BESTANDEN VERZENDEN MET FTP

Transcriptie

1 BESTANDEN VERZENDEN MET FTP MTSO-INFO 1 DIMITRI MORTELMANS NILS NEYT 1999 Faculteit PSW Universiteit Antwerpen Contact: prof. dr. Dimitri Mortelmans (dimitri.mortelmans@ua.ac.be) Tel : +32 (03) Fax : +32 (03)

2 MTSO-INFO Documenten in de reeks MTSO-INFO werden geschreven door leden van de vakgroep MTSO (Methoden en Technieken van het Sociaal-Wetenschappelijk Onderzoek) met als doel op een heldere en eenvoudige manier bepaalde thema's van onderzoeksmethoden en computergebruik uit te leggen. De thema s sluiten aan bij analysetechnieken of softwareprogramma s die gebruikt worden aan de Faculteit PSW van de Universiteit Antwerpen. Vermits sommige documenten door andere leden van de Universiteit Antwerpen of daarbuiten nuttig kunnen zijn, worden deze gratis online aangeboden op Het downloaden en verspreiden van deze documenten is toegestaan mits correcte bronvermelding. WAARSCHUWING: De documenten worden slechts sporadisch bijgewerkt. Dit heeft repercussies voor die documenten die slaan op software. De auteurs hebben niet de bedoeling om bij het uitkomen van nieuwe versies van programma s steeds het hele document te herschrijven. Daarom dient de lezer er rekening mee te houden dat het document steeds slaat op de softwareversie zoals deze bij het uitkomen van het MTSO-INFO document gangbaar was.

3 BESTANDEN VERZENDEN MET FTP Inhoud 1 ALGEMENE BEGINSELEN PROTOCOL SOFTWARE WERKEN MET WS-FTP INLEIDING EEN FTP-SESSIE NAAR GINS Stap 1: Hos t opgeven Stap 2: Gebruikersnaam en wachtwoord opgeven Stap 3: Navigeren in WS_FTP Stap 5: Bestanden uitwisselen ANONIEME FTP BESTANDSFORMATEN SAMENGEDRUKTE BESTANDEN (ZIP-FILES) COMPRESSIE IN MS-DOS Bestanden comprimeren Bestanden decomprimeren COMPRESSIE IN WINDOWS Bestanden comprimeren Bestanden decomprimeren MTSO INFO / UA - FPSW

4 2 1 Algemene beginselen 1.1 Protocol Het File Transfer Protocol (FTP) dient in hoofdzaak om grote bestanden op een eenvoudige manier uit te wisselen met afgelegen computers. Uitwisseling via bijvoorbeeld elektronische post schiet hiervoor duidelijk tekort, zeker voor bestanden die ettelijke megabytes groot zijn. Het algemene principe werkt als volgt: UPLOADEN DOWNLOADEN PC Gebruiker (thuis of op PSW) Netwerk FTP-server (op UIA of Internationaal) De gebruiker maakt een verbinding met de netwerkserver. Eens deze verbinding gelegd is, kan de gebruiker bestanden van op het netwerk downloaden naar zijn eigen PC of hij kan bestanden kopiëren naar het netwerk (uploaden). 1.2 Software Net als bij het Telnet-protocol, wordt de mogelijkheid om FTP te gebruiken standaard voorzien op een Windows-computer met netwerkfaciliteiten: Microsoft FTP. Het programma kan weliswaar afzonderlijk opgestart worden, maar vereist wel een onderliggende (virtuele) DOS-prompt. Dit impliceert ook dat geen gebruik kan gemaakt worden van de Windows-interface en dat dus enkel door middel van een reeks commando's kan gecommuniceerd worden met de afgelegen computer.

5 3 Het is daarom niet verwonderlijk dat andere FTP-toepassingen die wel gebruik maken van de Windows-interface veel populairder zijn dan hogervermeld programma. Opnieuw bestaan er vele varianten, die ofwel gratis ofwel te betalen zijn. Een derde manier om van FTP gebruik te maken en die steeds meer in opgang raakt, is het gebruik van internetbrowsers. Op grote sites wordt de bezoeker voor grote bestanden dan vaak doorverwezen naar het FTP-archief, dat in hetzelfde venster op een overzichtelijke manier kan geraadpleegd worden. Het gebruik is dan wel asymmetrisch en verloopt enkel van de afgelegen computer naar de gebruiker. 2 Werken met WS-FTP 2.1 Inleiding Als FTP-applicatie staat de studenten "WS_FTP" ter beschikking. Dit is een fraai voorbeeld van de koppeling tussen functionaliteit en eenvoud. In de hiernavolgende uitleg, wordt dieper ingegaan op de twee vaakst gebruikte FTPtoepassingen: enerzijds het uitwisselen van bestanden met de UIA-server en anderzijds het anoniem inloggen op grote FTP-archieven. Bij het opstarten van het programma krijg je het volgende scherm te zien:

