Godsdienstig was het niet correct. Bij het avondmaal over Matteüs 20: Drieluik over de verzoening Verlost door het bloed van Christus

Transcriptie

1 maart 2010 Bij het avondmaal over Matteüs 20:20-28 Godsdienstig was het niet correct Christen in-spanning Programma NGK Themadag 2010 Drieluik over de verzoening Verlost door het bloed van Christus

2 Colofon Agenda Redactie A.P. de Boer, drs. F. Gerkema, M.C. Huijgen MSc. (eindredacteur), drs. P. Kleingeld, J. Kooiman, L.A.E. Wiebenga-Verrij (secr.), I.J. Zinkstok. Adressen van de redactie Kopij: M.C. Huijgen, Troosterlaan 48, 3571 NN Utrecht, (030) , Kopij Oplocatie: A.P. de Boer, Kombuis 111, 3863 VN Nijkerk, (033) , Kopij moet de dinsdag twee weken voor de verschijningsdatum binnen zijn. Overige redactiezaken: L.A.E. Wiebenga-Verrij, Van Oordtstraat 5, 8071 KV Nunspeet, (0341) , Website Administratie N. Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, (0343) , Gironummer t.n.v. Persvereniging Opbouw. Persvereniging Opbouw is een uitgave van de Persvereniging Opbouw. Het adres is dat van de secretaris, M.E. van Gent-Petter, Dennekruid 99, 3068 SG Rotterdam, U kunt lid worden door overmaking van 15,50 op giro Abonnementen Informatie over een gratis proefabonnement (6 nummers) en overige abonnementen geeft de administratie. Abonnementen kunnen elk moment ingaan, maar slechts per 31 december eindigen. Opzeggen kan tot 15 november. Abonnementsprijs Jaarabonnement 41,25,- halfjaar 23,-. Studenten 20,50 per jaar. abonnement 34,- per jaar (studenten 14,-). Europa 78,-. Buiten Europa Priority 103,50 per jaar. Bij betaling per incasso 1,- reductie. Losse verkoop 2,-. Advertenties en instekers formaat breedte x hoogte tarief ex. btw pagina 180 x 266 mm 440,- 1/2 pag. liggend 180 x 130 mm 220,- 1/2 pag. staand 87 x 266 mm 220,- 1/4 pag. liggend 180 x 62 mm 110,- 1/4 pag. staand 87 x 130 mm 110,- 1/8 pag. liggend 87 x 62 mm 55,- Insteken van drukwerk: tarief afhankelijk grootte en gewicht. Sluitingstermijn: woensdag 8.30 uur, anderhalve week voor verschijningsdatum; overlijdensberichten uiterlijk maandagochtend 9 uur in de week van verschijning. Informatie en opdrachten: N. Postuma, (0341) / , adverteren@opbouwonline.nl. Aanlevering: Grafisch bedrijf Bredewold, t.a.v. Opbouw, (zo mogelijk digitaal), adresgegevens zie hieronder. Opmaak Grafisch Bedrijf Bredewold, Postbus 86, 8090 AB Wezep, tel. (038) , fax (038) , opbouw@bredewold.nl, Technische realisatie en druk Zalsman Kampen, Haatlanderdijk 14, Postbus 255, 8260 AG Kampen, tel. (038) ISSN Ned. Geref. bijeenkomsten van meer dan plaatselijk belang 10 april Jaarvergadering Opbouw, Houten. Voorafgaand aan de NGK Themadag om 12 uur. Zie de agenda in deze Opbouw. 10 april NGK Themadag (voorheen Ontmoetingsdag). Info: 20 april Bijeenkomst gemeentestichting, Vleuten. Doel is om elkaar te ontmoeten en te bemoedigen, samen te bidden om leiding en om elkaar te informeren over wat er al gebeurt. Met sprekers Richard Roest en Peter Strating. Info: pieter.kleingeld@kabelfoon.nl. 13 nov Vrouwencontactdag, Nunspeet. Thema: Hoe geeft God kleur aan jouw leven? Overige bijeenkomsten mrt New Wine-Gemeenteconferentie, Leiden. Met Rob Whittaker over het thema Ben je wie je mag zijn? Getting the King out of the boy. Een man of vrouw naar Gods hart. Ben je dat, word je dat, hoe blijf je dat? Info en opgave: mrt Basisweekend Protestants Marriage Encounter, Helvoirt. Een veilige entourage om de liefde voor je levenspartner te verdiepen. Info en opgave: 27 mrt New Wine avond, Hattem. Thema: Vergeet niet - over de ervaring van Gods goedheid. Met ds. Dick Lagewaard uit Veenendaal. Info en opgave: apr L Abri-weekend, Eck en Wiel. In het paasweekend is l Abri open voor mensen die deze belangrijke feestdag met ons willen meevieren. We beginnen vrijdagavond op zijn joods en sluiten zondag af met het christelijk antwoord op het uitkijken naar de Messias. Info en opgave: Tips voor auteurs De redactie stelt inzendingen van externe schrijvers op prijs. Voor ingezonden stukken die reageren op artikelen in Opbouw, is 250 woorden de maximale lengte. Daarnaast is er ruimte voor langere opiniërende bijdragen met een maximale lengte van 1100 woorden. Vóór het schrijven en inzenden daarvan is het raadzaam eerst contact op te nemen met de eindredacteur. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen te redigeren, in te korten of niet te plaatsen. Bij elke inzending zien wij ook graag een illustratie of een suggestie voor een illustratie. Kijk voor de opzet van een artikel naar voorbeelden in dit nummer of vraag de redactie om onze schrijfwijzer. 2 opbouw 54/06, 19 maart 2010

3 In dit nummer: 4 12 NGK ers positief-kritisch over Nationale Synode Coververhaal: Bij het avondmaal over Matteüs 20:20-28 Godsdienstig was het niet correct Programma NGK Themadag Christen in-spanning Vertrouwens- en Adviescommissie Kerken herkennen zich in aanbevelingen En verder Emeritaatsvoorziening Uitnodiging jaarvergadering CGK Verlost door het bloed van Christus 15 Apeldoorn scheidt bestuur en pastoraat 20 Bivakkeren in een moeilijk gebied 22 Uitslag Matthäus-prijsvraag 25 Rubrieken Jeugdwerk in aanbouw 7 Boeken 8 Wereldwijd nieuws 10 Wereldwijd 11 Column 24 Fragmenten 25 Opschrift 26 Persschouw 28 Oplocatie 29 opbouw 54/06, 19 maart

4 Er moeten niet alleen grijze koppen bij betrokken worden NGK ers positief-kritisch over Nationale Synode De initiatiefnemers van de Nationale Synode willen op 10 en 11 december vertegenwoordigers van tal van kerkgenootschappen bijeenbrengen in de Grote Kerk in Dordrecht voor een dynamische bijeenkomst voor de versnipperde protestantse kerken. Uit een rondgang van Opbouw blijkt dat de NGK positief-kritisch tegenover het initiatief staat. TEKST BERT DE BOER Het idee van een Nationale Synode is afkomstig van ds. G. de Fijter, oudpreses van de Protestantse Kerk in Nederland. Het plan werd in 2008 geboren en afgelopen najaar presenteerde De Fijter met een speciale stuurgroep de eerste plannen. De synode is bedoeld voor de versterking van onderlinge contacten en een aanmoediging tot meer eenheid als christenen in het publieke domein. Het initiatief heeft niet als doel de eigen kerkelijke synodes op te heffen, het gaat om een synode in de letterlijke zin van het woord: een samen-komst. We willen er een dynamische bijeenkomst van maken, zegt Bert de Jong, projectcoördinator van de Nationale Synode. Er gaat straks echt iets gebeuren. Het zou historisch zijn als kerken gezamenlijk met een verklaring komen en zich uitspreken over wat hen verbindt. Als aanzet heeft de stuurgroep een credo opgesteld. Deze korte tekst, geïnspireerd door de Apostolische Geloofsbelijdenis, is een groeitekst. De Jong: Uitgangspunt van onze opzet is dat zoveel mogelijk lokale, betrokken kerkleden uit alle geledingen van de verschillende kerken en kerkgenootschappen reageren op de credotekst. Hun reacties worden zorgvuldig gewogen, waarna de stuurgroep nog eens kijkt naar het geheel. De verwachting is dat een eventueel herziene credotekst rond de Een deel van de stuurgroep van de Nationale Synode zomer gepresenteerd wordt. Een samenvatting van de reacties wordt gepubliceerd op de website Vervolgens wordt het geheel aangeboden aan de officiële vertegenwoordigers van de verschillende kerken, die tegelijkertijd worden uitgenodigd voor de synode. Op 10 en 11 december zullen deze delegaties uiteindelijk samenkomen voor het protestants forum. Gewaardeerd Ds. Han Horsman uit Zwolle fungeerde voor de NGK als tussenpersoon voor de stuurgroep. Hij zocht een tiental NGK-leden uit jong en oud, eerlijk verdeeld over de beide sekses en stuurde een vragenlijst door. Inmiddels heeft Horsman de reacties binnen en kan hij voorzichtig een beeld schetsen. Over het algemeen wordt de poging om te komen tot een hedendaagse formulering van wat wij als verschillende kerken samen belijden door de respondenten gewaardeerd. Er is geen kritiek op de gezamenlijkheid en niemand is van mening dat er verkeerde dingen in de credotekst staan. Toch worden er ook kritische kanttekeningen geplaatst. Horsman: Wat bijvoorbeeld gemist wordt, is de expliciete vermelding van de schepping van hemel en aarde, de maagdelijke geboorte en de hemelvaart en heer- 4 opbouw 54/06, 19 maart 2010

