Prachtige gruwel. Berlijn zijn. KingKong teruggekeken. Discussieover

Transcriptie

1 DINSDAG 23 JULI 2013 Kunst Media Eten Film Leven Mode Fotografie Theater Televisie Prachtige gruwel STEPHAN VANFLETEREN FOTOGRAFEERDE PATIËNTEN VANDEAFRICAMERCY, EEN ZIEKENHUISSCHIP Camara Moussa(17), brandwonden KingKong teruggekeken VERHOEVEN OVER DE KUNST VAN STOP-MOTION ANIMATIE PAG 6 Berlijn zijn NEDERLANDSE HORECA DWEEPT MET DUITSE SFEER PAG 8 Foto Stephan Vanfleteren Discussieover doodvangogh WETENSCHAPPERSTWIST: ZELFMOORD OF MOORD? PAG 11

2 2 DE VOLKSKRANT DINSDAG 23 JULI 2013 TV recensie LOES REIJMER Fotografie PORTRETTEN PATIËNTEN VAN DE AFRICA MERCY Representatief kkangewoonnietde hele dag representatief zijn, verzuchtte de vrouwinbus21opweg naar Amsterdam Centraal. Ze legde nadruk op hetwoordhele hé-le en zakte daarbij nog wat verder onderuit. Ik kan het gewoon niet. Haar buurvrouw knikte begrijpend. De vrouw was receptioniste, zo bleek uit de klaagzang.hetistehopen voorhaaralthans dathaar werkgever gisteren niet naar Coen Verbraaks Kijken in de ziel(ntr) heeft gekeken. Dit jaar heeft de bekroonde interviewserie(zilveren Nipkow 2010) topondernemers als thema. Verbraak heeft het voltallige kwartetspel van het Nederlandse zakenleven weten te strikken. In de categorie Top van de apenrots vinden we Rijkman Groenink en TomToms Harold Goddijn. Jeroen van der Veer en Hans Wijers vertegenwoordigen de sectie Grijze muizen met macht. Er zijn de Boerenslimme selfmademiljonairs, onder aanvoering van Ben Mandemakers ( ik ben met drie keukens begonnen in het schuurtje van mijn vader ) en Alle topondernemers zeiden het: de kwaliteit van een bedrijf lees je af aan de staat van de receptie ID&T s Duncan Stutterheim. In de buitencategorie Vrouwen die met hun blauwe acrylnagels vervaarlijk op het tafelblad tikken vinden we Sylvia Tóth. Allen zeer verschillend in hun opvattingen, maarovereendingzijn ze het eens: de kwaliteit vaneenbedrijfleesje nietafaanhetjaarverslag,maaraandestaat van de receptie. Kleine dingen. Hoe snel de telefoon wordt opgenomen, zegt Tóth. Aan een receptiekunjezienhoehetmeteenbedrijfgaat. De mannen, toch niet type duizenddingendoekje, gaannogwatverder: Alsjeoveralschonebureausen geordende werkplekken ziet, geeft dat een indicatie, zegtvanderveer.groeninkletopnogietsanders: Of de ondernemer zijn mensen kent als hij je rondleidt. Somsziejedatwerknemerszichafwenden ookgeen goed teken, aldus de oud-topman die doet alsof hij vroeger elke ABN-werknemer bij de koffieautomaat eenarmomdeschoudersloegomevendelaatste showbizzscheidingen door te nemen. Eveneens topondernemer, maar dan van de BV Bram Bakker,ispsychiaterBramBakker.Demaniseenbriljant marketingstrateeg van zichzelf en daarom vinden wij hem nog weleens terug in de vaderlandse media. Zoals gisteren, bij zijn televisielezing voor de NTR Academie. De stelling: porno is de vijand. Wie de uitzending zonder geluid kijkt, zou kunnen denken dat het geen lezing betreft, maar een videoclip vanbrambakker&band:wezienhemrennenophet strand, winkelen in de PC Hooftstraat en bladeren door Playboys. Wie het geluid weer aanzet, hoort Bram nog net HOU EENS OP MET DAT ORGASMEGERICHTE NEUKEN schreeuwen. Inderdaad, de man weet zichzelf te verkopen. Toch hakthijinzijnanalyseietstesnelietsteveelknopen door zoals topondernemers dat ook weleens doen. Inderdaad, pornoverslaving is een