6 4 Pad op eigen PC. Directories in dit pad Pad op het netwerk Directories in dit pad Bestanden in dit pad Bestanden in dit pad Verbinding maken of verbreken Bestandsformaten Kopieerknoppen Het basisvenster is in twee helften verdeeld. Links staat de informatie over de eigen PC, rechts vind je de gegevens van het systeem terug waarop je gaat inloggen. Elk deel is nog eens in drie schermen onderverdeeld. Het bovenste scherm geeft de actieve directory aan. Het middelste scherm stelt de gebruiker in staat om van directory te veranderen. Het onderste venster geeft de namen weer van de bestanden die in de actieve directory staan. Naast het middelste en het onderste venster staan een aantal knoppen die een beperkt bestandsbeheer toelaten: directory aanmaken, bestanden inzien of verwijderen, enz.. De twee pijltjes in het midden van het scherm vormen de spil van het programma. Door rechts een bestand aan te klikken en op de < _ pijl te drukken wordt een bestand van de FTP-server of het DEC-station overgebracht naar de lokale pc. Omgekeerd gaat men te werk door op de _ > pijl te drukken. Het is eveneens mogelijk om directory (plus subdirectories) over te brengen door in het middelste venster een directory aan te klikken en dan op een van beide pijlen te drukken. 2.2 Een FTP-sessie naar Gins Zoals reeds gezegd, dient FTP om bestanden uit te wisselen met afgelegen computers. Ook de UIA-server kan van op elk lokaal toestel met netwerkfaciliteiten geraadpleegd worden om bestanden te up- of downloaden. Vooraleer de gebruiker van start kan gaan met de uitwisseling van bestanden, dient hij of zij een aantal stappen te doorlopen. Je begint de inlogprocedure door te klikken op de knop Connect (linksbeneden op het scherm). Soms brengt WS- FTP dit scherm automatisch naar voor:

7 5 Profielnaam (optioneel) Netwerkcomputer (Host) Gebruikersnaam Anonieme FTP Paswoord Ga onmiddellijk naar dit pad op het netwerk Ga onmiddellijk naar dit pad op de plaatselijke PC Stap 1: Host opgeven De gebruiker dient allereerst de naam van de afgelegen computer op te geven als Host. Het FTP-programma zal dan proberen een verbinding te maken met deze computer. Als fysieke naam voor de UIA-server kan de gebruiker een aantal alternatieven gebruiken, die allen wel hetzelfde effect hebben: gins.uia.ac.be hgins.uia.ac.be psws.uia.ac.be Stap 2: Gebruikersnaam en wachtwoord opgeven Het opgeven van de hostname volstaat echter niet om bestanden te kunnen uitwisselen. Daarvoor dient de gebruiker nog twee bijkomende gegevens op te geven: een gebruikersnaam en het overeenkomstige wachtwoord. Meestal zal hiervoor de eigen login gebruikt worden, die eveneens bij het Telneten het SMTP-protcol een cruciale rol speelt. Wanneer je nu op OK klikt, zal WS- FTP inloggen op het netwerk.

8 Stap 3: Navigeren in WS_FTP Na het inloggen op het netwerk komt het er op aan om de juiste bestanden terug te vinden en ook de juiste plaats waar deze bestanden moeten terechtkomen. Als je op het netwerk inlogt, zie je in het venster links bovenaan de actieve directory. Meestal is dit C:\Program Files\WS-Ftp32 Dat is meestal niet de plaats waar je je bestanden wil naar kopiëren. Dat betekent dat je de actieve directory moet veranderen. In de eerste plaats wil je naar de homedirectory (C:\). Om dat te doen dubbelklik je op de twee puntjes in het directoryvenster: Door het dubbelklikken, verspring je van de huidige directory naar de directory één niveau hoger. Als je dit dus twee maal doet kom je op C:\ terecht. Van daaruit kan je naar de gewenste directory gaan door opnieuw te dubbelklikken (nu op de gewenste directory): Als je dit doet zie je bovenaan de nieuwe actieve directory mee veranderen:

9 7 Wanneer je je bestanden onmiddellijk op schijf wil zetten kan je ook op a: dubbelklikken: Dezelfde logica kan je ook toepassen voor de bestanden en directories op het netwerk Stap 5: Bestanden uitwisselen Als je zowel op de lokale PC als op de netwerkpc de juiste directory actief hebt gemaakt, kan je aan het overbrengen van bestanden beginnen. Hiervoor selecteer je een bestand aan één van beide zijden en klik je op de overeenkomstige pijl: A. Downloaden (van netwerk naar lokale PC)

