Economische Agenda Deel I. Haven & Industrie

Transcriptie

1 Economische Agenda Deel I Haven & Industrie

2 Colofon Economische Agenda

3 Economische Agenda Deel I Haven & Industrie

4 2

5 Inhoud Deel I Haven & Industrie Ten geleide Hoofdstuk 1 strategische sectoren 1.1 topindustrie IJmond 1.2 IJmuiden, draaischijf voor vis 1.3 IJmond, knooppunt voor energie 1.4 kusthaven voor ferry en cruise 1.5 strategische sectoren en zakelijke diensten Hoofdstuk 2 havens en bedrijfslocaties 2.1 IJmondhaven 2.2 Middenhavengebied 2.3 Halkade 2.4 Kromhoutstraat e.o. 2.5 Grote Hout 2.6 bereikbaarheid Hoofdstuk 3 kernthema s 3.1 dienstverlening en ondernemersloket 3.2 profilering en marketing 3.3 kennis en innovatie 3.4 arbeidsmarkt en scholing Hoofdstuk 4 regionale samenwerking 4.1 IJmond 4.2 Noordzeekanaalgebied 4.3 Metropoolregio Amsterdam 3

6 Inleiding Voor u ligt de van de Economische Agenda Het is de laatste van deze bestuursperiode, die maart 2014 eindigt. We kijken in deze rapportage terug op de economische ontwikkelingen van de afgelopen jaren en wat we samen met ondernemers en andere partners hebben weten te bereiken. Zoals gebruikelijk kent de drie delen: deel I Haven & Industrie, deel II Detailhandel & Horeca, deel III Toerisme & Recreatie. Ze worden vanwege de overzichtelijkheid onderscheiden, maar staan natuurlijk niet los van elkaar. Net zo min als de economie los te zien is van de kwaliteit van wonen en leven, van het onderwijs in de regio en van de relatie met de metropoolregio Amsterdam. Dit is de rapportage van deel 1 Haven & Industrie. In dit deel rapporteren we over de ontwikkelingen, de acties en de projecten in de havens en de industrie. Hoofdstuk 1 schetst de ontwikkelingen in de strategische sectoren. Hoofdstuk 2 biedt een overzicht van de ontwikkeling van de havens en de bedrijfslocaties. In hoofdstuk 3 passeren enkele specifieke thema s de revue (dienstverlening, ondernemersloket, profilering en marketing, kennis & innovatie, en arbeidsmarkt en onderwijs).hoofdstuk 4 schetst de ontwikkelingen in de regionale samen werking (IJmond, Noordzeekanaalgebied en Metropoolregio Amsterdam). 4

7 Hoofdstuk 1 strategische sectoren Dit hoofdstuk schetst de ontwikkelingen in de strategische sectoren, hier getypeerd als: topindustrie IJmond, IJmuiden draaischijf voor vis, IJmond knooppunt energie, kusthaven voor ferry en cruise, en strategische sectoren en zakelijke diensten. 1.1 topindustrie IJmond Industrie IJmond komt goed door recessie De staalindustrie in Europa worstelt met een forse terugval in de vraag. Met alerte maatregelen en een klantgerichte aanpak doet Tata Steel IJmuiden het relatief goed. Het project Beter Werken richt zich zowel op efficiëntieverbetering als op investeringen in groei. Samen met zijn klanten uit de automobielindustrie, de bouw en de verpakkingsindustrie ontwikkelt het staalbedrijf nieuwe producten. Samen met zijn Europese partners blijft het ook investeren in het nieuwe procedé Hisarna. En het investeert ook in milieumaatregelen, zoals de doekfilters. Tata Steel IJmuiden koestert de ambitie om tot de wereldtop van de staalmarkt te behoren. In dat perspectief past het besluit van de Tata Steel Group om zijn R&D-activiteiten te bundelen in IJmuiden en in India. Intussen wordt al voorzichtig gesproken over een stapsgewijze verhoging van de productie van 7 naar 8 miljoen ton staal. 5 De innovatieve papierspecialist Crown Van Gelder heeft dit jaar met Focus 2016 zijn ambities voor de komende jaren gepresenteerd. De papierfabrikant heeft als relatief kleine onderneming en flexibele nichespeler op de Europese markt een sterke positie opgebouwd in bijzondere en nieuwe papiersoorten. Zo is het nu marktleider in papier voor hoge snelheid digitale inkjetprinters. Het bedrijf voelt dit jaar een flinke tegenwind van de fors gestegen grondstoffenprijzen, de zwakke economische omstandigheden in Europa en de overcapaciteit binnen de Europese papierindustrie. De constructie- en machinebouw een andere interessante sector in de IJmond - deed de afgelopen jaren in positieve zin van zich spreken. In nauwe samenwerking met opdrachtgevers in de staalindustrie, de scheepsbouw, de baggerindustrie, de energiesector, en de offshore werden vele bijzondere en vaak innovatieve projecten tot stand gebracht. De ondernemers onderscheiden zich met gedegen vakmanschap en met een slimme engineering teams en profileren zich in hun marktsegment met alle gangbare ontwerp- en productieprocedés. Tijdens een innovatietafel in 2012 kwamen twee wensen bovendrijven: een betere samenwerking met technische onderwijs om te komen tot beter en meer opgeleide jongeren, en de opbouw van een contactennetwerk tussen de ondernemers en HBO s in de wijde regio en TU Delft.