5 schappij van Christus. Er zijn echter ook mensen die de tekst te uitgebreid vinden. Sommigen vragen zich verder af of de gebruikte taal begrijpelijk genoeg is. De één vindt de tekst te wollig, de ander vindt de taal juist te gepolijst, te glad en afgewogen. Opstart De reacties van verschillende NGKpredikanten zijn al even divers, hoewel in de basis positief. Het is beslist geen bleke compristekst, oordeelt de Assense predikant Ton Vos over de credotekst. Ik was positief verrast door de inhoudsvolle tekst. Hij beschouwt het credo vooral als een document om onderling over door te praten. Ik zie het niet als een slotconclusie, maar als een opstart tot een inhoudelijk gesprek, waarbij we met elkaar zoeken naar eenheid. Het moet niet zozeer een opgepoetst statement worden dat in de etalage wordt gezet om de Nederlandse samenleving eens te laten zien hoe eensgezind we wel zijn. Je moet onderlinge verschillen niet gaan verdoezelen of een eenheid suggereren die er nog niet is. Vos vindt de term nationale synode wat ongelukkig gekozen. Het klinkt zo pretentieus. Op de terminologie valt wat mij betreft dus wel wat af te dingen. De initiatiefnemers beseffen zelf ook wel dat zo n term associaties oproept. Wat ik daarnaast jammer vind, is dat bijvoorbeeld de roomskatholieken buiten de boot vallen. Ik had het mooier gevonden als het wat breder was getrokken. Roeping Ds. Bert Lakerveld van de 3GK-gemeente in Deventer vindt de Nationale Synode boeiend. Hij vraagt zich Wij geloven in de Levende God: Vader, Zoon en Heilige Geest God de Vader Hij, de Schepper en de oorsprong van alle leven, heeft ons de aarde toevertrouwd om die te beheren en behoeden. Ons heeft Hij ervoor bestemd met Hem en onze medemens te leven in trouw, in liefde en in vrede. Maar waar wij God vergeten en verlaten - dat doen we al sinds mensenheugenis - verliezen we de zin van ons bestaan. Daar maakt het kwaad zich breed, in liefdeloosheid, ontrouw en geweld: een wereld die gedoemd is in het oordeel te vergaan. Toch blijft God trouw aan wat Hij schiep! Dat spoort ons aan naast anderen te gaan staan, in al hun moeiten klein of groot. Aan zijn zorgende hand vertrouwen we ons toe, zowel tijdens ons leven als in het moment van onze dood. Jezus Christus God is de Levende, die we werkelijk kennen mogen door zijn Zoon Jezus Christus, geboren uit Israël, in wie wij Gods verborgen hartklop horen. Jezus is de rechtvaardige, die de wil van God heeft gedaan en ons deze wil heeft voorgeleefd. Hij heeft onze schuld op zich genomen en gedragen, aan het kruis van Golgotha ons weer met God verzoend. Zijn graf was niet het einde: Hij is opgestaan! Daarom heeft voor ons de dood niet meer het laatste woord. Sinds Pasen klinkt het evangelie voort, het woord van omkeer tot nieuw leven. Het verkondigt ons Gods vrede die het verstand te boven gaat. Geen mens is meer een hopeloos geval want in de muur van dood en schuld, heeft Jezus een deur geopend naar de Vader en elkaar. Naar Hem zien we verlangend uit: Kom, Heer Jezus, kom! De Heilige Geest Met Pinksteren is de Heilige Geest uitgestort. Hij kwam en hij komt met een regen van gaven. Hij opent ons oog en ons hart voor Jezus en maakt voor Hem plaats in ons leven. De getuigenissen van profeten en apostelen, doorademd van de Geest, leren ons te gaan in Jezus spoor om met vallen en opstaan een leven te leven door Gods genade. Dat brengt ons bij onze naaste om helper te zijn waar geen helper is, te bidden waar mensen verstomd zijn en te spreken voor wie monddood zijn gemaakt. De vreugde van dit evangelie bindt ons samen, wij horen bij elkaar en zijn aan elkaar gegeven in het ene lichaam van Christus, zijn kerk. Het doet ons pijn dat die eenheid in Christus onder ons zo gebroken is, onzichtbaar haast. Daar kunnen we niet in berusten, want de goede Herder heeft één kudde. In ons land groeit de gemeenschap van hen die komend uit de wereldwijde christenheid, aan hun geloof enthousiast uiting geven. Samen willen we kerk zijn in Nederland en elkaar bemoedigen in geloof, hoop en liefde. Wij bidden dat hiervan een sprake mag uitgaan naar allen met wie we in gesprek zijn, ook met hen die een andere godsdienst belijden. Zo zijn we onderweg naar de dag dat Jezus Christus terugkomt. Dan zal God alle kwaad tenietdoen, zijn vrede en gerechtigheid ons schenken: een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Dit statement werd op 14 oktober 2009 gepresenteerd in de Lutherse kerk te Utrecht als startschot voor de organisatie van een tweede nationale synode van Nederland. opbouw 54/06, 19 maart

6 Professor Peels houdt een toespraak tijdens de presentatie van de Nationale Synode. wel af of er voldoende draagvlak is voor de beweging. Ik denk dat de verschillen nog te groot zijn. Misschien zijn kerken dichter naar elkaar toegegroeid, maar gemeenteleden zijn veel individualistischer geworden. Mensen creëren tegenwoordig een heel eigen geloofspalet, vroeger was de uniformiteit veel groter. De 3GK-gemeente is een samenwerkingsgemeente van de CGK, de GKV en de NGK. Hoewel elke kerk nog steeds is verbonden aan het eigen landelijke kerkverband, vormen de gezamenlijke kerkleden in Deventer één gemeente van zo n duizend personen. Lakerveld: De samenwerkingsgemeente bestaat nu ruim een jaar. Er ging een proces aan vooraf dat zo n twintig jaar heeft geduurd. De grote drijfveer was dat we ons geroepen voelden tot eenheid in Christus. Die roeping is er volgens hem ook landelijk in grotere verbanden. Wat dat betreft hoop ik dat de synode goede resultaten mag hebben, al heb ik er niet zoveel verwachtingen van. Het leeft naar mijn idee nog niet echt. Ik heb nog niemand over het initiatief gehoord of gesproken. Ook geloof ik niet zo in het afgeven van een gezamenlijk signaal richting de Nederlandse samenleving. De kracht van het geloof moet eerder blijken uit ons dagelijkse leven. Krampachtigheid Ik volg de ontwikkelingen rond de synode met ambivalente gevoelens, laat ds. Henk Zuidhof uit Urk weten. Het streven naar meer eenheid is heel mooi, maar we moeten waken voor krampachtigheid. Het is me opgevallen dat de reacties tot nu toe heel verschillend zijn. De één juicht het initiatief van harte toe, terwijl de ander er juist vraagtekens bij plaatst. Vaak zijn het de herkenbare, voorspelbare reacties. Het zou mooi zijn als we hier op een ontspannen wijze mee om kunnen gaan. Het ontmoeten van elkaar is immers zeer wezenlijk. Door de term nationale synode te bezigen, hebben de initiatiefnemers volgens Zuidhof zeer bewust gekozen voor een 'kerkelijke bedding'. Ik acht de kans echter groot dat het in een kramp schiet en er uiteindelijk kerken zullen afhaken. Dat zou jammer zijn, want alleen hier op Urk zijn er al tien verschillende gereformeerde kerken. Praten over wat ons bindt, zou een goede zaak zijn. Al weet ik niet hoe sterk dat hier leeft. Wellicht is de drang om elkaar te ontmoeten groter in een geseculariseerde omgeving. Zuidhof vindt dat kerken kritisch naar zichzelf moeten blijven kijken. We moeten ons doorlopend afvragen hoe we de levende kerk van Jezus Christus kunnen vormen in deze eenentwintigste eeuw. Zijn we niet teveel verburgerlijkt? Je ziet vaak dat jongeren veel meer openstaan. Zij kijken meer over kerkmuren heen. Als de synode een beweging op gang wil brengen, moeten er niet alleen grijze koppen bij betrokken zijn. Ik behoor zelf ook al tot de senioren, maar kan nog veel van jongeren leren. Ik heb bijvoorbeeld bewondering voor jonge predikanten die op een eigentijdse wijze invulling aan hun ambt geven. Relaxter Ook volgens ds. Van der Velde uit Bunschoten gaat de jongere generatie een stuk relaxter om met kerkelijke verschillen. Ze hebben geen kerkscheuring meegemaakt en torsen dus niet de last van het verleden mee. Ze verbazen zich juist over het feit dat er zoveel verschillende kerken zijn. Voor initiatieven die de kerkelijke eenheid kunnen bevorderen, zoals de nationale synode, zie ik het draagvlak groeien. Ik denk ook dat het goed is dat kerken elkaar meer opzoeken. Vaak is de eenheid er al op het grondvlak. Niet voor niets zie je lokaal veel interkerkelijke verbanden ontstaan. Een goede zaak, want de verdeeldheid van de kerken heeft ons getuigenis ongeloofwaardig gemaakt. We staan veel krachtiger als we meer eenheid vormen. 6 opbouw 54/06, 19 maart 2010

