Stichting Pensioenfonds Invista

Transcriptie

1 Stichting Pensioenfonds Invista Stichting Pensioenfonds Invista Tunnelweg 95, 6468 EJ Kerkrade Postbus 1085, 6460 BB Kerkrade Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken onder nummer Verslag over het boekjaar t/m

2 2

3 Inhoud Pagina Bestuur en organisatie 5 Meerjarenoverzicht 7 Karakteristieken van het pensioenfonds Algemeen 9 Bestuursverslag 12 Beleggingenparagraaf 29 Risicoparagraaf 32 Samenvatting actuarieel rapport 36 Bestemming van het saldo 40 Verslag van het Verantwoordingsorgaan Reactie bestuur 42 Samenvatting Rapport Bevindingen Visitatiecommissie 43 Terugkoppeling opvolging aanbevelingen Visitatiecommissie 45 Jaarrekening Balans per 31 december 48 Staat van baten en lasten 50 Kasstroomoverzicht 52 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 53 Toelichting op de balans per 31 december 57 Toelichting op de staat van baten en lasten 63 Risicoparagraaf 68 Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum 75 Financiering 75 Resultaatbestemming 75 Uitvoering 75 Actuariële verklaring 76 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 77 Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

4 4

5 Bestuur en organisatie Bestuur per 31 december 2010 Namens werkgever: Dhr. E.H.M. Dohmen voorzitter Dhr. J.M.B. Scheijen plv voorzitter (tot 1 juni 2010) Dhr. J.H.G. Thomas plv voorzitter (vanaf 1 juni 2010) Mevr. N. Kowalski (plaatsvervangend lid Dhr. R. van de Plasse) Namens deelnemers: Dhr. Tj. J. War Dhr. M.F.N. Crombach Dhr. M. Wita Dagelijks bestuur Dhr. J.M.B. Scheijen (tot 1 juni 2010) Dhr. J.H.G. Thomas (vanaf 1 juni 2010) Dhr. M. Wita Beleggingscommissie Dhr. E.H.M. Dohmen Mevr. N. Kowalski Dhr. M.F.N. Crombach Verantwoordingsorgaan Namens werkgever: Dhr. A.S. Westhuis voorzitter Namens deelnemers: Mevr. H.L.M. Enning Namens gepensioneerden: Dhr. P. Diepstraten secretaris Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

6 Organisatie Administrateur en bestuursondersteuning AZL N.V., Heerlen Adviserend actuaris Hewitt Associates B.V., Rotterdam Waarnemend actuaris Hewitt Associates B.V., Amsterdam Vermogensbeheerder ING Investment Management B.V., Den Haag Accountant Ernst & Young Accountants LLP, Maastricht Herverzekeraar Nationale Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V., Rotterdam 6

7 Meerjarenoverzicht Aantallen Deelnemers Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden Totaal aantal verzekerden Financiële gegevens (in duizenden euro) Technische voorzieningen Voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds Overige technische voorzieningen Reserves Herwaarderingsreserve Reserve overrrente Indexatiereserve Bestemmingsreserve SUT Algemene reserve Bijdragen Pensioenuitkeringen Toeslagverlening Indexatie deelnemers per 1 januari 0,00% 0,00% 1,80% 0,92% 0,00% Indexatie pensioengerechtigden en slapers 0,00% 0,00% 0,00% 1,00% 1,45% Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

8 Beleggingen Belegd vermogen voor risico pensioenfonds Return o.b.v. total return 15,9% 9,0% 3,4% -7,1% -1,8% Dekkingsgraad FTK 94,4% 92,6% 86,5% 115,7% n.v.t. Dekkingsgraad APP n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 104,6% 8

9 Karakteristieken van het pensioenfonds Algemeen Inleiding Stichting Pensioenfonds Invista, opgericht op 18 november 2004, is een ondernemingspensioenfonds verbonden aan INVISTA (Nederland) B.V. en de aan haar gelieerde ondernemingen als zijnde de werkgever. Het pensioenfonds heeft de stichting als rechtsvorm en is statutair gevestigd te Kerkrade. Stichting Pensioenfonds Invista is ingeschreven bij de kamer van koophandel. Overeenkomstig artikel 10 van de statuten wordt hierbij verslag uitgebracht over boekjaar De in het verslag vermelde bedragen zijn op basis van duizenden euro opgenomen, tenzij anders is aangegeven. Doelstelling De doelstelling van Stichting Pensioenfonds Invista is de belanghebbenden bij te staan in de geldelijke gevolgen van ouderdom, invaliditeit en overlijden door middel van het toekennen van (aanspraken) op pensioen. De Stichting tracht dit doel te bereiken door het, volgens de bij pensioenreglement vast te stellen regels, innen van geldelijke bijdragen van de werkgever en aangesloten ondernemingen (inclusief deelnemersbijdragen), deze gelden te beleggen en te beheren en daaruit, volgens de in het pensioenreglement vastgelegde regels, uitkeringen toe te kennen bij ouderdom, invaliditeit en overlijden. De uitkering van het ouderdomspensioen gaat in op de pensioendatum en is een aanvulling op de AOW- uitkering die vanaf 65 jaar door de overheid wordt uitbetaald. Daarnaast keert Stichting Pensioenfonds Invista nabestaandenpensioenen uit welke in geval van overlijden van de (gewezen) deelnemer aan diens nagelaten betrekkingen (partner en/of kinderen) worden uitgekeerd. Bij arbeidsongeschiktheid (80% of meer) van de deelnemer wordt de pensioenverzekering voortgezet. Financiering De financiering van de pensioenvoorziening vindt plaats door bijdragen van de werkgever en werknemers. De afspraken met betrekking tot de financiering en de uitvoering van de pensioenregeling zijn op 3 maart 2009 (opnieuw) vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst tussen Stichting Pensioenfonds Invista en de werkgever. In verband met de ontoereikendheid van de herstelmaatregelen conform het door Stichting Pensioenfonds Invista op 17 juni 2009 definitief ingediende herstelplan, heeft Stichting Pensioenfonds Invista met de werkgever een additionele uitvoeringsovereenkomst gesloten voor eventuele additionele stortingen aan het pensioenfonds ultimo de jaren 2011, 2012 en 2013 ter grootte van maximaal 2 miljoen per jaar (totaal bedrag maximaal 6 miljoen), mocht de financiële positie van het pensioenfonds zulks op termijn noodzakelijk maken. ABTN Stichting Pensioenfonds Invista heeft een actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) opgesteld waarin gemotiveerd is omschreven welk beleid word gevoerd om de doelstelling van het pensioenfonds te kunnen nakomen. In de ABTN (ook wel bedrijfsplan genoemd) wordt nader ingegaan op de organisatie van het pensioenfonds, de inhoud van de pensioenregeling, de financiële opzet (grondslagen en het beleidskader en sturingsmiddelen), hoofdlijnen van het interne beheersingssysteem en de opzet van de administratieve organisatie en interne controle alsmede hoofdlijnen van de uitvoeringsovereenkomst. Stichting Pensioenfonds Invista heeft op 1 april 2009 de ABTN voor het laatst gewijzigd. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

