Titel Hoofdstuknr. Bladzijde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Titel Hoofdstuknr. Bladzijde"

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave Titel Hoofdstuknr. Bladzijde Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 Saddam Hussein 1 4 De Irakese politiek 2 9 De wapens van Irak 3 14 De Golfoorlogen 4 20 Operation Iraqi Freedom 5 26 Bronnen 33 Nawoord 34 2

3 Voorwoord De hoofdvraag is: Hoe gaat het met Irak onder Saddam Hoessein? Waarom hebben we dit onderwerp gekozen? Het moest iets worden met Saddam Hoessein doordat hij, toen we hoofdvraag moesten bedenken een heel actueel onderwerp was door een dreigende oorlog met de Amerikanen. Deze dreiging is inmiddels ook een oorlog geworden, en is een oorlog die nog wel even kan gaan duren voordat hij voorbij is. Wij zijn toen met zijn allen op het internet gegaan en gekeken wat er allemaal te vinden was. Met die informatie hebben de hoofdvraag en de deelvragen verzonnen. Daarna hebben we iedereen een deelvraag uit laten kiezen en informatie met elkaar uit gewisseld. We hopen dat u/jij dit een leerzaam en informatief werkstuk zult vinden. 3

4 Hoofdstuk 1 Door Marcel van der Hoek Saddam Hussein Inleiding bij de deel vraag: Wie is Saddam Hussein? In deze deelvraag vertel ik de hoofdlijnen van het verhaal van Saddam Hussein. Zo komen onder andere zijn jeugd, zijn staatsgrepen en de oorlogen die hij vocht aan bod. Ook wordt er ingegaan op zijn ontsnappingen uit de gevangenis. De jeugd Saddam Hussein werd op 28 april 1937 in het boerendorpje Al Quija in de buurt van Takrit geboren. De officiële vader van Saddam Hussein, is niet Saddam s echte vader. Zijn moeder Subha Tulfah was buitenechtelijk zwanger geraakt van een onbekende, en probeerde steeds de geboorte van Saddam te vermijden. Hier komt ook Saddam s bijnaam vandaan: De volhouder. Toen Saddam s officiele vader stierf, hertrouwde zijn moeder met een andere man. Deze man moest niets van Saddam weten. Saddam wordt bij zijn oom ondergebracht, Kairallah Tulfah. Deze oom is een handelaar, oplichter en straatrover. Saddam groeide op die manier dus op in een heel gewelddadige omgeving. De verhuizing naar Bagdad In 1955 verhuisde de oom waar hij bij onder was gebracht naar Bagdad. Deze oom veroverde na een tijdje de macht over de hele onderwereld van Bagdad. Saddam pleegde zijn eerste moord toen hij 19 jaar was; Hij schoot in opdracht van zijn oom een andere oom neer. Hij gaat in Bagdad naar school en zit daar in de ondergrondse Baath-partij. Vanaf 1957 werd hij een actief politicus en leerde de kneepjes van het vak. In 1959 had hij samen met zijn partijleden zoveel macht in handen, dat ze besloten om de politieke macht omver te gooien en zelf te gaan regeren. In die tijd was de eerste minister van Irak Abdul Karim Qasim. Saddam werkte een plan uit om deze Qasim uit de weg te ruimen, om zelf aan de macht te komen. De poging om Qasim te vermoorden mislukte, en Saddam werd gearresteerd en veroordeeld tot de dood. Iedereen verwachtte dat hij binnenkort geëxecuteerd zou worden. Maar zo liep het uiteindelijk niet. De ontsnappingen Hij probeerde uit de gevangenis te ontsnappen, en dit lukte. Na deze uitbraak vluchtte hij naar Egypte en begon daar weer te leren, en maakte zijn middelbare school af. Hierna ging hij rechten studeren in Cairo. Dat deed hij 2 jaar, maar maakte zijn studie niet af. Hij ging in 1963 weer terug naar Irak om weer een rol te gaan spelen in de Baath-partij. Tegen het einde van 1963 werd Saddam gekozen tot hoofd van de partij. In oktober 1964 wordt Saddam uiteindelijk weer opgepakt, en opgesloten in de gevangenis. In de gevangenis slaagt hij in zijn studie rechten en wordt ondertussen benoemd tot vice-secretaris-generaal van de partij. Na weer een tijdje in de gevangenis te hebben gezeten, ontsnapte hij opnieuw. 4

5 De staatsgreep Na zijn tweede ontnapping zocht Saddam Hussein de juiste mensen en wapens om zijn doel te bereiken. Hij kreeg steun van zijn voltallige partij en van het Irakese leger, op voorwaarde dat bepaalde personen een belangrijke functie zouden krijgen. De leider van de Baath-partij, Al-Bakr ging akkoord en er werd een dag uitgekozen voor de staatsgreep. Op 17 juli 1968 vielen de leden van de Baath-partij onder leiding van Al-Bakr het paleis aan. Een kolonel van het leger opende de deuren en de toenmalige president, Arif, werd gevangen genomen. Omdat Saddam en Al-Bakr niet onnodig bloed wilden vergieten, vroegen ze Arif meteen het land te verlaten. Dit deed hij, en vertrok naar Londen. De formatie De leden van de Baath vormden toen samen met de militairen de Revolutionaire Raad, die de absolute macht over het hele land kreeg. Al-Bakr werd gekozen (door de leden van de partij) als president en Al-Nayif, de legerofficier, vormde zijn kabinet. Al-Bakr vond echter de administratieve, politieke kan van de zaak niet echt interessant. Daarom werd Saddam steeds populairder als politiek leider. Na een tijdje ging de gezondheid van Al-Bakr steeds meer achteruit en begon hij Saddam steeds meer te vertrouwen als leider van het land. Staatsgreep nummer 2 De militairen en de leden van de Baath-partij hadden samengewerkt om de president Arif van de troon te stoten, maar verder hadden ze niets gemeen in hun doelstellingen. Er waren grote verschillen en hadden beiden een andere manier van regeren. Saddam was ook niet tevreden over Al-Nayif en zijn medewerkers. De meningsverschillen tussen de verschillende fronten beginnen op een moment zo hoog op te lopen dat Saddam besluit om Al-Nayif te arresteren en uit het land te sturen als ambassadeur naar Marokko. De weg naar de macht lag nu bijna open, maar eerst moesten alle volgelingen van Al-Nayif uit de weg worden geruimd. Dit gebeurde, en Saddam werd het sleutelfiguur van de nieuwe regering, hoewel Al-Bakr het presidentschap opeiste. 5

6 De reorganisatie Doordat de Baath-partij aan de macht was gekomen, werd Saddam door zijn hoge positie in de regering een zeer machtig persoon. Eind 1969 werd hij dan ook gekozen als Vice-Voorzitter van de Revolutionaire raad. In dit jaar rondde hij ook zijn studie rechten af. Saddam s taak in de nieuwe regering werd het oplossen van binnenlandse problemen. Een probleem hierbij voor Saddam was de onrust in het Koerdische deel van Irak. Saddam besloot, na een tijdje van meningsverschilllen, te gaan praten met de Koerden. Hij beloofde hen dat ze in Irak zouden mogen blijven wonen, zonder dat ze last zouden hebben van Saddam Hussein. Hij kreeg na verloop van tijd ook de macht over de olie-industrie in handen, en voerde de prijzen van de olie aardig op. Dit hielp om de economie van Irak een beetje te verbeteren. Het presidentschap Na de staatsgreep en zijn vice-voorzitterschap in de Revolutionaire Raad was Saddam uitgegroeid tot een machtig politicus in Irak. Naast het feit dat hij op politiek gebied enorm in status groeide, steeg hij ook in militaire rang. Hij werd in 1976 benoemd als generaal. Een jaar daarna werd hij gekozen als Vice-Secretaris- Generaal van het Arabisch orgaan van de Baath-partij, 2 jaar later werd hij voorzitter van de Baath-partij in Irak. In deze jaren had Al-Bakr zich al niet meer bemoeid met de politiek, maar was nog wel officieel president en eerste minister van Irak. In juli 1979 trad hij officieel af als politiek leider van Irak, en volgde Saddam hem op. In 1980 kwam het tot het eerste gewapende conflict dat Saddam als president meemaakte. Saddam wilde de economie van Irak versterken door de Iraanse olievelden te veroveren. Hij dacht dat dit het goede moment was, omdat de sjah van Iran 2 jaar geleden ten val was gebracht, de situatie in dat land nog niet echt stabiel geworden was. De Irak-Iran-oorlog* In september 1980 begon de oorlog tegen Iran, die uiteindelijk 8 jaar zou duren. In 1988 ging Iran akkoord met een staakt-het-vuren. Hoewel Saddam aan het begin van de oorlog dacht er de economie mee te versterken, had hij haar juist alleen maar verzwakt met een gebrek aan voedsel, een verslechterde infrastructuur en een schuld van ongeveer 75 miljard dollar. * Ik ga hier niet te diep in op de Irak-Iran oorlog, omdat hier ook een andere deelvraag over gaat. 6

