Lange termijn gevolgen bij kinderen genezen van kanker. Marleen Renard Kinderhemato-oncologie
|
|
- Juliaan Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Lange termijn gevolgen bij kinderen genezen van kanker Marleen Renard Kinderhemato-oncologie
2 Casus: Katoo Diagnose van een alveolair rhabdomyosarcoma van de rechter thoraxwand op de leeftijd van 11 maand Therapie: chirurgie/chemotherapie/brachytherapie Op de leeftijd van 2.5 jaar: ernstig fanconibeeld, waarvoor substitutie met Calcium, fosfaat, magnesium Verminderde nierfunctie Femurfractuur t.g.v. osteoporose Groeivertraging, waarvoor opstarten van groeihormoon Asymmetrische ontwikkeling van het rechter schouderblad
3 Casus: Sven Diagnose van Wilms tumor van de linker nier met longmeta s en levermeta s waarvoor chirurgie (nefrectomie), radiotherapie met longbestraling en chemotherapie Verminderde nierfunctie Restrictief longlijden Verminderde lv-functie waarvoor opstarten van lisinopril 16 jaar na diagnose ontwikkelen van een synvoviaal cell sarcoma in de longen waarvoor chirurgie Werkt als drukker in ploegen Woont zelfstandig
4 Inleiding Kanker bij kinderen is een zeldzame aandoening: 16 op (jonger dan 21 jaar)/jaar In USA: 1 op 640 volwassen tussen de jaar heeft kanker gehad als kind Goede prognose: meer dan 80 % wordt een long-term survivor Ontwikkelen van ernstige morbiditeit en kans op vroegtijdig overlijden t.g.v. niet-kanker gerelateerde aandoeningen Patiënten behandeld tussen de jaren 70 en 90: 75% ontwikkelt een chronisch gezondheidsprobleem, waarvan 40 % een ernstig gezondheidsprobleem krijgt Er kunnen in nauwe aansluiting met de therapie problemen ontstaan (long-term effects), maar de meeste problemen worden pas duidelijk na vele jaren (late effects)
5 Incidentie van kinderkanker 6,4% 3,6% 3,0% 2,7% 2,2% 7,7% 11,5% 21,7% 12,3% 28,9% leukemie hersentumor lymfoom neuroblastoom Wilms' tumor rhabdomyosarcoma retinoblastoma osteosarcoma Ewing's sarcoma andere
6 Overleving van kinderkanker alle diagnoses (UKCCSG data) % survival years since diagnosis
7 Overleving ALL Acute lymfoblasten leukemie gediagnosticeerd tussen 1971 en 1997 bij 0-14 jarigen in UK
8 Verhoogde mortaliteit bij patiënten behandeld voor kanker als kind Aantal doden SMR (95% CI) jongens ( ) meisjes ( ) 11x verhoogde mortaliteit ( vijfjaarsoverlevers, overlijdens) Mertens et al., J clin Oncol 2001
9 Oorzaken van verhoogde mortaliteit Oorzaak Aantal doden % Herval Tweede tumor Cardiaal 83 5 Pulmonair 33 2 Infectie 13 1 Andere sequelen 30 1 Andere oorzaken (J Clin Oncol 2001;19: )
10 Lange termijn effecten Groei- en hormonale stoornissen Orgaanschade: o.a. hart, nieren Verminderde vruchtbaarheid Intellectuele en gedragsproblemen Secundaire tumoren Sociale problematiek
11 Orgaanschade Hart Bot Longen Nieren Hormoonhuishouding Gehoor Zicht
12 Cardiotoxiciteit Chemotherapie: Anthracyclines Cyclofosfamide Ifosfamide amsacrine Radiotherapie: Thoracaal Linker hemi-abdomen Mediastinaal Spinaal (meer dan 30Gy) TBI
13 Anthracycline cardiotoxiciteit myocyt beschadiging Verminderde LV wanddikte Geschat risico : 9.8 % na 20 jaar bij dosis > 300 mg/m2 Cardiomyopathie Congestief hartfalen Arrythmia Plotse dood Verhoogde afterload Verminderde LV functie cardiomyopathie
14 Risicofactoren bij anthracycline cardiotoxiciteit Jongere leeftijd (<5 jaar) Meisjes Hogere dosis (>250 mg/m2) Thorax bestraling, halsbestraling Langere tijd na radiotherapie
15 Anthracycline toxiciteit Levenslange follow-up Echt late-effect probleem Cavé zwangerschap Quid invloed van angiotensine converting enzyme inhibitoren Preventie is de boodschap: lagere dosissen antracyclines, andere toedieningswijzen, cardio-protectieve medicijnen
16 Anthracycline toxiciteit bij ALL Patiënten behandeld voor ALL: minder actief, meer obees, meer visceraal vet, insulineresistentie, dyslipidemie, verminderde cardio-respiratoire fitness Verhoogd cardiovasculair risico Promoten van een goede levenshygiëne
17 Cardiovasculaire belasting t.g.v. radiotherapie Restrictieve cardiomyopathie Kleplijden Problemen met de conductie Coronair lijden
18 Radiatie cardiovaculair lijden: risicofactoren Jonge leeftijd (< 5 jaar) Hogere dosis (> 35 Gy) Hogere fractionele dosis (>2 Gy) Groter hartvolume in het bestralingsveld Langere tijd sinds bestraling Combinatie met cardio-toxische medicatie
19 Preventie Vermijden van anthracyclines (cfr. VLR ALL) Beperkte cumulatieve dosis Minder cardio-toxische medicatie: epirubicine Toedieningswijze aanpassen Cardio-protectieve medicatie gebruiken
20 Preventie Vermijden van bestraling Verminderen van de bestralingsdosis Radiotherapietoediening aanpassen (hartschild, andere instelling) Minder scattering