10 8 B. Uploaden (van lokale PC naar netwerk) Opmerking: Let bij het overbrengen steeds op het bestandformaat dat gebruikt wordt (zie verder). 2.3 Anonieme FTP Niet alleen de UIA-server kan gecontacteerd worden voor een FTP-sessie, maar ook talloze grote binnen- en buitenlandse bedrijven of organisaties stellen hun FTP-server open om allerhande bestanden kosteloos af te halen. De inlogprocedure gebeurt grotendeels analoog aan het inlogproces voor de UIAserver. De gebruiker dient nu wel een andere host op te geven. Hieronder volgen enkele namen van enkele grote FTP-sites uit de onderwijs-, de informatica- en de overheidssector: rtfm.mit.edu (Massuchets Institute of Technology) sunsite.unc.edu (Sun Microsystems) ftp.microsoft.com (Microsoft) ftp.zdnet.com (Ziff-Davis Net) naic.nasa.gov (NASA) Een tweede groot verschil is dat de gebruiker nu niet vooraf toegang moet hebben tot de host onder de vorm van een login en een wachtwoord, maar dat het volstaat om onder de gebruikersnaam "guest" of anonymous in te loggen, met als paswoord uw adres. Daarbij mag vooral niet vergeten worden het keuzevakje "Anonymous login" in de marge aan te kruisen.

11 9 3 Bestandsformaten Bij het transfereren van FTP-bestanden is het noodzakelijk om te letten op het juiste bestandsformaat. FTP kent twee manieren om bestanden over te zetten: de ASCII- of tekstmodus en de e of "beeld" modus. Het is belangrijk om het juiste formaat te kiezen bij het overzenden. Word-bestanden bijvoorbeeld die in ASCII-formaat worden overgezonden verliezen de typische tekstverwerkingseigenschappen die Word heeft toegekend. Het programma zal zulke documenten dan ook niet meer kunnen inlezen. Het formaattype is af te leiden van de extensies van het bestand. Onderstaande tabel geeft een overzicht van een aantal vaakgebruikte bestandstypes. Extensie.txt.htm/.html.doc.xls.ppt.mdb.ps.exe.zip.Z.tar Fileformaat ASCII ASCII Omschrijving Tekst-bestand HTML-pagina voor het www Word-document Excel-werkmap PowerPoint-presentatie Access-database Post-script bestand Programma-bestand PKZIP/ZIP archiefbestand Unix gecomprimeerd bestand Unix 'Tape ARchive' In het programma WS_FTP is het mogelijk om te kiezen tussen beide formaten alvorens met de overzetting te beginnen. 4 Samengedrukte bestanden (ZIP-files) Bestanden die je met FTP binnenhaalt, zijn meestal gecomprimeerd. Dat wil zeggen dat de grootte van het bestand gereduceerd wordt in een zogenaamd

12 10 archiefbestand. Het meest gebruikte compressieformaat op het Internet is de ZIPfile. Je herkent ZIP-files aan de extensie ".zip". Deze bestanden zijn onleesbaar voor de programma s waarvoor ze bedoeld zijn. Vooraleer je bestanden in een ZIP-archief kan gebruiken, moet je ze eerst decompresseren of ontzippen. 4.1 Compressie in MS-DOS Een snelle, maar archaïsche en omslachtige manier om bestanden te comprimeren maakt gebruik van het MS-DOS-programma "pkzip". De decompressievariant is "pkunzip". Hieronder volgt een kort overzicht van de syntaxis van het programma, vergezeld van enkele voorbeelden Bestanden comprimeren pkzip zipbestand [opties] bestanden Bijvoorbeeld "pkzip a:archief.zip *.doc" zal alle bestanden met extensie ".doc" samendrukken in één zip-bestand dat "archief.zip" heet en op het schijfstation A: (diskette) aangemaakt zal worden. Wisseloptie Betekenis -rp Deze optie zorgt ervoor dat de aangegeven directory, alle subdirectories én alle files mee gezipt worden. Vb. pkzip a:archief.zip -rp c:\windows\*.* -& Dit bevel zal alle bestanden in de windows-directory zippen met inbegrip van de subdirectories. Als men dat archiefbestand ontzipt (met de -d optie, zie verder) zal eerst een directory Windows aangemaakt worden en zullen daarna alle bestanden en subdirectories terug op de juiste plaats gezet worden. Deze optie zorgt ervoor dat het programma om een nieuwe diskette vraagt als de eerste vol is. Zo kan men archiefbestanden maken die over verschillende diskettes verspreid zijn. Vooral voor videobeelden die men van het Internet afhaalt, kan dit aangewezen zijn. Vb. pkzip a:\archief.zip -& stubru.avi Men kan ook beide opties tegelijk gebruiken, indien men wenst: Vb. pkzip a:\archief.zip -& -rp c:\windows\*.*