7 Jeugdwerk in aanbouw Jeugdwerkland is constant in beweging. Elke maand spreekt André Maliepaard jeugdwerkadviseur van het NGJ, met iemand uit zijn netwerk over een ontwikkeling of een nieuwe uitgave. We willen een dude TEKST ANDRÉ MALIEPAARD Vandaag heb ik een afspraak met Martin Lingstuyl. Hij is jeugdwerker van de NGK in Houten. Ik ben wat te vroeg. Ik klap mijn laptop vast open. Martin is er nog niet. Ik ben benieuwd naar zijn verhaal. De zon schijnt inmiddels dapper door de glazen pui van de lichtboog als Martin, gewoon op tijd trouwens, arriveert. Hij vertelt dat hij de ochtend thuis heeft gewerkt voor zijn eigen bedrijf: het bouwen van websites. Al snel gaat het gesprek over jeugdwerk en alles wat daarbij komt kijken. Martin blijkt na enig rekenwerk, met als ankerpunt zijn trouwen in 2007, vanaf september 2006 jeugdwerker te zijn voor 18 uur. Zijn focus ligt bij de 11- tot 19-jarigen. Voor het komende jaar heeft hij een uitbreiding van 10 uur per week om te investeren in een project voor de jarigen. Ik ben aangenomen om een gezicht te zijn in de gemeente voor jongeren. En nu quote ik: we willen een dude. Tenminste, dat zei iemand toen ik aangenomen werd. Wat was precies de opdracht die je meekreeg dan? Ze wilden dat ik midden tussen de jongeren kwam te staan en dat ik dat ging delen met de rest van de kerk en dat ik de rest van de kerk ging delen met de jongeren. Ik mocht daarbij projectmatig werken. Onze jeugdouderling stuurt het hele jeugdwerk in de basis aan en de jeugdwerker wordt vrijgezet om daaromheen dingen op te pakken die goed zijn om te doen. Kun je daarvan een voorbeeld geven? Een bijeenkomst met Greg Ogden rond groepjes van jongeren die groeien naar Jezus (triades). Dat heb ik opgepakt. Je hebt dus in de gemeente je handen vrij Ja, en daarnaast heb ik een missionaire opdracht. Daarvoor heb ik contact gezocht met een middelbare school en daar zijn we een project aan het opzetten. Hoe zit het dan met het trainen van leiders en het ontwikkelen van visie bijvoorbeeld? Daarin wordt ik betrokken in een meedenkende rol. Ik heb de mogelijkheid om me overal tegenaan te bemoeien, maar ik hoef het niet allemaal te doen. Waar ik zelf wel van hou is langsgaan bij jeugdgroepen en kijken hoe ze het doen. Dat doe ik ieder jaar. Meestal hou ik dan zelf een inleiding en probeer dan ook de leiders te coachen. Kun je aangeven wat je taken zijn, naast de zaken die je al noemde? Ik ben bezig met Youth Alpha. We willen gasten uitdagen hiervoor hun vrienden mee te nemen. We doen de bus in het centrum. Een project waar we veel hangjongeren ontmoeten. Daar zijn ook jongeren van meegegaan naar Youth Alpha. Ik doe vijf jongerendiensten per jaar. Twee daarvan in de middagdienst en drie s avonds, alleen voor jongeren. Daar doen we wel leuke dingen mee. Zo hebben we op 4 mei tijdens de dienst allemaal witte rozen gebracht naar een oorlogsmonument. Ik begeleid ook een groep jongeren en jongvolwassenen die tien keer per jaar een tienerpreek houden. We hebben sinds dit jaar ook een groep die jongeren bezoeken die overal buiten vallen. Dat is geen pastoraat, maar heeft als doel deze jongeren weer betrokken te maken. Genoeg te doen dus. Ja, meestal komen er nog honderd andere kleine urgente dingen op mijn pad. Je kent dat wel. Een mail met een kleine vraag waar dan toch over nagedacht moet worden. Laatst nog één: wat we met de jongerenpagina willen in het kerkblad. Tot slot: Wat zou jij kerken adviseren? We moeten investeren in kleine groepen om samen naar Jezus te groeien. Investeren in persoonlijk jongerenwerk. Daarna lopen we nog even langs zijn werkplek, waar blijkt dat we nog lang niet uitgesproken zijn Volg het NGJ ook op twitter: opbouw 54/06, 19 maart

8 Boeken Een inspirerende en andere kijk op opvoeding TEKST HENK ALGRA De onlangs verschenen Jeugdmonitor schetst een somber beeld van de jeugd van tegenwoordig. Ze zijn verpest door hun ouders die geen grenzen dúrfden te stellen. In de media klinkt de roep om een strengere opvoeding. Is dát het alternatief? De Deense gezinstherapeut Jesper Juul geeft in zijn nieuwste boek Gezinsleven een andere en meer fundamentele kijk op de problemen in de hedendaagse opvoeding. Machtsstrijd Gaat het bij de opvoeding over de relatie tussen ouders en kinderen? Volgens Juul moeten ouders eerst hun onderlinge relatie en de verwijten die ze elkáár maken onder de loep nemen. Moeder vindt dat zij overal alleen voor staat en vader vindt dat hij het tóch al zo druk heeft. Zij doet haar beklag en bekritiseert haar partner in plaats van te zeggen wat ze verlangt. Hij verdedigt zich in plaats van haar te antwoorden. Daarmee maak je aldus Juul je relatie tot een soort koehandel: als jij dit doet, doe ik dat. Hoe meer energie we besteden aan het verdedigen van onze gevoelens, des te meer ontaardt de relatie in een permanente machtsstrijd. Wie probeert die machtsstrijd te winnen zet daarmee de relatie op het spel. Dat patroon los je niet op met afspraken. Er moet iets fundamentelers gebeuren. De ingrediënten daarvoor zijn gelijkwaardigheid, integriteit (de ander respecteren als persoon), authenticiteit (trouw aan jezelf zijn), verantwoordelijkheid en gemeenschap. In de rest van het boek werkt hij deze thema s uit. Het kind op de troon Eeuwen lang waren ouders er op uit om hun kinderen tot gehoorzame burgers op te voeden. Daarmee ontnamen ze kinderen een deel van hun verantwoordelijkheid. Tót de jaren 60. Toen kwam er een nieuwe generatie ouders, die niet wilde bepalen wat goed was voor hun kind. De rollen werden omgedraaid: het kind kwam op de troon en de ouders waren er ten dienste van hun kind. Dát is wat Juul als de kern ziet van de huidige gezinsproblematiek. Ouders die geen verantwoordelijkheid meer durven te nemen en kinderen die daar ongelukkig door zijn geworden. Zin en behoefte Een intrigerend onderscheid dat Juul beschrijft is dat tussen zin en behoefte. Een kind heeft zin in een ijsje. Als het kind zijn zin niet krijgt begint het te zeuren, vervolgens te schreeuwen en misschien zelfs te huilen. Ouders denken dan dat ze hun kind te kort doen, want als je kind huilt heb je iets niet goed gedaan. Juul: Kinderen weten niet waar ze behoefte aan hebben, ze weten alleen maar waar ze zin in hebben. Dat is typerend voor de huidige cultuur die gericht is op uiterlijk, netwerken en kicks. Het is een op zichzelf gerichte, narcistische cultuur. Een behoefte gaat veel dieper. Dan wil je erkend worden, er onvoorwaardelijk mogen zijn. De hedendaagse kicks daar geen antwoord op. Perfecte opvoeders Veel ouders denken dat je kinderen conflictloos en probleemloos op kunt voeden. Opvoeden moet dus leuk zijn en ouders willen aardig gevonden worden. Het gevolg is dat ouders zich schamen voor conflicten. Ze willen vooral niet opvallen: het gezin moet voor de buitenwereld een toonbeeld van geluk zijn. Maar die ambitie om perfecte ouders te zijn is het allerzwaarste juk dat je op de schouders van je kinderen kunt leggen! Als ouders niet hun verantwoordelijkheid nemen worden kinderen egocentrisch, asociaal en ongevoelig voor de emoties van anderen. Bovendien zijn ze erg eenzaam. Opvoeden kan niet zonder deuken en blutsen, want we leven in een gebroken wereld. Juul: Ik ben er niet op uit om de pijn te idealiseren. Ik wil alleen maar wijzen op het bestaan ervan. Wat wil jij? Wat wil ik? Kinderen kunnen door zielig te doen ouders in een schuldpositie manoeuvreren, waardoor deze zich opofferen. Maar wat heeft het kind aan een moeder die zichzelf opoffert? Moeder is moe, maar het kind wil naar huis gedragen worden, terwijl de moeder ook twee tassen sjouwt. Maak je positie duidelijk, neem je verantwoordelijkheid en geef het kind zijn verantwoordelijkheid, zegt Juul. Dat doe je door de volgende boodschap: wat wil jij, wat wil ik? Jij wilt graag opgetild worden, maar ik kan je nu niet dragen. Geen zuchtende moeder die toch maar doet wat het kind verlangt (verantwoordelijkheid en authenticiteit). Een kind dat zijn verantwoordelijkheid krijgt, maar niet wordt veroordeeld (integriteit). Beoordeling Gezinsleven vind ik een confronterend boek. Of je nu wilt of niet: je komt je- 8 opbouw 54/06, 19 maart 2010