7 De verovering van Koeweit Na de Irak-Iran oorlog besloot Saddam Hussein Koeweit te veroveren, en in te lijven bij Irak. Koeweit is een klein landje in het zuiden van Irak, dat rijk is aan olie. Het heeft bijna geen militaire voorzieningen. Daarom kostte het Saddam maar enkele dagen om Koeweit volledig te veroveren. De hele wereld was geschokt over dit feit, inclusief de Amerikanen. De Amerikanen voelden zich bedreigd door Saddam, omdat ze zelf oliebelangen hadden in Koeweit. De toenmalige president Bush eiste van Saddam onmiddellijke terugtrekking uit Koeweit. Saddam weigerde, en dit was voor Amerika aanleiding om zich te vestigen in Saoedi-Arabië, om zich op te maken voor een oorlog tegen Irak en Saddam Hussein. Samen met haar bondgenoten vestigde Amerika zich in Saoedi-Arabië, dat naast Irak ligt. Er kwamen ontzettend veel troepen aan te pas. Op 16 januari 1991 begon de oorlog tegen Irak. De oorlog zou 6 weken duren en werd een van de hevigste die ooit was vertoond. Deze oorlog vernietigde in 6 weken evenveel als in 8 jaar Iran-Irak oorlog. Duizenden Irakezen stierven en de economie zakte in elkaar. Na de oorlog Na de oorlog was voor Saddam Hoessein de taak weggelegd om heel zijn land totaal te reorganiseren. Ondanks het feit dat Amerika hem aangevallen had, bleef hij aan de macht. Toen kwam de VN met het olie-voor-voedsel-plan. Dit hield in dat de VN olie zou kopen van Irak, zodat Irak met het geld dat daarmee verdiend werd voedsel kon kopen. Als Saddam dit wilde, moest hij zich wel aan een aantal resoluties houden, vond de VN. Zo moest hij onder andere wapeninspecteurs binnenlaten, omdat hij massavernietigingswapens zou produceren. Nadat hij ze een tijdje binnen had gelaten, stuurde hij ze weer weg. Er dreigde toen een Derde Golfoorlog, maar Saddam liet net op tijd de wapeninspecteurs weer binnen. De wapeninspecties leverden niets op. Saddam liet de wapeninspecteurs hun gang gaan, maar ze mochten een aantal gebouwen niet binnengaan. De VN wilde deze kwestie diplomatiek oplossen, maar de VS dacht hier anders over, zij wilden oorlog. De meeste landen waren toch een beetje aan het twijfelen geraakt, omdat telkens als Amerika weer een fabriek had gebombardeerd, weer bleek dat het niet om massavernietigingswapens ging, maar om iets compleet anders. Amerika bleef maar aandringen en uiteindelijk werd Groot-Brittannië de eerste bondgenoot. Toen Saddam weer een aantal nieuwe resoluties afgewezen had, ging 7

8 de wereld toch weer een beetje meer naar de hand van de Amerikanen staan. Een nieuwe resolutie, die handelt over een militaire oplossing voor het probleem met Irak, werd gemaakt. De Derde Golfoorlog Kort geleden is het dan toch gebeurd: De Derde Golfoorlog is gestart. Omdat hier nog niet veel informatie over beschikbaar was, wordt er in dit werkstuk vrijwel geen aandacht aan besteed. Het persoonlijke leven van Saddam Saddam Hussein is, toen hij nog maar een paar jaar twintig was, getrouwd met zijn huidige vrouw Sajida Hussein. Zij is een dochter van zijn oom. Met deze vrouw heeft hij 5 kinderen gekregen, waaronder 2 zonen en 3 dochters. Saddam wilde dat zijn oudste zoon, Uday hem in de toekomst zou opvolgen. Deze zoon heeft ook een boek geschreven. Hier in zegt hij dat hij nog wreder zal zijn als zijn. Er komt dus nog een leuke tijd voor Irak aan, als de recente poging om Saddam van de troon te stoten ook mislukt. Conclusie Saddam Hussein is een gevaarlijke man voor heel de wereld en voor de Irakezen in het bijzonder, die snel uit de weg moet worden geruimd. Ook de mensen die naast hem aan de macht zijn, moeten door Amerika worden opgepakt en berecht voor de misdaden die ze hebben begaan. Bronnen: Het boek Saddam, Biografie van een dictator door Con Coughlin 8

9 Hoofdstuk 2 Door Pieterjan Geneugelijk de Irakese politiek Inleiding deelvraag: Nu met de oorlog hebben de Engelsen en Amerikanen alleen hun zinnen gezet op Saddam Hoessein, waarom moeten ze Saddam Hoessein hebben? Heeft hij het echt slechter gedaan dan de vorige leider(s) van Irak? Dat is wat ik ben gaan onderzoeken. Je ziet op televisie dat veel Irakezen uit het land vluchten. Vluchten ze om de oorlog of om hun eigen leider? Is het land onder het regime van Saddam Hoessein achteruit gegaan vergeleken met het vorige kabinet? Misschien is Saddam wel een aardige jongen en ligt alles niet aan hem. Is het Irak echt veranderd met Saddam Hoessein aan de macht? In 1985 werd de staat Irak gesticht door een revolutie er heerste zoals in vele Arabische landen en dus ook in Irak. Irak was een Monarchie. Want toen was de eerste president aan de macht. De eerste president heette l-qarim Kassem, maar hij wordt in andere bronnen ook l-karim Kassem genoemd. In Irak heerste er een Irakese identiteit, dat betekent dat de Sunnieten, sjieten en zelfs de Koerden zich naast hun eigen volk thuis voelden in Irak. Irak had een president, l-karim Kassem, hij stond aan het hoofd van de Nationale Raad bij ons in Nederland de eerste kamer. De Nationale Raad heeft de leiding van het kabinet. Het kabinet staat onder leiding van de tweede man van Irak. Bij ons is dat nu Jan-peter Balkenende. In het kabinet zitten zes partijen waaronder de Ba-ath partij de partij waar Saddam Hoessein lid van zou worden. De Ba-ath partij wordt in verschillende bronnen ook anders geschreven zoals Baath, Baáth, Ba ath of zoals ik dus gewoon doe Ba-ath. Verder was Irak verdeeld in veertien liwa s, liwa s zijn provincies. Alle liwa s werden bestuurd door gouverneurs. Irak was een rijk en welvarend land en dat kwam vooral door de olie. Er werd toen ook veel geld gestopt in het onderwijs en de gezondheidszorg. Irak had toen niet de slechte naam die het nu heeft. 9

10 Mensen waren toen minder bang voor aanslagen en oorlogen. Toen de Ba-ath partij dingen voor het zeggen kreeg ging het helemaal mis. De Irakese Ba-ath partij is een nationalistische en extreem rechtse partij. Dat betekent dat ze tegen buitenlanders zijn, vooral tegen joden en perzen (De perzen uit Perzië, dat heet nu Iran). Iedereen moest en moet nu nog steeds luisteren naar de partij, want als je dat niet doet, kost dat je baan of je leven. Rond kreeg de partij steun van Nazi-Duitsland. In Duitsland had Adolf Hitler de macht. De man die in de Tweede Wereldoorlog vele joden naar de gaskamers heeft gebracht. De Nationalistische officieren pleegden toen een coup op de president. Die coup werd zwaar gesteund door Nazi-Duitsland. Het lukte leden van de Ba-ath partij om aan de macht te komen. Maar dat duurde niet lang meer. Ze werden al snel afgezet door de Britten. De Britten hadden dat beter niet kunnen doen, want de Nationalisten gingen op zoek naar alle joden om ze te vermoorden. In Irak dachten ze op die manier snel van het probleem af te komen, want zo deden ze het toch ook in Duitsland. 200 joden vonden daarbij de dood en zagen toen het ziekenhuis van dichtbij. Er werden ook 500 joodse winkels geplunderd. In 1959 pleegden de nationalistische officieren opnieuw een staatsgreep. Ze probeerden de premier l-karim Kassem te vermoorden. Saddam Hoessein was toen de man die het had georganiseerd en hij vluchtte hals over kop via Syrië naar Egypte. In sommige bronnen staat dat hij vluchtte op een ezel, maar dat lijkt mij heel onwaarschijnlijk. In de tijd van de bijbel kon dat wel. Maar als je veroordeeld wordt tot moord gaat een ezel niet snel genoeg. Saddam was al een van de leiders van de Ba-ath partij. Hij was lid geworden in 1957 van de Nationalistische partij en pleegde toen al zijn eerste politieke moord op zijn zwager. Zijn zwager was een communist. Dus het tegenovergestelde van de gedachte van de Ba-ath partij. Saddam is in zijn jeugd slecht behandeld. Hij heeft waarschijnlijk van zijn oom Khairullah Tulfah meegekregen dat Joden en Perzen een slecht volk zijn. Zijn oom Tulfah had namelijk een boek geschreven. Dat heette:,,drie dingen die god niet had moeten scheppen Joden, Perzen en vliegen. Dat was de reden waarom Saddam Hoessein lid is geworden. De Ba-ath partij Saddam had toen ook een hekel aan joden. Toen Saddam Hoessein bij zijn oom in Bagdad woonde, heeft hij op 16-jarige leeftijd een pro-nazi demonstratie gezien. Dat heeft hem erg onder de indruk gebracht. Saddam is zich er in gaan verdiepen en werd dus op latere leeftijd lid van de Ba-ath partij. Toen hij in Egypte zat, vermoordde hij nog twee mensen die bij hem op de afdeling zaten. Toen hij hoorde dat l-karim Kassem alsnog was vermoord door leden van de Ba-ath partij ging Saddam Hoessein weer terug naar Bagdad waar hij bij de Ba-ath partij erg populair was geworden. In 1963 kwam hij terug en kreeg een belangrijke functie. 10