8 Doel van het initiatief is om het technisch onderwijs te verbreden en te versterken (met o.m. een centrum voor innovatief vakmanschap); de arbeidsmarkt voor technische beroepen en de aansluiting met het bedrijfsleven te verbeteren (met o.m. onderwijs-, stage- en onderzoeksprojecten; de uitwisseling van kennis en innovaties ( open innovatie ) te stimuleren (met o.m. een regionaal innovatieplatform). 2.2 IJmuiden, draaischijf voor vis IJmond maakt zich sterk voor maakindustrie Samen met regionale bedrijfsleven heeft het college zich de afgelopen jaren sterk gemaakt voor de maakindustrie en zich ingezet voor een goed vestiging- en productiemilieu voor de industrie. De maakindustrie wordt qua technologische ontwikkeling, economische betekenis en perspectief nogal eens onderschat. In de visie Noordzeekanaalgebied 2040 heeft de industrie een duidelijke plek gekregen. En de toetreding van Dook van den Boer als boegbeeld van de maakindustrie in onze regio - tot de Amsterdam Economic Board (AEB) is een mooie stap in de goede richting. De high tech industrie vormt ook een speerpunt in het landelijke topsectoren beleid. Bedrijven als Tata Steel, Airborne en Allseas zijn ook actief in het landelijke netwerk van high tech materials. Wij bevorderen van onze kant de totstandkoming van een regionaal platform voor uitwisseling van kennis. Kottervisserij en Hollandse Visveiling Het marktaandeel van de Hollandse visveiling is het afgelopen decennium gestegen van 10 % naar 20%. De vaste Katwijkse en Goereese met een groeiende aanwas van aanvoerders uit Den Helder, Texel en Urk zorgt voor een constante en groeiende aanvoer van hoge kwaliteit verse vis. IJmuiden is de afgelopen jaren uitgegroeid tot het handelscentrum voor tong, schol, tarbot en griet. De visbestanden in de platvis en ook de haring ontwikkelen zich positief. Alleen de kabeljauw is nog onvoldoende hersteld. Positief stemt ook de verdubbeling van de vergunningen voor elektrisch vissen, waarbij meer boomkorkotters kunnen overgaan op de duurzamere en brandstofbesparende techniek van pulskorvisserij. Het besluit van de Europese Unie tot een teruggooiverbod en een aanlandplicht heeft tot onrust in de sector geleid. Praktische problemen staan invoering van deze maatregel in de weg (te kleine schepen, ontoereikende quota). In de kottervisserij is het vinden van geschikte methoden voor selectiever vissen Techniek Campus IJmond De initiatiefnemers uit het bedrijfsleven, de onderwijsinstellingen, de provincie en de gemeente zijn actief om met steun van de Amsterdam Economic Board en de ministeries van EZ, SZ en OCW (Techniekpact) een Techniek Campus op te zetten. Het initiatief focust op vakmanschap en innovatie in de maakindustrie. De Techniek Campus moet de samenwerking versterken tussen bedrijfsleven, regionale overheden, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en overheid in de IJmond en de metropoolregio Amsterdam. Het initiatief haakt ook aan bij het landelijk Techniekpact. 6

9 veel moeilijker dan in de pelagische sector. Op dit moment is er geen draagvlak bij de sector voor deze maatregel. Vooralsnog gaapt er een fikse kloof tussen de theorie van de Brusselse beleidsmakers en de praktijk van de visserman, maar er wordt hard gewerkt aan praktische oplossingen voor selectiever vissen. Samen met de sector, Imares en de provincie denkt en werkt de gemeente in het nieuwe platform Blueport Noordwest (in het verlengde van het inmiddels opgeheven Visserij Innovatie Platform) mee om de innovatie in de sector te stimuleren. Blueport Noordwest wil de sector met name steunen in de zoektocht naar selectiever vissen het verlagen van de kosten. Het college ondersteunt het IJmuidense viscluster ook bij de promotie van IJmuiden handelscentrum voor zeevis en de deelname aan beurzen, zoals de jaarlijkse European Seafood Exhibition in Brussel. De pelagische sector De visbestanden in de pelagische soorten ontwikkelen zich in de wateren van Noordwest Europa positief. Op makreel na heeft de Europese Unie in 2013 alle quota verhoogd en voor volgend jaar zal ook het quotum voor makreel naar verwachting worden verhoogd. Dit biedt de sector perspectief. Dat is des te belangrijker omdat buiten de Europese Unie de vangstmogelijkheden onder druk staan. Het besluit van de Europese Unie tot een teruggooiverbod en een aanlandplicht vormt voor de pelagische sector een minder grote uitdaging dan voor de kottervisserij, omdat de vistechniek en de scheepsgrootte zich daartoe beter lenen. Nochtans zal het nieuwe beleid ook de pelagische sector in zijn bedrijfsvoering raken. Seafood & Food Security De belangstelling voor de mogelijke rol van de visserij in het groeiend wereldvoedsel vraagstuk neemt de laatste jaren toe. Langzamerhand wordt ook onderkend dat vis (seafood) één van de belangrijkste bronnen is om de wereldbevolking, die vooral in de delta s groeit, te voorzien van eiwitrijk en duurzaam voedsel. In januari 2013 vond in Amsterdam een internationale conferentie plaats onder de titel Feeding the World; Accelerating global collaboration on food security. Oceana, een wereldwijd opererende ngo, ziet een nieuwe toekomst voor seafood en spreekt zelfs van een blue revolution. Imares en de visserijsector hebben deze handschoen opgepakt om ook tegen de achtergrond van het nieuwe Europese visserijbeleid nieuwe inzichten over de mogelijkheden van de wereldzeeën met elkaar te delen. Het college volgt deze ontwikkeling met belangstelling. Zo vond in september jl. op ons initiatief op de Clipper Stad Amsterdam een symposium plaats waar vertegenwoordigers van de visserijsector, de wetenschap (Wageningen Universiteit / Imares) en de overheid elkaar over dit onderwerp ontmoetten. De acties van Greenpeace schetsten voorjaar 2013 een nogal vertekend beeld van de sector, als zouden de grote trawlers de zeeën leegvissen. Dat beeld contrasteert met de jaarlijkse rapportages en adviezen van Imares en haar Europese partnerorganisaties. Zij stellen vast dat de visbestanden in de pelagische soorten in de wateren in Noordwest Europa zich positief ontwikkelen en goed beheerd worden. De omzet in diepgevroren vis via de Velsense havens (IJmuiden + de Velserkade in de Noordwijkermeer) is tussen 2010 en 2013 met 20%. Naast de vaste vloot trawlers van de gevestigde reders, landen in de Velsense havens ook steeds meer schepen aan, die in lijndienst varen op Noorwegen, Barentszee en Alaska. Het transport van diepgevroren vis vindt steeds meer in containers plaats. De afhandeling van containers aan de Kotterkade is in 2011 verplaatst naar de nieuwe kade en terminal aan de Haringhaven. Tussen 2009 en 2013 is het aantal afgehandelde containers van 2500 naar 5000 gestegen. 7