9 zelf tegen. Maar het is een boek dat wel erg veel te bieden heeft en laat zien waar pijnpunten in de hedendaagse opvoeding liggen. Ik heb wel een aantal punten van kritiek. Zo wil Juul wel érg veel door gesprekken oplossen. Met je houding bereik je meer dan met je woorden. Ook passen de voorbeelden in het boek bepaald niet bij de gemiddelde peuter. Verder vind ik dat Juul te generaliserend en te negatief schrijft over opvoeders. Ik ken veel ouders die wél hun verantwoordelijkheid nemen en veel jongeren die niet alleen gaan voor de kick. Juul ontkomt vervolgens niet aan tegenstrijdigheden. Hij zet zich af tegen pedagogisch perfectionisme, maar ontkomt zelf niet aan het ideaal van het streven naar pedagogisch perfectionisme. Doordat hij thema s scherp neerzet heeft hij wel een leerzaam en intrigerend boek geschreven. Gezinsleven is een inspirerend boek als het gaat om de vraag hoe christenen hun opvoedingsverantwoordelijkheid kunnen nemen. Juul zet Allochtonen als lid van de gemeente opvoeders aan het denken, maar geeft hen ook iets mee: een visie, een perspectief. Visionair opvoeden: we zijn onderweg. Daar heeft de hele samenleving behoefte aan. Juul, J. (2009) Gezinsleven. Nieuwe waarden voor een nieuwe tijd. Archipel, Amsterdam, 160p, 16,90. Henk Algra is orthopedagoog en lid van de CGK/NGK Alkmaar. Hij spreekt over dit onderwerp op de NGK Themadag op 10 april. TEKST SIEBREN WOUDSTRA Wat betekent het voor een gemeente als allochtonen lid worden? Niet maar voor een paar maanden, op doorreis naar een volgende bestemming in Nederland of elders in de wereld, maar voorgoed? De vrijgemaakt gereformeerden in het Rijnmondgebied hebben op dit punt lessen geleerd en daarvan brengen ze verslag uit in hun brochure Samen. Culturele vraagstukken en verschijnselen gaan vandaag de dag de grote massa aan. Met dit citaat van de cultuursocioloog Gabriël van den Brink, openen de auteurs, Simon van der Lugt en Rinus Visser, het voorwoord. Ze beseffen terdege dat een multiculturele kerk in ons land steeds actueler wordt. Kernwoorden in hun verhaal zijn migratie en cultuur: Wat betekent het dat mensen land en volk verlaten om zich elders te willen vestigen? Migratie in de Bijbel Migratie is geen nieuw verschijnsel; ze is van alle tijden. De Bijbel kent al voorbeelden van migranten, die hun eigen land verlieten om in een ander land te wonen. Jacob vertrok naar Egypte; Noömi vertrok met haar gezin naar Moab, en zelfs Jezus Christus moest op jonge leeftijd als een politieke vluchteling uitwijken omdat men Hem naar het leven stond. Culturele verschillen Hoe moeten de allochtonen opgevangen worden in de bestaande kerken? De auteurs pleiten voor integratie met een beroep op 1 Korintiërs 1 vers 12: Een lichaam is een eenheid die uit vele delen bestaat; ondanks hun veelheid vormen al die delen samen één lichaam. Zo is het ook met het lichaam van Christus. Maar in hoeverre moeten de nieuwe Nederlanders zich aanpassen aan onze cultuur?. Als er nu veel allochtonen de kerk bezoeken hebben we de keuze uit drie vormen van kerk-zijn: - Het assimilatiemodel: de allochtonen passen zich aan. Dit is realiteit voor de meeste kerken in ons land. - Het segregatiemodel: er zijn binnen de lokale gemeente aparte samenkomsten van bijvoorbeeld Arabischtaligen, Hindoestanen en Antillianen. In dit geval is er geen sprake van wederzijdse beïnvloeding en de verschillende culturen blijven binnen de lokale kerk bestaan. - Het meervoudig pluralistische - model: met elkaar wordt ruimte gemaakt voor de verschillen van elke culturele achtergrond. Nieuwe situatie De kerken in ons land zullen hun houding moeten bepalen in een confrontatie met de allochtone medegelovigen. Dit is extra moeilijk door het haastige en zakelijke van onze cultuur. Dat vormt een grote belemmering voor het kweken van onderling vertrouwen en vertrouwen is belangrijk: het is het cement van een geestelijk tehuis. Samen is een bruikbaar boekje met een hoge actualiteitswaarde. Aan het slot van elk hoofdstuk wordt een situatie beschreven of een bespreking in de groep op gang gebracht. Simon van der Lugt en Rinus Visser, Samen. Multiculturele opbouw van de christelijke gemeente. Uitg. Missionaire Arbeid Rijnmond; 67p. Siebren Woudstra woont in Espel en is lid van de NGK Emmeloord. opbouw 54/06, 19 maart

10 Wereldwijd nieuws Terug uit Suriname Aart Jan en Froukje Wijnbergen zijn 4 maart terug gekomen na een jaar in Suriname te hebben gewerkt bij stichting Weid mijn lammeren. Ze zijn daar actief geweest in het kinder- en jeugdwerk. We hebben veel bijzonder werk mogen doen en hebben zeker een mooie tijd gehad, waarin we Gods liefde mochten delen met veel kinderen en jongeren. Aart Jan en Froukje kijken ernaar uit om hun ervaringen met de mensen in Nederland te mogen delen en zullen zich ook na hun terugkomst voor Weid mijn lammeren blijven inzetten. Dit onder andere voor de bouw van een kinderdagverblijf van de stichting. Op de ontmoetingsdag van 10 april kunt u ze ontmoeten, Aart Jan en Froukje zullen dan met een stand van stichting Weid mijn lammeren aanwezig zijn. / Business at mission in Laos Wessel Huisjes woont en werkt al 16 jaar in Laos. Vanuit zijn landbouwkundige achtergrond deed hij ontwikkelingswerk bij een aantal bergvolken in het noorden van Laos. Dit werk groeide van ontwikkelingshulp naar business at mission. Er zijn weinig christenen in Laos. Zij hebben het niet makkelijk en de regering werkt hen behoorlijk tegen. Vorig jaar moest Wessels bedrijf uit Laos vertrekken. Zijn christen-zijn was daarin een belangrijke factor. Inmiddels is, net over de Thaise grens, een nieuw bedrijf gestart, in de hoop het werk met en voor de Laotianen door te kunnen zetten. In Laos leerde Wessel Ut kennen. Zij is een kleine, mooie Laotiaanse, hij een lange blonde polderman. 10 januari vond de kerkelijke inzegening van hun huwelijk plaats in Thailand. Een feest volgde op de 16e, in Laos. Hun trouwtekst was 1 Korintiërs 13:7: Love always protects, always trusts, always hopes, always perseveres. Dit is Gods liefde die zij ook zo graag door willen geven aan de mensen van hun land. Uitnodiging jaarvergadering Geachte abonnee, U wordt van harte uitgenodigd de jaarvergadering van 2010 bij te wonen. Deze zal plaatsvinden DV op zaterdag 10 april in de Nederlands Gereformeerde kerk De Lichtboog te Houten. Wij hopen u op 10 april te ontmoeten. Wij zullen onze vergadering houden voorafgaande aan de Landelijke Themadag van uur tot uur. Er wordt voor een lunch gezorgd. Graag uiterlijk 7 april opgeven met hoeveel personen u van de lunch gebruik wilt maken. Dit kan op de website of door een briefje te sturen aan de secretaris van de persvereniging: Mw. M.E. van Gent-Petter, Dennekruid 99, 3068 SG Rotterdam. Met vriendelijke groeten namens bestuur Persvereniging Opbouw, Marga van Gent-Petter, secretaris Indien u over de stukken voor de vergadering van te voren wilt beschikken, kunt u een verzoek daartoe richten aan de secretaris op eerder genoemd adres of via het mailadres persvereniging@opbouwonline.nl. 10 opbouw 54/06, 19 maart 2010