11 Hij was minister van binnenlandse veiligheid. Generaal Hassan al-bakr was toen aan de macht. In sommige bronnen is Hassan de neef van Saddam. Saddam Hoessein weet ondertussen steeds hoger in rang te komen. En weet ook zijn familieleden op de belangrijkste plaatsen van de partij te krijgen. Op 16 juli 1979 treedt,11 jaar na de dood van l-karim Kassem, de generaal Hassan al-bakr af wegens een slechte gezondheid en waarschijnlijk onder druk van Saddam Hoessein. Saddam neemt gelijk de macht in eigen handen. Saddam Hoessein spreekt de mensen aan om tegen Joden op te treden. De haat tegen joden nam en is erg toegenomen in Irak ook nu, want de Amerikanen, ook een vijand van vele Irakezen, hebben banden met Israël. Eerst werkte er in de regering nog socialistische partijen maar toen Saddam aan de macht was gekomen waren al die partijen gewoonweg verboden door Saddam Hoessein. De toen opvolgbare dagen verdwenen er niet minder dan 450 onderministers, officieren en mensen die in de ogen van Saddam niet te vertrouwen waren. Dat was een handige manier om alles alleen af te maken. Hij was de enige leider van Irak. Saddam Hoessein had vele hobby s zoals moorden en vooral oorlog voeren. Het verschil in de politiek is dus erg veranderd nadat er van monarchie naar dictatuur was veranderd zonder dat de Irakese bevolking er zeggenschap in kreeg. De verandering is erg groot er zaten geen socialisten in de raad maar alleen vrienden en familieleden die eigenlijk ook weinig te zeggen hadden maar toch met Saddam eens waren. Ze moesten wel want Saddam had alle macht om je zo uit de weg te ruimen. De Amerikanen hadden waarschijnlijk al die tijd niet in de gaten dat Saddam op die manier de leiding van Irak had gekregen, want na een klein conflictje op de grens tussen Irak en Iran volgde er een oorlog die gesteund werd door Amerika, ze kregen wapens en grondstoffen voor chemische gassen. Die kunnen waarschijnlijk in de oorlog die nu bezig is nog gebruikt worden tegen Amerika. De oorlog tussen Irak en Iran begon precies op 23 september Saddam Hoessein was nog niet klaar met oorlog voeren want hij verzon een reden om ook de Koerden er bij te betreken:,,de Koerden hebben de Iraniërs geholpen met met de oorlog tegen ons. Er vielen 5000 doden in Koerdische dorpen door gifgas aanvallen. Saddam Hoessein kreeg toen al vele tegenstanders vooral de Arabische landen. Als de oorlog is afgelopen denk je: Saddam heeft er wel wat van geleerd, maar schijn bedriegt. Twee jaar later beschuldigd hij buurland Koeweit omdat ze zogenaamd te veel olie produceerde. Dus Saddam s hobby was weer begonnen. Een oorlog om een reden waarvan je niet zeker weet of die wel waar is. Sommige bronnen zeggen dat het een smoesje was voor een oorlog. Anderen zeggen weer dat het echt zo was. Naar mijn mening is het een smoes want ten eerste houdt Saddam Hoessein erg van oorlog voeren. En ten tweede neemt Saddam Koeweit in en wil dat het bij Irak hoort. De VN laat het niet toe en Saddam krijgt de opdracht om zijn troepen terug te sturen. Saddam doet het niet. Amerika gaat zich er maar weer mee bemoeien en bevrijdt Koeweit. Na de oorlog gaat Saddam zelf ook de olie illegaal verhandelen. En het 11

12 gaat zo maar door. Het geduld van Amerika, VN en vooral George W. Bush is op en er is daarom nu een oorlog aan de gang. Maar wat gaat er gebeuren met Irak als Saddam Hoessein van de troon is. Dat is de grote vraag, want er zijn veel kandidaten die plannen kunnen hebben met het land. Zoals bijvoorbeeld de - Koerden ze wonen in het noorden van Irak en hebben geen eigen staat, maar willen er wel een hebben. - De tsjieten een islamitisch volk ze willen ook een eigen staat met een geestelijk leider. - De nationalisten willen daar een monarchie zoals wij dat kennen. - De monarchisten willen een democratische regering met sharif ali bin al-houssein als hun leider. - Het Irakese nationale congres wil een interim-regering samenstellen (een voorlopige regering). - De Verenigde staten wil misschien zelf iemand sturen die het land onder de duim houdt. Ze blijven in ieder geval de eerste 18 maanden met een leger in Irak. Zo wordt het nog moeilijk om te kijken wie de macht over gaat nemen. Tot nu toe is het nog afwachten wat Amerika gaat doen, want als die de oorlog gaan winnen hebben zij er natuurlijk veel over te zeggen. En moeten ze het waarschijnlijk in de gaten houden. Ik vind dat Irak vergeleken met vroeger, nu een slechte naam heeft, misschien komt dat door Saddam of door een vooroordeel van ons Nederlanders over Arabische landen. Wij denken dat er allemaal maar arme mensen wonen. Voor een groot gedeelte hebben we gelijk, maar er wonen ook vele rijke mensen. De Arabische landen zijn zelf ook rijk door de olie maar met het geld dat ze verdienen besteden ze niet goed. 12

13 Conclusie: Mijn deelvraag was: Is de politiek veranderd onder het regime van Saddam Hoessein? Eerst wilde ik antwoorden met ja want er is een verandering opgetreden van monarchie naar dictatuur, en Saddam is de enige nu die iets te zeggen heeft in Irak. Maar ik wilde ook zeggen nee, want de Ba-ath partij was al veel eerder begonnen met het aan de macht komen. En ze waren al bezig met het moorden van joden en Perzen. Saddam Hoessein heeft er wel zelf er voor gezorgd dat hij aan de macht kwam. Maar toen hij aan de macht kwam werd de goede naam van Irak slechter en er werd veel minder geld uitgegeven aan de gezondheidszorg en onderwijs. En er werd veel meer geld gegeven aan het leger. Saddam belooft ook veel voor de bevolking, maar komt zijn beloftes gewoonweg niet na. Bronnen : boeken : Irak van R.Soeterik Kronieken: grote kroniek boek door de jaren heen 13

14 Hoofdstuk 3 De wapens van Irak Door Pieter Veerman Inleiding deelvraag De deelvraag die bij dit hoofdstuk hoort is: Hoe komt Irak aan zijn wapens? Ik ga onderzoeken waar de wapens van Irak vandaan komen en of Irak nucleaire wapens heeft. De oorlog met Iran In de sji'itische revolutie zorgt Iran, het buurland van Irak, voor grote ongerustheid bij de Irakezen. Het land voelt zich daardoor bedreigd, en herroept zich aan het bilaterale verdrag van Algiers uit 1975, waarin onder andere staat dat Iran maar enkele eilandjes in de Golf mag bezetten. Uiteindelijk verklaart Irak in 1980 aan het buurland de oorlog, de exacte reden is nog steeds tot op heden niet bekend, en valt met een grote legermacht de provincie Khyuzistan aan, dat is een zeer olierijke provincie. De dag erna bombarderen de Irakezen Iraanse luchtmachtbases. Hierna slaat Iran terug, en de oorlog tussen Irak en Iran is begonnen. Dit is het begin van de achtjarige oorlog tussen de buurlanden. De Verenigde Staten besluiten in 1982 Irak te verwijderen van de lijst van landen die het terrorisme steunen. Ze herstellen in 1984 de diplomatieke betrekkingen die in 1967 na de zesdaagse oorlog in Israël waren afgebroken. De Amerikanen, Fransen en Britten doen goede zaken op wapengebied met Irak, dat tot op dat moment vooral van wapens werd voorzien door de Sovjet-Unie. De opbouw van het Irakese wapenpotentieel is enorm. En bovendien helpt de Amerikaanse CIA (de Amerikaanse geheime dienst) Irak nog een handje bij het inwinnen van inlichtingen. Maar wat in die tijd niet bekend is, is dat Washington in het geheim ook Iran bewapent! Pas veel later wordt het Irangate-schandaal bekend: wapens voor Iran in ruil voor de vrijlating van gijzelaars in Libanon. Irak voert een uiterst smerige oorlog tegen de Iranezen, hij gebruikt vanaf 1983 mosterdgas en vanaf 1985 het zenuwgas tabun tegen de massale Iraanse aanvallen. Saddam Hoessein beseft hoe gemakkelijk de vijand wordt uitgeschakeld met deze smerige wapens. In 1987 roept de Veiligheidsraad van de VN de strijdende partijen op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren. Irak aanvaardt de resolutie 598, maar Iran vecht door. Op 20 augustus van het jaar 1980 worden Iran en Irak het alsnog eens over een bestand. De VN houdt toezicht op de naleving ervan. De oorlog heeft dan aan één miljoen militairen het leven gekost. De oorlog tegen de Koerden Terwijl Irak nog in oorlog is met Iran, vecht Irak ook tegen de Koerden. Tijdens deze oorlog tegen de Koerden werden gruwelijke mensenrechtenschendingen gepleegd. In 1988 vond de operatie 'Anfal' plaats. Zo'n vrouwen, mannen en kinderen 'verdwenen', na te zijn opgepakt door het Irakese leger Tegelijkertijd keurde de Amerikaanse overheid van 1985 tot aan de inval in Koeweit voor anderhalf miljard dollar aan exporten goed. Deze exporten betroffen goederen die voor militaire middelen konden worden gebruikt zoals lasers, chemische grondstoffen en materiaal voor kerncentrales. Tegen de Koerdische bevolking werden chemische wapens 14