10 Statuten De statuten van Stichting Pensioenfonds Invista zijn in 2009 laatstelijk herzien en door het bestuur vastgesteld op 16 september Bij notariële akte d.d. 19 oktober 2009 zijn de gewijzigde statuten formeel vastgesteld. De wijziging van de statuten hield verband met de gewijzigde statutaire zetel van Stichting Pensioenfonds Invista van Dordrecht in Kerkrade. Bestuur Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista bestaat uit zes leden. Drie leden worden benoemd door de werkgever en drie leden worden gekozen door de deelnemers. De bestuursleden worden als zodanig niet bezoldigd. Voor een bestuurslid is een vacatievergoeding vastgesteld. Tijdens het verslagjaar is de samenstelling van het bestuur gewijzigd. De heer Scheijen (werkgeversbestuurslid, tevens plaatsvervangend voorzitter) heeft zijn bestuurslidmaatschap gedurende het verslagjaar beëindigd. De heer Thomas heeft hem per 1 juni 2010 opgevolgd. Beleggingscommissie Het bestuur heeft een beleggingscommissie ingesteld, welke het bestuur informeert en adviseert over het gevoerde beleggingsbeleid. De beleggingscommissie houdt toezicht op de goede uitvoering van het (uitbestede) vermogensbeheer en houdt de performance van de vermogensbeheerder nauwlettend in de gaten. De beleggingscommissie rapporteert haar bevindingen aan het bestuur. Auditcommissie Het bestuur heeft een auditcommissie ingesteld, welke in principe jaarlijks bij de uitvoeringsorganisatie AZL N.V. een audit zal houden ter controle van de beheers- en controlemaatregelen, processen en procedures van AZL N.V. Daarnaast zal de auditcommissie regelmatig een audit houden bij de overige externe adviseurs. Verantwoordingsorgaan Het bestuur heeft in 2008 een Verantwoordingsorgaan ingesteld, bestaande uit: één afgevaardigde namens de werkgever, één afgevaardigde namens de deelnemers en één afgevaardigde namens de gepensioneerden. De belangrijkste taken zijn het toetsen van het door het bestuur gevoerde beleid en het geven van gevraagde en ongevraagde adviezen. Een en ander is uitgewerkt in het Reglement Verantwoordingsorgaan. De leden van het Verantwoordingsorgaan worden als zodanig niet bezoldigd. Gedurende het verslagjaar is de samenstelling van het Verantwoordingsorgaan gewijzigd. Het lidmaatschap van de heer Van Geloof (namens de deelnemers, tevens voorzitter) is als gevolg van de beëindiging van zijn dienstverband beëindigd. Mevrouw Enning heeft hem opgevolgd. De heer Westhuis is gedurende 2010 tot voorzitter van het Verantwoordingsorgaan benoemd. Daarnaast is de heer Diepstraten tot secretaris van het Verantwoordingsorgaan benoemd. Intern toezicht In 2008 heeft het bestuur besloten het intern toezicht door middel van de instelling van een visitatiecommissie in te richten. De visitatiecommissie bestaat uit drie onafhankelijke, externe personen die verder geen banden met het bestuur van het pensioenfonds hebben. In 2009 is het bestuur tot de selectie van de leden van de visitatiecommissie overgegaan. De visitatiecommissie is ten minste belast met de beoordeling van de beleids- en bestuursprocedures en -processen, de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd, en de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn. Deze beoordeling vindt minimaal eens in de drie jaar plaats. Een en ander is uitgewerkt in het Reglement Visitatiecommissie welk gedurende het verslagjaar door het bestuur is vastgesteld. Op 9 februari 2010 heeft de eerste visitatie door de visitatiecommissie plaatsgevonden. De visitatiecommissie heeft haar bevindingen door middel van een rapportage d.d. 19 mei 2010 aan het bestuur kenbaar gemaakt. Gedurende 2010 heeft het bestuur de aanbevelingen van de visitatiecommissie nader in kaart gebracht en waar nodig als actiepunt geformuleerd. Op pagina 41 is een samenvatting van het rapport van de visitatiecommissie opgenomen. Vervolgens wordt op pagina 43 een terugkoppeling gegeven door het bestuur ten aanzien van de opvolging van deze aanbevelingen. 10