21 Screenen voor cardiovasculair lijden Jaarlijks een grondige anamnese EKG: evaluatie van QT interval Echo cardio ter beoordeling van de systolische functie in baseline
22 Nierlijden Vnl. chemotherapie probleem: platinolproducten: vnl. verminderde nierfunctie cyclofosfamide/ifosfamide: vnl. tubulair lijden Stabilisatie tot verbetering op lange termijn
23 Longlijden Chemo-gebonden: Bronchiolitis obliterans na hoge dosissen melfalan/busulfan, bleomycine toxiciteit, etc Radiotherapie gebonden: bv. longbestraling bij meta s voor Wilms tumoren: restrictief longlijden. TBI in combinatie met chemotherapie bij SCT Zeldzame pathologie
24 Botproblemen Corticoïden/ osteoporose Immobiliteit Verminderde activiteit ook op lange termijn Renale problemen: tubuluslek
25 Endocriene en metabole effecten Gevolg van de radiotherapie (bestraling van het hoofd, abdomen, TBI, hals en nek) Gemakkelijk te behandelen sequel Hormonale therapie verbeterd duidelijk de levenskwaliteit Nauwkeurige monitoring om tijdig substitutie te starten
26 Drempeldosis van radiotherapie i.v.m. het ontwikkelen van hormonale stoornissen Stoornis: GH deficiëntie Pubetras precox LH/FSH deficiëntie TSH deficiëntie ACTH deficiëntie hyperprolactinemie Dosis: > 18 Gy > 18 Gy > 30 Gy > 30 Gy > 30 Gy > 40 Gy
27 Schildklierproblemen Primaire hypothyroïdie Thyroïd tumoren: benigne (60 %) maligne (20-40 %)
28 Fertiliteit en gonadale dysfunctie: risico s Chemotherapie Radiotherapie Chirurgie
29 Chirurgie Resectie van ovarium, uterus, testes Beschadiging van pelvische bezenuwing Fibrose na abdominale/pelvische chirurgie
30 Chirurgie 12-jarig meisje met osteosarcoom van sacrum
31 Radiotherapie Craniale bestraling beschadigt de hypothalamohypofysaire as GnRH deficiëntie vanaf Gy verminderde LH en FSH productie Hersentumoren Rhabdomyosarcoom hoofd/hals gebied
32 Bestralingsveld medulloblastoma
33 Radiotherapie Abdominale-pelvische bestraling beschadigt ovaria en uterus Ovarieel falen prepubertair vanaf Gy pubertair vanaf 4-5 Gy Verminderde elasticiteit van uterusmusculatuur Ewingsarcoom, rhabdomyosarcoom, Wilms tumor Total body irradiation, TBI bij stamceltransplantatie
34 Oöcyten populatie
35 Radiotherapie Bestraling van de testes Leydigcel dysfunctie vanaf 20 Gy Kiemcelepitheel beschadiging vanaf 2-3 Gy Testes invasie bij relapse ALL TBI bij stamceltransplantatie
36 Chemotherapie Invloed van de chemotherapie op de fertiliteit wordt door verschillende factoren mee bepaald: geslacht leeftijd cytostaticum dosis
37 Chemotherapie en gonadotoxiciteit bij jongens Destructie van kiemcelepitheel Inhibitie verdere differentiatie oligo-, azoospermie Leydig cellen blijven intact Alkylerende agentia
38 Chemotherapie en gonadotoxiciteit bij meisjes Ovaria relatief resistent aan de inwerking van chemotherapie Toch destructie van oöcyten Versnelde oöcytdepletie Kortere periode van fertiliteit Vervroegde menopauze Prematuur ovarieel falen
39 Chemotherapie en gonadotoxiciteit bij meisjes Destructie oöcyteno Versnelde oöcytdepletieo Kortere periode van fertiliteit Vervroegde menopauze Prematuur ovarieel falen Alkylerende agentia
40 Chemotherapie High risk Medium risk Low risk Cyclophosphamide Cisplatin Vincristine Ifosfamide Carboplatin Methotrexate Chlormetine Doxorubicin Dactinomycin Busulfan Bleomycin Melphalan Mercaptopurine Procarbazine Vinblastine Chlorambucil
41 Screening mannelijke gonadale functie Anamnese vertraagde puberteit sexuele dysfunctie Klinisch onderzoek lengte, gewicht, Tanner score secundaire geslachtskenmerken testisvolume: < 12 ml is precair Biochemisch leydig cel dysfunctie: testosterone, LH kiemcel falen: FSH, inhibine B Sperma analyse
42 Screening vrouwelijke gonadale functie Anamnese vertraagde puberteit menstruele cyclus/zwangerschapwens sexuele dysfunctie Klinisch onderzoek lengte, gewicht, Tanner score Biochemisch FSH, oestradiol Echografisch ovariële follikels en uterus
43 Therapie optimalisatie De huidige kinderoncologische therapieschema s streven een maximale curabiliteit na, met minimale sekwellen op lange termijn Craniale bestraling en TBI onder de leeftijd van 3 jaar vermijden Radiotherapie, dosis, frequentie in gerandomiseerde trials Bestralingsvelden aanpassen Oöphoropexie
44 Radiotherapie 13-jarig meisje met ewingsarcoom van ileumvleugel
45 Preventie strategie Cryopreservatie van zaadcellen Gonadotropine suppressie Prelevatie van ovarieel weefsel Fertiliteitsspecialist
46 Zwangerschap en offspring na kinderkanker Geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen bij de baby s van de survivors Verhoogd risico op kanker enkel bij erfelijke kankersyndromen (Wilms tumor, retinoblastoom, Li-Fraumeni) Groter risico op zwangerschapsproblemen na abdominale bestraling en TBI: miskraam vroegtijdige arbeid laag geboorte gewicht Cardiale belasting nauw opvolgen: anthracycline toxiciteit mediastinale bestraling
