Innovations in high technology health care environments

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Innovations in high technology health care environments"

Transcriptie

1 Kennis & Economisch Onderzoek Innovations in high technology health care environments Michel van Schaik, dir. Gezondheidszorg Rabobank Groningen, 4 december 2012 Rabobank 1

2 Wisselende beelden over de gezondheidszorg Het Griekenland van de Nederlandse collectieve uitgaven De zorg is het Griekenland van de Nederlandse collectieve uitgaven. En dat komt vooral doordat de zorg van iedereen is, maar niemand hiervoor verantwoordelijk is. Elsevier, Belang Rabobank? 23 juni 2010 The CommonwealthFund kwam met een vergelijking van Nederland WASHINGTON De gezondheidszorg is in Nederland per persoon de helftgoedkoper dan in de Verenigde Staten, maar werkt wel veel beter. Datblijkt uit een Amerikaans onderzoek van het CommonwealthFund, datwoensdag naar buiten is gebracht.de stichting vergeleek de gezondheidszorg in zeven westerse landen metelkaar. Nederland werd voor het eerst meegenomen in de vergelijking enkwam meteen als beste uit de bus.vooral op toegankelijkheid scoort Nederland hoog, evenals op kwaliteit.groot Brittannië en Australië kwamen respectievelijk op de tweede en derdeplaats.nederland geeft jaarlijks 3128 euro per persoon uit aan zorg, schatten deonderzoekers. In de VS is dat bedrag 5943 euro, bijna het dubbele.verzekerdondanks de hoge uitgaven, komt Washington toch op de laatste plaatsterecht. Dat komt onder meer doordat veel Amerikanen geen toegang hebbentot de zorg, omdat zij niet verzekerd zijn.opvallend is dat Nederland laag scoort op het gebied van patiëntgerichtezorg (de zesde plaats). Nederland komt uit op de vierde plaats in decategorie lang, gezond en productief leven. Daar gaan de Australiërs,Canadezen en Duitsers ons voor. Amerika scoort op dit onderdeel wederomhetslechtst.noodzaakhetcommonwealthfund voerde hetzelfde onderzoek al drie keer eerder uit,steeds met de conclusie dat het niet goed gaat met de Amerikaansegezondheidszorg. Politici gebruikten de uitkomsten steevast om te hamerenop de noodzaak van hervormingen in de zorg.karin Davis, die het onderzoek leidde, zei te hopen dat de nieuwe zorgwetdie president BarackObama eind maart tekende, zal zorgen voorverbetering. Door die wet krijgen voor het eerst in de geschiedenis bijnaalle Amerikanen een ziektekostenverzekering. Dat zou kunnen leiden tot eenverbetering op het gebied van toegankelijkheid van de zorg, waar Amerikanu op de laatste plek staat.het onderzoek van de stichting is gebaseerd op gegevens van patiënten enartsen in de VS, Nederland, Groot Brittannië, Australië, Duitsland,Nieuw Zeeland en Canada. De gegevens dateren van 2007, 2008 en

3 Gepubliceerd in 2010

4 Hoe ziet de Nederlandse gezondheidszorg er in 2025 uit? Politiek, economisch, sociaal maatschappelijk? Wat zijn behoeften/wensen van burgers in het algemeen en patiënten in het bijzonder als het gaat om gezondheid en de gezondheidszorg? Wat betekent dit voor de gezondheid zorg, de verschillende sectoren, (zorg)instellingen en professionals?

5 5

6 Belangrijkste drivers : Macro economie Politiek Scenario s die sterk verschillen qua macro economische situatie Sociaal maatschappelijk&politieke klimaat En de zorg sterk verschilt qua balans tussen: Kwaliteit Toegankelijkheid, Macro betaalbaarheid Doelmatigheid 6

7 Actualiteit: Economie stagneert; Kostenontwikkeling zorg onbeheersbaar! 69 miljard 149 miljard 121 miljard 101 miljard 13,6% 16,2% BBP uitgeven aan de zorg: Cijfers die in de VS al geaccepteerd worden En dat terwijl de piek van de vergrijzing ligt in 2040 Diagonaal (s(speciale editie van dit personeelsblad van VWS las dat er wordt uitgegaan van 30 % van het BBP 7

8 Ons zorgsysteem is NIET DUURZAAM! Het is niet de vraag óf zal worden ingegrepen, maar hoe, wanneer en door wie. (Inhoudelijke oplossingen komen niet uit Den Haag ); Alle actoren in het zorgveld moeten verantwoordelijkheid nemen om de zorgsector betaalbaar en toegankelijk te houden voor huidige en toekomstige generaties; Disruptive changes * zijn noodzakelijk; Technologie zal daarbij een cruciale rol spelen; * The Innovator s prescription, Clayton Christensen (2010) 8

9

10 Innovatiekracht zorgsector versterken! AMBITIE Met behulp van technologische ontwikkelingen en toepassingen de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van zorg voor nu en in de toekomst te kunnen borgen DOELSTELLINGEN Kennis vergroten bij zorgbestuurders Brede kennisdeling tussen belangrijke actoren in zorg (best practices) Inzicht in factoren die innovatie belemmeren en ondersteunen RESULTATEN Gedragen advies innovatiebeleid in zorg Inzicht in achtergrond en toepassing van technologieën in relatie tot zorgketen en ziektebeelden Intensivering samenwerking partijen binnen zorgsector 1

