant en klare alles-in-één filterbuis De belangrijkste voordelen: - Geen brugvorming bij inbrengen losse - Schone boorbuizen - Absolute zekerheid over afdichting - Geen losse filterbuis, filterkous en - Zeer eenvoudige en snelle plaatsing van filter en bentonietafdichting mogelijk - Perfecte centrering van de filterbuis 6 Diver, de functionaliteit van het systeem overtreft de verkoop en de marketing inspanning! De medewerkers van MGS bestaan veelal uit specialisten op het gebied van de geotechniek, geologie, en de toegepaste civiele en hydraulische techniek. De Britse vertegenwoordiger van o.a. Diver komt van het bedrijf MGS Ltd. dat gevestigd is in Bury St. Edmunds. MGS-Geosense MGS werd in 1988 opgericht en is uitgegroeid tot één van Engelands meest vooraanstaande leveranciers van producten, die gebruikt worden door bedrijven die zich bezig houden met grondwerken, milieugerelateerde activiteiten, boorwerkzaamheden en geotechniek. Inmiddels beschikt MGS over een jaaromzet van 8 miljoen Euro. De MGS-divisie Geosense is gespecialiseerd in geotechnische sensoren en is in de eerste plaats producent van geotechnische instrumenten, met name op het gebied van de trillende draad techniek. De Diver producten passen perfect binnen de expertise van de medewerkers van MGS-Geosense. De mensen Belangrijke medewerkers bij MGS- Geosense zijn: Dave Cowdell, Manager met ruim 30 jaar ervaring op top niveau op het gebied van geotechnische instrumenten en toegepaste geotechniek. Zijn ervaring heeft hij opgedaan op locaties over de hele wereld, maar vooral in Afrika en het Verre oosten. John Bolton, Diver specialist en gekwalificeerd geoloog met 30 jaar ervaring in boorwerkzaamheden, waaronder werk met oliebronnen, exploratie van mineralen, waterbronnen en onderzoek op locaties in het Midden Oosten, Australië, Afrika en Europa. Kosteloos Divisie Manager van MGS- Geosense, Dave Cowdell zei: Wij verkopen het Diversysteem in het Verenigd Koninkrijk pas sinds het begin van dit jaar en wij zijn er trots op dat wij één van de 5 topdistributeurs van Diver zijn geworden. Wij hebben natuurlijk al lange tijd uitstekende contacten bij bedrijven die actief zijn met boorwerkzaamheden en in de geotechnische sector werkzaam zijn. Wij verklaren ons verkoopsucces met het eenvoudige feit dat wij onze klanten de Diver-units kosteloos laten uitproberen bij een van hun projecten om hen zo kennis te laten maken met de resultaten en het gebruikersgemak. Als onze klanten de Diver hebben gebruikt dan spreekt de functionaliteit van het systeem voor zichzelf. Dit is zelfs veel overtuigender dan welk verkoop of marketingmiddel dan ook! 3

4 Snel en adequaat reageren met een optimaal meetnet De laatste jaren hebben we in Nederland, en ook in andere Europese landen, ervaren dat het beheer van watersystemen aandacht en toewijding vraagt. Als wij water niet de natuurlijke ruimte geven, neemt het die ruimte zelf. Daarom is er veel overleg en afstemming van beleid en beheer nodig. Voor regionale watersystemen zijn de waterschappen verantwoordelijk. 4 Waterbeheer Het waterschap Hunze en Aa s heeft de zorg om op verantwoorde wijze het water te beheren in Noordoost- Drenthe en Oost-Groningen en streeft daarbij naar waterbeheersing op niveau. Dit alles volgens de nieuwste inzichten en met respect voor de natuur. De juiste hoeveelheid water in de sloot, het buiten houden van zeewater, de zorg voor goede vaarwegen, het zuiveren van afvalwater, laboratoriumonderzoek of herstel van de natuurlijke wateren en ouderwets kronkelende beekjes. Het water op het gewenste peil houden, afgestemd op de bestemming en het gebruik van gronden voor zowel bewoning, landbouw als natuur, zijn belangrijke taken. GEIJKT NIEUWS