13 Bestanden decomprimeren Als je met "pkzip" een archief-bestand hebt gemaakt over een aantal diskettes heen, hoef je geen speciale optie te gebruiken. Het programma herkent de situatie en zal eerst om de laatste schijf van het archiefbestand vragen. Nadat het programma weet hoeveel schijfjes het moet ontzippen zal het met het decompresseren van de eerste diskette beginnen en stapsgewijs om nieuwe diskettes vragen. pkunzip [opties] zipbestand nieuwelocatie Bijvoorbeeld "pkunzip a:\archief.zip c:\prog\" zal alle bestanden die in het ZIPbestand "archief.zip" zitten, ontzippen en kopiëren in de "prog"-directory op schijfstation C:. Wisseloptie Betekenis -d Deze optie stelt ons in staat om subdirectories die mee in het archiefbestand opgenomen zijn te herstellen. Vergeet men deze optie dan zal pkunzip alle bestanden in de doeldirectory zetten zonder nieuwe directories of subdirectories aan te maken. Vb. pkunzip -d a:\archief c:\ Dit bevel zal alle bestanden uit archief.zip naar c: kopiëren maar zal eerst de juiste directory en subdirectories daarvoor aanmaken. 4.2 Compressie in Windows Gebruikers van het Windows-besturingssysteem kunnen op een veel eenvoudigere manier bestanden comprimeren en decomprimeren. Het gebruik van de muis en vooral de grafische interface spelen daarbij een grote rol. Gelet op het tegenwoordige veralgemeend gebruik van zip-bestanden bestaat een uitgebreid gamma van zip-programma's. Het aanbod varieert van heel eenvoudige tot uiterst krachtige programma's met een sterke integratie met het besturingssysteem. Gebruikers van Windows 3.x hebben vele 16-bits programma's ter beschikking, terwijl Windows 95/98-gebrukers best 32-bits programma's hanteren. Zowat het meest gebruikte zip-programma is WinZip. Dit programma is shareware, wat betekent dat het vrij gebruikt kan worden, maar aan een aantal restricties gebonden is. Daarvan zal de gebruiker echter weinig hinder ondervinden. Hieronder wordt het gebruik van het programma kort toegelicht Bestanden comprimeren Om nieuwe zip-bestanden aan te maken, dient de gebruiker eerst het programma WinZip te opnenen. Hij kiest vervolgens voor hetzij het onderdeel "New Archive..."

14 12 onder het menu "File", hetzij de knop "New/Create a new archive" op de hoofdwerkbalk 1. Op dat moment verschijnt het venster "New Archive", waarin de gebruiker een naam kan opgeven voor het zip-bestand en het in de gewenste map op het gewenste schijfstation onderbrengen. In het vak "Files of Type" kan ook best voor "Zip files" gekozen worden om zeker te zijn dat het bestand de extensie ".zip" zal hebben. Tot slot kan ook het keuzevakje "Add Dialog" aan- of afgekruist worden. Dit zorgt ervoor dat de gebruiker al dan niet een scherm krijgt waarin hij kan selecteren welke bestanden op welke manier in het zonet aangemaakte zipbestand zullen ondergebracht worden.in onderstaand voorbeeld maken we een bestand "powertoys.zip" aan. Indien ook effectief de optie "Add Dialog" aangekruist werd, zal het venster "Add" verschijnen. Indien dit niet het geval was kan ditzelfde venster te voorschijn gebracht worden door middel van knop "Add/Add files to the archive" op de hoofdwerkbalk van WinZip. Hierin kan de gebruiker de bestanden selecteren die in het nieuwe zip-archief zullen gecomprimeerd worden. Door de SHIFT of CTRLtoets ingedrukt te houden kunnen meerdere bestanden tegelijk geselecteerd worden. Daarnaast staan de gebruiker nog een aantal handige opties ter beschikking, die betrekking hebben op het uiteindelijke zip-archief: Action: Hier kan de gebruiker opgeven wat er met de oorspronkelijke bestanden dient te gebeuren. Worden de bestanden gekopieerd (Add) of verplaatst (Move)? En mogen daarbij bestanden overschreven worden? Compression: Dit heeft betrekking op de aard van de compressie. Die varieert van maximaal tot minimaal. Deze compressiegraad heeft enerzijds gevolgen voor de bestandsgrootte van het zip-archief (hoe gecomprimeerder, des te 1 WinZip werkt op deze manier volgens de "Klassieke" modus. Het kent echter ook een Wizard die de gebruiker stap voor stap wegwijs maakt in de aanmaak van zip-bestanden. Deze wordt hier echter niet besproken.