11 Compliance Officer De compliance officer is belast met het toezicht op de naleving van de gedragscode door aan de gedragscode verbonden personen, waaronder de bestuursleden. Het gaat dan met name om de bepalingen in de gedragscode met betrekking tot het aanvaarden van relatiegeschenken, giften, uitnodigingen, nevenfuncties, het deelnemen in andere instellingen/zakelijke relaties etc. Daarnaast adviseert de compliance officer over de uitleg en toepassingen van bepalingen zoals die zijn opgenomen in de gedragscode. Gedurende het verslagjaar heeft de heer L. Hamers de functie van compliance officer van mevrouw M. Brouner overgenomen. In het verslagjaar zijn door de compliance officer ten aanzien van de naleving van de gedragscode geen bijzonderheden gemeld. Deelnemersraad Gezien de omvang van het pensioenfonds is er vooralsnog geen deelnemersraad ingesteld. Uitvoeringsorganisaties Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan diverse uitvoeringsorganisaties. Deze werkzaamheden betreffen vermogensbeheer, financiële administratie, pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Uitgangspunt is dat het bestuur, conform de eisen van de Pensioenwet, verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. Monitoring van de uitbestede taken geschiedt op basis van de afgesloten SLA s. De financiële administratie, pensioenadministratie, jaarverslaglegging en de bestuursondersteuning worden uitgevoerd door AZL N.V. te Heerlen. AZL N.V. verstrekt jaarlijks een SAS 70-rapportage. Het betreft een rapportage over de resultaten van een SAS 70-audit die bij AZL N.V. heeft plaatsgevonden en die gericht is op de opzet, het bestaan en werking van de beheers- en controlemaatregelen, processen en procedures van AZL N.V. Gedurende het verslagjaar is de SAS 70-rapportage van AZL N.V. door de auditcommissie opgevraagd en geëvalueerd. Daarnaast wordt het bestuur van het pensioenfonds geadviseerd door Hewitt Associates B.V. te Rotterdam. De vermogenbeheerder is ING Investment Management te Den Haag. Ook ING Investment Management verstrekt SAS-70 rapportages. Juridische ondersteuning Stichting Pensioenfonds Invista wordt juridisch bijgestaan door mr. K. Guldemond, advocatenkantoor Guldemond Advocaten te Amsterdam. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

12 Bestuursverslag Algemene ontwikkelingen Toekomstbestendigheid van het aanvullende pensioenstelsel De kredietcrisis heeft de aanzet gegeven tot een discussie over de toekomstbestendigheid van het Nederlandse aanvullende pensioenstelsel. Het kabinet Balkenende gaf het startsein voor deze discussie door de instelling van de commissies Don, Frijns en Goudswaard die op voortvarende wijze eind 2009 en in het begin van het onderhavige verslagjaar hun rapporten hebben uitgebracht. Het kabinet nam zelf de evaluatie van het Financieel Toetsingskader (FTK) ter hand. Kort daarop volgden nog onderzoeksrapporten en aanbevelingen van De Nederlandsche Bank (DNB) en van de pensioenkoepels met betrekking tot het beleggingsbeleid en -gedrag van pensioenfondsen. Met de hiervoor geschetste, in korte tijd gerealiseerde beleidsvoorbereiding kon de politiek vervolgens aan de slag. Door het voortijdig aftreden van het kabinet Balkenende bleef politieke besluitvorming echter achterwege. Wel publiceerde de demissionaire minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), de heer Donner, bij brief van 7 april 2010 nog een kabinetsstandpunt over de voornoemde rapporten en naar aanleiding van de FTK-evaluatie. Ook de bij de Tweede Kamer aanhangig gemaakte wetsvoorstellen tot wijziging van de AOW werden niet in behandeling genomen. Het enige politieke feit van betekenis was het besluit van de minister om de mogelijke opschorting tot 1 april 2012 van kortingen op pensioenaanspraken en ingegane pensioenen in te trekken. Het besluit leidde, mede vanwege de gebrekkige communicatie, tot veel maatschappelijke onrust. Sociale partners in de Stichting van de Arbeid (STAR) gingen evenwel door met de discussie over het pensioenstelsel. Dit mondde uit in het Pensioenakkoord van 4 juni Het toekomstige kabinet werd uitgenodigd dit akkoord, waarin de aanvullende pensioenen en AOW integraal worden behandeld en dat dus ook voorstellen tot wijziging van de AOW bevat, in zijn geheel over te nemen. Sociale partners stelden in het akkoord voor om naast het op de huidige Pensioenwet gebaseerde nominale kader een zogenaamd reëel kader te ontwikkelen, waarbinnen de pensioentoezegging afhankelijk wordt gemaakt van de stijging van de levensverwachting en de ontwikkelingen op de financiële markten. Na een lange formatieperiode werd met het sluiten van een regeer- en gedoogakkoord op 30 september 2010 een minderheidskabinet gevormd, bestaande uit de VVD en het CDA, met gedoogsteun van de PVV. Het onderhavige boekjaar werd afgesloten met een brief van de nieuwe minister van SZW, de heer Kamp, aan de Tweede Kamer waarin de bewindsman zijn plannen en prioriteiten voor 2011 uiteenzette. In 2011 zullen, zoals te verwachten viel, de toekomstbestendigheid van het pensioenstelsel en de herziening van het FTK centraal staan. Voorts staat de herziening van de pensionfund governance en medezeggenschap hoog op de politieke agenda. Het nieuwe kabinet streeft naar een breed akkoord met sociale partners, waarvan de pensioenen onderdeel zullen zijn. Rekenrentesystematiek ligt in het kader van het herstel onder vuur In 2010 bereikte de rentestand het laagste niveau in decennia. Naar het einde van het jaar was weer een stijging van de rente waar te nemen. Een weerkerend onderwerp in het boekjaar was de dreiging van kortingen, mede veroorzaakt door de lage rentestand. De roep om een andere rekenrentesystematiek werd steeds groter. Van diverse zijden werd voorgesteld om de huidige, door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur die is gebaseerd op de zero-coupon-swapcurve, te vervangen. Diverse alternatieven werden aangedragen, zoals de ECB-AAA-curve en de curve voor Nederlandse staatsobligaties. Gezien de aard van pensioenfondsen acht DNB de huidige swapcurve echter nog steeds het meest passend. Het onderhavige onderwerp zal ongetwijfeld ten volle terugkeren in het kader van de herziening van het pensioenstelsel. Nieuwe inzichten in sterfte tonen trendbreuk Op 30 augustus 2010 publiceerde het Actuarieel Genootschap (AG) de Prognosetafel , waarnaar de pensioensector lang had uitgezien. Daaraan ging een periode vooraf van verwarring over de vraag of de actuariële grondslagen, in afwachting van de AG-tafel, al eerder moesten worden aangepast. DNB verwacht namelijk van pensioenfondsen dat zij steeds rekening houden met de meest 12