11 DT kijkt naar verschillende technologieën. MEDICAL TECHNOLOGY E-HEALTH / ICT Devices + machines + tools + implants - All equipment, instruments, implants, in vitro diagnostics, appliances/machines/devices of physical inorganic character used across the health care value chain directed to improve the individuals health and quality of life. ICT in health care - All information and communication technologies of nonmaterial character used in health care value chain directed to improve individuals health and processes in health care PHARMA BIO-TECH CHEM- TECH All technologies of organic character - bioprocesses and living organisms as well as their parts, which are used across the health care value chain directed to improve the individual s health. Technologies are used to develop new substances, processes and products of medical/non-food character All technologies of chemical character (Technologies of applied pharmacy, pharmacology in manufacturing and preparation of drugs and other preparations of non-biological source) which are used across the health care value chain directed to improve the individual s health and quality of life. NUTRI-TECH All technologies involved in producing of the high nutritional quality food, functional food, food supplements and personalized nutrition directed to improve individuals health and quality of life. Technology in place & expected technology

12 4 Zorgdomeinen in scope Kanker Hartfalen COPD/ Astma Ouderdomsziekten Source: based on RIVM, CBS, 2012 Scope Diagnose Technologie 1

13 De technologie analyse vindt plaats vanuit drie dimensies en hun impact VALUE CHAIN TECHNOLOGIE ZIEKTEBEELDEN een initiatief van

14 Collaborative learning project KENNIS INSTITUTEN COMMERCIE LE PARTIJEN IN ZORG ZORG- VERZEKERA ARS RESEARCH INSTITUTEN PATIENTEN / PATIENTEN EN BELANGEN ORGANISATI ES MEDISCHE INTSTELLIN GEN & SPECIALIST EN OVERHEID KOEPEL ORGANISATI ES 1

15 Ons aller opdracht Welke (sociale) innovaties/ technologieën leveren meeste toegevoegde waarde op voor patiënt én samenleving? 15

16 Stelling: Samenlevingen hebben steeds meer behoefte aan nieuwe technologieën en (sociale) innovaties die - naast betere kwaliteit van zorg voor de individuele patient - ook de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg voor de gehele samenleving bevorderen. 16

17 Rabobank wil bijdragen aan: Vitale gemeenschappen 1. Allocatie van schaars kapitaal aan de juiste investeringen; 2. Investeren in kennis; 3. Bijdragen aan discussies op lokaal niveau (agenderen en mobiliseren); 4. Aanpassen van onze dienstverlening aan veranderende samenleving; 5. Samen met andere partijen initiatieven ontwikkelingen (bv. WeHelpen); 17

18 De zorgsector staat aan begin van ingrijpende transitie. Van kosten beheren (verdelen van schaarste in een budgetgedreven omgeving) naar... Innoveren en investeren: inzetten van kennis en kapitaal met als doel: waarde te creëren voor de patiënt Toenemende turbulentie Toenemende onzekerheid Afnemende voorspelbaarheid Toenemende complexiteit Peter Drucker The greatest danger in times of turbulence is not the turbulence; it is to act with yesterday s logic.

De toekomst van de gezondheidszorg is niet meer wat deze geweest is!

De toekomst van de gezondheidszorg is niet meer wat deze geweest is! Presentatie Economische Barometer Breda 2013 Stadskantoor 4 februari 2013 De toekomst van de gezondheidszorg is niet meer wat deze geweest is! Michel van Schaik, directeur Gezondheidszorg Rabobank International

Nadere informatie

2015! Is SIZE the only differentiator in the Cloud?!

2015! Is SIZE the only differentiator in the Cloud?! 2015! Is SIZE the only differentiator in the Cloud?! Agenda! Introductie Saas4Channel! Waar staan we vandaag en waar gaan we naar toe! Is grootte het enige onderscheid in de Cloud! Go to Market in de Cloud!

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

De toekomst van de (1 e lijns)zorg is niet meer wat deze geweest is.

De toekomst van de (1 e lijns)zorg is niet meer wat deze geweest is. De toekomst van de (1 e lijns)zorg is niet meer wat deze geweest is. Investeren in vitale gemeenschappen Michel van Schaik, directeur gezondheidszorg Nunspeet, 15 april 2019 Rabobank ontwikkelt eigen visie

Nadere informatie

Reshaping the way you think and act to deal with the complex issues of today s world

Reshaping the way you think and act to deal with the complex issues of today s world Reshaping the way you think and act to deal with the complex issues of today s world HOE GAAT HET NU? We zetten allemaal verschillende methoden in om vraagstukken op te lossen, oplossingen te ontwerpen

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

Highlights in ehealth

Highlights in ehealth Highlights in ehealth Hans C. Ossebaard KLM HEALTH SERVICES 23 JANUARI 2015 Center for ehealth Research and Disease management Kwaliteitsinstituut 1. Ontwikkeling kwaliteitstandaarden 2. Implementatie

Nadere informatie

Ons vak in beweging. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care

Ons vak in beweging. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Ons vak in beweging Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Toenemende levensverwachting Christensen et al 2009 Vergrijzing/verzilveren 5 Ontwikkeling grijze druk 2010-2025

Nadere informatie

DSV Cure & Care logistics De weg naar 2011 en de toekomst in Juni 2011, Philip Ysebaert

DSV Cure & Care logistics De weg naar 2011 en de toekomst in Juni 2011, Philip Ysebaert DSV Cure & Care logistics De weg naar 2011 en de toekomst in 2020 21 Juni 2011, Philip Ysebaert Agenda Introductie Hoe het allemaal begon in 2004 De huidige situatie in 2011 Wat hebben we tot nu toe bereikt