15 13 kleiner het bestand) en anderzijds voor de tijd die nodig is om het bestand te comprimeren (hoe gecomprimeerder, des te langer) Multiple disk spanning: Indien met verwisselbare schijven (diskettes, ZIPschijven e.d.) gewerkt wordt, kunnen zip-archieven die niet op dit medium passen toch gecomprimeerd worden met deze optie. Het programma zal dan een kleine index aanmaken op elke schijf om de decompressie achteraf te vergemakkelijken. Deze optie is enkel beschikbaar indien zip-archieven rechtsreeks op een verwisselbare schijf wordt aangemaakt. Store files in 8.3 format: De bestandsnamen worden hierdoor in traditioneel MS-DOS formaat opgeslagen (acht karakters voor de bestandsnaam en drie voor de extensie) Password...: Deze optie biedt de mogelijkheid om het archief te beveiligen met een paswoord. Folders: Hiermee kunnen ook submappen en additionele informatie aan het zip-archief toegevoegd worden. Attributes: Dit heeft betrekking op de bestandskenmerken van de toe te voegen bestanden Door vervolgens op de knop "Add" te voegen begint de eigenlijke compressie van de geselecteerd bestanden met de gewenste opties. Na deze operatie verschijnt de inhoud van het nieuw aangemaakte bestand in het gewone WinZip-venster. Belangrijkste onderdeel daarbij zijn de compressie-percenatges van de opgenomen bestanden (kolom "Ratio": hoe hoger het percentage, des te hoger de compressie).

16 14 Het resultaat van onze compressie-actie is dat de negen bestanden van samen 379 Kb gearchiveerd zijn in het nieuwe bestand "powertoys.zip" dat 376 Kb groot is. Zoals reeds bleek uit de verschillende Ratio's, is de plaatswinst vrijwel te verwaarlozen. Office-bestanden lenen zich echter wel gemakkelijk tot grote compressies. Oorzaak van de lage compressiegraad is dat deze bestanden in feite reeds gezipte archieven zijn. We hebben nu wel alle bestanden op een eenvoudige manier samengebracht, zonder daarvoor een speciale submap te hoeven aanmaken. Achteraf kunnen zip-archieven gemakkelijk beheerd worden. In het "Actions"- menu staan een aantal commando's ter beschikking die rechtstreeks kunnen ingrijpen in het zip-bestand. Om bestanden aan het archief toe te voegen kan de knop "Add/Add files to archive" gebruikt worden of het onderdeel "Add.." in het menu "Action". Bestanden kunnen verwijderd worden met het "Delete..." onderdeel uit datzelfde menu of door middel van de DEL(ETE)-toets. WinZip beschikt tot slot ook over een beperkte ingebouwde viewer die het mogelijk maakt om bestanden te bekijken ("Action", "View...") Bestanden decomprimeren Het is eveneens mogelijk om de inhoud van zip-archieven ergens geheel of gedeeltelijk terug te zetten. Daarvoor opent de gebruiker een zip-bestand via het onderdeel "Open..." in het "File"-menu (of via de knop "Open/Open an existing archive"). Een alternatief bestaat uit het dubbelklikken op een bepaald zip-archief in Windows Verkenner. Om het archief te decomprimeren drukt de gebruiker op de "Extract/Extract files from the archive"-knop. Daarna verschijnt het "Extract"- venster. Hier kan ofwel handmatig een locatie opgegeven worden in het "Extract to"-venster, ofwel kan gebladerd worden doorheen de verschillende schijfstations en mappen in het "Folders/drives"-venster. De bestanden kunnen eveneens in een

17 15 nieuwe map gedecomprimeerd worden aan de hand van de knop "New Folder...". Verder worden nog een aantal handige opties vermeld: Files: Hier bepaalt de gebruiker welke bestanden uit het archief moeten gedecomprimeerd worden. Overwrite existing files: Mogen bestaande files al dan niet overschreven worden? Skip older folders: Mogen recentere bestanden in de doelmap overschreven of overgeslagen worden? Use folder names: Mogen alle bestanden in één en dezlfde map gedecomprimeerd worden of moet er rekening gehouden worden met de submappen in het zip-archief?