47 Neuro-cognitieve problemen Vnl. het gevolg van craniale bestraling (hersentumoren) Invloed van chemotherapie: hoge dosissen MTX, cytosar, dexamethasone Deficiëntie in organiseren/plannen; verminderde aandacht, geheugenproblemen, verminderde snelheid bij het verwerken van informatie, verminderde visuele-motorische integratie, problemen met wiskunde en begrijpend lezen
48 At-risk groepen Hersentumoren: omwille van lokalisatie omwille van behandeling: operatie, craniale bestraling, chemotherapie Leukemie: omwille van risico op centrale invasie, vandaar profylactische behandeling van het CZS: craniale bestraling, lumbale puncties, hoge dosissen methotrexaat IV
49 Craniaal bestraalde kinderen IQ-daling van +/- 10 punten Problemen: concentratie, geheugen, organiseren en plannen van werk, werken onder tijdsdruk Hoe jonger het kind, zeker onder de 3 jaar, hoe groter de problemen Geslachtseffecten: jonge meisjes felst gekwetst door de bestraling Problemen treden progressief op Dosis en fractionering van de bestraling speelt een rol
50 Niet bestraalde kinderen Nog onduidelijke resultaten Sommige studies absoluut geen verschil tussen leukemiepatiënten en gezonde peers Andere studies: bij bepaalde groepen problemen, bv. kinderen die erg jong waren tijdens de behandeling, geen grove defecten: dus IQ meestal o.k.
51 Secundaire tumoren Goedaardige of laaggradige tumoren Maligne tumoren Risico s: chemotherapie: secundaire leukemiëen (zeer slechte prognose) Radiotherapie Laattijdig: trage, maar gestage toename Zeldzaam 3% tot 5% 20 tot 25 jaar na diagnose (3 tot 6x verhoogd risico)
52 Verhoogde mortaliteit t.g.v. secundaire tumoren Diagnose Aantal SM RR (95 %) Borsttumoren (12-20) Schildklierkanker (8-15) Weke delen sa (4-8) CNS glioma (6-14) Bottumoren (12-27) Melanomen (2-6) AML (3-15) Studie op patiënten, 298 patiënten, 314 SN
53 Secundare tumoren: risicofactoren Jonge leeftijd eerste behandeling Meisjes Hodgkin Weke delentumoren Alkylerende bestanddelen
54 Levenskwaliteit Meer depressie, angsten en antisociaal gedrag Post-traumatisch stress syndroom Sterk afhankelijk van de pathologie en ingestelde therapie Velen hebben geen problemen en leiden een gezond sociaal leven
55
56
Late effecten na stamceltransplantatie. Shahira Fazel, verpleegkundig specialist Afdeling hematologie Radboudumc Nijmegen
Late effecten na stamceltransplantatie Shahira Fazel, verpleegkundig specialist Afdeling hematologie Radboudumc Nijmegen Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieInvriezen van zaad bij een behandeling voor kanker
Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde Invriezen van zaad bij een behandeling voor kanker Inleiding U heeft te horen gekregen van uw behandelend arts dat u kanker heeft. Samen met de arts heeft u besloten
Nadere informatiesamenvatting de belangrijkste vraagstellingen van dit proefschrift zijn:
Samenvatting Hodgkin lymfoom en zaadbalkanker zijn beide zeldzame maligniteiten die voornamelijk bij jong-volwassenen voorkomen. Beide ziekten hebben tegenwoordig een uitstekende prognose, o.a. door de
Nadere informatieSarcoma State of the art deel 2
19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Sarcoma State of the art deel 2 Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Osteosarcoom Osteosarcoom is een primaire botkanker die zijn
Nadere informatieCardio-oncologie. Hartfalen en chemotherapie. dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC. Geen disclosures
Cardio-oncologie Hartfalen en chemotherapie dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC Geen disclosures Introducing a new subspecialty of Cardiology.. Doel Preventie, diagnosticering en behandeling
Nadere informatieWanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane
Wanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane Overzicht Fysiologie: Aanmaak van testosteron Effecten van testosteron Testosteron op kinderleeftijd Normale productie Gegevens bij Klinefelter
Nadere informatieVrouwelijke (sub)fertiliteit
Vrouwelijke (sub)fertiliteit Annemiek Nap, gynaecoloog Ziekenhuis Rijnstate Arnhem Universitair Medisch Centrum St.Radboud Nijmegen Fysiologie van de voortplanting Het materiaal: Ovarium Endometrium
Nadere informatieSAMENVATTING. Chapter 13
13 SAMENVATTING 197 Chapter 13 Chapter 13 Dit proefschrift bevat de resultaten van meerdere studies naar de gevolgen op langere termijn van myeloablatieve conditionering voor hematopoietische cel transplantatie
Nadere informatieSamenvatting. 1. De getallen zijn weergegeven in de Angelsaksische notatie met een komma voor scheiding van de duizendtallen en met een decimale punt.