11 Wereldwijd Gebed Bid dat gemeenten plaatselijk zelfstandig en onderling verbonden weten. Bid voor visie en vuur bij mensen. Naar een strategie voor gemeentestichting De NGK van Ede stelt een missionair werker aan. Op 20 april organiseert het Missionair Steunpunt van de NGK een dag voor mensen met belangstelling voor gemeentestichting. Het zijn signalen uit het nieuws van Opbouw dat missionair besef steeds meer begint door te dringen in onze gemeentes. Tegelijkertijd komt ook de vraag naar strategische planning naar boven. Waarom en hoe pakken we dit als kerken gezamenlijk aan? In dit eerste artikel uit een serie, gaat Peter Strating vooral in op de eerste vraag: waarom gezamenlijk. TEKST PETER STRATING De Havenkerk: door de samenstelling van de gemeente nog lang niet in staat om (financieel) op eigen benen te staan. Artikelenreeks strategie voor gemeentestichting In een artikelenreeks onder redactie van Peter Strating kijken we wat nodig is om te komen tot een goed strategisch plan voor gemeentestichting. In dit eerste artikel schetst Peter de aanleiding en noodzaak hiertoe. Vervolgens zal ds. Peter Sinia vertellen over zijn ervaringen in Canada; daarna laat Serge de Boer, gemeentestichter in Amsterdam, zien hoe Amsterdamse kerkelijke samenwerking heeft geleid tot verschillende gemeentestichtingen. Ten slotte kijkt Peter Strating wat we van deze voorbeelden kunnen leren. Want visie voor gemeentestichting is visie voor de toekomst van de kerk. Zoals de bekende gemeentestichter Tim Keller onomwonden zegt: gemeentestichting is de meest cruciale strategie voor zowel de groei van het aantal christenen als de vernieuwing van de bestaande kerken. Vanuit de NGK zijn de laatste 5 jaar diverse nieuwe gemeenten gesticht. In Den Haag is De Havenkerk ontstaan in een achterstandsbuurt, in een Vinexwijk bij Utrecht de gemeente Rijnwaarde. In Amsterdam is de samenwerkingsgemeente De Bron gestart met De Oase, met gemeentestichting als doel, in Zoetermeer is er dezelfde visie voor de beide Perrons. Het werk van straat en cafépastor Gerard Vrooland die met zijn gemeente samenkomt in het café past ook in dit rijtje. Deze opsomming laat zien dat gemeentestichting leeft in het Nederlands Gereformeerde kerkverband. Waarom gemeentestichting? De kerk en het geloof mogen zich steeds meer verheugen in belangstelling van mensen buiten de kerk. Vorige week had ik zomaar een gesprekje met mijn buurvrouw in het openbaar vervoer. Ze vertelde dat ze jaloers was op mensen in de kerk: die hebben wat samen! Toch heeft de bestaande kerk voor veel mensen een hoge drempel, ook voor mijn buurvrouw uit de trein. Gemeentestichting is een goede manier om nieuwe mensen te bereiken met het evangelie en te betrekken bij de kerk. Strategie Nu steeds meer kerken nadenken over hun missionaire roeping en gemeentestichting komt ook de vraag naar strategische planning naar boven. Wat is onze roeping? Waar zijn we nodig? Wat kunnen we aan? De Nederlands Gereformeerde kerken zijn niet sterk georganiseerd. We hechten aan het initiatief van de plaatselijke kerken. Dat kan een kracht zijn als het gaat om gemeentestichting. Want zo groeit vanzelf een hechte band tussen de moederkerk en de eigen gestichte dochterkerk. Maar wat als de gemeentestichting zelfstandig is maar niet op eigen benen kan staan? Of als er goede redenen zijn voor gemeentestichting op een plek waar geen draagkrachtige moederkerk aanwezig is? Dan kan een regionaal of landelijk beleid van strategisch belang zijn. De Havenkerk is een zelfstandige Nederlands Gereformeerde Kerk, maar is door de samenstelling van de gemeente nog lang niet in staat om (financieel) op eigen benen te staan. Zonder hulp van de regio en van het landelijk kerkverband kan deze gemeente niet bestaan. opbouw 54/06, 19 maart

12 Bij het avondmaal over Matteüs 20:20-28 Godsdienstig was het niet correct 12 opbouw 54/06, 19 maart 2010

13 Wij vieren vandaag het Heilig Avondmaal. Ik wek u op om aan het hoofd van de tafel niet de dominee maar de Here Jezus te zien zitten. Daarmee vraag ik niet teveel van uw voorstellingsvermogen want als het goed is hebt u het nooit anders gedaan. Het Avondmaal is de maaltijd des Heren en waar we straks aanzitten is de tafel des Heren. Onzichtbaar is Hij, de Here Jezus, onze gastheer. Hij is het die straks zegt: Komt nu want alle dingen zijn gereed. TEKST HENK DE JONG Foto Jaco Klamer. Stel je nu eens voor dat er straks iemand in ons midden opstaat die zegt: Ik bid U, Heer, dat mijn twee kinderen mogen zitten, de een aan uw rechterzijde, de ander aan uw linkerzijde, daar aan tafel. Ik denk dat we daar toch wel even raar van zouden opkijken. Wat een verbeelding! Zo probeer ik even wat dichterbij te brengen waar onze tekst het over heeft. En ik heb er weinig fantasie voor nodig om u in verontwaardiging te horen losbranden, precies zoals de tien die dit hoorden uit de tekst. Dichtbij Weet u wat ik bij dit verhaal zo wonderlijk vind? Dat bij de Here Jezus niets van die ergernis te merken is. Ik denk dat dit komt omdat Hij de liefde in de vraag van deze vrouw heeft opgemerkt. Inderdaad kunnen wij de Here zo lief hebben dat wij de godsdienstige correctheid uit het oog verliezen. Iemand liefhebben wil zeggen: zo dicht mogelijk in zijn nabijheid willen zijn. Geliefden ook, die willen bij elkaar zijn. Dat gunde deze vrouw haar kinderen. Eens brachten de moeders hun kinderen tot Jezus, zegt het kinderversje. En daarvan was deze moeder nooit los gekomen. Ze bracht haar volwassen zoons bij Jezus en wilde dat zij heel dicht bij Hem zouden zijn. Kunnen jullie? Dat heeft Jezus begrepen en alsof het de gewoonste vraag van de wereld was is Hij op het verlangen van de vrouw en haar zonen ingegaan. Laconiek is daarbij dat Hij zich rechtstreeks tot die twee mannen, Jakobus en Johannes, richt. Die hadden het hun moeder laten vragen, maar Jezus kijkt daar dwars doorheen: Jullie weten niet wat jullie vragen. Jullie!, hoort u dat? Jullie willen dicht bij Mij zijn en jullie hebben het over mijn koninkrijk, maar weten jullie dan niet dat Ik aan de vooravond van mijn lijden sta? Ik heb de drinkbeker van dat lijden al aan de lippen. Kunnen jullie de beker drinken die Ik ga drinken? Ja, dat kunnen wij, geven de twee terug. Gôh! Eerst al die onbescheidenheid van op de eerste plaatsen te willen zitten en daar komt nu nog de zelfoverschatting overheen. Maar ook daar valt Jezus niet over. Hij weet wel dat ook zelfoverschatting uit liefde kan ontstaan. Denk aan Petrus die zegt dat hij bereid is met Jezus te sterven. Dat was zelfoverschatting, uit liefde. Petrus was weg van de Heer en daarom zei hij dat. Zo ook deze twee. Moet er een beker van lijden gedronken worden om dicht bij Jezus te zijn? Ziende op Jezus zeggen ze: Wel, dan drinken we die toch? Niet Ik En weer gaat Jezus er zakelijk op in, zonder een spoor van verwijt. Ja, zegt Hij, terwijl Hij de vraag van het al of niet kunnen verder laat rusten, ja, mijn beker zult ge wel drinken. De Heiland heeft geweten dat juist deze twee de marteldood zouden sterven. Jakobus is door Herodes Agrippa met het zwaard gedood (vertelt Lucas in Handelingen 12:2) en Johannes hebben ze in Efeze in een vat met kokende olie gegooid (zegt de overlevering). Mijn beker zult gij drinken, jullie zullen deel krijgen aan mijn lijden, maar het zitten aan mijn rechter- en linkerzijde staat niet aan Mij te geven, maar het is voor hen voor wie het bereid is door mijn Vader. Merkt u wel hoe zakelijk en volstrekt serieus de Here op de vraag van zijn twee leerlingen ingaat? Zonder een zweem van irritatie? Jongens, daar ga Ik niet over, dat is mijn pakkie-an niet. Daarvoor moet je bij mijn Vader zijn. Fatsoenlijk Jezus heeft de liefde geproefd die achter de wens van deze moeder met haar twee zonen zat. En hun geloof. Dat ze, terwijl de wolken zich rondom Jezus samentrokken, toch bleven geloven dat Hij op weg was naar zijn koninkrijk. En dat ze er heel opbouw 54/06, 19 maart