Nadere informatie

Dr Doede J Binnema. Programm leader Food&Nutrition HANNN

Dr Doede J Binnema. Programm leader Food&Nutrition HANNN Dr Doede J Binnema Programm leader Food&Nutrition HANNN Why is a cluster needed? Healthy Ageing has become an important pillar of R&D (e.g. Lifelines & ERIBA) in the three provinces of the Northern Netherlands

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

Slide 1 WAAROM? WAT? Nyenrode Health Team September 2014

Slide 1 WAAROM? WAT? Nyenrode Health Team September 2014 Slide 1 WAAROM? WAT? HOE? Nyenrode Health Team September 2014 Slide 2 Ontwikkelingen in het Zorgsysteem 3 Ruimte voor ondernemerschap in de Zorg 4 Wicked problems in de Zorg 5 Conclusie en positionering

Nadere informatie

Diagnose 2025: over de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg

Diagnose 2025: over de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg Diagnose 2025: over de toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg Philip J. Idenburg 17 april 2013 BeBright is een adviesbureau dat haar opdrachtgevers in de zorg ondersteunt op het gebied van strategie

Nadere informatie

Van goede zorg verzekerd. Zorgverzekering. Oegstgeest 27 september 2014

Van goede zorg verzekerd. Zorgverzekering. Oegstgeest 27 september 2014 1 Van goede zorg verzekerd Zorgverzekering Oegstgeest 27 september 2014 Volksgezondheid Toekomst Verkenningen VTV 2013 Uitgangspunten zorgverzekeraars Zorgverzekeraars: Hanteren solidariteit en voor iedereen

Nadere informatie

Gezondheid & Innovatie. KvK Dag van de Innovatie

Gezondheid & Innovatie. KvK Dag van de Innovatie Gezondheid & Innovatie KvK Dag van de Innovatie Leren vragen te stellen Brug tussen zorg en technologie Picasso: Computers zijn ondingen. Ze kunnen alleen maar antwoorden geven. Center of Applied Research

Nadere informatie

Horizon 2020. MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020.

Horizon 2020. MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020. Horizon 2020 MKB instrument & Fast track to Innovation 10 juni 2015 Martijn Lammers Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020 2 1 Boodschap 3 MKB instrument: wat is het? Financiering voor High

Nadere informatie

Opschaling van Innovatie

Opschaling van Innovatie 15 SEPTEMBER 2016 Opschaling van Innovatie NRC Live Zorgtechnologie Felix Meritis - Amsterdam Edwin Dekker, Joris van den Hurk 14-9-2016 I 1 Overzicht: Voorstellen FME, Edwin, Joris De uitdaging: obstakels

Nadere informatie

Risk & Reward in Contract Manufacturing

Risk & Reward in Contract Manufacturing Risk & Reward in Contract Manufacturing Armand A. Hoftijzer Risk & Reward seminar voor de biotech, pharma en life sciences industrie 24 maart 2011 - Hermitage Amsterdam He who is not courageous enough

Nadere informatie

Bezoek leden Provinciale Staten en Gemeenteraden 21 november 2018

Bezoek leden Provinciale Staten en Gemeenteraden 21 november 2018 Bezoek leden Provinciale Staten en Gemeenteraden 21 november 2018 Feiten en cijfers aantal banen (2017) Nijmegen Gelderland Overijssel Nederland LSH 10.471 LSH 16.965 LSH 4.812 LSH 149.866 Health 29.836

Nadere informatie

Organiseren van de Gezondheidszorg in International Perspectief. NVAG Nieuwjaarsbijeenkomst 22 januari 2015

Organiseren van de Gezondheidszorg in International Perspectief. NVAG Nieuwjaarsbijeenkomst 22 januari 2015 Organiseren van de Gezondheidszorg in International Perspectief NVAG Nieuwjaarsbijeenkomst 22 januari 2015 ! Kernbegrippen Deze Inleiding! Belangrijke thema s in internationale gezondheidszorg! Innovatie

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum IMPLEMENTATIE: welke weg? Prof.dr. Rob Oostendorp Dr. Michel Wensing Prof.dr. Richard Grol Implementatie Kenmerken implementatie (ZON, 1997; Gezondheidsraad, 2000). Procesmatige en planmatige invoering.

Nadere informatie

Internationale veranderingen drijven verandering voor farmaceutische industrie

Internationale veranderingen drijven verandering voor farmaceutische industrie Samenwerken voor een betere patiëntenzorg Marcel Joachimsthal Vice President & General Manager GlaxoSmithKline healthy, wealthy or both? Een scenario analyse van de Nederlandse zorgmarkt Internationale

Nadere informatie

Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 12 juni 2014

Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 12 juni 2014 Nationaal Congres Gastvrijheidszorg 12 juni 2014 ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE van medisch paternalisme naar consumentisme van Patiënt naar Klant prof. dr. L.H.L. Winter Zorgondernemerschap in vier

Nadere informatie

E-learning maturity model. Hilde Van Laer

E-learning maturity model. Hilde Van Laer E-learning maturity model Hilde Van Laer E-learning maturity model (emm) Self-assessment van online en blended leren met e-learning maturity model (emm) A driver for change? http://www.utdc.vuw.ac.nz/research/e

Nadere informatie

Blockchain organiseren

Blockchain organiseren Digitale overheid van de Toekomst, 28 september 2016 Blockchain organiseren Wat de stoommachine was voor ambachten is de blockchain voor bedrijven (Paul Bessems Walter Bril ), 28 september 2016 Programma

Nadere informatie

WELKOM BIJ GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN.