Harm Wilting, peilbeheerder District Zuid-Oost Automatische uitlezing Geert Nijhof is als districtshydroloog werkzaam in het waterbeheer bij het Waterschap Hunze en Aa s. De heer Nijhof houdt zich momenteel bezig met een uitgebreide pilot op het gebied van automatische uitlezing van meetsystemen via GSM. Geert Nijhof: Hoewel het één en ander nog uitvoerig getest dient te worden, zijn wij toch al zeer enthousiast en hebben wij het volste vertrouwen in deze pilot. Wij denken als waterschap graag mee over de mogelijkheden van nieuwe technieken en producten die nog in ontwikkeling zijn, zodat wij bij de verdere ontwikkeling inspraak hebben. Vandaar dat wij graag bereid waren mee te werken aan deze pilot. Hydrologische situatie De kerntaak van de heer Nijhof is Waterbeheer. De grafiek bij dit artikel illustreert de hydrologische situatie van een bepaalde periode. Het doel van deze grafiek is de relatie tussen grondwater en oppervlaktewater te visualiseren, om op die manier de grondwaterstand binnen de bandbreedte te kunnen sturen. De grafiek dient als indicator voor het dagelijkse stuwpeilbeheer. Het hydrologische proces voor het dagelijkse waterbeheer wordt o.a. sterk bepaald door; Neerslag en verdamping Hoogte van de ingestelde open waterpeilen (stuwpeilen of afmaalpeilen). Bijsturen oppervlaktewater Een dergelijk meetsysteem is voor landbouwers van groot belang, omdat kennis omtrent het verloop van de actuele bodemvochtvoorraad een belangrijke rol speelt bij de gewasontwikkeling. Zo kan de informatie door landbouwers gebruikt

5 Relatie grondwater en peilverloop in combinatie met neerslag gemaal Borgercompagnie zomerpeil -0,20, N.A.P. winterpeil -0,60, N.A.P. waterstand t.o.v. N.A.P. neerslag in mm. neerslag grondwaterstand streefpeil opp. waterstand maaiveld bandbreedte boven bandbreedte onder worden om te kunnen bepalen of een beregeningsinstallatie ingezet dient te worden voor een extra watergift. Het waterschap krijgt een duidelijk beeld van het verloop van het grondwater en kan het waterpeil in haar watergangen nauwkeuriger inregelen op de waterbehoefte van de gewassen. Om te zorgen dat de grondwaterstand op het gewenste peil blijft in perioden van veel of juist weinig neerslag, dient het peil van het oppervlaktewater bijgestuurd te worden. Dit wordt gedaan door stuwen en gemalen. De grafiek illustreert dat er in juni veel neerslag is geweest, maar dat het grondwater, door de grote (gewas)verdamping in die periode, goed op peil bleef. In de maanden augustus en september viel er ook veel regen. Dit had echter wel negatieve consequenties voor het grondwaterpeil, omdat de verdamping toen veel minder was, legt de heer Nijhof uit. Problemen bij een te natte bodem (overschot aan grondwater): Onvoldoende lucht in de grond Afsterving van het wortelgestel van het gewas Vocht-opname van het gewas wordt beperkt Beperkte mineralisatie van meststoffen, waardoor de kans op uitspoeling naar grond- en oppervlaktewater sterk wordt vergroot. Betrokkenheid Tijdens de huidige pilot is het van belang de juiste locaties in het gebied te bepalen. Dit gebeurt aan de hand van hoogtekaarten en de zogenaamde GIS-techniek. De lager gelegen gebieden blijken het meest kritisch te zijn. Deze gebieden ondervinden het eerst schade bij te hoge grondwaterstanden. Het unieke van het meetsysteem is dat de landbouwers geen hinder meer ondervinden van de metingen. Het is mogelijk de peilbuizen ondergronds te installeren, zodat het perceel gewoon toegankelijk blijft voor de landbouwmachines. Een grotere betrokkenheid van de landbouwers is gewenst. Men dient in te zien dat de stand van het grondwater essentieel is voor het eigen bedrijf. Het niveau van het grondwater is een bepalende factor bij de uiteindelijke gewasopbrengst van de landbouwer. Wij zien het als onze taak om bij de landbouwers en overige betrokken partijen een positief beeld te creëren over deze pilot en hen mee te laten denken over de mogelijkheden en consequenties van het meetsysteem. Tevens dienen de gekozen meetlocaties toegankelijk te blijven voor het Waterschap, aldus Geert Nijhof. Als reden hiervan geeft hij aan dat het Waterschap namelijk 5