10 2.3 IJmond, knooppunt voor energie IJmuiden heeft zich als uitvalbasis, werkplaats en vestigingsplaats voor offshore bedrijven geprofileerd en nieuwe vestigingen weten aan te trekken. Interessante nieuwe bedrijven als Airborne, Allseas en Breman Offshore en Eneco hebben zich de afgelopen jaren hier gevestigd. De bedrijven vragen vakbekwaam personeel, vooral op mbo en hbo niveau. Vanuit onze contacten met AYOP (een samenwerkingsverband van offshore gerelateerde bedrijven in het Noordzeekanaalgebied) en Maritieme Academie / Nova College is het initiatief geboren om te komen tot een specifieke offshore opleiding. Het blijft zaak om de belangstelling van jongeren voor werken in de techniek te vergroten. In overleg met Zeehaven IJmuiden en Haven Amsterdam heeft AYOP ook het dienblad-concept gelanceerd. Met dit concept bieden de partners in de regio aan de operators in de offshore gas- en windenergie alle mogelijke logistieke concepten in het Noordzeekanaalgebied aan. De offshore markt is sterk in beweging. Zowel voor de Nederlandse en Engelse kust zijn grootschalige windparken gepland. BCI concludeert in een onderzoek van maart 2013 in opdracht van AYOP en de Kamer van Koophandel dat IJmuiden voor wat betreft de afstand en vaartijd tot de geplande parken voor East Anglia concurrerend is zelfs ten opzichte van veel UK havens. AYOP werkt aan een actieprogramma om de kansen, genoemd in het onderzoek van BCI, ook te benutten. Ook de IJmondgemeenten en de provincie Noord-Holland werken mee aan dit programma, in lijn met de dit jaar vastgestelde Gebiedsagenda IJmond Het recente Energieakkoord, gesloten in juli/augustus 2013 kan tot interessante nieuwe impulsen leiden, in energiebesparing, zonne-energie en windenergie. Het akkoord voorziet onder meer in verdubbeling van de windenergie op land en vertienvoudiging op zee. 2.4 kusthaven voor ferry en cruise ferry De ferrydienst IJmuiden Newcastle blijft zich prima ontwikkelen. Het aanbod van reizen met cultuur- en natuurprogramma s trekt een breed en groeiend publiek. De gestage groei van de afgelopen jaren is als gevolg van de recessie weliswaar afgevlakt, maar DFDS Seaways is er met zijn gastvrije scheepsmanagement, een avontuurlijke programmering en een slimme marketing wel in geslaagd om zijn marktpositie te versterken. DFDS kwam bij de jaarlijkse World Travel Awards voor de 7e keer als beste ferry operator uit de bus. De ferrydienst is intussen de meest succesvolle dienst tussen Noordwest Europa en het Verenigd Koninkrijk. cruise De cruisevaart heeft de afgelopen jaren een ongelooflijke groei laten zien. Een steeds breder publiek ontdekt de cruiseva- 8

11 2.5 strategische sectoren en zakelijke diensten Zakelijke dienstverlening is in de IJmond-economie sterk verbonden met de haven en de industrie. Als gevolg van technologische vernieuwingen groeit de productiviteit van industrie. Dat betekent minder banen in industrie, maar wel meer in zakelijke diensten. Ook in de IJmond zijn de zakelijke diensten qua werkgelegenheid de afgelopen jaren gegroeid. kantie als een avontuurlijke en plezierige manier van reizen en van stedenbezoek en natuurbeleving en cruisereders en touroperators bieden een steeds gevarieerder reizen en keuzeprogramma s aan. Met de nieuwe Felison Cruise Terminal speelt IJmuiden c.q. KVSA en Zeehaven IJmuiden treffend op die groeimarkt in. In 2012 legden 43 cruiseschepen in IJmuiden aan. Mede door de komst van deze kustterminal is het aantal calls in het Noordzeekanaalgebied van 100 in 2010 naar bijna 200 gestegen. En het einde is nog niet in zicht. Intussen loopt de cityterminal in Amsterdam tegen zijn capaciteitsgrenzen aan en wordt gestudeerd op een extra terminal bij de Coenhaven, speciaal ingericht voor met name zgn. turn around calls (waarvoor veel passagiers van via Schiphol aankomen of vertrekken). De terminals van Amsterdam en IJmuiden werken al langer samen in de stichting Amsterdam Cruise Port, een samenwerkingsverband van vele partijen die bij de cruisemarkt betrokken zijn (van scheepsagenten tot het Rijksmuseum) dat zich richt op de promotie en marketing van de regio als cruisebestemming. Ook de gemeente participeert in de stichting. De beide terminals hebben inmiddels besloten tot een gezamenlijke branding op de internationale markt. Op de recent gehouden Seatrade Europe Cruise & River Cruise Convention in Hamburg presenteerden zij zich gezamenlijk als Cruise Terminals Amsterdam. 9 De arbeidsmarkt voor technisch personeel en ingenieurs wordt mobieler en internationaler. Dat hangt samen met specifieke en gespecialiseerde opdrachten of projecten in de industrie en in de offshore, die een specifieke vraag naar tijdelijk personeel met zich meebrengt. Overigens kan met die tijdelijke projecten vaak jaren zijn gemoeid. Ook in de IJmond zijn ingenieursbureaus in deze markt actief. De gemeente wil ook deze bedrijven ruimte geven en van dienst zijn.