WELKOM BIJ GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN. WELKOM BIJ GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN www.utwente.nl/go/gzw Programma 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Introductie Opleidingsmanager Bachelor student Master student Alumnus Case en oudergesprekken Informatiemarkt GZW

Nadere informatie

Technologie in de zorg

Technologie in de zorg Technologie in de zorg De kilte van de machine of de warmte van een nieuwe sociale entiteit? Groen Links Den Haag, 2 februari 2018 Karina Kuperus, partner KPMG Health en Head of Innovation Inleiding Exponentiėle

Nadere informatie

ICT & ehealth. Programmadirecteur Innovatie & ICT. Ellen Maat. Utrecht, 09-02-2011

ICT & ehealth. Programmadirecteur Innovatie & ICT. Ellen Maat. Utrecht, 09-02-2011 ICT & ehealth Programmadirecteur Innovatie & ICT Ellen Maat Utrecht, 09-02-2011 Uitdagingen voor de toekomst Behoud van kwaliteit, toegankelijkheid en beschikbaarheid van zorg 2 Increase in chronic illnesses

Nadere informatie

De toekomst van de gezondheidszorg is niet meer wat deze geweest is!

De toekomst van de gezondheidszorg is niet meer wat deze geweest is! De toekomst van de gezondheidszorg is niet meer wat deze geweest is! Michel van Schaik, Directeur Gezondheidszorg Congres Duurzame Strategische Keuzes Almere, 6 juni 2014 1 Diagnose beweging begonnen in

Nadere informatie

Samenwerking met buitenlandse universiteiten

Samenwerking met buitenlandse universiteiten Samenwerking met buitenlandse universiteiten INSPIRATIE- EN KENNISDAG PLANT & FOOD, 25 november 2014 Rik Eweg Lector Duurzame Agribusiness in Metropolitane Gebieden Opzet workshop 1. Ervaringen binnen

Nadere informatie

Wat betekent Europa voor de patient in Nederland?

Wat betekent Europa voor de patient in Nederland? Wat betekent Europa voor de patient in Nederland? Merik Seven November 13, 2014 Nictiz Merik Seven, MHA Senior Projectmanager / adviseur National Institute for IT in Healthcare seven@nictiz.nl Achtergrond:

Nadere informatie

Kinderopvang in transitie. Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014

Kinderopvang in transitie. Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014 Kinderopvang in transitie Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014 Conclusies Ingrijpende maatschappelijke verandering vraagt aanpassing Transities leiden tot onzekerheid, spanning en afbraak Omgaan met transities

Nadere informatie

IoT & the City Genome. Verbonden Samenleving. IoT. voor de. Den Haag, 1509231. Prof Dr Ir Nico Baken

IoT & the City Genome. Verbonden Samenleving. IoT. voor de. Den Haag, 1509231. Prof Dr Ir Nico Baken IoT voor de IoT & the City Genome Verbonden Samenleving Den Haag, 1509231 Prof Dr Ir Nico Baken Peter Drucker The greatest danger in times of turbulence is not the turbulence, it is to act with yesterday's

Nadere informatie

What TO DO? Doel Ontwikkel uw eigen toekomstvisie. TO DO methode voor creativiteit. Wat gaan we doen?

What TO DO? Doel Ontwikkel uw eigen toekomstvisie. TO DO methode voor creativiteit. Wat gaan we doen? TO DO methode voor creativiteit creatie x innovatie = bron van kwaliteit What TO DO? Wat gaan we doen? Trends Kansen Trends Opportunities Resultaten Doelen Objectives Deliverables Wat gaan we doen? Doel

Nadere informatie

THEMA - BERLIJN Ondernemerschap en innovatie in de zorg Trends en ontwikkelingen in lokaal perspectief. 16 april 2015

THEMA - BERLIJN Ondernemerschap en innovatie in de zorg Trends en ontwikkelingen in lokaal perspectief. 16 april 2015 THEMA - BERLIJN Ondernemerschap en innovatie in de zorg Trends en ontwikkelingen in lokaal perspectief 16 april 2015 17 TRENDS Franz Lisztplantsoen 200, Utrecht November 2014 Pagina 2 > 70% ouder dan 65

Nadere informatie

iminds Health voorstelling PRoF 4.0 04/09/2014

iminds Health voorstelling PRoF 4.0 04/09/2014 iminds Health voorstelling PRoF 4.0 04/09/2014 Four Strategic Research Centers in Flanders NanoTech 1984 CleanTechnology 1991 Life sciences 1996 ICT Innovation 2004 2 380+ 50+ PROJECTS with the industry

Nadere informatie

Dutch Sports Infrastructure. Nationaal Export Event. Ruben Dubelaar

Dutch Sports Infrastructure. Nationaal Export Event. Ruben Dubelaar Nationaal Export Event Ruben Dubelaar I 1 Wat doet FME met voetbal? I 2 Clusters FME Agro & Food Betaalbaar en gezond voedsel voor iedereen met technologie uit NL door slimmere samenwerking in de keten.