14 wat voor over hadden om dat van nabij mee te maken. Ja, maar, zegt u, de overige tien hadden toch zeker gelijk? Wat verbeeldden die twee zich wel! En die moeder van hen, die had toch ook beter moeten weten! Ze zullen wel gevonden hebben dat Jezus dat stel veel te zacht aanpakte en als Jezus is uitgesproken geven ze luid van hun misnoegen blijk. Stel je voor! Zoiets vraag je toch niet? Ze waren correct, de tien. Godsdienstig correct. Zelf zouden zij zo n vraag nooit stellen, o nee! Ze beten zich liever het puntje van hun tong. En ze waren fatsoenlijk-boos op de twee die dat wel gedaan hadden. Maar de Heiland ziet door die correctheid heen. Wat de twee hardop zeiden, wist Jezus, leefde bij de anderen precies zo. Wat je zegt ben je zelf, was daarop van toepassing. Gehuichelde verontwaardiging dus. Alle twaalf Hoe ik daarbij kom? Nu, we weten toch dat de discipelen, alle twaalf, er geen been in zagen om bij verschillende gelegenheden een robbertje te gaan vechten over de vraag wie toch wel de meeste was (Marcus 9:34; Lucas 22:24 27; Johannes 13:4 14)? Tot aan het laatste avondmaal toe? De een subtieler dan de ander, zeker; de een wist het beter te verbergen dan de ander, dat is waar. (Laat dat maar aan ons mensen over!) Maar toch alle twaalf met hetzelfde sop overgoten. Voor hen allemáál was de bescheidenheid een te grote opgave. En Jezus, dat wetende, roept de hele groep bij zich. En dit is dan voor Hém het moment om over die onbescheidenheid en dat gebrek aan nederigheid flink te gaan uitpakken. Denk erom, het héle twaalftal neemt Hij nu op de korrel, dus niet enkel die twee. De beide broers met hun moeder, Hij wilde ze niet apart kapittelen, - om zo met die tien wolven in het bos mee te huilen. Aan die goedkoopte doet Jezus niet mee. Hij zou er de anderen maar mee gestijfd hebben in hun correctheid, in hun fatsoensrakkerij. Nee, en hen (alle) tot zich geroepen hebbende Zijn wij in staat de liefde tot God en tot de Here Jezus bij de ander naast ons op te merken, ook als die ander in godsdienstige correctheid te kort schiet? Dat geve God! Drs. Henk de Jong is emerituspredikant van de NGK Zeist. 14 opbouw 54/06, 19 maart 2010

15 Een drieluik over de verzoening (2) Verlost door het bloed van Christus Gedenkt en gelooft dat het kostbaar bloed van onze Here Jezus Christus is vergoten tot een volkomen verzoening van al onze zonden, klinkt het bij het Avondmaal. Maar dat Christus zijn bloed gaf in onze plaats en als een door God vervloekte de straf onderging die wij hadden verdiend, dat gelooft Ton de Ruiter, tot voor kort predikant in de GKV, niet meer. En ook andere leden van gereformeerde kerken voelen zich vervreemd van deze verzoeningsleer. Maar hoe dan te lezen dat Jezus ons met zijn kruisdood vrijkocht van de vloek en zijn leven gaf als een losgeld voor velen? TEKST AD VAN DER DUSSEN Hoe komt verzoening tussen God en mensen tot stand? Bij het lezen van Lucas 15 lijkt het zo eenvoudig. De vader sluit zijn verloren zoon in de armen en alles is weer goed. Maar bij nader inzien is het ingewikkelder. In mijn vorige artikel wees ik op de problemen die rijzen wanneer verzoening afhangt van de bereidheid van beide partijen om de relatie te herstellen. In dit artikel wil ik ingaan op Bijbelteksten die aanduiden dat voor Gods verzoening nodig was dat het bloed van Christus vergoten werd (Romeinen 3:25; Efeziërs 1:7;2:13; I Johannes 1:7 enzovoorts). In Hebreeën 9:11-14 wordt het vergieten van Christus bloed aangeduid als een offer, dat in het verlengde ligt van de offers die in het Oude Testament gebracht werden. Maar wat betekent dat? Wil God bloed zien, voordat Hij bereid is zich met ons te verzoenen? Maar dan lijkt Hij toch in de verste verte niet meer op de Vader in de gelijkenis? Dat is een van de bezwaren van Ton de Ruiter in zijn recent verschenen boek Jezus in ons tegen de traditionele verzoeningsleer. Maar ook hij kan niet heen om de Bijbelteksten die ik hierboven noemde. Hij lost het probleem als volgt op. Als mensen in het Oude Testament een dier offeren, symboliseert dat volgens Bij het lezen van Lucas 15 lijkt de verzoening zo eenvoudig. De vader sluit zijn verloren zoon in de armen en alles is weer goed. (Rembrandt s schilderij De terugkeer van de verloren zoon uit 1688) opbouw 54/06, 19 maart

16 Dan wil ik het hoofd buigen en misschien eindelijk doorgronden wat het is: verlossing door het bloed van Christus. hem enerzijds hun verootmoediging, anderzijds hun toewijding aan God. Wie onopzettelijk gezondigd had, drukte door het brengen van een offer zijn verlangen uit om toegewijd voor de Heer te leven. Terwijl zo iemand na zonden symbolisch met het offer belijdt de dood schuldig te zijn, mag zijn toegewijde innerlijk symbolisch op het altaar geofferd worden. (61) Maar uit niets blijkt dat het offerdier de straf voor de zonde droeg (60) of symbolisch z n leven voor ons gaf (64). Zo offert ook Christus zijn bloed, niet omdat God de bestraffing van onze zonden op Hem doet neerkomen, maar om te getuigen van zijn nietsontziende trouw aan zijn Vader. Jezus Christus heeft bewezen dat zijn bloed eensgezind is met God. Als nu zijn bloed (= dat toegewijde leven) in gelovigen komt, worden zij ook één of eensgezind met God. Dit is verzoening (geestelijke eenwording). (Jezus in ons 194) Ik vind dit betoog meer vernuftig dan overtuigend. Immers, op deze manier verklaart De Ruiter wel waarom er bij de offers bloed moet vloeien, maar niet waarom dat het bloed van dieren is. Wanneer iemand zijn toewijding aan God zou willen symboliseren, zou hij een sneetje kunnen maken in zijn duim en God dan enkele bloeddruppels kunnen aanbieden. Bij de offers echter vloeit er geen druppel mensenbloed, maar moeten onschuldige dieren eraan geloven. De vraag waarom dat zo is, wordt door De Ruiter niet gesteld, laat staan beantwoord. Daardoor krijgt zijn bespreking van de offerdienst iets oppervlakkigs. Het Bijbelse spreken over het offeren van bloed (Hebreeën 9:7) is vreemder, beklemmender ook dan hij wil doen geloven. Recht doen Daarmee zijn wij terug bij die akelige vraag, of God soms bloed wil zien. Op enkele plaatsen in de Bijbel lijkt het daar wel op. Zo staat in Genesis 9:5 dat Hij bloed eist (NBG-Vertaling 1951) of zoekt (Statenvertaling), vgl. 42:22. Maar daarmee wordt niet gesuggereerd dat God bloeddorstig zou zijn integendeel! In deze tekst gaat het erom dat God het vergieten van onschuldig bloed hoog opneemt. Mensen (of dieren!) die zich daaraan schuldig hebben gemaakt, moeten daarvoor boeten met hun eigen leven (vgl. Genesis 9:6). Zo zegt Jezus dreigend tegen de Schriftgeleerden en Farizeeën: Al het onschuldige bloed dat vergoten is, zal jullie worden aangerekend. Ik verzeker jullie: op deze generatie zal dit alles neerkomen. (Matteüs 23:35,36). We zijn hier in de sfeer van het recht, en op een of andere manier verdraagt die zich zeer wel met de sfeer van de verzoening. Dat blijkt bijvoorbeeld uit Numeri 35:33: Wanneer er bloed vergoten is, kan er alleen verzoening voor het land bewerkt worden door het bloed van degene die bloed vergoten heeft. Hier gaat de verzoening dus samen met rechtvaardige vergelding. Maar waar blijft dan de vergeving? En omgekeerd: als verzoening betekent dat misdadigers vergeving krijgen, hoe loopt het dan af met het recht voor de slachtoffers? Krijgen zij smartengeld? Vraagt het leed dat hun is aangedaan toch niet om een vorm van bestraffing van de dader? In de gelijkenis van de verloren zoon is die vraag naar het recht doen aan slachtoffers niet aan de orde. Daarom kan zij zo n eenvoudig beeld van verzoening schetsen. Het verhaal maakt duidelijk dat de vader niet op zijn eigen eer uit was en zegt daarmee iets essentieels over Gods verzoening. Maar de vader stond verder niet voor de taak recht te doen. Dat was anders geweest, wanneer zijn zoon in dat verre land een bank had overvallen en daarbij twee medewerkers doodgeschoten. De vader kennende mag je aannemen dat die dan spoorslags was 16 opbouw 54/06, 19 maart 2010