13 recente inzichten op het gebied van sterfte. Dit leidde ertoe dat de pensioensector op basis van de laatste onderzoeksgegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een extra stijging van de levensverwachting moesten meenemen in de waardering van hun pensioenverplichtingen ultimo Deze herwaardering en -zoals gezegd- die van het AG kwamen voor de vele pensioenfondsen die in een herstelsituatie verkeerden, bepaald niet op een gunstig moment. Pension fund governance en medezeggenschap De inrichting van het ideale bestuursmodel voor pensioenfondsen bleef ook in dit boekjaar de gemoederen bezig houden. Zoals gezegd, zullen deze onderwerpen in het volgende verslagjaar veel aandacht krijgen. Een belangrijk feit was namelijk dat de Tweede Kamer akkoord ging met een initiatiefwetsvoorstel van Koser Kaya (D66) en Blok (VVD). Het voorstel regelt onder meer een verplichte bestuursdeelname van pensioengerechtigden. Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer heeft de demissionaire minister Donner bij brief van 27 september 2010 geprobeerd de senatoren te overtuigen van de wenselijkheid om de wijzigingsvoorstellen op te schorten tot meer bekend zal zijn over de bredere aanpak van de stelselherziening en governance, zoals die door het nieuwe kabinet wordt voorbereid. Hij bepleitte een integrale aanpak van de deskundigheid, het interne toezicht en de verantwoording, waarbij naar zijn mening niet per se één governance model voor alle pensioenfondsen voor de hand ligt. Naast de bovenstaande ontwikkeling werd in het boekjaar gewerkt aan een convenant, getiteld Bevordering Diversiteit Pensioenfondsen het convenant is inmiddels tot stand gekomen. Het doel van dit convenant is te bereiken dat de fondsorganen een redelijke afspiegeling vormen van de populatie van het pensioenfonds naar leeftijd, geslacht en migrantenachtergrond. Het is de bedoeling dat de afspraken te zijner tijd worden opgenomen in de Principes voor goed pensioenfondsbestuur. Aan het einde van het boekjaar hebben DNB en AFM de Beleidsregel deskundigheid vastgesteld. In deze beleidsregel wordt meer invulling gegeven aan de vereisten ten aanzien van de deskundigheid. Deskundigheid bestaat volgens de toezichthouders uit kennis, vaardigheden en professioneel gedrag, hetgeen onder meer blijkt uit de opleiding, werkervaring en competenties van de fondsbestuurders, alsmede de toepassing daarvan in de praktijk. De toetsing van de deskundigheid zal onderdeel moeten zijn van een periodieke zelfevaluatie (bij voorkeur jaarlijks). Uitvoeringssector verrijkt met twee nieuwe vormen In het boekjaar werd de uitvoeringssector van pensioenfondsen en verzekeraars uitgebreid met twee nieuwe uitvoeringsvormen, de multi-opf en premiepensioeninstelling (PPI). De multi-opf maakt de samenwerking mogelijk tussen ondernemingspensioenfondsen die geen onderlinge verwantschap hebben of tot een concernverband horen. De samenwerking is bedoeld om vooral de uitvoering van de pensioenregelingen van kleinere pensioenfondsen efficiënter en dus goedkoper te maken. Zonder deze samenwerking zouden deze fondsen min of meer worden gedwongen tot liquidatie en overdracht van de pensioenverplichtingen aan een verzekeraar. De PPI is het Nederlandse antwoord op de grensoverschrijdende dienstverlening binnen de Europese Unie op het aanvullende pensioenterrein en concurrentie van buitenlandse pensioenuitvoeringsorganisaties. De PPI is zo opgezet dat hij niet alleen buitenlandse pensioenregelingen kan uitvoeren, maar ook voor louter binnenlands gebruik ingezet kan worden. Hiermee kan worden voorkomen dat Nederlandse pensioenfondsen de uitvoering overdragen aan een buitenlandse instelling. De PPI kan overigens alleen beschikbare premieregelingen uitvoeren. De uitbreiding naar loongerelateerde pensioenregelingen is nog onderwerp van nadere studie door het kabinet, waarbij het succes van de multi-opf zeker een rol zal spelen. De bovenstaande ontwikkelingen tonen aan dat de pensioensector in de komende jaren tegelijk voor uitdagingen staat met betrekking tot de inhoud van de pensioencontracten als voor keuzes ten aanzien van veranderingen wat betreft de governance, die nota bene samenvallen met uitbreiding van de uitvoeringsmogelijkheden. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

14 Hieronder volgen nog enkele andere ontwikkelingen die zich in het onderhavige verslagjaar hebben voorgedaan en de informatieverschaffing gemeen hebben. Pensioenregister moet pensioenbewustzijn vergroten In het kader van de parlementaire behandeling van de Pensioenwet is bij amendement het Pensioenregister geïntroduceerd dat met ingang van 6 januari 2011 is gerealiseerd. Het Pensioenregister moet rechthebbenden een volledig overzicht geven van hun pensioenrechten en te bereiken pensioen, inclusief de AOW. In het onderhavige boekjaar is de Stichting Pensioenregister erin geslaagd, in samenwerking met enkele pensioenuitvoeringsorganisaties, de noodzakelijke voorbereidingen te voltooien. Stichting Pensioenfonds Invista is eveneens per die datum op het Pensioenregister aangesloten. Steeds meer aandacht gevraagd voor informatieverstrekking en communicatie Het boekjaar heeft uitgewezen dat van pensioenuitvoerders steeds meer aandacht wordt gevraagd voor de informatieverstrekking aan en communicatie met de betrokken doelgroepen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) ontpopt zich als een actieve toezichthouder die op basis van onderzoeken beleid op deze uitvoeringsaspecten ontwikkelt. Zo heeft de AFM geconstateerd dat de zorgplicht bij premieovereenkomsten niet overeenkomstig de wettelijke verplichtingen wordt nageleefd en zijn de UPO s onvoldoende duidelijk en begrijpelijk. Ook aan de startbrief valt volgens de AFM het nodige te verbeteren. In dit boekjaar verscheen in dit verband tenslotte het STAR-advies Baanmobiliteit en risicodekking partnerpensioen dat als voornaamste drijfveer heeft dat het pensioenbewustzijn wordt vergroot. Overige ontwikkelingen Per 1 januari 2011 is de instroom in de bijdrageregeling van de Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering (Stichting FVP) geëindigd. Belangrijkste reden voor dit besluit is het verwachte negatieve effect op de toekomstige vermogensontwikkeling van de Stichting FVP. Concreet betekent dit dat werknemers van 40 jaar of ouder die op of na 1 januari 2011 WW-gerechtigd worden, niet meer in aanmerking komen voor een bijdrage op grond van de FVP-bijdrageregeling. Goed pensioenfondsbestuur Naleving Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur Stichting Pensioenfonds Invista dient zorg te dragen voor de waarborging van goed pensioenfondsbestuur. Dit volgt uit de Principes voor pension fund governance (PFG) van de Stichting van de Arbeid, die per 1 januari 2007 zijn verankerd in de Pensioenwet. Deze principes betreffen onder meer zorgvuldig bestuur, transparante en open communicatie, deskundigheid en functioneren van het bestuur, verantwoording en intern toezicht. Het bestuur streeft ernaar om deze principes na te leven. Het beleid van Stichting Pensioenfonds Invista is gericht op een integere bedrijfsvoering. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit houdt onder meer in het beheersen van bedrijfsprocessen en -risico s, integriteit, soliditeit van het pensioenfonds en het beheersen van de financiële positie over de langere termijn door periodieke opmaak van een continuïteitsanalyse (eenmaal per drie jaar). Intern toezicht en Verantwoordingsorgaan Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista besteedt conform de Pensioenwet en de daarin opgenomen eisen voor goed pensioenfondsbestuur veel aandacht aan de opzet en inrichting van de organisatie, inclusief de interne beheersing. Reglementair is bepaald hoe het bestuur omgaat met de rol als bestuur en invulling geeft aan begrippen als goed bestuur, verantwoording en intern toezicht. 14