6 6 Vervolg van pagina 5 de aangewezen partij blijft om de meetgegevens objectief te evalueren en het waterbeheer binnen het peilgebied daarop consequent af moet stemmen. Enkele meetgegevens zeggen op zich namelijk nog niets. Het is het grotere geheel dat telt. Wanneer duidelijk wordt dat in een bepaalde periode het grondwater te hoog dreigt te raken, is het de taak van het Waterschap om de stuwen tijdig te verlagen. Het Waterschap is door het nieuwe meetsysteem nog beter in staat snel en adequaat op de weersomstandigheden te reageren en kan hierdoor nog beter eventuele nat- of droogteschade voorkomen. Bandbreedten Op de grafiek staan de gewenste bandbreedtes (boven- en ondergrens) aangegeven. Deze marges zijn gebaseerd op de normen voor drooglegging. Deze is grondsoort- en seizoensafhankelijk. Ook de te telen gewassen in een bepaald gebied is een factor voor de bepaling van de bandbreedte. Zo zouden ook in natuurontwikkelingsgebieden bandbreedtes voor het gewenste grondwaterverloop vastgesteld kunnen worden. Representatieve meetnetten Bij de opzet van het nieuwe meetnet is het zaak representatieve meetpunten te vinden. Met betere monitoringslocaties wordt de waarde van de metingen sterk verhoogd. De gegevens zijn betrouwbaarder en kunnen automatisch verzameld worden. Geert Nijhof denkt erover op termijn zo n digitale peilstokken aan te schaffen ter optimalisering van het meetnet. Ook heeft de heer Nijhof al duidelijke ideeën over een GEIJKT NIEUWS mogelijke koppeling met de eigen Internetsite, zodat de betrokken partijen (o.a. de landbouwers) zelf ook veel meer inzicht krijgen in de meetgegevens en in staat zijn de laatste ontwikkelingen online te volgen. Goede investering Over de kosten van een nieuw meetnet zegt Geert Nijhof het volgende: Een nieuw meetsysteem opzetten kost natuurlijk geld. Als we echter de kosten en de mogelijke meeropbrengsten tegen elkaar afwegen is de keuze snel gemaakt. Een goed werkend meetsysteem is van groot belang en is de investering dubbel en dwars waard. Vooral voor de landbouw is de terugverdientijd relatief kort. Momenteel worden alle doorgestuurde meetgegevens nog handmatig door veldwerkers gecontroleerd. Dit om de pilot goed te kunnen testen. Een perfect meetsysteem heeft nu eenmaal tijd nodig om geoptimaliseerd te worden. Vandaar de pilot. Pilot bestaat uit: 15 peilschalen incl. GSM unit 15 behuizingen voor de GSM unit Data communicatie via GSM PRODUCT N EUWS PRODUCT Overal NIEUWS PRODUCT grond- NIEUWS geen PRODUCT stekkers en kabels NIEUWS voorziening water en vloeistof bemonsteren met de Slangenpomp De Slangenpomp is zowel voor bemonstering in het veld als in het laboratorium te gebruiken. Eén pomp voor alles dus. De voordelen: - Super mobiel. Ingebouwde batterij, - Microprocessor gecontroleerde besturing - Sterke motor en vertragingskast - Mogelijkheid van externe stroom- - Gewicht slechts 8,7 kg - IP64 spatwaterdichte behuizing - Grote variatie in toerental en debiet - Ideaal voor in-line filtratie - Bewezen duurzaamheid - Externe besturingsmogelijkheid - CE-gecertificeerd