12 3. havens en bedrijfslocaties In dit hoofdstuk passeren de lopende projecten de revue. 3.1 IJmondhaven Sinds 2010 hebben zich enkele interessante nieuwe bedrijven in de IJmondhaven gevestigd. Airborne Oil & Gas besloot in 2011 om in de IJmondhaven een fabriek te bouwen voor de productie van thermoplastische composiet pijpen voor de offshore industrie. Intussen zijn de eerste productielijnen in bedrijf. Voorjaar 2012 nam sleepbedrijf Iskes zijn intrek in het nieuwe pand van Het Kleine Strand. En in mei van dat jaar konden de eerste cruiseschepen aan de nieuwe Felison Cruise Terminal worden afgemeerd. Het komend jaar zullen naar verwachting c.a. 50 cruiseschepen aanmeren. De IJmondhaven heeft zich de afgelopen jaren ook geprofileerd als werk- en servicehaven voor de offshore industrie. Steeds vaker wordt de haven van IJmuiden door offshore operators gekozen voor het onderhoud, de renovatie of de ontmanteling van platforms. In 2014 gaat Eneco het windmolenpark Luchterduinen in het vlak Q10 op ruim 20 km voor de kust van Noordwijk en Zandvoort realiseren. Uit de gesprekken met de partijen die het park zullen aanleggen - Van Oord (fundaties), Vestas (turbines) en Joulz (bekabeling en aansluiting) volgt, zo meldt de directie, dat minder gebruik gemaakt zal gaan worden van de IJmondhaven dan bij de vorige twee offshore windparken. Toch wordt tijdens de aanlegperiode van het park een toename van scheepsbewegingen in de haven verwacht. 3.2 Middenhavengebied Het Middenhavengebied was de afgelopen jaren en is ook nu nog toonbeeld van verschillende bouwactiviteiten. In 2010 werd aan de Loggerstraat een nieuwe kade gebouwd. Het was de eerste stap in de herstructurering van het Middenhavengebied. Najaar 2012 is de vernieuwing van riolering en wegen gestart en die is intussen al een eind op streek. Het herstructureringsproject heeft nieuwe impulsen aan het havengebied gegeven, getuige de vestiging van de container terminal in 2011 en komst van Breman Offshore naar IJmuiden in Het nieuwe fraaie pand aan de Loggerstraat nadert intussen zijn voltooiing. Daarnaast hebben veel bedrijven (zoals Venus & de Waard, Hera, Wesco, Klinkenberg en Imares) de gelegenheid te baat genomen om hun panden op te knappen of te verbouwen. Nu de vernieuwing van het Middenhavengebied gestalte krijgt, heeft de HOV IJmond aan Zeehaven IJmuiden aangegeven parkmanagement te willen introduceren. Het college wil hieraan graag meewerken. 10

13 3.3 Kromhoutstraat e.o. Met de vernieuwing van de Kromhoutstraat is de verkeersstructuur aantrekkelijker en de verkeersafwikkeling via de hoofdroute overzichtelijker geworden. In het nieuwe bestemmingsplan is voor de strook langs de Kromhoutstraat meer ruimte geboden voor functies en bouwhoogtes die passen bij deze hoofdroute. Het college verwacht dat dit op termijn ook een impuls geeft aan de uitstraling van het gebied. In aansluiting op het project Kromhoutstraat zal de gemeente in 2014 ook het openbare gebied tussen de Kromhoutstraat en Ampèrestraat gaan vernieuwen. Dat zal naar verwachting ook dit gebied een kwaliteitsimpuls geven. 3.4 Halkade fish&food De gewenst ontwikkeling van de Halkade naar een visboulevard is de afgelopen jaren nog niet van de grond gekomen. Hoewel er regelmatig interesse was van ondernemers, durfden weinigen de stap van pionier aan. De economische situatie en de noodzakelijke investeringen in de inrichting waren voor veel versondernemers ook een hoge drempel. Het is verheugend dat recent twee ondernemers hebben besloten zich hier te vestigen. Nu drie panden zijn ingevuld is de verwachting dat de recente komst van de nieuwe ondernemers en met name l Amuse - een versterkend effect heeft op de uitstraling en de interesse van nieuwe ondernemers. Nu drie ondernemers zich hebben gevestigd wordt ook een aanpak van de openbare ruimte aan dit stuk van de Halkade actueel. Het initiatief daarvoor ligt bij Zeehaven IJmuiden als beheerder van de openbare gebied. De directie wil samen met de gemeente een nieuw ontwerp voor de gewenste herinrichting maken, dat ook voorziet in ruimte voor terrassen aan het water en voldoende parkeren. Met deze vernieuwde openbare ruimte verwachten we meer ondernemers te kunnen verleiden zich te vestigen op de Halkade. 3.5 Grote Hout Na een intensief en zorgvuldig traject van onderzoek en overleg heeft het college moeten vaststellen dat er geen aanvaardbare bieding van een havenbedrijf uit het Noordzeekanaalgebied voor de overname van het kadeterrein Grote Hout op tafel lag. Het college heeft met Zeehaven IJmuiden uitvoerig overlegd en onderhandeld, maar partijen zijn tenslotte niet tot elkaar kunnen komen. Beide partijen hebben in goed overleg vastgesteld dat vraagprijs en aanbod te ver uit elkaar lagen en de financiële risico s voor beide partijen om tot elkaar te komen te groot. Het college heeft de raad vervolgens voorgesteld om zelf te investeren in het herstel van de kade en daarmee de economie (en specifiek de bouw) een impuls te geven - en zelf het kadeterrein in erfpacht te gaan uitgeven. De raad heeft daarmee ingestemd en het college daarbij opgeroepen om de kennis en de expertise van Zeehaven IJmuiden en Havenbedrijf Amsterdam in te zetten in het proces van vernieuwen van de kade en het in de markt zetten van het terrein. De aanbesteding van de nieuwe kade wordt inmiddels met ondersteuning van Zeehaven IJmuiden uitgevoerd. Daarnaast is de gemeente met Zeehaven IJmuiden en Havenbedrijf Amsterdam in gesprek over de mogelijke rol die zij kunnen spelen bij beheer en exploitatie van de kade en uitgifte van het terrein. In veel vissersplaatsen zijn er de afgelopen jaren versevismarkten ontstaan. Een vernieuwde Halkade zou daar een mooie plek voor zijn. Het vormt een extra attractie voor bezoekers aan IJmuiden en het college ziet dit als een kans om het profiel van IJmuiden visstad te versterken. 11