15 Naar aanleiding van de principes voor goed pensioenfonds bestuur heeft het bestuur met ingang van 2008 een verantwoordingsorgaan (VO) ingesteld. Het Verantwoordingsorgaan bestaat uit: één afgevaardigde namens de werkgever, één afgevaardigde namens de deelnemers en één afgevaardigde namens de gepensioneerden. De belangrijkste taken zijn het toetsen van het door het bestuur gevoerde beleid en het geven van gevraagde en ongevraagde adviezen. Een en ander is uitgewerkt in het Reglement Verantwoordingsorgaan. De leden van het Verantwoordingsorgaan worden als zodanig niet bezoldigd. Gedurende het verslagjaar is de samenstelling van het Verantwoordingsorgaan gewijzigd. Het lidmaatschap van de heer Van Geloof (namens de deelnemers, tevens voorzitter) is als gevolg van de beëindiging van zijn dienstverband beëindigd. Mevrouw Enning heeft hem opgevolgd. De heer Westhuis is gedurende 2010 tot voorzitter van het Verantwoordingsorgaan benoemd. Daarnaast is de heer Diepstraten tot secretaris van het Verantwoordingsorgaan benoemd. Op 16 november 2010 heeft er een gezamenlijke vergadering tussen het bestuur en het Verantwoordingsorgaan plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering zijn onder ander de navolgende zaken aan de orde geweest: financiële positie van het pensioenfonds, huidige dekkingsgraad versus herstelplan; rapportage Visitatiecommissie d.d. 19 mei 2010, aanbevelingen Visitatiecommissie versus actiepunten; Communicatieplan, communicatiemiddelen en website; Planning jaarverslag 2010 en oordeel Verantwoordingsorgaan 2010, betrokkenheid Verantwoordingsorgaan bij opstelling jaarverslag; en Frequentie gezamenlijke vergaderingen bestuur en Verantwoordingsorgaan. Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan. In dit verslagjaar wordt separaat verslag gedaan van de bevindingen van het Verantwoordingsorgaan ten aanzien van het door het bestuur in 2010 gevoerde beleid. Het oordeel van het Verantwoordingsorgaan is verderop in dit jaarverslag opgenomen. In het kader van goed pensioenfondsbestuur dient het bestuur voorts zorgdragen voor intern toezicht. Het bestuur heeft in 2008 besloten het interne toezicht in te vullen door middel van een visitatiecommissie, die minimaal eens in de drie jaar de beleids- en bestuursprocedures en -processen, de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd en de wijze waarop wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn beoordeelt. Tot de selectie van de leden van de visitatiecommissie is het bestuur in 2009 overgaan. Op 9 februari 2010 heeft de eerste visitatie door de visitatiecommissie plaatsgevonden. De Visitatiecommissie heeft op 19 mei 2010 haar definitieve rapportage aan het bestuur verstrekt. Het bestuur heeft de aanbevelingen van de Visitatiecommissie, na beoordeling, als actiepunten geformuleerd en opgevolgd. Deze actiepunten zijn gedurende het verslagjaar door het bestuur opgepakt en afgehandeld. Een terugkoppeling ten aanzien van de opvolging van de aanbevelingen van de visitatiecommissie is verderop in dit jaarverslag opgenomen. Compliance Officer In het verslagjaar zijn door de compliance officer geen bijzonderheden gemeld. Zelfevaluatie bestuur Overeenkomstig de principes voor goed pensioenfondsbestuur heeft het bestuur in artikel 6 lid 21 van de Statuten een procedure opgenomen teneinde zijn eigen functioneren, zowel van het bestuur als geheel als van de individuele bestuursleden periodiek te evalueren. Deze zelfevaluatie heeft in het verslagjaar op collectief niveau plaatsgevonden op 17 november Een aantal van te voren vastgestelde onderwerpen zijn door het bestuur besproken en vervolgens van een rating voorzien. Bij de onderwerpen kan onder andere worden gedacht aan strategie en beleid, risicomanagement, deskundigheid, compliance, statuten, reglement en de ABTN. De rating bestaat uit de scores negatief, neutraal en positief. Uit de zelfevaluatie blijkt dat het bestuur collectief van mening is dat vanaf 2011 de ABTN jaarlijks geupdate dient te worden. Verder geeft het bestuur aan dat de deskundigheid van de bestuursleden gedurende het verslagjaar verder is bevorderd. Daarnaast wordt er effectief vergaderd en is de frequentie en voorbereiding van Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