17 afgereisd naar de familie van de slachtoffers en een indrukwekkend gebaar in hun richting had gemaakt. Maar dat is fantaseren, en de gelijkenis overvragen. Zij verkondigt dat er bij God verzoening is, doordat Hij liefde is. Ze wil tegelijk in samenhang met Numeri 35 worden gelezen, dat verkondigt dat verzoening bij God hand in hand wil gaan met het verschaffen van recht. Schetst Numeri 35 een naargeestig Godsbeeld, waarin afbreuk wordt gedaan aan de gelijkenis over Gods liefde? Dat geloof ik niet. Liefde wordt immers sentimenteel als ze geen gerechtigheid behelst, om een prachtige formulering van Paul Tillich aan te halen (Systematic Theology II, 172). Losgeld Tegen de achtergrond van deze combinatie van verzoening en recht doen wordt in de Bijbel over het offeren van bloed gesproken. Ik wijs allereerst op de wetgeving betreffende de hersteloffers (NGB-vertaling 1951: schuldoffers). Als genoegdoening voor gedaan onrecht moet een dier worden geofferd, vgl. Leviticus 5:14, 24,25; 19:18-20; Numeri 6:12 enzovoorts. De Ruiter kent deze wet ook, maar is er in welgeteld tien regels mee klaar (62). Dat de term voor herstel/schuld-offer ook in het belangrijke gedeelte Jesaja 53 gebruikt wordt, vermeldt hij niet. Toch wordt juist daar tot uitdrukking gebracht, dat de Knecht des Heren zijn eigen leven gaf als genoegdoening: Hij heeft zichzelf ten schuldoffer gesteld. (53:10) Maar er is nog een tweede bepaling in de Mozaïsche wetgeving die wijst op het verband tussen bloed offeren en recht doen. Dat is de wet die het betalen van losgeld regelt. In sommige gevallen konden Israëlieten die een ernstige zonde hadden begaan, met een geldbedrag worden vrijgekocht van de dood die zij verdiend hadden, vgl. Exodus 21:30. Belangrijk is, dat een van de twee woorden in het Oude Testament die met losprijs vertaald worden, nauw verwant is aan het woord voor (ver)zoening. De NGBvertaling van 1951 kiest in Exodus 21:30 dan ook het woord zoengeld in afwisseling met de term losgeld. Dat werpt licht op de uitdrukking gekocht met Christus bloed in Openbaring 5:9 (vgl. 14:3,4; I Petrus 1:18,19), maar ook op wat Paulus schrijft in Galaten 3:10,13: Iedereen die op de wet vertrouwt is vervloekt. Maar Christus Jezus heeft ons vrijgekocht van deze vloek. De Ruiter meent dat de woorden losprijs en (vrij)kopen op deze plaatsen een afgevlakte betekenis hebben (143), maar hij toont dat niet aan. Integendeel zijn eigen interpretatie van Galaten 3:13 is zo vlak dat ze van de kracht van Paulus' woorden weinig over laat. Hier zou alleen maar staan dat Jezus door mensen vervloekt werd en niet door God? (213) En de vloek waarvan wij verlost moeten worden zou een wettische manier van leven zijn, waarvoor dan in de plaats komt dat Christus ons brengt tot een volledige disciplinering naar de wil van God? (212) In de traditionele verzoeningsleer wordt de rechtvaardiging van de goddeloze geborgd Ik zie niet in dat het kruis van Christus bij deze interpretatie het struikelblok is dat Paulus erin gezien heeft (Galaten 5:12). Nee het echte schandaal van Christus kruis is geweest dat Hij er aan hing als een door God vervloekte goddeloze (vgl. Deuteronomium 21:22,23 in combinatie met 27:15-26). En de vloek waarvan wij vrijgekocht moeten worden is, dat wij door onze goddeloosheidvoor God totaal onbruikbaar en onaanvaardbaar geworden zijn. We maken immers deel uit van een mensheid die zijn schepping verwoest en zijn eer te grabbel heeft gegooid. En de vrijkoop van die vloek is, dat Jezus zijn leven geeft als een losgeld voor velen (Marcus 10:45), opdat wij gezegend zouden worden met het geschenk van de Geest van het leven (Galaten 3:14). Catechismus zondag 5 en 6 Is dat een pleidooi voor eerherstel van de traditionele verzoeningsleer? Niet onverdeeld. Ik behoor tot de mensen die wel wat aan te merken hebben op de zondagen 5 en 6 van de Heidelberger Catechismus. De strakke logische opzet suggereert dat wij precies kunnen berekenen hoe de Here God tot deze oplossing kwam. Dat vind ik ongelukkig. Ik geloof wel dat wij met onze rationaliteit iets zinnigs kunnen zeggen over het waarom van Christus kruisdood voor ons, maar alleen achteraf, in opperste verbazing over een daad van God waar geen mens ooit op zou komen. De schematisch aandoende wijze waarop over de twee naturen van de gekruisigde Christus gesproken wordt, roept bij mij vervreemding op. Ook is de toonzetting van de Catechismus mij te kil. Ik hoor alleen over Gods toorn, en over eeuwige straf, en genoegdoening aan zijn gerechtigheid. Alsof het evangelie van de verzoening niet alles met Gods ontzaglijke liefde te maken heeft. Ten slotte vind ik de manier waarop over God gesproken wordt akelig afstandelijk alsof het drama van Golgotha Hem niet raakte. Kortom: als we in de kerk zinvol en aansprekend over de verzoening door het bloed van Christus willen blijven spreken, zullen we zondag 5 en 6 moeten herschrijven. Daarover wil ik volgende keer nog wat opmerken. Toch wil ik de traditionele verzoeningsleer niet afdanken. Want de kern van de zaak is, dat hier wel de rechtvaardiging van de goddeloze wordt geborgd. God rechtvaardigt goddelozen, niet bekeerden, zo schreef ik de vorige keer. Maar als dat zo is, dan wil ik ook voor God gaan staan als een goddeloze. Dan wil ik de onmetelijke schade onder ogen zien, die de goddeloze mensheid waarvan ik deel uit maak heeft aangericht en die zij niet meer goed kan maken. Dan weet ik dat het bloed dat vergoten is blijft roepen, ook al zou ik nog zoveel berouw hebben en van nu af aan volmaakt heilig leven. Dan wil ik het hoofd buigen, als het grote en rechtvaardige oordeel over de goddelozen begint. Dan wil ik geloven, dat het met de schepping alleen nog maar wat kan worden als God heel die vervloekte mensheid van het aardoppervlak wegveegt mij erbij inbegrepen. Dan wil ik aanvaarden dat het loon op mijn zonden mij wordt uitbetaald: de dood (Romeinen 6:23). En dan zal ik huiveren als Hij naar voren treedt die het lam is dat de zonden van de wereld wegneemt. Misschien zal ik dan eindelijk doorgronden wat het is: verlossing door het bloed van Christus. Dr. Ad van der Dussen is predikant van de NGK Eindhoven en kerndocent aan de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding. opbouw 54/06, 19 maart

18 Landelijke NGK Themadag over christen zijn in deze tijd Christen in-spanning Op 10 april wordt van half 2 s middags tot 9 uur s avonds de NGK Themadag in Houten gehouden. In tegenstelling tot de eerdere Ontmoetingsdagen is er nu voor een middag- en avondprogramma gekozen. Naast het volgen van diverse workshops is de dag opgezet om samen te eten, te zingen, te ontmoeten en te luisteren. Kinderen hebben hun eigen activiteit, voor jongeren is er een programma en voor de allerkleinsten is er crèche. Het thema is Christen in-spanning. TEKST PIET RIETKERK Een lezing door ds. Tom Viezee uit Krommenie over het thema Christen in-spanning markeert het begin van de Themadag: Bijbelse begrippen als opoffering, gezag en gehoorzaamheid lijken in deze tijd geen waarde meer te hebben, of op zijn minst ter discussie te staan. We staan snel klaar met onze mening, ook over kwesties waarvan de regering wakker ligt. Dit is waardevol, maar heeft wel gevolgen voor hoe we in de kerk met elkaar omgaan. Juist als christen kom je in spanning te staan. Wat knelt en wat stimuleert om voluit christen te zijn in deze tijd? Wat is je verantwoordelijkheid als gemeentelid en hoe kun je uiting geven aan het diepe verlangen dat God wordt gediend in jouw leven en in jouw gemeente? Workshops Na de openingslezing kunnen twee workshops naar keuze uit verschillende sporen gevolgd worden. De sporen zijn Beleid en bezinning, Opvoeding, Creatief en Speciaal. Spoor beleid en bezinning Workshop 1: Leiding geven in de kerk: het laatste taboe (Willem Smouter) Hoe ga je in je eigen gemeente om met gezag en gehoorzaamheid? Te denken valt dan aan het gezag van de kerkenraad, de predikant en gehoorzaamheid aan de regels in je kerk en de acceptatie daarvan. Willem Smouter (1957) is predikant in Apeldoorn en EO-radiopresentator. Workshop 2: Waarom veranderen? (Jaap Berends) Veel gemeenten veranderen de organisatie van het pastoraat en de structuur van de kerkenraad. We bespreken de vraag 'Waarom veranderen?' op twee manieren. Hoe kun je in een (grote) gemeente samen praten en argumenten uitwisselen over de wenselijkheid van veranderingen? Ten tweede kan die vraag een uiting zijn van weerstand: waarom kunnen we het niet bij het oude laten? Hoe ga je met deze weerstand om? Jaap Berends (1959) is organisatieadviseur en directeur van Adviestalent en in 2007/2008 voorzitter van de commissie Structuur en Pastoraat van de NGK Apeldoorn. Spoor opvoeding Workshop 3: Wat wil ik, wat wil jij? (Henk Algra) Het recente rapport Grenzeloze generatie schetst een somber beeld van de jeugd van tegenwoordig. Ze zijn verpest door ouders, die geen grenzen dúrfden te stellen. Ook in de media klinkt de roep om een hardere aanpak van kinderen en jongeren. Maar valt alleen te kiezen tussen grenzen stellen en ruimte bieden? Of er is nog een derde weg? Henk Algra is orthopedagoog in Amsterdam en lid van de CGK/NGK Alkmaar. Workshop 4: Ik en mijn huis, wij zullen de HERE dienen (Herman Schaeffer) Ouders en kinderen worden in deze tijd en maatschappij door tientallen stemmen bestookt. Hoe kan ik als ouder Gods stem alleen volgen en mijn kinderen daarin voorgaan? Hoe kan mijn stem Gods stem vertolken? Met ds. Tom Viezee Willem Smouter Jaap Berends Henk Algra Irene van den Bos 18 opbouw 54/06, 19 maart 2010