14 3.6 bereikbaarheid Een goede bereikbaarheid van de havens en de bedrijven is voor de IJmond-economie van levensbelang. Met de groei van de internationale handel groeit ook het goederenvervoer. Dat leidt vooral bij toegangswegen tot knelpunten, ook op het punt van de luchtkwaliteit, en dat is een punt van zorg. Het bedrijfsleven bepleit een betere doorstroming op de hoofdontsluitingroutes. De afgelopen jaren is een aantal aanpassingen gerealiseerd op de hoofdontsluitingsroutes: de aanleg van de Westelijke Randweg Beverwijk, verruiming van de capaciteit bij de open afritten van de A22 op de Amsterdamseweg (N202) en het introduceren van tovergroen voor vrachtauto s op de route naar Zeehaven IJmuiden. Dit jaar is de vernieuwing van de Kromhoutstraat afgerond, waarmee de route naar het strand aantrekkelijker en de verkeersafwikkeling overzichtelijker en veiliger is geworden. De komende jaren staat groot onderhoud aan de Velsertunnel op het programma. Het vraagt van alle partijen de nodige inspanningen om de IJmond tijdens de renovatie bereikbaar te houden. Zo zullen in de oksels van de A22/A9 aan de noorden de zuidzijde van het tunneltracé calamiteitenbogen worden aangebracht. Ook zal de doorstroming op de Parkweg richting snelwegen worden verbeterd. Het college en het bedrijfsleven zijn nauw bij het renovatieproject betrokken. De komende jaren zal in de IJmond het zgn. dynamisch verkeersmanagement (onderdeel van het project IJmond Bereikbaar) worden geïntroduceerd. Doel is om het gebruik van de bestaande infrastructuur te optimaliseren, onder meer met het aanbrengen van matrixborden en het aansturen van verkeerslichten. De maatregelen zullen naar verwachting een positief effect hebben op de doorstroming van het verkeer. Voorjaar 2014 wordt gestart met een pilot project. 12

15 4. Kernthema s 4.1 dienstverlening en ondernemersloket Het economisch beleid van de gemeente richt zich op twee kerndoelen: ruimte geven aan én ondersteunen van nieuwe ondernemersinitiatieven. Het beleid kenmerkt zich door een uitnodigende houding en een alerte dienstverlening. Daarbij passen ook globale bestemmingsplannen die ruimte bieden voor nieuwe initiatieven. Het ondernemersloket fungeert als eerste aanspreekpunt van de ondernemer. Voor eenvoudige én complexe vragen, initiatieven of plannen probeert het ondernemersloket snel duidelijkheid te verschaffen, met name over de haalbaarheid van een initiatief en de weg die qua procedure voor een plan kan of moet worden gevolgd, zodat vergunningaanvragen snel en soepel door wetgeving en organisatie kunnen worden geleid. In de contacten met ondernemers komt vaker naar voren dat deze houding zeer op prijs wordt gesteld en dat een meedenkend ondernemersloket zelfs het verschil kan maken. De waardering van ondernemers op het ondernemersklimaat en dienstverlening blijkt ook uit de stijging van Velsen in de ranglijst van MKB vriendelijke gemeente. In 2010 stond Velsen op de 39e plaats van Noord-Holland, in de dit jaar gepresenteerde ranglijst is Velsen gestegen naar plek 17. In deze bestuursperiode hebben vele ondernemers nieuwe initiatieven ontplooid. Dat tekent, ook in een periode van recessie, de dynamiek van de IJmond. Er hebben zich interessante nieuwe bedrijven gevestigd in IJmuiden, zoals Airborne, Allseas, Breman Offshore en Eneco. Gevestigde bedrijven hebben ook interessante investeringen gedaan, zoals Tata Steel, Sleepbedrijf Iskes, Container Terminal IJmuiden, Felison Cruise Terminal, Kloosterboer/Daalimpex en Blankendaal Coldstores. Ook in de sector toerisme en recreatie zijn interessante investeringen tot stand gebracht, onder meer Chalets Droompark Buitenhuizen en uitbreiding paviljoens Strand Noordpier. En er zijn nieuwe evenementen tot stand gekomen, zoals Dutch Valley, Turn up the Beach en Surf Frenzy. Al deze nieuwe investeringen versterken de economische structuur en geven kleur aan de dynamische economie van Velsen en de IJmond profilering en marketing De afgelopen jaren in het economische veld een aantal activiteiten in de sfeer van profilering en marketing ontplooid. Die activiteiten bouwden voort op het onderscheidende profiel dat ook in het collegeprogramma is opgenomen: dynamische haven met sterke industriële clusters, interna - tionale draaischijf voor vis, kusthaven voor ferry- en cruise vaart, servicehaven voor offshore activiteiten en knooppunt van duurzame energie. avontuurlijke en actieve kustplaats met een spannend havenfront, sportieve stranden, gevarieerde evenementen. Dat profiel is de afgelopen jaren ook de leidraad geweest voor de activiteiten die we samen met onze partners op het vlak van profilering en marketing hebben ontplooid zie het kader voor een overzicht van de activiteiten - en voor de inzet van het budget dat daarvoor ter beschikking is gesteld. Met het oog op de Strategische Agenda 2016 werkt het college samen met partners aan verbreding van de focus, om ook de aantrekkelijke kanten van de woonplaats de stad IJmuiden scherper voor het voetlicht te brengen. Vanwege de verbreding van het scala hanteren we het trefwoord city-marketing.