16 de bestuursvergaderingen voldoende. In 2011 zal de onderwerpenlijst van de zelfevaluatie op collectief niveau wederom worden besproken. Deskundigheidsbevordering In het afgelopen jaar is veel aandacht besteed aan de deskundigheidsbevordering van het bestuur en de leden van het Verantwoordingsorgaan. Het bestuur heeft gedurende het verslagjaar het deskundigheidsplan gewijzigd in verband met de gewijzigde bestuurssamenstelling per 1 juni Dit deskundigheidsplan is opgesteld uitgaande van de eisen die zijn vastgelegd in het plan van aanpak Deskundigheidsbevordering van de gezamenlijke pensioenkoepels (VB, OPF en UvB) d.d. december Verder heeft het bestuur, naast enkele individuele cursussen van bestuursleden, als collectief de jaarlijkse tweedaagse SPO- cursus op 17 en 18 november 2010 gehouden. Het deelnemerslid van het Verantwoordingsorgaan heeft voorts in 2010 de SPO opleiding Besturen van een Pensioenfonds doorlopen welke specifiek voor leden van Verantwoordingsorganen en Deelnemersraden werd gegeven. Gedurende 2011 zal het bestuur verder aandacht besteden aan de deskundigheidsbevordering door middel van diverse vervolgcursussen, seminars en bijeenkomsten. Daarnaast zal het bestuur het opleidingsplan actualiseren. Naleving wet- en regelgeving Overtredingen van wet- en regelgeving zijn het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista niet bekend. In 2010 zijn aan Stichting Pensioenfonds Invista geen dwangsommen of boetes opgelegd. Er zijn door DNB aan Stichting Pensioenfonds Invista in het verslagjaar geen aanwijzingen gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld of is de bevoegdheidsuitoefening van organen van het pensioenfonds gebonden aan toestemming van de toezichthouder. In 2009 zijn door DNB aan Stichting Pensioenfonds Invista aanwijzingen gegeven met betrekking tot het herstellend vermogen zoals opgenomen in het voorlopig ingediende herstelplan en de continuïteitsanalyse zoals ingediend bij DNB op 30 maart Hierop heeft Stichting Pensioenfonds Invista haar herstelplan aangepast en definitief overhandigd aan DNB tijdens een overleg op 17 juni Naar aanleiding van dit overleg heeft Stichting Pensioenfonds Invista hierna nog aanvullingen aan DNB verstrekt. Op 8 juli 2009 heeft DNB, onder door DNB gestelde voorwaarden, besloten dat de door het pensioenfonds ingediende herstelplan concreet en haalbaar is in de zin van de Pensioenwet. Gedragscode Jaarlijks wordt door de bestuursleden bevestigd dat zij de gedragscode nageleefd hebben. Ook dit jaar heeft dit plaatsgevonden. Uitbesteding Het bestuur voert regelmatig overleg met de uitvoeringsorganisaties over de dienstlevering overeenkomstig de service level agreement. De auditcommissie heeft in 2010 de door AZL N.V. afgegeven SAS 70-rapportage beoordeeld. Op basis hiervan zijn geen bijzonderheden door de auditcommissie geconstateerd. Communicatie In het boekjaar is veel aandacht besteed aan communicatie. Het bestuur heeft het communicatieplan geactualiseerd. Stichting Pensioenfonds Invista heeft hierin uitvoering beschreven hoe het pensioenfonds invulling geeft aan de informatieverplichting van het pensioenfonds conform de eisen van de Pensioenwet. Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista heeft, mede in verband met de ontstane maatschappelijke onrust rondom de financiële positie van pensioenfondsen en de eventueel daaruit voortvloeiende kortingsmaatregelen, in augustus 2010 de deelnemers van het pensioenfonds middels een brief geïnformeerd over de financiële positie van het pensioenfonds alsmede het feit dat een eventuele korting van pensioenaanspraken en ingegane pensioenen vooralsnog niet nodig is. Daarnaast heeft het bestuur de deelnemers via de website van het pensioenfonds regelmatig op de hoogte gesteld omtrent de ontwikkeling van de dekkingsgraad alsmede het feit dat de dekkingsgraad in lijn lag met het herstelpad zoals 16

17 opgenomen in het definitieve herstelplan d.d. 17 juni Het bestuur heeft, in overleg met het Verantwoordingsorgaan, verder besloten om de ontwikkeling van de dekkingsgraad op kwartaalbasis vanaf het vierde kwartaal 2010 via de website aan de deelnemers te communiceren. Alle UPO s zijn in het verslagjaar tevens voorzien van het zogenoemde toeslagenlabel dat met ingang van 1 januari 2010 verplicht werd gesteld. Doel van dit label was om de ontvanger in een eenvoudig plaatje inzicht te geven in de mate waarin het pensioenfonds naar verwachting door middel van het verlenen van toeslagen de inflatie zal kunnen bijbenen. Omdat alle pensioenfondsen dit label dienden te gaan gebruiken, zou dat tevens de onderlinge vergelijkbaarheid tussen pensioenfondsen ten goede komen. Dit toeslagenlabel lijkt echter een kort leven beschoren nu minister Kamp en ook de Autoriteit Financiële Markten begin 2011 hebben verkondigd dat het label niet aan de verwachtingen voldoet. Het verplichte gebruik is daarom reeds weer afgeschaft. Het bestuur van het Stichting Pensioenfonds Invista heeft reeds besloten om vanaf 2011 het toeslagenlabel niet meer te hanteren. Bestuursvergaderingen Het bestuur van het pensioenfonds Invista heeft het afgelopen jaar zes maal vergaderd. De belangrijkste onderwerpen waren de jaarstukken 2009, de financiële positie van het fonds gedurende het verslagjaar (op basis van het op 1 januari 2006 in werking getreden Financieel Toetsingskader) en ontwikkeling van de dekkingsgraad, de voorbereidingen en uitvoering van de ALM-studie, het herstelplan en evaluatie daarvan, het beleggingsbeleid, de gewijzigde bestuurssamenstelling, de rapportage van de Visitatiecommissie en opvolging van de aanbevelingen van de Visitatiecommissie, communicatieplan 2010, gewijzigde pensioenreglementen, overgang en impact nieuwe AG Prognosetafel , DNB-overleg d.d. 5 oktober 2010, opstelling Reglement Visitatiecommissie, voorbereiding deelnemersvergadering d.d. 16 november 2010, besluitvorming uitvoering Strategische Asset Allocatie, de pensioenverzekeringsovereenkomst met Nationale Nederlanden en de claim DuPont. Gedurende het verslagjaar is het effect van de beurscrisis op de beleggingen en de dekkingsgraad maandelijks gemonitord. Deelnemersvergadering Op 16 november 2010 heeft de algemene deelnemersvergadering plaatsgevonden op de locatie Rozenburg. Het bestuur gaf hierbij een toelichting op de gebeurtenissen in het vorige verslagjaar, alsmede haar visie op de toekomstige ontwikkelingen. Belangrijke aandachtspunten hierbij waren: Verslag over de gebeurtenissen in het boekjaar De ontwikkeling van de financiële positie en dekkingsgraad per ultimo oktober Herstelplan en evaluatie herstelplan. Communicatie ontwikkeling financiële positie aan deelnemers. De gewijzigde bestuurssamenstelling in De rapportage van de visitatiecommissie. De toeslagverlening per 1 januari De verwachte ontwikkelingen Ontwikkelingen ten aanzien van de claim DuPont. Nieuwe aankomende wet- en regelgeving. Claim DuPont Ten aanzien van de rechtszaak tegen Stichting Pensioenfonds DuPont kan gemeld worden dat Stichting Pensioenfonds DuPont op 4 februari 2010 in hoger beroep is gegaan tegen de uitspraak van de Rechtbank Dordrecht d.d. 11 november Stichting Pensioenfonds DuPont is door de Rechtbank Dordrecht destijds veroordeeld tot het betalen van het gevorderde bedrag ter financiering van het aanvullend vroegpensioen (ad ,-) alsmede de wettelijke rente hierover en de proceskosten. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