Nadere informatie

Expert meeting 27 januari 2016 Drs. Ingrid Augustin, bestuurder CIRO+ BV

Expert meeting 27 januari 2016 Drs. Ingrid Augustin, bestuurder CIRO+ BV Expert meeting 27 januari 2016 Drs. Ingrid Augustin, bestuurder CIRO+ BV Het geïntegreerd en gepersonaliseerd diagnosticeren en behandelen van patiënten met hoog complexe chronische ziekten, in het bijzonder

Nadere informatie

Vergrijzing/verzilveren. Toenemende levensverwachting Christensen et al 2009. Ons vak in beweging

Vergrijzing/verzilveren. Toenemende levensverwachting Christensen et al 2009. Ons vak in beweging Ons vak in beweging Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Toenemende levensverwachting Christensen et al 2009 Vergrijzing/verzilveren Ontwikkeling grijze druk De 2010-2025

Nadere informatie

DE TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE MAAKT DE TOEKOMST. Op weg naar een Nationale Agenda Zorgtechnologie

DE TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE MAAKT DE TOEKOMST. Op weg naar een Nationale Agenda Zorgtechnologie DE TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE MAAKT DE TOEKOMST Op weg naar een Nationale Agenda Zorgtechnologie 1 2 De technologische industrie maakt de toekomst ook in de zorg Technologische ontwikkelingen creëren op

Nadere informatie

Geen sprookjes Wel verhalen

Geen sprookjes Wel verhalen Geen sprookjes Wel verhalen Down the rabbit hole Harder rennen of slimmer rennen wat zou Alice doen? Joyce Oomen 1 1 1 Geen sprookjes Wel verhalen Titel presentatie My dear, here we must run as fast as

Nadere informatie

Financiële innovatie + digitale innovatie + zorginnovatie = het cappuccinomodel

Financiële innovatie + digitale innovatie + zorginnovatie = het cappuccinomodel Financiële innovatie + digitale innovatie + zorginnovatie = het cappuccinomodel Najaarslezing van Guus Schrijvers bij het Provinciaal Utrechts Genootschap van kunsten en wetenschappenop dinsdag 10 november

Nadere informatie

Laboratoriumdiagnostiek en risicomanagement

Laboratoriumdiagnostiek en risicomanagement Laboratoriumdiagnostiek en risicomanagement Dr N. de Jonge Klinisch chemicus 1 2 3 Medische fout Onbedoelde schade Tijdelijke of permanente beperking voor patiënt Overlijden Vermijdbaar Patient safety

Nadere informatie

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg

Zorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Zorg voor innovatie! Bijlage Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Bijlage eindrapportage KPN juni 2006 Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve

Nadere informatie

Partnership kan het beter? Thema: Partnerships met de praktijk zo effectief mogelijk in te richten

Partnership kan het beter? Thema: Partnerships met de praktijk zo effectief mogelijk in te richten Partnership kan het beter? Thema: Partnerships met de praktijk zo effectief mogelijk in te richten Internet der dingen Snelle verbindingen Veel data Stabiele verbindingen Geen vertragingen meer Additioneel

Nadere informatie

Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing

Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing Date 7-12-2011 1 Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing Prof. Dr. Inge Hutter Demographer, anthropologist Coordinator Healthy Ageing Alpha Gamma RUG Dean Faculty Spatial Sciences Date 7-12-2011

Nadere informatie

Preventie en gezondheidsbevordering in 2025: Welke rol speelt de medisch specialist?

Preventie en gezondheidsbevordering in 2025: Welke rol speelt de medisch specialist? Preventie en gezondheidsbevordering in 2025: Welke rol speelt de medisch specialist? Jan van Wijngaarden, cardioloog Deventer Ziekenhuis, lid commissie Medisch Specialist 2025 Francoise Klessens, internist

Nadere informatie

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E VALUE ENGINEERING: THE GAME! Involvement Process for Technical Projects Feedback/Learning/Knowledge Management Involvem ment Business Process Engineering Estimating Project Director Detailed Engineering

Nadere informatie

some things just get be.er with age

some things just get be.er with age some things just get be.er with age LEVENSVERWACHTING EU IN 2017 84,6 89,1 TREND 1 - HET AANTAL 60-PLUSSERS STIJGT 700,000 525,000 350,000 175,000 0 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045

Nadere informatie

Veranderende zorg: Eenvisie op de zorgverlenervan de toekomst en de opleiding.

Veranderende zorg: Eenvisie op de zorgverlenervan de toekomst en de opleiding. Veranderende zorg: Eenvisie op de zorgverlenervan de toekomst en de opleiding. René Luigies zorginnovatiemakelaar Health Valley +31 611 366 339 +31 345 558 349 r.luigies@eusamed.eu rene.luigies @Lodewijkjes

Nadere informatie

Gimv Health & Care fonds Investeren in de gezondheids- en zorgsector van de toekomst. Brussel, 27 februari 2013

Gimv Health & Care fonds Investeren in de gezondheids- en zorgsector van de toekomst. Brussel, 27 februari 2013 Gimv Health & Care fonds Investeren in de gezondheids- en zorgsector van de toekomst Brussel, 27 februari 2013 Inhoud 1. Health & Care fonds zorgt voor kritische massa en multiplicatoreffect (Urbain Vandeurzen)

Nadere informatie

14 juni Samenwerkingsvoorstel CONGRESCENTRUM ACHMEA ZEIST. Igor Dirkx Sr. Projectmanager /

14 juni Samenwerkingsvoorstel CONGRESCENTRUM ACHMEA ZEIST. Igor Dirkx Sr. Projectmanager / Samenwerkingsvoorstel 14 juni 2018 CONGRESCENTRUM ACHMEA ZEIST Van de makers van Igor Dirkx Sr. Projectmanager 06-29 52 44 28 / 040-2 974 872 i.dirkx@sbo.nl Congres & izone 6 oktober 2016 Media Plaza Utrecht

Nadere informatie

Industry consulting. Care management. Effectieve procesinnovatie in de zorg. Onze zorg Kwaliteit nu én in de toekomst

Industry consulting. Care management. Effectieve procesinnovatie in de zorg. Onze zorg Kwaliteit nu én in de toekomst Industry consulting Care management Effectieve procesinnovatie in de zorg Onze zorg Kwaliteit nu én in de toekomst Effectieve procesinnovatie Iedere organisatie is uniek. Dat is in de zorg niet anders.