16 overzicht van profilering & marketing activiteiten industrie & technologie Promotie van IJmond als moderne industrie en technologieregio Organisatie kennistafels en netwerkgesprekken, samen met toonaangevende bedrijven Organisatie werkbezoeken van bestuurders uit metropoolregio Amsterdam, Den Haag en Brussel aan Velsense bedrijven Deelname in het project Techniek Campus IJmond visserij Promotie van IJmuiden als vissershaven en handelscentrum van vis Deelname beurzen op uitnodiging visserijbedrijfsleven en ondersteuning promotieacties Organisatie van en deelname aan visserijtafel en netwerkconferenties Deelname in Blue Port Noordwest Nederland, een kennis- en innovatieplatform in wording, opvolger van het Visserij Innovatie Platform offshore (gas en wind) Promotie van IJmuiden als uitvalsbasis en servicehaven voor offshore activiteiten en als vestigingsplaats voor offshore gerelateerde bedrijven Deelname aan beurzen, op uitnodiging van AYOP (Amsterdam Ymuiden Offshore Port), waarin de offshore gerelateerde bedrijven in het Noordzeekanaalgebied zich verenigd. Organisatie offshoretafel: kennisuitwisseling van gevestigde en nieuwe bedrijven Werkbezoeken aan elders gevestigde offshore bedrijven die vanuit IJmuiden opereren cruisevaart Deelname in ACP (Amsterdam Cruise Port); de marketingorganisatie die de metropoolregio als cruisebestemming op internationale beurzen en handelsmissies promoot Bijdrage in organisatie van cruise conference Atlantic Aliance (reders en touroperators), met speciale aandacht voor kustterminal IJmuiden en Forteiland Werkbezoeken / uitwisseling bestuurders en ondernemers Amsterdam en IJmuiden 4.3 kennis en innovatie Na de vaststelling van de visie 2025 Kennisrijk Werken nam het college in 2011 het initiatief tot een ronde tafelgesprek over kennis en innovatie. De inzet van kennisrijk werken werd als volgt verwoord: het versterken van innovatievermogen en vakmanschap van het bedrijfsleven in de IJmond en het profileren van de IJmond als high tech regio, waardoor ook nieuwe bedrijven, kennisinstituten en vakopleidingen zich tot deze regio aangetrokken voelen. Als doel van het ronde tafelgesprek werd genoemd: met elkaar te komen tot een agenda voor de komende jaren, een programma van acties, waarin partners zich herkennen en waaraan zij zich willen verbinden. De kennistafel werd getypeerd als een inspirerend gesprek, dat stof tot denken en actie gaf en een basis legde om met elkaar te werken aan een kennisagenda. De suggesties die over tafel gingen monden uit in vier actiepunten: 1e uitwisseling kennis & innovatie, 2e bundeling van technische vakopleidingen, 3e waarde creatie in visserijketen, 4e versterking offshore netwerk. Op elk van deze punten zijn vervolgens acties ondernomen. Op verzoek van het college heeft de directie van Tata Steel op de eerste 2 punten het initiatief genomen tot de organisatie van een innovatietafel en de oprichting van een platform onderwijsinfrastructuur. Met ondersteuning vanuit Kamer van Koophandel en de gemeente vond voorjaar 2012 een innovatietafel een open gesprek over innovatie tussen een select gezelschap ondernemers uit m.n. de metaalsector uit de regio. Twee gezamenlijke wensen kwamen daarin bovendrijven: samenwerking met technische onderwijs om te komen tot beter en meer opgeleide jongeren; opbouw van contacten & netwerk tussen de ondernemers en HBO s in de wijde regio en TU Delft. Voorjaar 2012 werd ook het Platform Onderwijsinfrastructuur opgericht met - naast Tata Steel enkele ondernemers uit de metaalsector, Nova College, Technisch College, Kamer van Koophandel, provincie en gemeente. Vanuit dit platform is voorjaar 2013 het idee voor een techniek campus gelanceerd. 14

17 Het concept Techniek Campus IJmond kent de volgende programma-elementen: een samenwerkingsconstructie tussen regulier technisch onderwijs en bedrijfsvakschool Tata Steel op vmbo en mbo en evt. hbo niveau; een technisch laboratorium voor jonge, startende ondernemers; een stimuleringsfonds voor leerwerkplekken in de metaalindustrie; een stagepool voor leerlingen vmbo; een platform of kring van metaalbedrijven; een innovatiefonds techniek. Het project-in-wording wordt ook door de MRA ondersteund en is het ingebracht in het landelijke Techniek Pact van EZ, SZ en OCW. In september 2013 is het initiatief op de Clipper Stad Amsterdam op uitnodiging van het college aan een breed gezelschap gepresenteerd en met enthousiasme ontvangen. Inmiddels is de directeur van Tata Steel uitgenodigd om zitting te nemen in de Amsterdam Economic Board en vindt overleg plaats over de wijze waarop de cluster maakindustrie kan worden aangehaakt aan de activiteiten van de Board. Amsterdam Metropolitan Solutions In september van dit jaar werd bekend dat Technische Universiteit Delft (TUD), Wageningen University and Research (WUR) en Massachusetts Institute of Technology (MIT) Boston de competitie voor een nieuw technologisch instituut hebben gewonnen met het plan voor een Amsterdam Institute of Advanced Metropolitan Solutions. Amsterdam nam vorig jaar het initiatief tot deze competitie en stelde een bijdrage 50 miljoen in het vooruitzicht. Een innovatieve masteropleiding voor metropolitan solutions vormt het hart van het nieuwe instituut. Die wordt volgens het plan in Amsterdam on campus aangeboden, maar ook deels in Delft en Wageningen. Het instituut gaat vanuit een multidisciplinaire aanpak onderzoek doen naar metropolitane vraagstukken op het gebied van verkeersstromen, voedsel, afval, energie en gezondheid. De ambitie is om Amsterdam tot proeftuin te maken voor nieuwe concepten die wereldwijd de leefbaarheid en duurzaamheid van metropolen kunnen vergroten. Op dit moment vind overleg plaats tussen de gemeente en de betrokken partijen over de realisatie van het instituut. Dit nieuwe instituut kan voor de hele metropoolregio en ook voor de IJmond interessant worden. Op initiatief van het college vond voorjaar 2012 een visserijtafel plaats. Doel van de ontmoeting was om initiatieven voor Blue Port Noord West Nederland als vervolg op de succesvolle innovatieprojecten van het Visserij Innovatie Platform te bundelen, om de kruisbestuiving tussen de ondernemers in de kottervisserij, trawlervisserij, handel en logistiek te bevorderen, en om IJmuiden verder te profileren als draaischijf voor de vis. Samen met vertegenwoordigers van de kotter- en de trawlersector, WUR/Imares, Zeehaven IJmuiden, provincie en gemeente is in enkele vervolgontmoetingen van gedachten gewisseld over de oprichting van een Blueport Noord West Nederland. Voorjaar 2013 vond te Amsterdam een conferentie plaats onder de titel Feeding the World; Accelerating global collaboration on food security. Daar ontvouwde Andrew Sharpless, directeur van Oceana (een wereldwijd opererende ngo) een revolutionaire visie op de ongekende mogelijkheden van sea food vis voor de voeding van de groeiende wereldbevolking. Zijn ideeën over een blue revolution maken wereldwijd indruk. Wageningen Universiteit, Imares en de visserijsector hebben de handschoen opgevat. Mei 2013 organiseerden zij in IJmuiden een werkconferentie onder de titel: Sustainable SeaFood Security: feeding the world within the carrying capacity of planet earth. 15