18 Pensioenparagraaf Kenmerken regeling In het boekjaar zijn er een aantal wijzigingen in de bestaande regeling aangebracht in overeenstemming met de Pensioenwet. Deze wijzigingen hebben evenwel geen invloed op de pensioenaanspraken welke hieruit voortvloeien. De kenmerken van de pensioenregelingen geldend per 1 januari 2006 zijn op hoofdlijnen als volgt: Pensioenreglement A Pensioenreglement A is van toepassing op werknemers van de vestigingen Dordrecht en Rozenburg die deelnemer waren aan de vorige regeling, en zowel op 31 december 2005 als op 1 januari 2006 in dienst waren, alsmede op werknemers die op of na 1 januari 2006 werkzaam zijn bij de vestiging Kerkrade. Deze regeling is een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. Pensioengevend salaris: Het pensioengevend salaris is gelijk aan 13,96 maal het bruto maandsalaris van de deelnemer, inclusief de ploegentoeslag en exclusief de afbouwtoeslag. Franchise: De franchise bedraagt (1 januari 2010) ,- en wordt jaarlijks per 1 januari verhoogd met de gemiddelde (CAO-) loonstijging bij alle vestigingen van INVISTA (Nederland) B.V. De franchise zal in enig jaar niet minder bedragen dan de minimaal fiscaal toegestane franchise. Pensioengrondslag: De pensioengrondslag is gelijk aan het pensioengevend salaris verminderd met de franchise. Bij een verlaging van de pensioengrondslag blijven de reeds opgebouwde pensioenaanspraken behouden. Toetredingsleeftijd: De toetredingsleeftijd is 21 jaar. Ouderdomspensioen: Het ouderdomspensioen is gelijk aan de som van de jaarlijks opgebouwde pensioenaanspraken. Het in enig jaar op te bouwen ouderdomspensioen bedraagt 2% van de voor dat jaar vastgestelde pensioengrondslag. Het ouderdomspensioen wordt vanaf de ingangsdatum levenslang uitgekeerd. Partnerpensioen: Het partnerpensioen is gelijk aan 70% van het ouderdomspensioen. Het partnerpensioen wordt op opbouwbasis verzekerd voor de partner met wie de (gewezen) deelnemer, uiterlijk op de ingangsdatum van het ouderdomspensioen is gehuwd, dan wel een geregistreerd partnerschap is aangegaan in de zin van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, dan wel ongehuwd samenwoont op basis van een notarieel verleden samenlevingsovereenkomst. Voor de wijze van vaststelling van het partnerpensioen wordt geen onderscheid gemaakt tussen genoemde drie categorieën partners. Bij echtscheiding, ontbinding na scheiding van tafel en bed, ontbinding van het geregistreerd partnerschap, dan wel ontbinding van het samenlevingscontract, heeft de ex-partner recht op bijzonder partnerpensioen. Wezenpensioen: Het wezenpensioen is gelijk aan: 20% van het ouderdomspensioen, indien er een wees is; 35% van het ouderdomspensioen, indien er twee wezen zijn; 45% van het ouderdomspensioen, indien er drie of meer wezen zijn. Indien er meerdere wezen zijn, wordt het wezenpensioen evenredig verdeeld over alle wezen. Voor volle wezen wordt het wezenpensioen verdubbeld. Part-time medewerkers: Voor part-time medewerkers wordt een pensioen opgebouwd naar rato van het percentage dat de medewerker werkzaam is. 18