19 andere woorden: hoe kan ik gehoorzaam zijn aan de opdracht van Psalm 78? Herman Schaeffer (1970) is predikant in Heerenveen. Spoor creatief Workshop 5: Supergraan Het Verhaal dat Harrie en Fredie Nijhof uitvoeren is voor kinderen van Het is een verhaal met lagen. Het eerste dat je ziet, is het verhaal over een boer en een bakkerin. Dat kan iedereen volgen. Maar er zitten ook elementen in, die interessant en leuk zijn voor volwassenen en oudere kinderen, zoals woordspelingen, humor en de manier waarop wordt gespeeld. Verder is er een laag met een geestelijke betekenis. De kinderen worden altijd uitgenodigd om mee te spelen en ieder kind dat meespeelt, krijgt een dik applaus wanneer het weer gaat zitten. En dan denken ze: Zo, dat heb ik even goed gedaan! We gaan altijd door op reacties van kinderen. Zo hebben ze een geweldige tijd en horen ze het verhaal van Jezus. Workshop 6: Ontspannen inspanning (Irene van den Bos) Duur: 2 uur. Schilderen met acrylverf. Iedereen kan het! Maximaal twintig deelnemers. Beeldend kunstenaar Irene van den Bos (1953) heeft een eigen atelier, werkt als illustratrice voor uitgeverijen en exposeert regelmatig. Ze werkt abstract-lyrisch en semifiguratief. Haar inspiratiebronnen zijn architectonische en monumentale vormen, teksten, gedichten, songlyrics en (bijbel)verhalen. Spoor speciaal Workshop 7: Schriftgezag onder spanning (Ad van der Dussen) Wanneer God zelf het woord tot ons richt, heeft dat uiteraard het hoogste gezag voor ons. Lange tijd is een = - teken geplaatst tussen dat Woord van God en de Bijbel. Heeft de Bijbel werkelijk van kaft tot kaft een goddelijk gezag? In deze workshop kijken we naar benaderingen, die iets meer speling zien tussen de Bijbel en Gods Woord. Ad van der Dussen (1951) is predikant in Eindhoven en docent aan de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding. Workshop 8: Van Bijbel lezen naar Bijbel leven (Pieter Kleingeld) Het gezag van de Bijbel heeft voor mij alles te maken met Gods verhaal van schepping naar herschepping, waaraan wij mogen deelnemen. Tom Wright vergelijkt de Bijbel met een muziekstuk in vijf delen, waarvan het vijfde deel ontbreekt. Aan ons musici de vraag om dat vijfde deel te spelen. Deze insteek sluit ook aan bij discussies over postmodernisme, discipelschap en het lezen van de Bijbel als lofprijzing. Pieter Kleingeld (1968) is predikant in Maassluis en Missionair Consulent NGK Tieners De tieners kunnen vanaf half 2 meedoen met een zaalvoetbaltoernooi in de nabijgelegen sporthal voor de NGKzaalvoetbalwisselbeker. Er wordt gespeeld in de leeftijdscategorieën jaar en 16+. Er wordt gespeeld in teams van zes, maar ben je met minder, dan kan je altijd een team met anderen vormen. Opgeven kan nu al via ngkvoetbal@live.nl. Avondprogramma Na het chinees buffet (en patat voor de kinderen) wordt de dag afgesloten met een praise-concert met de band Newsong en spreker Maikel de Kreek. Programma: uur Ontvangst uur Openingslezing uur Workshop uur Workshop uur Buffet uur Praise-concert Newsong uur Alles of niets uur Einde Tienerprogramma: uur Zaalvoetbaltoernooi in sporthal De Molenwiek Er is crèche voor de allerkleinsten. Tijdens dit concert worden ook de allerjongsten op een leuke manier bezig gehouden. De band Newsong is bekend van optredens op de EO Jongerendag en het Xnoizz-festival. De zes bandleden maken christelijke pop/rock worshipmuziek. Ze willen met hun muziekstijl jongeren en (jong)volwassen enthousiasmeren in hun geloof. Maikel de Kreek spreekt over Jezus volgen is kiezen tussen alles of niets. Hoe ver ga je in het navolgen van Jezus liefde voor God en voor je naaste? Om je heen zie je dat de samenleving verhardt. Er is steeds meer sociaal onrecht en zo ontstaat een grote verwijdering tussen arm en rijk. Hoe nu verder? De stem van Jezus klinkt: Volg Mij! Volg Mij in denken en doen. Belijd met hart en ziel dat je van me houdt! Je moet kiezen. Wie de wereld voor Christus wil winnen, zal de moed moeten hebben ermee in conflict te komen. Kies voor je alles of kies je voor niets? Maikel de Kreek (1975) is predikant in Rijsbergen en medeauteur van de Opbouw-canon Het kanon en de mug. Supergraan Ad van der Dussen De band Newsong Maikel de Kreek opbouw 54/06, 19 maart

20 Dit is doelgerichtheid, geen geloof in maakbaarheid Apeldoorn scheidt bestuur en pastoraat Jaap Berends hield zich in Apeldoorn diepgaand bezig met de organisatie van de gemeente. Hij vertelt 10 april op de Themadag over zijn ervaringen. Uitleggen dat een bestuursouderling ook een herder was, bleek erg belangrijk. En: Een huisbezoek is een geloofsgesprek, dus het gaat niet over de gordijnen in de kerk. TEKST EN BEELD SANDER KLOS Apeldoorn telt circa 900 zielen en de organisatie was traditioneel: een kerkenraad met ongeveer 25 leden, commissies voor uitvoerend werk en gemeentekringen. In drie jaar veranderde dat in een structuur met pastorale ouderlingen, pastorale bezoekers en diakenen in wijken en ouderlingen met een bijzondere taak. De kerkenraad is nu een kwart kleiner en verschillende onderwerpen komen aan de orde in verschillende onderdelen van de kerkenraad. Dat zijn de diaconale en pastorale raad en het breed moderamen kerkenraad met daar de bestuursouderlingen en de voorzitter van de diaconie. Je moet niet met 25 man over een kritische brief willen praten. Ambt als last Het was geen veranderen om te veranderen. De vergaderdruk was erg hoog, soms wist je niet op welke agenda een onderwerp hoorde en dus ging alles naar de kerkenraad, die daardoor overbelast raakte met bestuurlijke, pastorale én diaconale zaken. Ambtsdragers ervoeren de combinatie van bezoekwerk en vergaderen als een last. Voelden zich voortdurend tekortschieten. Mensen met veeleisende banen en drukke gezinnen, die hun leven lang moeten leren en zelfs hun vrije tijd nog zinvol moeten besteden. En in dat spitsuur willen ze ook nog tijd uittrekken voor de kerk. Sommigen meden Jaap Berends: in het pastorale gesprek gaat het niet over de gordijnen vergaderingen en kozen voor hun pastorale taak. Vandaar de keus voor heldere portefeuilles: kerkdiensten, jeugdwerk, missionaire zaken, gemeentewerk, diaconie, pastoraat en beheer. Met op elke portefeuille een bestuursouderling of diaken. Zo doe je recht aan de gaven van ieder en verdeel je het werk over meer schouders. De tweede verandering betrof het aanstellen van pastorale bezoekers, die de huisbezoeken in de gemeente doen. Daardoor wordt de pastorale zorg meer in de wijk gelegd en door veel meer broeders en zusters gedeeld. Ruime aanloop Dit model werd al op veel plekken toegepast. In het jaar van plannen maken hebben we drie gemeentevergaderingen gehad. Belangrijk discussiepunt daar was de scheiding tussen pastoraat en bestuur. Een vrees voor regenten in ivoren torens. Wij hebben veel tijd genomen om uit te leggen, dat ook bestuursouderlingen herders zijn over hun terrein en dat dat terrein volop in de gemeente ligt. Waarbij je moet borgen, dat pastorale ervaringen en opmerkingen met de bestuurders worden gedeeld.' 20 opbouw 54/06, 19 maart 2010