18 In september van dit jaar vond op de Clipper Stad Amsterdam een symposium plaats met de titel De toekomst van de Nederlandse visserij. Op uitnodiging van het college een tweede conferentie plaats tussen wetenschappers van Wageningen Universiteit / Imares, ondernemers in de visserij over de kernvraag: Is een blue revolution mogelijk? Wat kan de rol van de Nederlandse visserij daarbij zijn? Op initiatief van het college vond voorjaar 2012 een offshoretafel plaats. Doel van de ontmoeting was om nieuw in IJmuiden gevestigde of actieve offshore bedrijven als te laten kennismaken met het IJmuidense cluster, het verkennen van de innovatieambities en van de arbeidsvraag en versterken van het contactennetwerk. Alles met het oog op het versterken van IJmuiden als uitvalsbasis en vestigingsplaats. De meeting heeft tot verscheidene vervolgacties geleid. Op initiatief van de AYOP is tussen Nova College en offshore bedrijven overleg gestart over de opzet van een op de offshore toegespitste opleidingsmodule voor het technisch onderwijs. Nadat in juli van dit jaar op hoofdlijnen een Energieakkoord was gesloten tussen onderhandelaars van werkgevers, vakbonden, natuur- en milieuorganisaties en de rijksoverheid zijn in augustus afspraken gemaakt over de uitwerking. Er liggen nu concrete maatregelen met een resultaatverplichting om in % duurzame energie op te wekken en 1,5% energie per jaar te besparen. Dit historische akkoord kan ook voor de IJmond tot nieuwe economische impulsen leiden. Het Energieakkoord omvat onder meer de volgende maatregelen: Verdubbeling van de windenergie op land en vertienvoudiging op zee in Hiermee kunnen alle Nederlandse huishou dens van stroom worden voorzien. Vijf zwaar vervuilende kolencentrales uit de jaren tachtig worden gesloten per 1 juli In ruil hiervoor wordt vanaf 2016 de kolenbelasting afgeschaft. Mensen die samen zonnepanelen realiseren in de buurt, beta len 7,5 cent per kwu minder energiebelasting te betalen over de opgewekte stroom. Woningbouwcorporaties krijgen vier jaar lang 100 miljoen om woningen te isoleren. Huizenbezitters kunnen goedkope leningen krijgen voor woningisolatie scholing en arbeidsmarkt In het Platform Arbeidsmarkt Onderwijs (PAO) IJmond zetten bedrijfsleven, vakonderwijs en gemeente zich in om de aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt met allerlei acties te verbeteren. Daartoe is in 2011 de Arbeidsmarktagenda IJmond opgesteld. Het imago van techniek is de laatste jaren weliswaar verbeterd, maar er is nog een wereld te winnen om de instroom vanuit het basisonderwijs naar het technisch onderwijs en de doorstroom naar technische beroepen te verhogen. De focus van deze agenda ligt op techniek en versterking van de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt. Intussen begint het idee resp. project-in-wording van Techniek Campus IJmond steeds meer vorm te krijgen. Dit project wordt aangestuurd door een breed samengesteld platform van overheid, bedrijfsleven en onderwijs. Door deze nieuwe ontwikkeling heeft het PAO na een enthousiast begin het laatste jaar op een wat lager pitje gedraaid. Het PAO bezint zich nu op hun taak en rol in de Arbeidsmarktagenda, ook in relatie toch dat project. Met de inzet van een projectleider wordt nu gewerkt aan een nieuwe impuls voor het PAO. 16

19 5. Regionale samenwerking 5.1 IJmond, nieuwe impulsen Het Regionaal Economisch Stimuleringsprogramma IJmond Veelzijdig is per beëindigd. De colleges van de IJmondgemeenten hechten aan regionale samenwerking op economisch terrein en hebben besloten tot de oprichting van een Regionaal Economisch Bureau (REB) IJmond. De organisatorische afspraken daarover zijn in een samenwerkingsovereenkomst van mei 2013 vastgelegd. In samenwerking met het regionale bedrijfsleven en de provincie is in 2013 het Gebiedsagenda IJmond opgesteld. Deze agenda vormt de basis voor de samenwerking van de IJmondgemeenten met het regionale bedrijfsleven en de provincie, en is ook het uitvoeringsprogramma van het REB. Vanuit het kerndoel: versterking van economische positie en profiel van de IJmond, ligt de primaire focus in dit programma op versterking van de maakindustrie. De maakindustrie heeft een sterke basis in de IJmond en kan een krachtig nieuw economisch cluster vormen binnen de metropoolregio Amsterdam en in de Amsterdam Economic Board. Daarnaast kiest het programma voor ondersteuning van de offshore cluster, de logistieke cluster en de cruise- en ferrymarkt. Het programma geeft richting aan de werkzaamheden van het Regionaal Economisch Bureau IJmond. Het REB IJmond stemt de uit de agenda voortvloeiende activiteiten af met het regionale bedrijfsleven, de provincie en andere mogelijke partners. 5.2 Noordzeekanaalgebied, visie 2040 Op grond van een advies van het Bestuursplatform Noordzeekanaalgebied hebben de bestuurscolleges in de regio in 2012 besloten tot de opstelling van een toekomstvisie voor het gebied. Reden daarvoor was dat de ambities van verschillende partijen in de regio niet langer spoorden en dat er sprake was van groeiende spanningen tussen partijen. Het afgelopen jaar is aan de hand van verscheidene onderzoeken en op basis van enkele werkateliers een toekomstvisie 2040 opgesteld. Kerndoel van de visie: het versterken van de internationale concurrentiepositie van het Noordzeekanaalgebied (NZKG), als onderdeel van de metropoolregio Amsterdam. 17