19 Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid: De deelnemer die recht heeft op een uitkering krachtens de WAO of de WIA komt in aanmerking voor premievrije voortzetting van de pensioenopbouw indien en zolang zijn arbeidsongeschiktheid meer bedraagt dan 80%. Toeslagverlening: Indien en voor zover de financiële middelen van het fonds dit toelaten worden er jaarlijks per 1 januari toeslagen verleend op de opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten. Bij de toeslagverlening wordt onderscheid gemaakt tussen actieve deelnemers en inactieven (pensioengerechtigden en gewezen deelnemers). De toeslagverlening van degenen die voorafgaand aan het tijdstip van toeslagverlening actief deelnemer waren, vindt maximaal plaats met de gemiddelde CAO -loonstijging bij INVISTA (Nederland) B.V. over de periode januari-januari van het afgelopen kalenderjaar. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de pensioenaanspraken worden aangepast. Voor deze voorwaardelijke toeslagverlening is een reserve gevormd. De toeslagverlening van degenen die voorafgaand aan het tijdstip van toeslagverlening inactief waren, vindt maximaal plaats met de stijging van de afgeleide consumentenprijsindex (CPI) alle huishoudens, zoals vastgesteld door het CBS, over de verstreken periode oktober - oktober van het afgelopen kalenderjaar. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de pensioenrechten en pensioenaanspraken worden aangepast. Er wordt voor deze voorwaardelijke toeslagverlening geen reserve gevormd en er wordt geen premie betaald. De toeslagverlening wordt uit beleggingsrendement gefinancierd. Flexibilisering: De (gewezen) deelnemers hebben op de pensioendatum de volgende flexibele keuzemogelijkheden: Uitruil van ouderdomspensioen en partnerpensioen onderling. Vervroegde uitkering van het ouderdomspensioen en wel tussen de 60-jarige en 65-jarige leeftijd. Uitruil van een deel van het ouderdomspensioen in een AOW-overbruggingspensioen in geval van vervroegde uitkering van het ouderdomspensioen. Deeltijdpensionering in combinatie met vervroegde uitkering van het ouderdomspensioen. Variabele uitkering van het ouderdomspensioen. Bij gebruikmaking van de flexibiliseringsmogelijkheden worden de opgebouwde pensioenaanspraken aangepast op basis van door het fonds vastgestelde tabellen. Deze tabellen worden periodiek door het fonds gewijzigd. Pensioenreglement B Pensioenreglement B is van toepassing op werknemers van de vestigingen Dordrecht en Rozenburg die op of na 1 januari 2006 in dienst zijn getreden. Deze regeling bestaat uit twee separate regelingen. De basisregeling geldt voor een salarisgedeelte tot per jaar (1 januari 2010). Deze regeling is een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. De excedent-regeling geldt voor een salarisgedeelte boven per jaar (1 januari 2010). Deze regeling is een beschikbare premieregeling, waarbij de beschikbare premie jaarlijks direct wordt omgezet in een pensioenaanspraak. Basisregeling Pensioengevend salaris: Het pensioengevend salaris is gelijk aan 13,96 maal het bruto maandsalaris van de deelnemer, inclusief de ploegentoeslag en exclusief de afbouwtoeslag. Het jaarsalaris dat maximaal voor de pensioenberekening in de basisregeling in aanmerking komt (de salarisgrens), bedraagt op 1 januari ,- en wordt jaarlijks per 1 januari verhoogd met de gemiddelde (CAO-) loonstijging bij alle vestigingen van INVISTA (Nederland) B.V. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

20 Franchise: De franchise bedraagt (1 januari 2010) ,- en wordt jaarlijks per 1 januari verhoogd met de gemiddelde (CAO-) loonstijging bij alle vestigingen van INVISTA (Nederland) B.V. De franchise zal in enig jaar niet minder bedragen dan de minimaal fiscaal toegestane franchise. Pensioengrondslag: De pensioengrondslag is gelijk aan het pensioengevend salaris verminderd met de franchise. Bij een verlaging van de pensioengrondslag blijven de reeds opgebouwde pensioenaanspraken behouden. Toetredingsleeftijd: De toetredingsleeftijd is 21 jaar. Ouderdomspensioen: Het ouderdomspensioen is gelijk aan de som van de jaarlijks opgebouwde pensioenaanspraken. Het in enig jaar op te bouwen ouderdomspensioen bedraagt 2% van de voor dat jaar vastgestelde pensioengrondslag. Het ouderdomspensioen wordt vanaf de ingangsdatum levenslang uitgekeerd. Partnerpensioen: Het partnerpensioen is gelijk aan 70% van het ouderdomspensioen. Het partnerpensioen wordt op opbouwbasis verzekerd voor de partner met wie de (gewezen) deelnemer, uiterlijk op de ingangsdatum van het ouderdomspensioen is gehuwd, dan wel een geregistreerd partnerschap is aangegaan in de zin van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, dan wel ongehuwd samenwoont op basis van een notarieel verleden samenlevingsovereenkomst. Voor de wijze van vaststelling van het partnerpensioen wordt geen onderscheid gemaakt tussen genoemde drie categorieën partners. Bij echtscheiding, ontbinding na scheiding van tafel en bed, ontbinding van het geregistreerd partnerschap, dan wel ontbinding van het samenlevingscontract, heeft de ex-partner recht op bijzonder partnerpensioen. Wezenpensioen: Het wezenpensioen is gelijk aan: 20% van het ouderdomspensioen, indien er een wees is; 35% van het ouderdomspensioen, indien er twee wezen zijn; 45% van het ouderdomspensioen, indien er drie of meer wezen zijn. Indien er meerdere wezen zijn, wordt het wezenpensioen evenredig verdeeld over alle wezen. Voor volle wezen wordt het wezenpensioen verdubbeld. Part-time medewerkers: Voor part-time medewerkers wordt een pensioen opgebouwd naar rato van het percentage dat de medewerker werkzaam is. Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid: De deelnemer die recht heeft op een uitkering krachtens de WAO of de WIA komt in aanmerking voor premievrije voortzetting van de pensioenopbouw indien en zolang zijn arbeidsongeschiktheid meer bedraagt dan 80%. Toeslagverlening: Indien en voor zover de financiële middelen van het fonds dit toelaten worden er jaarlijks per 1 januari toeslagen verleend op de opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten. Bij de toeslagverlening wordt onderscheid gemaakt tussen actieve deelnemers en inactieven (pensioengerechtigden en gewezen deelnemers). De toeslagverlening van degenen die voorafgaand aan het tijdstip van toeslagverlening actief deelnemer waren, vindt maximaal plaats met de gemiddelde CAO -loonstijging bij INVISTA (Nederland) B.V. over de periode januari-januari van het afgelopen kalenderjaar. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de pensioenaanspraken worden aangepast. Voor deze voorwaardelijke toeslagverlening is een reserve gevormd. De toeslagverlening van degenen die voorafgaand aan het tijdstip van toeslagverlening inactief waren, vindt maximaal plaats met de stijging van de afgeleide consumentenprijsindex (CPI) alle huishoudens, zoals vastgesteld door het CBS, over de verstreken periode oktober - oktober van het afgelopen kalenderjaar. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de pensioenrechten en 20