Nadere informatie

Digitale zorg in regionale netwerken

Digitale zorg in regionale netwerken Digitale zorg in regionale netwerken Hylke Kingma kingma.hylke@kpmg.nl / @hylkekingma Agenda HIMSS tot nu toe Geïntegreerd EPD bestaat (straks) niet meer Het zorgnetwerk in de regio Governance als grootste

Nadere informatie

Roger Lemmens Directeur BVZD/ABDH, April 29 th 2014

Roger Lemmens Directeur BVZD/ABDH, April 29 th 2014 Roger Lemmens Directeur BVZD/ABDH, April 29 th 2014 Het knooppunt van digitaal onderzoek, innovatie en ondernemerschap in Vlaanderen De troeven van 5 universiteiten! 800+ onderzoekers 3 Een gebalanceerd

Nadere informatie

Diabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling. Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013

Diabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling. Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013 Diabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013 Volgordelijkheid - 1 Vaststellen, welke gegevens essentieel zijn voor het

Nadere informatie

De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem

De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem Ontwikkelingen in omgeving 1. Vraag naar klinische geriatrische

Nadere informatie

ehealth in de Zorg 'een aanvulling of bedreiging' Erik Zwarter Managementadvies van Erasmus MC http://about.me/erikzwarter

ehealth in de Zorg 'een aanvulling of bedreiging' Erik Zwarter Managementadvies van Erasmus MC http://about.me/erikzwarter ehealth in de Zorg 'een aanvulling of bedreiging' Erik Zwarter Managementadvies van Erasmus MC http://about.me/erikzwarter 1 Het Erasmus MC 2012 1.200.000.000 omzet 9500 fte, 11.000 medewerkers 162 opnames/dag

Nadere informatie

Proeftuinen. Ronald van Breugel

Proeftuinen. Ronald van Breugel Proeftuinen Ronald van Breugel Structuurmaatregelen hebben veelal tijdelijk effect Systeem van fee for service Soms gecombineerd met budgettering Nu tijdelijk stabilisatie. Verwachting is verdere groei

Nadere informatie

Eindexamen economie pilot havo 2010 - II

Eindexamen economie pilot havo 2010 - II Opgave 4 Betaalbare zorg of zorg om betaalbaarheid? uit een Amerikaans onderzoeksrapport, maart 2009: Lang niet alle inwoners van de Verenigde Staten van Amerika (VS) zijn verzekerd tegen ziektekosten.

Nadere informatie

projectmanagement van projectmanagement Drs. A.J.Gilbert Silvius MBA Lector Business, ICT en Innovatie Consultant Hogeschool Utrecht Van Aetsveld

projectmanagement van projectmanagement Drs. A.J.Gilbert Silvius MBA Lector Business, ICT en Innovatie Consultant Hogeschool Utrecht Van Aetsveld Drs. A.J.Gilbert Silvius MBA Lector Business, ICT en Innovatie Consultant Hogeschool Utrecht Van Aetsveld Gilbert Silvius 45 jaar Opleiding: KMA Bedrijfseconomie (Erasmus) MBA (K.U. Leuven) Promotieonderzoek

Nadere informatie

Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie

Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie 11 december 2014 Het project EUregio Life Cycle Costing (EULC2) is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van

Nadere informatie

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis

Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Systematische review als middel tot synthese van bestaande kennis Trudy Bekkering, epidemioloog Cebam, 2018 1 Inhoud Achtergrond Wat is een systematische review? Hoe systematische reviews maken? Verschillende

Nadere informatie

Beloon meer gezondheid in plaats van meer zorg

Beloon meer gezondheid in plaats van meer zorg Beloon meer gezondheid in plaats van meer zorg Contractinnovatie voor gezondheid-zorg in samenwerking Martini 25 jaar Symposium 28 oktober 2016 Jurriaan Pröpper Directeur 1 Verwachting (jaren) WAAROM we

Nadere informatie

Symposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013

Symposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013 Symposium Grenzen aan de betaalbaarheid van de zorg 6 september 2013 VERONIQUE ESMAN DIRECTEUR CURATIEVE ZORG MINISTERIE VAN VWS WE MOGEN BEST TROTS ZIJN Commonwealth Fund 2010 In vergelijking met 7 westerse

Nadere informatie

Patiëntenparticipatie in

Patiëntenparticipatie in Patiëntenparticipatie in Europees perspectief Marleen Kaatee Oprichter & voorzitter Patiëntenparticipatie in Europa: 1. PSC Patients Europe 2. EMA 3. ERNs, European Reference Networks Noodzaak: internationaal

Nadere informatie

Methodology for Workplace Innovation in Long-term Care

Methodology for Workplace Innovation in Long-term Care Methodology for Workplace Innovation in Long-term Care Research Centre for Social Innovation Utrecht University of Applied Science, Netherlands Anneke Offereins, MA Istanbul, 4 October 2013 Inaugural International

Nadere informatie

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene Chemie is overal Chemie in Nederland enabler voor de energie transitie Elke ton CO2 uitstoot bespaart elders ~ 2 ton CO2 Landen 2016 DE 28,7% FR 13,9%

Nadere informatie

D3: Driving the evolution of

D3: Driving the evolution of D3: Driving the evolution of value based healthcare Measuring and improving i health outcomes Value based healthcare 2.0 Dennis van Veghel Director Meetbaar Beter Foundation Leaders in Healthcare Liverpool