15 gebruikt. Het meest afschrikwekkende was het dorpje Halabjah, waar bewoners een afschuwelijke verstikkingsdood stierven door gebruik van gifgas! Het dorp Halabjah na de gifgasaanval. Deze wapens hadden Irak van de westerse landen gekregen tegen internationale verdragen in! Nadat de nutteloze oorlog tegen Iran is afgelopen weet het door het Westen en de Sovjet-Unie goed bewapende Irak zich snel te herstellen van de opgelopen schade. Saddam Hoessein denkt al weer verder, aan nieuwe veroveringen. Hij laat zijn oog vallen op Koeweit, een land dat volgens hem eigenlijk bij Irak hoort. Die grenzen waren immers ooit kunstmatig door de Britten aangelegd. Bovendien hield dit vervelende emiraat in Saddam s ogen de olieprijzen te laag. Op 2 augustus 1990 is het zover. Irakese strijdkrachten trekken de grens over met het zuidelijk buurland en veroveren met weinig tegenstand Koeweit-stad. De VNveiligheidsraad veroordeelt Irak en een internationale coalitie wordt gevormd, onder leiding van de Amerikaanse generaal Norman Schwarzkopf, om de Irakese verovering ongedaan te maken. Op 29 november sommeert de VN Irak om zich aan de VN-resoluties te houden. Zo niet, dan zijn 'alle noodzakelijke middelen' toegestaan om dat te bereiken. Saddam Hoessein trekt zich er weinig van aan. Op 17 januari 1991 beginnen Amerikaanse, Britse en andere geallieerde vliegtuigen onder de naam 'Desert Storm' een massale luchtaanval op Irak, daarbij gesteund door raketten. De toeschouwers thuis worden via CNN en andere nieuwszenders nauwkeurig op de hoogte gehouden van de dagelijkse vorderingen op het strijdtoneel. President George Bush senior, vader van de huidige George W. Bush, roept in oorlogstaal:,,we zullen niet falen.''. Saddam antwoordt dat de 'moeder van alle veldslagen' is begonnen. Zelfgeleidende kruisraketten bestoken luchthavens, bruggen, overheidsgebouwen, zenderfaciliteiten en energievoorzieningen. Irak reageert direct met Scudraket-aanvallen op de Israëlische steden Tel Aviv en Haifa en op Amerikaanse doelen in Saoedi-Arabië. Met Patriot-raketten worden de van oorsprong Russische Scuds zoveel mogelijk onderschept. De Amerikanen ontzien zoveel mogelijk burgerdoelen, als het toch misloopt dan heet dat 'collateral damage'. Duizenden mensen vluchten richting Jordanië. Het is tegelijkertijd een propagandaoorlog, Saddam Hoessein schermt met de talloze burgerslachtoffers die er onder zijn bevolking vallen, maar tegelijkertijd gebruikt hij burgers als 'menselijk schild' om zijn doelen te beschermen. Op 24 februari 1991 beginnen de geallieerde strijdkrachten een gezamenlijk lucht -, zee - en grondoffensief. Generaal Colin Powell geeft vanuit de VS leiding aan de afstraffing van Irak (Powell is nu minister van buitenlandse zaken.). Een dag eerder had Irak niet voldaan aan de eis om zich terug te trekken uit Koeweit, het had zelfs honderden oliebronnen in Koeweit in de fik gestoken. De troepen hebben weinig moeite Koeweit te heroveren. 15

16 Een belangrijke aanvoerroute, de 'snelweg van de dood', van Basra naar Koeweit, wordt afgesneden. Op 26 februari trekt Irak zijn troepen terug. De tanks, vrachtwagens en andere voertuigen op terugtocht over die snelweg worden vanuit de lucht gebombardeerd. Weinigen zullen dat overleefd hebben. Alleen al bij die grondoorlog zouden tussen de en Irakezen zijn gedood. Een schatting van het aantal Irakese doden ligt tussen de en De geallieerden zouden 148 soldaten in de strijd en 145 militairen buiten de strijd hebben verloren. Op 28 februari stoppen de geallieerden met de militaire operatie. In de VN-resolutie waarin de afspraken van de wapenstilstand zijn vastgelegd, wordt ook bepaald dat Irak informatie moet verstrekken over alle mogelijke biologische en chemische wapens die er liggen opgeslagen. Het moet bovendien alle internationale gevangenen vrijlaten en de schade betalen die aan Koeweit is toegebracht. Snel na aanvaarding van de wapenstilstand komen de Koerden in het noorden van Irak in opstand. De Koerden krijgen hun eigen autonome regio, maar ondervinden verder weinig steun van de Amerikanen. De Irakese strijdkrachten reageren bitter hard. Anderhalf miljoen Koerden slaan op de vlucht, naar Turkije en Iran. Tienduizenden Koerden (tussen en 60000) zouden zijn gedood. Op last van de VN wordt een 'no-fly-gebied' in het noorden ingesteld, om te voorkomen dat er nog meer Koerden door het Irakese regiem worden gedood. Ook in het zuiden komt zo'n gebied, om de sji'itische bevolking te beschermen. In april 1991 richt de VN-veiligheidsraad een speciale commissie voor de ontwapening van Irak op (Unscom), die in september van dat jaar voor het eerst op inspectie gaat in Irak. De inspecties leveren tal van vondsten op. De inspecteurs worden steeds meer tegengewerkt door het bewind. In januari 1998 verbiedt Irak verdere inspecties door de Unscom, omdat de inspecteurs zouden spioneren. De affaire loopt hoog op en in december doen Amerikanen en Britten in de operatie Desertfox opnieuw aanvallen vanuit de lucht en vanaf marineschepen op Irakese doelen. Irak laat definitief geen inspecteurs meer toe. In november 2000 neemt in Washington George W. Bush het stokje over van Bill Clinton. Hij kiest voor een harde weg om Saddam Hoessein, die zijn vader zo heeft geschoffeerd, alsnog klein te krijgen en zoekt naar medestanders voor een oorlog tegen Irak, die uiteindelijk tot een ander bewind in dit land moet leiden. Voor 1990 hoorden we in geen enkel westers land over de mensenrechtenschendingen en de vele 'verdwijningen' in Irak. Integendeel, toen nog kon Saddam Hussein rekenen op onvoorwaardelijke steun van de VS. West- Duitsland leverde chemische produkten en installaties voor raketten, China leverde zijderupsraketten, Frankrijk gevechtsvliegtuigen, de Britten bouwden bunkers en Nederland verkocht grondstoffen voor gifgas, nachtzichtapparatuur en kruit. Na 1990 vochten de westerse coalities in VN verband tegen hun eigen wapens. Scud-raket v.l.n.r George W. Bush en Colin Powell 16

17 Nucleaire wapens Irak Irak werkt al meer dan twintig jaar aan nucleaire technologie. Ze zijn in de loop der jaren geremd door aanvallen van buitenaf. In 1981 heeft Israël een nucleaire research reactor vernietigd voordat deze af was. Zo'n tien jaar later, toen Irak bijna zover was dat ze zelf uranium konden verrijken, hebben de geallieerden enkele nucleaire faciliteiten aangevallen in de Golf oorlog, na de aanval van Irak op Koeweit. Aan het einde van deze oorlog kreeg de "International Atomic Energy Agency" (IAEA) onbeperkte toegang tot Irak's faciliteiten van massadestructie (waaronder biologische, chemische en nucleaire wapens). De IAEA ontdekte dat Irak een groot deel van hun informatie verborgen had weten te houden en dat enkele gebouwen waarvan men dacht dat er nucleair onderzoek in plaats vond, leeg waren. Ze vonden een pad naar enkele leveranciers van de delen die te maken hadden met Irak's onderzoek. Dat waren onder andere Duitsland, Zwitserland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Verenigde Staten. De IAEA ontdekte tot hun verbazing dat Irak maar drie jaar verwijderd was van het bouwen van een kernbom. In 1998 concludeerde David Albright, de president van "The Institute for Science and International Security", dat Irak best een kernbom had kunnen bouwen binnen een jaar. Ze hadden slechts grondstoffen nodig, die ze op de zwarte markt konden krijgen. Biologische wapens in Irak De angst bestaat dat Irak in geval van oorlog biologische wapens zal gebruiken. Een dossier van de Britse regering meldt dat Irak op dit moment in staat is de biologische middelen antrax, ricine en aflatoxine te produceren. Irak zegt dat deze middelen inderdaad tot voor de Golfoorlog werden gemaakt, maar dat het sindsdien alle voorraden heeft vernietigd. Antrax Antrax wordt ook wel miltvuur genoemd. Dat is een aandoening die wordt veroorzaakt door de bacterie Bacillus anthracis die in de grond voorkomt en soms gedragen wordt door dieren. De ergste vorm van besmetting is die via de longen. De sporen van de bacterie maken gifstoffen aan die weefsel en bloedvaten aantasten. Irak beweert 8500 liter antrax te hebben geproduceerd. Volgens de Britten zijn hier bommen mee gevuld. Irak zou nog over genoeg middelen beschikken om nog eens liter te produceren. Clostridium hotulinum Botulisme is een vergiftiging die wordt veroorzaakt door de bacteriesoort Clostridium botulinum. Besmetting vindt plaats via wonden of besmet voedsel. Botulisme tast het zenuwstelsel aan wat binnen enkele uren of dagen kan leiden tot verstikking. Een miljoenste gram kan dodelijk zijn. Irak zegt liter te hebben gemaakt en ook bommen en raketten te hebben gevuld met het gif. 17