groot en onderbelicht probleem, maar Bakker haalt er wel erg veel boosdoeners bij: dat vrouwen in de Playboy geen schaamhaar meer hebben, bijvoorbeeld. Of de advertenties voordebh svanmarliesdekkers endatterwijlwetenschappers nog steeds zoeken naar de eerste man die opgewonden wordt van de schuimrubberen rolladebustehouders van het merk. Helaas, voor wetenschap is blijkbaar weinig ruimte in een flitsende televisielezing. Dan maar een goede relatietip van Bram, tot slot: Eet samen een hapje, kijk eenromantischekomedieengaomelfuurnaarbed. Alles om de volgende dag een beetje representatief uit bed te stappen. Stephan Vanfleteren portretteerde de patiënten van het ziekenhuisschip de Africa Mercy. De tumor vanéénmanwaswel heel gruwelijk. Schepenbrengenmensenoveroceanenof vervoeren goederen over wereldzeeën. Ik ken een uitzondering.eenschipdatmaaromhetjaarzijnhavenverlaat. Een boot van hoop, een schip van genade. Een oude Deense ferry, omgebouwd tot een heus hospitaalschip. De Africa Mercy is een ziekenhuis op het water dat van het ene arme West-Afrikaanse landnaarnogeenarmerafrikaanslandvaart. Zesoperatiekamers, ziekenhuiszalen en kajuiten aan boord, voor meer dan vierhonderdvrijwilligersmetmeerdan35nationaliteiten. Chirurgen, verpleegsters, tandheelkundigen, orthopedisten, machinisten, matrozen,kokseneenkapiteinmetslechtsééndoel:hoopengenezing brengen aan de zieken. EenmaandgeledenlaghetschipaandekadeinConakry,de hoofdstadvanguinee.ikwasernietomhetschipofdedokterste fotograferen, maardepatiënten: mensenmethunlaatstehoopgevestigd op de boot van de hulporganisatie Mercy Ships. Want in Mercy, mercy, mercy Guinee,éénvandearmstelandenvandewereld,isnauwelijksinfrastructuur, weinigziekenzorgeneengebrekkigsociaalvangnet. Helaaskanmaar10procentvandepatiëntendiezichaanmelden, worden behandeld. Zelfs dit reusachtige schip is te klein om aan allenodentevoldoen. Tumoren, noma(voortvretendezweerinde wang), hazelippen, fistels(kanaalvormige zweer waar etter uitkomt), oogziekten of huidziekten worden aangepakt. Wieeenkwaadaardigetumorheeft, wordtnietgeopereerdomdathetzinloosisoplangetermijn. Levensverlengingmeteenpaar maandenof eenjaariswesterseluxe. Datiseenhardedobbervoor de patiënt en ook de hulpverleners, maar absoluut een verdedigbareaanpak.ookbijouderenmetstaarwordtslechtséénooggeopereerd, inplaatsvantwee. Degedachte: lievertweemensenhelpenaanééngoedoogdanéénmensaantweegoedeogen.hard, maar verbluffend efficiënt. f Lees verder op pagina V4

3 DE VOLKSKRANT DINSDAG 23 JULI Mercy Ships De Africa Mercy is een hospitaalschip van de niet-gouvernementele organisatie Mercy Ships. Het drijvende ziekenhuis vaart langs de Afrikaanse kust en legt aan in de armste ontwikkelingslanden. Zieken worden er gratis behandeld. Op het schip werken zo n vierhonderd vrijwilligers. Sinds 1978 hebben de artsen van Mercy Ships al meer dan 60 duizend operaties verricht. Helaas kan maar 10 procent van de patiënten die zich aanmelden wordengeholpen.zodrahetschipisaangemeerd,wordenookindedorpenindeomgeving allerlei projecten opgestart, met als doel daar de zorg, het onderwijs, de waterhuishouding en de landbouw te verbeteren. 1Mohamed Diabatis, 61 jaar, blindheid. 2Souleyman Sacko, 29 jaar, neurofibromatose. 3 Condeh Bala, 19 jaar, tumor. 4 Makone Soumaoro, 30 jaar, goiter (kropgezwel of vergroting van de schildklier). 5Boubacour Diallo, 18 jaar, tumor.