7 Gebruik van grondwater om te koelen of te verwarmen 6 De behoefte aan energie groeit. Het besef dat we het milieu minder moeten belasten ook. Het oplossen van deze schijnbare tegenstelling is de uitdaging van vandaag. IF Technology is gespecialiseerd in het ontwikkelen en op de markt brengen van nieuwe producten op het gebied van energie en milieu. Daarbij is het uitgangspunt dat deze producten bijdragen aan een duurzame relatie tussen mens en milieu. Door het succes van één van de werkgebieden koudeopslag in de bodem is IF Technology geworden tot wat ze zijn: Specialisten in energieopslag. Jos Waagmeester is meettechnicus/medewerker civiele techniek bij dit vooruitstrevende ingenieursbureau in Arnhem. Warmte- en koudeopslag Uniek is het feit dat IF Technology zich (bijna) uitsluitend bezig houdt met het diepe grondwater. Het is zelfs mogelijk te meten tot 200 meter of dieper. Tevens zet IF Technology Divers voor een alternatief toepassingsgebied in, namelijk de zogenaamde warmteen koudeopslag. Duurzame energiebron Decennia lang is er gestreefd naar meer: meer mobiliteit, meer comfort en meer consumptie. Het wordt steeds duidelijker dat deze trend zich niet kan blijven doorzetten. Het nieuwe streven is om deze trend om te buigen van meer naar beter, van kwantiteit naar kwaliteit. De tegenstelling tussen mens en milieu moet worden vervangen door het besef dat de mens onderdeel is van het milieu. Ook de bodem kan gebruikt worden als duurzame energiebron. Op grote diepte kan warmte uit de bodem worden gewonnen. De bodem biedt tevens de mogelijkheid om warmte of koude in het ene seizoen op te slaan om deze in het andere seizoen te gebruiken. Deze energie kan opgeslagen worden in ondergrondse watervoerende lagen. Vierde bron van energie Door de toepassing van koudeopslag kan s zomers gekoeld worden met winterkoude. Deze koude is s winters verkregen door grondwater af te koelen met bijvoorbeeld buitenlucht of oppervlaktewater. Omgekeerd biedt seizoenwarmteopslag in de bodem de mogelijkheid om s winters te verwarmen met zomerwarmte. Hierdoor is naast zon, wind en water een vierde duurzame bron van energie beschikbaar: de bodem. Monitoringsvoorschriften Jos Waagmeester is sinds tweeënhalf jaar werkzaam bij IF Technology. Sinds enige tijd is Jos werkzaam op de afdeling civiele techniek. Deze afdeling is verantwoordelijk voor monitoring van systemen. Dit is noodzakelijk, omdat de provincie in de Vergunning Grondwater, meetvoorschriften verplicht stelt en jaarlijkse rapportage een vereiste is. Vooronderzoek Bij aanvraag van een project, verzorgt de afdeling civiele techniek de vooronderzoeken. Er wordt dan -door middel van boringen- onderzocht hoe de bodem is opgebouwd, wat de kwaliteit van het grondwater is en hoe de structuur van de bodem er uitziet. Tijdens de beoordeling van de kwaliteit van het grondwater, worden de diverse macro parameters en de hoeveelheid opgeloste gassen bepaald. Divers zijn dé instrumenten, om tot de benodigde informatie te komen, vertelt Jos Waagmeester. Mijn eerste kennismaking met dit instrument en met Eijkelkamp Agrisearch Equipment was op de Soiltech in Houten. Hoewel IF Technology gewend was alle onderzoeken door eigen medewerkers uit te voeren, bleek dit wegens de groeiende internationale activiteiten steeds omslachtiger en duurder, aldus Jos. IF Technology besloot over te gaan op de Diver. Jos legt uit: Naast de extra betrouwbaarheid, is een groot voordeel van de Diver dat je de data altijd direct digitaal beschikbaar hebt. 7