18 Ricine Ricine is een natuurlijk gif dat kan worden gewonnen uit zaden van de wonderboom. Besmetting vindt plaats door inademen of inslikken van de stof. Als ricine wordt ingeademd breekt het longweefsel af. VN-inspecteurs menen bewijs te hebben gevonden dat Irak ricine heeft geproduceerd. Irakezen zouden ook tests hebben uitgevoerd met ricine. Toen deze zonder succes bleven, zouden ze van ricineproductie hebben afgezien. De zorg bestaat dat de wonderboomplantage in Fallujah die pas weer in ere is hersteld, te maken heeft met de ricine-industrie. Aflatoxine Aflatoxine is een schimmel die groeit op gewassen. Het middel kan worden verspreid via besmet voedsel of inademing. Het kan enkele jaren na blootstelling leverkanker veroorzaken. Irak heeft toegegeven 2200 liter aflatoxine te hebben gemaakt. Een gedeelte daarvan zou gebruikt zijn om bommen en raketkoppen mee te vullen. Chemische wapens in Irak Irak heeft toegegeven vóór de Golfoorlog van 1991 de chemische middelen mosterdgas, VX, sarin en tabun te hebben geproduceerd. Veel hiervan is in de jaren negentig vernietigd door VN-wapeninpecteurs. De Britse regering schat dat van 360 ton middelen voor chemische oorlogsvoering niet bekend is wat ermee is gebeurd en dat Irak binnen een aantal weken mosterdgas kan produceren en binnen enkele maanden zenuwgassen als VX, tabun en sarin. Irak zegt dat als er al middelen zijn die niet zijn vernietigd, deze niet meer bruikbaar zijn. Irak heeft erkend dat het troepen heeft uitgerust met beschermende pakken tegen chemische wapens. De vice-premier van Irak Tareq Aziz zei eind januari dat de uitrusting de Irakese soldaten moet beschermen tegen chemische wapens van de VS en hun bondgenoten. Naast de speciale pakken dragen de Irakese militairen ook een dosis atropine tegen de effecten van zenuwgas bij zich. Vice-president Tareq Aziz Mosterdgas Mosterdgas is vloeibaar bij kamertemperatuur, maar wordt meestal gebruikt in gasvorm. Bij contact met de huid of inademing leidt het tot blaren, branderige ogen, huid, longen, en keelpijn. Het is normaal gesproken niet dodelijk, maar kan kanker en blijvende verminking veroorzaken. De Irakezen hebben toegegeven 2850 ton mosterdgas te hebben gemaakt. In 1988 zette het land bommen met het gas in tegen de eigen Koerdische bevolking. VX VX is een heldere, kleurloze vloeistof. Het is het meest dodelijke zenuwgas dat bestaat en kan worden opgenomen via de ogen, longen en huid. Het gas tast het centrale zenuwstelsel aan, waardoor de longspieren worden verlamd. Een druppeltje ter grootte van een speldenknop kan al fataal zijn. Irak zegt 3,9 ton VX te hebben gemaakt, waarvan 1,5 ton volgens de Britse regering nog zoek is. Ook dit gas is door 18

19 de Irakezen gebruikt tegen de Koerden in het noorden van het land. Sporen van het gas zijn gevonden op raketkoppen. Sarin Het zenuwgas sarin is een kleurloze vloeistof. Het zenuwgas was oorspronkelijk ontwikkeld in Duitsland in de jaren dertig. Besmetting vindt plaats door inademing of via de huid, waardoor het zenuwstelsel wordt aangetast. Inademing kan al na één minuut dodelijk zijn. Irak heeft toegegeven 795 ton sarin te hebben gemaakt. Ook zijn er bommen mee gevuld. Tijdens de oorlog tegen Irak en de aanval op de Koerden in 1988 is sarin ingezet. Ook werd het gas in 1995 gebruikt door de Sekte van de Hoogste Waarheid bij een aanval op de metro van Tokyo. Tabun Ook het zenuwgas tabun komt uit Duitsland. Het werd ontdekt door Dr. Gerhard Schrader, die ook sarin ontwikkelde. Als tabun wordt ingeademd of via de ogen of huid wordt opgenomen, kan het binnen twee minuten dodelijk zijn. Irak zegt 210 ton tabun te hebben ontwikkeld en het middel te hebben gebruikt in bommen. De VN heeft bevestigd dat Irak al in 1984 tabun heeft gebruikt tegen Iran. Conclusie bij de deelvraag: Vrijwel alle wapens die Irak heeft hebben ze gekregen van het westen (dat zijn de Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, West-Duitsland, Zwitserland en ook zelfs Nederland) en van de Sovjet Unie en China. Veel van deze landen hebben ook meegewerkt aan het nucleaire proces in Irak. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk vechten nu dus gewoon keihard tegen de wapens die ze eerst zelf hebben geleverd. Wat Irak nu nog aan wapens heeft we weten we niet precies, dat zullen we wellicht zien naar de 2 e Golfoorlog. Bronnen: Boeken: Het NRC- Handelsblad Ao- boekje: De oorlog tussen Iran en Irak Gasbom 19

20 Hoofdstuk 4 Door Franc Marcus de Golfoorlogen Inleiding Waarom de golfoorlogen? Waarom heb ik deze deelvragen gekozen? Omdat ik toch wel een soort van benieuwd was waarom de eerste en de tweede golfoorlog zijn begonnen (vooral de eerste golfoorlog). En wat het voor een effect het na afloop had. De eerste Golfoorlog is uitgebroken op 17 januari De oorlog was tussen Irak, de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Canada, Saoedi-Arabië, Egypte en Syrië. De oorlog ontstond doordat Irak, onder leiding van Saddam Hoessein, geen einde wilde maken aan de bezetting van Koeweit. Op 2 augustus in het jaar 1990 bezette Irak het buurland Koeweit, omdat Irak dacht dat de oliepolitiek van Koeweit slecht zou zijn voor de Irakese economie. Koeweit had namelijk een erg hoge olie productie, waardoor de aardolie prijzen onder hoge druk stonden. Ook beschuldigde Irak Koeweit ervan, dat het al jarenlang olie stal uit het Roemajla-olieveld, dit olieveld ligt aan de grens tussen de beide landen. Deze bezetting resulteerde in de Golfcrisis. De Golfcrisis ontstond toen Irak een grote aanval op Iran begon op 21 september Op de achtergrond speelde de eeuwenoude Perzisch - Arabische rivaliteit, Irak eiste nu zelfstandigheid voor de olierijke Iraanse provincie Khoezestan. Ook zou Iran een aantal eilandjes in de Perzische Golf moeten terug geven aan Bahrein en eiste Irak een herziening van haar grensafbakening. De Irakese strijd richtte zich op zee vooral tegen de olie-export van Iran, wat in 1985 uitmondde in een tankeroorlog. Iran reageerde met aanvallen op schepen uit andere Golfstaten. De Verenigde Staten besloten daarop olietankers uit Koeweit onder Amerikaanse vlag te escorteren waardoor het conflict dreigde uit de hand te lopen. Iran legde vanaf 1987 tevens mijnen in de Golf van Oman, de ankerplaats voor olietankers voor ze zich in de Perzische Golf waagde. Dit was de aanzet voor internationale (Europese Unie) deelname aan de strijd. Direct nadat Irak Koeweit introk wilde de veiligheidsraad van de VN, dat Saddam de Iraakse troepen onmiddellijk terugtrok uit Koeweit. Een paar dagen later besloot de VS tot een bijna totaal handelsembargo van Irak en het bezette Koeweit. Bijna alle landen waren het bijna allemaal met elkaar eens, dat Irak niet het recht had om Koeweit te bezetten. Zelfs de Sovjet Unie was het met het voorstel eens. Een paar dagen na de Iraakse inval maakten de VS en Groot-Brittannië bekend dat ze beide marineschepen zouden sturen en op 7 augustus deelde de Amerikaanse minister van Defensie mee dat de Amerikaanse lucht- en landstrijdkrachten naar de Golf gestuurd zouden worden als bijdrage aan een nog te vormen geallieerde troepenmacht. Deze geallieerde troepenmacht zou uitgroeien tot