4 4 DE VOLKSKRANT DINSDAG 23 JULI 2013 f Vervolg van pagina V3 Sinds1978hebbendedoktorenvanMercyShipsal meer dan 60 duizend operaties verricht. Van die tienduizenden patiënten haalde ik een honderdtalmensenvoormijnlensophetmomentdatze wachtten op hun screening of na hun operaties. ZekwamensomsvandiepuithetAfrikaansebinnenland en waren vaak weken onderweg. Ouderen,jongeren,mannen,vrouwenmettelkenstwee gemeenschappelijkheden. Ze waren arm en de éénhadnogeenergeremedischeaandoeningdan deandere.vaneentumorvanbijnatweekilotot eenontstokenoorlelvaneenpaargram.ookdeingrepenverschilden:vaneensimpelestaaroperatie tot een zware oogoperatie, van een rotte tand tot een heel gebit dat wordt uitgetrokken. OmdetweedagenzagikMamadouFofona, een vriendelijke man met een heftige huidaandoening.ikhebhemtweekeergefotografeerdenonze laatsteontmoetingwaszohartelijkdatikbijmijn serieuzeschouderklopeenvanzijnhonderdengezwellen duidelijk onder mijn handpalm voelde opveren. Hetwasevenschrikken,maarwemoetenerbeidenomlachen. Ervielnietaltijdtelachen. Zowashetportretteren van Thierno Malal Diallo één van de heftigste ervaringen die ik ooit heb gehad in fotografie. De man kon niet meer spreken, amper ademen. Een gigantische tumor was verstopt achter een keukenhanddoek. Met schroom en twijfel vroeg ik of ikhemmochtfotograferenzonderhetdoekjevoor zijngezicht.watiktoenzag,istezienopfoto 20. Hetkleurvanhetvleesvandetumorblijftjulliebespaard. Het druipende vocht zien jullie niet op de grondvallen. Maarikhoopdatjulliedemoedvan dezemanzien.nietalleenomdathijzijnverminkt gezichtaanonstoont,maaromdathijdemoed heeft om ondanks zijn esthetische vernedering, zijn gekrenkte trots en zijn lage overlevingskans toch te blijven strijden. Zeldenbenikzoblijgeweest,dantoenikeen mailtjekreegvanuithetafrikaansecontinentmet hetgoedenieuwsdathijdeoperatiehadoverleefd. Mercy, mercy, mercy Thiernon. Tot binnenkort voor je nieuwe portretfoto. Ik kijk ernaar uit. Een half jaar later. Thierno zou ons opwachten aandehoofdwegindewijkyatéyaterhoogtevan de moskee. De chauffeur zoekt tussen de Afrikaansedruktetevergeefsnaardeman.Totweinde achteruitkijkspiegeleenmanzienzwaaien. Isdat Thierno?Hijspringtindeautoenzegt: Hierindraaien. HetisdeeerstekeerdatwedestemvanThierno horen. Vijf maandeneerderwashijtezwakenver- hinderdezijngigantischetumorhemomtespre- ken. Ikzieeenman, eenmooieman. Nietmeereen gezichtdataaneentumorhangt. Aanzijngezicht isnogamperietstezienvanzijnvroegereverschrikkelijke ziekte. De keukenhanddoek die zijn tumor verborg, is vervangendooreenzwartooglapjeoverzijnrechteroog. Zijn hoofd spreekt weer, het gezicht verraadtemoties. Wanneerhijplezierheeft, iserzelfs een glimlachje te bespeuren. De mondhoek gaat omhoog,weliswaarnogonwennigenstram,maar diehalvecentimeterbewegingisdemooistelach dieikinjarenhebgezien. Thierno: Ja, natuurlijkherinnerikmejenog. Hetwasdriewekenvoormijnoperatie.Ikwaser verschrikkelijk aan toe. Niet alleen vanwege mijn tumor, maar ook lichamelijk. Ik woog toen rond de47kilo. Mijnlaagstegewichtwas44kilo, terwijl