20 In de zomer hebben de raden van de Noordzeekanaalgemeenten, het betrokken ministerie van Infrastructuur & Milieu en de provincie Noord-Holland zich uitgesproken over de Visie Noordzeekanaagebied Met enkele wijzigingen en aanvullingen is de visie in oktober door de Stuurgroep NZKG vastgesteld. Het Bestuursplatform NZKG is vervolgens verzocht om de uitvoering ter hand te nemen. Naast de overheden participeren ook Haven Amsterdam, Zeehaven IJmuiden en Tata Steel IJmuiden in dat platform. Lichteren en Averijhaven De huidige lichterfaciliteit in de buitenhaven vormt een knelpunt voor het scheepvaartverkeer. Rijkswaterstaat Noord-Holland voert een planstudie uit die moet uitwijzen of de locatie Averijhaven een goede oplossing kan bieden en of de lichteractiviteit binnen de vergunde milieugrenzen kan plaatsvinden. Daartoe is een milieu-effect-rapport opgesteld dat inzicht geeft in de milieueffecten en de mogelijkheden om die terug te dringen. In 2012 heeft Rijkswater staat de resultaten van de planstudie gepresenteerd. Een nieuw haven bekken op de plaats van de vrm. Averijhaven biedt ruimte voor de lichteractiviteit en de gekozen vari ant past binnen het stand-still beginsel. Het nieuwe haven bekken wordt iets breder dan de oorspronkelijke Averijhaven en biedt daarmee ook de beste uitgangspositie voor toekom stig (mede)gebruik. Deze haven kan in de toekomst wellicht ook worden ingezet voor de industrie, de offshore en de kust- en waterbouw. In de overgangszone tussen de nieuwe haven en het Strand Noordpier komt een duinkop met een uitzichtpunt. Tussen café-restaurant Sea You en het uitzichtpunt wordt langs de kanaaloever een wandelpad aangelegd. Het aantal parkeerplaatsen wordt verruimd en aan het einde van de Reijndersweg wordt een keerlus aangelegd om de doorstroming van strandverkeer en hulpdiensten te bevorderen. Het ontwerp bestemmingplan is in voorbereiding. De nieuwe sluis De minister van Infrastructuur & Milieu, Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en het College van B&W van Amsterdam hebben in 2009 een convenant gesloten voor de totstandkoming van een nieuwe grote sluis, ter vervanging van de huidige Noordersluis. De gemeente Velsen participeert in de projectorganisatie en het college voert regelmatig overleg met de directie van Rijkswaterstaat over de voortgang van het project. 18

21 De minister van Infrastructuur en Milieu, Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en het College van B&W van Amsterdam hebben in 2012 vastgesteld dat een nieuwe zeesluis haalbaar, betaalbaar en inpasbaar is. De oplevering wordt in 2019 voorzien en de aanleg start in Nu loopt de voorbereiding van de planologische procedures - het provinciaal inpassingsplan en de milieueffectrapportage - en aan de voorbereiding van de aanbesteding. Aan het eind van deze fase vindt de definitieve besluit vorming plaats over de financiering, de gunning en realisatie van de nieuwe sluis. maakindustrie. Het college vertegenwoordigt de IJmond in het economisch platform van de MRA en het is mooi dat de Gebiedsagenda IJmond spoort met de strategische agenda van Velsen. Met het 2e thema onderwijs & arbeidsmarkt richt de MRA zich op de problematische aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Het landelijke Techniek Pact staat daarbij centraal en Techniek Campus IJmond is opgevoerd als een van de kansrijke projecten. Met het 3e thema toerisme speelt de MRA in op een groeisector. Het internationale toerisme en de cruisesector vormen daarin speerpunten. Met het project Amsterdam bezoeken, Holland zien wil de metropoolregio te trekken. De kustzone wordt daarbij gekarakteriseerd als Wind Water Beach en Dutch Dunes. Dit sluit aan bij het profiel van IJmuiden aan Zee als avontuurlijke kust van de metropoolregio. Met de nieuwe Felison Cruise Terminal heeft IJmuiden zich in de cruisemarkt stevig op de kaart gezet. Het is een uitdaging om de passagiers ook tot een bezoek aan onze avontuurlijke kust te verleiden. 5.3 Metropoolregio Amsterdam: IJmond doet mee De metropoolregio Amsterdam (MRA) kent een economisch beleidsplatform (PRES), waarin de overheden deelnemen. en een Economic Board (AEB), waarin ook het bedrijfsleven en het hoger en wetenschappelijk onderwijs participeren. Drie thema s kleuren voor Velsen de economische agenda van de metropoolregio: het topsectorenbeleid, onderwijs & arbeidsmarkt en toerisme. Landelijk wordt o.m. ingezet op high tech industrie, energie, water en logistiek, sectoren die ook voor de IJmond relevant zijn. De metropoolregio (AEB) zag industrie tot voor kort niet als een perspectiefrijke sector. Mede dankzij de inspanningen vanuit de Kamer van Koophandel, Tata Steel en het college is de site manager van Tata Steel IJmuiden als boegbeeld van de maakindustrie in de regio gevraagd toe te treden tot de AEB en wordt nu gewerkt aan een regionaal cluster 19