Nadere informatie

Duurzame zorg: lokale initiatieven van burgers met professionals die investeren in minder verbruik dus kosten als rendement

Duurzame zorg: lokale initiatieven van burgers met professionals die investeren in minder verbruik dus kosten als rendement Duurzame zorg: lokale initiatieven van burgers met professionals die investeren in minder verbruik dus kosten als rendement Conferentie Van Kans naar Kracht 29 november 2018 Jurriaan Pröpper Directeur

Nadere informatie

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Inhoud: I. Eindtermen van de bacheloropleiding; II. Doorstroommasteropleidingen; III. Majoren en minoren

Nadere informatie

Vijf kansrijke gebieden

Vijf kansrijke gebieden N AT I O N A A L PROGRAMMA LONGONDERZOEK Een Leven Lang Longen Vijf kansrijke gebieden 1 Miljoen Nederlanders heeft dagelijks last van een chronische longziekte. Dat kan zo niet langer! adembenemend...

Nadere informatie

Nieuw denken: van aanbod naar waarde

Nieuw denken: van aanbod naar waarde Nieuw denken: van aanbod naar waarde Presentatie voor Platform Nieuwe Zorg 28 juni 2014 Agenda Waarde in de zorg: Value Based Organising I Bewegingen in het zorgveld II Value Based Organising De gedachte

Nadere informatie

Sturen op kosten Patiënt, professional of politiek? Erik Buskens Hoogleraar Medical Technology Assessment Universitair Medisch Centrum Groningen

Sturen op kosten Patiënt, professional of politiek? Erik Buskens Hoogleraar Medical Technology Assessment Universitair Medisch Centrum Groningen Sturen op kosten Patiënt, professional of politiek? Erik Buskens Hoogleraar Medical Technology Assessment Universitair Medisch Centrum Groningen Open deuren? Primum non nocere In dubio abstine Open deuren?

Nadere informatie

Waarom stijgen de uitgaven? Prijs- en volume. Vergrijzing als kostenbom. Kostenontwikkeling 1999-2003 Bron: Zorg voor euro s-2

Waarom stijgen de uitgaven? Prijs- en volume. Vergrijzing als kostenbom. Kostenontwikkeling 1999-2003 Bron: Zorg voor euro s-2 Zorguitgaven, 1972-2009 miljard euro (bron:cbs) Macro-economie, gezondheid en zorg Johan Polder 1 NVAG Jubileumcongres 19 november 2010 Zorguitgaven, 1972-2009 miljard euro Zorguitgaven, 1972-2009 miljard

Nadere informatie

ehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van?

ehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van? ehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van? Bart Brandenburg 21 maart 2013 Wat is ehealth? en hoe worden we daar beter van? Er zijn 51 definities van ehealth Supporting Health by technology

Nadere informatie

TIAS-MBE Summer Academy 28 augustus 2014

TIAS-MBE Summer Academy 28 augustus 2014 TIAS-MBE Summer Academy 28 augustus 2014 ZORGONDERNEMERSCHAP ALS THERAPIE van medisch paternalisme naar consumentisme van Patiënt naar Klant prof. dr. L.H.L. Winter Zorgondernemerschap in vier etappes

Nadere informatie

Dutch Agri Food Week

Dutch Agri Food Week Dutch Agri Food Week Over Dutch Agri Food Week 2 e editie van 12-25 oktober 2016 Events en activiteiten in regio s verspreid over NL Doelen Helder en open zijn als sector, deuren openen en maatschappelijke

Nadere informatie

Janus de Koekoekskip. Een nieuw sprookje voor de gezondheidszorg. Johan Polder. TRANZO / BMS Den Bosch, 15 december 2010

Janus de Koekoekskip. Een nieuw sprookje voor de gezondheidszorg. Johan Polder. TRANZO / BMS Den Bosch, 15 december 2010 Janus de Koekoekskip Een nieuw sprookje voor de gezondheidszorg Johan Polder TRANZO / BMS Den Bosch, 15 december 2010 NRC, 20 november 2010 Inhoud 1. Macro economie & Zorg 2. Dilemma s voor de toekomst

Nadere informatie

Patient Empowerment. Prof. dr. W.H. van Harten, mei 2009

Patient Empowerment. Prof. dr. W.H. van Harten, mei 2009 Patient Empowerment Prof. dr. W.H. van Harten, mei 2009 Trends in Zorgstelsel Prestatie bekostiging/competitie. Technologische vernieuwing & personalised medicine. Investeringen vragen grootschaligheid

Nadere informatie

Ruimte voor duurzame innovatie in de zorg

Ruimte voor duurzame innovatie in de zorg Ruimte voor duurzame innovatie in de zorg De Doelen 22 november 2012 Kim Putters Erasmus Universiteit Rotterdam Koen Harms Achmea Programma Opening Kim Putters: Innoveren in een meervoudige omgeving Presentatie

Nadere informatie

Programma. TunstallNederland e: tunstall.nl

Programma. TunstallNederland e: tunstall.nl 23 november 2017 1 Programma TunstallNederland @TunstallNederland TunstallNederland e: wendy.hugoosgift@ 2 Gebruikerservaringen (Tunstall wereldwijd) 3 Achtergrond Klantverhaal patiënt Celia: Zorgprofessional

Nadere informatie

DO NOT COPY. Chronische ziekten. Inhoud. De maatschappelijke opgave. Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid. Preventie in de zorg