Samenvatting Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen in Nederland, met bijna 12,000 1 nieuwe diagnoses gesteld in 2006. De incidentie-cijfers voor borstkanker zijn verdubbeld sinds
Nadere informatieToxiciteit bij hoge dosis chemotherapie. Lunchmeeting mogelijk gemaakt door EUSA Pharma
Toxiciteit bij hoge dosis chemotherapie Lunchmeeting mogelijk gemaakt door EUSA Pharma 13.05-13.20 Algemene toxiciteit Maaike de Ruijter, vpk consulent hematologie Spaarne Ziekenhuis 13.20-13.40 Huidtoxiciteit
Nadere informatiePancreascarcinoom en kansen voor de toekomst
18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Pancreas Carcinoom Incidencie: 33.730 nieuwe patiënten
Nadere informatieFERTILITEIT EN PRESERVATIE: EEN STAND VAN ZAKEN
FERTILITEIT EN PRESERVATIE: EEN STAND VAN ZAKEN Petra De Sutter Afd. Reproductieve Geneeskunde UZ Gent Petra.desutter@ugent.be 22 mei 2014 Fertiliteit na kanker Verenigd Koninkrijk 2005: 1400 nieuwe diagnoses
Nadere informatieCardiotoxiciteit door radiotherapie. PROF. CAROLINE WELTENS Dienst Radiotherapie-Oncologie UZ Leuven
Cardiotoxiciteit door radiotherapie PROF. CAROLINE WELTENS Dienst Radiotherapie-Oncologie UZ Leuven Agenda I. Wat is het effect van radiotherapie op het hart? II. Waarom toch stralen op het hart? III.
Nadere informatieANTIOXIDANTEN BIJ KANKERTHERAPIEËN STANDAARD KANKERTHERAPIEËN GEEN ANTIOXIDANTEN BIJ CHEMOTHERAPIE ANTIOXIDANTEN BIJ KANKERTHERAPIEËN?
ANTIOXIDANTEN BIJ ANTAGONISME OF SYNERGISME? Een literatuurstudie Drs. L.K. de Munck-Khoe STANDAARD Behoefte aan: Selectiviteit Lage toxiciteit Goede tolerantie Lage resistentievorming Verlenging levensduur
Nadere informatieCentrale pubertas praecox. Onderwijs huisartsen Floor Neijens 20-05-2014
Centrale pubertas praecox Onderwijs huisartsen Floor Neijens 20-05-2014 Puberteit Toename centrale pulsatiele afgifte GnRH Secretie LH en FSH door hypofyse Verdere ontwikkeling gonaden Productie geslachtshormonen
Nadere informatieChemotherapie: het prijskaartje voor de remissie. Dr Daisy Luyten Limburgs Oncologisch Centrum
Chemotherapie: het prijskaartje voor de remissie Dr Daisy Luyten Limburgs Oncologisch Centrum 20-04-2013 Langdurige/laattijdige nevenwerkingen Vooral igv curatie/langdurige remissie Borstcarcinoma Coloncarcinoma
Nadere informatieCitation for published version (APA): van der Pal, H. J. H. (2011). Cardiovascular disease after treatment for childhood cancer
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Cardiovascular disease after treatment for childhood cancer van der Pal, H.J.H. Link to publication Citation for published version (APA): van der Pal, H. J. H. (2011).
Nadere informatieBeentumoren (=bottumoren)
Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct
Nadere informatieHodgkin lymfoom 2014. Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge
Hodgkin lymfoom 2014 Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge Wat is Hodgkin lymfoom? Waarom bij mij? Diagnose en stadiumbepaling Behandeling Laattijdige verwikkelingen Lymfomen Ziekte van Hodgkin of Hodgkin
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Tweede primaire tumoren en excessieve sterfte na retinoblastoom
Nederlandse samenvatting Tweede primaire tumoren en excessieve sterfte na retinoblastoom Retinoblastoom is een kwaadaardige oogtumor die ontstaat in het netvlies. Deze vorm van oogkanker is zeer zeldzaam
Nadere informatieNazorg voor overlevenden van kanker;
Nazorg voor overlevenden van kanker; de BETER poliklinieken Berthe Aleman Radiotherapeut-oncoloog 11 juni 2015 (Potentiele) Belangenverstengeling Geen Achtergrond Algemeen Inhoud presentatie Hodgkin lymfoom
Nadere informatieCardiotoxiciteit van kankertherapie
Cardiotoxiciteit van kankertherapie Wat is handig voor de huisarts om ervan te weten? Huisarts symposium Ikazia ZH 20 sept 2017 Mireille Emans, cardioloog Maatschap Rijnmond Zuid; Ikazia ZH, Maasstad ZH,
Nadere informatieHoofdstuk 1 en 2 bestaan uit de inleiding en de beschrijving van de onderzoeksdoelen.
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 148 CHAPTER 9 De kans dat een kind kanker overleeft, is de laatste decennia sterk gegroeid. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was kinderkanker meestal fataal,
Nadere informatieHeeft chirurgie of radiotherapie nog zin bij uitgezaaide prostaatkanker?