21 manschappen. Deze manschappen werden geleverd door 28 landen, hier waren ook Nederlandse soldaten bij. Op 12 augustus kwam Saddam Hoessein met het voorstel Koeweit te ontruimen in ruil voor de beëindiging van de andere bezettingen in het Midden-Oosten, vooral ook de gebieden die door Israël waren bezet. Dit werd direct afgewezen door de VS en Israël. Intussen werden de sancties tegen Irak nog extra verscherpt. Saddam Hoessein dreigde dat als Irak economisch gewurgd zou worden, het niet zou aarzelen de westerse belangen, Israël en de aardolievoorzieningen aan te vallen. Irak kwam in augustus 1990 erg snel met Iran overeen met een vredesverdrag. Dit had Irak altijd geweigerd. Door dit verdrag kon Irak een deel van zijn manschappen van het oostfront vrijmaken voor het westen. Iran bleef vanaf toen de neutrale positie van het land benadrukken. George Bush sr. nam op 9 november een belangrijke beslissing de Amerikaanse troepen in de Golf te verdubbelen. Hierdoor kwam het totaal aan Amerikaanse troepen op De VN-veiligheidsraad gaf alle lidstaten op 29 november de bevoegdheid "alle noodzakelijke middelen" te gebruiken om de ontruiming van Koeweit te bereiken en de internationale vrede en veiligheid in het gebied te herstellen. Men gaf Irak tot en met 15 januari 1991 de tijd om weg te trekken uit Koeweit. Dit gebeurde niet, de oorlog was begonnen. Saddam maakte gebruik van 'menselijke schilden'. Hij bracht mensen, vaak buitenlanders (er waren namelijk erg veel buitenlanders in Irak en Koeweit) naar strategische plaatsen, zodat het erg moeilijk was voor de geallieerden om bepaalde doelen aan te vallen. Op 6 december zei Saddam Hoessein dat hij alle buitenlanders zou laten gaan. Het ondenkelijke gebeurde, hij liet ze echt gaan, zonder verdere consequenties. Het vredesoverleg mislukte keer op keer. Dit kwam door de Iraakse eis dat ook de Palestijnse kwestie aan de orde moest komen. Op 9 januari 1991 spraken de ministers van Buitenlandse Zaken van de VS en Irak elkaar in Genève, maar dit was wederom een flop. Ook de poging van VN- secretaris-generaal Pérez de Cuéllar om Saddam Hoessein tot terugtrekking te dwingen mislukte. Toen de geallieerden werkelijk Koeweit binnen vielen bood Saddam en zijn leger niet veel tegenstand. Veel Irakese soldaten gaven zich vrijwillig over. De eerste bombardementen waren vooral op Saddam zelf in Bagdad gericht, later ook op militaire doelen in Koeweit en Irak. Als straf voor de Kuweiti s stak Saddam hun oliebronnen in brand. 21

22 Iraqi freedom Al geruime tijd is de Verenigde Staten en Engeland bezig met het stationeren van nog meer soldaten en materieel. Doordat de Amerikanen de controle van Afghanistan hebben over gegeven aan de Duitsers en de Nederlanders konden die troepen ook naar het Midden-Oosten gebied. Veel mensen denken dat het niet lang meer zal duren voordat een oorlog tegen een van de landen die op de lijst van as van het kwaad staan begint. Irak zal uiteindelijk het doel zijn, eigenlijk het Saddam Hoessein regime dat moet worden verdreven. Op donderdag 20 maart is het zover, om Nederlandse tijd begint de oorlog met bombardementen op Bagdad. De volgende avond trekken Amerikaanse en Britsen troepen het zuiden van Irak binnen vanuit Koeweit. Al na negen dagen zijn de geallieerden al heel dicht bij Bagdad, in de achterhoede nog steeds heftige gevechten om de tweede stad Basra en een aantal kleinere steden. Al vanaf de eerste dag van de oorlog wordt er heftig gebombardeerd. Maar waarom opnieuw een oorlog? Zo leveren de Amerikanen zelf het bewijs dat ze het in de eerste golf oorlog toch niet goed hebben gedaan. En de later volgende operatie Dessert Fox ook niet helemaal liep zoals gehoopt werd. De Amerikanen zeggen zelf dat ze bewijs hebben dat Saddam Hoessein niet al zijn chemische en biologische wapens heeft vernietigd of ontmanteld. 22

23 En dat hij ze mogelijk weer aan het maken is. Daarom werden er VN wapeninspecteurs naar Irak gestuurd om dat te onderzoeken. Die na lang zoeken alleen een paar raketten vonden die mogelijk iets te ver konden vliegen dan door de VN toegestaan. Amerika liet enkele satelietfoto s zien van bunkers met verboden wapens van Irak. Enkele landen vonden dit niet genoeg om een oorlog te beginnen. Waardoor de VN zelf eigenlijk niet achter een oorlog tegen Saddam stonden. Amerika en Engeland vonden het wel genoeg bewijs en zijn inmiddels Irak binnengevallen met het doel Irak te verlossen van zijn dictatuur. Er zijn ook mensen die beweren dat Amerika opjacht is naar de olie van Irak om zo hun eigen reserve uit te breiden. Niet zo vreemd eigenlijk want Amerika is de laatste tijd bezig om niet meer afhankelijk te zijn (gezien olie) van andere landen. En wat de Amerikanen hebben aangedragen om de Irakese bevolking voedsel te geven voor olie is toch eigenlijk een bewijs hiervoor. Er zijn ook mensen die het een afrekening vinden tegen alle moslims door wat er op 11 september is gebeurd. Op zich ook niet zo vreemd want na de aanslag op het WTC zijn de Amerikanen begonnen met een oorlog tegen het terrorisme, door het opstellen van een lijst met meest gezochte terroristen en een lijst met landen die door Amerika Het as van het kwaad noemen, waar onder Irak dus. Worden vooral moslim landen en mensen aangevallen. Ten eerste Osama bin Laden die ze in Afghanistan hebben proberen te zoeken, maar niet hebben kunnen vinden. En nu Irak, eigenlijk Saddam dus. Het verloop van de oorlog. Op donderdag 20 maart is het dus begonnen, om Nederlandse tijd begint de oorlog met bombarderen van Bagdad. De volgende avond trekken Amerikaanse en Britsen troepen het zuiden van Irak binnen vanuit Koeweit. Er is eigenlijk weinig tegen stand van het Irakese leger en eventueel burgers. De Amerikanen hebben als doel zo snel mogelijk Bagdad bereiken, de Britten moeten maar de achter liggende steden zuiveren van Saddam aanhangers en zijn afbeeldingen te verwijderen. Dit blijkt later toch best tegen te vallen vooral in Basra en Umm Qasr, de enigste stad met een zeehaven. De in het westen gelegen vliegvelden worden zonder al te veel tegenstand ingenomen door Amerikaanse parachutisten. Na 4 dagen verschijnen de eerste beelden van Amerikaanse krijgsgevangenen die in een hinder laag zijn gelopen. Hoe verder de coalitie oprukt lijkt het er op dat de tegenstander vlucht en om de opmars te hinderen steken ze opnieuw enkele oliebronnen aan. Als er hevige zandstormen ontstaan worden de geallieerden gedwongen om een pauze te nemen totdat de storm is gaan liggen. De bombardementen gaan echter gewoon door, nu ook op de stellingen van de Republikeinse Garde. 23

24 Ten zuiden van Basra ontstaat een grote tankslag die snel wordt gewonnen door de geallieerden. Door hevige gevechten bij Najaf worden naar schatting een paar honderd Irakese soldaten gedood. Door de zandstorm is er een colonne van zo een 1000 voertuigen (door de zandstorm kunnen vliegtuigen niets zien op de grond) vanuit Bagdad naar het eiland Al Faw onder weg. Er is een raket neergekomen in een winkelstraat waardoor veel burgerslachtoffers vielen, de Irakezen beschuldigen de coalitie er van dat ze de raket hebben afgevuurd, maar die willen dit niet toegeven en laten doorschemeren dat het wel eens een bom van de Irakezen zelf kan zijn. In het noorden van Irak landen Amerikaanse soldaten die een vliegveld net bij Harir, in Koerdisch gebied innemen om zo een mogelijk tweede front te openen. In Nasiriya wordt hevig gevochten maar na enkele dagen steekt men daar toch de rivier de Tigris over om zo Bagdad van een tweede kant te naderen. Doordat de bevoorrading van het front gehinderd wordt op de aanvoerwegen worden er manschappen extra naar het gebied gehaald om de hoofdwegen te beschermen. Nadat in de haven van Umm Qasr de mijnen zijn opgeruimd komt de noodhulp opgang. De burgers die het voedsel en water krijgen hebben niet veel vertrouwen in de oorlog omdat ze bang zijn dat ze voor de tweede keer in de steek gelaten worden door de Amerikanen. De coalitie nadert Bagdad nu minder snel dan in het begin van de oorlog. In het noorden zijn Koerdische strijders samen met een paar duizend Amerikanen bezig met het openen van een tweede front om zo Bagdad te omsingelen. Een Amerikaanse speciale eenheid heeft een Amerikaanse vrouw die krijgsgevangene was bevrijd. Enkele deskundige waarschuwde de coalitie dat Saddam mogelijk chemische of biologische wapens in zou kunnen gaan zetten omdat ze zeer dicht bij Bagdad in de buurt komen. 24

25 De eerste echte confrontatie met de Republikeinse Garde en een tank divisie verloopt goed en wordt al snel verslagen. Op de 15 de dag van de oorlog wordt een vliegveld op 20 km van het centrum ingenomen. Een dag daarna rijden enkele Amerikaanse tanks en voertuigen Bagdad binnen. Er wordt geen weerstand geboden waardoor ze in de stad blijven. Op dag 17 meldt het Amerikaanse leger Bagdad geheel te hebben te omsingeld. De Britten blijven vechten om Basra, na hevige beschietingen van buiten de stad trekken de Britten de stad in. Op de 19 de dag van de oorlog staan de Britten in de binnenstad en meld een Britse officier dat ze het lichaam van Ali Chemicalie de neef van Saddam (hij heeft ongeveer Koerden heeft vermoord met gifgas) hebben gevonden. De Amerikanen trekken steeds verder Bagdad binnen en nemen ook zo een drie tal paleizen in. Dag 20, de Amerikanen hebben een complex midden in een woonwijk gebombardeerd met vier precisie bommen, waar Saddam en zijn twee zonen toen zich mogelijk bevonden. Later op de dag hebben de Amerikanen ongeveer de helft van de stad in handen. Tot zover het verloop van de oorlog. Bronnen: members1.chello.nl/_w.kobus/golfoorlog/ En dagelijks het journaal kijken en kranten lezen. 25

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Nieuwe Golfoorlog in de maak?