5 DE VOLKSKRANT DINSDAG 23 JULI HetisdeeerstekeerdatwedestemvanThiernohoren. Vijf maanden eerder verhinderde zijn gigantische tumor hemomtespreken.ikzieeenman,eenmooieman.niet meereengezichtdataaneentumorhangt Stephan Vanfleteren ziet Thierno Malal Diallo terug na drie operaties aan zijn gezicht. 6 Samuel Sesay, 12 jaar, neurofibromatose. 7 Sylla Yaka, 9 jaar, brandwonden. 8 Barry Mamadou Djoulde, 16 jaar, orthodesis. 9 Djami Diallo, 52 jaar, brandwonden. 10 Sylla Mohamed, 34 jaar, tumor. 11 Fofana Mamadou, 52 jaar, neurofibromatose. 12 Fanta Touré, 15 jaar, oorlelreconstructie. 13 Aisou Camara, 28 jaar, oogletsel. 14 Caramadi Camara, 30 jaar, tumor. 15 Ansman Danshuku, 29 jaar, tumor. 16 Jalloh Syr, 5 jaar, ziekte onbekend. 17 Alhassane Cissé, 14 jaar, neurofibromatose, 6 maanden na de operatie. 18 Hassan Hamara, 18 jaar, oogaandoening. 19 Alhassane Cissé, 14 jaar, neurofibromatose. iknormaal70kiloben. Rekendaarbijhetgewicht vanmijntumorenjeweethoemijnlichaameruit moethebbengezien.ikmoestvandedoktersbovende50kilozijn,anderswildenzemenietopereren.maarhetprobleemwas,hoemeerikaan kwam,hoegroterdetumorwerd.dedagvoor mijnoperatiewoogik50,5kilo; netgenoeg. Iedereen heeft voor me gebeden, mijn familie, mijn vrienden thuis, mijn medepatiënten en de verpleegsters. Ikbeneraltijdvanovertuigdgeweestdatik ginggenezen.erisdedoodenerishetleven.en God had blijkbaar voor mij het leven gekozen. Vanhetmomentdatikwakkerwerd,zijnmijn koude benen het eerste dat ik me herinner. Ik vroegomzewarmtemasseren.ikbedanktegod, enwasblijvoordedokters, mijnmamaennatuurlijkookvoormezelf.ikkonnognietpraten.ik moest communiceren via kleine krabbeltjes op eenpapiertje. Eenweeknadeoperatiekonikweer minof meerietszeggen.opeenbepaaldeochtend zei ik bonjour tegen de verpleegster. Dat was een goedbeginvandedag. Hetwasbijzonderomvoordeeerstemaalinde spiegeltekijken. Watiktoenzagwasongelooflijk. Ikzagmezelf. Ikzeitegendespiegel: nugaikhelemaal genezen. Ikkannunietkijkennaarfoto svanhoeiker toenuitzag.hetverledenismoeilijk.in2011wasde tumoralbehoorlijkgroot. Ikhadeenbiopsielaten doeninhetlokaleziekenhuis.dathadiknietmogen doen daar, want daarna groeide de tumor sneller dan ooit. Inmei2012hadikgehoorddatereenbootzou komen. Dat was mijn hoop. Begin september ben iknaarconakrygegaanvoordescreening.die tochtnaardehoofdstadwasdeeerstekeerdatik weer naar buiten ging. Door mijn schaamte bleef ik thuis zitten, afgesloten van de buitenwereld. Overvijfwekenverlaatdebootdehaven.Dan zal ik ook terugkeren naar mijn geboorteplaats. ThuisinhetstadjeMali, inhetnoordeninguinee, wil ik weer wat commerce doen. Taxi s verhuren of zo. Ennatuurlijkeenvrouwzoekeneneenfamilie stichten, zoals iedere moslim. Zezullenmeongetwijfeldweervragenvoetbaltrainerteworden. Ikkijkernaaruitommetdejongens tussen vijf en zeven s avonds te voetballen. Ikwaseenzeergoedevoetballer.Ikbennoggeselecteerdbijdejeugdvoordenationaleploeg,maar hebjammergenoegnooitkunnenmeespelen. De krachtenhetdoorzettingsvermogendieikalsspeler had, hebben me geholpen bij mijn belangrijkste gevecht, het gevecht tegen de dood. Ikmoetnunogeenvierdeenlaatsteoperatie krijgen. Ermoetennogeenpaarkleinedingenuit mijnhoofdwordengehaaldenmijnvelmoetwat naar boven worden getrokken, zodat mijn rechteroogweernormaalstaat. Ikdraagnueenooglap zodatergeenstofinmijnoogkanwaaien. Als ik straks terugkeer, moet ik vooraf bellen naarhuis. Zewilleneengrootfeestvoormegeven. Ikmagernietzomaaraankomen,zemoetentijd hebbenomvoortebereiden.erzalvreugdeheersen. Mijn moeder is eergisteren al naar huis vertrokken.zeisnooitvanmijnzijdegewekentijdens mijn verblijf in Conakry. Ik kon niet meer slapen, de laatste maanden voormijnoperatie. Maarikdeedalsof, zodatmijn moederkonslapenenzichnietnogmeerzorgen maakte. Door mijn ziekte was ze precies tien jaar verouderd.maarnuiszeookweerhelemaalde oude,zeiszogelukkig.ikbenzodankbaar. Stephan Vanfleteren. Met dank aan Mercyships. Mercyships.be.