Heeft chirurgie of radiotherapie nog zin bij uitgezaaide prostaatkanker? Wouter Everaerts Dienst urologie, Uzleuven @EveraertsW 16 september 2017 Natuurlijke evolutie van prostaatkanker PIN Gelokaliseerd
Nadere informatieNiet-cardiogeen longoedeem bij chemotherapie voor acute myeloide leukemie. MDO IC Radboud UMC. N.Postma
Niet-cardiogeen longoedeem bij chemotherapie voor acute myeloide leukemie MDO IC Radboud UMC! N.Postma Casus Man, 1952! Diagnose AML - WBC 20 Start hydrea/rasburicase Casus IC opname bij dreigende respiratoire
Nadere informatieDiabetes en Puberteit
Diabetes en Puberteit Hormonale veranderingen en Diabetes Dr. R. Zeevaert, MD, PhD 21/03/2019 Diabetes en Puberteit Hormonale veranderingen en diabetes 1. Normale puberteit 2. Invloed van puberteit op
Nadere informatieHOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015
HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 Josée Zijlstra VUMC www.hematologie.nl/ j.zijlstra@vumc.nl Thomas Hodgkin 1798-1866 Hodgkin lymfoom Diagnostiek Pathologie Epidemiologie Symptomen Beeldvorming
Nadere informatieConflict of interest. Fertiliteitspreservatie het stop zetten van de tijd. Inhoud van de presentatie. Introductie.
Fertiliteitspreservatie het stop zetten van de tijd Conflict of interest Carlijn Zietse Fertiliteitsarts Amsterdam UMC locatie AMC Inhoud van de presentatie Wat is fertiliteitspreservatie Wat zijn de indicaties
Nadere informatieNieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes
Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
De overleving van kinderkanker is de laatste decennia sterk gestegen. Hierdoor is er een groeiende groep overlevenden van kinderkanker die nog een lang leven voor zich heeft. De sterk verbeterde overleving
Nadere informatieHersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken
Hersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken Zaterdag 17 maart 2018 De Landgoederij, Bunnik Naam Functie Maaike Vos Neuroloog Haaglanden Medisch Centrum Opbouw Inleiding Klachten en verschijnselen
Nadere informatieDe kliniek van de mannelijke (in)fertiliteit. dr W. de Ronde, endocrinoloog VU Medisch Centrum Amsterdam
De kliniek van de mannelijke (in)fertiliteit dr W. de Ronde, endocrinoloog VU Medisch Centrum Amsterdam Rol endocrinoloog beperkt De oorzaak van mannelijke sub / infertiliteit is vaak onbekend Slechts
Nadere informatieNut en noodzaak van CZS profylaxe bij DLBCL in rituximab tijdperk
Nut en noodzaak van CZS profylaxe bij DLBCL in rituximab tijdperk Moderator P.J. Lugtenburg speaker Jeanette Doorduijn Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg
Nadere informatie11 e Post O.N.S. Meeting
11 e Post O.N.S. Meeting And the Beat Goes On, Cardiale complicaties bij kankerpatiënten Carola Weerman Verpleegkundig specialist intensieve zorg St. Antonius ziekenhuis Utrecht/Nieuwegein Inhoud Inleiding
Nadere informatieAdjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2
Take home messages Een 59 jarige vrouw met mammacarcinoom en diabetes. An Reyners Internist-oncoloog UMCG Kankerbehandeling: houd rekening met bijwerkingen op korte en langere termijn Stem af wie waarvoor
Nadere informatie- incidentele bevinding zonder klachten - weigering van chirurgische behandeling - slechte algehele conditie waardoor chirurgie niet verantwoord is
Auteur Soort studie Aantal patiënten Lee 2013 Qurashi Systematic review 1999-2011 Systematic review 1999-2011 Radiotherapie / Chirurgie (meestal gevolgd door ) 377 Conservatief waaronder Inclusiecriteria
Nadere informatieOpsporing en verwijzing van puberteit - stoornissen in het CLB
Opsporing en verwijzing van puberteit - stoornissen in het CLB Prof dr. Jean De Schepper Vakgroep Pediatrie & Genetica 1 Agenda Inleiding Indeling Definities Parameters & Instrumenten Verwijsrichtlijnen
Nadere informatieBehandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl
Behandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl Wikken en wegen Wat is de beste behandeling? Beste behandeling? Grootste kans op genezing..
Nadere informatieVERPLEEGKUNDIGE OPVOLGING VAN LTX PATIËNTEN. BVPV 03/12/2011 Veronique Schaevers, verpleegkundig specialist longtransplantatie
VERPLEEGKUNDIGE OPVOLGING VAN LTX PATIËNTEN BVPV 03/12/2011 Veronique Schaevers, verpleegkundig specialist longtransplantatie Inhoud Verpleegkundige opvolging op lange termijn Lange termijncomplicaties
Nadere informatie(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen
symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer
Nadere informatieGepersonaliseerde aanpak bij longkanker
Gepersonaliseerde aanpak bij longkanker Dr. André VERSTRAETEN Dr. Elke GOVAERTS Dienst longziekten Pneumo-oncologie - Longkanker is de belangrijkste oorzaak van kankergerelateerde mortaliteit in beide
Nadere informatieCardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker
Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker www.hartvoorvrouwen.nl angela.maas@radboudumc.nl Pres Borstkankerver. 26 mei 2018 Radboud Women s Heart Center Opsporing en behandeling hartschade tijdens/na
Nadere informatieMaligne melanoma Belang van sentinelklierbiopsie
Maligne melanoma Belang van sentinelklierbiopsie Annemie Rutten Medische Oncologie AZ St. Augustinus Maligne melanoma 10% van alle huidkankers, maar meest agressieve. Incidentie van maligne melanoma neemt
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting De groei en de ontwikkeling van diverse orgaansystemen en regelmechanismen in de foetus tijdens de periode in de baarmoeder worden verstoord door vroeggeboorte.