Nieuwe Golfoorlog in de maak? Taak actualiteit Nieuwe Golfoorlog in de maak? De Eerste Golfoorlog was een oorlog tussen Irak en Iran van 1980-1988 en is genoemd naar het zeegebied van de Perzische Golf, omdat zich daar een belangrijk

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

De politieke veranderingen van de sjiieten voor en na de Baathpartij

De politieke veranderingen van de sjiieten voor en na de Baathpartij De politieke veranderingen van de sjiieten voor en na de Baathpartij De Sjiieten van Irak Irak is een land dat bestaat uit verschillende etnische en religieuze groeperingen. De Sjiieten vormen 60%, de

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Irak conflict

Werkstuk Aardrijkskunde Irak conflict Werkstuk Aardrijkskunde Irak conflict Werkstuk door T. 1373 woorden 12 december 2014 7 63 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Tussen wie gaat het conflict en wat is de kern van het conflict?

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een museum uit die tijd. Openluchtmuseum

Nadere informatie

Het mysterie: Moord op Lumumba

Het mysterie: Moord op Lumumba Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus

Nadere informatie

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Hoofdvraag: Welke politieke macht hebben de oliestaten en hoe is de Golfoorlog daaruit voortgekomen?

Hoofdvraag: Welke politieke macht hebben de oliestaten en hoe is de Golfoorlog daaruit voortgekomen? Werkstuk door een scholier 3599 woorden 11 mei 2006 6,8 23 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 2: Inleiding: Onderwerp: De Eerste en Tweede Golfoorlog. Hoofdvraag: Welke politieke macht hebben de oliestaten

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel door een scholier 1690 woorden 17 januari 2016 7,6 20 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Conflicten in Syrie mijn onderzoek Syrische bootvluchtelingen,

Nadere informatie

5,7. Praktische-opdracht door een scholier 2139 woorden 5 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inleiding

5,7. Praktische-opdracht door een scholier 2139 woorden 5 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inleiding Praktische-opdracht door een scholier 2139 woorden 5 juni 2003 5,7 13 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding In deze praktische opdracht voor maatschappijleer ga ik het hebben over de oorlog in

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Enkele reis Europa Enkele reis Europa.indd 3 Enkele reis Europa.indd : :19

Enkele reis Europa Enkele reis Europa.indd 3 Enkele reis Europa.indd : :19 Enkele reis Europa Ali (27 jaar): In Irak zou niet meer Naam: Ali Leeftijd: 27 jaar Komt uit: Irak Woont in België: 3,5 jaar Ik ben kunstenaar. Ik maak kalligrafieën. Dat zijn teksten met mooi versierde

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Leven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951

Leven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951 Leven in veiligheid Niemand laat zonder reden zijn familie, vrienden en bezittingen achter. Vluchtelingen kunnen niet anders. De situatie in hun eigen land is te gevaarlijk om er te blijven. Ze vluchten

Nadere informatie

De Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen

De Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen Geschiedenis van de laatste 50 jaar De Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen Bas Levinsohn 1 Inleiding Overzicht colleges Titel college Thema college Tijdsperiode 1 De Cubaanse rakketencrisis Beslissingen

Nadere informatie

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913

HONDERD JAAR GELEDEN. Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 HONDERD JAAR GELEDEN aflevering 12 Nieuws uit de krant van 10 tot 15 maart 1913 Een vast onderwerp waaraan in de kranten aandacht werd besteed, was de oorlog op de Balkan. Turkije was er bij betrokken

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

EEN PRINS WORDT EEN HERDER

EEN PRINS WORDT EEN HERDER Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld

Nadere informatie

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak II. november 2013 8: 30-10:00. SCHOOLONDERZOEK Tijdvak II GESCHIEDENIS november 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

HERDENKING JOODS MONUMENT

HERDENKING JOODS MONUMENT HERDENKING JOODS MONUMENT Op vrijdag 9 maart zullen de leerlingen aanwezig zijn bij de herdenking van het Joods monument op het terrein van voormalig Groot Bronswijk. Tijdens deze herdenking zullen de

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

> Lees In de loopgraven. > Lees Nieuwe wapens.

> Lees In de loopgraven. > Lees Nieuwe wapens. LB -. Nederland doet niet mee > Lees Ruzie in Europa. Leg uit waarom Nederland toch met de oorlog te maken krijgt. Gebruik de volgende woorden: vluchten kamp voedsel België. In 9 krijgen twee landen ruzie

Nadere informatie

Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld

Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld In meer dan dertig landen in de wereld is er oorlog. Wereldwijd zijn er dus miljoenen kinderen die een oorlog meemaken. Vraag 1. Kun je drie landen noemen

Nadere informatie

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan Afghanistan NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan KABUL - In het zuiden van Afghanistan is dinsdag een militair van de internationale vredesmacht ISAF gedood. Dat maakte een woordvoerder van de troepen

Nadere informatie

De vluchtelingencrisis: oplossingen en inzichten van kinderen

De vluchtelingencrisis: oplossingen en inzichten van kinderen Door rechtopmigratie op 8 oktober, 2015-00:00 foto, school in Nederland uit 1937 De aanslepende vluchtelingencrisis en de daar bijhorende verklaringen van bepaalde politici heeft niemand onberoerd gelaten.

Nadere informatie

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk.

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk. Werkblad 7 Ω Oorlog en crisis Ω Les : De Eerste Wereldoorlog Het begin van de Eerste Wereldoorlog Rond 900 zijn er twee kampen in Europa. Rusland, Frankrijk en Groot- Brittannië aan de ene kant. Oostenrijk-

Nadere informatie

1 Belangrijk in deze periode

1 Belangrijk in deze periode 1 Belangrijk in deze periode In 1945 eindigt de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Duitsland wil, onder leiding van Adolf Hitler, Europa veroveren. Na vijf jaar strijd en 55 miljoen doden geeft Duitsland

Nadere informatie

Lesbrief Van Papa, voor Sammie

Lesbrief Van Papa, voor Sammie Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt

Nadere informatie

Oorlog in Syrië en de internationale context

Oorlog in Syrië en de internationale context Oorlog in Syrië en de internationale context Binnenlandse en internationale (geopolitieke) factoren - Historisch: koloniale en postkoloniale politiek - Autoritair regime - Socio-economische en milieufactoren

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC

Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC Samenvatting Moderne Geschiedenis ABC Week 1ABC: De Franse Revolutie Info: De Franse Tijd (1795 1814) Na de Franse Revolutie werd Napoleon de baas in Frankrijk. Napoleon veroverde veel Europese landen,

Nadere informatie

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt door een scholier 1325 woorden 15 mei 2009 5,3 43 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Begin van de tweede wereldoorlog De tweede wereldoorlog duurde

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 2028 woorden 13 december 2005 4,7 122 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Vraag 1 a) In welk jaar werd Nederland

Nadere informatie

De zesdaagse oorlog (1967)

De zesdaagse oorlog (1967) Geschiedenis van de laatste 50 jaar De zesdaagse oorlog (1967) Bas Levinsohn 1 Inleiding op de cursus Hand-outs Het college wordt ondersteund door het projecteren van PowerPoint sheets Van deze sheets

Nadere informatie

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over

Nadere informatie

OORLOG Je dreigt je grote leger in te zetten en de anderen grijpen niet in. Pik een aangrenzend land naar keuze in.