8 J. Willemsen: Wááát? Geen Divers? 6 8 Toen Jeroen Willemsen in 1998 als één van de drie Hydrologen bij Waterschap De Aa in Boxtel werd aangesteld. Was hij verbaasd dat dit vooruitstrevende en unieke waterschap nog niet bleek te beschikken over Divers ter optimalisering van het meetnet, zoals hij gewend was bij zijn voormalige werkgever. Integraal waterbeheer Het waterschap De Aa is op 12 januari 1922 opgericht. De taak van het waterschap was waterbeheersing. Tegenwoordig geldt het begrip integraal waterbeheer. Alle aspecten die met het oppervlaktewater verband houden zijn daarbij betrokken. Samen met belanghebbenden als gemeenten, terreinbeheerders en eigenaren van gebouwen of gronden streeft het waterschap naar een duurzaam gebruik van land en water voor nu en later. Eigen meetnet Waterschap De Aa beschikt over haar eigen grondwater meetnet. Jeroen is werkzaam op de afdeling Plan en Advies in de Sector Waterbeheer. Deze afdeling houdt zich bezig met het in kaart brengen van het meetnet. In beeld wordt gebracht wie er actief is op het gebied van grondwater monitoring, alle metingen worden naast elkaar gelegd en er wordt bepaald in hoeverre in de lege gebieden één of meerdere meetpunten noodzakelijk zijn. Handmatig of automatisch Jeroen Willemsen legt uit dat er in principe 2 methoden voor het monitoren van grondwater zijn: handmatig, door personen in het veld, en automatisch met Divers. Bij zijn vorige werkgever werden Divers regelmatig op projectbasis ingezet voor de ad-hoc monitoring van grondwater. De Diver bleek hét instrument te zijn voor dit doel. Jeroen had het gebruik van Divers ook voor ogen in zijn nieuwe werkomgeving. Door een simpel rekensommetje was het bestuur van Waterschap De Aa al snel overtuigd van het nut van de Diver. Behalve dat door gebruik van Divers de betrouwbaarheid van de meting vele malen wordt verhoogd, is het ook financieel aantrekkelijk over te gaan tot automatische meting. Medewerkers hoeven niet langer op gezette tijden het veld in te gaan. Dit spaart dus tijd en geld. Jeroen Willemsen berekende destijds dat 55 benodigde Divers een terugverdientijd hebben van slechts 2,6 jaar. Direct Reading Cables Hoewel in eerste instantie de eerste 10 Divers enkel projectmatig ingezet werden, gaan de nieuwe 55 Divers routinematig meten. De Direct Reading Cables (DRC) vergroten het gemak en bieden nog verdere tijdsbesparing. De Diver hoeft met dit snoer niet eens meer uit de peilbuis gehaald te worden. Je koppelt de Divers met deze DRC direct aan je laptop. Je bent met dit snoer iets duurder uit, maar dan is het ook wel echt effectief. Als je het doet, moet je het ook goed doen, aldus Jeroen Willemsen. Digitale peilstok Jeroen: Voor het meten van het oppervlaktewater gebruikt Waterschap De Aa tegenwoordig de Digitale Peilstok van Eijkelkamp Agrisearch Equipment. Het is nog niet zo heel lang geleden dat het monitoren van het oppervlaktewater nog gebeurde op een meer traditionele wijze, zoals via Vlotter recorders en/of via de handmatige klassieke peilschaal. Optimalisering meetnet Via collega-waterschappen had J. Willemsen reeds vernomen hoe ongevoelig de -eenvoudig te installeren- digitale peilschaal voor storingen is. Na aanschaf van de eerste peilstok als stand-alone unit in 2000 werd deze -na een snelle levering- geïnstalleerd in een paal van een verkeersbord en voorzien van een kastje waarin de peilstok via het infraroodoog uitgelezen kan worden. Al snel volgde nog 12 digitale peilstokken, die inmiddels permanent in gebruik zijn. En als het aan mij ligt duurt het niet lang meer voordat de volgende peilstokken worden aangeschaft, zodat ons meetnet verder geoptimaliseerd wordt, sluit Jeroen Willemsen stellig af. C OLOFON Geijkt Nieuws is een uitgave van Eijkelkamp Agrisearch Equipment. Nijverheidsstraat 30, 6987 EM Giesbeek T F E eijkelkamp@eijkelkamp.com Redactieadres: Eijkelkamp Agrisearch Equipment. Postbus 4, 6987 ZG Giesbeek Redactie: Laura van der Lecq Annemarie Klopper Dave Cowdell, MGS Hisayuki Okusa, DAIKI Vormgeving en realisatie: CAPAY marketing & communicatie GEIJKT NIEUWS Drukwerk: Drukkerij Hooiberg, Epe