Nadere informatieProtonenbestraling: altijd beter? Ruud Wiggenraad Radiotherapeut Haaglanden MC, Leidschendam, Holland PTC (Particle Therapy Center), Delft
Protonenbestraling: altijd beter? Ruud Wiggenraad Radiotherapeut Haaglanden MC, Leidschendam, Holland PTC (Particle Therapy Center), Delft Inleiding: wat is protonenbestraling? Voordeel van protonenbestraling
Nadere informatieFollow-up van volwassenen die als kind zijn behandeld voor kanker Web-based. based nazorgplan
Follow-up van volwassenen die als kind zijn behandeld voor kanker Web-based based nazorgplan Annette Berendsen, Dr. AJ. Berendsen, huisarts Afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG 1 Follow-up van volwassenen
Nadere informatieBrochure voor de professionele zorgverleners
De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Mitoxantrone Sandoz. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan
Nadere informatieGynaecologie hormonen RozenbergSport.nl 5 maart 2012 pagina 1 / 5
Rozenberg.nl 5 maart 2012 pagina 1 / 5 Inhoud Zwangerschap Bloedverlies Contraceptie Menopauze E FSH LH Oestrogeen ovaria LH regulering menstruele cyclus endometrium proliferatie estradiol 17β: FFA mobilisatie
Nadere informatieCardiotoxiciteit bij chemotherapeutica
Cardiotoxiciteit bij chemotherapeutica Deel 2 van 2: management Rebecca Koch 08-08-2016 Potentieel cardiotoxische chemotherapeutica Anthracyclines: doxyrubicine, daunorubicine, epirubicine, idarubicine
Nadere informatiebelangrijke cijfers over hematologische kankersoorten
belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van hematologische kankersoorten gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie
Nadere informatieVoorwoord 1. Inleiding.1. Deel I: Literatuurstudie.3. 1. Onderzoeksvragen.3. 2. Methode...3. 3. Het handicap creatiemodel van Fougeyrollas 4
INHOUDSTAFEL. Voorwoord 1 Inleiding.1 Deel I: Literatuurstudie.3 1. Onderzoeksvragen.3 2. Methode...3 3. Het handicap creatiemodel van Fougeyrollas 4 4. Epidemiologie van oncologische aandoeningen bij
Nadere informatieCover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for
Nadere informatieEr zijn chromosomale veranderingen aangetoond in de cellen van de teelbaltumor. Er bestaat ook een familiale voorgeschiktheid.
Teelbalkanker Auteur: Dr. Guy Boeckx Testistumor of teelbalkanker is een kwaadaardig letsel van de teelbal. Deze tumor komt frequent voor (3-6 nieuwe gevallen per 100.000 mannen per jaar). In minder dan
Nadere informatieHartfalen tgv chemotherapie
Hartfalen tgv chemotherapie CNE ICD en hartfalen P.J. Perik Agenda Voorbeeld uit de praktijk Achtergrond chemotherapie Soorten chemotherapie Type cardiotoxiciteit Incidentie, prevalentie Pathofysiologie
Nadere informatieWat met mijn kinderwens?
Wat met mijn kinderwens? Fertiliteitspreservatie bij borstkankerpatiënten Dr. Brecht Geysenbergh Vruchtbaarheidskliniek, Campus Sint Augustinus Borstkanker bij jonge vrouwen: epidemiologie www.cancer.gov/cancertopics
Nadere informatieKanker: klinisch beeld,
Kanker: klinisch beeld, epidemiologie, biologie en pathofysiologie Prof. Patrick Schöffski, M.D., M.P.H. Dienst Algemene Medische Oncologie Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg Leuvens Kanker Instituut
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene
Nadere informatieHoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom?
Hoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom? Prof. dr. D. Van den Weyngaert UZA / ZNA Middelheim Symposium Hoofd en Hals kanker - Erica Algemeen Ziekenhuis Campus Geel - 21 september
Nadere informatievruchtbaarheidssparende behandeling
Nederlands Netwerk Fertiliteitspreservatie vruchtbaarheidssparende behandeling Invriezen Invriezen van van embryo s eicellena IVF informatie voor vrouwelijke patiënten vruchtbaarheidssparende behandeling
Nadere informatieLate effects of cancer treatment
19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Late effects of cancer treatment Toepassen van evidence! Annelies Manenschijn MANP i.o. Isala klinieken Zwolle Inhoud Aanleiding Cardiovasculaire gevolgen Pulmonale gevolgen
Nadere informatieEFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE MANNELIJKE VRUCHTBAARHEID
EFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE MANNELIJKE VRUCHTBAARHEID KANKERCENTRUM Onco_alg_046 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Invriezen van testiculair weefsel 3 03 Invriezen van een
Nadere informatieHodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018
Hodgkin lymfoom Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 11 de nascholing Hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Disclosure belangen: PJ Lugtenburg Voor bijeenkomst
Nadere informatieEFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE MANNELIJKE VRUCHTBAARHEID
EFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE MANNELIJKE VRUCHTBAARHEID KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_alg_046 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Invriezen van testiculair weefsel 3 03 Invriezen van een zaadstaal 4 04
Nadere informatieDiagnose en therapie. Prof dr Martin J van den Bent Neuroloog
Diagnose en therapie Prof dr Martin J van den Bent Neuroloog Hersentumoren: soorten en maten Verschillende tumoren, sterk verschillende uitkomsten - Meningeomen: doorgaans goedaardige hersentumoren, uitgaande
Nadere informatieStereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Stereotactic Radiation Therapy for Stage I Non-Small Cell Lung Cancer Nederlandse titel Stereotactische radiotherapie voor stadium I niet-kleincellig longcarcinoom: Uitkomsten op patiënten- en populatieniveau.