OORLOG Je dreigt je grote leger in te zetten en de anderen grijpen niet in. Pik een aangrenzend land naar keuze in. Je dreigt je grote leger in te zetten en de anderen grijpen niet Pik een aangrenzend Je dreigt je grote leger in te zetten en de anderen grijpen niet Pik een aangrenzend Je dreigt je grote leger in te

Nadere informatie

Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid)

Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Hieronder volgen de resultaten van het Israël onderzoek wat de EO in de afgelopen weken heeft laten uitvoeren. Veel stellingen zijn in een 5- puntsschaal

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN CHANOEKA

HET VERHAAL VAN CHANOEKA HET VERHAAL VAN CHANOEKA Op de 25e dag van de joodse maand Kislew begint Chanoeka, een feest dat acht dagen duurt. Met Chanoeka denken we terug aan een belangrijke gebeurtenis uit de geschiedenis van het

Nadere informatie

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich Wereldoorlog 2: naar het einde van de oorlog (les 06 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich => Na El Alamein, Stalingrad en Midway werden de Asmogendheden (Duitsland,

Nadere informatie

SAMUEL VAN DER MEER. De Ontsnapte Joden

SAMUEL VAN DER MEER. De Ontsnapte Joden SAMUEL VAN DER MEER De Ontsnapte Joden De inval Het is een zonnige dag. Bram en Theo zijn een spelletje aan het spelen, maar ze moeten eigenlijk allang naar bed. Papa zegt tegen Bram: Bram, je moet naar

Nadere informatie

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert'

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' DOSSIER 4 UUR NIEUWSBREAK Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' Door: Irene de Zwaan 05/09/13, 16:07 YOUTUBE. Koos van Dam tijdens een optreden in Pauw&Witteman. NIEUWSBREAK

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS VRAAG 10 Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de werelpolitiek mengen?

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie

3 september 2014. Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten

3 september 2014. Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten 3 september 2014 Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van

Nadere informatie

OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35

OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 God en je naasten liefhebben LES 3 DEEL 5 DISCIPLE OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 Wat leer

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood?

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Jozefs broers bij de onderkoning. Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Genesis 42:1-2 1 Toen Jakob zag dat er koren in Egypte was, zei Jakob tegen zijn zonen: Waarom kijken jullie

Nadere informatie

In 1918 is na vier lange jaren vechten de eerste wereldoorlog voorbij. In een trein in frankrijk wordt de wapenstilstand getekend.

In 1918 is na vier lange jaren vechten de eerste wereldoorlog voorbij. In een trein in frankrijk wordt de wapenstilstand getekend. Een wapenstilstand is niet hetzelfde als een vrede. Daarover gaan de landen vanaf januari 1919 in het paleis van versailles bij parijs lang over praten... In 1918 is na vier lange jaren vechten de eerste

Nadere informatie

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië?

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen moeten zich inleven in een permanent lid van de Veiligheidsraad van de VN. Ze gaan aan de slag met het vraagstuk of de

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer De doodstraf

Werkstuk Maatschappijleer De doodstraf Werkstuk Maatschappijleer De doodstraf Werkstuk door een scholier 1238 woorden 11 mei 2004 5,8 84 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Mijn werkstuk gaat over de doodstraf. De doodstraf is de

Nadere informatie

Sessie 68. Meningen over Wat Tyler. Mening in 1381. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen

Sessie 68. Meningen over Wat Tyler. Mening in 1381. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 68. Meningen over Wat Tyler Mening in 1381 Mening Nu Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 68. Uitspraken over Wat Tyler Mensen moeten niet als slaven hoeven werken alleen maar omdat ze arm zijn.

Nadere informatie

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Datum 17 september 2002

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Datum 17 september 2002 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Aan Via Van : de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties : de Secretaris-generaal : het Hoofd van de Algemene Inlichtingen- Aantal

Nadere informatie

DIE VIJF DAGEN IN MEI

DIE VIJF DAGEN IN MEI DIE VIJF DAGEN IN MEI 1940 Op initiatief van Martin Lagestee maakte Lagestee Film BV in samenwerking met acht regionale omroepen en in coproductie met NTR en VPRO vijf documentaires met als onderwerp de

Nadere informatie

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

Er zijn drie manieren waarop men de toekomst probeert te voorspellen.

Er zijn drie manieren waarop men de toekomst probeert te voorspellen. Een waarmerk De meeste mensen zijn benieuwd naar wat de toekomst zal brengen.vooral in spannende en angstige tijden, zoals onze tijd, is er veel vraag naar wat er staat te gebeuren. Er zijn drie manieren

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge

Nadere informatie

LEVEN IN DE OORLOG LES 1. Het begin van de oorlog

LEVEN IN DE OORLOG LES 1. Het begin van de oorlog Wereldoorlogen en Holocaust LES 1 LEVEN IN DE OORLOG JE LEERT wat er in het begin van de Tweede Wereldoorlog gebeurt; wat er verandert in het dagelijks leven van de mensen; wat de mensen doen bij een luchtalarm.

Nadere informatie

Werkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1

Werkblad: Slag om de Schelde en de invloed op het Nieuwe land. 1 Achtergrond informatie voor docenten. D- Day betekend de eerste dag van een grote militaire operatie. In de Tweede Wereldoorlog viel dat op 6 juni 1944. Maar de inval van de Amerikanen in Afghanistan was

Nadere informatie

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de)

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) Turken in Kreuzberg Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) 1 OPDRACHT 1 Waarom werd de Berlijnse muur opgericht? Na de 2 e Wereldoorlog werd Duitsland in 2 gedeeltes opgesplitst, te weten West-Duitsland

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Geschiedenis INHOUDSOPGAVE: Aantekeningen Pagina 2/3 Wat moet je leren Pagina 3 Wat moet je kennen en kunnen? Pagina 4/6 Tekst Samenvatting Pagina 6/8 Begrippen Pagina 8 1 Aantekeningen H1.1

Nadere informatie

De tijd van: Wereldoorlogen

De tijd van: Wereldoorlogen De tijd van: Wereldoorlogen WoI Interbellum WoII Wereldoorlog I Casus Belli (Latijn, de oorzaak van de oorlog) Wereldoorlog I Tweefronten oorlog: Oostfront/Westfront Tannenberg 1914: Bewegingsoorlog: Verdun

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.

Nadere informatie

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Katrui ten Barge, Wilfried Dabekaussen, Juul Lelieveld, Frederike

Nadere informatie

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Datum 5 december : de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Datum 5 december : de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Datum Ons kenmel'tl: 1927344101 Aan Via Van : de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties : de Secretaris-generaal : het Hoofd van

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Spreekbeurt Nederlands Amnesty International

Spreekbeurt Nederlands Amnesty International Spreekbeurt Nederlands Amnesty International Spreekbeurt door een scholier 1518 woorden 28 november 2003 6,3 51 keer beoordeeld Vak Nederlands Mijn spreekbeurt gaat over Amnesty International. Amnesty

Nadere informatie

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad Docentenblad Waar gebeurde het? Korte omschrijving In de strip worden vaak plaatsen genoemd. Er zijn drie kaartjes (Nederland, Europa en de wereld) en een aantal stripplaatjes waarin plaatsen genoemd worden.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-18-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-18-1-b Bijlage VMBO-KB 2018 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-18-1-b bron 1 Een gedeelte uit een artikel geschreven door een politiek leider van de ARP (1891): We moeten

Nadere informatie

TIJDLIJN WOII

TIJDLIJN WOII 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 TIJDLIJN WOII 1939 1 SEPTEMBER (begin van de Tweede Wereldoorlog) Nazi-Duitsland valt Polen binnen Er wordt een straatverbod voor Duitse Joden ingevoerd Hitler voert

Nadere informatie

Koude Oorlog-2 vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62180

Koude Oorlog-2 vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62180 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62180 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

7,8. Opstel door een scholier 2548 woorden 27 juni keer beoordeeld. Geschiedenis

7,8. Opstel door een scholier 2548 woorden 27 juni keer beoordeeld. Geschiedenis Opstel door een scholier 2548 woorden 27 juni 2011 7,8 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Voor het laatste semester van dit schooljaar hebben we de opdracht gekregen om een werkstuk te gaan maken

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

De parlementaire democratie is goed voor u, maar niet voor mij

De parlementaire democratie is goed voor u, maar niet voor mij 25 e Van der Leeuw lezing Groningen, 26 oktober 2007 Kader Abdolah De parlementaire democratie is goed voor u, maar niet voor mij Ik spring meteen in het diepe. Een parlementaire democratie is niet geschikt

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Examen VMBO-KB 2010 tijdvak 1 vrijdag 21 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 39 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 54 punten

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van

Nadere informatie

Dodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015

Dodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015 Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2015 Voor het eerst in mijn leven bezocht ik twee weken geleden Auschwitz en Birkenau. Twee plekken in het zuiden van Polen waar de inktzwarte geschiedenis van Europa je

Nadere informatie

deeultûrele grens de natuurlijke grens onafhankelijk de open grens de $~aatkundi "" ~...de 't-aalg(ens Kijkles Hoofdstuk 8 Les 1

deeultûrele grens de natuurlijke grens onafhankelijk de open grens de $~aatkundi  ~...de 't-aalg(ens Kijkles Hoofdstuk 8 Les 1 Kijkles Hoofdstuk 8 Les 1 Grenzen verdwijnen De schutting in jouw tuin is de grens tussen jouw tuin en die van de buren. Tussen woonwijken, gemeenten, provincies en landen zijn ook grenzen. Die grenzen

Nadere informatie

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail. 't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.com Het aapje en de sleutels Er was eens een man en die had de sleutels

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 25 (29-06)

De Bijbel open 2013 25 (29-06) 1 De Bijbel open 2013 25 (29-06) Vandaag bespreken we een vraag die ik kreeg over 1 Koningen 2. Daarin gaat het over de geschiedenis van Adonia, een oudere broer van Salomo, die zojuist koning was geworden.

Nadere informatie