DO NOT COPY. Chronische ziekten. Inhoud. De maatschappelijke opgave. Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid. Preventie in de zorg Chronische ziekten De maatschappelijke opgave Inhoud Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid Preventie in de zorg Aanpak diabetes 25 oktober 2007 Eric Koster Toename chronische aandoeningen

Nadere informatie

W O R K S H O P Z O R G M E T T O E G E V O E G D E WA A R D E

W O R K S H O P Z O R G M E T T O E G E V O E G D E WA A R D E W O R K S H O P Z O R G M E T T O E G E V O E G D E WA A R D E 1 INTRODUCTIE VIA DE WOORDWOLK APP: 1.WAT IS DE B ETEKENIS VAN VBHC VOOR U? (VALUE BASED HEALTHCARE) vb 1. vb 2. 2 LEERDOELEN DEELNEMER WEET

Nadere informatie

E-health als katalysator voor nieuwe businessmodellen in de zorg... een kwestie van plug and pray? Over trends in de zorgmarkt

E-health als katalysator voor nieuwe businessmodellen in de zorg... een kwestie van plug and pray? Over trends in de zorgmarkt E-health als katalysator voor nieuwe businessmodellen in de zorg... een kwestie van plug and pray? Over trends in de zorgmarkt Forum Standaardisatie, 8 juni 2009 Harry Nienhuis, adviseur strategie & innovatie

Nadere informatie

De zorgmiljarden in de Miljoenennota

De zorgmiljarden in de Miljoenennota De zorgmiljarden in de Miljoenennota HEAD CONGRES 2016 Houten, 9-10 Juni Richard Doornbosch Plv directeur Macro-Economische Vraagstukken en Arbeidsmarkt It is not a solution, if its not affordable Dr davis

Nadere informatie

Uitdagingen in de relatie tussen kennis en beleid

Uitdagingen in de relatie tussen kennis en beleid Uitdagingen in de relatie tussen kennis en beleid Gezondheidsraad (1902): Advisering regering en parlement over de stand van wetenschap inzake de volksgezondheid. Preventie, zorg, voeding, milieu & arbeid

Nadere informatie

Opschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening

Opschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening Opschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening Gecoördineerde implementatie en bundeling van krachten een vereiste voor succes NIA ZN KNMG NPCF Taskforce ehealth Inhoudsopgave

Nadere informatie

Noodzaak tot tweebenig besturen in de zorg

Noodzaak tot tweebenig besturen in de zorg Noodzaak tot tweebenig besturen in de zorg Ter gelegenheid van het afscheid van Jules Keyzer Prof. dr. Richard T.J.M. Janssen Bijzonder Hoogleraar Bestuur en Management van Instellingen in de Gezondheidszorg

Nadere informatie

Bezoek Zorgnetwerk Limburg aan de High Tech Campus op initiatief van Lensen. 1 April 10, 2015 Philips Innovation Services

Bezoek Zorgnetwerk Limburg aan de High Tech Campus op initiatief van Lensen. 1 April 10, 2015 Philips Innovation Services Bezoek Zorgnetwerk Limburg aan de High Tech Campus op initiatief van Lensen 1 April 10, 2015 Philips Innovation Services Wat is innovatie? Innovatie is vernieuwing van iets concreets Dat kan zijn: Van

Nadere informatie

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost

Nadere informatie

ZORGCAMPUS DE PEEL. Peter Martens Karien Mescher 20 februari 2017

ZORGCAMPUS DE PEEL. Peter Martens Karien Mescher 20 februari 2017 ZORGCAMPUS DE PEEL Peter Martens Karien Mescher 20 februari 2017 WELKOM ZORGCAMPUS DE PEEL Om in de regio de Peel te kunnen blijven beschikken over voldoende en goed opgeleid personeel, slaan de regionale

Nadere informatie

Innovatiegericht Inkopen in de praktijk

Innovatiegericht Inkopen in de praktijk Innovatiegericht Inkopen in de praktijk Carla Dekker Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 10 december 2014 Inhoud Wat is innovatiegericht inkopen? Hoe doe je dat? Voorbeelden. Wat kan het programma Inkoop

Nadere informatie

The digital transformation executive study

The digital transformation executive study The digital transformation executive study De noodzaak van transformatie voor kleine en middelgrote producerende bedrijven Technologie verandert de manier waarop kleine en middelgrote bedrijven zakendoen.

Nadere informatie

Obsoletie. Kwaliteitsveroudering van werknemers als onderwerp van onderzoek

Obsoletie. Kwaliteitsveroudering van werknemers als onderwerp van onderzoek Obsoletie Kwaliteitsveroudering van werknemers als onderwerp van onderzoek 1 Waarom deze workshop?? Eenduidige begripsvorming Economisch belang Samenhang tussen verzuim, functioneren en duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

Internet of Things in de revalidatiezorg

Internet of Things in de revalidatiezorg Internet of Things in de revalidatiezorg Anja van der Heide 23 juni 2016 Inhoud Intro UMCG Centrum voor Revalidatie ehealth en IoT in de revalidatiezorg Voorbeelden van innovaties Impact IoT op mens en

Nadere informatie

Uniformal barcode processing for patient safety and efficiency

Uniformal barcode processing for patient safety and efficiency Uniformal barcode processing for patient safety and efficiency Brief Proposal Esther Peelen, GS1 en Erik Zwarter, ErasmusMC 12 November 2015 Standaardiseren in de zorg doe je samen Wat is IHE Integrating

Nadere informatie

Het creëren van een innovatieklimaat

Het creëren van een innovatieklimaat Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke

Nadere informatie