Nadere informatieMenopauze, plaats voor HST? Jan Willem de Leeuw Gynaecoloog Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam
Menopauze, plaats voor HST? Jan Willem de Leeuw Gynaecoloog Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam Disclosures spreker GEEN Definities Menopauze: de laatste menstruatie in het leven van een vrouw. Deze wordt in
Nadere informatieDe indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn :
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatieTarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014
Tarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014 DBCzorgproductcode 19999007 6 tot maximaal 28 verpleegligdagen bij Een infectieziekte 15B932 11.286,44 10.283,87 1.002,57 20107006 Operatie
Nadere informatieTumoren van centrale zenuwstelsel. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014
Tumoren van centrale zenuwstelsel Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Metastasen van tumoren van elders In de parenchym van de hersenen In hersenvliezen: leptomeningeale
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Het Li-Fraumeni syndroom.
Het Li-Fraumeni syndroom Wat is het Li-Fraumeni syndroom? Het Li-Fraumeni syndroom is een erfelijke aangeboren aandoening waardoor kinderen en volwassen een verhoogde kans hebben om verschillende vormen
Nadere informatieLANGETERMIJNS EFFECTEN VAN CHEMOTHERAPIE BIJ OVERLEVENDEN VAN KANKER
FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2012-2013 LANGETERMIJNS EFFECTEN VAN CHEMOTHERAPIE BIJ OVERLEVENDEN VAN KANKER Liesbeth DE VOS Promotor: Prof. Dr. S. Van Belle Scriptie voorgedragen
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieProf. Dr. Diane De Neubourg Centrum voor Reproductieve Geneeskunde - UZA - Universiteit Antwerpen
Wat is er nieuw in de reproductieve geneeskunde? Prof. Dr. Diane De Neubourg Centrum voor Reproductieve Geneeskunde - UZA - Universiteit Antwerpen Overzicht 1. Fertiliteitspreservatie 2. Preïmplantatie
Nadere informatieCHAPTER 12. Samenvatting
CHAPTER 12 Samenvatting Samenvatting 177 In hoofdstuk 1 wordt een toegenomen overleving gerapporteerd van zeer vroeggeboren kinderen, gerelateerd aan enkele nieuwe interventies in de perinatologie. Uitkomsten
Nadere informatieTransitie bij patiënten met sikkelcelziekte anno 2014. H. Heijboer/B.J. Biemond Klinische Dag NVvH Symposium 2 oktober 2014
Transitie bij patiënten met sikkelcelziekte anno 2014 H. Heijboer/B.J. Biemond Klinische Dag NVvH Symposium 2 oktober 2014 Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen H. Heijboer/B.J. Biemond
Nadere informatieKind en Ziekenhuis. Hanneke de Ridder, bestuursvoorzitter Nieuwegein, 2 oktober 2013
Kind en Ziekenhuis Hanneke de Ridder, bestuursvoorzitter Nieuwegein, 2 oktober 2013 Ontstaan, doel en ontwikkelingen 07-10-2013 3 Verdeling tumoren bij kinderen Gemiddeld aantal per jaar per centrum (SKION
Nadere informatieEFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE VROUWELIJKE VRUCHTBAARHEID
EFFECT VAN ONCOLOGISCHE THERAPIE OP DE VROUWELIJKE VRUCHTBAARHEID KANKERCENTRUM Onco_alg_045 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Invriezen van ovarieel weefsel 3 03 Invriezen van eicellen
Nadere informatieAcute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen
Acute myeloïde leukemie Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Normale bloedcelvorming Acute myeloïde leukemie (AML) Klonale proliferatie van immature hematopoëtische
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 14. Redactionele verantwoording 16. Redactie 20. Auteurs 22
Inhoud Woord vooraf 14 Redactionele verantwoording 16 Redactie 20 Auteurs 22 1 Ademhaling 24 1.1 COPD 24 1.1.1 Inleiding 24 1.1.2 COPD en longemfyseem 25 1.1.3 Behandeling van COPD 29 1.1.4 Multidisciplinaire
Nadere informatieZwangerschap en een Her2/Neu positief Mammacarcinoom. 4 e Nascholingsdag Targeted Therapy, 8 april 2010. Casus
Zwangerschap en een Her2/Neu positief Mammacarcinoom Jan Willem de Groot Carolien Schröder 4 e Nascholingsdag Targeted Therapy, 8 april 200 Casus 33-jarige vrouw 7 weken gemelli-zwangerschap Palpabele
Nadere informatieCognitieve problemen bij patiënten met kanker
Cognitieve problemen bij patiënten met kanker Cognitieve problemen: wat zijn dat? Problemen met mentale vaardigheden en processen GEHEUGEN OPNEMEN OPSLAAN OPDIEPEN AANDACHT RICHTEN VERDELEN TAAL BEGRIJPEN
Nadere informatieReïntegratie in de school na een oncologische behandeling
Reïntegratie in de school na een oncologische behandeling Kinderonco- hematologie Dr. Ann Uyttebroeck 79 10 Kanker bij kinderen Elk jaar wordt in België bij ongeveer 250 kinderen onder de leeftijd van
Nadere informatieWe kunnen heel veel in de kinderoncologie... Meer dan 75% van de kinderen geneest van kinderkanker.
Leontien Kremer LATER voor LATER We kunnen heel veel in de kinderoncologie... Meer dan 75% van de kinderen geneest van kinderkanker. In 1990 begon ik als net afgestuurde arts op de afdeling kinderoncologie.
Nadere informatieSymposium Multidisciplinair Borstcentrum Overdiagnose en overbehandeling. Chemotherapie overbehandeling bij vroegtijdig borstkanker K.
Overdiagnose en overbehandeling Chemotherapie overbehandeling bij vroegtijdig borstkanker K. Punie Algemene Medische Oncologie Multidisciplinair Borstcentrum UZ Leuven - Gasthuisberg Chemotherapie overbehandeling
Nadere informatieRichtlijn: Stadium IV KCLC
Richtlijn: Stadium IV KCLC Sinds de 7 e editie van de TNM Classificatie (2009) wordt ook voor het kleincellige longcarcinoom de TNM classificatie gebruikt. In vroegere studies werden verschillende definities
Nadere informatieBehandeling van dikke
Behandeling van dikke Item 1 Item 2 Item 3 darmkanker Annelies Holvoet Donderdag 24/05/2018 > DD/MM/JJJJ Titel van d Dikke darmkanker Ontstaan Behandeling Preventie Dikkedarmkanker in Vlaanderen Jaarlijks
Nadere informatieHoe vaak komt een craniofaryngeoom voor? Een craniofaryngeoom komt bij een op de 300.000 kinderen voor.
Craniofaryngeoom Wat is een craniofaryngeoom? Een craniofaryngeoom is een relatief goedaardige hersentumor die ontstaat op een bepaald gebied in de hersenen uit speciaal weefsel wat het zakje van Ratke
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29128 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29128 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Daniëls, Laurien Aletta Title: Late effects after treatment for Hodgkin lymphoma
Nadere informatieLaarbeeklaan Brussel. Oncologisch Handboek. Richtlijnen Urologie. Testis
Laarbeeklaan 101 1090 Brussel Oncologisch Handboek Richtlijnen Urologie Testis V3.2014 Testis ICD-O C62 1 Inleiding De richtlijnen hebben betrekking tot kiemceltumoren van de testis, die meer dan 90% van
Nadere informatieZwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden?
21 mei 2011 Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden? Drs. Inge Smeets PGD arts en arts-onderzoeker Maastricht Universitair Medisch Centrum Themamiddag Jong en BRCA Borstkankervereniging
Nadere informatieCasus hematologie Huisarts Danny Hiel Hematoloog Inge Vrelust
Gevorderde ziekte: geen curatie, wel controle! Casus hematologie Huisarts Danny Hiel Hematoloog Inge Vrelust Casus Plasmacelleukemie Man 1965, gezond leven Opname ICU met septische shock en multiorgaanfalen.
Nadere informatieVoorspellende waarde van HE4 bij een complexe ovarium cyste ROELIEN VAN DE VRIE ARTS ONDERZOEKER
Voorspellende waarde van HE4 bij een complexe ovarium cyste ROELIEN VAN DE VRIE ARTS ONDERZOEKER 16-06-2016 INHOUD Achtergrond Ovarium carcinoom HE4 Retrospectieve studie AvL & AMC Opzet van prospectieve
Nadere informatieDokter, onze zoon/dochter pubert te vroeg/te laat. Dr. R. Zeevaert Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt
Dokter, onze zoon/dochter pubert te vroeg/te laat Dr. R. Zeevaert Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt Puberteitsstoornissen Normale puberteitsontwikkeling Vroege puberteit Late puberteit
Nadere informatieGROEIHORMOONBEHANDELING NA HEMATOPOIETISCHE STAMCELTRANSPLANTATIE
GROEIHORMOONBEHANDELING NA HEMATOPOIETISCHE STAMCELTRANSPLANTATIE RICHTLIJN opgesteld door de Adviesgroep Groeihormoon van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, bedoeld voor kinderarts-endocrinologen
Nadere informatieTitels. Inleiding. hodgkinlymfoom
Titels Korte titel (max 40 tekens) Volledige titel (max 100 tekens) Fertiliteit en osteoporose na hodgkinlymfoom BETER-richtlijn Fertiliteit en osteoporose na hodgkinlymfoom Inleiding Chemotherapie en
Nadere informatieHartlijden en zwangerschap. Dr. Alexander Van De Bruaene
Hartlijden en zwangerschap Dr. Alexander Van De Bruaene Belangenconflicten Belangenconflicten Doel van de presentatie Casus Vrouw 27 jaar A0G1P0, 6 weken zwanger Geen klachten, hartgeruis Casus Vrouw 24
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 1 Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrondinformatie van de relatie tussen intrauteriene groeivertraging, waarvan het lage geboortegewicht een uiting kan zijn, en de gevolgen in de
Nadere informatieSTEREOTACTISCHE RADIOTHERAPIE BIJ KINDEREN. SRT symposium Lab NL 2010
STEREOTACTISCHE RADIOTHERAPIE BIJ KINDEREN SRT symposium Lab NL 2010 INTRODUCTIE LATE TOXICITEIT Childhood Cancer Survival Study * Retrospectief cohort geinitieerd in 1994 * Minimaal 5 jr overleving *
Nadere informatieCardiopulmonale consequen1es van neurologische aandoeningen Eva Verweij Fellow IC
Cardiopulmonale consequen1es van neurologische aandoeningen Eva Verweij Fellow IC N.a.v. casus van jonge vrouw met blanco VG en SAB g 1, 20.00 uur Dag 2, 00.30 uur Echo cor (fellow): LVF lijkt redelijk
Nadere informatie